Bkmrt13 lr

Dennis bespreekt Alles wat er was

De verborgen prelude

pag

3 >>>

pag

4 >>> | Wie kun je vertouwen?

China, de tijd van het geld

pag

pag

13 >>>

adve rte n ti e

HET GROTE BOEK OVER

FAMILIES

23 >>>

www.middernachtpers.nl

b o e k e n k r a n t v o o r n e d e r l a n d e n v l a a n d e r e n • j a a r g a n g 7 • n u m m e r 3 • m a a r t 2 0 1 3 • w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

33 jaar Beatrix

Viktor Frölke Zalig uiteinde

Iris Brunia Laten we mijn lichaam delen

pag

7

pag

9

R.J. Ellory Bekraste zielen pag 11

Ze is niet alleen erg betrokken, intelligent en perfectionistisch maar ook erg stijlvol.

Het silhouet van de koningin is duidelijk herkenbaar, altijd met een zorgvuldig en bijna gebeeldhouwd kapsel en hoed die altijd bij haar parmante mantelpak past.

‘Ernst Elfkind Coltersteen is een typische Schröderhoofdpersoon. Hij is net als de andere protagonisten een nobody, hoewel geen van die personages dat van zichzelf vindt. Ze zijn in wezen mensen zonder eigenschappen.’

pag

5 >>>

verder op pagina 20 >>>

Abigail Gibbs Violet

pag

17

Verder in dit nummer:

Met onder meer: Daron Sheehan Het Socrates Project

>>> pag 8

Arjen Lubach IV

>>> pag 13

H. Kimmerle & A. Folkers Heer Bommel in Afrika >>> pag 20 Chris Ware Building stories

>>> pag 23

Strips Boekhandels Win een boek

pagina 23 pagina 26 pagina 27

a dv e rt e nt i es

KEWLOX BOEKENKASTEN Showroom Nieuwegein Ravenswade 98b 030 231 40 41 Showroom Amsterdam Overtoom 205 020 412 13 00

www.kewlox.nl

1

LOSSE DELEN

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m • m a a r t

Heeft u opmerkelijke feiten of bijzondere wetenswaardigheden rondom boeken te melden? Wilde u altijd al een boze brief schrijven, maar wist u niet aan wie? Losse delen plaatst niet alles, maar ontvangt wel graag uw post.

boekenkrant tIp 3 2013, week 9 1. Allard Schröder - De dode arm Over de innerlijke ontwikkeling van Ernst Elfkind Coltersteen en de zoektocht naar zijn vader, afkomst en identiteit.

redactie@boekenkrant.com

afschrijven

Veel auteurs putten uit hun eigen levenservaring, en echt niet alleen beginnende.

Voor veel schrijvers lijkt de geestelijke achtertuin zelfs de belangrijkste bron van inspiratie. Soms heet die werkwijze ‘van je af schrijven’.

Hoewel de gedichten van Iris Brunia persoonlijk en gevoelig kunnen overkomen, legt ze uit dat haar poëzie niet van haar af geschreven is. Allard Schröder, zelf een gevestigde naam in de literaire wereld, vertelt waarom hij deze schrijfwijze afkeurt. Hij schrijft verhalen die los van zijn persoon staan. En Daron Sheehan en Abigail Gibbs verzonnen zelfs een geheel fictieve wereld.

Dennis Rijnvis gebruikte juist zijn persoonlijke herinneringen voor zijn debuutthriller Savelsbos. Zijn vriendengroep viel uit elkaar na de middelbare school. Wat zou er moeten gebeuren om zo’n groep bij elkaar te houden? Ook Marten Toonder verwerkte soms persoonlijke opvattingen in zijn legendarische stripverhalen.

Voor lezers is die discussie minder interessant. Als u maar een mooi boek in handen heeft dat u met plezier leest.

Zoals R.J. Ellory het formuleert: je wilt zo snel mogelijk lezen om te weten hoe het afloopt, en zo langzaam mogelijk omdat je niet wil dat het afloopt.

Roel Weerheijm hoofdredacteur

Verstuur dit boek als covercard www.covercards.nl

2013

Gouden Boekenuil

De vijf boeken die zijn genomineerd voor de Gouden Boekenuil zijn Pier en oceaan van Oek de Jong, De man zonder ziekte van Arnon Grunberg, Post mortem van Peter Terrin, Ons kamp van Marja Vuijsje en Dit zijn de namen van Tommy Wieringa.

Ze ontvangen elk 1.000 euro voor hun nominatie. De winnaar wordt bekendgemaakt op 4 mei en ontvangt 25.000 euro.

2. Arjen Lubach - IV Een veelzijdig verhaal met een sterk plot over een groot staatsgeheim, moord en een spannende achtervolging.

Fifty shades, the movie

De vrouwenpornobestseller Fifty shades of grey komt in de bioscoop. Zomer 2014 moet de verfilming over de BDSM-relatie tussen een jonge vrouw en een miljardair op het witte doek te zien zijn. Adam Fogelson, directeur van Universal Pictures, heeft dat bekendgemaakt.

Angelina Jolie zou benaderd zijn voor de hoofdrol, wat Fogelson overigens ontkent.

3. Abigail Gibbs - Violet Maak kennis met de grootste Britse boekensensatie van 2013. Een horrorachtig verhaal dat zich afspeelt in de vampierwereld.

Rodaan Al Galidi moet blijven!

Voor dichter Rodaan Al Galidi dreigt uitzetting uit Nederland. Al Galidi is van oorsprong Irakees en vroeg in 1998 asiel aan. Hij heeft meerdere Nederlandstalige dichtbundels en romans op zijn naam staan en won diverse literaire prijzen. Hij zou echter zijn inburgeringstoets niet hebben gehaald. Volgens velen zegt dat niets over de mate waarin Al Galidi is ingeburgerd.

nederland top 3 2013, week 9 1. Jan Brokken - De Vergelding Jan Brokken vertelt over zijn geboortedorp in oorlogstijd en over sabatage en de dood van een Duitse soldaat.

Tussen Kunst en Zeeroversboeken

Tijdens opnamen van het AVRO-programma Tussen Kunst & Kitsch is een zeldzaam boek ontdekt: De Americaensche Zee-Roovers uit 1678. Van dit boek bestaan wereldwijd nog maar drie exemplaren.

Het boek gaat over Europese zeerovers die de Amerikaanse wateren onveilig maken. De Franse scheepsarts die het boek schreef, baseerde zijn verhaal op eigen ervaringen.

2. Suzanne Vermeer - Het chalet Sara zoekt haar beste vriendin Annelies na lange tijd op in IJsland. Maar het leuke weerzien lijkt van korte duur...

Patricia Cornwell belegt voortaan alleen haar brood

Thrillerauteur Patricia Cornwell had een probleem met haar financieel dienstverlener. Op onverklaarbare wijze bleef er geld verdwijnen van haar rekening. Cornwell zegt dat dit door beleggingsavonturen van het bedrijf kwam. Hoewel de financieel dienstverlener de zaak aanvocht, is het een hard gelag voor ze geworden met een rekening van 38 miljoen euro…

3. Rachel Renée Russell Dagboek van een muts. In de spotlights!

Nikki probeert aan haar loserleven te ontkomen door mee te doen aan een talentenjacht.

Pride, prejudice, postzegels

Pride and prejudice van de Britse schrijfster Jane Austen kwam 200 jaar geleden uit. Ter ere van het tweede eeuwfeest van deze wereldberoemde klassieker verschijnen speciale postzegels. De serie toont enkele scènes uit het werk van Austen. Goedkoop zijn de postzegels niet: de liefhebber moet 5,30 pond (zo’n 6 euro) per zegel neerleggen.

Het stenen bruidsbed revisited Tom van der Lee, Dik Trom in Afrika, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 2106 8 (€ 9,95)

strip

2

1 juni brengt Het Nationale Toneel een bewerking van Het stenen bruidsbed, Harry Mulisch’ vroegste klassieker. Een dag later opent het Letterkundig Museum Den Haag een tentoonstelling over het boek. Het stenen bruidsbed gaat over de bombardementen op Dresden in 1945.

Muilsch’ hoofdpersoon is een van de piloten die eraan deelnam. Hij keert jaren later terug naar de stad.

De Boekenkrant geeft een overzicht van de 3 meest verkochte boeken in de eerste week van de maand van uitgave van de krant.

Bron: Stichting CPNB. De Stichting CPNB stelt De Bestseller 60 samen op basis van door de Stichting Marktonderzoek Boekenvak / GfK Benelux Marketing Services verzamelde verkoopgegevens van meer dan 900 Nederlandse boekwinkels.

vlaanderen top 3

2013, week 9

1. Merho - Code E De Kiekeboes storten zich in een nieuw avontuur! Code E moet gekraakt worden om een wereldramp te kunnen voorkomen.

2. Philippe Delzenne - De belevenissen van Jommeke 263: De keizer van Tuktut Kapitein Jan Haring komt in een zware storm terecht en wordt van zijn boot geslingerd. Hij ontmoet twee pinguïns en gaat op avontuur.

3. E.L. James - Vijftig tinten grijs Studente Anastasia Steele krijgt een sadomasochistische verhouding met Christian Grey. Deel een van de trilogie.

Voor meer boekentips: www.boekenkrant.com

maart

2013•

LITERATUUR

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

bespreking

De verborgen prelude van Chopin Je moet maar durven: een mens maken van een van de beroemdste pianovirtuozen ooit. In De verborgen prelude vertelt schrijfster Eveline Vanhaverbeke over het verblijf van Frédéric Chopin, met zijn partner George Sand en dier dochter Solange, op Mallorca.

‘Voor het laatste stuk moesten we de koets verlaten. De toegangsweg naar het klooster klom steil omhoog. We tilden onze koffers uit het rijtuig en volgden het geplaveide pad in al zijn grillige bochten.

Hoe hoger we klommen, hoe weidser der

vergezichten werden.’

Vanhaverbeke gebruikt de historische feiten van Chopins winter op Mallorca als achtergrond voor een, vooral met fictie ingekleurd verhaal over muziek en liefde.

De Poolse Chopin zou als jongeman naar Parijs vertrekken en daar George Sand tegenkomen. Hoewel hij aanvankelijk niet veel van haar moest hebben, sloeg een paar jaar later toch de vlam in de pan. Een affaire was geboren – die Chopin, gezien de bedenkelijke reputatie van Sand als feministe en mannenverslindster, geheim moest houden.

uitgelicht

Omtrent Hugo Claus Saint Amour is hét literaire hoogtepunt voor aanvang van de Boekenweek: een lange, veelzijdige literaire avond waarin een keur aan Nederlandse en Vlaamse kanonnen in het voetspoor van Hugo Claus trad. Ze lieten zich inspireren door de Vlaamse grootmeester.

Helemaal vol zat het helaas niet, nota bene op Valentijnsdag. De aandacht voor het werk op het podium was niettemin groot. Claus was er continu via projecties, achter de optredende auteurs, van foto’s van de schrijver en van zijn beeldende kunst.

Maartje Wortel, winnares van de Anton Wachterprijs 2010, was een van de schrijvers die hun eigen weg gingen op het podium. Ze liet zich inspireren door een van Claus’ citaten over de liefde: ‘De liefde is in het begin een hoffelijke dans, daarna een achtbaan die alle kanten opgaat. Aan het eind wacht de verbittering.’ Ze verdiepte zich in een jonge man die op de kermis het meisje van de schiettent voor zich wil winnen. De mislukking van zijn poging combineerde ze ironisch en hilarisch met de leeggeroofde schiettent van het meisje. Christophe Vekemans bracht een passage uit zijn roman Een uitzonderlijke vrouw die geschreven leek met het fan-

tastische vermogen van Claus.

Connie Palmen las een passage voor uit haar roman Lucifer. De vrouw die vertelt, lijkt op Sylvia Kristel. Ze vertelt over een boek, duidelijk verwijzend naar Het jaar van de kreeft, waarin haar affaire met de kunstenaar centraal staat. Ze wil hem aanklagen maar maakt geen schijn van kans. Terwijl heel Amsterdam de intieme details van haar relatie kent.

De veelzijdige thema’s die Hugo Claus in zijn werk aansneed, balden zich samen in een tien minuten durende monoloog van Erwin Mortier, met een passage uit Het verdriet van België als uitgangspunt – inhoudelijk een van de sterkste optredens deze avond. Anne Vegter duelleerde met een bandopname van Claus (citaten uit diens erotische gedicht ‘Nu nog’) en Helmut Lotti zong een bewerking van zijn gedicht ‘Ik schrijf je neer’ met onder meer het prachtige beeld ‘mijn vrouw, mijn heidens altaar, dat ik met vingers van licht bespeel en streel’. De meeste optredens verwezen direct naar de geliefde dichter/schrijver.

Hoewel hij vijf jaar geleden overleed, ontvlamde zijn literaire nalatenschap een avond lang op bijna volle sterkte.

Gezien: Saint Amour, Omtrent Hugo Claus, 14/2 in de Stadsschouwburg Amsterdam

a d v e r t e nt i e

NEEM NU EEN ABONNEMENT EN ONTVANG DE BOEKENKRANT THUIS! 6 NUMMERS VOOR € 15.

Ja,

ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 6 nummers voor € 15,inclusief bezorgkosten

Naam Straat Postcode Land e-mail Handtekening

: : : : : :

Plaats

Stuur deze bon naar : Boekenkrant Visschersplein 160 3511 LX Utrecht Nederland

Enkele jaren later vertrok het paar, met Sands dochter Solange, naar Mallorca.

Ze verbleven er een winter lang in het kartuizerklooster. Chopin zou er zijn beroemde reeks van 24 preludes in alle mogelijke toonsoorten schrijven, inclusief de beroemde ‘Regendruppelprelude’.

De verborgen prelude speelt echter vooral in op de zee van ruimte die de weinige feiten rond dit verblijf op Mallorca openlaten, niet in de laatste plaats omdat Chopin een stem krijgt. Hij is veeleer een romanpersonage dat toevallig muziek schrijft.

De roman gaat diep in op de relatie tussen Chopin en Sand, en op zijn vriendschap met Solange. De feiten zijn aangepast want Chopin schrijft in dit boek een extra, onvoltooide prelude. Het schrijven van dit werk kost Chopin vreselijk veel moeite. Zijn gestel gaat erop achteruit en spanningen ontstaan in zijn relatie met Sand. Solange blijft Chopin echter vriendschappelijk trouw.

In een andere verhaallijn duikt Romi op.

Ze is de kleindochter van een vrouw die

met Chopin piano heeft gespeeld en ze moet meer hebben geweten over deze mysterieuze prelude, omdat die aan haar is opgedragen. Romi gaat op zoektocht naar het ontbrekende deel van de prelude. Ze komt via diverse locaties in Parijs eveneens op Mallorca terecht, in een reis vol tegenslag. Zal ze de prelude kunnen reconstrueren? En kan ze antwoorden vinden op de vragen die de prelude omsluieren?

De schrijfstijl van De verborgen prelude doet her en der oubollig aan. Vanhaverbeke heeft er niet voor gekozen om te overtuigen met een stijl die bij de 21e eeuw past. Haar verhaal speelt zich twee eeuwen geleden af en juist door de tijd ook stilistisch een aantal jaren terug te zetten, overtuigt het historische aspect van deze roman. Het subtiele en gelaagde van de ontwikkelende verhouding tussen de personages is sterk en met een oprechte beleving uitgewerkt.

Eveline Vanhaverbeke, De verborgen

prelude, Uitgeverij Marmer, ISBN 978 94 606 8107 3 (€17,95)

column

Te gast in de Islamitische wereld

Op zoek naar een beter begrip van de literatuur, is het meestal nuttig om de culturele context ervan te bestuderen.

De Arabische cultuur verkennen is echter een lastige opgave, niet alleen vanwege de taalbarrière. Ook de religie werkt hier niet mee. Een goede Moslim zal een buitenstaander altijd helpen, maar nooit toegang geven tot dat cruciale mystieke element. Het is een raadsel dat je weer mee terug neemt tijdens een bezoek aan deze contreien. De sluier (abaya) die de vrouwen hier dragen is het symbool dat elke Westerling er telkens weer aan herinnert dat ze het nooit (geheel) zullen snappen. Wij zien beperking van vrijheid en individualiteit, en het duurt niet lang voor onze Westerse superioriteit ons in staat stelt het mysterie onopgelost aan de kant te schuiven als onderontwikkeld en niet waardig om onze energie in te steken voor een verder onderzoek. Tijdens een vakantie hier gaat menig toerist weer net zo onwetend weg als dat hij gekomen is – ja de mensen zijn er erg vriendelijk, de zon schijnt er en ze hebben geen geschiedenis of ontwikkeling, maar wel een heleboel grote gebouwen. Zelfs als je hier woont, kun je volledig Westers blijven denken, het is ook niet alsof men aandacht wil voor zoiets persoonlijks als religie, al heeft het nog zo’n grote impact op het dagelijkse leven.

Er is echter nog hoop, die zich laat vinden in ogenschijnlijke pulp. Ik heb

inzicht verkregen door een chicklit, zo waar! En ik zou dan ook iedere bezoeker van deze regio aanraden om Girls of Riyadh van Rajaa Alsanea te lezen.

En eerlijk gezegd: wat is er nou beter dan vermakelijk en simpel leesvoer op vakantie. Alsanea licht een tipje van de sluier op met haar verhaal over hoe de meisjes in de hoofdstad van Saoedi-Arabië (het land waar men conservatief religieus is), Riaad, dromen en zoeken naar een huwelijk gevuld met liefde. Familie is zo belangrijk dat het individu slechts daarbinnen zijn volledige vorm kan krijgen. Alleen doormiddel van het familieleven, kan men leven zoals God dat bedoeld heeft. De hechtheid ontgaat ons Westerlingen volledig, en dat is logisch. Je kunt bezoekers ontvangen in je huis, maar niet in je familie.

Begrijp me niet verkeerd, als toerist hoef je deze grens nooit zelfs maar te zien. Je wordt altijd geholpen, men is vriendelijk en vertelt desgewenst over alles wat je maar wilt weten. Maar vraagt er ooit naar de waarde van het familieleven en wie kan die vraag ooit adequaat beantwoorden? Hier leeft men in ieder geval binnen een grote familie waar een toerist nooit meer dan de buitenkant van te zien krijgt. Ja, of je moet er in trouwen. De Arabische literatuur bood me mooie verhalen, maar tot voor kort ontgingen dit soort essentiële zaken me.

Sharon Hagenbeek

3

LITERATUUR

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m • m a a r t

2013

recensie

De nieuwe situatie Door Dennis Smits Een paar pakken rijst, een paar zakken pasta, kraanwater en haperende elektriciteit. Dat is waar de acht personen in het gebouw het mee moeten doen: overleven. Dat is het apocalyptische uitgangspunt van Hanna Bervoets’ benauwende derde roman Alles wat er was.

De acht personen zijn in het schoolgebouw terecht gekomen voor de opnames voor een tv-programma over slimme kinderen. Namens de tv-ploeg is presentator Leo aanwezig en de redacteuren Barry, Lotteke en Merel, uit wiens oogpunt het verhaal verteld wordt. De basisschool wordt vertegenwoordigd door slim kind

column

Joeri, zijn moeder Natalie, leraar Kaspar en conciërge Kaylem. Netjes verdeeld, vier om vier. Twee kampen in een uit de knal plotseling ontstane nieuwe maatschappij.

