Reflejo br. 16, Verano 2013

Page 1

Número 16

Enfoque

Pet godina Društva hispanista – od potrebe do stvarnosti Cinco años de Asociación de Hispanistas – desde una necesidad hasta la realidad Sociedad

Borba za život ili korak unazad u hispanskoj demokratiji Una lucha por la vida o un atraso en la democracia hispánica Tradiciones

Sloboda i jedinstvo – ideali hispanskog sveta Libertad y unidad – los ideales del mundo hispano Collage

Tajne kubanskih koktela Secretos de los cócteles cubanos Deporte

Ostvarenje sna u Beogradu La realización del sueño en Belgrado

ENFOQUE i Arte IiMÚSICA Literatura i Hilo serbio-hispano i Tradiciones i Música i Collage Tesoro i Deporte ENFOQUE I SOCIEDAD I TEATRO I SOCIEDAD I LITERATURAi ISociedad ARTE I MI RINCÓN I HILO SERBIO-HISPANO I CULTURA IiCINE I COLLAGE I DEPORTE


CONTENIDO

04

ENFOQUE

Refejo (Refleho), Broj 16, Izdanje Verano 2013 Zvanična publikacija Društva hispanista, Beograd, Srbija Refejo, Número 16, Edición Verano 2013 Publicación oficial de la Asociación de los Hispanistas, Belgrado, Serbia

10

Arte

Urednica Refleha/Directora del Reflejo: Marija Gudurić

12

Literatura

Novinari/Periodistas: Jelena Bašević, Bojana Vujnić, Katarina Gligorić, Marija Gudurić, Havijer Gutjeres Losano (dopisnik - Meksiko), Ivana Jovanović, Vanja Kudra, Milica Lilić, Milica Milosavljević, Jelena Nađ, Maja Petričević, Sanja Panjesković, Ivana Petronijević, Tijana Čupić

14

Hilo serbio-hispano

Prevodioci/Traductoras: Sanja Bojić, Milana Bukvić, Jelena Kovač, Ana Milosavljević

24

Sociedad

30

Tradiciones

36

Música

38

Collage

44

Tesoro

46

Deporte

Koordinatorka novinarske sekcije Društva hispanista/Coordinadora de la Sección del periodismo de la Asociación de los Hispanistas: Jelena Bašević

Lektorka tekstova na srpskom/Correción de pruebas (serbio): Marija Gudurić Lektor tekstova na španskom/Correción de pruebas (español): Havijer Gutijeres Losano/Javier Gutiérrez Lozano Dizajn i prelom/Diseño y composición: Nikola Kecović Logotip/Logotipo: Vladimir Popović Administratorke internet portala/Administradoras del sitio web: Marija Gudurić, Milica Lilić Saradnik za partnerstva/Socio de cooperaciones: Ivana Jovanović Administratorke društvenih mreža/Administradoras de los medios sociales: Jelena Nađ, Katarina Gligorić Internet stranica/Sitio web: www.reflejo.drustvohispanista.rs YouTube: http://www.youtube.com/user/reflejodh Twitter: http://twitter.com/revistareflejo Facebook: http://www.facebook.com/revista.reflejo Blog: http://reflejo-revista.blogspot.com/ Google+: https://plus.google.com/108545210103670771389

Pet godina Društva hispanista - od potrebe do stvarnosti Društvo hispanista – naš vodič ka hispanizaciji Stopama Tibora Sekelja do kraja sveta

Grafitna Valensija

Šetnja kroz vekove španske književnosti

Konferencija jačanje odnosa između Društva hispanista i Univerziteta u Kragujevcu Avantura duga 17 000 km Španac krenuo na put oko sveta pešice

Borba za život ili korak nazad u hispanskoj demokratiji? Hitler umro u Argentini?

Sloboda i jedinstvo – ideali hispanskog sveta Zlatna kula u Sevilji

Kada ¡Olé! odzvanja Kalemegdanom

Od Pamplone do Malage Tajne kubanskih koktela

Sveci u Silikonskoj dolini

Ostvarenje sna u Beogradu Barseloneta mi je drugi dom


04

ENFOQUE

REFLEJO

Pet godina Društva hispanista od potrebe do stvarnosti Cinco años de Asociación de Hispanistas – desde una necesidad hasta la realidad

Društvo hispanista proslavilo jubilej u beogradskom klubu Wait&Stay

La Asociación de Hispanistas celebró el aniversario en el club belgradense Wait&Stay

autorka/autora: Marija Gudurić; prevodilac/traductora: Sanja Bojić; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

Proslavi petog rođendana prisustvovali su brojni gosti – visoke zvanice, članovi i prijatelji Društva – a svečanost je uveličao nastup hora Los Haleos (Los Jaleos) koga čine studenti hispanistike sa Filološkog fakulteta u Beogradu. A la celebración del quinto aniversario acudieron numerosos invitados – altos funcionarios, miembros y amigos de la Asociación, así como el coro Los Jaleos, formado por los estudiantes de Filología Hispánica de la Facultad de Filología de Belgrado honró la ceremonia con su actuación.

P

risutne je pozdravila predsednica Društva hispanista Jelena Spasojević i tokom uvodnog govora prošla kroz pet godina rada Društva. Prema njenim rečima, Društvo je prvobitno nastalo kao potreba, da bi se tokom vremena pretvorilo u projekat, potom u izazov i, na kraju, u predivnu stvarnost. Ideja i misija organizacije oduvek su bile prisutne u njenom radu, a to su, pre svega, usmeravanje energije i aktivnosti na poboljšanje studija na Filološkom fakultetu, odnosno borba protiv sve prisutnije apatije kod studenata i kolega hispanista, kao i buđenje svesti srpske javnosti o hispanskim kulturama i to pomoću brojnih projekata i aktivnosti. Predsednica je iskoristila priliku i da pomene osnivače Društva hispanista, koji su, vođeni istom idejom, 2008. godine osnovali udruženje koje bi se bavilo promocijom španskog jezika i hispanskih kultura, ali i da se zahvali ranijim koordinatorima sekcija na neizmernom doprinosu radu Društva. Rezultat njihovog truda ogleda se u realizaciji preko 70 projekata, u objavljivanju 15 izdanja časopisa Refleho, a Drištvo može da se pohvali sa preko 100 članova, od kojih je više od polovine završilo neku od praksi u Društvu. Povodom ovog događaja, Društvo hispanista je podelilo zahvalnice organizacijama i pojedincima koji su učestvovali na širenju ulgeda i misije Društva. Zahvalnice je dobio Institut Servantes u Beogradu, kao i lektor Havijer Gutjeres Losano, Luis Monzo Himenes, saradnici u nastavi na Filološkom fakultetu Željko Donić i Izabela Beljić, naš ugledni prevodilac Silvija Monros Stojaković, škola jezika Salamanka, dizajner Ivana Jovanović i Dušan Krstić, knjigovođa Društva. Za jesen su najavljeni i novi projekti, među kojima je najistaknutiji „Balkanske hronopije“, kao i nastavak projekta „Klikom do hispanizacije“, to jest, širenja hispanizacije uz pomoć društvenih mreža. Uvodnu ceremoniju zatvorio je hor Los Haleos horskim izvođenjem popularnih španskih i latinoameričkih melodija, a prijatno druženje hispanista nastavljeno je u veseloj atmosferi Wait&Stay bara do kasnih večernjih časova.

L

a presidenta de la Asociación de los Hispanistas, Jelena Spasojević, ofreció una cálida bienvenida a los invitados y durante su discurso de apertura, recordó los mejores momentos de estos cinco años de la Asociación. Según ella, la Asociación fue fundada como una necesidad, para convertirse con el tiempo en un proyecto, luego en un reto y, al final, en una realidad maravillosa. La idea y la misión de la organización desde siempre han estado presentes en cada una de las actividades realizadas, mismas que son, ante todo, una orientación de energía para mejorar los estudios en la Facultad de Filología. Con lo anterior se refiere a la constante lucha continuar la creación de conciencia del público serbio sobre las culturas hispánicas. La presidenta aprovechó la oportunidad para mencionar a cada uno de los fundadores de la Asociación de Hispanistas, quienes guiados por la misma idea, en 2008 crearon la asociación que se dedicaría a la promoción de la lengua española y las culturas hispánicas. De misma forma, agradeció a los anteriores coordinadores de las distintas secciones de la misma, por su inmensa contribución. El resultado de su esfuerzo se ve en la realización de más de 70 proyectos, publicación de 15 números de la revista Reflejo, mientras que la Asociación

puede enorgullecerse con más de 100 miembros, de los que más de mitad participó en alguna de las prácticas organizada por la propia asociación. En esta ocasión, la Asociación de Hispanistas entregó reconocimientos a organizaciones y contribuyentes que participaron en la difusión de prestigio y misión del grupo. Los reconocimientos fueron entregados al Instituto Cervantes de Belgrado, el poeta y editor Javier Gutiérrez Lozano, a Luis Monzó Jiménez, a los asistentes de enseñanza de la Facultad de Filología Željko Donić y Izabela Beljić, a nuestra prestigiosa traductora Silvia Monros Stojaković, la escuela de idiomas Salamanka, y a los diseñadores Ivana Jovanović y Dušan Krstić, encargado también de la contabilidad de la asociación. Actualmente se están planeando nuevos proyectos para otoño y dentro de los más destacables tenemos “Los cronopios balcánicos“, proyecto previsto para el mes de septiembre. Igualmente destacamos la continuación del proyecto “Hispanización en un clic“, mismo que se encarga de ofrecer difusión de la hispanización mediante las redes sociales. La parte introductoria de ceremonia concluyó con el coro Los Jaleos, quienes interpretaron melodías españolas y latinoamericanas, amenizando las amistosas charlas de hispanistas dentro del bar Wait&Stay, sitio que acogió el evento.

ENFOQUE

REFLEJO

05


06

ENFOQUE

REFLEJO

autorka/autora: Milica Lilić; prevodilac/traductora: Milica Lilić; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

Društvo hispanista – naš vodič ka hispanizaciji Asociación de hispanistas – nuestra guía hacia la hispanización Društvo hispanista nedavno je proslavilo svoj peti rođendan koji je ujedno obeležio pet uspešnih godina promovisanja španskog jezika i hispanskog sveta. U okviru brojnih aktivnosti koje realizuje, Društvo nastoji i da svojim mlađim kolegama pruži priliku da stečeno znanje sa studija pretoče u iskustvo i oprobaju se u oblastima koje bi potencijalno mogle da ih zanimaju u daljoj budućnosti. Tako u svoj program rada ubraja i obezbeđivanje praksi za svoje članove hispaniste, za šta je posebno zadužena sekcija za studentke prakse, na čelu sa koordinatorkom Nevenom Dogandžić-Jovanović. Kao svojevrsni medijator između hispanista i poslodavaca, Društvo najpre nastoji da sklopi saradnju sa institucijama, organizacijama ili kompanijama koje će zaista izaći u susret svojim praktikatnima i omogućiti im da kroz brojne aktivnosti usavrše svoje znanje i steknu solidno iskustvo u oblasti srodnoj hispanistici. Sa druge strane, od praktikanata se očekuje da odgovorno pristupe obavljanju svojih dužnosti i zadataka, kako bi dobit bila obostrana. Uslovi prakse u najvećem broju slučajeva utvrđuju se u dogovoru sa poslodavcem, a potom Društvo raspisuje konkurs i, u većini slučajeva, vrši selekciju kandidata. Nekada se u okviru Društva napravi uži krug potencijalnih praktikanata, da bi na kraju sâm poslodavac doneo konačnu odluku. Dakle, proces selekcije dosta je rigidan i podroban, a sve u cilju postizanja kvaliteta i dugotrajne saradnje. Do sada su hispanisti praktikanti imali prilike da se upoznaju sa radom i funkcionisanjem nekih od međunarodnih institucija, poput Instituta Servantes ili Ambasada Meksika i Kube, da se oprobaju u ulozi profesora u školi španskog jezika Granada, a od skoro i u Centru za strane jezike Trotalenguas, kao i da rade u oblasti izdavaštva u izdavačkim kućama Signature, Kreativni centar ili Utopija. Neki su bogata iskustva stekli i u nevladinoj organizaciji IDC Serbia ili IAN, ili pak, u konsultantskoj kući Gray-

Društvo hispanista već nekoliko godina uspešno ostvaruje saradnju sa brojnim poslodavcima, kako bi svojim članovima hispanistima omogućilo da se oprobaju u raznim oblastima srodnim hispanistici, steknu dragocena iskustva na praksi i profesionalno se usavrše. La Asociación de Hispanistas lleva ya unos años colaborando exitosamente con numerosos contratantes, con el fin de posibilitarles a sus miembros hispanistas, la realización de prácticas en diferentes áreas relacionadas con cu carrera, así como la adquisción de una valiosa experiencia en su desarrollo profesional.

ling, dok su lljubitelji novinarstva svoje mesto pronalazili u dnevnom listu 24 sata, Radio Beogradu, kao i u časopisu Reflejo, iza koga stoji novinarska sekcija Društva hispanista. Pored ove, Društvo je u poslednjoj godini zainteresovanim članovima omogućilo prakse i u drugim sekcijama, poput prevodilačke ili u okviru plataforme ¿Qué pasa?. Pored bogatog iskustva i stečenog znan-

jale praksu, a većina je svakako ponela pozitivna iskustva i obogatila svoju radnu biografiju. I statistika je na strani Društva, odnosno, njegovih članova praktikanata: do sada, broj zadovoljnih praktikanata prelazi 90, uz napomenu da stalno raste, a ukupno je obavljeno oko 40 praksi kod 13 različitih poslodavaca. Ovaj poslednji broj, posebno ako se uzme u obzir da

Práctica en las embajadas sirviendo de trampolín Jelena Kovač, doctoranda hispanista, comparte su experiencia con sus colegas más jóvenes: ”La práctica de traducción en la Embajada de Cuba fue una oportunidad increíble para aplicar las competencias y los conocimientos adquiridos durante los estudios. Influyó en mi desarrollo profesional y me permitió conocer el funcionamiento de una embajada. Como estuve traducciondo textos pertenecientes a distintas áreas, amplié bastante mi vocabulario en español y también, puse en práctica mi gramática. Adquirí más destreza y seguridad a la hora de traducir. Los resultados de la práctica aparecieron muy rápidamente en los trabajos posteriores, ya que seguí dedicándome a la traducción de textos especializados”. Milica Kostić, graduada en Hispanística y cursando actualmente su grado de master, realizó prácticas en la Embajada de México el año pasado. Milica considera que esta experiencia fue una oportunidad estupenda para familiarizarse con la cultura mexicana: ”Tuve la oportunidad de hablar el idioma que estudiaba y estar en pleno contacto con la literatura en español, ya que la mayoría del tiempo lo pasaba en la biblioteca de la Embajada. Asimismo, en varias ocaciones realizaba gestiones relacionadas con administración, lo que fue bastante interesante”. Katarina Jovičić, licenciada en Hispanística, hasta hace poco también fue practicante en la Embajada de México, y especialmente destaca la colaboración con otras colegas practicantes, así como el apoyo que les daban todos los empleados a la hora de hacer proyectos para la promoción de México en Serbia. ”La práctica me ha ayudado perfeccionar mis competencias de traducción, aprender el protocolo del sector consular y también, he podido desarrollar mi creatividad participando en la realización de distintos proyectos en el sector cultural. Creo que esta práctica es una importante referencia que en un futuro puesto de trabajo, me presentará como una candidata seria y responsable.” ja, praktikanti nakon obavljene prakse dobijaju i pismo preporuke od svojih poslodavaca, koje im uveliko može pomoći prilikom konkurisanja za željeni posao. Pojedine praktikantinje su nakon pokazanog znanja i veština, dobile posao upravo na radnom mestu gde su obavl-

su u pitanju različite oblasti, svedoči o uspešnom radu Društva hispanista, ali i o činjenici da je danas hispanistima dostupna mogućnost da već u toku studija izgrađuju svoju radnu biografiju i da se profesionalno usmere i steknu iskustva u oblastima koje ih interesuju.

La Asociación de Hispanistas ha celebrado hace poco su quinto cumpleaños, que a su vez ha marcado cinco exitosos años de la promoción de la lengua española y el mundo hispano entre la comunidad serbia. Entre las numerosas actividades realizadas por la Asociación, ésta también procura brindar la oportunidad a sus colegas más jóvenes de poner en práctica sus conocimientos adquiridos durante los estudios, y de trabajar en la áreas que en un futuro podrían formar parte de sus intereses profesionales. Así, en el programa laboral de la Asociación, se encuentra también la parte de la sección para las prácticas académicas, dirigida por Nevena Dogandžić-Jovanović, misma que se basa precisamente en posibilitarles a sus miembros hispanistas, el llevar a la praxis sus habilidades ofreciendo distintas opciones. Como un tipo de mediador entre hispanistas y contratantes, la Asociación en primer lugar intenta hacer

el contrato y colaborar con aquellas instituciones, organizaciones o compañías que en realidad les ayudarán a sus practicantes y les darán la oportunidad de realizar numerosas actividades. Por otra parte, los practicantes deberán abordar sus tareas y su trabajo con un alto nivel de responsabilidad, para que al final todos los involucrados se vean beneficiados. En la mayoría de los casos, los requisitos los determinan ambas partes y luego la Asociación abre la convocatoria para seleccionar a los candidatos. A veces, la Asociación forma un grupo más pequeño de los posibles practicantes, para que al final, el propio contratante tome la desición definitiva. Por lo tanto, el proceso de selección, ya sea la de los futuros contratantes o bien practicantes, es bastante rígido y detallado con el fin de conseguir la calidad y colaboración buscada. Hasta ahora, los practicantes hispanistas tenían la oportunidad de

Praksa u ambasadi kao odskočna daska Jelena Kovač, doktorand hispanista, prenosi svoja iskustva mlađim kolegama: „Prevodilačka praksa u Ambasadi Republike Kube bila je odlična prilika za primenjivanje znanja i kompetencija stečenih tokom studiranja, a omogućila mi je i da se profesionalno usavršim i iskusim kako funkcioniše jedna ambasada. Zahvaljujući prevođenju tekstova iz različitih oblasti, znatno sam proširila sopstveni vokabular španskog i utvrdila gramatiku. Stekla sam i brzinu i sigurnost u prevođenju, a rezultate prakse prepoznala sam u narednim poslovima, kada sam nastavila da se bavim prevođenjem stručnih tekstova”. Milica Kostić, student hispanistike na master studijama, prošle godine bila je na praksi u Ambasadi Meksika i ovo iskustvo doživljava kao odličnu priliku za upoznavanje meksičke kulture: „Imala sam prilike da govorim jezik koji studiram i da budem u stalnom kontaktu sa književnošću na španskom, budući da sam najviše vremena provodila u biblioteci Ambasade. Takođe sam, u više navrata, pomagala oko određenih administrativnih poslova, što je bilo jednako interesantno. I Katarina Jovičić, diplomirani hispanista, donedavno je bila praktikant u Ambasadi Meksika, gde posebno ističe saradnju sa ostalim koleginicama praktikantkinjama, kao i podršku svih zaposlenih u kreiranju projekata za promociju Meksika. „Praksa mi je pomogla da usavršim veštine prevođenja, naučim protokol konzularnog predstavništva i arhive i da razvijem svoju kreativnost učešćem u realizacji projekata u okviru odeljenja za kulturu. Smatram da je ova praksa značajna referenca koja će me preporučiti kao ozbiljnog i odgovornog kandidata u budućoj karijeri.“

familizarse con el funcionamiento de instituciones con representación internacional, como es el Instituto Cervantes, la Embajada de México o la de Cuba, de apoyar como profesores en la academia de la lengua española Granada. Pero de igual forma, desde poco tiempo atrás, las posibilidades de práctica se han extendido a centros de culturales y de lenguas tales como Trotalenguas, o incluso trabajar en la área de publicación en las editoriales Signature, Kreativni centar o Utopija. Algunos adquerieron la experiencia en algunas ONG´s, como es la IDC Serbia o IAN, así como en la consultoría Grayling. Los amantes del periodismo encontraron su sitio en el diario 24 sata, Radio Beograd, y también en la revista Reflejo, dirigida por la Asociación de Hispanistas. Durante el último año, la Acosiación de Hispanistas también les ha posibilitado a sus miembros que realicen prácticas en secciones de redacción y traducción, o bien, en la plataforma ¿Qué pasa?. Aparte de la experiencia y el conocimiento adquiridos al haber realizado alguna de estas prácticas, los contratantes también les entregarán a sus practicantes una carta de recomendación, que les podrá ser útil a la hora de solicitar un puesto de trabajo. Algunos de los practicantes incluso consiguieron el mismo puesto de trabajo en el que realizaban la práctica, y la mayoría pudo hacerse de una experiencia invaluable, misma que también se ve reflejada en su currículum. La estadística también está a favor de la Asociación, es decir, de sus miembros practicantes. Hasta ahora el número de los practicantes satisfechos supera 90, y eso teniendo en cuenta que la cifra sigue aumentando. Actualmente se han realizado unas 40 prácticas en total, con 13 contratantes distintos. Esto simplemente representa un testimonio del exitoso trabajo de la Asociación, así como del hecho de que hoy en día los hispanistas tiene muchas posibilidades de adquirir experiencia laboral durante sus estudios, misma experiencia que les brindará un indudable éxito en su futuro laboral.

