RIR wrzesień 2019

WRZESIEŃ 2019

Agroenergia - jak skorzystać z programu? str. 8-10 Złóż wniosek o dotację str. 18-21 Kalendarium str. 22

TEMAT NUMERU

Warkot silników niósł się nad Wielowsią Zobacz naszą fotorelację z wyścigów traktorów strony 12-13

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

wrzesień 2019

OZE GRZEJĄ ZAINTERESOWANYCH Z przyjemnością oddaję w Państwa ręce najnowsze wydanie „Regionalnego Informatora Rolniczego”. Gdy trafia ono w Wasze ręce, w Bydgoszczy trwa właśnie organizowana przez Związek Pracodawców-Dzierżawców i Właścicieli Rolnych oraz Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie konferencja „OZE w sektorze Agro”. Odnawialne źródła energii to temat ostatnio bardzo modny i gorący. Rozgrzewa dyskusje zarówno te publiczne w mediach, jak i te wśród zwykłych ludzi. Dlatego też tym razem również na łamach RIR-a sporo miejsca poświęciliśmy na to zagadnienie, a właściwie jego wybrany fragment. Tego lata ogłoszony został rządowy program Agroenergia, mający na celu wspieranie instalowania w gospodarstwach rolnych m.in. fotowoltaiki. Ile środków, na jakich zasadach i na jaki dokładnie cel można otrzymać? O tym piszemy na kolejnych stronach informatora. Zamontowanie instalacji fotowoltaicznej w wielu przypadkach będzie się wiązało z zamiarem zostania przez rolnika prosumentem. To nowe pojęcie określające producenta i konsumenta energii w jednej osobie. Ponieważ wyprodukowany nadmiar energii możemy magazynować w sieci energetycznej, musimy nawiązać współpracę z którymś z operatorów energetycznych. Wymaga to dopełnienia pewnych procedur i przestrzegania pewnych zasad. Jakich? Możecie dowiedzieć się tego, drodzy Czytelnicy, z jednego z naszych artykułów. To oczywiście nie wszystkie tematy z wrześniowego informatora. Tradycyjnie już przypominamy wszystkim potencjalnie zainteresowanym rolnikom o aktualnych naborach prowadzonych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Kto, kiedy i o jakie dotacje może aplikować? Sprawdźcie sami w naszym tekście. Znaleźliśmy też miejsce na nieco lżejszy materiał. Można nawet rzec: rozrywkowy. Proponujemy bowiem obejrzeć krótką fotorelację z wyjątkowej imprezy - wyścigu traktorów. Wydarzenie to rozrasta się, z roku na rok przyciągając coraz większe tłumy kibiców i coraz więcej startujących zawodników. Zapraszam zatem do lektury.

W numerze Zadbaj o jabłka w przechowalni �� 4 Agroenergia dofinansuje wytwarzanie ekoprądu i ekociepła �� 8 Warkot silników niósł się nad Wielowsią �� 12 Status prosumenta to nie tylko korzyści. To także obowiązki �� 14 Złóż wniosek o wsparcie �� 18 Kalendarium �� 22 Francuz na prąd w nowej odsłonie �� 23

ZNAJDZIESZ NAS NA: www.rir.info.pl www.fb.com/RegionalnyInformatorRolniczy

Kamil Pik

REDAKTOR WYDANIA

WYDAWCA: Polska Press sp. z o.o. Oddział w Bydgoszczy, ul. Zamoyskiego 2, 85-063 Bydgoszcz PREZES ZARZĄDU: Marek Ciesielski REDAKTOR NACZELNY: Artur Szczepański DYREKTOR SPRZEDAŻY: Agnieszka Perlińska REDAKTOR PROWADZĄCY: Kamil Pik, kamil.pik@polskapress.pl, tel. 52 32 63 205 TEKSTY: Kamil Pik SKŁAD: Katarzyna Opasińska, Dagmara Potocka-Sakwińska SPRZEDAŻ: Przemysław Wacławski, przemyslaw.waclawski@polskapress.pl NASZE ODDZIAŁY: Express Inowrocławski, ul. Roosevelta 15, Inowrocław, tel. 52 355 16 51 CP Jesteś zainteresowany kupnem treści lub zdjęć? Skontaktuj się z NASZYM HANDLOWCEM: Piotr Król, tel. 603 076 449, piotr.krol@polskapress.pl UWAGA: Redakcja nie zwraca niezamówionych tekstów, zastrzega sobie prawo do ich skracania i zmiany tytułów. Za treść ogłoszeń odpowiada zleceniodawca.