Die nieuwe maatschappij, of ‘de nieuwe situatie’, zoals de schoolbewoners het zelf noemen, krijgt razendsnel vorm. Lokalen worden verdeeld als autonome gebieden,

Wat doet er nog toe, als niets er nog toe doet? waarin de toegewezen bewoners zich kunnen terugtrekken. Er is consensus over de verdeling van het eten en de bewoners slepen elkaar de dag door met tafelvoetbal, basketbal en het mattenspel.

Maar de etensvoorraden slinken, de spanningen lopen op. Het besef van de uitzichtloosheid van de situatie begint door te dringen. De bewoners kiezen hun strategische posities, om zo lang mogelijk te overleven. Vriendschappen en liefdes

Zwarte tijden, gouden jaren

ik als ghostwriter schreef, werd door Ik debuteerde tien jaar geleden. Een een recensent die mijn proza graag in jaar later ontving ik de Debuutprijs. stukjes hakte, op lachwekkende wijze Toen leek het of ik opnieuw de hemel in geprezen. debuteerde.

Vanaf mijn ghostwriterschap ben ik Echter. Niet iedereen vult debuteren op dezelfde manier in. Bij de uitreiking recensenten dus al wat kritischer gaan bekijken. van de Debuutprijs vroeg Alle spinrag dat door de een vooraanstaand lid buitenwereld rond je van het feestcomité me of roman wordt geweven; de bekroning mijn eerste tussen mijn debuut en nu roman betrof. Ik meende is het er almaar minder dat ik de man niet goed toe gaan doen. verstond, of dat ik hem In tegenstelling tot het niet goed begrepen had. boek zelf. Dat wint, en ik Maar hij herhaalde zijn spreek voor mezelf, met zin, en zette daarbij een de dag en soms zelfs met intelligente blik op. het uur aan belang.

Al vanaf mijn debuut Het gaat je om de lezers. ben ik literaire prijzen en Foto: Tom van Nuffel Het gaat je om de jury’s dus al een tikkeltjes literatuur. kritischer gaan bekijken.

Het gaat je om datgene waarvoor je Die tien jaar geleden, de winter van denkt dat je geboren bent.

2002 waarin mijn eerste roman verZeker. Je bent een vorm van spontanischeen, lijken vandaag zowel ver weg teit kwijt. Je schrijft niet meer in het als dichtbij.

Dat eerste boek komt nooit meer terug. lege. Je weet dat je uitgegeven zal worden. Je weet dat er lezers op je wachZonder kunstmatige ingrepen kan een ten. En dat die lezers ook verwachten. mens, en zeker een vrouw, slechts een Ik weet niet wat u ervan denkt. Maar keer worden ontmaagd. Maar pseuik denk dit. Het echte genot. Het doniemen vormen zo’n kunstmatige hogere plezier. De dieptes van zelfveringreep. En het ghostwriterschap ook. trouwen, de krachten van de twijfel, de Een pseudoniem heb ik, in de literauniciteit van wie jij bent, en van wie tuur, nog niet gehad. die ander (de taal) is, … Ach, dat alles Als ghostwriter heb ik wel opnieuw kom je zelfs bij de beste ontmaagding een debuut beleefd. Die ervaring vindt niet tegen. Daarvoor moet je volhouweliswaar achter de schermen plaats; den. Almaar volhouden. alleen jij weet ervan, en de uitgever, en de persoon in wiens naam je het Margot Vanderstraeten werk hebt geschreven. Het boek dat

4

komen onder zware druk te staan. Wat doet er nog toe, als niets er nog toe doet?

Alles wat er was leunt zwaar op die spanningen en die thematische vraag.

Het plot is van ondergeschikt belang.

Want dat er geen uitweg is, wordt al snel duidelijk. Een aantal personages, de een sneller dan de ander, houdt het niet meer uit, neemt het lot in eigen hand en vertrekt. Nooit wordt er meer iets van ze vernomen, zoals ook het internet en de mobiele telefoons het niet meer doen en er vanuit de overheid, uiteraard, geen nieuwe instructies meer komen.

Het interessante op dit vlak is dat Bervoets speelt met de verwachtingen van de schoolbewoners en de lezer.

Merel vertelt haar verhaal via een dagboek van een van de schoolkinderen, dat ze vindt in een van de verlaten lokalen.

Via dat dagboek krijgt elke dag (elk hoofdstuk dus) een nummer mee, maar de dagen worden niet in chronologische volgorde verteld. Zo krijgt de aanvankelijke hoop op redding op dag 13 een extra pijnlijke en benauwende lading, wanneer als eerste hoofdstuk dag 91 al aan bod is geweest.

gebeurtenissen in het schoolgebouw leren we kennen vanuit het perspectief van Merel. Maar hoe betrouwbaar is zij eigenlijk? Haar getuigenissen worden steeds onsamenhangender, naarmate de dagen verstrijken. De eenzame opsluiting en het wegvallen van steeds meer medebewoners maken haar langzaamaan gek, maar wanneer zet dat proces zich in? En het gevonden doosje antipsychotica, waarom zou dat niet van Merel kunnen zijn?

De spanning ie veroorzaakt wordt door de verteltrant en de dubieuze gemoedstoestand van de verteller, houden Alles wat er was ruimschoots overeind. Dat is maar goed ook, het plot is wat beperkt en schuurt hier en daar gevaarlijk dicht langs de randen van cliché. Een driehoeksverhouding, de rol van relatieve buitenstaander Kaylem, het komt allemaal niet als een verrassing. Aan de andere kant: wat voor grote avonturen vallen er te vertellen over acht personen die wachten op de dood?

Hanna Bervoets, Alles wat er was, Uitgeverij Atlas Contact,

De niet-chronologische vertelwijze is niet de enige reden voor het beklemmende effect in Alles wat er was. De

ISBN 978 90 254 4037 4 (€ 19,95)

adve rte n ti e

Bijna vergeten woorden die bewaard moeten blijven!

Taalkenner Frans Collignon nam liefderijk enkele honderden woorden die in onbruik dreigen te geraken op in zijn reservaat.

‘Een feest der herkenning voor een ieder die de Nederlandse taal in zijn armen wil sluiten.’

ISBN 978 907 6542 645 – Prijs € 19,95 In de boekhandel of bestel via www.kemperconseil.nl

f r a g m e n t

Een luide knal klinkt en alles wat er was, is verdwenen. Buiten is alleen nog dikke grijze mist. De overheid geeft opdracht ramen en deuren te sluiten en luchtgaten en roosters af te plakken.

Binnen, in de basisschool, is niet langer alleen maar binnen, het is alles wat er nog over is.

gezwind (bn) – vlotweg.

Het woord gezwind wordt veelal gebruikt in combinatie met spoed. Ook de combinatie gezwinde pas is nog gangbaar. Weinig mensen weten dat het een militaire term is, waarmee een snelheid van 108 passen per minuut wordt aangegeven.

Het is de snelheid waarmee in Nederland de koninklijke stoet op Prinsjesdag zich naar het Binnenhof spoedt. Deze snelheid is lager dan het gekende marstempo van 112 passen per minuut, maar wordt desalniettemin gezwind genoemd.

Gerrit Komrij publiceerde op 25 januari 1999, toen nog de Nederlandse Dichter des vaderlands, op de voorpagina van het Algemeen Dagblad een van de 52 sonnetten die hij dat jaar schreef bij het verglijden van deze eeuw.

Broederschap Gezwinde Grijsaard Tijd denkt op een dag: Ik geef een feestje. Door mijn noeste vlijt Ben ik doodop en narrig en van slag.

Ook ik verlang naar wat gezelligheid.

– Gerrit Komrij –

KEMPER CONSEIL Publishing - www.kemperconseil.nl

maart

2013•

LITERATUUR

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

interview

Een romantisch leven De dode arm vertelt over Ernst Elfkind Coltersteen. ‘Hij deelt iets essentieels met de personages uit mijn andere boeken: ze zijn nobodies, hoewel geen van die personages dat van zichzelf vindt. Ze zijn in wezen mensen zonder eigenschappen.’

Zoals veel van uw boeken komt De dode arm niet Nederlands over.

‘Het is mij te gezellig in typisch Nederlandse romans. Kleinburgerlijk. Een zieke moeder, een dode opoe, het blijft ruiken naar spruitjes en modder. Veel schrijvers richten de blik naar binnen.

Ook wanneer hun werk toegankelijk lijkt, is het hermetisch. Ik probeer mijn blik fris te houden, naar buiten te kijken.’

schrijver zelf gaat: nee.’

Criticus Piet Gerbrandy schreef dat literatuur per definitie autobiografisch is, omdat het uit de schrijver zelf komt.

‘Nee, dat zie ik echt anders. Een schrijver moet zichzelf niet psychologiseren in zijn werk. Zeker niet in zijn fictie. Je kunt niet weten wat er in je bovenkamer gebeurt.’

Genoeg schrijvers putten eruit en gebruiken zelfs autobiografische gegevens in hun boeken…

‘Of ze schrijven zelfs letterlijk een autobiografie. Dat zijn de grootste leugens die je op kunt schrijven.

Pak maar eens een biografie over een bekend persoon en diens autobiografie. Louter verschillen. Jean-Jacques Rousseau verzweeg in zijn autobiografie liefst vijftien jaar van zijn leven!

Ik wil de ogen van een lezer zien glinsteren.

Toch gaat De dode arm over innerlijke ontwikkeling van de hoofdpersoon.

Ernst is inderdaad een man zonder eigenschappen.

‘Ja. Hoewel dat an sich geen verwijt is. Ik denk dat 99,9% van de mensen in die zin geen eigenschappen heeft. Ze passen zich aan de situatie aan waarin ze zich bevinden, mensen zijn opportunistisch en praktisch. Wat mij het meest interesseert, is de innerlijke wereld van de personages.

Wie zijn ze? Hoe is de toestand waarin ze zich bevinden en hoe ervaren ze die? De context van zo’n personage, zoals intelligentie, culturele bagage, sociaal milieu, geld, bepaalt de ontwikkeling van een personage. Wat hij precies doet, vind ik in het verhaal minder belangrijk dan hoe hij zich geestelijk ontwikkelt.’

Hoe voorkomt u dat zo’n karakterroman de blik toch teveel naar binnen richt?

‘Omdat de wereld buiten Ernst in De dode arm een enorme rol speelt. Je ziet Ernst in de zeven episodes op telkens heel verschillende manieren. Zoals bij de meeste mensen stuurt de buitenwereld hem in hoge mate, zodat hij telkens in een ander licht staat. Ernst wordt geleefd door de tijd, de ouderdom, de plaats waar hij is. Die episodes zijn eigenlijk zelf personages, en niet Ernst. Hij ziet zichzelf gespiegeld in de context.’

Het leven trekt aan Ernst voorbij. Hij lijkt zoekende op een manier die doet denken aan het existentialisme van de twintigste eeuw. Is De dode arm wat u betreft een boek in die traditie?

‘De ballast van die geschiedenis verdwijnt als je ouder wordt. Mij gaat het niet om een hermetische, autobiografische zoektocht zoals bij de existentialisten. Zij schreven die boeken toen ze jong waren. In feite gingen al die boeken over zichzelf, en niet over hun personages. In hun hermetische literatuur zijn ze tussen hun boek en hun lezers gaan zitten. Dit is een ander soort boek: ik ben een stuk ouder en dit gaat niet over mijzelf.’

Heeft de auteur een rol in zijn eigen boek?

‘Als je bedoelt dat een roman over de

Waarom vindt u het kwalijk als schrijvers autobiografisch schrijven?

‘Ze zijn opportunistisch en gebruiken alleen wat ze goed uitkomt. Of ze laten bewust weg wat niet goed uitkomt. In fictie kan dat, ik doe het zelf ook. De dode arm speelt zelfs in een fictieve stad, die er precies uitziet zoals het mij het beste uitkomt. Maar een autobiografie is om die reden onbetrouwbaar. Wantrouw schrijvers wanneer ze over zichzelf schrijven.

En ook wanneer een schrijver zichzelf in een roman ten tonele voert, als personage of als aanwezigheid, is dat een bloedeloze intellectuele exercitie.’

Waar gaat het dan om?

‘De ogen van een lezer zien glinsteren. Ik schrijf omdat ik nooit anders gedaan heb en kan me ook niet voorstellen dat ik ooit iets anders zal doen. Maar dat betekent niet dat het daarom om mij gaat. De lezer bewegen, dat is de bedoeling.’

Tomas Vaessens pleitte er een paar jaar geleden voor dat de literatuur de straat op moet.

‘Dat zou elk doel missen. Zo’n oproep slaat nergens op. Literatuur is een traag medium, zeker voor de huidige tijd. Als je een misstand hebt en je gaat daar een roman over schrijven, is je misstand alweer weg tegen de tijd dat je roman uit is. Tv, radio en internet helpen mensen de straat op. Literatuur moet iets anders doen.’

De jonge dichters Lucas Hirsch en Ramsey Nasr schrijven geëngageerd. Ze doen wellicht dat wat Vaessens zo graag ziet.

‘Je zult het er maar druk mee hebben…’

U bent daarop tegen?

‘Het is een holle kreet. Een pose. Ik moet niets hebben van dat soort engagement.

Internet is veel sneller. Een actueel politiek of maatschappelijk onderwerp, zoals zij in hun werk gebruiken, past daar veel beter bij dan bij de literatuur.’

anja van wijgerden-

Allard Schröder

De ondertitel van dit boek luidt: ‘Een Romantisch leven’.

‘Inclusief hoofdletter R, dat is belangrijk.

Met De dode arm wilde ik een warmbloedig boek schrijven. Je moet het in de kunst van begin negentiende eeuw zoeken. Ik houd dan ook van warmbloedige Romantische schrijvers zoals Stendhal en Hofmann, hun levensvragen zijn een blijvende bron van inspiratie. Ik bewonder hen. Schrijven is de kunst van het afkijken, nadoen wie je bewondert.

Die auteurs vormden het begin van mijn eigen literatuur. Op een gegeven moment ben je groot genoeg om je eigen weg te zoeken. Ik doe dat met de verbazing

van de vroege Romantici. Zoals ik in het begin al zei: ik probeer een frisse blik te houden.’

Allard Schröder, De dode arm, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 7716 7 (€ 29,90)

adve rte n ti e

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustieke vrijstaande landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse. Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd.

Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning.

De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost € 250,– en een week € 350,–.

Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

5

boekfragment

a dv e rt e nt i e w w w. b o e k e n k r a n t. c o m • m a a r t

2013

Gowtu Jeroen Trommelen, Gowtu, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 542 9346 0 (€ 19,99)

Een jonge goudzoeker in het Surinaamse Maripaston wordt doodgeschoten. Het motief is onduidelijk en de rechtszaak in Paramaribo lijkt een haastige cover up. Ondertussen bestrijden Ronnie Brunswijk en de familie Bouterse elkaar de macht in de veelbelovende goudmijn.

Iedereen zegt dat Moen geen seconde heeft gehad om zijn leven te overdenken of te roepen om zijn moeder, vrouw of kinderen. Het schot blaast hem letterlijk omver. Hij valt plat achterover en blijft liggen, zonder nog een woord te kunnen spreken. De hagel treft hem in zijn blote rechterborst onder de schouder, waar een gapende wond ontstaat. Zijn rug is een bloederige ravage van vier grote en een aantal kleinere gaten waarlangs de hagel het lichaam verlaten heeft. Onder zijn lijf vormt zich langzaam een plas bloed die wordt opgenomen door de okergele modder van Maripaston.

Hij ligt blootsvoets. Zijn enige kleding is een blauwe sportbroek. Naast hem staat een zwarte emmer gevuld met aarde uit de goudkuil. Die wilde hij meenemen in de hoop er stofgoud in te vinden. Later

legt een neef een lichtbruin T-shirt over zijn gezicht en borst. Zijn handen worden samengevouwen.

Op de plek van de schotwond ontstaat een rode vlek in het shirt, die langzaam groter wordt. Dan brengt iemand een laken. Het is ooit wit geweest met roodbruine strepen en heeft een verwassen patroon van rode bloemen en groene bladeren. Maar het is groot genoeg om het lijk te bedekken. In de loop van de avond zetten de mannen een cirkel van kaarsen om het lichaam. De rest van de nacht blijven ze waken tot het wordt opgehaald.

Remphry King wordt doodgeschoten op zondag 23 oktober 2011 aan de rand van het goudveld van Maripaston. Hij is 32 jaar oud, getrouwd en vader van twee

kinderen. Thuis in Paramaribo wordt hij Moen genoemd; zijn vrienden hebben daar later Moenga van gemaakt. Hij is chauffeur, lasser en losse arbeider. Een tengere jongeman met een vlassig baardje en kroeshaar gebonden in korte vlechtjes op het achterhoofd.

De schietpartij vindt plaats tegen het vallen van de avond na een roerige dag waarin de sfeer op Maripaston steeds onrustiger wordt. De wind heeft de warmte verdreven en de lucht stroomt vol met regenwolken. Verderop bliksemt het. Kort na het schot barst in de omgeving een heftig onweer los dat de hele nacht zal duren. Dat zal ook de reddingshelikopter op Zanderij aan de grond luisteren, terwijl de assistentie daarvan later die avond hard nodig is.

De bewaker van beveiligingsbedrijf Mozart Security staat op twee, hooguit drie meter afstand en schiet gericht op Moens bovenlijf. Zijn wapen is een five-shooter, een zwaar kaliber enkelloops jachtgeweer dat gemaakt is om op grofwild te jagen. Bij Mozart is het in gebruik als oproer geweer om naar wens met rubberen kogels of scherpe patronen te schieten, op mensen die niet willen luisteren.

Pelgrim Jan Heijn, Pelgrim, Uitgeverij Julai, ISBN 978 90 819 9480 4 (€ 19,95)

Pelgrim is een meeslepend en vooral bijzonder verhaal over de dynamiek tussen mensen, de boeiende spiritualiteit, de kracht van oprechtheid en de magie van de liefde zoals nooit eerder beschreven. Een pageturner en eye-opener. Rauw en zacht tegelijk.

Die avond had Alexander een paar keer oogcontact met een meisje dat zijn gedachten maar bleef vasthouden. Hij zag haar silhouet in het schijnsel van het kampvuur, terwijl ze stond te praten met een paar vriendinnen. Hij benaderde het groepje en ging naast haar staan. Zonder er ook maar bij na te denken streelde hij met zijn vingertoppen haar linkerhand.

De aanraking van Alexander bracht een tinteling teweeg die haar ziel raakte. Er was niemand anders op deze wereld die die plek op haar hand had kunnen vinden, dan Alexander. Met een lichaam vol vertrouwen keek ze hem in de ogen.

Alexander zei niets maar schoof – onzichtbaar voor anderen - voorzichtig een paar vingers in haar hand en bewoog in de richting van de waterkant.

Ze liep met hem mee. Niemand keek op

6

en niemand vroeg zich iets af toen het gebeurde. Hij ging tegenover haar staan en streek een lok haren uit haar gezicht. Hij had een beker met rode wijn in zijn hand en bracht die omhoog.

Met beide handen hield ze zijn hand met daarin de beker wijn vast. Ze nam een paar slokjes terwijl ze hem aankeek. Daarna liet ze zijn hand langzaam zakken.

Alexander kuste haar voorzichtig op haar lippen. Haar gezicht ontspande. Ze sloot haar ogen en liet hem toe. Ze zoenden zachtjes. Voorzichtig en verkennend. Ze pakte zijn lijf en haalde het naar zich toe.

Speels en vol passie beet hij zachtjes op haar lip. Hij voelde hoe ze haar lichaam tegen dat van hem aandrukte. Hij liet zijn handen door haar haren en over

haar lichaam gaan en voelde de rondingen van haar mooie heupen, haar mooie billen en de onderkant van haar mooie borsten.