ENFOQUE

REFLEJO

07


08

ENFOQUE

REFLEJO

Stopama Tibora Sekelja do kraja sveta Al fin del mundo por las huellas de Tibor Sekelj Dokumentarni film o putešestviju srpskog istraživača i etnologa prikazan u Jugoslovenskoj kinoteci. Un documental sobre las travesías del explorador y etnólogo serbio, proyectada en el Museo de la Filmoteca Yugoslava.

autorka/autora: Marija Gudurić; prevodilac/traductora: Milana Bukvić; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

M

alobrojni gledaoci, uglavnom poštovaoci Tibora Sekelja i ljubitelji putovanja, imali su prilku da u sali Jugoslovenske kinoteke uživaju u neobičnim pustolovinama ova dva hrabra momka iz Subotice, koji su se, sa nešto novca u džepu, otisnuli stopama svog sugrađanina. Milodanović i File uputili su se stazama Latinske Amerike kojima je prošao naš čuveni istraživač, etnolog i esperan-

Dokumentarni film “Putevima Tibora Sekelja” predstavljen je sredinom maja u Jugoslovenskoj kinoteci u saradnji Društva hispanista i autora filma, Stipana Milodanovića i Josipa Filea, a projekciju je pratila i izložba fotografija sa ovog putovanja.

El documental “Por las rutas de Tibor Sekelj” fue presentado a mediados de mayo en el Museo de la Filmoteca Yugoslava en colaboración con la Asociación de Hispanistas y los autores Stipan Milodanović y Josip File. La proyección fue completada por una exposición de fotografías de este viaje.

Tibor Sekelj estudió a lo largo de su vida numerosas lenguas, entre las cuales el olvidado esperanto. En alguna ocasión declaró: “Yo estudié unos 25 idiomas. Muchos los he olvidado porque dejé de usarlos. He conseguido guardar como mi posesión duradera, los nueve idiomas que hablo hoy en día. Esos nueve idiomas no son suficientes para todo el mundo, pero una buena parte del mundo sí puedo recorrerla.”

L

tista Tibor Sekelj krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina prošlog veka. Na putovanju dugom mesec i po dana, pronašli su mesta gde je Sekelj boravio, a pored praćenja njegove maršrute, imali su još jedan cilj – da pronađu Idijanca koga je Sekelj opisao u jednoj od svojih knjiga. Subotičani su stigli i do samog juga Latinske Amerike, a pokušali su i da se popnu na najviši vrh ovog kontinenta, Akonkagvu, što se izjalovilo zbog loših vremenskih uslova. Dokumentarac odiše humorom i zanimljivim podacima o Latinskoj Americi, a svemu poseban pečat daju razgovori sa stanovnicima ovog kontinenta, koji su neretko poreklom i iz naših krajeva. Na ovo nesvakidašnje putovanje dvojica mladih avanturista zaputili su se još 2005. godine, ali je dokumentarni film premijerno prikazan tek sedam godina kasnije, na 100-godišnjicu rođenja Tibora Sekelja. Posle projekcije, prisutni su se kroz neformalno druženje bliže upoznali sa ovim poduhvatom i njegovim akterima, a pokoji stariji gledalac iskoristio je priliku i da podeli svoja školska sećanja na našeg slavnog istraživača.

os escasos espectadores, donde una mayoría eran admiradores de Tibor Sekelj y fanáticos de la aventura, tuvieron la oportunidad de disfrutar en la sala de la Filmoteca Yugoslava, imágenes espectaculares captadas por estos dos valientes chicos de Subotica, que con un poco de dinero en el bolsillo, tomaron la misma ruta de su connacional Tibor Sekelj. Milodanovic y File emprendieron el idéntico camino que había hecho nuestro célebre explorador, etnólogo y esperantista a lo largo de América Latina, a finales de los años sesenta y principios de los setenta.

En un viaje de un mes y medio, encontraron los lugares de estancia de Sekelj, pero además de seguir su ruta, tenían otro objetivo: el de hallar al indígena que describió Sekelj en uno de sus libros. Los nuevos viajeros de Subotica llegaron también al extremo sur de América Latina e incluso, intentaron ascender el Aconcagua -el pico más alto de este continente-, plan en el cual fracasaron debido a las complicadas condiciones climáticas. El documental rebosa de humor y de curiosidades sobre América Latina, incluyendo inesperadas charlas con residentes de aquellos lugares, pero provenientes de nuestra región en Europa.

Tibor Sekelj je tokom života učio veliki broj jezika, među kojima je i esperanto. Jednom prilikom je izjavio: „Ja sam učio oko 25 jezika. Mnoge sam zaboravio jer ih nisam više koristio. Uspeo sam da zadržim kao svoju trajnu svojinu devet jezika koje i sada govorim. Tih devet jezika nisu dovoljni za ceo svet, ali jedan dobar deo sveta mogu da obiđem.”

Los dos jóvenes aventureros emprendieron este viaje insólito en el año 2005, pero el documental fue estrenado siete años más tarde, en el aniversario número 100 del nacimiento de Tibor Sekelj. Después de la proyección, los presentes se familiarizaron con la expedición, mediante una charla informal con los propios protagonistas. Mientras tanto, alguno que otro espectador aprovechaba la oportunidad de compartir memorias del renombrado explorador.

ENFOQUE

REFLEJO

09


Grafitna 10

Arte

REFLEJO

Valensija

Valencia

en graffIti Zidovi napuštenih mesta u Valensiji poslednjih godina predstavljaju savršene površine za graffiti umetnike. En los últimos años, las paredes de los lugares abandonados se han convertido en perfectas superficies para artistas de grafitti.

Z

a sve one koji su imali priliku da posete Valensiju, sigurno su je upamtili ne samo po posebnom duhu i lepoti, već i po zanimljivim grafitima. Valensija se može pohvaliti mnoštvom kreativnih umetnika i bilo koji deo grada u koji se zađe mogao bi poslužiti kao dobar primer kako se stvara umetnost koja ulepšava ljudsko okuženje i unosi svetlost i boje u svakodnevicu. Valensija ima sve – od gotskih četvrti do futurističke arhitekture moderne umetnosti. Međutim, u poslednjih nekoliko godina zidovi napuštenih mesta, kao što su stara gradilišta ili industrijske zgrade, pretvorili su se

P

ara todos los que han tenido la oportunidad de visitar Valencia, estoy segura de que han podido percibir una ciudad memorable por su espíritu, belleza y su distintiva cultura urbana. Valencia puede sentirse orgullosa por la inumerable cantidad de artistas que tiene y porque cualquier parte de la ciudad podría servir como un buen ejemplo de cómo crear arte y al mismo tiempo, hacer más bello el entorno en el que se vive, lleno de luz y colorido dentro de lo cotidiano. Desde los barrios góticos hasta la arquitectura futurista del arte moderno, Valencia lo tiene todo. Sin embargo, en los últimos años las paredes de los lugares abandonados, como por ejemplo solares viejos o naves industriales, se han convertido en perfectas superficies para hacer el street art (arte urbano) y en los que se pueden ver graffitis espectaculares; incluso se podría decir que están de moda, así que hay muchos eventos en la ciudad relacionados con el desarrollo de esta expresión artística. El Mercado

autorka/autora: Sanja Bojić; prevodilac/traductora: Sanja Bojić; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

u savršene površine za, takozvani, street art, na kojima se mogu videti spektakularni grafiti. Slobodno se može reći da je ovaj umetnički izraz u modi, tako da se u gradu održavaju brojna dešavanja vezana upravo za njegovo napredovanje. Mercado Fuencarril je specijalizovana radnja u kojoj se mogu naći sprejevi i razne potrepštine za umetnike, ali pored toga nudi ljubiteljima i amaterima priliku da uživaju u crtanju grafita upravo na zidovima same radnje. Obilazeći grad pronaći ćete i najskrivenije grafite kreativne valensijanske ulične umetnosti. Na svakom koraku, bilo po preporuci ili prilikom organizovanog obilaska

grada, bićete upućeni na raznorazne muzeje ili galerije klasične i moderne umetnosti. Ali, ono što nećete naći ni u jednom turističkom vodiču jeste umetnost grafita. Nije potrebno daleko ići – u samom centru Valensije zidove krase raznorazne boje, poruke i crteži koji predstavljaju maštovitost i šarenolikost u kontrastu sa napuštenošću starih zgrada koje više nikome ne služe. Pretvaraju se u pozornicu novog umetničkog koncepta zvanog grafit. Prijatni su za oko a u isto vreme i uveseljavaju okruženje stanovnika najstarijeg dela grada, četvrti Barrio del Carmen, poznatog, pre svega, po noćnom životu. Brojne prodavnice, frizerski saloni, automehaničarske radnje, restorani, fotografske radnje, odlučile su da na svojim rolo vratima ukažu poverenje grafiti-umetnicima, i tako stvore jednu novu dimenziju avangardne Valensije. Da biste sagledali ovu stranu Valensije morate malo da zalutate, da se prepustite uskim ulicama koje se kriju u samom centru, a ne čine turistički deo grada. Oni su tu, baš iza onih građevina čijoj se arhitekturi divite. Za izvesni vremenski period stari grafiti biće zamenjeni novima i tako u krug. Pa, ipak, postoji izvestan broj grafita koji su se izdvojili i postali zaštitni znak ove nove valensijanske umetnosti.

Fuencarril es una tienda especializada en la que se pueden encontrar los esprays y otros utencilios necesarios para los artistas, pero además ofrecen a los aficionados y a los principiantes, una oportunidad de disfrutar de hacer su propio graffiti en las paredes de la tienda. Paseando por la ciudad se descubren hasta los más escondidos graffitis del creativo arte urbano valenciano. En cada paso os encontraréis con diferentes museos, galerías del arte clásico y moderno, sea por alguna recomendación o un organizado recorrido por esta ciudad mediterránea. Pero, lo que no vais a encontrar en ninguna guía turística es el arte de los graffitis. No es necesario ir muy lejos – en el mismo centro de Valencia, los muros están llenos de colores, mensajes y dibujos que transmiten imaginación y el multicolorismo en contraste con los edificios abandonados que ya no sirven a nadie. Éstos se convierten en un escenario del nuevo concepto artístico llamado graffiti. Son agradables a la vista y al mismo tiempo

alegran el medio ambiente de los habitantes del viejo barrio, el Barrio del Carmen, conocido sobre todo por su vida nocturna. Numerosas tiendas, peluquerías, talleres, restaurantes, tiendas de fotografía, etc. deciden poner sus persianas en las manos de artistas de graffiti, y de esta manera, se ha ido creando una nueva dimensión vanguardista en Valencia. Para descubrir esta parte de Valencia tenéis que perderos, dejarse llevar por las estrechas calles que se esconden en el centro, mas no forman parte de las rutas turísticas de la ciudad. Están ahí, justo detrás de los edificios cuya arquitectura estáis admirando. Dentro de poco, los viejos graffitis serán reemplazados por nuevos, y así sucesivamente. Aun así, ya existen algunos graffitis reconocibles que llevan años en la ciudad, cobrando importancia tal para convertirse en símbolos vanguardistas de la ciudad. Algunos de ellos los podéis ver en nuestras páginas.

Arte

REFLEJO

11


12

Literatura

REFLEJO

autorka/autora: Tijana Čupić; prevodilac/traductora: Jelena Kovač; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

Šetnja kroz vekove španske književnosti Paseo por los siglos de la literatura española Preporuke za čitanje od XV do XX veka Recomendaciones para la lectura desde el siglo XV hasta el XX Vekovi španske književnosti nude šarenu paletu žanrova, stilova, likova i originalnosti. Šest književnih preporuka su samo jedna od ideja na šta se sve može naići ako se uroni u svet Španije i njene književnosti. Siglos de la literatura española que ofrecen una gran variedad de géneros, estilos, personajes y originalidad. Seis recomendaciones literarias son sólo una de las ideas de lo que se puede encontrar al estar inmerso en el mundo de España y su literatura. Sam kraj XV veka obeležava jedan od klasika španske književnosti: Selestina (La Celestina). Prvo izdanje ovog dela, čiju književnu vrstu nije lako utvrditi, te se smatra hibridnom vrstom, pojavilo se 1499. godine, autora Fernanda de Rohasa (Fernando de Rojas). Glavni zaplet dela je ljubav dvoje likova, Kalista (Calisto) i Melibeje (Melibea), a posredstvom Selestine. No, zanimljivo je istaći da je ono što daje delu posebnu notu stvaranje antagoniste kao glavnog lika, a to je upravo Selestina. Vođena isključivo materijalnim stvarima i strastima, Selestina vodi likove ka njihovoj propasti. U delu nećemo sresti junačke podvige španskih viteških romana, ali hoćemo život koji nije idealizovan, obavijem hedonizmom i žudnjom za telesnim. Delo ne vodi ka srećnom kraju, već posve tragičnom, gradeći zaplet na kontrastu život-smrt. Selestina obiluje narodnim poslovicama, a i sama reč celestina danas se može naći u rečniku u značenju podvodačice. Po delu je i 1996. godine snimljen film sa Penelope Krus (Penélope Cruz) u ulozi mlade Melibeje. Sredinom XVI veka, tačnije 1554.

El final del siglo XV nos regaló uno de los clásicos de la literatura española: La Celestina de Fernando de Rojas. La primera edición de esta obra, cuyo género no es fácil de determinar, y por eso es considerado una especie híbrida, apareció en 1499. La parte principal de la trama es el amor de dos personajes: Calisto y Melibea mediante Celestina. Sin embargo, es interesante destacar que la parte que le da un toque especial a la creación del antagonista como el personaje principal, es precisamente la Celestina. Guiada únicamente por lo material y las pasiones, ella conducen a los personajes a su ruina. En la obra no nos encontraremos con la gesta heroica de la novela caballeresca española, pero sí con una vida que no está idealizada, envuelta en hedonismo y el deseo carnal. La obra no da lugar a un final feliz, sino bastante trágico, construyendo la trama en el contraste vida-muerte. La Celestina está llena de proverbios, y la palabra celestina se pueden encontrar en diccionarios con el significado alcahueta. En el año 1996, fue rodada una película basada en esta obra, con Penélope Cruz como

godine, španska književnost razvija autohtonu vrstu romana: pikarski roman, čiji prvi plod predstavlja delo Život Lazarčića sa Tormesa, njegove zgode i nezgode (La vida de Lazarillo de Tormes y de sus fortunas y adversidades). Radnja prati retrospektivno pripovedanje Lazarčića o svom životnom putu prepunom nedaća, karakterističnim za pikarski roman. Kao mlad odlazi od kuće kako bi postao sluga brojnih gospodara, od slepca do arhiprezvitera. Nepoznati autor dela prikazuje dečakovu degradaciju, dočaravajući strukturu španskoga društva toga doba, uz oštru kritiku. Zbog snažne ktirike Crkve, delo se našlo na Spisku zabranjenih knjiga (Index Librorum Prohibitorum), no Filip II (Felipe II) je naredio da se štampa pročišćena verzija 1573. godine. Čitajući roman, čitalac će osetiti saosećanje sa Lazarčićem, nasuprot očekivane optužbe, jer živeći na margini društva, dospeo je tu gde jeste upravo zaslugom tog istog društva. Španski Zlatni vek (Siglo de oro) iznedrio je izuzetan broj naširoko poznatih španskih dela. Tokom zlatnog XVII veka stvarao je i pisac Fransisko de Kevedo (Francisco de Quevedo). Iako možda poznatiji po svojoj satiričnoj poeziji i pikarskom romanu, kao njegovo najpoznatije filozofsko delo se ističu Snovi (Sueños y discursos de verdades descubridoras de abusos, vicios y engaños en todos los oficios y estados del mundo) iz 1627. godine. Delo se sastoji iz pet snova, od kojih su na srpski prevedeni: San o sudu (El sueño del juicio final), Opsednuti pandur (El alguacil endemoniado) i Pakao (Sueño del Infierno). Preko brojnih anegdota pruža se oštra Kevedova kritika društva. U Snovima su susreće satira određenih biblijskih odlomaka, kritika Crkve, razgovor likova sa đavolom, šetnja pisca kroz pakao, koja neodoljivo podseća na Danteov Pakao. Španski pisac stvara alegorijski susret sa predstavnicima raznih grehova toga doba, koji prema njegovom mišljenju zaslužuju pakao. Španska proza XVIII veka ostvaruje se i kroz jedan zanimljiv književni žanr – epistolarni roman. Marokanska pisma (Cartas marruecas) Hosea Kadalsa (José Cadalso y Vázquez de Andrade) objavljena 1789. godine predstavnik su ovog žanra. Delo prati priču mavara Gasela (Gazel) koji putuje po Evropi i stiže u Španiju, upoznaje njenu kulturu i običaje i poredi ih sa drugim zemljama Evrope. Pisma pišu Gasel, njegov prijatelj Španac

actriz que desempeñaba el papel de joven Melibea. En la mitad del siglo XVI, en el año 1554, la literatura española desarrolla un género autóctono: novela picaresca. El primer fruto es la obra La vida de Lazarillo de Tormes y de sus fortunas y adversidades. Se trata de una narración retrospectiva de Lazarillo, de su vida llena de dificultades típicas de la novela picaresca. Como joven muchacho sale de casa para convertirse en sirviente de muchos maestros, de ciego a arcipreste. El autor desconocido de la obra, muestra la degradación del muchacho que representa la estructura de la sociedad española de la época, con una fuerte crítica notoria. Debido a la fuerte crítica de la iglesia, la novela se encontró en la lista de libros prohibidos (Index Librorum Prohibitorum), pero Felipe II ordenó que se imprimiese la versión “purificada” en el año de 1573. Leyendo la novela, el lector sentirá compasión por Lazarillo frente a una esperada acusación, puesto que viviendo en el margen de la sociedad, Lazarillo ha llegado a ese punto precisamente gracias a la sociedad. El Siglo de oro ha dado lugar a un notable número de obras españolas muy conocidas. Durante el siglo XVII encontramos al escritor Francisco de Quevedo. Conocido por su poesía satírica y la novela picaresca, también posee una de las obras filosóficas más famosas de la época, Sueños y discursos de verdades descubridoras de abusos, vicios y engaños en todos los oficios y estados del mundo del año 1627. La obra consiste en cinco sueños, algunos de los cuales han sido traducidas al serbio: El sueño del juicio final, El alguacil endemoniado y Sueño del Infierno. A través de numerosas anécdotas, Quevedo presenta una severa crítica social. En Sueños se encuentra la sátira de ciertos pasajes bíblicos, la crítica de la Iglesia, la conversación de los personajes con el Diablo, el paseo del escritor por el infierno, mismo que se parece mucho al Infierno de Dante. El escritor español crea una reunión alegórica con los representantes de los diversos pecados de la época, que en su opinión, merecen el infierno. La prosa española del siglo XVIII existe a través de un interesante género literario: la novela epistolar. Cartas marruecas de José Cadalso y Vázquez de Andrade, publicadas en 1789, son el representante típico del género. El moro Gazel viaja por Europa y llega

Nunjo (Nuño) i Ben-Belej (Ben-Beley), Gaselov otac. Na taj način pisac pruža tri različite perspektive, baveći se problemima Španije koji smatra uzrocima njene dekadencije. Emilija Pardo Basan (Emilia Pardo Bazán) svakako je znatno doprinela rađanju feminističke svesti u Španiji XIX veka. Jedno od njenih dela sa feminističkom notom je Uspomene jednog neženje (Memorias de un solterón) iz 1896. godine. Roman ideološke prirode prati život Maura Parehe (Mauro Pareja), zakletog neženje, čiji život je isprepletan sa životom porodice kojoj pripada devojka Feita (Feita). Ona je predstavnica Emilijinih ideja o emancipaciji žene, njenoj želji za obrazovanjem i ravnopravnošću polova, žena koja

ne smatra da je njen jedini cilj da se uda i rodi decu. Delo prikazuje glavne likove koji će biti spremni na kompromise, uz ljubav i razumevanje i uz zaplet koji ne dozvoljava da se knjiga ispusti iz ruku pre njegovog razrešenja. Iako je prva aluzija na XX vek verovatno njegova krvava istorija, kako svetska, tako i španska, književnost je uvek bila jedna od njenih svetlijih tačaka. Njaznačajniji predstavnik Generacije ‘98 (Generación del 98), Migel de Unamuno (Miguel de Unamuno) donosi revolucionarne ideje o romanu, bogate originalnošću. Jedno od takvih dela je Magla (Niebla), objavljena 1914. godine. Književni žanr dela je Unamunov izum, nazvan nivola (nívola), čiji elementi se spominju u samom tekstu. Delo ruši granice između stvarnosti i fikcije i predstavlja život kao san. Tema se koncentriše na egzistencijalne probleme, a likovi se ispoljavaju kroz dijaloge i monologe. Sam Unamuno se susreće sa svojim glavnim likom Augustom (Augusto) u delu, što čini da se zapitamo koje su zaista granice stvarnosti i fikcije.

a España, conoce su cultura y sus costumbres, y las comprara con las de otros países europeos. Las cartas las escriben Gazel, su amigo español Nuño y Ben-Beley, padre de Gazel. De esa manera, el autor ofrece tres puntos de vista diferentes y aborda los problemas de España, que considera son las causas de su decadencia. Sin duda, Emilia Pardo Bazán ha contribuido significativamente al nacimiento de la conciencia feminista en la España del siglo XIX. Una de sus obras con el toque femenino más distintivo, es Memorias de un solterón del año 1896. La novela de naturaleza ideológica sigue la vida de Mauro Pareja, un soltero declarado cuya vida se entrelaza con la familia a la que pertenece una muchacha que llamada Feita. Ella es representante de las ideas de la escritora de emancipación de la mujer, de su deseo por la educación y la igualdad de géneros; una mujer que no cree que el único propósito en la vida es casarse y tener hijos. La obra muestra personajes principales que estarán dispuestos a comprometerse con el amor y la comprensión, mediante una trama que no permite que el libro se caiga de las manos antes de su desenlace. Aunque la primera referencia del siglo XX sea probablemente su sangrienta historia en España y en el mundo en general, la literatura también alcanzó cumbre durante dichos años. El representante más importante de la Generación del 98, Miguel de Unamuno, trae ideas revolucionarias sobre la novela, ricas en originalidad. Una de esas obras es Niebla, publicada en el año 1914. El género literario de las obras es un invento de Unamuno, llamado nívola, cuyos elementos se mencionan en el texto. La obra destruye los límites entre la realidad y la ficción, y la vida se representa como un sueño. El tema se centra en cuestiones existenciales, y los personajes se expresan a través de diálogos y monólogos. El mismo Unamuno encuentra a su protagonista Augusto en la obra, que hace que nos preguntemos cuáles realmente son límites de la realidad y la ficción.