009231748

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

wrzesień 2019

ZADBAJ O JABŁKA W PRZECHOWALNI Polskie jabłka wykorzystywane są często jako symbol jakości naszej produkcji rolnej. Piękne, czerwone, soczyste i smaczne. Aby jednak móc cieszyć podniebienie ich smakiem, cały rok muszą być właściwie przechowywane. TEKST: Kamil Pik opis chorób na podstawie www.kpodr.pl

dolność do przechowania jabłek w dobrym stanie przez dłuższy czas to dla wielu sadowników warunek podstawowy opłacalności uprawy. Zapewne więc wszyscy są dobrze zorientowani, co zrobić, aby jak najdłużej owoce zachowały wszystkie swoje walory. Warto jednak przypomnieć czasami, z czym jabłczanym sadownikom przychodzi się mierzyć i jak wygrywać walkę z chorobami przechowalniczymi.

Co grozi jabłkom? Wpływ na to, jak będą przechowywały się zebrane owoce, miał już przebieg sezonu sadowniczego. W zależności od stanu fotosanitarnego sadu można spodziewać się teraz większego lub mniejszego zagrożenia zgniliznami. Większe będzie w przypadku owoców pochodzących z sadów, gdzie wystąpiły zgorzel kory (powodowana przez grzyby z rodzaju Pezicula) oraz rak drzew owocowych (Nectria galligena). Ograniczona ochrona roślin sadowniczych przeciwko szarej pleśni i brunatnej zgniliźnie owoców może

skutkować rozwojem tych chorób w trakcie przechowywania. Jeśli zaś występowały wahania temperatur w okresie przedzbiorczym, mogły spowodować wystąpienie szklistości miąższu, co może skutkować rozpadem miąższu w komorach przechowalniczych. Lekkie objawy szklistości mogą ustąpić w trakcie przechowywania w nieco wyższej od zalecanej temperaturze. Do chorób najczęściej występujących podczas przechowywania owoców możemy również zaliczyć: szarą pleśń, gorzką zgniliznę podskórną, brunatną plamistość. Owoce zagrożone tymi chorobami w zasadzie są co roku. W każdym sezonie występuje zagrożenie większe lub mniejsze. Warto podkreślić, że choroby przechowalnicze należy zwalczać już w trakcie kwitnienia i wzrostu owoców i tylko zapobieganie im przynosi odpowiednie rezultaty. Po zbiorze możemy jedynie próbować zniwelować skutki.

Pamiętajmy przechowując Bardzo ważnym elementem przechowywania owoców jest schładzanie ich po zbiorze, które

Młyny Szczepanki Sp.z o.o. Szczepanki 3 , 86-320 Łasin e-mail: sprzedaż@szczepanki.pl, tel. 56 450 79 10 e-mail : surowiec@szczepanki.pl, tel. 56 450 79 00 , 02

009308712

www.szczepanki.pl

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

wrzesień 2019

zapobiega rozwojowi patogenów chorobotwórczych. Każdy sadownik wie, jak niezbędna jest profilaktyka, czyli zapobieganie rozwojowi chorób w czasie przechowywania owoców w zamkniętych pomieszczeniach chłodniczych. Inna opcja nie ma podstaw ekonomicznych. Po wystąpieniu objawów choroby na przechowywanych owocach jest już za późno na jakąkolwiek interwencję. Tylko mądra ochrona, systematyczne zapobieganie, stosowanie nawozów dolistnych może nas ustrzec przed chorobami przechowalniczymi. Podobnie wygląda sytuacja, jeśli chodzi o szkodniki. Owoce uszkodzone bądź takie, na których występują szkodniki, nie powinny być w ogóle przechowywane.