Het breekbare moment werd steeds sterker. De spanning van de liefde zinderde en deed de rest van de wereld vervagen. Alexander opende zijn ogen en stopte even met zoenen. Ze keek hem aan.

Alexander vroeg zachtjes: ‘ga je mee?’

Ze glimlachte en zei: ‘ik ga met mijn vriendinnen mee’.

‘Hoe heet je?’ vroeg Alexander.

‘Hoe zou je willen dat ik heet?’ Zei ze glimlachend.

Ondanks dat de liefde door zijn lijf gierde, drong Alexander niet verder aan en liet haar gaan.

Alexander zag haar steeds verder van hem verwijderd raken. Ze keek nog eens om en blies hem een kus toe. Ze was zo mooi. Zo natuurlijk. Zo oorspronkelijk.

Zijn gedachten waren stil maar zijn ziel raasde door zijn lijf. Verward bleef Alexander staan.

Zijn ziel riep hem toe: ‘houd haar niet tegen, maar laat haar niet gaan’!

‘Vlinder’, fluisterde Alexander zachtjes.

‘Ik noem je Vlinder’.

Niet lang daarna verliet Alexander het feestterrein en slenterde terug naar zijn appartement. Hij was wel een en ander gewend met vrouwen. Maar zij, Vlinder, over haar had hij geen twijfels meer. Hij had opgemerkt dat ze haar weg in het liefdesspel wel wist. Maar dat was niet meer waar het hem nog om ging. Er was iets anders wat hen verbond. Alexander kon niet onder woorden brengen wat het was. Zij was niet nieuw voor hem. Al wist hij zeker dat hij haar nog nooit had gezien. Het voelde alsof hij haar altijd al had gekend.

maart

2013•

LITERATUUR

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

interview

Een gemene grap van god Zalig uiteinde vertelt over de Bildung van Olaf. Hij is een romanticus, de reden dat schrijver Viktor Frölke hem onder meer op een “Italienische Reise” stuurt. Wat overkomt Olaf? Wat voor veranderingen ondergaat hij? En hoe geef je dat als schrijver vorm?

Frölke schreef de eerste versie van Zalig uiteinde liefst 22 jaar geleden ‘toen mijn eerste literaire ambitie ontstond. Maar het manuscript verdween snel in een la.’

Ik wil de eenzaamheid troostend maken.

Jaren later, ouder en wijzer, hernam hij het manuscript. Hij bleek pas toen hij meer afstand tot de jeugd had, een beter boek over jeugd te kunnen schrijven.

‘Zalig uiteinde gaat over coming-of-age.

De blijdschap en de gekte van jeugd kun je pas goed beschrijven wanneer je ouder bent. Maar dat geldt ook voor de duistere kant van de jeugd. Het balanceren op het randje van het toelaatbare, het opzoeken van soms regelrecht gevaarlijke situaties. Je moet experimenteren als je jong bent, grenzen opzoeken en verleggen.

Je hebt geen idee van de risico’s die je neemt. In het boek zit een scène waarin Olaf midden in de nacht op het dak van

een verlaten fabriek stenen naar beneden gooit. Het is spannend en mooi, maar ook enorm riskant.’

Dat jongens van vijftien seksuele gevoelens ontwikkelen, vindt Frölke een gemene grap van god. ‘Jongens van vijftien worden ineens geïnjecteerd met een bende hormonen waar ze zich geen raad mee weten. De waanzin van de lust, die daar het gevolg van is, is wat die jongens stuurt. De hormonen maken dat ze risico’s nemen die ze niet in kunnen schatten, dat ze die spannende, idiote en gevaarlijke dingen gaan doen. Veel van de scènes uit Zalig uiteinde zijn dan ook gestuurd door de hormonen van de personages.’

Wat je tussen je vijftiende en je twintigste hoort, ziet en leest, vormt je geest definitief. ‘Die periode is het belangrijkst.

Daarna is eigenlijk alleen je sterfdag net zo belangrijk.’ Frölke zelf was verslingerd aan Mort à credit van Céline. Het zette hem aan tot schrijven – en dromen.

‘Dat dromen doen we te weinig in de Nederlandse literatuur. We hebben over de halve wereld gehandeld, maar dromen kunnen we niet – Reve noemde Nederland terecht symboolblind. Daarnaast durven we ook weinig. Dare devil pubers zoals Olaf kom je in de Amerikaanse literatuur veel meer tegen. Het ontdekken van de buitenwereld en het existentieel bepalen van je eigen ego zijn daar veel belangrijker.’

‘Wanneer je tot de bodem van je personage wilt gaan, moet je zo diep in je

nieuwe titels Ik moet je iets vertellen

Veerle Calou is gelukkig getrouwd en heeft twee zoons. Maar ze heeft ook een minnaar. Ze is zwanger en ze weet dat het kind van haar minnaar is.

Veerle moet beslissingen nemen waar ze niet op had gerekend.

Rationeel en emotioneel overweegt ze haar situatie en probeert ze tot een slotsom te komen. Hoe verlost ze zichzelf uit de netelige positie waarin ze zit?

Julia Chavanu, Ik moet je iets vertellen,

Uitgeverij Prometheus, ISBN 978 90 446 2252 2

De blokkade

Het leek zo goed te gaan na de publicatie van haar meest recente roman. Maar plots, tijdens het schrijven, stokt de creatieve geest. De schrijfster is ‘iemand geworden die kotsmisselijk wordt bij alleen al de gedachte aan een nieuwe roman.’ Ze besluit de confrontatie aan te gaan met het writer’s block dat haar gijzelt. Wat houdt haar blokkade in en hoe komt ze ervan af?

Victor Frölke

eigen persoon graven.’ Viktor Frölke nam zijn eigen jeugd als leidraad voor Zalig uiteinde. Naar voorbeeld van Gerard Reve? ‘Hij was de meest autobiografische schrijver die we hadden. Hij was zijn eigen werk, zoals alle goede schrijvers dat zijn.’

Het gaat te ver om Viktor met Olaf te vereenzelvigen, maar er zijn overeenkomsten. Vooral de onbevangen en ongenaakbare geest. ‘Je hebt allerlei geheime ideeën en plannen en die durf je nog uit te voeren ook.’ Olaf ervaart echter ook het omgekeerde: hij ziet het leven gebeuren.

Hij is zelf niet bij machte iets te ondernemen en lijdt aan paranoïde buien. Olaf is verleerd om een vrouw het hof te maken.

‘We vinden het uit de tijd dat een vader zijn zoon helpt om man te worden. Hij is daarmee aan zichzelf overgeleverd en moet een meisje voor zich winnen terwijl

hij geen idee heeft wat te doen.’

Zalig uiteinde bevat een flink aantal ongemakkelijke passages. Zo moet Olaf op zijn knieën om een cafébaas oraal te bevredigen. Schuurt Frölke met beelden?

‘Dat zou te gemakkelijk zijn. Ik wil de eenzaamheid troostend maken. Je bent alleen op de wereld, maar dat is iedereen. Het is eenzaam dat je als jongen een boom in klimt met een paar condooms om ze buiten het zicht te passen. Dat gevoel delen maakt het opbeurend.’

Viktor Frölke, Zalig uiteinde, Uitgeverij Thomas Rap, ISBN 978 94 004 0145 7 (€ 18,90)

adve rte n ti e

Renate Dorrestein, De blokkade, Uitgeverij

(€ 15,00)

Podium, ISBN 978 90 575 9562 2 (€ 9,99)

Lente in Praag

Wij en ik

Hans Croiset, Lente in Praag, Uitgeverij

Sasia de Coster, Wij en ik, Uitgeverij

Cossee, ISBN 978 90 593 6391 5 (€ 19,90)

Prometheus, ISBN 978 90 446 2346 8 (€ 19,95)

Wanneer hij zijn ouderlijk huis verlaat, verneemt Wouter dat zijn ouders zijn ouders niet zijn. Wat doet dit met de liefde die er altijd is geweest? Moet Wouter zijn jeugd als bedrog beschouwen? De mensen hebben hem ten slotte als hun eigen zoon opgevoed – dat gevoel verandert niet. Wouter raakt op drift en krijgt pas weer grip op zijn leven als hij zijn grote liefde ontmoet.

foto anne reinke

Mieke Vandersanden heeft haar ogen niet in haar zak. Ze kan tegelijkertijd haar gezin, de buren en haar tapijten die ze obsessief kamt, in de gaten houden.

Haar man werkt in een bedrijf dat het ene schandaal na het andere doormaakt. Haar dochter, vindt ze, is te beschermend opgevoed. Zal ook zij het familiegeheim meetorsen, of kan ze écht voor zichzelf kiezen?

7

internationaal

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m • m a a r t

2013

bespreking

De kinderjaren van Jezus De kinderjaren van Jezus toont een maatschappelijk betrokken Coetzee. Hij neemt het op voor de ontheemden, de vluchtelingen. Hoe goed we ons best ook doen, we zullen altijd moeite blijven hebben met de mensen die buiten de mentale paden wandelen.

Een man en een jongen kwamen zes weken geleden aan wal. Ze hebben in de plaats Belstar Spaans geleerd. Na nog een reis, die ditmaal een week duurt, probeert de man onderdak en werk te vinden. De jongen is vijf. ‘Dat is de leeftijd die hem is toegeschreven.’ De man en de jongen hebben ook een nieuwe, Spaanse naam gekregen. De jongen heeft dorst en de man belooft hem water. Zo gauw ze tenminste hun plek gevonden hebben.

Ze waren op de vlucht. Ze hopen op een toekomst. Maar ze dringen niet door tot de medewerkers achter de balies die ze zo hard nodig hebben. Heus, de mensen zijn vriendelijk. De man en de jongen worden beleefd en correct te woord gestaan.

Maar de manier waarop ze antwoorden krijgen, naar andere mensen achter andere balies moeten gaan, is alsof ze continu in overtreding zijn. Alsof ze blij

mogen zijn niet terug te moeten naar hun land van herkomst.

De afstand tussen enerzijds de man en de jongen, en anderzijds de nieuwe omgeving waar ze hun thuis moeten zoeken, schrijnt op bijna elke pagina. Al vanaf het begin is de formaliteit voelbaar waar de personages mee om moeten gaan: ‘De man bij de poort wijst hen op een laag, vormeloos gebouw halverwege. ‘Als jullie haast maken,’ zegt hij, ‘kunnen jullie je melden voordat ze hun deuren voor de rest van de dag sluiten.’’

Iets later staan de man en de jongen bij een balie, waar een vrouw ze hun eerste instructies probeert te geven omtrent hun tijdelijke kamer. De sleutel ontbreekt en ze moeten langs een medewerkster die intussen al naar huis is. Nadat ze terug zijn bij de balie, vraagt de vrouw plompverloren of ze niet bij een vriend kunnen logeren. De jongen heeft intussen geen woorden nodig om zijn afkeer van de situatie voelbaar te maken: Ze buigt zich over de balie. ‘David – dat is een mooie naam,’ zegt ze. ‘Ben je blij met je naam, jongeman?’

De jongen kijkt haar strak aan maar geeft

geen antwoord. Wat ziet ze? Een mager, bleek kind dat een tot de hals dichtgeknoopte wollen jas draagt, een grijze korte broek tot over zijn knieën, zwarte rijglaarzen over wollen sokken en een stoffen pet die scheef staat.

‘Vind je die kleren niet erg warm? Wil je je jas uittrekken?’

De jongen schudt zijn hoofd.

In veel van zijn romans stelt Coetzee zijn personages voor schokkende gebeurtenissen waar zij zelf nauwelijks mee om kunnen gaan.

Langzame man vertelt het verhaal van een oude man die een ongeluk krijgt. Zijn been wordt geamputeerd en het lukt hem daarna nauwelijks om weer een leven op te bouwen.

In ongenade vertelt onder meer over een man die zijn baan verliest door een affaire met een studente. Zijn dochter wordt bruut verkracht en ze weigert daarna aangifte te doen van de misdaad.

De kinderjaren van Jezus concentreert zich op het probleem van de vluchte-

ling die nergens welkom is. Ook in de meer beschaafde landen lijken mensen krampachtig en moeilijk te doen wanneer ze mensen uit andere windstreken een verblijf moeten bieden.

Het woord ‘vluchteling’ komt overigens maar twee keer voor in De kinderjaren van Jezus.

De woorden ‘asielzoeker’ en ‘gastarbeider’ nul keer.

Daar staat tegenover dat het woord ‘nieuwkomer’ elf keer voorkomt. En het woord ‘gast’ verschijnt alleen in de prettige context van bijvoorbeeld een picknick.

Voor Coetzee zijn de man en de jongen dus niet ongewenst, niet vervelend, niet minderwaardig. Het woord ‘nieuwkomer’ wijst expliciet op de toekomst, op een nieuw leven. Hij zet zijn personages impliciet op gelijke hoogte met de mensen van de instanties die hun lot in handen willen nemen. Ook al zien zij hen, onbewust, als ongewenst.

J.M. Coetzee, De kinderjaren van Jezus, Uitgeverij Cossee, ISBN 978 90 593 6388 5 (€ 19,90)

interview

Het Socrates Project: ‘een leuk boek’ Enthousiast vertelt Daron Sheehan over zijn boek The Socrates Project. Als je niet beter zou weten, zou je denken dat hij teveel pretenties heeft – zijn boek gaat immers over het redden van de wereld – maar het blijkt veel bescheidener te zijn. ‘I just wanted to write a fun book.’

8

‘Terwijl mijn kinderen groter werden, realiseerde ik me dat ik te weinig van de wereld had gezien. Ik was jong vader geworden, werkte aanvankelijk als chef-kok in een restaurant. Later kreeg ik een mooie baan in de financiële sector.

Maar mijn wereld was te klein. Daarna ben ik drie jaar lang in gezelschap over de continenten getrokken. We zijn met een mountainbike door Libanon gefietst, van de noordelijke, Syrische grens tot de Israëlische grens. Ik heb meegedaan aan meerdere vrijwilligersprojecten in het Midden-Oosten. Ik heb geskied en geklommen.’

‘Nadat ik terug was gekeerd naar de financiële wereld, heb ik een investeringsmaatschappij opgezet met oog voor de wereld. Het gaat niet om kortetermijnwinsten, maar om langetermijnprojecten en maatschappelijke betrokkenheid. Geld vervreemdt je van mensen. De economie was ooit een middel om een maatschappij te laten draaien. Nu is het omgedraaid: de maatschappij moet zich plooien naar de wetten van de economie. Dat zie je de afgelopen jaren misgaan.’

‘Tijdens die reizen ontdekte ik de pracht van de natuur. Veel mensen kijken naar de natuur zoals in bioscoopfilms. Avatar, Pocahontas – het is escapisme. Ook al speelt natuur een grote rol in die films, de afstand tot de natuur is te groot om

het echt te waarderen zoals het is. De afstand is trouwens ook te groot om de kwetsbaarheid te voelen, en de schade die we toebrengen aan de natuur.’

‘Ik maakte een eerste versie van Het Socrates Project terwijl ik mijn nieuwe bedrijf opbouwde. Te midden van zakelijke gesprekken en financiële kwesties had ik behoefte aan een creatieve bezigheid. Ik wilde er iets nieuws van maken.

Jules Verne kon in zijn boeken nog echt op ontdekking, maar inmiddels is alles al wel ontdekt. Je moet dus óf naar binnen, een psychologisch boek schrijven, óf naar buiten, waarmee ik bedoel: buiten de aarde, science fiction. Met Het Socrates Project heb ik het allebei willen doen.’

‘Het is een boek geworden dat iedereen aanspreekt. Er zit liefde in, tragedie, actie, filosofie, religie. Ik wilde met zoveel mogelijk mensen het plezier delen van een mooi verhaal.

Het Socrates Project gaat daarnaast óók over de belangrijke problemen van deze wereld.

Heel bewust heb ik dat er impliciet in verweven. Als je teveel met je vinger staat te zwaaien, luistert niemand.

Bovendien zie ik veel meer in de positieve benadering: laten we met z’n allen bij elkaar komen en een oplossing bedenken. Zelf heb ik de oplossing niet, overigens. En dat pretendeer ik ook niet. Het Socrates Project wil de juiste vragen stellen en mensen motiveren om het beste van deze wereld te maken. Je kunt dan wel een Plan B ontwikkelen als Plan A mislukt, maar je hebt geen Planeet B om naartoe te vluchten…’

Daron Sheehan, Het Socrates project,

Gibbon Uitgeefagentschap, ISBN 978 94 913 6309 2 (€ 19,90)

maart

2013•

poëzie

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

interview

Lichamelijk co-ouderschap Iris Brunia debuteert met Laten we mijn lichaam delen. Een erotiserende titel die Brunia echter heel anders bedoeld heeft. ‘Wie zou voor een dagje ‘mij’ willen zijn? Ik zou het dragen van mijn lichaam soms met een ander willen delen.’

Heb je moeite met jezelf?

‘Nee. Maar ik kan zo in mijn eigen wereld zitten dat ik vergeet dat ik ergens lijfelijk aanwezig ben. Laatst zat ik in een café en had het warm, dus begon ik mijn shirt uit te trekken. Gelukkig kwam ik er bijtijds achter dat ik toch echt niet thuis zat. Ik vergat mijn lijfelijkheid op dat moment.’

‘Mijn vader snapt niets van poëzie. Hij leest mijn gedichten na en zegt dan dat hij het niet begrijpt, ‘maar het zal wel goed zijn’. Maar bij een voordracht zei hij na afloop: ‘Ik begrijp het dan wel niet, maar ik herken het toch.’ Dat vind ik mooi.’

Binnen de poëzie ben je een relatief nieuwe verschijning. Waar kom je als dichteres vandaan?

‘Binnen alles wat ik gedaan heb, is schrijven het enige dat zich altijd doorontwikkelde. Ik kon mijn teksten aanpassen. Ik heb geacteerd, toneelteksten en proza geschreven. Poëzie schrijven kon ik het minst. Dat is de reden dat ik daarin verder ben gegaan. Er viel voor mij het meest in te ontdekken.’

Ontdek je jezelf in poëzie? Mogelijkheden van expressie? Gevoelens?

‘Wat niet in taal te vatten is, kan via

Via poëzie kom je op terreinen waar je anders nooit komt.

Iris Brunia poëzie door klank, ritme, niet alledaagse associaties of beelden toch via de taal ingang vinden. Andere vormen van taal kunnen dit niet. Met poëzie deel je wat in wezen ondeelbaar is.’

Waar begon je literaire carrière?

‘Ik schreef al een tijdje maar liet niets aan de buitenwereld zien. Het eerste dat ik wel ergens instuurde, werd prompt gepubliceerd, in Tirade en in Hollands Maandblad. Van die redactie kreeg ik een beurs en ik kwam op Radio 6. Toen blokkeerde ik. Bang om door de mand te vallen.’

Was dat de remmende voorsprong?

‘Dat weet ik niet. Maar toen het schrijven weer lukte, heb ik in de luwte doorgeschreven. Dat vond ik veiliger en prettiger dan de aandacht.’

Wat is de kern van je poëzie? Waar ben je naar op zoek?

‘Dat is de volgende paradox: je bent alleen omdat je nooit echt in staat ben contact te maken met een ander. Maar contact bestaat juist bij de gratie van onderscheid. De pogingen om de ‘jij’ en de ‘ik’ op te heffen, lopen dan ook op niets uit. Niet samenvallen dus, zo lang mogelijk niet.’

Staat zo’n ingewikkelde gedachtegang voor wie je persoonlijk bent?