Literatura

REFLEJO

13


14

Hilo serbio-hispano

REFLEJO

autor/autor: Havijer Gutjeres Losano; prevodilac/traductora: Jelena Kovač; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

Konferencija „Približavanje meksičkoj poeziji” – jačanje odnosa između Društva hispanista i Univerziteta u Kragujevcu

Conferencia “Acercamiento con la poesía mexicana” – fortalecimiento de las relaciones entre la Asociación de Hispanistas y la Universidad de Belgrado

U sredu, 15. maja ove godine, imao sam priliku da priredim, na Filološkoumetničkom fakultetu u Kragujevcu, konferenciju pod nazivom „Približavanje meksičkoj poeziji”. Na pomenutom događaju okupili su se predavači sa Katedre za hispanistiku tog fakulteta, kao i studenti svih godina.

El pasado miércoles 15 de mayo del año en curso, tuve la oportunidad de ofrecer dentro de la Facultad de Filología y Artes de la Universidad de Kragujevac, la conferencia titulada Acercamiento con la poesía mexicana. Dentro de dicho evento, se dieron cita tanto los académicos del Departamento de Estudios Hispánicos de dicha universidad, como los estudiantes de todos los años de la misma.

U

z ljubazan i uvaženi poziv šefice Katedre za hispanistiku Filološkoumetničkog fakulteta, dr Ane Jovanović, rado sam predstavio interaktivnu konferenciju koja je prisutne upoznala sa savremenom meksičkom poezijom, koja je obično nepoznata na jugoistoku Evrope. Tokom sat vremena urađena je kratka analiza najvećih meksičkih pesnika XX veka, kao što su Haime Sabines, Rosario Kasteljanos, Ramon Lopes Velarde, Ruben Bonifas Nunjo, Eduardo Lisalde, Ali Ćumasero i naravno naš dobitnik Nobelove nagrade 1990. godine, Oktavio Pas. S obzirom na to da je namera konferencije bila da se pokrene razgovor i interakcija, a ne tradicionalni monolog, čitale su se neke od najpoznatijih pesama čuvenih pesnika koji su pomenuti, a publika je pozvana da analizira i da dâ svoje mišljenje o pročitanim stihovima. Takođe, uzimajući u obzir da su hispanske

C

on la amable y distinguida invitación de la Jefa del Departamento de Estudios Hispánicos de la facultad, la Doctora Ana Jovanovic, presenté gustoso una conferencia interactiva que introducía para con los presentes, la poesía contemporánea de México; usualmente desconocida en latitudes del sureste de Europa. A lo largo de una hora, se hizo un análisis breve de los más grandes poetas mexicanos del siglo XX, tales como Jaime Sabines, Rosario Castellanos, Ramón López Velarde, Rubén Bonifaz Nuño, Eduardo Lizalde, Alí Chumacero y por supuesto, nuestro ganador del Premio Nobel de Literatura 1990, Octavio Paz. Teniendo el propósito de generar una charla y interactiva y no un monólogo tradicional, se dio lectura de algunos de los poemas más reconocidos de los poetas mencionados, y se invitó al público presente para dar un análisis y opinión de los versos que acababan de escuchar. Asimismo, considerando que los estudios hispánicos en la región del sureste de Europa, tienen una mayor cercanía con las obras provenientes de España, el objetivo de la conferencia era generar un interés y fomentar la lectura de las obras latinoamericanas, y específicamente en aquel caso, la poesía mexicana: altamente valorada en el plano internacional. Siguiendo la misma línea mencionada, al final de la charla ofrecida, se dio

studije na jugoistoku Evrope bliže delima koja dolaze iz Španije, cilj konferencije je bio buđenje interesa i podsticanje čitanja latinoameričkih književnih dela, a naročito, u ovom slučaju, meksičke poezije koja je visoko cenjena na međunarodnom planu. Nastavljajući u istom stilu, na kraju razgovora, čitali su se stihovi nekih od najprestižnijih meksičkih pesnika današnjice. Čitani su stihovi Alija Kalderona, Marija Bohorkesa, Alvara Solisa i Rubena Markesa Maksima. Neki od njih već su objavljeni na portalu našeg časopisa „Refleho”. Odmah su usledili pozitivni rezultati. Na kraju konferencije prisutni studenti su mi prišli kako bi produbili temu, pokazujući veliki interes za čitanjem meksičke poezije. Takođe, neki od studenata su bili zainteresovani da učestvuju u projektima koje sprovode „Refleho” i Društvo hispanista. Nekoliko dana kasnije istaknuti studenti, Kristina Vujičić i Dušan Milosavljević, izabrani su za prevodioce književne rubrike našeg časopisa, zahvaljujući svojoj izvrsnoj biografiji, značajnom angažovanju i interesu. Ova Konferencija bila je jedan od prvih događaja koji su doveli do jačanja odnosa između Društva hispanista i Univerziteta u Kragujevcu. Prevodi izabranih studenata imali su veliki uspeh kod čitalaca, kao i projekti koji se sprovode između ove dve institucije, u cilju daljeg promovisanja hispanske kulture.

lectura de los versos de algunos de los poetas con mayor prestigio de la actualidad mexicana. Fue así, como se ofreció una muestra de los poetas Alí Calderón, Mario Bojórquez, Álvaro Solís y Rubén Márquez Máximo; algunos de ellos, ya publicados en nuestro portal de Revista Reflejo. Los resultados positivos fueron inmediatos. Al término de la misma, los estudiantes presentes se acercaron a mi persona para profundizar sobre el tema, evidenciando su total interés en dar lectura a nuestra poesía mexicana. De misma forma, algunos de los estudiantes presentes mostraron interés para enrolarse en los proyectos que mantienen Reflejo y la Asociación de Hispanistas. Fue así, como días más tarde, los destacados estudiantes Kristina Vujičić y Dušan Milosavljević, fueron seleccionados como traductores de la sección literaria de nuestra revista, debido a su excelente perfil y notable compromiso e interés. La conferencia ofrecida fue uno de los primeros eventos que ha dado pie al fortalecimiento de las relaciones entre la Asociación de Hispanistas y la Universidad de Kragujevac. Actualmente, los trabajos de traducción de los alumnos seleccionados han tenido un rotundo éxito entre los lectores, al igual que los proyectos formulados que se estarán llevando a cabo entre ambas instituciones, con el fin de continuar promoviendo la cultura hispana.

Hilo serbio-hispano

REFLEJO

15


16

Hilo serbio-hispano

REFLEJO

autorka/autora: Milica Lilić; prevodilac/traductora: Milica Lilić; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

Avantura duga

17 000 km Una aventura de 17 000 km

Latina cumplía con todos los requisitos que buscaba. Visitaste Perú, Bolivia, Argentina Chile y Uruguay y cruzaste unos 17 000 kilómetros. ¿Con quién ibas y cómo fue el inicio de tu aventura?

El primer mes y medio viajaba con mi mejor amiga Katarina Gvozdić. Juntos visitamos Perú y gracias a

Katarinom Gvozdić. Zajedno smo obišli Peru i volontirali preko Mladih istraživača Srbije u selu Utikjak (Uticyac) na severu Perua. Projekat je bio zamišljen kao kulturna razmena – nas devetoro volontera iz Evrope predavali smo engleski deci iz osnovne škole i pričali im o našim zemljama, dok su nas meštani učili njihovom načinu života. Katarina se potom vra-

Mladi Beograđanin Sava Pantelić iskoristio je proteklu godinu da se poput pravog pustolova upusti u višemesečnu avanturu po Latinskoj Americi, poseti čak pet zemalja, obiđe neke od najpoznatijih svetskih znamenitosti i upozna temperament lokalnog stanovništva. Upustite se u pustolovinu sa Savom i otkrijte otkud ideja za takvom avanturom, kako je putovao po kontinentu i šta ga posebno vezuje za svaku od zemalja. Sava Pantelic, un joven belgradense, aprovechó el año pasado para lanzarse a la aventura de unos meses por América Latina como un auténtico trotamundos, y visitar hasta cinco países. Pudo observar algunas de las atracciones y monumentos más importantes, así como conocer el temperamento de la gente local. Déjate llevar por esta aventura con Sava y descubre de dónde surgió su idea de lanzarse a ella, cómo viajó por el continente y qué es lo que especialmente recuerda de cada país en particular.

Šta te je navelo da se upustiš u petomesečnu avanturu po Južnoj Americi?

Kako sam završio fakultet, hteo sam da iskusim nesto drugačije i da iskočim iz uobičajenog koloseka – škola, posao, penzija. Želeo sam da putujem bez obaveza, bez planova, sa rancem na leđima .Jedan od ciljeva mi je bio i da naučim španski. Južna

¿Qué fue lo que te hizo empezar una aventura de cinco meses por América Latina?

Como terminé la carrera, quise hacer algo diferente y saltar el esquema habitual – estudios, trabajo, pensión. Quise viajar sin compromisos, sin planes, con una mochila nada más. Uno de los objetivos fue también aprender hablar español. América

Amerika je ispunjavala sve kriterijume. Obišao si Peru, Boliviju, Argentinu, Čile i Urugvaj i prešao oko 17 000 kilometara. S kim si putovao i kako je izgledao sam početak tvojih putešestvija?

Prvih mesec i po dana putovao sam sa svojom najboljom drugaricom

la organización Los investigadores jóvenes de Serbia, fuimos de voluntariado a un pueblo en el norte de Perú llamado Uticyac. El proyecto fue un tipo del intercambio cultural – nosotros -nueve europeos- dábamos clases de inglés a los niños de primaria y les contábamos cosas sobre nuestros países, mientras que los residentes de ahí, nos enseñaban su modo de vivir. Katarina volvió a Europa y yo seguí con mi aventura “solo” – camino a Bolivia, Chile, Argentina y Uruguay. No siempre fue fácil, pero raras veces me sentía solo. Tuve la oportunidad de conocer gente maravillosa en los hostales, a través del Couchsurfing, en las calles y también, durante largos viajes en autobús. Así que, ¿normalmente ibas en autobús para atravesar de un país a otro?

Sí, el medio de transporte que más usaba fue el autobús – así tenía may-

tila u Evropu, a ja sam nastavio sam – putem Bolivije, Čilea, Argentine i Urugvaja. Nije uvek bilo lako, ali retko kad sam se osećao usamljeno. Imao sam prilike da upoznam divne ljude u hostelima, preko kauč-sufringa (couchsurfing), na ulici, kao i tokom dugih autobuskih putovanja. Dakle, uglavnom si se služio autobusom da bi prelazio iz jedne zemlje u drugu?

Da, glavno prevozno sredstvo koje sam koristio bio je autobus – pružao mi je najviše fleksibilnosti i bio je najjeftiniji način da se pređe ovaj ogromni kontinent. Moram da podelim sa vama da su neki autobusi bili bolji od svih koje sam dotad u životu video – široka sedišta i kuvana večera su bili moji česti „saputnici”. Što se tiče samog prelaska granice, nisam imao većih problema, mada su povremeno pogranični službenici bili zbunjeni srpskim pasošem.

or flexibilidad y fue la manera más barata de moverse por este continente tan grande. Tengo que decirles también, que algunos autobuses fueron los mejores de todos que había visto en mi vida – los asientos anchos fueron mis “compañeros de viaje” muy a menudo. En cuanto a la frontera, no tenía muchos problemas, aunque a veces los funcionarios de fronteras se veían confusos al ver mi pasaporte serbio. Tuviste la oportunidad de ver, vivir las cosas que a nosotros de Europa normalmente sólo conocemos por la geografía o los documentales. En Perú se encuentra una de las nuevas siete maravillas del mundo, Machu Picchu. ¿Qué tal la vista desde la cumbre de la sagrada ciudad de los Incas?

Kaća y yo dejamos la visita a este lugar para el final de nuestra aventura peruana. Hasta entonces, habíamos visto muchos sitios con restos de las culturas Chachapoyas, Moche e Incas. Y como que no sabíamos si Machu Picchu nos iba a decepcionar. Nos despertamos en la madrugada, sobre las cuatro de la mañana, y nos dirigimos hacia el pueblo Aguas Calientes dónde empezamos a subir las antiguas escaleras de los Incas hasta no haber entrado en la ciudad. Fuimos las primeras diez personas que entraron y nos quedamos totalmente fascinados con lo que encontramos ahí. Las montañas escarpadas, la neblina flotante y la vegetación tropical rodeaban la ciudad de los Incas, construida de una forma tan precisa que incluso hoy en día nos hacemos la misma pregunta, ¿cómo consiguieron subir a esa altura? Nos quedamos 11 horas ahí disfrutando de la vista e investigando los restos de los templos, las casas y los castillos. Definitivamente, ¡Machu Picchu es uno de los sitios más mágicos que he visitado! ¿Y es cierto que en Bolivia dormiste en un hotel hecho de sal y viste un volcán activo? Es interesante que en un principio no tuviera planeado ir, ¡pero al final me quedé dos meses! Creo que fue esta parte del viaje la que más me cambió, que mi lema fue “la vida es una, quién sabe cuándo volveré a este país tan extraño, hay que probar todo lo que la vida te ofrece”. La naturaleza es increíblemente variada – el lago Titicaca (que está a 3800m de la altitud), el suroeste de Bolivia con

Hilo serbio-hispano

REFLEJO

17


18

Hilo serbio-hispano

REFLEJO

Imao si prilike da vidis i doživiš stvari koje su nama Evropljanima uglavnom samo poznate iz geografije ili dokumentarnih filmova. U Peruu je to svakako jedno od novih sedam svetskih čuda, Maču Pikču. Kakav je pogled sa vrha svetog grada Inka?

Kaća i ja smo posetu ovom nalazištu ostavili za kraj naše peruanske avanture. Do tada smo videli puno fantastičnih ostataka kultura. I nekako nismo znali da li će nas Maču Pikču malo razočarati. Probudili smo se rano, oko 4 ujutru, i krenuli da se penjemo uz drevne Inka stepenice od sela u podnožju (Aguas Calientes) do ulaza u grad. Uspeli smo da uđemo među prvima i bili potpuno opčinjeni onim sto smo videli. Strme planine, lebdeća izmaglica i tropsko zelenilo okruživali su grad Inka, tako precizno sagrađen, da se i danas pitamo kako su uopšte uspeli da se popnu tako visoko. Ostali smo ukupno jedanaest sati uživajući u pogledu i istražujući ostatke hramova, kuća i bedema. Maču Pikču je definitivno jedno od najmagičnijih mesta koje sam posetio.

su Salar de Uyuni (una de las llanuras salares más grandes del mundo), la selva amazónica y la pampa. En cuanto al hotel de sal, fue excelente pasar la noche ahí, porque de noche, en la llanura mencionada, hacía mucho frío ¡y las paredes hechas de sal fueron un aislante térmico estupendo! Lo que nosotros normalmente relacionamos con Argentina son la pampa, La Plata y el fútbol. ¿En qué piensas tú cuando se menciona este país?

Siempre recuerdo a los amables y sociables argentinos que conocí, sentía como si los conociera ya por mucho tiempo. Me ofrecían su ayuda, les interesaba de dónde venía y por qué me decidí a visitar su pueblo. Me gustó Mendoza, ¡la ciudad más verde en la que había estado nunca! En bicicleta visité los viñedos de los alrededores y probé el famoso vino Malbec. Buenos Aires me impresionó mucho también – especialmente la música y el baile. Fui a unas clases de tango y

bio. Na biciklu sam obišao okolne vinograde i probao čuveno vino Malbec. I Buenos Ajres je ostavio jak utisak – a posebno muzika i ples. Išao sam na par časova tanga i naučio osnovne korake, naravno, nedovoljno dobro u odnosu na Portenjose. Jedno zabavno veče je bilo i La Bomba de Tiempo, veče bubnjara koji su napravili odličnu atmosferu na otvorenom. Iz Argentine si nastavio ka Urugvaju. Koliko se ova zemlja razlikuje od prethodnih koje si posetio i koja avantura te najviše vezuje za nju?

Urugvaj je mala, mirna zemlja – neobičan kontrast u odnosu na ostale juznoameričke divove. Jedno od najlepših mesta koje sam posetio tokom pet meseci je Cabo Polonio (Rt Polonio). Sastoji se od raštrkanih šarenih kućica, okružen je peščanim dinama i dugim plažama. Izgledalo je kao selo iz serije knjiga „Pet prijatelja” koje sam obožavao da čitam kad sam bio mali. I povrh svega, uživao sam posmatrajući koloniju morskih

De Argentina seguiste camino a Uruguay. ¿Hay mucha diferencia entre este país y los demás que visitaste y qué aventura o anécdota te recuerda especialmente a Uruguay?

Uruguay es un país pequeño y tranquilo – un contraste bastante extraño comparado con el resto de los gigantes latinoamericanos. Uno de los sitios más hermosos que visité durante esos 5 meses fue el Cabo Polonio, un pueblecito de pescadores en la costa del Océano Atlántico. Cuenta con las casitas de colores dispersas y está rodeado de dunas y playas. Parecía el pueblo ése del libro “Cinco amigos”, que tanto me gustaba leer cuando era pequeño. Y sobre todo, pasaba mucho tiempo mirando las colonias de los leones marinos en el cabo. Durante el viaje estuviste en contacto constante con la gente local. ¿Qué impresión dejaron en ti? ¿En qué medida son parecidos a nosotros? ¿Y cuánto se diferencian?

Tuve la suerte de conocer gente local de distintas profesiones. A muchos les interesaba qué hacía yo tan lejos de casa (las que más se extrañaban fueron las abuelitas que trabajaban en un mercado en Bolivia donde iba a comer a menudo). Asimismo, estoy muy agradecido con mis anfitriones

A u Boliviji si spavao u hotelu izgrađenom od soli i video aktivni vulkan?

Interesantno je da u Boliviju prvobitno nisam ni planirao da odem, ali sam na kraju ostao čak dva meseca. Mislim da me je ovaj deo putovanja najviše promenio, moto mi je bio: „Jednom se živi, ko zna kada ću se vratiti u ovu neobičnu zemlju, treba probati sve što ti život pruža”. Priroda je neverovatno raznolika – jezero Titikaka (na 3800 metara nadmorske visine), jugozapad Bolivije i Salar de Uyuni (jedna od najvećih slanih ravnica na svetu), amazonska džungla i pampa. Sto se tiče hotela od soli, bilo je vrlo zgodno prespavati tamo jer je noću u pomenutoj slanoj ravnici vrlo hladno, a zidovi od soli su odličan termoizolator.

Imao sam sreće da upoznam lokalce različitih profesija i interesovanja. Mnoge je zanimalo odakle sam i šta radim tako daleko od kuće (najviše su se čudile bakice na pijacama u Boliviji gde sam često ručao). Takođe sam zahvalan svojim couchsurfing domaćinima koji su se uvek trudili da me ugoste kao da smo rod rođeni. Voleo bih da putujem sa rancem po Balkanu, pa da bolje mogu da uporedim kako se ljudi odnose prema putnicima bekpekerima.

del Couchsurfing que siempre me trataban como si fuera un familiar suyo. Me gustaría viajar así con una mochila por los Balcanes, para poder comparar cómo trata la gente de aquí a los viajeros mochileros.

Sada kada na svoje putovanje možeš da gledaš sa određene distance, kakvi su ti utisci? Da li si otišao sa tipičnom slikom Latinske Amerike koju svi imamo i koliko se ona zapravo poklapa sa onim što si tamo zatekao?

Creo que en Europa no nos enteramos mucho de lo que pasa en este continente tan grande y cada vez más importante. Por ejemplo, es increíble lo poco que sabemos sobre las civilizaciones prehispánicas. Asimismo, creo que la imagen que los medios de comunicación nos plantean es un poco distorsionada y unilateral. Así, mucha gente que conozco estaba preocupada si me iban a secuestrar durante el viaje (tengo que destacar que en ningún momento me sentí inseguro). Precisamente por eso, es importante el trabajo de la Asociación de Hispanistas, así como de otras organizaciones que intentan acercarnos con culturas lejanas.

Mislim da u Evropi ne čujemo često šta se dešava na ovom velikom i sve značajnijem kontinentu. Neverovatno je koliko malo znamo o, na primer, drevnim civilizacijama koje su živele i stvarale pre dolaska Španaca. Takođe, smatram da je slika koju nam danas predstavljaju mediji pomalo iskrivljena i jednostrana. Tako su se mnogi moji poznanici brinuli da li će me neko kidnapovati tokom puta – moram da naglasim da se nijednom nisam osećao nesigurno. Upravo zbog toga je važan rad Društva hispanista i drugih organizacija koje se bave približavanjem dalekih kultura našem području.

Ahora que puedes apartarte un poco y opinar sobre tu viaje desde una cierta distancia, ¿qué te parece todo? ¿Fuiste con esa imagen típica de América Latina que todos tenemos y en qué medida esa imagen cuadra con lo que realmente encontraste ahí?

Ono što nas uglavnom asocira na Argentinu su pampe, La Plata i fudbal. Na šta ti danas pomisliš kada se pomene ova država?

Uvek se setim ljubaznih i druželjubivih Argentinaca koje sam upoznao, osećao sam se kao da se znamo godinama. Bili su spremni da mi pomognu, zanimalo ih je odakle sam i kako sam se odlučio da dođem baš u njihovo mesto. Dopala mi se Mendosa (Mendoza), najzeleniji grad u kome sam ikada

aprendí los pasos básicos, pero claro, no lo suficientemente bien comparado con los porteños. Una noche divertida fue también la llamada La Bomba de Tiempo, una noche donde percusionistas urbanos montaron un muy buen ambiente al aire libre.

lavova na samom rtu. Tokom putovanja si bio u stalnom kontaktu sa lokalnim stanovništvom. Kakav su utisak ostavili na tebe? Koliko su slični nama? A koliko se međusobno razlikuju?

Hilo serbio-hispano

REFLEJO

19


20

Hilo serbio-hispano

REFLEJO

Španac krenuo na put oko sveta pešice Un español en el viaje por el planeta a pie

autorka/autora: Jelena Bašević; prevodilac/traductora: Jelena Bašević; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

Ignasio Dean Moulia (Ignacio Dean Mouliá) otisnuo se iz Malage na put oko sveta pešice! Ovaj tridesetogodišnjak dečačkog lika i avanturističkog duha krenuo je 21. marta sa centralnog madridskog trga Puerta de sol. Namerava da u narednih pet godina „prošeta“ kroz 40 zemalja, a do sada je prepešačio Španiju, Francusku, Italiju, Sloveniju i Hrvatsku. Dnevno prelazi četrdesetak kilometara vukući kolica u koja je smestio sve svoje potrepštine: vreću za spavanje, opremu za kamping, set za popravljanje kolica, tablet, foto-aparat, telefon, garderobu, kao i hranu i vodu.

¡Ignacio Dean Mouliá de Málaga decidió emprender el viaje por el mundo a pie! Este treintañero con cara de niño y de espíritu aventurero partió el 21 de marzo de la plaza central madrileña, Puerta de Sol. Piensa caminar por cuarenta países en los próximos cinco años y hasta ahora ha caminado por España, Francia, Italia, Eslovenia y Croacia. Diariamente recorre unos cuarenta kilómetros arrastrando el carrito en el que puso todas sus necesidades: saco de dormir, equipo de campamento, una tableta, cámara y teléfono, ropa y kit de reparamiento de carrito, así como el agua y la comida.

Tridesetogodišnji Španac, Ignasio Dean Moulia krenuo je na put oko sveta pešice. Namerava da u narednih pet godina „prošeta“ kroz 40 zemalja i tako ostvari svoj životni san i pošalje poruku o potrebi za očuvanja prirode. Društvo hispanista mu je poželeo dobrodošlicu u Beograd i predstavilo neke aspekte naše kulture. LID: ¡Un español treintañero, Ignacio Dean Mouliá, empezó el viaje por el mundo a pie! En los próximos cinco años piensa “dar una vuelta” por 40 países con el fin de realizar su sueño y lanzar el mensaje sobre la necesidad de cuidar la naturaleza. La Asociación de hispanistas le dio la bienvenida a Belgrado y presentó algunos aspectos de nuestra cultura Spava u svom šatoru ili u domovima ljudi koje usput upozna, dok mu na nekim etapama društvo prave prijatelji ili oni koji dele isti entuzijazam za avanture i ljubav prema prirodi. U Beogradu je neplanirano dobio prenoćište jer mu je svoj dom ponudio jedan srpski domaćin koga je sreo u Jajincima, te je kod njega ostavio svoju putnu opremu da bi prošetao kroz našu prestonicu. Društvo hispanista poželelo mu je dobrodošlicu u jednoj od glavnih beogradskih ulica, Bulevaru kralja Aleksandra. Po prvi put je u Srbiji i Beo-

Duerme en su tienda o en casas de personas que conoce por el camino, mientras que en algunas etapas le acompañan amigos o los que comparten el mismo entusiasmo por aventuras y amor hacia la naturaleza. En Belgrado de repente obtuvo el alojamiento porque un anfitrión serbio que conoció en el pueblo Jajinci le ofreció su casa, así que allí dejó su equipo de viaje para poder dar una vuelta por nuestra capital. La Asociación de hispanistas le dio la bienvenida en una de las calles principales belgradenses, Bulevar Kralja Aleksandra. Está por primera

Hilo serbio-hispano

REFLEJO

21


22

Hilo serbio-hispano

REFLEJO

vez en Serbia y Belgrado y le encantan la gente y la naturaleza que ha atravesado: “En una palabra, ¡Serbia es maravillosa! Desde la frontera con Croacia he caminado dos días, pero de hecho llevo aquí cuatro porque no me dejáis continuar (risas). Sois muy hospitalarios y amables. Mientras caminaba por los pueblos, me dejó la impresión que aquí hay muchas fincas... Aquí puede que no haya trabajo, pero todo el mundo tiene su

gradu i potpuno je oduševljen ljudima i predelima na koje je naišao: „Jednom rečju, Srbija je divna! Od granice sa Hrvatskom putujem dva dana, ali zapravo sam u Srbiji već četiri dana jer mi ne date da nastavim. Toliko ste gostoprimljivi i ljubazni. Dok sam prolazio kroz sela, poseban utisak na mene ostavilo je to što imate mnogo porodičnih gazdinstva. Ovde može da ne bude posla, ali svi imaju svoju zem-

El viaje de Ignacio podéis seguir en su blog Earth Wide Walk –Vuelta al mundo a pie (http://earthwidewalk.tumblr.com/miproyecto) y en las redes sociales donde ya tiene casi dos mil seguidores. Además de las fotos que publica cuando se presente la oportunidad, Ignacio escribe el diario de viaje, canciones e impresiones sobre las regiones que atraviesa. Algunas partes se pueden leer en su blog, pero las más íntimas guarda para el libro que piensa publicar al terminar el viaje. „Quiero poner la parte técnica del viaje, mi ruta a la izquierda en blanco y negro y a la derecha las fotos en color, como el mundo exterior y el interior, porque esto también es mi viaje interior”. tierra, animales, y máquinas para trabajar la tierra y no va a pasar hambre. De la comida serbia probé pasulj, y pljeskavica, en todos lugares me sirvieron rakia, y especialmente me gustó plazma shake. En España se sabe muy poco sobre Serbia, y siempre en el contexto de ex Yugoslavia, así que estoy muy gratamente sorprendido y muy afortunado por estar aquí”. La idea de este viaje se le ocurrió hace alrededor de un año, pero esperó el mejor momento para realizarlo. Dice que se trata de su sueño personal y de su manera de transmitir el mensaje de amor, respeto y cuidado de la naturaleza, “aportar un grano de arena para que el mundo sea un lugar mejor“. „Intento transmitir a todo el mundo que no hay límites y que en vez de criticar, podemos hacer algo para mejorar la realidad. Con este proyecto quiero contar una historia que podría motivar a la gente para moverse, luchar por sus sueños porque es un milagro estar aquí en esta vida“. Cuando se trata de las preparaciones, Ignacio explica que toda su vida ha hecho deporte así que físicamente está bien preparado. „Hice varias rutas por las montañas donde acampaba, aprendí aguantar los mosquitos, estar en ayuno unos días y corrí el medio maratón. Pero de todas formas, la cabeza es lo más importante.

lju, imaju životinje i opremu za obradu zemlje i neće ostati gladni. Od srpske hrane probao sam pasulj, pljeskavicu, svugde su me služili rakijom, a posebno mi se svideo plazma šejk. U Španiji se zna vrlo malo o Srbiji, i to uvek u kontekstu stare Jugoslavije, tako da sam vrlo prijatno iznenađen i srećan što sam ovde.“ Na ideju za ovakvo putovanje došao

Sé que Europa es lo fácil y que me esperan África, Asia, América... Tres cosas claves son la comida, el descanso y la higiene. La comida la compro en las tiendas locales, pero lo que más como son las frutas porque contienen mucha fibra e hidratan, como arroz, pastas, frutas secas, pero no como las verduras y el pescado“. Cada día en su viaje es una aventura, pero hay días que nunca olvidará:

je pre oko godinu dana, ali je čekao pravo vreme za realizaciju. Kaže da je to njegov lični san i način da pošalje poruku ljubavi, poštovanja i brige prema prirodi, „da jednim zrnom peska doprinese da svet bude bolje mesto“. „Pokušavam da prenesem svima da nema granica i da umesto što kritikujemo, možemo da uradimo nešto za bolju stvarnost. Ovim projektom želim i da ispričam priču koja bi mogla da motiviše ljude da se pokrenu, da se bore za svoje snove jer je čudo što smo na ovome svetu.“ Kada su pripreme u pitanju, Ignasio objašnjava da se celog života bavi sportom, tako da je fizički dobro spremljen: „Išao sam na više kraćih ruta po planinama, gde sam kampovao, naučio da trpim ujede komaraca, da izdržim nekoliko dana skoro bez hrane, a trčao sam i polumaraton. Ali u svakom slučaju, glava je najvažnija. Svestan sam da je Evropa najlakši deo putovanja u svakom pogledu, a tek me čekaju Afrika, Azija, Amerika... Tri ključne stvari su hrana, odmor i higijena. Hranu kupujem u lokalnim prodavnicama, a najviše se hranim voćem jer je bogato vlaknima i hidrira, jedem pirinač, testenine, suvo voće, ali ne jedem povrće i ribu.“ Svaki dan na njegovom putovanju je nova avantura, ali postoje i dani koje nikad neće zaboraviti: „Posebno

„Un día saliendo de Génova fue especialmente difícil cuando tres veces pinché la misma rueda en el carrito, me quedé sin comida, sin batería en el móvil y encima de todo, cayó un tormentón que me mojé todo.... En Serbia hacía tanto calor que tenía que caminar por la noche y dormir por el día. Una noche se paró un coche en el camino, salió un hombre que me habló en serbio y quiso llevarme. Para mí fue muy difícil explicarle que no quería que le llevara. Pronto volvió con un chico que hacía de intérprete del inglés. Al final resultó que él era un político, presidente de ayuntamiento de Pećinci. Me llevó a su casa, me dio comer, me sirvió la rakia, llamó algunos medios de comunicación...“ Recuerda otras situaciones dramáticas: „Hubo tormentas varias veces en el camino, truenos y rayos mientras dormía en España, Francia, Italia, en Eslovenia pude oír ruidos de los osos cerca... A la pregunta cómo se siente en esas situaciones, Nacho afirma que no pasa miedo, pero que siempre tiene que ser precavido: „Sé que una semana puedo pasar muchas penurias, pero que al siguiente voy a ducharme, comer y entonces soy como nuevo. No me pasa que pienso dejarlo, pero recuerdo lo bien que está estar en casa, ver una película bajo la mantita“. Aunque ha disfrutado en Belgrado y ya se hizo amigos, dice que „su viaje

mi je bio težak jedan dan u u okolini Đenove kada mi se tri puta probušila ista guma na kolicima, ostao sam bez hrane i bez baterije na mobilnom i povrh svega, pao je takav pljusak da sam potpuno pokisao. U Srbiji je bilo toliko vruće da sam morao da pešačim u toku noći, a da spavam danju. Jedne noći na na putu se se zaustavila jedna kola, vozač je hteo da me poveze, ali mi se obratio na srpskom, pa nisam mogao da mu objasnim da želim da pešačim. Ubrzo se vratio sa jednim dečkom koji je znao engleskii koji nam je bio prevodilac. Ispostavilo se da je to bio jedan političar, predsednik opštine Pećinci. Odveo me kući, dao mi je da jedem, poslužio me rakijom, pozvao medije...“ Priseća se još nekih dramatičnih situacija: „Oluja me više puta zadesila na putu, bilo je munja i gromova dok sam spavao na otvorenom u Španiji, Francuskoj i Italiji, a u Sloveniji sam u šumama čuo riku medveda u blizini. Na pitanje kako se oseća u takvim okolnostima, Ignasio tvrdi da se ne plaši, ali da mora stalno da bude oprezan i dodaje: „Znam da za nedelju dana mogu da doživim mnogo nevolja, ali da ću sledećeg da se istuširam, jedem i onda sam kao nov. Ne dešava mi se da pomislim da odustanem, ali se prisećam kako je lepo kad si u kući i gledaš film pod pokrivačem.“ Iako je uživao u Beogradu i već stekao

Ignasijevo putovanje možete pratiti na njegovom blogu Earth Wide Walk – Vuelta al mundo al pie (http://earthwidewalk.tumblr.com/miproyecto) kao i na društvenim mrežama gde već ima skoro dve hiljade pratilaca! Pored fotografija koje objavljuje kada mu se ukaže prilika, Ignasio piše i dnevnik putovanja, pesme i zapažanja o predelima kroz koje prolazi. Neki delovi se mogu čitati na blogu, a neke intimnije čuva za knjigu koju namerava da objavi po završetku putovanja. „Želim da sa jedne strane budu crno-bela objašnjenja moje rute, tehnički deo putovanja, a da sa druge strane budu slike u boji, kao spoljašnji i unutrašnji svet, jer je ovo i moje unutrašnje putovanje.“

podría durar una vida si se va quedando en todos los sitios”. “Difícil fue llegar, pero más difícil aún fue marchar…”, añade en la despedida. Continuó hacia Niš donde lo esperan amigos de España para acompañarle en su camino hacia Sofía.

prijatelje, kaže da ne može dugo da se zadržava ni na jednom mestu jer bi u tom slučaju njegovo putovanje trajalo ceo život. „Teško je bilo stići, ali još teže otići“, dodaje na rastanku. Nastavio je ka Nišu gde ga čekaju prijatelji iz Španije kako bi ga pratili na putu do Sofije.

Hilo serbio-hispano

REFLEJO

23


24

Sociedad

REFLEJO

autorka/autora: Ivana Petronijević; prevodilac/traductora: Ana Milosavljević; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

Borba za život ili korak nazad u hispanskoj demokratiji?

Una lucha por la vida o un atraso en la democracia hispánica

disposiciones restrictivas. Desafortunadamente, este caso no es el único. En este país, según numerosos movimientos por los derechos de las mujeres, al menos 49 mujeres han sido encarceladas por la interrupción del embarazo y muchos son los casos de muerte causados por el embarazo de riesgo, a la falta de los tratamientos médicos adecuados. Esta situación no es distinta en el resto de la región. Son pocos países en los cuales las mujeres tienen la libertad de optar por ser

isključivo ako predstavlja pretnju po život majke. Najrigoroznije po ovom pitanju je zakonodavstvo Čilea i Nikaragve, uz već pomenuti El Salvador: prekid trudnoće povlači zatvorsku kaznu, uz neizbežne društvene posledice, bez obzira na okolnosti. I u Španiji danas postoje slične tendencije, gde je u pripremi novi zakon o prekidu trudnoće. Stotine ljudi okupilo se aprila ove godine u različitim gradovima Španije kako bi zahtevali od vladajuće stranke da ispuni svoje

razón legítima para el aborto. Prácticamente, esto significa que por ejemplo, la madre se vería obligada a dar la luz a un niño con discapacidad o con Síndrome de Down. Con el tiempo veremos si el gobierno español podrá resistir la presión del poder conservador de la derecha. Tampoco debe ser ignorada la influencia de la iglesia en este asunto palpitante, especialmente en el caso de América Latina, donde los católicos son la mayoría. Pero ni las advertencias de la Organización

Zakon o zabrani prekida trudnoće osudio je mnoge žene Hispanske Amerike na siromaštvo, društvenu marginalizaciju, bolest ili smrt. Javnost sve zabrinutije upozorava na tendencije aktuelne politike da Španiju povede istim putem. madre – en cuanto de este asunto, sólo Cuba, Uruguay, México D. F. y parcialmente Guayana, miran hacia arriba como ocurre en países europeos. En Argentina y Colombia, el aborto es legal sólo en tres casos: si el embarazo es la consecuencia una violación, si está poniendo en peligro la vida de la mujer o si la madre padece alguna discapacidad mental. Similar el caso en Bolivia, donde se añade el incesto y “el secuestro que no resulta con el matrimonio”. Aunque algunos pueden pensar que Brasil es más liberal con respecto a este asunto, el aborto se castiga con peniten-

Slučaj trudne žene iz El Salvadora nedavno je uzburkao svetsku javnost, podstaknuvši nas na razmišljanje o položaju hispanoameričkih žena u XXI veku. Naime, njena trudnoća ozbiljno ugrožava njen život, ali su doktori nemoćni da delaju jer je u El Salvadoru prekid trudnoće zakonom zabranjen bez prava na izuzetke. U državi gde se abortus tretira kao teško ubistvo, zaprećena je kazna do pedeset godina zatvora za žene, a do dvanaest za doktore koji obave ovu operaciju. Svesna činjenice da njeno stanje svakog trenutka može dovesti do fatalnog ishoda, kao i da ne postoji mogućnost da njeno dete preživi, dvadesetdvogodišnja žena primorana je da čeka da se vlada ove države izjasni o njenoj sudbini ili da bira između zatvora i smrti. Slučaj je stigao i do Ujedinjenih Nacija koje apeluju na vlasti El Salvadora da načini izuzetak od ovih restriktivnih odredbi. Nažalost, ovo nije izolovan slučaj ovakve

El caso de una mujer embarazada de San Salvador, recientemente agitó el público mundial y nos estimuló a pensar otra vez en la posición de las mujeres hispanoamericanas en el siglo XXI. Su embarazo pone su vida en peligro, pero los doctores no pueden hacer nada para ayudarla ya que en Sal Salvador, el aborto está absolutamente prohibido; sin excepciones. En dicha ciudad, el aborto -según la ley- se trata como un asesinato en primer grado y se castiga con hasta 50 años de prisión para las mujeres y hasta 12 años de prisión para los doctores que realizan esta operación. Consciente del hecho de que su embarazo le puede llevar a la muerte, cada día sin posibilidad ninguna de que su bebe puede sobrevivir, una mujer de 22 años está obligada a esperar que el gobierno responda sobre su destino o elegir entre la prisión o la muerte. Su caso llegó hasta las Naciones Unidas, la cual apela al gobierno de San Salvador a hacer una excepción en estas

vrste. Prema tvrdnjama brojnih pokreta za prava žena, najmanje 24 žene služi kaznu zatvora u ovoj državi zbog prekida trudnoće, a brojni su slučajevi smrti uzrokovanih rizičnom trudnoćom zbog nedostatka adekvatnih medicinskih tretmana. Ni u regionu situacija nije znatno drugačija. Države u kojima žene mogu slobodno da odluče o materinststvu su malobrojne – samo se Kuba, Urugvaj, Federalni Distrikt Meksika i delimično Gvajana ugledaju na većinu evropskih zemalja u regulaciji ovog pitanja. U Argentini i Kolumbiji abortus je legalan u tri slučaja: ako je trudnoća posledica silovanja, ako ugrožava život žene ili ako je majka mentalno onesposobljena. Slično je i u Boliviji, koja dodaje još incest i „otmicu koja ne rezultira brakom”. Iako bi neki pomislili da je Brazil liberalniji po ovom pitanju, za prekid trudnoće zaprećena je kazna od jedne do četiri godine zatvora: u Brazilu, kao i u Paragvaju, država toleriše prekid trudnoće

predizborno obećanje i stavi tačku na legalizaciju abortusa u državi. Aktuelni ministar pravde insistira na kontroverznom predlogu da genetske malformacije fetusa izuzme kao legitiman razlog za prekid trudnoće, što bi u praksi značilo prinudu roditelja da na svet donesu dete sa invalididetom ili Daunovim sindromom, na primer. Ostaje da se vidi da li će španska vlada odoleti pritisku konzervativnih desničarskih struja. Ne treba svakako zanemariti ni uticaj Crkve u ovom gorućem pitanju, naročito u slučaju Latinske Amerike, odakle potiče najveći

Ley de la prohibición de interrupción voluntaria del embarazo condenó muchas mujeres de América Latina a la marginación social, a la enfermedad o incluso a la muerte. El público, cada vez más preocupado, advierte de la tendencia para la actual política de España que quiere tomar el mismo camino. ciaría de uno a cuatros años. Brasil al igual que Paraguay, tolera el aborto sólo si está poniendo en peligro la vida de la madre. Más rigurosa en este asunto es la legislación de Chile y Nicaragua, junto con el ya mencionado El Salvador: la interrupción del embarazo significa una sentencia con consecuencias sociales inevitables independientemente de las circunstancias. Hoy en España existen tendencias similares donde se está preparando una nueva ley sobre la interrupción del embarazo. Cientos de personas se reunieron en varias ciudades del país ibérico para exigir al partido en el poder, que cumpla su promesa de campaña, misma que pondría fin a la legalización del aborto en el Estado. El actual Ministro de Justica insiste en la controversial propuesta, enfatizando que las malformaciones genéticas del feto serán excluidas como una

broj katolika. Ali ni upozorenja Svetske zdravstvene organizacije da ovakve restriktivne mere ne smanjuju broj abortusa – naprotiv, u ovakvim uslovima raste broj rizičnih prekida trudnoće u tajnosti, često od strane nedovoljno kompetetnog osoblja i u nehigijenskim uslovima. Za bogate Latinoamerikanke, koje u te svrhe putuju na Kubu ili u neku evropsku zemlju, ovo ne predstavlja toliki problem, dok je za većinu ženske populacije „Zelenog kontinenta” rađanje obaveza. Koliko u praksi odluke jednog mačističkog društva kroje život jedne savremene Čileanke ili Nikaragvanke? Da li je prirodno pokazivati veću zabrinutost za nerođene ili za žene, i da li nas ovakve restriktivne mere vraćaju korak nazad u odnosu na decenijama osvajana prava? Na kraju krajeva, da li je materinstvo odluka ili obaveza?