‘Soms heb ik dat gevoel dat je hebt wanneer je ziek bent: kun jij voor een dagje ‘mij’ zijn, mijn ziek zijn overnemen? Dat heb ik ook weleens met mijn gedachten: kun jij niet voor een dagje mijn hoofd overnemen, mijn gedachten dragen?

Soms zou ik een soort co-ouderschap willen voor mezelf.’

Wil je er niet lijfelijk zijn?

‘Persoonlijk, lijfelijk aanwezig zijn, dat vind ik moeilijk. Ik heb er heel lang over getwijfeld of ik wel een foto op de cover van de bundel wilde. Als ik iets lees, laat ik me altijd afleiden door zo’n foto. Als ik voor mijn gedichten moet optreden, lukt dat nog wel. Maar als het dan om mijn persoon gaat… dat is lastig.’

Vind je het lastig om in je poëzie toch aanwezig te zijn?

‘Mijn gedichten zijn geen persoonlijke statements. Ik schrijf al lang niet meer van me af. Het is associatief geschreven poëzie. Niet de meest economische stijl, maar alle woorden die er staan, zijn noodzakelijk. Ik wil iets delen, maar dat hoeft niets persoonlijks te zijn. Mensen hoeven niet te weten wat ik met die gedichten heb gewild.’

Iris Brunia, Laten we mijn lichaam delen, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 6856 2 (€ 15,90)

recensie

Het sterke geslacht Wijvenheide is bijna 80 pagina’s romantische poezie over, en aan de vrouw. De bundel gaat over liefde en over het leven. ‘Maar geiler dan het leven is het sterven.’

Luuk Gruwez gaat met Wijvenheide tegen de tijdgeest in. Hij schrijft barokke zinnen en is niet bang dramatiek in zijn metaforen te gebruiken.

‘Hoe zeer ik ook van elders ben met al dat Oosten in mijn ogen, mijn bloed is met uw bloed verwant.’, dicht hij naast een schilderij van Maurice van Essche.

In een tweeluik aan een vriendin, getiteld ‘ALS’ (vermoedelijk verwijzend naar de spierziekte), neemt hij in directe zinnen en met emotioneel gebaar afscheid.

‘Knik met je hoofd, zo heftig als nog kan, en mompel ja tegen de naaste die je laatste licht uitdoet’. De zin ‘talm niet en ga’ komt twee keer langs. Gruwez gaat soms over het randje van holle frasen en zwaarmoedige cliches. Het hoort bij iemand die het risico aandurft om poezie te schrijven die uit de tijd lijkt.

Ik zeg ‘lijkt’, omdat de poezie uit de 21e eeuw weliswaar heel andere merites voorschrijft, maar Gruwez’ bundel is

ondanks zijn zwaarte vitaal en prangend. In het tweeluik ‘Brief naar nergens’ introduceert de schrijver zich nederig en licht larmoyant: ‘Wat een rotzooi, mijn bestaan, wat een wezenloze rommel!’, en ‘ik ben Maria kwijt en dat is wat mij kwelt.’ Het portret toont iemand met zwaktes, iemand die maar wat aan lijkt te rommelen en die zijn eigen positie niet kan duiden. Maar het is ook iemand die van de fijne dingen uit het leven geniet.

Hoewel? ‘Kan iemand mij vertellen waarom ‘mooi’ verslaaft’, waarom kortom de verteller niet ophoudt te praten over kunst en vrouwen? De liefde blijkt ook een zwarte kant te hebben: ‘ellendig synoniem voor uitstel, enkel uitstel’.

De echo van Herman de Coninck is op vrijwel elke pagina onvermijdelijk, maar stoort niet. Zelfs niet in de vleselijke gedichtenreeks ‘Een minnaar voor elk lichaamsdeel’, waarvan enkele gedichten bijna pastiches zijn. Het eerste gedicht vult het verhaal in van een schilderij van Venus. Het geeft het woord aan de afgeschilderde vrouw en laat haar de tekortkomingen van het mannelijk lichaam duiden: ‘Ik zie uw pukkels en uw sproeten wel. Ik neem uw pens waar en

uw stekelhaar.’

De vrouw is het sterke geslacht, de kunst, de liefde en het leven. De man moet nederig volgen. Hij aanbidt haar in elk gedicht, zelfs als het niet over vleselijke bewondering gaat zoals het gedicht over de zus (‘Geen mens heeft ooit zo’n

zus gehad als ik.’).

De titel mag anders doen vermoeden maar Wijvenheide is een regelrechte ode aan de vrouw.

Luuk Gruwez, Wijvenheide, Uitgeverij De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 8329 9 (17,95)

Vroegere liefsten Ze zeggen dat liefsten van vroeger, zij van wie men nooit meer zeker weet in welke mate zij van vroeger, ze zeggen dat vroegere liefsten soms het meest. Zéggen zij.

Dat vroegere liefsten je vermoeien, je vermoedelozen.

Dat vroegere liefsten aan de tralies in je hersens rukken en daar woekeren, daar hevig woekeren. Zo weinig, zeggen zij, weten liefsten van vroeger wat verdwijnen is dat zij besluiten hun afscheid uit te stellen, uit en uit tot zij zichzelf en iedereen vergeten zijn. (uit: Wijvenheide)

9

boekfragment

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m • m a a r t

2013

KASTEEL GROENEVELD, BUITENPLAATS VOOR STAD EN LAND Div. auteurs, Kasteel Groeneveld, Buitenplaats voor stad en land, Uitgeverij Thoth, ISBN 978 90 686 8596 1 (€ 24,95)

De verbouwing van Kasteel Groeneveld was aanleiding tot een zoektocht in de tijd. Het verleden van Kasteel Groeneveld komt tot leven in vijf essays. De auteurs doen een aantal verrassende ontdekkingen. Zoals die van Barbara Joustra over Karel Appel en de schilderkunst in de Grote Zaal.

“Ik schilder als een barbaar in een barbaarse wereld” roept Karel Appel. Zijn doek van ruim twee bij drie meter wankelt op de schildersezel, terwijl hij smijt met verf. Hij spuit het zo uit de tube, of mengt met grote kwasten en plamuurmessen kleuren en vormen dik op het linnen. Deze beelden werden legendarisch.

Het was de al even rebelse journalist en documentairemaker Jan Vrijman die er voor koos de schilder Karel Appel in 1961 zo vast te leggen. Zijn film De werkelijkheid van Karel Appel ontstond dankzij de gastvrijheid van de familie Colson op Groeneveld. Want Vrijman had een grote ruimte nodig om de beweeglijke Appel te kunnen vastleggen. Als tijdelijk atelier koos Appel op de bel-etage de Grote Zaal, toen nog aangeduid als Wapenzaal:

diverse wanden waren volgehangen met antieke wapens.

Hoewel juist deze ruimte onderdeel uitmaakte van de persoonlijke vertrekken van de Colson, schikten die zich zonder morren in de aangrenzende ruimte, de voormalige Eetkamer.

Ze vonden alles prima. Zelfs toen Vrijman voorstelde de wanden van de Wapenzaal helemaal zwart te maken, zodat de schilderende Appel goed op de film kwam zonder afleidende achtergrondbeelden.

New York, Parijs en Kopenhagen als vernieuwend schilder werd erkend, bleven zijn werken en uitspraken in eigen land op grote weerstand stuiten.

Zo verging het ook de film van Vrijman.

Internationaal viel de film in de prijzen, maar in Nederland werd hij lange tijd verguisd. De kunstbeleving stond hier nog niet open voor dit werk. Hoe kon een schilder die zo ruw te werk ging, zichzelf een goede kunstenaar noemen? Zijn werken vond men maar kinderlijk en primitief.

De Colsons en hun kring waren in de jaren ‘50 en ‘60 ruimdenkend en ontvankelijk voor nieuwe ideeën en kunstvormen. Zij vormden in Nederland een uitzondering. Terwijl Appel vanaf de periode na de Tweede Wereldoorlog in

Bijna 200 jaar voordat Appel zich de Grote Zaal als tijdelijk atelier toe eigende, lieten de toenmalige bewoners in diezelfde zaal op de wanden zogenaamde geschilderde behangsels aanbrengen, een heel ander genre dan de “barbaarse” wer-

ken van Karel Appel. Behalve de raamwand werd het vertrek rondom voorzien van levensgrote arcadische landschappen, waardoor het lijkt alsof men zich in een fantasiewereld begeeft. Een geïdealiseerd landschap dat Italiaans aandoet met heuvels, waterpartijen, decoratieve gebouwen en ruïnes is “gestoffeerd” met figuren van verschillende standen: boerinnen en herders rusten met hun dieren, terwijl een adellijke dame en heer te paard stil houden voor het oversteken van een rivier. Ter weerszijden van de dubbele deuren naar de Eetkamer (de zogenaamd porte brisée) zijn een dame en een heer geportretteerd. De interieurschilder Hieronymus Lapis signeerde dit werk in 1766 precies op de plaats waarin een verborgen deur naar de aangrenzende Muziekkamer in het behangsel is opgenomen. Deze behangsels hadden de tand des tijds bijna niet doorstaan – ten tijde van de Colsonperiode had men er al geen weet meer van, omdat ze onder verschillende lagen behang uit het zicht waren geraakt. Pas 15 jaar na de film van Vrijman kwamen ze tijdens de restauratie weer aan het licht.

Hotel Linda Arjan Visser, Hotel Linda, Uitgeverij De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 8501 9 (€ 17,95)

Als Jonah Jacobson na vijfenzestig jaar vanuit Brazilië terugkeert naar Amsterdam raakt hij tijdens zijn zoektocht naar een oude geliefde verdwaald in een woud van herinneringen. Waar is de vrouw die hem in de oorlog hielp te vluchten? Zal Jonah vertellen hoe hij haar destijds heeft terugbetaald? Of moet hij, zoals Marcus Aurelius hem leerde, geen beloning vragen voor zijn goede daden?

Hotel Linda is een meeslepend verhaal dat zich afspeelt tussen droom en werkelijkheid, heden en verleden.

Ik ben er bijna.

Eén poortje verwijderd van de oneindigheid. In het donkerblauw hangt, al een beetje zichtbaar, een donzen wolkenbed.

Daarop kan ik rusten als ik moe ben van mijn baantjes rond de aarde, mijn globe zonder standaard.

Er is nog één groep mensen van wie ik mij moet losmaken. Honderd of meer, medereizigers en bemanningsleden bij elkaar opgeteld.

Ik zou de nooduitgang kunnen nemen.

Wie daarbij in de buurt gaat zitten, moet beloven om anderen te assisteren, indien nodig. Goed, help mij dan maar. Bedankt

10

voor de lift. Hier wil ik eruit.

Zo dicht bij de sterren was ik niet eerder. Als jullie mij laten gaan, kan ik zelf nóg hoger komen. Hoger dan ik in mijn dromen ben gegaan.

Het wordt lichter.

De man in de stoel bij het raam draait zich naar mij om.

Hij opent zijn mond, sluit hem met een klap, schikt zijn kussen en schuift een plastic wandje voor mijn uitzicht.

Een vliegtuigje kruipt langs een stippellijn naar het woord ‘München’. Volgens de gegevens onder in het beeld wordt mijn oude lijf met een gemiddelde snelheid van negenhonderd kilometer per uur door het luchtruim verplaatst en zal het toestel, dat gisteren om 19.10 uur vanuit Brazilië is opgestegen, vandaag om 10.50 uur in Duitsland landen.

Ik schuif mijn benen schuin het gangpad in en trek het blauwe dekentje van de luchtvaartmaatschappij iets hoger op. Bij het verzitten raakt mijn elleboog de afstandsbediening in de armleuning. Op het scherm verschijnen nu twee mensen, kinderen nog, die elkaar woedend kussen. Ik probeer alle knopjes en raak ook het off-knopje, want het beeld gaat op zwart.

Er is weinig ruimte, de temperatuur is te hoog of te laag. De purser die mij uren eerder zo vriendelijk naar mijn stoel had begeleid en een betere plaats beloofde te zoeken, is niet meer teruggekomen. De stewardessen die hun karretjes door de gangpaden duwen, wil ik niet met mijn wensen lastigvallen.

Ze geven mij muizenhapjes te eten.

Kunstig verpakt, volkomen smakeloos.

De wijn is zuur. Niet dat het mij zo veel kan schelen. Eten is de laatste jaren een loze handeling geworden, iets wat nu eenmaal moet gebeuren, en drinken doe ik liever niet te veel omdat goed plassen nog maar zelden lukt.

Nu zie ik – reizend door de tijd – dat ik in de loop der jaren steeds minder ben gaan verlangen. Een lichte aanraking, een briesje, een kleine plek om in alle rust een beetje te mijmeren, dat is genoeg.

Wat ik doe, doe ik vaak om anderen te plezieren. Een wandelingetje maken, een gesprekje voeren. Anderen willen van alles, anderen maken zich zorgen. Ik niet.

Hier, hoog boven de oceaan die ik vijfenzestig jaar eerder met het ss Serpa Pinto ben overgestoken, mogen mijn gedachten alle kanten op waaien; het liefst zou ik wegzakken in een diepe slaap. Ik heb mijn oogleden nog maar net gesloten als een tik tegen mijn voeten ze weer opengooit.

Het meisje achter de trolley verontschuldigt zich. Ik trek mijn benen in en laat haar passeren. Ze legt haar hand heel even op mijn schouder.

maart

2013•

SPANNING

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

interview

Gegijzeld door je boek Bekraste zielen staat bol van de psychologische spanning. Twee jonge halfbroers die elkaars tegenpolen zijn, kennen enkel tegenslag in hun leven.

R.J. Ellory trekt hun karakters diep door het stof. Hoe houden ze stand tegen de rauwe buitenwereld?

Californië, begin jaren vijftig. De halfbroers Clay en Digger zijn getuige van de moord op hun moeder. Hun wacht eerst een verblijf in een tehuis, daarna in een jeugdgevangenis: jaren vol kwelling en geweld. De jongens worden op zichzelf en elkaar teruggeworpen. Dan ontsnapt de gewelddadige psychopaat Earl Sharidon.

Hij gijzelt de broers en gedrieën vluchten ze voor de autoriteiten…

‘Na mijn vorige boek, De helden van New York, wilde ik een roadmovie in Texas schrijven. Bekraste zielen is die roadmovie geworden. Denk bij dit boek aan films zoals “North by northwest”, “Psycho”, “Strangers on a train”. Dat is de sfeer die ik wilde overbrengen,’ vertelt Ellory.

‘Ik schreef al een tijd lang boeken, maar niemand wilde ze uitgeven.

Op een gegeven moment hield ik het voor gezien.

Jaren later vonden de aanslagen op de Twin Towers plaats. Ik zag die mensen uit de torens springen en dacht aan de overleden mensen in de verwrongen hoop staal. Zij konden hun dromen, hun ambities, niet meer verwezenlijken. Niet alleen schrok ik van die constatering, ook ben ik bij mezelf gaan nadenken over mijn eigen ambities. Schrijven!, wist ik meteen. Op 12 september 2001 heb ik opnieuw de pen op het papier gezet.’

wordt voorgehouden. Maar áls die dingen voorkomen, ben ik benieuwd hoe een mens daarop reageert, wat het met hem of haar doet. Dat probeer ik uit te zoeken wanneer ik schrijf.’

Ellory schrijft dus geen thrillers. Hij houdt het bij een term die in de Franse pers verscheen: slow motion thriller. Hoewel hij Brit is, schrijft hij in Amerikaans Engels.

‘Het ritme, de flow, is anders. Dat is nog belangrijker dan het verschil in vocabulaire. Het Amerikaans Engels maakt dat ik preciezer kan opschrijven wat ik bedoel, met de juiste atmosfeer.’

‘Schrijven,’ legt hij na een slok koffie uit, ‘gaat bij mij heel snel en vrijwel zonder enige voorbereiding. Dat schijnt uitzonderlijk te zijn.’ Bekraste zielen blijkt in precies drie maanden te zijn voltooid, sommige van zijn andere boeken zelf in zes weken. ‘In het begin had ik, zoals altijd, een heel vaag idee waar het naartoe moest met Bekraste zielen: wie mijn personages waren en waar het boek zich zou afspelen. En ik ben gewoon gaan zitten schrijven.’

Waar Ellory zijn schrijfsnelheid vandaan haalt, blijft ongewis. Het gebeurt gewoon. ‘Ik schrijf meestal tussen de 3000 en de 5000 woorden per dag.’ Het gaat hem even goed af als zijn andere bezigheden – fotografie en koken. Daarnaast is Ellory zanger en gitarist in de band The Whiskey Poets. Wat hem weer op Bekraste zielen brengt. ‘Als je in de muziek een grove scheidslijn zou trekken tussen nauwkeurig uitgewerkte composities en jamsessies, dan horen mijn boeken tot de laatste categorie. Zinnen komen er spontaan uit en ontstaan vanuit elkaar.’

De kern van zijn schrijven is jammen – de kern van zijn verhalen is emotie. ‘Neem de film “Sophie’s choice”. Aan het eind komt een gedicht van Emily Dickinson voor, over het graf. “Let no sunrise’ yellow noise interrupt this ground”. Puur emotie.

Dat is wat elk goed verhaal stuurt. Je leest een goed boek zo snel mogelijk om te weten hoe het afloopt, en tegelijk lees je het zo langzaam mogelijk omdat je niet wilt dat het afloopt. Lezen is dan een kwelling en die is puur emotioneel gestuurd, je bent gegijzeld door je boek.

Net zoals mijn andere werk is Bekraste zielen characterdriven. De ontwikkeling van de personages staat voorop: twee arme stumpers die keihard moeten knokken om te overleven. Het is geen goedkoop sentiment (daar kom je snel genoeg achter) en het is ook geen Quentin Tarantino. Bekraste zielen toont hoe twee emotioneel gebutste jongens de kracht blijven vinden om te overleven, op zoek naar meer rust en geluk in hun leven.’

‘Mijn boeken gaan over normale mensen in extreme situaties.’

Na de herstart van zijn schrijfcarrière verging het R.J. Ellory een stuk beter.

Hij debuteerde in 2003 met Candlemoth en groeide snel uit tot een wereldwijd geliefde thrillerauteur. Hoewel, thrillerschrijver?

‘Ik schrijf geen thrillers. Politieagenten doen me niets. Ik ben geïnteresseerd in mensen, geschiedenis, kunst, spiritualiteit, en wat daarmee samenhangt. Mijn boeken gaan weliswaar deels over de misdadige kant van mensen, maar het zijn geen whodunits, detectives of bloederige horrorverhalen.’

‘Mijn boeken gaan over normale mensen in extreme situaties,’ vervolgt Ellory. ‘Met “normale mensen” bedoel ik mensen die nooit getuige zijn geweest van een moord, nooit een vuurwapen hebben gezien of gebruikt in een gewelddadige situatie, nooit met ontvoering, verkrachting en dergelijke te maken hebben gehad.’ Wanneer ik opmerk dat dit feiten zijn die toch behoorlijk vaak in de media komen, corrigeert Ellory mij direct.

‘Media overdrijven de onrust en het gevaar van geweld in de samenleving.

Het komt voor, maar minder dan ons

R.J. Ellory, Bekraste zielen, Uitgeverij De Fontein, ISBN 978 90 261 3358 9 (€ 19,95)

R.J. Ellory

adve rte n ti e

Een Weekend Hotel du Cap 11

a dv e rt e nt i es

GRNVLD “EEn PracHtigE roman ovEr DE DynamiEk tussEn mEnsEn, DE boEiEnDE sPiritualitEit, DE kracHt van oPrEcHtHEiD En DE magiE van DE liEfDE”.