Mundial de la Salud han cambiado la situación, por el contrario, en condiciones como éstas el número de abortos realizados en secreto crece. En la mayoría de dichos casos, los abortos son hechos por personas incompetentes y en condiciones antihigiénicas. Aquellas mujeres que tienen la posibilidad económica de viajar a algún otro país donde ésta práctica sea legal, lo hacen sin inconveniente. Sin embargo, la realidad es que la mayoría de la población femenina del “Continente verde”, da la luz como una obligación. ¿En qué medida las decisiones de una sociedad machista influencian la vida de una mujer chilena o nicaragüense contemporánea? ¿Qué es más natural: demonstrar más preocupación por los aún no nacidos o por las mujeres? Y finalmente, ¿es la maternidad una obligación o una decisión personal?

Sociedad

REFLEJO

25


26

Sociedad

REFLEJO

autorka/autora: Ivana Petronijević; prevodilac/traductora: Milana Bukvić; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

N

Hitler umro u Argentini? ¿Murió Hitler en Argentina? Koliko verujete zvaničnoj istoriji?

¿Hasta qué punto creéis en la historia oficial?

N

ije tajna da je nakon sloma Trećeg Rajha Argentina bila najveći „nacistički bastion” na svetu, što i danas predstavlja jednu od najtamnijih mrlja u istoriji ove zemlje. Prema pojedinim tajnim dokumentima koji su protekle decenije ugledali svetlost dana, od devet hiljada ratnih zločinaca, koliko ih je prebeglo u Latinsku Ameriku nakon 1945. godine u želji da izbegnu suđenje ili, možda, još goru sudbinu, pet hiljada ih je našlo utočište u Agentini, nešto manje od dve hiljade u Brazilu, a ostatak se rasuo po Čileu, Urugvaju i Paragvaju. „Najčuveniji” među njima svakakako su osnivač

Na hiljade ozloglašenih nacista našlo je sigurno utočište u nekima od zemalja Južne Amerike nakon kraha u Drugom svetskom ratu. Mnogi od njih dočekali su duboku starost nedostižni ruci pravde. Sedamdeset godina kasnije ponovo se otvara polemika da li je među njima bio i glavni krivac za najveće krvoproliće koje svet pamti. Miles de nazis declarados encontraron refugio en algunos de los países de Sudamérica después del fracaso en la Segunda Guerra Mundial. Muchos de ellos vivieron una larga vejez, siendo inalcanzables para la dura mano de la justicia. Setenta años más tarde, se vuelve a abrir la polémica de si alguno de ellos fue también partícipe del mayor derramamiento de sangre en la historia del mundo. Holokausta Adolf Ajhman (Adolf Eichmann), kao i „Anđeo smrti” Jozef Mengele (Josef Mengele), „čuven” po svojim stravičnim eksperimentima u koncentracionom logoru Aušvic (Auschwitz). Ajhman pristiže u Argentinu 1950. pod imenom Rikardo Klement, gde živi mirno sa svojom porodicom sve do 1960. godine, kada ga nalaze pripadnici izraelske tajne službe u predgrađu Buenos Ajresa. Što se tiče ozloglašenog doktora Mengelea, njegov život u Južnoj Americi i danas predstavlja misteriju. Kažu da je ušao

u Agentinu 1949. godine i da je boravio u ovoj zemlji pod imenom Hose Mengele (José Mengele). Nemačka je tražila njegovo izručenje deset godina kasnije, ali mu argentinske vlasti dozvoljavaju da pobegne, prvo u Paragvaj, a onda u Brazil, gde se utopio 1979. pod nerazjašnjenim okolnostima. Ovu dugu listu pripadnika nacističke smrtonosne mašinerije upotpunjavaju i Klaus Barbi (Klaus Barbie), „Kasapin iz Liona”, za koga se tvrdi da je jedno vreme živeo u Boliviji od trgovine drogom, pomažući i u

o es ningún secreto que, después de la caída del Tercer Reich, Argentina fue el mayor “bastión nazi” del mundo, lo cual hoy en día sigue siendo uno de los puntos más oscuros de la historia de dicho país. Según algunos documentos secretos que salieron a la luz en la década pasada, nueve mil criminales de guerra se exiliaron en América Latina después de 1945 en un intento de evitar ser juzgados o, tal vez, con un proyecto aun peor. De estos, cinco mil se refugiaron en Argentina, algo menos de dos mil en Brasil, y el resto se dispersó por Chile, Uruguay y Paraguay. Entre los refugiados, tenemos a uno de los principales artífices del holocausto: Adolf Eichmann, así como el “Ángel de la muerte” Josef Mengele, conocido por sus monstruosos experimentos en el campo de concentración de Auschwitz. Eichmann llegó a Argentina en 1950 bajo el nombre de Ricardo Clement, donde vivió tranquilamente con su familia hasta que en 1960, la agencia secreta israelí lo encontró a las afueras de Buenos Aires. En cuanto al infame doctor Mengele, su vida en América Latina sigue siendo hasta hoy en día un misterio. Se dice que entró en Argentina en 1949 y que residió en este país bajo el nombre de José Mengele. Alemania pidió su extradición diez años más tarde, pero las autoridades argentinas le permitieron huir a Brasil, donde se ahogó en 1979 bajo circunstancias nunca aclaradas. Esta larga lista de la maquinaría letal nazi la completa Klaus Barbie, el “Carnicero de Lyon”, del que se dice que por un tiempo vivió en Bolivia dedicándose al tráfico de drogas y apoyando las revueltas políticas en el continente americano. Un caso similar es el de Gerhard Bohne – teorético de la “eutanasia de las razas inferiores”, y también el primer criminal de guerra que Argentina extraditó a Alemania en 1966: Albert Heim, más conocido como “Doctor Muerte”, entre otros. Por otro lado, el amparado por Argentina más conocido de nuestros alrededores es el líder del movimiento Ustasha Ante Pavelic, que en mencionado país, aparte de exilio, encontró el bienestar social que compartió con sus compañeros de lucha. Argentina se negó a extraditar a Pavelic a Yugoslavia, donde había sido condenado por crímenes

Sociedad

REFLEJO

27


28

Sociedad

REFLEJO

političkim prevratima na američkom kontinentu, zatim Gerhard Bone (Gerhard Bohne) – teoretičar „eutanazije nižih vrsta” i prvi ratni zločinac kojeg je Argentina izručila Nemačkoj 1966. godine, Albert Hajm (Albert Heim), poznatiji kao „Doktor Smrt” i mnogi drugi. Sa naših postora, pak, najpoznatiji argentinski štićenik je osnivač i vođa ustaškog pokreta Ante Pavelić, koji je u ovoj zemlji sem azila pronašao i socijalno blagostanje, zajedno sa svojim saborcima i istomišljenicima. Godine 1951. Argentina odbija da preda Pavelića Jugoslaviji, koja ga u odsutvu osuđuje za ratne zločine. Pavelić je umro u Frankovoj Španiji 28. decembra 1959. godine. Brojna svedočanstva ukazuju na to da je tadašnji predsednik Argentine Huan Peron (Juan Domingo Perón) delio šakom i kapom pasoše imigrantima Trećeg Rajha, razume se, za određeni novčani iznos. Ali osim novca, Peron je bio zainteresovan za inženjere Trećeg Rajha, u nadi da će uz njihovu pomoć uvrstiti svoju zem-

lju u red vodećih svetskih industrijskih sila. Uprkos zvaničnoj neutralnosti u ratu, istoričari ukazuju na to da je argentinska vlada podržavala nacističku nemačku, kao i da je Peron lično gajio simpatije prema nacistima u Nemačkoj i Italiji. Čak, ide se do toga da je Evitin put u Evropu imao za cilj pomoć nacistima i planiranje transporta jevrejskog zlata u Argentinu. Među literarnim ostvarenjima na ovu temu izdvajaju se dela argentinskog novinara Horhea Kamarase (Jorge Camarasa): Los nacis en la Argentina (Nacisti u Agentini), po kojoj je snimljen dokumentarac Oro nazi en Argentina (Nacističko blago u Argentini), kao i ODESSA al sur. La Argentina como refugio de nazis y criminales de guerra (Južna ODESSA. Argentina kao pribežište nacista i ratnih zločinaca). Za sve ljubitelje teorija zavere, ali i za sve one koji sa skepsom gledaju na ono čemu su nas učili na časovima istorije, može biti interesantna kniga “Sivi vuk” (Grey wolf), vojnog

istoričara Sajmona Danstana i novinara i pisca Džerarda Vilijamsa (Simon Dunstan, Gerrard Williams), po kojoj je Hitlerevo i Evino samoubistvo izrežirano. Nakon petogodišnjeg istraživanja, oni nude brojna dokumenta i svedočanstva koja tvrde da su Adolf Hitler i Eva Braun živeli sa ćerkama u Argentini, da su se razveli ubrzo nakon dolaska u ovu zemlju, a da je Hitler umro u sedamdeset trećoj godini u seocetu u podnožju argentinskih Anda, 13. februara 1962. godine, 17 godina nakon njegovog navodnog samoubistva, „izmučen, dementan i izdan”. Prema knjizi je snimljen i domentarac Grey Wolf – The escape of Adolf Hitler, koji je nedavno doživeo svoju premijeru u Beogradu. Iako možda zvuči kao naučna fantastika ili dobar markentinški potez za pisce i režisere, pojedinjene činjenice iznete u istraživanju Danstana i Vilijamsa ne mogu da ne probude sumnju u verziju zvanične istorije. Da li sve ovo plod mašte ili najbolje skrivana istina u istoriji čovečanstva, možda se utvrdi nekih narednih decenija.

de guerra. Pavelic murió en la España de Franco el 28 de diciembre de 1959. Numerosos testimonios indican que el entonces presidente de Argentina, Juan Domingo Perón, expedía a diestro y siniestro pasaportes a inmigrantes del Tercer Reich, a cambio de una determinada suma de dinero. Pero aparte de la suma monetaria, Perón se interesaba por los ingenieros del Tercer Reich, contando con la ayuda de estos para poder posicionar a su estado como una de las potencias líderes de la industria mundial. A pesar de su neutralidad en la guerra, los historiadores indican que el gobierno argentino apoyó a la Alemania nazi, y que Perón personalmente tenía simpatías por los fascistas alemanes e italianos. Este tema alcanzó tal importancia, que debemos recordar el viaje de Evita Perón a Europa, en el cual se tuvo como fin, ayudar a las fuerzas nazis y planear el transporte del oro judío a Argentina. Entre las obras literarias relacionadas a este tema se destacan las del periodista argentino Jorge Camaras: “Los Nazis en Argentina”, de 1992, que sirvió de base para el documental “El Oro Nazi en Argentina”, como también “ODESSA al Sur. Argentina

como Refugio de Nazis y Criminales de Guerra”. *ODESSA es la organización de los ex miembros de las fuerzas de SS. A todos los partidarios de las teorías de conspiración y a todos los que recibimos clases de historia con mucho escepticismo, les puede resultar interesante el libro “Grey Wolf” del historiador militar Simon Dunstan y del periodista y escritor Gerrard Williams, según el cual, el suicidio de Hitler y Eva fue absolutamente “armado”. Después de llevar a cabo una investigación de cinco años, los autores ofrecen numerosos documentos y testimonios que aseguran que Adolf Hitler Y Eva Braun vivieron con sus hijas en Argentina. Además, afirman que se divorciaron poco después de llegar a este país y que Hitler murió desgastado, demente y traicionado a la edad de 73 en un pueblecito al pie de los Andes argentinos el 13 de febrero de 1962- 17 años más tarde de su supuesto suicidio. Influenciada en este libro, se rodó la película “Grey Wolf – The escape of Adolf Hitler”, que hace poco ha sido estrenada en Belgrado. Aunque pueda sonar a ciencia ficción o a un buen filón para escritores y di-

rectores, ciertos hechos expuestos en la investigación de Dunston y Williams, no pueden no despertar dudas en la versión de la historia oficial. Si todo esto es fruto de imaginación o la verdad mejor escondida en la historia de la humanidad, es algo que tal vez, se afirme en futuras décadas.

Sociedad

REFLEJO

29


30

Tradiciones

REFLEJO

Sloboda i jedinstvo – ideali hispanskog sveta Libertad y unidad – los ideales del mundo hispano

autorka/autora: Katarina Gligorić; prevodilac/traductora: Sanja Bojić; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

(En unión y libertad) reči su koje važe za nacionalni moto Argentine još od 1813. godine, kada su donete na glavnoj skupštini tokom rata za nezavisnost koji su ujedinjene provincije Rio de la Plate vodile sa ciljem oslobađanja od španske vlasti. Danas se ova rečenica može pročitati na svakoj kovanici i novčanici koje su u upotrebi u ovoj državi. Isti je slučaj i sa geslom Bolivije koje glasi Jedinstvo je snaga (La unión es la fuerza) i koje je ozvaničeno državnim ustavom iz 1825. godine. Reč koja se najčešće spominje u krilaticama država Južne Amerike jeste sloboda (libertad). Za Kolumbiju su još od 1834. godine najznačajniji Sloboda i red (Libertad y orden), a za El Salvador Bog, jedinstvo i sloboda (Dios, unión y libertad). U Urugvaju sloboda takođe ima najveći značaj jer, kako kaže njihovo nezvanično

do hispano. República de Argentina y Bolivia comparten la idea más cercana del lema serbio. En unión y libertad son palabras que simbolizan el lema nacional de Argentina desde 1813, cuando fueron aprobadas en la Asamblea General durante la guerra de independencia llevada por las provincias de Río de la Plata con el fin de liberarse de las autoridades españolas. Hoy en día, esta frase se puede encontrar en cada moneda y billete en uso dentro del país. Lo mismo ocurre con el lema de Bolivia - La unión es la fuerza, oficializado por la Constitución del Estado en 1825. La palabra más mencionada en los lemas de los países de Sudamérica es “libertad”. Lo que le importa a Colombia desde 1834 son Libertad y orden, mientras en El Salvador Dios, unión y libertad. En Uruguay la libertad igual-

Zanimljivo putovanje kroz hispanski svet tokom kog će vam vodič biti malobrojne reči koje, pak, u sebi nose čitave istorije naroda. Upoznajte zemlje španskog govornog područja preko njihovih nacionalnih gesla.

N

eizostavna obeležja svake državne zajednice kojima se ona predstavlja ostatku sveta su zastava, grb i himna. Pored toga, svaka zemlja ima i svoju krilaticu koja simbolizuje zvaničnu ili opšteprihvaćenu izreku jedne zajednice i kao takva važi za još jedno bitno spoljno obeležje države. U tih nekoliko reči utkani su osnovni ideali koji pokreću jedan narod. Zato i ne čudi što se najčešće kao moto javljaju reči poput časti, sloge, vere ili slobode. Tako nacionalno geslo Srbije glasi Samo sloga Srbina spasava, a mi vam otkrivamo da li je i koliko ono slično krilaticama koje države hispanskog sveta nose kao obeležje svog nacionalnog identiteta. Ideju najbližu onoj koja se nalazi u geslu Srbije dele Republika Argentina i Bolivija. U jedinstvu i slobodi

A

lgunas de las características indispensables de cada comunidad con las que ésta se representa en resto del mundo son la bandera, el escudo y el himno nacional. A parte de ella, cada país tiene su propio lema que simboliza un dicho oficial o generalmente aceptado en una comunidad y como tal, también representa a una característica importante del país. Dentro de pocas palabras están tejidos los ideales principales que identifican a un pueblo. Por lo mismo, no es de extrañar que con mayor frecuencia aparezcan lemas con palabras como honor, unidad, fe, libertad etc. Por ejemplo, el lema nacional de Serbia es Solamente la unidad salvará a un serbio, y nosotros trataremos de descubrir si este lema se parece o conserva relación con algún otro proveniente del mun-

En un interesante viaje por el mundo hispano, se exponen mediante pocas palabras, se cuentan las distintas historias de los países que conforman el continente americano. Conoced los países de habla hispana a través de sus lemas nacionales. geslo, može biti samo Sloboda ili smrt (Libertad o muerte). Zanimljivo je da Ekvador i Dominikanska Republika imaju isti državni moto, odnosno da dele tri najznačajnija ideala, a to su Bog, domovina i sloboda (Dios, patria y libertad). Mnogi verovatno nisu ni svesni da kada naruče koktel Cuba Libre zapravo delimično izgovaraju nacionalnu krilaticu ove ostrvske zemlje jer ona glasi Živela slobodna Kuba (Viva Cuba Libre). Ipak, mnogo češće se kao moto Kubanaca navodi i slogan Domovina ili smrt (Patria o muerte). Domovina je najvažnija i za Meksikance koji se, iako nemaju zvanično utvrđen moto, vode idejom da je Domovina na prvom mestu (La Patria es lo primero). Razumom ili silom (Por la razón o la fuerza) reči su koje su ispisane na grbu Čilea. Njihov nastanak se vezuje za period sticanja nezavisnosti, a veruje

mente tiene la mayor importancia porque, como dice su lema no-oficial, puden haber solamente Libertad o muerte. Es interesante que Ecuador y la República Dominicana tienen el mismo lema, es decir que comparten las tres partes más importantes, que son Dios, patria y libertad. Muchas personas probablemente ni siquiera se dan cuenta de que cuando piden el cóctel Cuba Libre, en realidad pronuncian parcialmente el lema nacional de este país insular que dice Viva Cuba libre. De cualquier manera, con más frecuencia se utiliza como lema de los cubanos el eslogan Patria o muerte. La patria es más importante para los mexicanos también, que aunque no tienen un lema oficial, se conserva fuertemente idea de que la patria es primero. Por la razón o la fuerza son palabras escritas en el emblema de Chile. Su

Tradiciones

REFLEJO

31


32

Tradiciones

REFLEJO

se da predstavljaju modernu verziju latinske izreke aut consiliis aut ense, koja znači „ili savetima ili mačem”. Grb Venecuele je imao mnoge izmene tokom istorije, a poslednji je usvojen 9. marta 2006. godine i sadrži reči Nezavisnost (Independencia) i Federacija (Federación). Pored njih su i najznačajniji datumi za istoriju ove zemlje, odnosno 19. april 1810. godine, kada je počela revolucija i borba za nezavisnost od španske vlasti, i 20. februar 1859. godine, kada je pokrenuta borba za uspostavljanje federalne vlasti. Zauvek živeli rad i mir (¡Vivan siempre el trabajo y la paz!) je rečenica koja je državni moto Kostarike, što je zapravo jedan stih nacionalne himne ove centralnoameričke republike. Na grbu Kostarike upisan je i jedan veoma značajan datum, 15. septembar 1821. godine, dan kada je donet akt o nezavisnosti zemalja Centralne Amerike. Među njima se našla i država Honduras, a na svoj grb je, pored pomenutog datuma, uklesala reči Slobodna, suverena i nezavisna (Libre, soberana e independiente). Ponekad je dovoljno samo nekoliko reči ili jedna rečenica da se ispriča čitava istorija jednog naroda ili da se makar ukaže na ono što mu je bilo najznačajnije na dugom putu stvaranja nacionalnog identiteta. Iako se često državni moto jedne zemlje menja tokom vremena u zavisnosti od trenutne politike, u njemu su uvek sadržane želje, snovi i nade jedne zajednice i ono za šta će se ona boriti tokom svog postojanja.

origen se relaciona al período de la independencia, y se considera que representa una versión moderna del dicho latín aut consiliis aut ense, que significa o por consejos o por espada. El escudo de Venezuela ha sufrido muchos cambios durante la historia, y el último fue aceptado el 9 de marzo de 2006, mismo que contiene las palabras Independencia y Federación. Al lado se encuentran las fechas más importantes en la historia de este país, o sea el 19 de abril de 1810, cuando empezó la revolución y la lucha por la independencia del poder español, y el 20 de febrero de 1859, fecha en la que se puso en marcha la lucha para establecer un gobierno federal. ¡Vivan siempre el trabajo y la paz! Es la frase y lema nacional de Costa Rica, y en realidad es un verso del himno nacional de este país centroamericano. En el escudo de Costa Rica está escrita una fecha muy importante, 15 de septiembre de 1821, el día cuando se pronunciaron independientes los países de Centroamérica. Entre ellos se encontraba Honduras también, que en su escudo, aparte de la fecha mencionada, esculpió las palabras Libre, soberana e independiente. A veces bastan unas palabras o una frase para contar la historia de un pueblo, o por lo menos, destaca lo más importante en el largo camino de crear su identidad nacional. Aunque el lema nacional de un país a menudo va cambiando con el tiempo dependiendo de la situación política, en él siempre se abarcan los deseos, sueños y esperanzas de una comunidad y todo aquello por lo que se luchará.

Za razliku od zemalja Južne Amerike, državno geslo Španije otkriva nešto drugačiju priču. Ono glasi Još dalje (Más allá), odnosno Plus ultra na latinskom jeziku, a istorija pripoveda da potiče od Karla V, cara Svetog rimskog carstva, čiji je ovo bio lični moto. Prema verovanju, Herkulovi stubovi u Gibraltarskom moreuzu nosili su poruku Non plus ultra kao upozorenje moreplovcima da tu prekinu svoju plovidbu jer je to bio kraj dotada poznatog sveta. Karlo V je u svojoj krilatici izbacio negaciju, sa idejom da ignoriše ovo verovanje i ohrabri sebe da rizikuje i nadmaši svoje mogućnosti. Jednako se veruje da je u tom njegovom potezu ležala i ideja da se premoste prepreke u pogledu nacionalnosti, budući da je Karlo V vladao ogromnim teritorijama širom Evrope i kolonijama u svetu koje su obuhvatale mnogobrojne nacionalnosti.

Zlatna kula

u Sevilji La Torre del Oro

de Sevilla Upoznajte jedan od najznačajnijih spomenika Španije i njegovu burnu osmovekovnu istoriju, od nastanka za vreme mavarske dinastije Almohada, do savremenog doba, u kom predstavlja neizostavnu tačku na turističkoj karti glavnog grada Andaluzije. Conozca uno de los monumentos más importantes de España y su turbulenta historia de ocho siglos. Desde su origen en la época de las dinastía mora Almohade, hasta la actualidad, donde ha llegado a ser uno de los puntos principales en el mapa turístico de la capital de Andalucía.

A diferencia de los países de Sudamérica, el lema nacional de España descubre una distinta historia. Más allá, o sea Plus ultra en latín, pues la historia cuenta que proviene de Carlos V, emperador del Sacro Imperio Romano, cuyo lema personal fue justamente ese. Según la creencia, las columnas de Hércules en el Estrecho de Gibraltar, llevaban el mensaje Non plus ultra como una advertencia para que los marineros terminen ahí su navegación ya que eso fue conocido como el fin del mundo. De esa forma, Carlos V intentó eliminar la antigua creencia de que era justo en ese punto donde el mundo terminaba. De igual forma se cree que con este acto quiso sobrepasar los impedimentos respecto a las nacionalidades, ya que Carlos V imperaba en vastos territorios de Europa y en distinta colonias a lo largo del mundo.

Tradiciones

REFLEJO

33


34

Tradiciones

REFLEJO

K

ao što je teško zamisliti London bez Big Bena, Pariz bez Ajfelove kule ili Rim bez Koloseuma, tako i Sevilja ima svoje neraskidivo obeležje – Zlatnu kulu (Torre del Oro). Upravo ona se nalazi na poleđinama razglednica koje su ispisivane sa divljenjem i opčinjenošću raskošnim sjajem kojim je obasut čitav grad. Glavni grad Andaluzije jedan je od dragulja koji najbolje prikazuju istoriju Španije, a pritom i opovrgavaju mišljenje da osvajači sa sobom donose samo nemir, razaranja i propast. Doba muslimanske vladavine na Iberijskom poluostrvu darovalo je Sevilji mnoge znamenitosti koje i danas, kao i vekovima unazad, ostavljaju bez daha prolaznike i posetioce.

Jedno od mnogobrojnih utvrđenja i vidno obeležje slavnih dana Sevilje jeste Zlatna kula koja se ubraja u poslednje doprinose mavarske vladavine španskoj kulturi. Podignuta je u prvoj trećini XIII veka na istočnoj obali reke Gvadalkivir (Guadalquivir), važnog puta koji je gradu pružao izlaz na more. To je, zapravo, vojna kula izvidnica nastala u vreme dinastije Almohada po naređenju Abu-el-Ula (Abù-l-Ulà), kako bi se kontrolisao ulazak u grad putem reke. Bazu kule čini dvanaestostrani temelj, zatim sledi srednji deo sa pravilnim šestouglom u osnovi, da bi poslednji deo imao pod kružnog oblika. Najviši deo kule, koji predstavlja krunu ove arhitektonske lepotice, nadogradio je vojni inženjer Sebastijan Van der Borht (Sebastián Van der Borcht) 1760. godine. Zlatna kula je, u stvari, poslednje uporište dugih i čvrstih zidina koje su opasavale seviljski zamak (Alcázar) i protezale se sve do obala Gvadalkivira, čuvajući tako najvažniju mavarsku građevinu u Sevilji. Kula je imala za cilj da spreči ulazak i napade na grad rečnim putem, jer u to doba mavarskoj vladavini već počinje da preti opasnost od hrišćana koji žele

autorka/autora: Katarina Gligorić; prevodilac/traductora: Milana Bukvić; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

A

l igual que es difícil imaginar a Londres sin el Big Ben, a París sin la Torre Eiffel o a Roma sin el Coliseo, Sevilla también tiene su punto emblemático. Es precisamente la Torre del Oro, pintada en las postales escritas con la admiración y la fascinación del opulento esplendor que ilumina toda la ciudad. La capital de Andalucía es una de las joyas que mejor representan la historia de España, y que por otro lado, niegan la idea de que las conquistas sólo puedan traer desorden, destrucción y hundimiento. La época del dominio musulmán en la Península Ibérica legó a Sevilla muchos monumentos que hoy en día, dejan sin aliento a los transeúntes y visitantes de Sevilla. Una de muchas fortalezas y un vestigio de los tiempos célebres de Sevilla es la Torre de Oro, uno de los últimos aportes de los moros a la cultura española. Fue construida en el primer tercio del siglo XIII en la orilla oriental del río Guadalquivir, una ruta importante que relacionaba la ciudad con el mar. En realidad lo que representa la Torre del Oro, es una torre de vigía militar construida en la época de la dinastía Almohade y bajo el mandamiento de Abù-l-Ulà, para controlar el acceso a la ciudad por el río. La base de la torre tiene un cimiento en forma de dodecágono, el cuerpo es hexagonal, mientras que la parte superior tiene una planta redondeada. La perla de esta joya arquitectónica es la parte más alta de la torre, que fue añadida por el ingeniero militar Sebastián Van der Borcht en el año 1760. La Torre del Oro es el último bastión de la larga y sólida muralla que rodeaba el Alcázar de Sevilla y que se extendía hasta las orillas del Guadalquivir, defendiendo así, la construcción morisca más significante de Sevilla. La torre tenía el objetivo de impedir irrupciones y ataques a la ciudad por el lado del río, puesto que en esa época, el dominio moro se empezaba a ver amenazado por los cristianos que querían recuperar sus territorios. Desde la torre se podía ver fácilmente a todo aquel que llegara a Sevilla en barco y era allí, donde se decidía si concederle el permiso de entrar en el puerto o no. Por este motivo fue construida la Torre del Oro, así como su “gemela” de la orilla opuesta: la llamada Torre de la Plata misma que actual y lamentablemente, ha quedado es-

da povrate svoje teritorije. Sa kule se sa lakoćom moglo videti ko pristiže u Sevilju brodom i da li će mu biti dozvoljeno da uplovi u luku ili ne. Ukoliko su nailazili neprijateljski brodovi, njihovo napredovanje uz reku moralo je biti sprečeno. Iz tog razloga, Zlatna kula je izgrađena zajedno sa svojom „bliznakinjom“ na suprotnoj obali reke, tzv. Srebrnom kulom (Torre de la Plata), koja je danas jedva vidljiva jer su je okolne zgrade sakrile. Dve kule „sestre“ su nekada bile povezane ogromnim lancima i mehanizmima koji su se nalazili ispod nivoa vode i nisu bili uočljivi. Kada bi ustrebalo, lanac se zatezao, zaustavljao nepoželjne prolaznike, a onda bi ga udarci kugli, veličine i težine topovske đuladi, onesposobljavali, razarali i potapali. I tako su Mavari na originalan i jednostavan način branili ovo uporište i očuvali ga pod svojim okriljem duži niz godina. Kula i njene okolne zidine u prošlosti su imale još jednu značajnu ulogu – nisu čuvale grad samo od nasilnih upada, već i od nepogoda koje je mogla da im izazove sama priroda. Naime, reka Gvadalkivir, koja je danas kontrolisani kanal sa izgrađenim strana-

condida por los edificios de alrededor. Las dos torres “hermanas” alguna vez estuvieron conectadas por unas cadenas gruesas y con mecanismos que se encontraban por debajo del nivel del agua, para que no fuesen visibles. Cuando era necesario, la cadena se estiraba e impedía el paso de visitantes no deseables. Era así como los golpes de esferas del tamaño y peso de balas de cañón, inhabilitaban los barcos enemigos, los destrozaban y hundían. De esta manera sencilla y original, los moros defendieron este bastión y lo mantuvieron bajo su control durante un largo período en la historia. La torre y sus murallas circundantes, en el pasado tuvieron otro papel de suma importancia. No sólo protegían a la ciudad de incursiones violentas, sino también de desastres naturales. De hecho, el río Guadalquivir, que hoy en día es un canal controlado con orillas y muelles construidos, una vez fue indomable e inundaba la ciudad con frecuencia. Conforme el número de habitantes aumentaba y la ciudad tenía que ir saliendo hacia las orillas del río, fueron erguidas la muralla y la Torre, con lo cual esas partes de Sevilla se convirtieron en áreas seguras

ma korita i dokovima, nekada je bila divlja i gradu često stvarala poplave. Kako se broj stanovnika povećavao i grad morao sve više da izlazi na svoje obale, podignute su zidine i Kula, pa je i u tim delovima Sevilje bilo bezbedno živeti, bez straha od neprijateljskih upada ili razarajućih bujanja reke. Pretpostavlja se da naziv Zlatna kula potiče od činjenice da su njenu kupolu, pa čak i ostatak građevine, ukrašavale pozlaćene pločice koje su se pod sunčevom svetlošću prelivale zlatnim odsjajem. Tako je bilo nemoguće ne zapaziti je i ne diviti se njenoj raskošnoj lepoti. Manje je verovatna teorija po kojoj je kula dobila ovo ime ta da je u njoj čuvano zlato koje je donošeno iz Amerike za vreme vladavine hrišćanskih monarha. Tačnije, biće da je ona samo plod mašte turističkih vodiča koji vole da začine svoje priče, budući da se pod tim imenom javlja još 1248. godine, mnogo pre otkrića Amerike. Interesantne su i najrazličitije namene Zlatne kule tokom istorije – od utvrđenja, vojne izvidnice, preko kapele, skladišta za barut i carinarnice, do zatvora. Danas, pored toga što je deo ponosnih hispanskih spomenika, Zlatna kula je i muzej nautike (Museo Naval), sa mnogobrojnim mapama, slikama, ilustracijama, primerima moreplovskih artefakata i antikvitetima, gde se na materijalnim dokazima može videti slavna prošlost Španije kao pomorske sile. Nakon izgradnje Kadisa, luka Sevilja postaje manje značajna, pa kula gubi svoj prestiž, tako da ostaje upamćena više po svojoj spoljašnjoj privlačnosti nego po koristi koju je pružala. Tokom borbe za osobođenje španskih teritorija od mavarske vlasti, Zlatna kula je bila poprište mnogih bitaka. Više puta tokom istorije bilo je pokušaja njenog razaranja, ali je uspela da odoli napadima, pa čak i zemljotresu. Poslednja, od mnogobrojnih restauracija, završena je 2005. godine i Kuli je vraćen pređašnji sjaj koji je izgubila tokom svoje duge istorije. Možda u Zlatnoj kuli nisu obitavale kraljevske porodice, možda se ne može pohvaliti bogato ukrašenom unutrašnjošću, niti mnogobrojnim zapisima o njenom postojanju, ali sigurno je da bez nje Sevilja ne bi bila ovakva kakvu je znamo. Zato i dan danas, baš kao i pre osam vekova, ona stoji ponosno i uspravno na kapiji svog grada, sa zlatnim osmehom zadovoljstva jer je uspela da ga sačuva od čoveka, prirode i vremena.

para vivir- a salvo tanto de invasiones enemigas y de destructoras inundaciones. El nombre de la Torre del Oro se supone que tiene origen en el hecho de que su cúpula, e incluso el resto de la construcción, estuvo adornada por azulejos dorados que resplandecían con un brillo inigualable. Eso hacía que no pudiera pasar desapercibida; era imposible no admirar su belleza deslumbrante. Es menos probable la teoría según la cual la torre tuvo este nombre, ya que en ella se guardaba el oro traído de América durante la regencia de los reyes católicos. Más precisamente, esto será más bien sólo un fruto de imaginación de los guías turísticos a los que le gusta decorar sus historias, ya que su nombre aparece por primera vez en 1248 -mucho antes del descubrimiento de América. Son también interesantes los múltiples usos que a la Torre se le ha dado a lo largo de la historia: desde una fortificación a una torre de vigía, una capilla, un almacén de pólvora, una aduana y una cárcel. Hoy en día, además de ser uno de los monumentos hispanos de mayor orgullo, la Torre del Oro también es un Museo Naval que posee muchos mapas, cuadros, ilustraciones, ejemplos de artefactos marinos y antigüedades. En los materiales expuestos es evidente el célebre pasado de España como potencia naval. Después de la construcción del puerto de Cádiz, el de Sevilla se vuelve cada vez menos importante. La Torre pierde su prestigio y queda recordada más por su atractivo exterior que por su utilidad. Durante la Reconquista, la Torre del Oro fue el campo de muchas batallas. A lo largo de la historia, ha sufrido varios intentos de destrucción, pero ha conseguido resistir a todos los ataques e incluso a un terremoto. La última de muchas restauraciones fue terminada en 2005, cuando la Torre recuperó su antiguo esplendor, perdido durante su larga historia. Tal vez no sea la residencia de familias reales, no pueda alardear de un interior abundantemente decorado ni de muchas anotaciones sobre su existencia, pero es seguro que sin ella, Sevilla no sería tal y como la conocemos. Es por ello que hoy en día, exactamente igual que hace ocho siglos, la Torre se mantiene orgullosa y recta en las puertas de su ciudad, con una sonrisa dorada de satisfacción por haber podido defender a la ciudad del hombre, de la naturaleza y del tiempo.

Tradiciones

REFLEJO

35


36

Música

REFLEJO

Kada ¡Olé! odzvanja Kalemegdanom Cuando ¡Olé! hace eco por Kalemegdan Letnja scena Bitef Art Cafe ugostila je 21. juna flamenko trupu Alberta Lopesa (Alberto López). Mladi Andalužanin oduševio je Beograđane svojim umećem na gitari, a spektakl su upotpunili plesačica Jolanda Osuna (Yolanda Osuna), perkusionista Havijer Rabadan (Javier Rabadán) i pevač Bernardo Miranda Luna. El 21 de junio el Escenario estival de Bitef Art Cafe ha sido anfitrión de compañía de flamenco de Alberto López. El joven andaluz encantó a los belgradenses con sus habilidades en la guitarra, y el espectáculo lo completaron la bailarina Yolanda Osuna, el percusionista Javier Rabadán y el cantante Bernardo Miranda Luna.

autorka/autora: Vanja Kudra; prevodilac/traductora: Jelena Kovač; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

F

lamenko ne bi bio flamenko bez tipičnog uzvika ¡Olé! koji se ni Beograđani nisu ustručavali da upotrebe u trenucima oduševljenja. Ženskim usnama omaklo se i pokoje ¡Guapo! (Lepi!), ali mi ćemo se ipak ograničiti na hvalu sjajne izvedbe trupe Alberta Lopesa. Činilac koji je možda najviše doprineo stvaranju osećaja da se nalazite na izvorištu flamenka, u Andaluziji, jeste atmosfera koja se stvorila podno Kalemegdanskih zidina. Nakon nekoliko uvodnih numera Alberto se prisutnima obratio na maternjem jeziku na izuzetno zadovoljstvo

govornika španskog. Onima koji još uvek ne razumeju treći jezik po broju govornika na svetu jezička barijera nije zasmetala da se osete dobrodošlo i podele sa Albertom radost izazvanu lepim prijemom. Nedostatak gužve omogućio je prisan odnos između izvođača i publike, a pogotovo se pokazao zgodnim kada je Jolanda po prvi put udarila nogom o drveni podijum. Svi su se skupili oko figure u crvenom u nameri da ne propuste nijedan pokret niti udarac nogom. Svojstven flamenko otpozdrav za kraj došao je prebrzo, a ostala je želja za ponovnim susretom i žal što je scena bila premala za pevačicu Pas

de Manuel (Paz de Manuel) koja je pružala podršku iz publike.

l flamenco no sería flamenco sin la típica exclamación ¡Olé! y los belgradenses tampoco dudaron de utilizarla en los momentos emocionantes. A las mujeres se les escapó alguna exclamación ¡Guapo!, pero nosotros estaremos limitados a alabar excelente rendimiento de la compañía de Alberto López. El factor que puede haber contribuido más a crear la sensación de que ustedes están en la fuente del flamenco en Andalucía, es el ambiente que se creyó al pie de las paredes de Kalemegdan. Después de unas cuantas canciones de apertura, Alberto se dirigió al público en su lengua materna lo que provocó satisfacción de

los hablantes de español. A aquellos que todavía no entienden la tercera lengua en el mundo por el número de hablantes, la barrera lingüística no les molestaba para sentirse bienvenidos y para compartir la alegría con Alberto, causada por una bonita recepción. La falta de muchedumbre permitió una estrecha relación entre los artistas y el público, y resultó ser particularmente útil cuando Yolanda por primera vez golpeó la pista de baile de madera. Todos se reunieron alrededor de la figura en rojo con el fin de no perder un solo movimiento o una patada. El saludo característico flamenco para el final llegó demasiado rápido. Se quedaron el deseo de una nueva

reunión y lamentos porque la escena era demasiado pequeña para la cantante Paz de Manuel, que proporcionó su apoyo desde el público.

E

Dvadesettrogodišnji gitarista poreklom iz Base (Baza – grad u provinciji Granada) dobitnik je brojnih nagrada za flamenko gitaru, a srpsku publiku je krajem juna obradovao malom turnejom koja se sastojala od tri koncerta, od čega su dva održana u Beogradu i jedan u Subotici.

El guitarrista de 23 años de edad, con origen de Baza (una ciudad en la provincia de Granada), ha ganado numerosos premios por la guitarra flamenca, y alegró al público serbio a finales de junio con pequeña gira que se componía de tres conciertos, dos de los cuales se celebraron en Belgrado y uno en Subotica.