Magazine over het verbinden van stad en land Een kwartaaluitgave van Kasteel Groeneveld, over duurzame groei en groene innovatie met reportages, interviews, essays en nieuwsrubrieken – maar ook verhalen, poëzie, tekeningen, foto’s en strips in een vernieuwende vormgeving. In het kader van het Themajaar van de buitenplaats 2012 heeft GRNVLD een special over Amsterdammers en hun buitenplaatsen verzorgd.

Een abonnement kost € 25,- voor 4 nummers per jaar.

Pelgrim Jan Heijn

Groeneveld 2 3744 ML Baarn T 035 542 04 46 E groeneveld@mineleni.nl www.kasteelgroeneveld.nl Kasteel Groeneveld, buitenplaats voor stad en land, maakt deel uit van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

KG.2012.13_Adv_Parool_220x285mm_DEF.indd 1

Deus ex machina

15-08-12 11:15

www.janheijn.nl

In Scherven vertellen nazaten van foute Nederlanders over hun familieverleden. Over de keuzes van hun ouders. Over het ontkennen of verstoppen van een belangrijk deel van hun familiegeschiedenis. Over de identiteitsproblemen en de periodes van isolement en eenzaamheid.

Over de noodzaak die ze voelen om het verleden tot op de bodem uit te zoeken. Over de loyaliteit naar de familie en over het gevoel verstrikt te zijn met een verleden dat niet van hen is. Maar ook vertellen ze over de angst om op hun familieverleden afgerekend te worden en over de opluchting er eindelijk over te kunnen spreken.

Bettina Drion, Scherven, Uitgeverij Marmer. paperback 192 pagina’s ISBN 978 94 6068 t124 0

12

De mooiste boeken zijn van Marmer

maart

2013•

SPANNING

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

interview

De kracht van psychologische spanning Een groepje jongens en één meisje in een mergelgrot. Een enkele handeling op die dag heeft blijvende gevolgen. De groep kan nooit meer zonder elkaar maar het lot van het meisje zullen ze nooit te weten komen.

‘Het idee voor dit boek ontstond al een tijd geleden, toen ik slaagde voor de middelbare school. Mijn vriendengroep, al bij elkaar sinds de basisschool, zou uiteenvallen. Savelsbos vertelt over zo’n soort vriendengroep.’

Savelsbos gaat over een vriendengroep die tien jaar na de basisschooltijd bij elkaar komt. Waarom?

‘Ze vormden een vriendengroep op de basisschool, maar een gebeurtenis aan het eind van die tijd houdt hen voor de rest van hun leven bij elkaar. Savelsbos concentreert zich op de groep wanneer de jongens mannen van 22 zijn. Ze komen bij elkaar om de gebeurtenissen te reconstrueren van die zomer tien jaar daarvoor.’

daarna de grot. Juul blijkt later te zijn verdwenen, misschien wel vermoord.

Niemand van de jongens weet wat er is gebeurd, althans niemand zegt dat te weten. Ze blijken die zomer allemaal op een heel andere manier beleefd te hebben.’

Dat levert vragen op.

‘Wie kun je vertrouwen? Wie spreekt de waarheid? En wie kan zich na tien jaar nog herinneren wat er precies is gebeurd?

De jongens komen samen bij wijze van een nieuwe start en om de schuldvraag af te schudden. Ze denken allemaal zeker te weten dat ze Juul niet vermoord hebben. Maar hoe kunnen ze daar zo zeker van zijn? Waren er geen spanningen in de groep? Ze bekennen weliswaar het vastbinden van Juul, maar meer weten ze niet. Al hebben ze een donkerbruin vermoeden wie Juul vermoord heeft.’

En door dat vermoeden halen ze iets bijzonder stompzinnigs uit. Waarom?

‘Pure wanhoop.

En eerherstel. De jongens van intussen 22 ontvoeren degenen die ze als de daders zien. Om de ene misdaad op te lossen begaan ze een andere misdaad. Waar kan die ontvoering toe leiden? In wezen hebben ze, op een na, hun levens nooit meer helemaal kunnen oppakken. De verdwijning van Juul beïnvloedt ze definitief.’

Waarom koos je voor zo’n totaal andere verteltrant?

‘Veel thrillers zijn standaard: er is een lijk gevonden en een politieagent gaat de moord oplossen. Veel Nederlandse spannende boeken zijn varianten daarop. Er mag wel wat meer creativiteit bij komen kijken, vind ik. Mijn eigen boek moest zeker spannende elementen hebben, gewoon omdat ik daar zelf erg van houd, maar ook kenmerken van een roman. Ik heb een thriller willen schrijven die buiten die platgetreden paden gaat. Savelsbos gaat over de kracht van psychologische spanning.’

Savelsbos richt zich op de psychologie tussen de personages en niet op de moord.

Wat me daarnaast opviel, was dat je schrijfstijl mij niet opviel.

Wie kun je vertrouwen? Wie spreekt de waarheid?

Wat overkomt de vriendengroep?

‘In de laatste zomer van hun basisschooltijd zijn vier jongens nog een keer bij elkaar. De ene is gespannen, de ander verheugt zich op de middelbare school. De verteller is voorzichtig en angstig. Juul, het enige meisje in de groep, is anders: ze is vrij en zelfverzekerd, en spiritueel. De jongens gaan met Juul een mergelgroeve in. Ze binden haar vast, maar ze verlaten

bespreking

Volwassen debuut

Arjen Lubach doet veel: hij schreef drie romans, komt geregeld op tv en won in 2012 het programma De Slimste Mens.

Hij schreef nog geen thrillers. Maar daar is nu verandering in gekomen met IV. Een veelzijdig verhaal met een sterk plot: A ­ rjen Lubachs eerste thriller is een volwassen boek.

Elsa’s vader, gepensioneerd hoogleraar, stond op het punt enkele grote ontdekkingen te doen. Als die bekend werden, zouden die de staat in verlegenheid brengen. Elsa besluit om door te gaan waar haar vader gebleven is. Het feit dat hij vermoord is vanwege zijn werk, houdt haar niet tegen.

Elsa werkt samen met de televisieprofessor Maarten van Eck (een duidelijke verwijzing naar de echte tv-professor Maarten van Rossem). De moordenaars van haar vader hebben Elsa in het vizier en doen alles om haar te krijgen. En anders de politie wel. Terwijl het net zich sluit, moet Elsa de juiste beslissingen blijven nemen. Staan die nog in het teken van haar onderzoek? Of moet Elsa haar vege lijf redden? Een adembe-

Dennis Rijnvis

nemende vlucht volgt.

IV bestaat uit korte hoofdstukjes die telkens een tijd en een plaats aanduiden.

Dit ritme geeft IV een behoorlijke vaart mee, maar de vaart is minstens zo sterk voelbaar door de vele dialogen. Het boek speelt zich buiten het hoofd van Elsa af.

Op wat noodzakelijke informatie na (we moeten immers wel een indruk krijgen van Elsa en van haar vader) bouwt IV zichzelf op een sterk stuwende plot op. Een continu en aangenaam gevoel van onrust hangt over de pagina’s.

Lubach zet hoog in.

Hij jaagt Elsa, zijn hoofdpersonage, van Zuid-Frankrijk naar Amsterdam, en via de Nederlandse duinen weer terug. Hij mengt staatsgeheimen met de Romeinse politicus en wijsgeer Cicero, Manet met het Nederlandse koningshuis. Maar Arjen Lubach doet niet interessant á la Dan Brown. Inhoud en schrijfstijl zijn mooi in balans. En dat is misschien wel het sterkste aspect van IV: de vanzelfsprekendheid van het verhaal.

Arjen Lubach, IV, Uitgeverij Podium, ISBN 978 90 575 9584 4 (€ 19,90)

‘Ik stoor me aan auteurs die schrijven om te laten zien hoe goed ze kunnen schrijven. Je verhaal moet dragend zijn, niet je mooie zinnen. Om dat verhaal kopen mensen boeken, volgens mij. Iemand als Roald Dahl schreef zo. Ik zie het voor me hoe hij aan zijn bureau ging zitten en precies opschreef wat hij nodig had. Zonder gedoe. Zijn zinnen zijn helder.’

Dennis Rijnvis,

Savelsbos, Uitgeverij Cargo, ISBN 978 90 234 7994 9 (€ 17,90)

nieuwe titels Buzz

Henrik Petterson leeft een fantastisch leven.

Alleen de liefde ontbreekt aan het plaatje.

Daar lijkt verandering in te komen wanneer hij de aantrekkelijke Anna ontmoet. Maar stille wateren hebben diepe gronden. Anna is een koele vrouw en haar aanwezigheid in zijn leven lijkt Henrik terug te trekken in de tijd. Toen ‘het Spel’ zijn leven bepaalde en niets zeker was.

Anders de la Motte, Buzz, Uitgeverij De Geus, ISBN 978 90 445 1915 0 (€ 17,50)

Dubbele dreiging

Jack Ryan is president van de VS. Koud terug in zijn land moet hij het hoofd bieden aan een noodsituatie in Oost-Azië.

De generaal van het Chinese leger claimt de Zuid-Chinese Zee. De vete tussen China en Taiwan komt tot een climax wanneer Chinese troepen gereed worden gemaakt voor een invasie. De Chinese premier is gedwongen mee te doen. Wat kan Ryan nog uitrichten?

Jeugdzonde

Lineke ontdekt dat haar vroegere leraar Jan Kees Kreupel is ontvoerd. Kreupel is intussen een evangelische televisiepersoonlijkheid geworden. Zou zijn ontvoering verband houden met het boek dat hij destijds liet circuleren op school?

Daarna wordt een orthodoxe politicus vermoord. En Linekes oud-klasgenote Susanne gedraagt zich plots wel erg geheimzinnig. Wat zit daarachter?

Almar Otten, Jeugdzonde, Luitingh Sijthoff, ISBN 978 90 218 0851 2 (€ 18,95)

Bloedlijn

De Zevende Orde is een geheim genootschap van misdaadbestrijders. Ze lossen misdaden op als de staat faalt. Jessy Haider raakt in hun ban, ook al is zij als rechercheur er fel tegen om voor eigen rechter te spelen. Sinds haar zoon is vermoord, wil ze de moordenaar opsporen. Buiten de grenzen van de wet om.

De zelfmoord van een tienermeisje moet haar op het juiste spoor brengen.

Tom Clancy, Dubbele dreiging, Uitgeverij

Corine Hartman, Bloedlijn, Uitgeverij

A.W. Bruna, ISBN 978 94 005 0230 7 (€ 22,95)

Karakter, ISBN 978 90 452 0150 4 (€ 15,00)

13

14

maart

2013•

boekfragment

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

Helemaal vrouw en lente Brandon Jones, Helemaal vrouw en lente, Uitgeverij The House Of Books, ISBN

Brandon Jones schreef een adembenemende roman over twee meisje die in een troosteloze kledingfabriek in NoordKorea werken. Hun dagen zijn grimmig en uitzichtloos tot ze de kans krijgen om te ontsnappen naar Zuid-Korea.

Ze werkten nog geen jaar in de fabriek.

Als zeventienjarigen waren ze opgewonden geweest toen ze zich mochten aansluiten bij de volwassenen. Elke dag naar de fabriek gaan was iets nieuws: een welkome onderbreking van het saaie schoolregime. Ze hadden zich volwassen gevoeld als ze elke ochtend het weeshuis uit liepen in hun fabrieksuniform – felrode pet, gestreken wit shirt en een marineblauwe broek – en de jongere meisjes hadden met ontzag en respect naar hen gekeken. Ze gingen trots en doelbewust naar de fabriek, alsof elke volgende dag opwindender en bevredigender zou zijn dan de vorige. Dit werd het Arbeidersparadijs genoemd.

Maar binnen de kortste keren beheersten ze de basistechnieken van het naaien en bleken ze voor hun werk ook niet veel meer nodig te hebben: de stof snijden,

lappen op elkaar leggen, naaien, knippen, snijden, op elkaar leggen, naaien, knippen.

Dag in dag uit maakten ze dezelfde broeken. Het werk was al snel niet meer opwindend maar eentonig, zeker onder leiding van de afschrikwekkende en chagrijnige voorman.

Eindelijk weerklonk er een fluit en kondigde de voorman met duidelijke tegenzin aan dat de lunch werd geserveerd in de kantine. Gyong-ho en Il-sun gingen staan en liepen op de rigide militaire manier het atelier uit. Gyong-ho vroeg zich af of er een echte lunch op het programma stond, of de gewone, alledaagse zaagmeel pap.

De vrouwen splitsten zich op in kleine groepen en er werd druk gerebbeld. De

martiale sfeer in het atelier leek een scherp contrast te vormen met het nonchalante gedrag in de kantine – alsof ze mieren waren die in vrouwen waren veranderd en straks weer in mieren zouden veranderen.

Af en toe werd er gelachen en op de achtergrond kwam een partijlied blikkerig door de luidsprekers. Gyong-ho ging naar de wc.

Toen ze terug was ging ze samen met Il-sun in de rij staan, wachtend op haar portie van die dag: een beetje rijst en een schijf gekookte kool.

Op de muur achter de bar hing een poster van gezette Chosun die over een hek van prikkeldraad heen eten gaven aan uitgemergelde en in lompen gehulde Hanguk.

Amerikaanse soldaten met lange neuzen en woeste ronde ogen hielden de Hanguk

met hun laarzen tegen de grond gedrukt en de handen van de Hanguk waren wanhopig uitgestrekt. De tekst op de poster luidde: DENK AAN ONZE KAMERADEN IN HET ZUIDEN. Gyong-ho en Il-sun kregen hun kommetje en gingen aan een tafel in een hoek zitten.

‘Hoelang denk je dat we etensvoorraden voor de Hanguk moeten aanleggen?’ vroeg Il-sun terwijl ze moedeloos naar haar magere rantsoen keek.

‘Tot de Amerikanen hen niet meer uithongeren, neem ik aan,’ zei Gyong-ho.

Het was algemeen bekend dat de imperialistische Amerikanen de Hanguk wreed onderdrukten en dat de Hanguk er intens naar verlangden het Koreaanse schiereiland te herenigen onder de Geliefde Leider. Daarom legde de Geliefde Leider voedselvoorraden voor hen aan en vroeg hij zijn volk een groot deel van hun dagelijks rantsoen op te offeren om de ongelukkige mensen in het zuiden te helpen.

Verwoest me Tahereh Mafi, Verwoest me, Blossom Books, ISBN 978 90 206 79632 (€ 9,95)

Het fascinerende en alles onthullende boek Verwoest me is deel 1,5 uit de Touching Juliette-trilogie. Het speelt zich af na Vrees me en voor Breek me en wordt volledig verteld vanuit het perspectief van Warner, een van de meedogenloze leiders van de dictatoriale regering.

Wanneer ik weer op mijn kamer kom, staat hij me daar al op te wachten.

‘De bevelen zijn uitgevaardigd,’ zeg ik zonder zijn kant op te kijken. ‘Vanavond komen we in actie.’ Ik aarzel. ‘Dus misschien wil je me verontschuldigen? Ik heb op het moment andere zaken om me mee bezig te houden.’

‘Hoe is het nou,’ vraagt hij, ‘om zo gewond te zijn?’ Hij glimlacht. ‘Hoe kun je jezelf nog in de ogen kijken terwijl je door je eigen ondergeschikten bent uitgeschakeld?’

Voor de deur naar mijn kantoor blijf ik even staan. ‘Wat wil je van me?’

‘Wat,’ vraagt hij, ‘is precies jouw fascinatie voor dat meisje?’

Mijn ruggengraat verstijft.

‘Ze is meer voor je dan alleen een experiment, nietwaar?’

Ik draai me langzaam om. Hij staat midden in mijn kamer, met zijn handen in zijn zakken, en kijkt me met een glimlachje aan, alsof hij van me walgt.

‘Waar heb je het over?’

‘Kijk nou eens naar jezelf. Ik heb haar naam nog niet eens uitgesproken en je hebt het nu al niet meer.’

Hoofdschuddend blijft hij naar me kijken. ‘Je gezicht is bleek, je hebt je goede hand tot een vuist gebald. Je ademt veel te snel en je hele lichaam staat strak van de spanning.’

Een korte stilte. ‘Je hebt jezelf verraden, jongen. Je vindt jezelf zo vreselijk slim, maar je vergeet wie je al die trucjes heeft geleerd.’

Ik krijg het warm en koud tegelijk. Ik probeer mijn vingers te ontspannen, maar

het lukt me niet. Ik wil tegen hem zeggen dat hij het mis heeft, maar ik voel me plotseling zo slap.

Had ik nou maar meer gegeten bij het ontbijt, denk ik, en meteen daarna: had ik nou maar helemaal niets gegeten.

‘Er ligt werk op me te wachten,’ weet ik uit te brengen.

‘Zeg me dat het je niets doet als ze samen met de anderen sterft.’

‘Wat?’ Voor ik het besef is de nerveuze, beverige vraag al aan mijn lippen ontsnapt.

Mijn vader laat zijn blik zakken. Slaat een moment zijn handen ineen. ‘Je hebt me in zo veel opzichten teleurgesteld.’ Zijn stem klinkt verraderlijk zacht. ‘Laat dit niet de zoveelste teleurstelling zijn.’

Heel even heb ik het gevoel dat ik buiten mijn lichaam zweef, alsof ik vanuit zijn

perspectief naar mezelf kijk. Ik zie mijn gezicht, mijn gewonde arm, die benen die plotseling niet meer in staat lijken mijn gewicht te dragen. Er verschijnen barstjes in mijn gezicht, die omlaag schieten naar mijn armen, mijn bovenlijf, mijn benen.

Ik stel me voor dat dit is hoe het voelt om in te storten.

Ik realiseer me pas dat hij mijn naam heeft gezegd wanneer hij hem nog twee keer herhaalt.

‘Wat wil je van me?’ vraag ik en het verbaast me hoe kalm ik klink. ‘Je bent zonder toestemming mijn kamer binnengekomen; je staat hier en beschuldigt me van dingen waarvoor ik de tijd niet heb om ze te begrijpen. Ik gehoorzaam aan jouw regels, jouw bevelen. We vertrekken vanavond; we zullen hun schuilplaats vinden. Je kunt ze vernietigen als jij dat wilt.’

‘En je meisje?’ Hij houdt zijn hoofd schuin. ‘Jouw Juliette?’

15

boekfragment

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m • m a a r t

2013

Laten we mijn lichaam delen Iris Brunia, Laten we mijn lichaam delen, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 6856 2 (€ 15,90)

In haar poëziedebuut laat Iris Brunia de lezer dichtbij komen zonder dat ze zich laat omhelzen. Ze excelleert daarbij in vreemde wendingen die nergens gekunsteld zijn. Hiermee geeft ze de alledaagse absurditeit plaats en zin.

von kopf bis fuß…

-sneller, sneller-

-en rent weg-

Ik zie haar, Marie-Antoinette Ze speelt met haar hoofd het is net afgezet

Ik hou een haan ondersteboven dwing je zijn veren uit te trekken om te laten zien dat daarna heus niets veranderd is Je klemt een speeldoosje in je hand alle klokken luiden Je draait het sneller, steeds sneller in het rond

Je rukt de vis uit de alg laat hem langs je kuit in de schacht van je laars en rent weg. Ik achter je aan onder zeeniveau door winkelstraten Het water gutst in onze laarzen

Ze plaatst het op de keukentafel smeert rouge met lippenstift vingerhaakt met de draden uit haar nek Kijk dan wat ik kan!