Música

REFLEJO

37


38

Collage

REFLEJO

Od Pamplone do Malage De Pamplona a Málaga Volonterski kampovi u Španiji

Campos de voluntariado en España

autorka/autora: Tijana Čupić; prevodilac/traductora: Sanja Bojić; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

S

Los campos de voluntariado en España se encuentran entre las opciones más populares si quieres experimentar la naturaleza cautivadora de Galicia o los calurosos veranos de Andalucía.

vake godine, sredinom marta, počinje prijavljivanje za volonterske kampove širom sveta. Ako ne požurite, Španiju ćete teško moći da dobijete. Ova poluostrvska zemlja, koja se prostire na pola miliona kvadratnih kilometara, ima bogatu ponudu. Ukoliko želite da otputujete na sever, moći ćete da iskusite, na primer, bogatu prirodu Galisije, kao i da se upoznate sa Galisijcima, koji lepotu života upravo i pronalaze u netaknutoj prirodi. Za one malo željnije strastvenog španskog temepramenta, iskustva pokazuju da je vreli jug nezaobilazan. Andaluzija pruža mogućnost za razne arheološke kampove, u kojima možete da uronite u neke od brojnih čari bogate španske istorije, da obiđete Alhambru (Alhambra) ili da prošetate Seviljom, nekadašnjom pikarskom prestonicom. Svakako treba napomenuti i Kordobu za one koji su skloni

temepraturama i do 40 stepeni. Ukoliko ste zaljubljenici u plažu, čisto i toplo more i peskovite obale, možete se pronaći na obalama Valensije, a bitno je da kampovi koji se bave zaštitom životne sredina nisu smešteni samo na sever, već ih možete naći i u ovom gradu na istoku Španije. Jedina začkoljica na koju možete naići prilikom prijavljivanja jeste ta da se veliki broj mesta na kampovima u Španiji otvara tek u junu. Međutim, dobra vest je da ukoliko niste stigli u martu da se prijavite, veliki broj najboljih kampova je zapravo slobodan početkom juna. Zanimljivo je da pored kampova postoji i jedna vrsta međunarodnih treninga, koji se, održavaju ponekad i u Španiji. Na ovim treninzima imate priliku da, pored volonterskog rada, učestvujete i na seminaru koji se bavi određenom temom, kao što je bila zaštita reka u Galisiji prošle godine.

ada año, a mediados de marzo, se abren las convocatorias para los campos de voluntariado en todo el mundo. Si no te das prisa, difícilmente podrás conseguir una plaza para España, país peninsular, que abarca medio millón de kilómetros cuadrados y tiene mucho que ofrecer. Si quieres viajar al norte, podrás ser testigo de la vasta y rica naturaleza de la región, como es el caso de Galicia y su propia población, quienes en la naturaleza intacta encuentran la belleza de la vida. Para aquellos que añoran el temperamento apasionado español, la experiencia demuestra que la visita al caluroso sur debe ser inevitable. Andalucía ofrece posibilidades de varios

campos arqueológicos, donde podrás sumergirte en uno de los muchos encantos de la rica historia española, visitar La Alhambra o pasear por la antigua capital picaresca: Sevilla. Sin duda, no podemos olvidar, Córdoba, aunque ésta ciudad sea para los aventureros que soportan temperaturas arriba de los 40 grados. Si eres aficionado a la playa de costa arenosa y aguas cálidas, Valencia puede ser una de las opciones más atractivas, ya que también cuenta con diversos campos de voluntariado abiertos a la comunidad internacional. La opción de viajar a España siempre será atractiva. Sin embargo, uno de los problemas puede surgir a partir del número de ofertas disponibles. Muchas de esas plazas se abren hasta

junio, ofreciendo muy poco tiempo al público para adherirse a los proyectos. Por ello mismo, se recomienda aplicar alrededor de marzo para tener más posibilidades. Además de los campos de voluntariado, se debe ser curioso y paciente para navegar en los sitios de internet y encontrar distintas ofertas para adentrarte a la vida ibérica. Un ejemplo de las mencionadas, es la posibilidad de participar en los distintos seminarios que ofrece el país en temas diversos. Uno de los seminarios con mayor éxito el pasado año, fue el Seminario para la Protección de los Ríos en Galicia. ¡Una de tantas oportunidades que no debes dejar pasar para ser parte de la cultura española!

Volonterski kampovi u Španiji spadaju među najpopularnije izbore, bez obzira da li želite sa iskusite očaravajuću prirodu Galisije ili vrela leta Andaluzije.

C

Collage

REFLEJO

39


40

Collage

REFLEJO

autorka/autora: Maja Petricević; prevodilac/traductora: Jelena Kovač; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

Tajne kubanskih koktela Secretos de los cócteles cubanos

A

ko volite ukus ruma, sigurno ste čuli, a još verovatnije i probali čuveni mojito, Cuba libre ili pak daiquiri. Zašto ovi tipični kubanski kokteli sadrže u sebi baš rum? Krenimo redom i otkrijmo sve njihove tajne.

S

i os gusta el sabor del ron, seguramente habéis oído de los siguientes cócteles, y seguro que habéis probado el famoso Mojito, Cuba Libre o Daiquiri. ¿Por qué estos típicos cócteles cubanos contienen precisamente ron? Lo primero es lo primero, ¡vayamos paso a paso y descubramos todos sus secretos!

Da li ste se ikada zapitali kako je nastao neki koktel? Da li je on samo plod inventivnosti nekog šankera ili se iza toga krije možda nešto više? I zašto je nastao baš na tom mestu, baš pod tim imenom i sadrži baš te

sastojke? Verovali ili ne, kokteli, kao i sve ostalo, imaju svoju priču, istoriju i tajnu. ¿Os habéis preguntado alguna vez cómo apareció algún cóctel? ¿Se tratará sólo de un producto de la creatividad de algún camarero o tal vez habrá algo más detrás de todo? ¿Y por qué un cóctel apareció justamente en ese lugar, justo bajo ese nombre y por qué contiene precisamente esos ingredientes? Lo creéis o no, los cócteles, como todo, tienen su propio cuento, historia y secreto.

MOJITO

Za rodno mesto ovog koktela uvek se uzima Kuba, međutim njegovo tačno poreklo često je predmet rasprave. Jedna priča vodi mohito u rani XVI vek kada je navodno nosio naziv El Draque, po najpoznatijem engleskom gusaru i trgovcu robovima, Fransisu Drejku. Mohitov glavni sastojak tada je bio primitivni prethodnik ruma, praćen drugim sastojcima koji su ublažavali njegov prilično jeftin ukus. Recept je, međutim, znatno poboljšan u XIX veku, kada je i sama proizvodnja ovog alkoholnog pića dostigla visok nivo. Mnogi smatraju da ime ovog koktela potiče od reči mojo, poznatog kubanskog začina, a pošto su ga malo stavljali u koktel, nazvan je umanjenicom: mojito. Jedna od zanimljivosti vezana za mojito jeste i to da je on bio omiljen Ernestu Hemingveju, piscu po kome je, kao ljubitelju ovakvih vrsta alkoholnih pića, kasnije jedan koktel i nazvan Hemingway special. Ljubitelji Mohita

MOJITO

Siempre se ha considerado que Cuba es el lugar de nacimiento del Mojito; sin embargo, el origen exacto de este cóctel es a menudo un tema de debate. Una de las historias lleva al Mojito hasta el siglo XVI cuando este cóctel supuestamente, se llamaba El Draque, nombrado en referencia al pirata inglés más famoso y traficante de esclavos, Francis Drake. En ese período, el ingrediente principal del Mojito era un alcohol antecesor del ron, acompañado por otros ingredientes que atenuaban su mal sabor. Sin embargo, la receta fue mejorada en el siglo XIX cuando la producción de esta bebida alcohólica alcanzó a un alto nivel. Muchos creen que el nombre de este cóctel viene de la palabra mojo, -famosa especia cubana- ya que ponían un poco de ésta en el cóctel y fue entonces que empezó a utilizarse el diminutivo: mojito. Una de las curiosidades relacionadas con el mojito es que este era el cóctel favorito de Ernest Hemingway. Dicho escritor era un fan absoluto de este tipo de bebidas alcohólicas y más tarde, un cóctel específico fue llamado (Hemingway

takođe su bili i Brižit Bardo, Net King Kol, Džimi Durante i Erol Flin.

CUBA LIBRE

Kako i kada je nastao ovaj koktel takođe je prilično neodređeno. Jedino se sa sigurnošću može reći da se Cuba libre prvi put pijuckao na Kubi, početkom XX veka, a možda i malo ranije. Godine 1900. gazirana kola prvi put stiže na Kubu, zajedno sa američkim trupama. Cuba libre (slobodna Kuba) bio je poklik Oslobodilačke vojske Kube za vreme rata za nezavisnost okončanog 1878. godine. Lokalci su redovno mešali rum i kolu i ubrzo od ove slučajne mešavine nastaje jedan od najpoznatijih koktela.

DAIQUIRI

Da li ovaj koktel nastaje na Kubi početkom XX veka još je jedna misterija. Ko je popio prvi daiquiri? Da li su to bili lokalci koji su posećivali istoimenu plažu u blizini Santijaga, ili možda neki Amerikanci koji Special). De entre otros amantes del Mojito, podemos destacar a Brigitte Bardot, Nat King Cole, Jimmy Durante y Errol Flynn.

CUBA LIBRE

También es bastante impreciso sabe cómo y cuándo apareció este cóctel. Lo único que podemos decir con seguridad es que la Cuba Libre se bebió por primera vez en Cuba a principios del siglo XX, y tal vez un poco antes. En el año 1900, junto con las tropas estadounidenses, llegó la Coca-Cola espumosa a Cuba. Cuba Libre era el grito del Ejército de Liberación de Cuba durante la guerra de la Independencia, misma que terminó en 1878. Tras la llegada de la bebida nortemaericana, normalmente los lugareños mezclaban ron y Coca-Cola. Fue así, como esta mezcla aleatoria produjo uno de los cócteles más famosos en el mundo: Cuba Libre.

DAIQUIRI

¿El Daiquirí, otra bebida cubana? ¿Quién bebió el primer Daiquiri? ¿Se trataba de lugareños que visitaban la playa bajo el mismo nombre, cerca de Santiago, o tal vez algunos esta-

su radili u obližnjem rudniku? Ono što je poznato jeste njegova evolucija. U prvobitni daiquiri dodavle su se krupne kocke leda, kako je bilo uobičajeno u ono vreme. Od 1920. godine daiqiri pronalazi novog, istorijski poznatog tvorca: Konstantina Ribalajga, šankera, a kasnije i vlasnika poznatog havanskog bara El Floridita koji je poboljšao originalni recept koktela, dodajući u njega drobljeni led i šećerni liker. U Havani koktel ubrzo biva poznat pod imenom daiquiri floridita. Iako se daiquiri sada može naći gotovo u svim barovima širom sveta, malo njih se može porediti sa onima koji se služe u El Floriditi. Bakardi nikako ne treba stavljati kao zamenu za rum, u to će vas uveriti svaki Kubanac. Tajna Daikirija zapravo je u izmrvljenom ledu koji daje posebnu notu ukusu limuna i ruma. A sada, za one najradoznalije – kako napraviti ove koktele?

dounidenses que trabajaban en la mina cercana? Lo que se conoce es su evolución. En el pasado, el Daiquiri original se servía con grandes cubos de hielo como era costumbre en esa época; sin embargo, el paso de los años produciría cambios en esta bebida. Desde el año 1920, el Daiquiri encontró a un personaje que revolucionaría el coctel. Dicho hombre es conocido históricamente como: Constantine Ribalaigua, barman y más tarde dueño del famoso bar El Floridita en La Habana. Un hombre que mejoró la receta original del cóctel añadiendo hielo granizado y licor de azúcar. En La Habana el cóctel pronto empezó a conocérsele como el Daiquiri Floridita. Aunque el Daiquiri ahora se encuentra en casi todos los bares en todo el mundo, son pocos donde se les puede comparar con los servidos en El Floridita. En realidad, el secreto del Daiquiri está en el hielo granizado que le da una nota especial al sabor de limón y ron. ¡Ojo! El Bacardi no debe servirse como un sustituto de ron, y en eso os convencerá cada cubano. Y ahora, para los más curiosos... ¿Cómo hacer estos cócteles?

Collage

REFLEJO

41


42

Collage

REFLEJO

MOJITO

MOJITO

CUBA LIBRE

CUBA LIBRE

Sastojci: - 1 kašičica šećera - ceđeni sok od polovine limuna/limete - nekoliko listića sveže nane - 50ml belog ruma (preporučuje se Havana Club) - kisela voda Priprema u par koraka: 1. staviti listiće nane u duboku čašu 2. dodati sok od limuna i kašičicu šećera 3. dodati 50ml ruma i dve ili tri kockice leda 4. sipati kiselu vodu, promešati i ukrasiti grančicama nane Sastojci: - nekoliko kapljica ceđenog limuna/limete - 50ml ruma (preporučuje se Havana Club) - 120ml koka-kole Priprema u par koraka: 1. staviti dve ili tri kockice leda u duboku čašu 2. dodati rum i nekoliko kapljica limuna/limete 3. sipati koka-kolu i ukrasiti kolutom limuna/limete

DAIQUIRI

Sastojci: - 1 kašičica šećera - ceđeni sok od polovine limuna - malo šećernog sirupa - 50ml ruma (preporučuje se Havana Club) Priprema: Promućkati sve sastojke sa mrvljenim ledom u šejkeru i sipati u martini čašu.

Živeli!

Ingredientes: - 1 cucharada de azúcar - jugo exprimido de medio limón/lima - unas hojas de menta fresca /mint - 50ml de ron blanco (se recomienda Havana Club) - agua gaseosa Preparación paso a paso: 1. colocar las hojas de menta en un vaso profundo 2. añadir el jugo de limón y una cucharada de azúcar 3. añadir 50 ml de ron y dos o tres cubitos de hielo 4. verter el agua gaseosa, mezclar y decorar con ramitas de menta Ingredientes: - unas gotas de limón exprimido/lima - 50ml de ron (se recomienda Havana Club) - 120ml de coca-cola Preparación paso a paso: 1. poner dos o tres cubitos de hielo en un vaso profundo 2. añadir ron y unas gotas de limón/lima 3. verter coca-cola y decorar con tirada de limón/lima

DAIQUIRI

Ingredientes: - 1 cucharada de azúcar - jugo exprimido de medio limón - un poco de jarabe de azúcar - 50ml de ron (se recomienda Havana Club) Preparación: Agite todos los ingredientes con hielo picado en una coctelera y verter en una copa de Martini.

¡Salud!

Collage

REFLEJO

43


44

Tesoro

REFLEJO

autorka/autora: Jelena Bašević; prevodilac/traductora: Jelena Bašević; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

Sveci u Silikonskoj dolini Santos en el Valle del silicio

Š

panski kolonizatori i misionari odredili su sudbinu većeg dela Novog kontinenta. Međutim, dok se njihov uticaj danas prepoznaje po upotrebi španskog jezika, katoličkoj veri, arhitekturi i elementima kulture u većem delu Latinske Amerike, na jugu i jugoistoku Sjedinjenih Američkih Država samo imena gradova podsećaju na davna vremena kolonizacije i katoličke misije. Prvi misionari u Kaliforniji bili su iz reda

L

os conquistadores y misioneros españoles determinaron el destino de la mayor parte del Nuevo continente. Sin embargo, mientras que su influencia hoy en día se reconoce por el uso de la lengua española, la religión católica y elementos de cultura en la mayor parte de América Latina, en el sur y sureste de Los Estados Unidos solamente nombres de las ciudades recuerdan a viejos tiempos de colonización y de la misión católica. Los

Imena mnogih gradova Kalifornije čuvaju sećanje na Špance koji su otkrivali i osvajali ovaj deo Novog kontinenta, ali je to jedino što podseća na davna vremena kolonizacije i katoličke misije. Nombres de muchas ciudades de California guardan el recuerdo a los españoles que descubrieron y conquistaron esta parte del Nuevo continente, pero eso es lo único que recuerda los viejos tiempos de la colonización de la misión católica franjevaca i najzaslužniji su za imena nekoliko najvećih gradova istočne obale SAD-a. Upravo je osnivač reda, sveti Fransisko Asiški (San Francisco de Asís) postao zaštitnik San Franciska, osnovanog 1776. kada su španski kolonizatori napravili utvrđenje kod današnjeg Golden Gejta i započeli misiju. Zvanični naziv Los Anđelesa (Los Ángeles) ili Grada anđela, bio je El Pueblo de la Reina de los Anheles (El Pueblo de la Reina de los Ángeles), dok je popularni naziv bio znatno duži: El Pueblo de Nuestra Senjora de la Reina de los Anheles de la Porsijunkula (El Pueblo de Nuestra Señora la Reina de los Ángeles de la Porciúncula). Zvanično je osnovan 1781, a poreklo ovog neverovatno dugog imena vezuje se za istraživača i misionara Huana Krespija (Juan Crespí) kao i za franciskansku tradiciju u kojoj je reč „porsijunkula“ (u bukvalnom prevodu sa italijanskog “mala porcija”) narodno ime za prvu kapelu koju je restaurirao Sveti Franja Asiški. Istorija imena San Dijega malo je složenija. Iako je Huan Rodriges Kabriljo (Juan Rodriguez Cabrillo) prvi Evropljanin koji je 1542. godine kročio na deo Kalifornije gde se danas nalazi ovaj grad, on nije ostavio traga u njegovom imenu. Za to je „odgovoran“ jedan španski trgovac, Sebastijan Biskaino (Sebastián Vizcaino) koji je stigao čak šestdeset godina kasnije, u novembru 1602. sa željom da osnuje

primeros misioneros en California fueron de la orden franciscana y son los más merecidos para nombres de unas ciudades más grandes de la orilla oriental de EE. UU. Precisamente el fundador de la orden, el San Francisco de Asís llegó a ser el protector de San Francisco, fundado en 1776 cuando los colonizadores construyeron la fortaleza al lado de Golden Gate y empezaron la misión. El nombre oficial de Los Ángeles fue El Pueblo de la Reina de los Ángeles, mientras que el nombre popular fue mucho más largo: El Pueblo de Nuestra Señora la Reina de los Ángeles de la Porciúncula. Oficialmente fue fundado en 1781, y el origen de este nombre increíblemente largo está relacionado con el investigador y misionero Juan Crespí, así como con la tradición franciscana en la que la palabra “porciúncula” (en la traducción literal del italiano „porción pequeña“) es nombre popular para la primera capilla que fue restaurada por San Francisco de Asís. La historia del nombre de San Diego es un poco más complicada. Aunque Juan Rodríguez Cabrillo fue el primer europeo que en 1592 pisó la parte de California donde hoy se encuentra esta ciudad, no dejó rostro en su nombre. Para eso es „responsable“un comerciante español, Sebastián Vizcaíno, quien llegó hasta sesenta años después, en noviembre de 1602 con el deseo de establecer las colonias. Uno de sus tres barcos que zarparon a la orilla de esta parte de California tenía el nombre de un padre franciscano, San Diego de Alcalá, así que Vizcaíno

kolonije. Jedan od njegova tri broda nosio je ime franjevačkog fratra, San Dijega od Alkale (San Diego de Alcalá), te je Biskaino odlučio da novoj koloniji da ime i njegovu čast. Ipak, prava kolonizacija i franjevačka misija počeće skoro dva veka kasnije zahvaljujući Gasparu de Portoli (Gaspar de Pórtola), a nastanak američkog grada tek osamdesetih godina XIX veka. Ime Las Vegasa (Las Vegas) potiče od španske reči vega što znači plodna ravnica bogata izvorima. Predeo u kome se danas nalazi „Grad greha“ predstavljao je potpuni kontrast u odnosu na pustinju koja ga je okruživala, tako da je Španac Antonio Armiho (Antonio Armijo) odlučio da mu nadene ime po kome bi bio prepoznatljiv u odnosu na okruženje. Najveći grad u Silikonskoj dolini, San Hose (San José) nosi ime svetog Josifa. Osnovan je 1777. pod imenom El Pueblo de San Hose de Gvadalupe (El Pueblo de San José de Guadalupe) kao prva varoš u regionu. Prema spisima iz tog perioda, Hose Hoakin Moraga (José Joaquín Moraga), španski kolonizator i farmer, želeo je da novoosnovana varošica bude centar za snabdevanje stokom i hranom. Spisak gradova čija imena nesumljivo ukazuju na kolonijalistički period veoma je duga: San Mateo, Santa Krus, Santa Marija, San Luis Obispo, San Pedro, itd. Danas su ta imena prave jezičke iskopine, jer je kolonijalno vreme ostalo duboko ispod holivudskih brda, fabirka i koorporacija u Silikonskoj dolini.

decidió nombrar nueva colonia en su honor. Sin embargo, la colonización verdadera y la misión franciscana empezarán casi dos siglos después gracias a Gaspar de Pórtola, y el crecimiento de la cuidad americana en los años ochenta del siglo XIX. El nombre de Las Vegas, proviene de la palabra española “vega” que significa “terreno bajo y fértil rico por el río”. La región en la que hoy en día se encuentra “La ciudad del pecado” representa el contraste completo en comparación con el desierto que lo rodeaba, de modo que el español Antonio Armijo decidió darle el nombre según el que sería reconocible con respecto al alrededor. La ciudad más grande en el Valle del silicio, San José, lleva el nombre de santo José. Fue fundado en 1777 con el nombre El Pueblo de San José de Guadalupe como el primer pueblo de la región. Según los textos de ese período, José Joaquín Moraga, el colonizador y granjero español que quiso que el pueblo recién fundado fuera el centro de suministrar los alrededores con el ganado y alimentos. La lista de la ciudades cuyos nombres indudablemente indican el período colonial es muy larga: San Mateo, Santa Cruz, Santa María, San Luis Obispo, San Pedro… Hoy en día estos nombres son verdaderas excavaciones lingüísticas, porque los tiempos coloniales quedaron en las profundidades debajo de las colinas de Hollywood, fábricas y corporaciones en el Valle de silicio o de los casinos de Las Vegas.