Je glimlacht. Dat je haar gezicht zomaar tussen je benen kunt leggen is een voorrecht dat zijn weerga niet kent Ze vijlt haar nagels op het tafelblad peutert pek uit de vezels van het brein

Je zegt dat de oceaan zich oprolt omdat ze in foetus liggen wil maar dan groter wordt en kwaad het zand afbeult tot haar draagkracht terugzakt

Ik wissel sokken voor nylons en zwaai kortgerokt met majorettestok Jij, mijn harlekijn paradeert met roffelende trom gooit ritmisch je benen op en zet je eerste joker in

EEn zindErEndE trilogiE diE jE niEt mag missEn!!

VrEEs mE deel 1

VErwoEst mE deel 1,5

€15,95

€9,95

BrEEk mE deel 2

€17,95

Mafi combineert ijzersterke psychologie met bloedstollende actie in haar YA debuut.

Vrees Me is een aangrijpend boek van een auteur die risico’s durft te nemen.

- Publishers Weekly 16

maart

2013•

young adult

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

interview

interview

Zes nullen voor een debutante Violet Lee is 18 jaar wanneer ze in Londen, op Trafalger Square, getuige is van een horrorachtige massamoord.

Voor ze het weet wordt ze ontvoerd en is ze deel van een aristocratische vampierwereld. Maak kennis met de grootste Britse boekensensatie van 2013: Voilet, heldin van de duistersnis.

Violet Lee brengt haar tijd onvrijwillig door bij de vampieren. Ze leert de verschillen kennen tussen de gewone wereld en de vampierenwereld – en die kunnen maar beter uit elkaar blijven.

Tegen haar zin wordt Violet verliefd op een van de vampieren. Ze wordt gedwongen een keuze te maken: of een vampier worden, of voor eeuwig in het vampierenkoninkrijk rondzwerven. Aangezien vampieren bloed drinken en Violet vegetariër is, kiest ze voor het laatste.

‘Vampire fiction’ noemen ze het in Engeland Abigail Gibbs beleeft een droomdebuut. Nadat Gibbs haar debuut The Dark Heroine online in eigen beheer publiceerde, terwijl ze nog scholiere was, ontving ze een voorschot met zes nullen om het boek te laten uitgeven.

Wat ging hieraan vooraf? De scholiere bleef tijdens haar middelbare schooltijd tot ’s nachts drie uur op, terwijl ze aan een manuscript schreef.

Toen ze veertien was, begon ze. Het nachtelijke schrijven leidde tot een boek dat vorig jaar af kwam. Het was een reactie op The Twilight Saga, enkele jaren geleden een grote boekenhit onder tieners. ‘Ik hield van de romantiek tussen een mens en een vampier,’ zei Gibbs tegen de Daily Mail. ‘Maar The Twilight Saga was mij nog niet scherp genoeg. Ik ben ervoor gaan zitten om mijn eigen versie van zo’n verhaal te schrijven.’

Ironische details: de vampierschrijfster heeft zelf een angst voor bloed en ze is

vegetariër.

Op internet wist ze uiteindelijk met hoofdstukken uit haar boek The Dark Heroine meer dan 17 miljoen (!) lezers te bereiken. Gills deed dit slim door elk hoofdstuk met een cliffhanger te laten eindigen. Tot vijf hoofdstukken voor het einde. ‘Mijn redacteur verbood me meer hoofdstukken te publiceren, nadat ik mijn contract had getekend. Voor meer dan een jaar verdween ik van het internet.’ Voor

‘De Twilight Saga was mij nog niet scherp genoeg.’ het internet is dat een erg lange periode.

‘Het was zwaar. Massa’s fans vroegen waar ik bleef met mijn verhaal.’

Nadat Gibbs, net 18, een meer dan riant voorschot ontving, werd het boek gepubliceerd terwijl miljoenen online fans het eind van het verhaal nog niet kenden. Slim van Gibbs.

Aan The Guardian gaf ze aan dit eng te vinden, ‘maar ik denk dat ze van het eind gaan houden. Mijn redacteur hield er in elk geval veel van, dat is alvast iets.’

De sleutel tot haar succes?

Gibbs vindt dat haar online activiteit haar deze luxe positie heeft opgeleverd.

‘Het brengt een massale groep fans op de been.’

Ze schrijft op dit moment een vervolg op haar droomdebuut en ze hoopt op een verfilming van haar boek.

Gezien de sensatie rond de Harry Potterverfilmingen van het afgelopen decennium zou dat zomaar een doorslaand succes kunnen worden.

felix clay

Abigail Gibbs

adve rte n ti e

Abigail Gibbs, Violet, Xander Uitgevers, ISBN 978 94 016 0055 2 (€ 17,90)

nieuwe titels Google nooit gebroken hart

Rob dumpt zijn verloofde Vivienne.

Vivienne zit in de put, maar ze is vastbesloten daar weer uit te komen. Ze begint op google, waar ze ‘gebroken hart’ zoekt. Niet slim. Vivienne begint haar eigen website vol tips voor mensen die een relatie hebben.

Dat is alvast een beter idee! Vivienne heeft succes met de website. Maar Rob keert niet meer terug in haar leven. En ja, Max helpt haar wel. Niet dat Vivienne hem ziet staan. Tot hij ineens verdwenen is, zonder een bericht achter te laten. Dan realiseert Vivienne zich ineens iets. Max is de liefde van haar leven!

Zeventien

Het is misschien wel de meest ideale leeftijd. Zeventien.

De vrijheid van de volwassene zonder al teveel verantwoordelijkheden. Feesten zonder een kater.

Relaties. Zoenen. Seks.

Winkelen met salaris van je bijbaan én met zakgeld. En je hoeft nog even niet te stemmen. In de schemer tussen jeugd en volwassenheid is er veel wat je kan doen, en veel waar je –nog– mee weg kunt komen. In 1955 verscheen al een fotoboek over 17-jarigen. Santje Kramer doet het over met de 17-jarigen van nu. Ze vertellen over hun levens, hun opvattingen en hun toekomst. Kramers dochter Tessa de Zwart maakte foto’s.

Emma Garcia, Google nooit gebroken

Santje Kramer, Tessel de Zwart, Zeventien,

hart, Uitgeverij Luitingh Sijthoff,

Uitgeverij Querido, ISBN 978 90 214 4688 2

ISBN 978 90 218 0706 5 (€ 17,95)

(€ 14,99)

Sommige kinderen hebben veel broertjes en zusjes, ooms en tantes, opa’s en oma’s, neven en nichten. Anderen hebben een kleine familie. Je kunt al een familie zijn met z’n tweetjes.

Wie hoort er allemaal bij jouw familie? www.middernachtpers.nl

17

boekfragment

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m • m a a r t

2013

S1ngle love Hanco Kolk en Peter de Wit, S1ngle love, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 6861 6 (€ 12,50)

Fatima is verliefd op Harold. Maar dan komt de mysterieuze Tim in haar leven en wordt ze ook op hem tot over haar oren verliefd. Ze kan niet kiezen, maar gelukkig heeft ze haar vriendinnen Stella en Nienke die haar als een Keuringsdienst van de Ware gaan helpen.

Het magische kristal Mirjam Gielen, Tempel van de Spiegels. Het magische kristal, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 2471 7, € 14,95

Het magische kristal is het eerste deel uit de nieuwe, magische trilogie van Mirjam Gielen. Ze neemt je mee naar een wereld vol koningen, tovenaars, rovers, bijzondere dieren en drie hele dappere vriendinnen.

Een schaduw maakte zich los van de stenen muren. De man was heel lang en gehuld in een wollen reismantel. De kap ervan viel over zijn ogen.

‘Als koning Ariabod u gezonden heeft, dan zal ik u hetzelfde lesje leren als ik bij die andere soldaten heb gedaan,’ grauwde Catalí. Ze liet haar handen opgloeien tot er vlammen uit haar palmen lekten. Knetterend en sissend gleden ze over de zandstenen vloer.

‘Je hebt lef,’ zei de man geamuseerd. ‘Dat mag ik wel. En je beheerst vuurmagie.

Heel goed.’ Hij stapte nog verder naar voren en sloeg de kap van zijn mantel naar achteren. Zijn gezicht was smal, zijn ogen waren groen. Sybilla zoog haar adem naar binnen. Het was de man uit haar visioen. Hij keek haar niet aan, maar richtte zich tot Catalí. ‘Mijn naam is Jahan. Ik ben je vader.’

Even waren alle drie de meisjes stil. Toen lachte Catalí smalend. ‘Mijn vader heet

18

Berker en hij woont in de Hemelbergen.

Als hij hier was, zou hij u tegen de grond slaan voor uw brutaliteit.’

Even gleed een blik van verbijstering en teleurstelling over het gezicht van Jahan, maar hij herstelde zich snel. Koel zei hij: ‘Ik zie dat ik me heb vergist. Mijn excuses aan Berker van de Hemelbergen. Ik zou zijn recht op zo’n dappere en mooie dochter niet willen aantasten.’ Zijn ogen gleden naar Marthe en Sybilla. ‘Zoals geen enkele vader het recht op zijn dochter ontzegd mag worden,’ voegde hij eraan toe. Marthe gunde hij nauwelijks een blik waardig. Uit haar korte gestalte en springerige bruine haar sprak heel duidelijk haar gemengde afkomst. Een meisje dat half Uhr-Baqta was, kon zijn dochter niet zijn. Hij keek

naar Sybilla’s been.

Hij had haar natuurlijk binnen zien hobbelen, bedacht ze. Zoals vaak in de winter was de pijn in haar been en rug de hele dag venijnig scherp geweest. Ze wist dat ze mank liep en niet helemaal recht stond. De teleurstelling was duidelijk van zijn gezicht af te lezen. Ze haatte hem nu al.

Marthe ging beschermend voor haar staan. ‘Hoe bent u eigenlijk binnengekomen? U mag hier helemaal niet zijn. U zult zich moeten verantwoorden bij de Oudsten van de tempel. Ik zal u naar hen toe brengen.’

‘De toverkollen van de tempel willen niet naar mij luisteren,’ zei hij bitter.

‘Ze sturen me weg met smoesjes over bewijzen en gerechtelijke papieren. Alsof ze niet heel goed weten dat ik de waar-

heid spreek.’ Hij snoof minachtend. ‘Maar ik laat me niet wegsturen. Willen ze papieren? Die kunnen ze krijgen. Ik heb mijn knechten deze middag al op pad gestuurd. Elk van mijn bediendes, onder wie uiteraard de vroedvrouw die erbij was, zal kunnen getuigen dat ik veertien jaar geleden een dochter kreeg, een dochter met een moedervlek in de vorm van een vlinder op haar linkerschouder.’

Bij deze woorden keek hij Sybilla strak aan. Ze had het gevoel dat zijn groene ogen scherpe dolken waren. Ze kreeg het benauwd. Ze wilde weg, naar buiten, maar ze kon zich niet verroeren. Catalí ging naast Marthe staan. ‘Wij zijn niet geïnteresseerd in uw verhaal. Sybilla is nu een Dochter van de Tempel. Dit is waar ze thuishoort. U kunt het beste teruggaan naar Darcia. Kom, Syb.’ Ze pakte Sybilla’s arm vast. ‘We gaan.’

Maar Jahan ging geen vingerbreedte aan de kant. ‘Een meisje wordt pas een Dochter van de Tempel als haar vader daar toestemming voor gegeven heeft.

Ik geef die toestemming niet. Ik eis mijn dochter op.’

maart

2013•

jeugd

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

uitgelicht

interview

Fred, het (heel erg eigenwijze) hert Fred is wel een heel eigenwijs hert. Hij is zo eigenwijs dat hij het niet eens is met de tekenaar! Dan weer tekent hij Fred te klein, dan weer te groot. Dan doet Fred het zelf maar voor…

Fred heeft het naar zijn zin in het bos, maar soms verveelt hij zich. Dan gaat hij maar naar de stad. Eigenwijze Fred wil net als mensen ook schoenen dragen en patat eten! En hij wil handen. De teke-

naar probeert hem nog zo uit te leggen dat dat niet gaat, maar Fred blijft eigenwijs: ‘in verhalen kan alles en dit is een verhaal. Dus… als ik geen handen krijg dan doe ik niet meer méé!’

Pépé Smit, Fred, het (heel erg

eigenwijze) hert, De Harmonie, ISBN 978 90 761 6866 1 (€ 14,90)

uitgelicht

Bobbi in de lente

Bobbi trekt eropuit met zijn vader. Hij geniet van de lente. Bobbi telt de nieuwe kuikentjes, kijkt naar lammetjes en schaapjes en blaast pluisjes van de paardenbloemen. In fijne rijmpjes komt een mooie voorjaarsdag voorbij.

Monica Maas en

Heleen Groenendijk, Bobbi in de lente, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 8415 5 (€ 6,95)

nieuwe titels Aagjes grote speelreis

De mama van Rikki krijgt een kindje.

Rikki wordt dus grote broer! Zijn broertje of zusje is nog heel klein. Hij of zij moet nog een half jaar groeien in mama’s buik, heeft papa verteld. Pas in het voorjaar, als het weer warmer wordt, zal Rikki’s zijn broertje of zusje krijgen. Rikki moet dus veel geduld hebben. Maar áls het zover is, is hij de grootste en liefste broer die je maar kunt hebben!

ISBN 978 90 206 8244 1

Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 1822 2

grote broer, Uitgeverij Clavis,

(€ 7,95)

(€ 16,95)

ISBN 978 90 448 1920 5 (€ 14,95)

Spuit Elf is nummer 1 Spuit elf is altijd te laat! Zijn vrienden foppen hem: ze spreken een uur te vroeg af voor de Sportdag. Als ze samen op weg zijn, zingen ze een liedje voor Spuit Elf: Later, later, Spuit Elf is niet zo snel.

Maar ook als hij wat later komt, dan komt hij altijd wel…

Rikki wordt grote broer

Aagje zoekt een vriendje om mee te spelen. Alle kinderen spelen, dat weet ze zeker. Overal op aarde! Dus Aagje gaat op reis. Op zoek naar vriendjes om mee te spelen. Op elke pagina is Aagje ergens anders en ontmoet ze nieuwe vriendjes uit alle werelddelen. En inderdaad: allemaal spelen ze spelletjes. Weet jij welke spelletjes ze spelen? En kun je de vriendjes van Aagje helpen om hun vragen op te lossen?

Tijdens de sportdag zijn Spuit Elf en zijn vrienden de hele dag in touw. Zal het ze lukken om de andere teams te verslaan?

Harmen van Straaten, Spuit Elf is nummer 1, Uitgeverij Kluitman,

Tineke Meirink, Aagjes grote speelreis,

Guido van Genechten, Rikki wordt

19

NON-FICTIE

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m • m a a r t

2013

bespreking

Het evangelie van Marten Toonder Marten Toonder stond niet bekend om een religieuze visie. Toch laat zijn werk veel zien over zijn eigen gedachten

over geloof en religie. Antoni Folkers en Heinz Kimmerie gingen in Toonders werk op zoek naar religieuze elementen in diens werk.

Toonder blijkt bijzonder kritisch te zijn geweest op christendom en vooral calvinisme. Zijn interesse lag bij mysterieuze en natuurlijke vormen van geloof. Tegenover ratio stelde hij scepsis.

Toonders diepste bewondering lag bij de Afrikaanse animistische religies: primitief, dicht bij de natuur en vol magie.

Marten Toonder vond het geschreven woord gevaarlijk: dat kun je nooit meer veranderen. Het gesproken woord is tijdelijk, flexibel en rekbaar. Ook dat verklaart Toonders belangstelling voor Afrikaanse levensbeschouwingen: de verteltraditie is in die samenlevingen veel belangrijker dan het geschreven woord.

Die bewondering is terug te vinden in zijn werk, maar je moet ernaar zoeken.

Heer Bommel en Tom Poes zijn slechts enkele malen in Afrika geweest, eerder per ongeluk dan bewust. Her en der duiken personages uit bepaalde exotische streken als parallel met Afrikaanse landen. Terloopse zinnen en verwijzingen onthullen iets van Toonders levensbeschouwing van mystiek koesteren en dicht bij de natuur blijven. Het doel van

Marten Toonder had grote bewondering voor Afrikaanse animistische religies.

het leven: gelukkig zijn tijdens kleine momenten.

Het duidelijkst blijkt dit laatste uit Toonders eigen favoriete stripverhaal.

Meestal zei Toonder ‘dat hij de oude verhalen niet las en daarom de vergelijking niet kon maken’, maar tegen een van de auteurs liet hij zich plotseling ontvallen welk stripverhaal hij het best vond: de Uitvalsels. Een persoonlijk verhaal waarin zijn eigen opvattingen het beste tot hun recht komen. Een verhaal waarin Toonder de geheimen van gelukkig leven onthult.

Antoni Folkers en Heinz Kimmerie, Heer Bommel in Afrika, Uitgeverij Garant, ISBN 978 90 441 2997 7 (€ 20,00)

uitgelicht

Een vorst om trots op te zijn

Koningin Beatrix was niet alleen erg betrokken, intelligent en perfectionistisch maar ook erg stijlvol.

Het silhouet van de koningin is duidelijk herkenbaar, altijd met een zorgvuldig, bijna gebeeldhouwd kapsel en hoed die altijd bij haar parmante mantelpak past.

Door Sanne Wolters

20

Wanneer koningin Beatrix afstand zal doen van de troon, zal ze de boeken in gaan als een perfectionistisch staatshoofd. Niet alleen op het gebied van kledij, ook op politiek gebied. Altijd heeft ze aangegeven dat ze als staatshoofd ook een inhoudelijke politieke rol wil spelen.

Door veelvuldig contact met politici en haar betrokkenheid bij kabinetsformaties, is duidelijk dat de koningin wist waar ze mee bezig was. Altijd ging ze voorbereid op stap, ook naar het buitenland. Tijdens staatsbezoeken verscheen ze altijd duidelijk geïnformeerd en stelde altijd de juiste vragen. De pas-

sie en perfectie waren altijd duidelijk te merken.

Ook onderhield ze de band met het volk.

In tegenstelling tot haar moeder Juliana, liet ze het volk niet tot haar komen maar zocht ze de mensen op. Niet alleen in goede tijden, zoals tijdens de festiviteiten op Koninginnedag, maar ook in slechte tijden. De vorstin bood een luisterend oor en een troostende arm waar nodig. Dan verscheen er een zorgwekkende rimpel op haar voorhoofd en zag je dat ze met het volk meeleefde.

Veel mensen zien koningin Beatrix als een statige vorstin met stijf kapsel, eigenlijk is het een warmhartige , zeer intelligente en betrokken vrouw. Nu maar hopen dat koning Willem-Alexander net zo lief is voor ons als zijn moeder.

Han van Bree, Beatrix, Koningin der Nederlanden, Uitgeverij Spectrum, ISBN 978 90 003 2094 3 (€ 29,99)

maart

2013•

NON-FICTIE

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

bespreking

Eugène Atget, 1900

Man Ray, 1924

Bijbel voor de fotografie Annie Leibovitz, 1980

nieuwe titels De crisis in het kort

Yemma

Al sinds najaar 2007 woedt ‘de crisis’ in verschillende gedaanten over de wereld: kredietcrisis, hypotheekcrisis, bankencrisis, eurocrisis. Journalist Bart Meijer onderzocht de economische malaise en zet uiteen hoe de verschillende crises zijn ontstaan, wat ze met elkaar te maken hebben en probeert te duiden hoe het zo’n onontwarbare kluwen heeft kunnen worden.

Mohammeds moeder is getrouwd met een gastarbeider.

Altijd hard gewerkt, nooit opgevallen, nooit leren lezen of schrijven. Dan krijgt ze een hartaanval en belandt ze in een rolstoel. Ze is volledig afhankelijk van zorgverleners en haar zoon moet als tolk optreden. Langzaam glijdt ze af.

Mohammed kijkt om naar zijn jeugd en richt met dit boek een monument voor zijn moeder op.

Uitgeverij Athenaeum, ISBN 978 90 253 7031 2

De Geus, ISBN 978 90 445 2594 6 (€ 18,95)

Bart Meijer, De crisis in het kort, (€ 11,99)

Kijken

Volgens Fuchs moeten we kunst ‘lezen’, niet zozeer ernaar kijken. Door te lezen ontdek je verbanden binnen een kunstwerk, en tussen kunstwerken en zelfs tussen genres en stromingen. Met dit boek introduceert Fuchs lezers op zijn eigen manier in de kunst. Hij was conservator van het Van Abbemuseum en het Stedelijk Museum.

Hij schrijft over kunst in De Groene Amsterdammer.

Mohammed Banzakour, Yemma, Uitgeverij

De Turken komen eraan!

Discussies over Turkije en Turken tonen steevast vooroordelen en misverstanden bij Nederlanders aan, en irritatie daarover bij Turken. Meestal weten Nederlanders niet goed hoe de vork in de steel zit.

Is Turkije Islamistisch? Is er vrijheid van meningsuiting? Is het een modern en westers georiënteerd land? Dit boek is er voor iedereen die nog wat kan leren over Turkije.

Joost Lagendijk & Nevin Sungur, De Turken

Rudi Fuchs, Kijken, Uitgeverij Ludion, ISBN

komen eraan!, Uitgeverij Prometheus, ISBN

978 94 613 0084 3 (€ 29,90)

978 90 351 3397 6 (€ 16,95)

De titel Fotografie in het juiste perspectief doet vermoeden dat het om fototechnieken gaat. De ondertitel geeft meer prijs: ‘een compleet overzicht van de belangrijkste foto’s, fotografen en stromingen uit de geschiedenis van de fotografie’. De turf bevat honderden iconische foto’s die met woord en beeld(details) toegelicht worden, geschetst binnen verschillende tijdperken.

Door Wendy Claes

Juliet Hacking, programmadirecteur van de opleiding fotografie aan het Sotheby’s Institute of Art in Londen, heeft de meest memorabele beelden en feiten over fotografie verzameld in één boek, de fotografiebijbel. In chronologische volgorde wordt de historische en culturele achtergrond van fotografie

toegelicht (‘belangrijke gebeurtenissen’).

Per foto besteedt ze telkens twee bladzijden aan een viertal aandachtspunten (details in de foto), een korte analyse van het werk, een korte biografie en soms andere foto’s van de fotograaf. Deze zijn opgedeeld in vijf periodes, die telkens openen met een tijdbalk waarin de stromingen en de betreffende foto’s zijn weergegeven.

Fotografie in het juiste perspectief is een naslagwerk voor iedereen die geboeid is door fotografie, van student over hobbyist tot professional.

Juliet Hacking,

Fotografie in het juiste perspectief, Uitgeverij Librrero, ISBN 978 90 899 8219 3 (€ 19,95)

adve rte n ti e

NEEM NU EEN ABONNEMENT EN ONTVANG DE BOEKENKRANT THUIS! 6 NUMMERS VOOR € 15.

Ja,

ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 6 nummers voor € 15,inclusief bezorgkosten

Naam Straat Postcode Land e-mail Handtekening

: : : : : :

Plaats

Stuur deze bon naar : Boekenkrant Visschersplein 160 3511 LX Utrecht Nederland

21

boekfragment

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m • m a a r t

2013

De verborgen prelude Eveline Vanhaverbeke, De verborgen prelude, Uitgeverij Marmer, ISBN 978 94 606 8107 3 (€ 17,95)

In deze spannende historische roman vertelt Eveline Vanhaverbeke (Kortrijk, 1971) het verhaal van twee jonge vrouwen op zoek naar avontuur en liefde in de negentiende eeuw. In een prachtige stijl ontrafelt ze het mysterie rond een pianostuk van Frédéric Chopin: een prelude die onder moeilijke omstandigheden werd gecomponeerd en een wel zeer bijzondere uitwerking heeft op eenieder die het stuk hoort...

Het was in de herfst van 1838 dat ik Frédéric Chopin voor het eerst ontmoette, Nazli.

Op een middag, halfweg oktober, was ik met mijn broer een partijtje aan het schaken toen onze moeder in de deuropening verscheen. Haar wangen gloeiden als kolen. Tussen haar lippen zat een dikke sigaar.

‘Maurice en Solange, morgen vertrekken we voor enkele maanden naar Mallorca.

Amélie is op dit moment de koffers aan het pakken. Als er nog spullen zijn die jullie absoluut mee willen nemen, dan moet je die nu naar haar brengen.’

Georges woorden drongen slechts langzaam tot me door. Mallorca. Een eiland ver van Parijs. Voor de rest wist ik er niets

van.

Verwonderd keek ik op naar Maurice, maar hij vertoonde geen enkele emotie.

Ik vroeg me af of hij al langer op de hoogte was van de reis en of hij dan ook de reden kende van de onderneming.

Mijn moeder had de boodschap met zo’n naturel gebracht. Ik moest iets gemist hebben de laatste dagen.

‘Ga je popjes maar snel verzamelen, kleine zus.’ Maurice wuifde me met een handgebaar weg van het schaakbord, maar ik voerde nog snel de finale zet uit.

‘Schaakmat, grote broer! Ik speel trouwens al jaren niet meer met poppen.’

Het was de zevende keer op rij dat ik Maurice versloeg. Hij mocht dan vijf jaar ouder zijn dan ik, op tactisch vlak kon hij niet tegen me op. Een moeilijk te

verteren frustratie.

Met opgeheven kin liep ik de kamer uit.

Achter me hoorde ik de schaakstukken over de grond rollen.

Alweer.

Op de bovenverdieping vond ik Amélie. Ze was druk in de weer met kledij, handdoeken, Marseillezeep, haarborstels en grote stapels boeken. Ik zag een brede frons op haar voorhoofd.

‘Waarom gaan we morgen eigenlijk naar Mallorca?’ vroeg ik haar.

In een nonchalant gebaar trok ze de schouders op, maar haar stijf opeengeklemde lippen vertelden me dat ze zichzelf moest verplichten te zwijgen, iets waar ze het steevast moeilijk mee had.

‘Toe, Amélie’, drong ik aan. En ik zette een pruillipje op, mijn specialiteit in die jaren. ‘Wat is er te doen in Mallorca?

Waarom gaan we er zo ineens heen?’

Amélie vouwde enkele wollen rokken van me op, rolde mijn kousen in bolletjes en stak ze in de koffer. Ze keek me niet aan. Ik kneep haar hard in de arm. ‘Geef me op zijn minst een kleine hint dan.’

Plagend trok ik aan haar vlechten.

‘Het heeft iets te maken met monsieur Chopin’, fluisterde ze uiteindelijk, en ik wist dat ik het pleit weer gewonnen had van haar. ‘Maar meer kan ik je echt niet zeggen.’

Chopin. De naam van het Poolse piano­ genie was me ondertussen bekend.

George zelf had nog met geen woord over de man gerept, maar ik had zo mijn bronnen. Met de jaren was ik me gaan specialiseren in het afluisteren van het huispersoneel. Hun roddels vormden een schat aan informatie en zo wist ik dat Chopin zich had laten verleiden door mijn moeder. Een nieuwe verovering die ze kon toevoegen aan haar palmares.

Maar Chopin woonde voor zover ik wist in Parijs. Zeker niet op Mallorca. Het mysterie werd eigenlijk alleen maar groter.

Leiderschap onder vuur Marco Kroon, leiderschap Onder vuur, UHB, ISBN 978 90 820036 0 4 (€ 18,95)

Kapitein Marco Kroon is drager van de Militaire Willems-Orde. Hij kreeg deze onderscheiding voor moed, beleid en trouw als commandant van een peloton van het Korps Commandotroepen in Afghanistan. In Leiderschap onder vuur deelt Marco Kroon voor het eerst zijn persoonlijke ideeën en overtuigingen. Beschrijvingen van zijn gevechtservaring geven het kader voor zijn leiderslessen.

De langste nacht ‘These mist covered mountains Are a home now for me But my home is the lowlands And always will be’ Uit: Brothers In Arms, Dire Straits (1985) Het was 12 juli 2006, de laatste opdracht voor ons Viper-peloton in de Choravallei, Afghanistan. Ons doel: het creëren van freedom of movement.

Maandenlang hadden we samen met het AUSSAS-peloton, onze Australische collega’s, verkenningen uitgevoerd en High Value Targets gelokaliseerd. Waar zat de vijand, met hoeveel en hoe sterk

22

was ze?

Het terrein was bergachtig, met begroeiing langs de beken. Muurtjes, trappetjes, huisjes en hutjes waren opgetrokken uit dezelfde klei waarop we stonden; het was een Efteling-gebied zonder sprookjes. We kenden dit terrein minder goed dan onze tegenstanders.

Bij al onze operaties gingen we steeds voorzichtig voorwaarts, van dorp naar dorp, tot we op de vijand stuitten.

Of beter gezegd, zij op ons, want we waren niet uit op contact. Zodra we werden aangevallen was het zaak om zo snel en zo goed mogelijk het gevecht af te breken, veilig terug te keren naar kamp en onze bevindingen aan het hoger echelon te rapporteren.

Deze operatie, Operatie Chitag, zou anders zijn. Als een speerpunt zouden

we door de vijandelijke linies trekken, kinetisch erin gaan.

De volgende ochtend haalde een grotere groep ons dan in een soort rupsbeweging in. We gingen op de vijand af.

Gevechtcontact was zeker.

De operatie was zorgvuldig voorbereid, de juiste nacht was uitgekozen. Hoe goed alles ook leek te zijn doorgenomen, een ding wisten we niet: of we met z’n allen zouden terugkomen.

De mannen beseften dat. Kort voor vertrek keken we naar een compilatie van beelden uit eerder missies en luisterden we naar Brothers in Arms, van Dire Straits.

Het was een afscheid. Freedom of movement creëren was weliswaar ons doel, maar zonder woorden stelden we ons er nog een: thuiskomen. We keken elkaar in de ogen, drukten elkaars hand. Toen,

zwijgend, liepen we naar de auto’s.

Het dorp Chora, the white compound, was ons verzamelpunt. We kenden deze plek goed, want het was al vaker bevochten.

Vanuit hier zouden we vertrekken. Ons einddoel lag vervolgens nog twintig kilometer dieper in vijandelijk gebied.

We zaten tegen de avondschemer en wachtten tot het nacht werd. Iedereen rustte uit voor de actie en ging slapen op de klei. Mij lukte het niet. De adrenaline pompte te hard en steeds weer ging ik in mijn hoofd na of ik aan alles had gedacht en alle risico’s had afgedekt. Een groot deel van mijn denken bestond uit piekeren. Was de beslissing juist om te voet te gaan? Waren de voorraden goed verdeeld, was het terrein afdoende ingeprent?

Het was per slot van rekening onbekend guerrillaterrein. Om mijn gedachten stop te zetten, stond ik op en maakte nog één keer een foto van de slapende mannen.

maart

2013•

strips

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

recensie

interview

Verhalen bouwen Building stories is een ontdekking met vele lagen. Een originele graphic novel is het minste wat je kunt zeggen van dit boek. De box lijkt meer op een spellendoos.

De Amerikaanse cartoonist Chris Ware stelde een veertiendelig totaalconcept samen van stripboekjes, posters, kranten, flyers, plannen en een uitvouwbaar storyboard. Deze kunnen in verschillende volgordes gelezen worden, ook al stelt het diagrammen voor om de lezer te gidsen. Building stories is dus meer dan gewoon een boek, het is een kunstwerk van de bovenste plank.

Eens de doos geopend, ontvouwt zich een 3D-wereld. Een 98 jaar oud appartement in Chicago om precies te zijn. Dat herbergt verschillende verhalen en brengt de bewoners samen. Al hebben ze allemaal iets eenzaams.

We volgen onder meer een vrouw zonder onderbeen (het naamloze hoofdpersonage), die zichzelf als een mislukte artieste en schrijver ziet en worstelt met de dood (haar klasgenoot pleegde zelfmoord, haar kat sterft, ze spoelt een muis door in het toilet en is gekweld door abortus). Onder haar woont de verhuurder: een alleenstaande oude vrouw die haar bedlegerige moeder verzorgt en een jong koppel dat voortdurend kibbelt.

Verlies is immers een centraal thema in het werk: relaties, geld, gewicht, sterfte en in het geval van het hoofdpersonage

het onderbeen. Grappig is evenwel dat de gedachten van het appartementsgebouw - elk verdiep heeft een eigen verhaal weergegeven worden op schutbladen of in de marges, alsof het een extra personage is.

Later zien we het hoofdpersonage verhuizen naar de voorstad, als moeder in een stuklopende relatie, dromend van haar eerste liefde. Building stories overlapt meer dan een decennium en gunt een blik op de toekomst: mensen met helmen vestigen zich op het eerste verdiep. Zij maken gebruik van een technologie die fragmenten van herinneringen kan lezen.

Wellicht is de term ‘think outside the box’ door Ware uitgevonden. Zowel inhoudelijk als vormelijk is Building stories verrassend. Hij experimenteert met het boek als een geprint object en opent een nieuwe wereld vol mogelijkheden en vooral invalshoeken. De kunstenaar laat je alle hoeken van de kamers zien, met talloze details die je kunt blijven ontdekken.

Ware werkte er gedurende tien jaar aan, in 2006 legde hij het werk voor aan de uitgeverij Pantheon en in 2012 was de box klaar voor publicatie, wat veel zegt over de vormelijke complexiteit. Helaas is het werk nog niet in het Nederlands beschikbaar. Building stories is een streling voor het oog én de ziel, waar geen enkele digitale tablet tegenop kan.

Chris Ware, Building Stories, Uitgeverij Random House, ISBN 978 02 240 7812 2 (€ 35,99)

uitgelicht

Naaktmodeltekenen op z’n Chinees China, de tijd van het geld is het afsluitende deel van een autobiografische trilogie. Li Kunwu vertelt met de hulp van P. Ôtié over de razendsnelle veranderingen die China is door gegaan toen de vrijemarkteconomie werd geïntroduceerd na het communistische bewind.

Li vertelt dit verhaal van uit het oogpunt van de gemiddelde Chinese burger, waardoor goed duidelijk wordt dat deze verandering niet alleen een economisch zijn maar ook een culturele invloed hebben. Zo is hij een deelnemer van een van de eerste modeltekenlessen in China met een naakt, maar ook gaat hij een echtscheiding door met zijn vrouw, iets wat voorheen moeilijk kon.

Li vertelt dit verhaal met een prachtige stijl van losse penseelstreken. Hij hanteert hiernaast een duidelijke beeldtaal

die het verhaal goed versterkt en verduidelijkt. Hierdoor leeft zowel het traditionele China als het moderne China.

China, de tijd van het geld is niet alleen een goed boek, maar verteld ook een relevant verhaal.

Verandering is een van de hoofdthema’s iets dat wij in onze westerse cultuur ook op het moment doorgaan. Het zijn misschien geen veranderingen door succes, maar wel veranderingen die door de economie in werking zijn gezet. Zelf geven de makers geen oordeel in het verhaal weer.

Ze zetten een neutraal beeld neer, wat de ruimte overlaat om zelf een mening te vormen over de gebeurtenissen die opspelen bij een veranderende economie.

“Eens de doos geopend, ontvouwt zich een 3D-wereld”

column

De spanning van de stripwereld

Toen mij door de hoofdredacteur werd gevraagd of ik een column over strips wilde maken was ik enthousiast en dacht ik: “Ja! Leuk!” Tot ik eenmaal voor mijn laptop zat te staren naar de knipperende cursor. Ik realiseerde mij toen dat er niet veel spannends in de Nederlandse stripwereld gebeurt. Er komt eens een boek uit, er is eens een stripbeurs en dat was het eigenlijk ook weer wel.

Als we geluk hebben gaat er iemand dood, dan gebeurt er wat. Als we veel geluk hebben gaat er iemand dood waar mensen ook van gehoord hebben.

Striptekenaars leiden een verscholen leven achter hun werk, het spectaculaire zit hem daarin. Jammer genoeg is

het geen showbizzwereld waarin altijd wel iets te vertellen is. Geen outfitblunders waar ik over kan schrijven.

Geen buitenechtelijke relaties waar ik enige weet van heb en voor zo ver ik gehoord heb is er niemand in rehab beland.

Toch zal ik proberen elke maand iets te vertellen over de strip en zijn makers, want ik geloof zo lang ik zoek en het juist breng is er best wat spannends hier in te vinden. Wie weet heb ik wel geluk en kan ik na de volgende stripbeurs schrijven over een kleding blunder van Ype Driessen, of pakt Lindsy Lohan het striptekenen wel op en heb ik genoeg om over te schrijven.

Abe Borst

adve rte n ti e

Bekijk het filmpje waarin Monique Burger van De Nieuwe Boekhandel te Amsterdam de Boekenkrant promoot! www.boekenkrant.tv

Li kunwu, P. Otié, China, de tijd van het geld, Uitgeverij Oog & Blik, ISBN 978 90 549 2372 5 (€ 24,90)

23

a dv e rt e nt i e

Yrsa Sigurdardottir behoort tot de top Als geen ander weet ze een onheilspellende sfeer te scheppen die de lezer meevoert naar de ijzige eenzaamheid van de Westfjorden.

‘Met Smeulend vuur bewijst

‘Yrsa Sigurdardottir weet

Yrsa Sigurdardottir dat ze

een atmosfeer van dreiging

niet voor niets tot de top

en onwerkelijkheid op te

van de IJslandse misdaad-

roepen die onder je huid

auteurs behoort.’

kruipt.’

Crimezone.nl ****

The Guardian

Yrsa Sigurdardottir – Ik vergeet je niet • ISBN 9789044338874 • € 18,95

van de ijslandse misdaadauteurs

huiveringwekkende

psychologische VO OR DE LIEFHEBBER S VAN NICC I FRENC H

Londen wordt opgeschrikt door een serie van drie moorden.

Drie alleenstaande vrouwen zijn op sadistische wijze omgebracht.

De politie opent de jacht op de psychopaat die dit op zijn geweten heeft.

Een gestoorde man. Een zieke man. Een man die vrouwen haat.

In Duitsland zijn meer dan 15 miljoen boeken van Charlotte Link verkocht.

24

Charlotte Link – De toeschouwer • ISBN 9789044338836 • € 19,95

thriller

maart

2013•

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

Hallo leesclub!

leesclub

De Boekenkrant stelt elke maand een nieuw boek en zijn schrijver/schrijfster aan u voor. Hierbij geven wij ook een stelling en een aantal vragen. Deze zijn om met nog meer gevoel en betrokkenheid van het boek te kunnen genieten. Alleen of samen, in de leesclub! dossier

De rode loper

Vragen

De rode loper gaat over een zwijgzame eenling die tegen de stroom in blijft zoeken naar geborgenheid.

Lou Baljon beweegt zonder van zijn plaats te komen. Hij is roadie, daarna opnametechnicus.

Dan begint hij een bioscoop in een gekraakte garage. Hij krijgt een geweldig idee dat perfect past bij deze tijd: het publiek krijgt de hoofdrol. Het succes is enorm. Lou leert Lena kennen, een ongrijpbare vrouw, in zichzelf gevangen als een prinses in een torenkamer. Om haar voor zich te winnen, zet Lou nog eenmaal de middelen van zijn verleden in.