Tesoro

REFLEJO

45


46

Deporte

REFLEJO

autorka/autora: Jelena Bašević; prevodilac/traductora: Jelena Bašević; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

Ostvarenje sna u Beogradu La realización del sueño en Belgrado

El equipo y la junta directiva de Atlétic-Barceloneta recordarán por mucho tiempo esta temporada como la mejor en su historia centenaria porque, después de ganar la Copa del Rey llegaron al podio de la Liga de Campeones Igrači i uprava kluba Atletik-Barseloneta dugo će pamtiti ovu sezonu kao najbolju u svojoj stogodišnjoj istoriji jer su nakon osvajanja Kupa kralja došli i do pobedničkog postolja Evrolige.

Š

panska Barseloneta osvojila je treće mesto na ovogodišnjem završnom turniru Evrolige u vaterpolu. Prvu utakmicu izgubili su od Crvene Zvezde rezultatom 9:5 dok su u borbi za treće mesto protiv Partizana, domaćina na bazenu Banjica, pokazali veliku motivisanost i zrelost za uspeh pobedivši rezultatom 10:9. Pored favorizovanog Juga iz Dubrovnika i dva beogradska kluba, Barseloneta je stigla na turnir sa najmanje šansi za medalju. Samo učešće na ovom turniru za klub je predstavljalo veliki uspeh, a osvojeno treće mesto prevazišlo je očekivanja igrača i prognoze sportskih stručnjaka. Pored toga, Barseloneta je prvi španski klub koji je posle 19 godina došao do završnice Evrolige. Medalja je došla u pravom trenutku, u godini kada klub slavi stogodišnjicu postojanja. Put do uspeha bio je dug jer je tim desetak godina u usponu, a ove godine osvojio je pobednički pehar Kupa kralja i došao do finala španskog prvenstva. U njemu su igrali neki od naših najboljih igrača: Dejan Savić (sada trener Crvene Zvezde), Petar Trbojević i Aleksandar Ćirić,

E

l club español Atlétic-Barceloneta ganó en tercer puesto en la Final Four de la Liga de Campeones de waterpolo este año. El primer partido perdieron de Estrella Roja con el resultado 9:5 mientras que en el combate para el tercer puesto contra Partizan, el anfitrión en la piscina Banjica, demostraron gran motivación y madurez para el éxito al ganar con el resultado 10:9. Al lado de Jug de Dubrovnik, el favorito del torneo y dos clubs belgradenses, Atlétic-Barceloneta llegó con menos oportunidades para la medalla. Solamente la participación en este torneo presentó gran éxito, y el tercer puesto sobrepasó las expectativas de los jugadores y las prognosis de los expertos deportivos. Además, Atlétic-Barceloneta es el primer club español que después de 19 años, llegó hasta la final de Liga de Campeones. La medalla llegó en el mejor momento, en el año cuando el club celebra el centenario. El camino hasta el éxito ha sido largo porque el equipo está ascendiendo ya unos diez años, y este año ganó el trofeo de la Copa del Rey. En él jugaron unos de nuestros mejores jugadores de waterpolo: Dejan

dok je jedan od favorita sadašnje postave naš Marko Petković. U timu su dva reprezentativca Španije, Mark Mingelj (Marc Minguell) i Felipe Perone (Felipe Perrone), a najstariji od njih, David Martin Losano (David Martín Lozano), ove godine oprostio se od profesionalnog bavljenja vaterpolom i od Barselonete u kojoj je proveo celu igračku karijeru. Predsednik kluba Hulijan Garsija Gonsales (Julián García González) ističe da je klub specifičan po tome što se nalazi u velikom sportskom kompleksu na obali Mediterana, i da je vaterpolo, kao i ostali takmičarski sportovi samo jedna od njegovih delatnosti. U okviru kluba nalaze se teretane, sportski tereni, bazeni, saune, a usluge koje nudi ovaj sportski kompleks omogućavaju da se finansira takmičarski sport. Međutim, Gonsales kaže da „našim klubovima zavidi na publici, trofejima i bogatoj istoriji“. Prema njegovim, ali i rečima drugih čelnika kluba, vaterpolo nije ni izdaleka popularan u Španiji koliko u Srbiji jer svu medijsku pažnju dobija fudbal, uz još nekoliko sportova kao što su košarka, tenis i moticiklizam, te vaterpolisti nisu zvezde kao u našoj

Na pitanje kakve su njegove asocijacije na Srbiju, trener Santjago Fernandes (Santiago Fernández) kaže da su uvek sportske jer se čitavog života bavi sportom i dodaje da je Srbija veoma značajna referenca u sportskom svetu. Prati Novaka Đokovića, posebno zato što je pobeđivao Nadala.

A la pregunta cuáles son las cosas que asocia son Serbia, el entrenador Santiago Fernández dice que siempre tinenen que ver con el deporte porque él toda su vida ha dedicado al deporte y porque Serbia es un referente muy importante en el mundo deportivo. Añade que sigue a Novak Đoković, especialmente porque ha ganado a Nadal.

Savić (ahora entrenador de Estrella Roja), Petar Trbojević i Aleksandar Ćirić, mientras que uno de los favoritos de la plantilla presente es Marko Petković. En el quipo están dos jugadores de la representación española Marc Minguell y Felipe Perrone. El mayor de todos, David Martín Lozano, este año se despidió de waterpolo profesional precisamente en la Final Four belgradense. Lo que todo el quipo de Atlétic-Barceloneta, y también sus aficionados (familiares de jugadores y directivos que vinieron juntos) recordarán por mucho tiempo es el ambiente de las gradas. Todos están de acuerdo que su viaje a Belgrado valdría la pena solamente para ver cómo los aficionados de Estrella Roja y de Partizan apoyaban sus clubs de las gradas. „El número aproximado en un partido es dos cientos, y en la final de la Copa del Rey hay unos sietecientos. Por

zemlji, a vesti o uspesima vaterpolista nisu čak ni na marginama sportiskih novina. Međutim, u našem gradu doživeli su trenutke za pamćenje, tako da je boravak u Beogradu bio za njih i više od takmičenja, osvarenje jednog dugogodišnjeg sna. Uno de los jugadores, Francisco Fernández, suma las impresiones para Reflejo: „Fue un momento histórico para nuestro equipo. ¡Un premio para todos! De hecho, somos más que un equipo porque teníamos la suerte de tener muy buena relación entre todos los compañeros. Y encima en una ciudad donde se vive el waterpolo con tanta pasión. Fue un fin de semana estupendo”.

eso para nosotros es increíble cuánto público tan apasionado hay aquí, tanta policía y euforia por este evento“, dijo uno de los aficionados. El presidente del club, Julián García González, destaca que lo específico de Atlétic-Barceloneta es que está situado en un complejo deportivo en las orillas del Mediterráneo y que waterpolo y natación competitiva son solamente unas de sus actividades. En el club están gimnasios, estadios deportivos, piscinas, saunas y los servicios que ofrecen permiten la financiación del deporte competitivo. Sin embargo, González dice que „tiene envidia por el público, los trofeos y la rica historia de nuestros clubs“. Según sus palabras, y también de otros directivos, waterpolo no es ni de lejos popular en España como lo es en Serbia porque toda la atención de los medios la obtiene el fútbol junto con unos pocos deportes como baloncesto, tenis y motociclismo. Los jugadores de waterpolo no son estrellas como en nuestro país, y las noticias sobre sus éxitos no están ni en los márgenes de los periódicos deportivos. Sin embargo, en nuestra ciudad pasaron momentos para recordar, así que la estancia en Belgrado para ellos fue mucho más que una competición, la realización de un sueño de muchos años.

Ono po čemu će cela elipa Barselonete, kao i njihovi navijači (članovi porodica igrača i čelnika kluba koji su zajedno došli) pamtiti ovo takmičenje je atmosfera sa tribina. Svi se slažu da bi njihovo putovanje do Beograda vredelo čak i samo da su videli kako su navijači Zvezde i Partizana bodrili svoje klubove sa tribina. „Prosečni broj gledalaca na jednog utakmici je oko dve stotine, a u finalu Prvenstva i Kupa kralja ih bude oko sedam stotina, zato je za nas neverovatno koliko je ovde bilo vatrene publike, policije i euforije oko ovog događaja“, rekao je jedan od navijača.

Deporte

REFLEJO

47


48

Deporte

REFLEJO

Barseloneta mi je drugi dom Barseloneta es mi segunda casa

autorka/autora: Jelena Bašević; prevodilac/traductora: Jelena Bašević; lektor/editor: Javier Gutiérrez Lozano

Marko Petković je ove sezone naš jedini igrač u redovima Barselonete. Kao rođeni Beograđanin, na završnici Lige šampiona svom timu bio je i domaćin. Ponosan na osvojenu bronzu, kao i na atmosferu koju su navijači napravili na tribinama, govori o utiscima, svom putu do Barselonete i životu u Barseloni. Esta temporada Marko Petković ha sido nuestro único jugador en las filas del Barceloneta. El nacido en Belgrado, asegura estar orgulloso de ganar el bronce con su equipo, igual que por el ambiente que han creado los aficionados en las gradas. Habla de sus impresiones, de su camino hasta Barceloneta y de su vida en Barcelona.

E

K

¿Cómo son tus impresiones sobre la Final Four?

Kakvi su ti utisci sa Fajnal Fora?

mpezó su carrera jugando en club Beograd para después mudarse al Galatasaray turco. La próxima estación fue el equipo de Budva, en el que jugó dos temporadas e hizo su debut en la Final Four de Liga de Campeones en Roma en 2011. Allí, el entrenador del Barceloneta, Santiago Fernández, se dio cuenta de él ofreciéndole el contrato que le traería la satisfacción más grande en su trayectoria profesional: dos temporadas muy exitosas coronadas con el trofeo del campeonato español y el tercer puesto en la Liga de Campeones, así como condiciones excelentes de contrato, un equipo que se convirtió en una familia, y una ciudad que le proporciona todo lo que a él gusta. Orgulloso por el bronce que han ganado en Belgrado y por el ambiente que nuestra afición ha creado en las gradas, nos habla de sus impresiones y sobre la vida en Barcelona.

Ya participé en una F4, pero no se puede comparar con ésta debido a la organización y la afición. Para mí ha sido un gran motivo para poder jugar contra Partizan o Crvena Zvezda en Belgrado. Este torneo ha sido especial por el ambiente fuera de la piscina, en las gradas, que antes que nada, ha sido creado por los delije, considerando los aficionados en el partido. La pregunta es si un espectáculo como ese vuelva a ocurrir en waterpolo. A lo mejor en el campeonato serbio cuando juegue Zvezda, pero no es una competición europea. ¿Por qué Barceloneta es diferente de otros clubs en los que jugaste? A diferencia de otros, en Barceloneta especialmente me gusta que toda la temporada hayamos jugado como un verdadero equipo y hemos conseguido crear un ambiente familiar. ¿Cómo aprendiste español? El preconocimiento de español lo adquirí viendo la serie “Los Serrano”. Creo que el idioma español es para nosotros más fácil que algunos otros idiomas. En la primera semana cuando llegué, hablé con el entrena-

arijeru je započeo u klubu Beograd, a nastavio u turskom Galatasaraju. Sledeća stanica bila je ekipa Budve, u kojoj je odigrao dve sezone i prvi put nastupio u završnici Lige šampiona u Rimu 2011. godine. Tu ga je zapazio trener Barselonete, Santjago Fernandes, ponudivši mu ugovor koji će mu doneti najveću satisfakciju u dosadašnjoj karijeri: dve veoma uspešne sezone krunisane osvajanjem španskog prvenstva i trećim mestom u Ligi šampiona, odlične uslove, ekipu koja mu je kao porodica i grad koji mu pruža sve ono što voli. Ponosan na bronzu koju su osvojili u Beogradu, kao i na atmosferu koju su naši navijači napravili na tribinama, govori nam o utiscima i životu u Barseloni.

Već sam učestvovao na jednom Fajnal Foru, ali nije mogao da se poredi sa ovim u pogledu organizacije i navijanja. Za mene je bio veliki motiv da igram protiv Partizana ili Crvene zvezde u Beogradu. Ovaj turnir bio je poseban najviše po atmosferi van bazena, na tribinama, koje su pre svega pravile „Delije“, pošto je bilo malo navijača Partizana na utakmici koju smo mi igrali. Pitanje je da li će se ponoviti takav spektakl u vaterpolu. Možda u domaćem prvenstvu i kada igra Zvezda, ali ne u nekom evropskom takmičenju. Po čemu se Barseloneta razlikuje od ostalih klubova u kojima si igrao? Za razliku od nekih drugih, u Barseloneti mi se posebno sviđa što smo cele sezone igrali baš kao tim i tako uspeli da izgradimo porodičnu atmosferu. Kako si naučio španski? Predznanje španskog stekao sam gledajući seriju „Porodica Serano“. Mislim da je španski jezik za nas prilično lakši od nekih drugih jezika. Prvih nedelju dana kada sam stigao tamo pričao sam trenerom i saigračima na engleskom, dok se ni-

Deporte

REFLEJO

49


50

ENFOQUE

REFLEJO

dor y los compañeros en inglés. Pero después de esa semana, los reuní a todos y les pedí que me hablaran únicamente en español. Pude entender unos 70% de todo lo que me decían, pero yo no podía hacer una frase. Creo que acerté con hacerlo porque no fui a ninguna academia de idiomas y mediante la conversación y su corrección, he llegado a hablar español bastante bien.

sam organizovao. Ali posle tih nedelju dana sam ih sve okupio i zamolio ih da mi pričaju isključivo na španskom. Mogao sam da razumem oko 70% svega što mi kažu, ali nisam mogao sam da sklopim rečenicu. Mislim da je to bio pravi potez jer nisam išao u neku školu jezika i kroz sam razgovor sa njima i njihovo ispravljanje došao sam do toga da sasvim dobro pričam španski.

¿Quién es tu mejor amigo en el equipo?

Ko ti je najboji prijatelj u ekipi?

Todos son mis amigos, pero tengo que destacar a Francisco Fernández quien lleva el número 8. Es como mi hermano desde el primer día. Pasamos mucho tiempo junto y es el primero en ayudarme en cualquier cosa que necesite. Es una de las pocas personas en mi vida de la que puedo decir que es mi verdadero amigo. Espero que esa amistad siga existiendo cuando un día me vaya de Barceloneta. ¿Cómo es tu vida en Barcelona comparando con la de Belgrado?

Sa svima se družim, ali izdvojio bih Fransiska Fernandesa (Francisco Fernández) koji nosi broj 8. On mi je kao brat još od prvog dana. Provodimo mnogo vremena zajedno i prvi je koji mi se uvek našao šta god da mi je bilo potrebno. Jedna je od retkih osoba u mom životu za koje mogu da kažem da mi je pravi prijatelj. Nadam se da će se to prijateljstvo nastaviti i kada jednog dana odem iz Barselone. Kakav je tvoj život u Barseloni u odnosu na život u Beogradu?

Diría que no hay mucha diferencia, por mucho que a la gente le pueda parecer extraño. Barcelona es una cuidad especial, pero aun así, me recuerda a Belgrado.

Rekao bih da nema mnogo razlike, ma koliko to ljudima moglo čudno da zvuči. Barselona je specifičan grad, ali me ipak podseća na Beograd. Osećam istu radost kada se probudim tamo i ovde.

¿Fue difícil acostumbrarte a algo en específico?

Da li ti je bilo teško da se navikneš na nešto?

Lo más difícil fue acostumbrarme a la rutina del día. Allí el primer café se toma a las 11, se come a las 3 ó 4, y la cena es alrededor de las 10. No es hasta muy tarde cuando puedo volver a casa para prepararme algo de comer y descansar. Pero por eso puedo dormir más, porque el primer entrenamiento es a las 11. En cuanto a la comida y la mentalidad, no hubo problemas. Mirko Blažević, ex entrenador auxiliar de Barceloneta, me dijo que ellos, cuando viene alguien de extranjero son cautelosos al principio; pero cuando te aceptan, entonces sabes que es en serio. Ahora tengo precisamente esa relación con el equipo.

Najteže mi je bilo da se naviknem na dnevni ritam. Tamo se prva kafa pije tek oko 11 sati, ruča se oko 3 ili 4, a večera oko 10 i dok stignem kući da spremim nešto, onda moram i kasno da legnem. Ali zato mogu duže da spavam jer je prvi trening tek oko 11. Što se tiče hrane i mentaliteta, nije bilo problema. Mirko Blažević, bivši pomoćni trener Barselonete, rekao mi je da su dosta obazrivi u početku kada dođe neko sa strane, ali kada te prihvate, onda znaš da je to ozbiljno. Sada imam upravo takav odnos sa timom.

¿Qué es lo que echas de menos de Belgrado?

Pored meni bliskih i važnih ljudi, nedostaje mi hrana, pa se trudim da uvek ponesem odavde nešto od začina. Noćni život je tamo odličan, ali ja ipak volim da odem u kafanu i

Aparte de la gente cercana e importante para mí, echo de menos la co-

Šta ti nedostaje iz Beograda?

mida, así que siempre trato de llevar alguna especia. La vida nocturna allí es muy buena, pero me gusta ir a kafana para escuchar los tamburaši. Cuando la nostalgia aparece, Josip Vrlić de Croacia y yo nos juntamos y nos divertimos a nuestra manera. Pero, no hay nada que echo de menos específicamente. Pasaba que el entrenador nos diera cuatro o cinco días de descanso y yo no tenía ganas de volver a casa porque no sentía la necesidad. En Budva me pasaba lo contrario.

da slušam tamburaše. Kada se pojavi nostalgija, onda se sastanemo Josip Vrlić iz Hrvatske i ja, pa se zabavimo na naš način. Ali, ništa posebno mi ne nedostaje. Dešavalo mi se i da dobijem od trenera po četiri-pet dana pauze, ali mi se ne ide kući, ja ostanem tamo jer nemam potrebu da odem. U Budvi mi se dešavalo upravo suprotno. Šta je najlepše u Barseloni za tebe? Volim ribolov i meni je najlepše da

¿Qué es lo más bonito para ti en Barcelona?

izađem na pučinu čamcem, da odem daleko od grada i buke, i da se opustim.

Me encanta la pesca y para mí, lo mejor es salir al mar en barco, alejarse del ruido de la ciudad y relajarme.

Kakvi su ti planovi?

¿Cuáles son tus planes? Me quedo en Barceloneta la próxima temporada, pero me gustaría prolongar mi contrato un año, dos o cuatro, porque estoy muy contento con mi vida en Barcelona.

Ostajem u Barseloneti naredne sezone, ali voleo bih da produžim ugovor na godinu, dve ili četiri jer sam zadovoljan svojim životom u Barseloni.

Fransisko Fernandes za Marka kaže da je strastveni pecaroš i odličan domaćin i da ga uvek pozove na večeru kada ulovi dobru ribu. Slušajući njega i Josipa Vrlića, pokušao je da nauči nešto srpskog, ali priznaje da je ubrzo odustao jer mu se čini nemoguće. Posebno ističe kako je Marko brzo naučio jezik: „Iznenadilo me je kako je Marko lako naučio kastiljanski. Kada je stigao rekao mi je »pričaj mi na španskom«. Već je znao nešto, ali odmah je već baš, baš dobro pričao. To mu je olakšalo da se brzo prilagodi. I takođe je naučio neke od španskih običaja. Omiljeni mu je sijesta“.

Francisco Fernández –según Marko– es un apasionado pescador y excelente anfitrión y que siempre lo invita a cenar cuando coge un buen pescado. Escuchando a él y a Josip Vrlić, se planteó aprender algo de serbio, pero pronto desistió porque le parecía imposible. Destaca que Marko rápidamente aprendió el idioma, “me sorprendió la facilidad que tuvo para aprender a hablar castellano. Cuando llegó me dijo: <<háblame en español>>. Ya sabía un poco, pero en seguida hablaba muy muy bien. Eso le facilitó adaptarse rápido. Y también aprendió algunas de las costumbres españolas. Su favorita, dormir la siesta”.

ENFOQUE

REFLEJO

51


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.