‘Lou wacht,’ vertelde Rosenboom ons.

‘Hij wacht op de dingen in plaats van ze te doen. Starend naar de basgitaar van de band Shout wacht hij en hij wacht jaren later op een optreden van de band.

Het is voor hem een activiteit op zich geworden.’

‘Hij woont al meer dan tien jaar op zichzelf wanneer hij voor het eerst bezoek krijgt. Hij is in de vijftig als hij voor het eerst een vrouw opbelt – een vrouw van wie hij alles al weet en die hij alleen nog moet ontmoeten. Hij doet de dingen die hij op dat moment het fijnst vindt en daarin wordt hij gefaciliteerd. Al op de eerste pagina’s roept hij samen met enkele klasgenoten hoe fijn het moet zijn om in de bijstand te zitten. Dan kan hij tenminste gaan doen wat hij zelf interessant vindt.’

Thomas Rosenboom, De rode loper, uitgeverij Querido, ISBN 978 90 214 4592 2 (€ 24,95) (hardcover), ISBN 978 90 214 4327 0 (€ 19,95) (paperback)

Thomas Rosenboom Allard de Witte

Inzendingen Maak kans op een leuk boekenpakket!

De Boekenkrant wil meer doen voor de leesclubs. Daarom komen wij graag met u in contact. Beantwoord de volgende vragen en maak kans op een leuk boekenpakket of op een meet & greet met een echte schrijver!

• Hoeveel deelnemers telt uw leesclub?

• Hoe vaak komt u samen?

• In welke plaats komt u samen?

• Wat is uw laatst gelezen boek?

bijeen worden gehouden door de dood van hun vriend en collega Harold. Hij was druk bezig met het organiseren van een muziekfestival toen hij verdrukt raakte in een mensenmassa. Hij raakte in een coma en overleed enkele dagen later.

Zijn omgeving rouwt, maar is over een

ding vastbesloten: zijn festival komt er!

Tuinman schreef op een opvallend grappige en troostende manier over de dood.

Dichteres Iris Brunia debuteerde vorige maand met Laten we mijn lichaam delen.

Ze komt voordragen uit haar bundel.

De titel van haar bundel erotisch kan klinken maar, zo legt ze in deze krant uit, ‘wie zou voor een dagje ‘mij’ willen zijn? Ik zou het dragen van mijn lichaam soms met een ander willen delen.’

Ontmoet beide gasten, test uw boekenkennis, geniet van poëzie en vergeet niet te eten en te drinken! Wilt u gesigneerde exemplaren van de schrijvers kopen, dat kan. Zorgt u dan alstublieft voor contant geld.

Stuur uw antwoorden met uw naam en adres naar: redactie@boekenkrant.com

1. Lou Baljon, de hoofdpersoon van De rode loper, wordt eerst roadie, dan eigenaar van een studio en vervolgens baas van zijn eigen bioscoop. Vindt u dat Lou groeit met iedere nieuwe uitdaging die hij aangaat of blijft hij dezelfde persoon?

Hoe omschrijft u hem in uiterlijk en in gedrag?

2. Wat vindt u van Lou’s verhouding tot de band Shout? Wordt hij opgenomen in de groep of blijft hij toch altijd een buitenstaander?

3. De vriendschap die Lou en Eddie aan het einde van de middelbare school ongemerkt sloten blijkt een bijzondere. Denkt u dat deze vriendschap gelijkwaardig is, of staat een van de twee duidelijk boven de ander? En waaruit blijkt dat?

4. Beschrijft u Lena Wit eens. Wat voor iemand is zij eigenlijk? En past zij goed bij Lou, of juist niet?

5. Net als in Zoete mond, zijn vorige roman, gebruikt Thomas Rosenboom hier het procédé van de herhaling, zoals bijvoorbeeld het schudden van handen en het afscheid van de twee hospita. Weet u nog meer herhalingen te noemen? En wat is de functie van deze herhalingen? Vond u ze mooi of juist storend?

6. De rode loper wordt een tragikomische roman genoemd. Bent u het daarmee eens? Waar lag voor u het accent bij het lezen: op het tragische of op het komische? En heeft u een favoriete scène of personage waar u om moest lachen?

7. De scènes waarin Lou in de Corona het publiek een podium geeft op de rode loper zijn te lezen als een aanklacht tegen het narcisme van deze tijd. Deelt u die mening?

8. Welke overeenkomsten ziet u tussen zijn historische romans, zoals Publieke werken en De nieuwe man, en deze roman? Overstijgt dat thema de periode waarin de boeken zich afspelen? Hoe kenmerkend is bijvoorbeeld de mannelijke hoofdpersoon, zijn streven en zijn ontwikkeling?

9. Wat vindt u van het einde van de roman? Is dat volgens u een open einde of juist niet? En waarom?

uitnodiging

GRNVLD Societeit Literair Noteer in uw agenda dat u zondag 10 maart naar Baarn komt. Kasteel Groeneveld en de Boekenkrant Leesclub organiseren weer een middag met literatuur en poëzie. Twee gasten maken we graag aan u bekend.

Schrijfster Vrouwkje Tuinman schreef De rouwclub, over een groep mensen die

De locatie is het stijlvolle doch informele Koetshuis van Kasteel Groeneveld in Baarn. De entree bedraagt tien euro per persoon en daarbij is een drankje inbegrepen. Het programma begint om 14.00 uur.

U bent van harte uitgenodigd! Gastvrouw is Sanne Wolters, de presentatie is in handen van hoofdredacteur Roel Weerheijm.

Laat uw belangstelling weten via redactie@boekenkrant.com. Via dit mailadres kunt u ook reserveren.

Tot zondag 10 maart aanstaande!

Kasteel Groeneveld Groeneveld 2 3744 ML Baarn

25

boekhandel

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m • m a a r t

2013

Hallo boekhandel!

De Boekenkrant stelt elke maand enkele boekhandelaren aan u voor. Waarschijnlijk kent u ze. Dankzij hen leest u immers de Boekenkrant – en heel veel goede boeken! boekhandels die de boekenkrant verspreiden Alblasserdam

Beilen

Emmeloord

Heemstede

Middelburg

Steenwijk

Boekhandel de Krekel dekrekel.nl

Boekhandel Het Logboek hetlogboek.org

Boekhandel Marsman marsman.nl

Boekhandel Blokker boekhandelblokker.nl

De Drvkkery de-drvkkery.nl

Steenwijk’s Boekhuys boekwinkel.com

Boekhandel Feijn feijn.nl

Eerste Bergensche Boekhandel eerstebergenscheboek­handel.nl

Plantage Vermeer vermeer.plantage.nl

Bij Het Raethuys bijhetraethuys.nl

Boekhandel Mondria boekhandelmondria.nl

Boekhandel Libris Utrecht boekhandellibrisutrecht.nl

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura lektura.nl

Nimo Boek nimoboek.nl

Boekhandel van Kooten boekhandelvankooten.nl

Hengelo

Boekhandel Manschot boekhandelmanschot.nl

Bek Boeken bekboeken.nl

Hoevelaken

De Nijmeegse Kinderboekwinkel lezenisleuk.nl

Boekhandel Jansen & de Feijter eenpassievoorboeken.nl

Holten

Roelants [in LUX] roelants.nl

Hoorn

Boekhandel van de Moosdijk moosdijk.com

Houten

Boekhandel Van den Hoorn vandenHoorn@zonnet.nl

Alkmaar

Boekhandel Het Keerpunt boekhandelhetkeerpunt.nl Boekhandel Van der Meulen’s vandermeulensboekhandel.nl Alphen a/d Rijn

Boekhandel Haasbeek haasbeek-libris.nl Amersfoort

De Algemene Boekhandel algemeneboekhandel.nl Amsterdam

De Nieuwe Boekhandel denieuweboekhandel.nl Boekhandel Mulder boekhandelmulder.nl Amsterdam-Z.O.

Boekhandel Barends & Donkersloot boekhandelbend.nl Almelo

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl Apeldoorn

Nawijn & Polak Boekverkopers nawijn-polak.nl Arnhem

Bergen NH

Bilthovense Boekhandel bilthovenseboekhandel.nl Boekhandel Muilenburg boekhandelmuilenburg.nl

Boekhandel Broekhuis Boekhandelbroekhuis.nl

Boekhandel Bloemendaal boekhandelbloemendaal.nl

Plantage Etten-Leur plantage-ettenleur.nl

Bilthoven

Bleiswijk

Bloemendaal

Boxtel

Boekhandel Elckerlijc elckerlijc.nl Brugge

Enschede

Heusinkveld – Holten meerdaneenboekhandel.nl

Geerts Warenhuis geertswarenhuis.nl Franeker

Boekhandel Wolters boekhandelwolters.nl

Boekhandel Van Stockum vanstockum.nl Doorn

Boekhandel Binkhorst info@binkhorstboekverkopers.nl

Boekhandel Iwema iwema.nl

Voster Boek & Kantoor voster.nl

Boekhandel Den Boer denboer.nl

Boekhandel Maas & Waal boekhandelmaasenwaal.nl

Dronten

Druten

zoek mijn boek

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl

Exloo

Scholte boek-en kantoorboekhandel boekhandelscholte.nl Den Haag

Heeze

De Hoevelakense Boekhandel hoevelakenseboekhandel.nl

Boekhandel Wever boekhandelwever.nl

Castricum

Heerlen

Etten-Leur

De Reyghere Boekhandel dereyghere.be

De Arnhemse Kinderboekwinkel lezenisleuk.nl

Baarn

Enkhuizen

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel kantoorboekhandelsmitenco.nl

The Readshop Doorn Readshop.nl/vestigingen/ doorn

Assen

Emmen

Groningen

Hoornse Boekhandel hoornseboekhandel.nl Boekhandel Wijs boekwijs.nl Kerkrade

Mijdrecht

Monnickendam

Nieuwegein

Nijmegen

Nuenen

Boekhandel De Boekenwurm deboekenwurm.info

Bruna Haarlem Bruna.nl

Boekhandel Cazemier Boekhandelcazemier.nl

Boekhandel Scheveningen boekhandelscheveningen.nl

Boomker Boeken boomker.nl

Boekhandel Lovink boekhandellovink.nl

Deeder Boek- en Kantoorvakhandel deeder.nl

Wever boek- en kantoorvakhandel boekhandelwever.nl

Boekhandel Het Keizerrijk hetkeizerrijk.nl

Boekhandel Krings boekhandelkrings.nl

Boekhandel Barth boekhandelbarth.nl

Boekhandel Van de Ven boekhandelvandeven.nl

Haren GN

Harlingen

Heemskerk

Bruna Heemskerk Bruna.nl

Lochem

Maassluis

Meppel

Venlo

Boekhandel Koops koophetbijkoops.nl Venray

Pasman Boek & Hobby pasmanboekenhobby.nl

Boekhandel De Korf boekhandeldekorf.nl Leiden

Velp GLD

Puttershoek

Boekhandel H. de Vries Boeken devriesboeken.nl

Krimpen aan den IJssel

Veghel

Purmerend

Marjan Houtman Lezen en Schrijven marjanhoutman.nl

Boekhandel Gillissen & Co boekhandelgillissen.nl

Veenendaal

Boek- en kantoorvakhandel van den munckhof boekhandelvenray.nl

Boekhandel Leeskunst leeskunst.nl

Haarlem

Utrecht

Roosendaal

Wormerveer

Zeist

Groenveld Boeken groenveldboeken@planet.nl Zeist

Scheveningen

Boekhandel Kramer & Van Doorn kramerenvandoorn.nl

Sittard

Waanders Boekverkopers waandersboekverkopers.nl

Soest

Zwolle

Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com

tip van Boekhandelaar Boekhandel Scheveningen

Gitta Bakker van Boekhandel Scheveningen tipt de volgende vijf boeken.

Boekhandel Marsman in Emmeloord

Deze boekhandel verspreidt sinds kort de Boekenkrant. Zoek in de foto naar drie boektitels en stuur ze naar redactie@boekenkrant.com o.v.v. ‘Marsman Emmeloord’.

waar is mijn boekhandel?

Kent u een boekhandel die ook op deze pagina thuishoort? Omdat het zo’n mooie winkel is met een prachtige collectie en fantastische medewerkers?

Mail de plaats en de naam naar info@ boekenkrant.com, o.v.v. ‘waar is mijn boekhandel’.

26

• Hasse Simonsdochter van Thea Beckman. Dit is mijn jeugdfavoriet.

Hasse, een stoer meisje, redt haar redder door met hem te trouwen. Haar redder, Jan van Schaffelaer, is de leider van een huurlingenbende en samen beleven ze avonturen. Doordat het boek doordrenkt is van historische feiten is het heel educatief voor kinderen. Een heerlijk boek om jezelf in te verliezen.

• Aan de andere kant van de zee van Marina Marcolin en Janna Carioli. Een pareltje in boekenland! Dit prentenboek heeft schitterende, heldere tekeningen.

Luuk woont in een vuurtoren en wil heel graag weten wie er aan de overkant van de zee woont. Geduldig wacht hij of er antwoord komt op de briefjes die in een fles in de zee gooit.Tot op een dag....

• De jacht op het verloren schaap van Haruki Murakami. Dit surrealistische boek is echt apart om te lezen.

Murakami heeft echt onnavolgbare eigen stijl waarbij logica, plaatsen, tijden en personen een compleet eigen wereld vormen. Iedereen moet eigenlijk

een keer Murakami lezen. Het is net als een schilderij van Picasso, je houdt ervan of niet.

• Grow your own drugs van James Wong.

De moderne Klazien uut Zalk. Dit orginele kookboek laat je zien hoe je als een echte homemade kwakzalver kunt worden. Leuke heldere recepten tegen zweetvoeten, pijn, verkoudheid en allerlei andere onprettigheden. Een aanrader voor natuurbewuste mensen en kookpro’s die eens wat variatie willen. Erg leuk en leerzaam!

• De kathedraal van de zee van Ildefonso Falcones. Dit is mijn favoriete boek allertijden. Dit boeiende boek pakt je in het begin en laat je tot het einde niet meer los. Arnau groeit op in Barcelona in de 14de eeuw en weet zich met vallen en opstaan op te werken tot een belangrijk persoon. Helemaal leuk als je Barcelona kent of er een bezoekje aan gaat brengen.

maart

2013•

WIN EEN BOEK

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

GESPLETEN PERSOONLIJKHEID

nieuwsbrief

Deze schrijver heeft last van een gespleten persoonlijkheid. Welke drie zijn in dit beeld verborgen? Stuur de drie namen voor maandag 2 april 2013 naar redactie@ boekenkrant.com.

Meld je nu aan voor de digitale Boekenkrant Nieuwsbrief op www.boekenkrant.com.

agenda 13 maart, SNEEK, Margriet de Moor vertelt over haar oeuvre, van haar debuut in 1988 tot De schilder en het meisje. Zie: www.stichtinglas.nl 14 maart, SITTARD, Guus Bauer houdt in Biblionova Sittard een lezing over zijn nieuwe boek Het geheim van Treurwegen.

Zie: www.boekhandelkrings.nl 14 maart, ROTTERDAM, Dag van de Literatuur. Prinses Laurentien opent de dag voor middelbare scholieren uit heel Nederland.

Zie: www.dagvandeliteratuur.nl 16 maart, SITTARD, Yvonne Franssen signeert bij boekhandel Krings.

Zie: www.boekhandelkrings.nl 18 maart, MIDDELBURG, Hans Goedkoop om 16.30 te gast bij De Drvkkery!

Voor een lezing en een signeersessie. Zie: www.de-drvkkery.nl 18 maart, ZWOLLE, Anna Enquist wordt geïnterviewd over o.m. haar voetbalboek Kool!. Zie: www.lazzwolle.nl 18 maart, VEENENDAAL, Oek de Jong is te gast bij boekhandel van Kooten.

Zie: www.boekhandelvankooten.nl 18 maart lezing Auke Hulst in bibliotheek Leusden. zie www.debeep.nl 19 maart lezing Guus Bauer bibliotheek Zonnehof Amersfoort. zie www.debeep.nl 19 maart, DRACHTEN, Hans Goedkoop vertelt over zijn boek De laatste man, een herinnering. Zie: www.slas.nl 20 maart, ZEIST, Peter Buwalda wordt geïnterviewd over zijn succesvolle debuutroman Bonita Avenue. Zie: www.literairzeist.nl 20 maart, MIDDELBURG, Frits van Oostrom houdt een lezing in De Drvkkery. Kaarten zijn te koop aan de kassa. Zie: www.de-drvkkery.nl 21 maart, MIDDELBURG, Kees van Koosten signeert van 16.00 tot 17.00 uur in De Drvkkery! Zie: www.de-drvkkery.nl

dit kunt u winnen

25 maart lezing Adriaan van Dis bibliotheek Zonnehof Amersfoort. zie www.debeep.nl

Generaties kinderen groeiden op met de originele verhalen over Dik Trom, geschreven door C. Joh. Kieviet. Nu blaast zijn achterkleinzoon de naam nieuw leven in met een boek over de gelijknamige achterkleinzoon van Dik Trom.

25 maart lezing Tommy Wieringa bibliotheek Woudenberg. zie www.debeep.nl

Dik Trom in Afrika

Tom van der Lee,

Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 2106 8 (€ 9,95)

winnaars Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid? Het goede antwoord was: Vrouwkje Tuinman, Amanda Hocking en Geert Mak. Uit de vele inzendingen trokken wij

Marjan Fortuin uit Maasdam als winnares. Marjan Fortuin wint een exemplaar van De kermis van Gravezuid van Hannah van Wieringen

Van harte gefeliciteerd!

adverteren? mogelijkheden via info@boekenkrant.com of kijk op www.boekenkrant.com

medewerkers

Siebe Huizinga

Sanne Wolters

De Boekenkrant is ook actief op Twitter en Facebook! Kijk op twitter.com/ boekenkrant.

Intussen hebben we 8451 vrienden en volgers. adve rte n ti e

Adverteren in de Boekenkrant? Informeer naar de

Wendy Claes

vrienden en volgers

Roel Margot Leoni Weerheijm ­Vanderstraeten Nijland

Abe Borst

Sharon Jolijn Klein Hagenbeek Kranenbarg

Ga voor dagelijks vers boekennieuws naar onze website:

Bram Bakker

colofon COLOFON – De Boekenkrant is een uitgave van Uphill Battle boekpromotie i.s.m. de boekhandels.

Redactieadres Uphill Battle boekpromotie, Visschersplein 160, Kamer 22, 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon +31 30 2231718; fax +31 30 2145823; e-mail redactie@boekenkrant.com. Redacteuren Roel Weerheijm, hoofdredacteur; Sanne Wolters, redacteur; Wendy Claes, redacteur; Abe Borst, stripredacteur; Siebe Huizinga, redactie-adviseur Vormgeving en lay-out Titus Vegter. Concept & realisatie Uphill Battle boekpromotie, Utrecht. Uitgever Jan Louwers (jan.louwers@ uhb.nl). Oplage 21.000. Abonnementenservice boekenkrant@spabonneeservice.nl Informatie over adverteren? tel. +31 30 2231718; verkoop@uhb.nl www.boekenkrant.com. De Boekenkrant thuis ontvangen? Dat kan! Meldt u aan via www. boekenkrant.com. Of vul de bon in op pagina 3. De volgende Boekenkrant verschijnt op 2 april 2013!

Covercards

boekenkrant.com!

verstuur gratis e-cards van boekomslagen via www.covercards.nl!

Meer dan 2000 e-cards beschikbaar

27

a dv e rt e nt i e

28