CHOROBOWE ABC Szklistość miąższu Pierwsze objawy zaobserwujemy już w sadzie, w końcowym okresie wzrostu owoców. Opanowane partie miąższu, na skutek wysycenia przestworów międzykomórkowych wodą, przybierają szklistoprzezroczysty wygląd. Pierwsze objawy rozpoczynają się od wiązek sitowo-naczyniowych i są widoczne dopiero po przekrojeniu jabłek. Czasami szklistość może być zauważalna przez skórkę owocu. Jabłka opanowane tą chorobą w niewielkim stopniu mogą wrócić do stanu normalnego, zwłaszcza gdy są przechowywane w nieco wyższej temperaturze. Jednak w razie opanowania większej części miąższu objawy nie ustępują i wówczas sprzyjają jego rozpadowi. Szklistość występuje przede wszystkim na jabłkach odmiany Gloster, Empire i Witos, w mniejszym stopniu ulegają chorobie jabłka odmiany Elize.

Zbrązowienie przygniezdne Objawem choroby jest początkowo zaróżowienie, później brązowienie miąższu, głównie wokół gniazda nasiennego. W przypadku jabłek odmiany McIntosh wspomnianym objawom towarzyszy brązowienie skórki w zagłębieniu szypułkowym. Pierwsze oznaki choroby mogą wystąpić już w grudniu i nasilają się pod koniec okresu przechowywania, zwłaszcza po przeniesieniu owoców do temperatury pokojowej. Zbrązowienie przygniezdne objawia się silniej po chłodnym i pochmurnym okresie wegetacji. Również wysokie nawożenie azotem i wczesny zbiór jabłek sprzyjają chorobie. Odmiany wrażliwe to: McIntosh, Gloster, Jonagold Jupiter i Sampion. Chorobie można zapobiec poprzez unikanie przedwczesnego zbioru owoców i przechowywanie w temperaturze powyżej 0°C. W chłodniach z KA, w których utrzymy-

wany jest właściwy skład gazowy powietrza, zbrązowienie przygniezdne nie występuje w ogóle.

Rozpad chłodniczy Choroba objawia się brązowieniem miąższu na zewnątrz wiązek sitowo-naczyniowych. Często miąższ pod skórką pozostaje biały i z tego powodu w początkowym okresie zaburzenie jest niewidoczne z zewnątrz. W późniejszych stadiach skórka przybiera barwę wodnistoszarą, a miąższ odznacza się sfermentowanym smakiem. Przyczyną choroby jest przechowywanie jabłek w zbyt niskiej dla nich temperaturze. Podatne na rozpad chłodniczy są m.in. jabłka odmian Boskoop, Jonathan, McIntosh, Rubinette i Sawa. Odmiany wrażliwe należy przechowywać w pierwszych dwóch miesiącach w temperaturze 3-4°C.

Gorzka zgnilizna owoców Na jabłkach pod koniec okresu przechowywania wokół przetchlinek pojawiają się początkowo niewielkie brunatne plamy, wywołane przez grzyby Pezicula. Przebarwienia te szybko powiększają się i łączą ze sobą, osiągając średnicę kilku centymetrów. Są one w centralnej części ciemnobrunatne, przy brzegach natomiast nieco jaśniejsze. W ich obrębie miąższ zapada się, ale skórka zazwyczaj pozostaje gładka i napięta, czasami tylko pęka podłużnie. Część owocu nie objęta zgnilizną ma gorzki smak. Patogen w miarę upływu czasu przerasta głęboko w miąższ, powodując zgniliznę całego organu.

Szara pleśń jabłek W przypadku szarej pleśni do infekcji przez grzyb Botrytis cinerea dochodzi w czasie kwitnienia jabłek. Podczas przechowywania jabłek grzyb, obecny w kielichu, może wniknąć do miąższu i powodować gnicie.

Gnijące jabłka są w miarę jędrne, marszczą się (wyglądają jak upieczone). Pokrywają się strzępkami grzybni - szarymi, pylącymi i zakażają jabłka zdrowe, z którymi się stykają, powodując powstawanie gniazd gnilnych obejmujących wiele owoców. Gnijące owoce wydzielają charakterystyczny dla procesów fermentacyjnych zapach. Straty powodowane przez ww. patogen rosną w szybkim tempie w miarę wydłużania się okresu przechowywania.

Brunatna zgnilizna jabłek Ma ona dwie formy - letnią i przechowalniczą. Forma przechowalnicza choroby jest w postaci czarnych, twardych mumii podobnych do tych pozostających w zimie na drzewach.

Mokra zgnilizna Pojawia się w postaci jasnobrązowych miękkich plam, które się powiększają, a porażone jabłka szybko gniją. Zgnilizna jest bardzo miękka, wodnista o nieprzyjemnym zapachu, udzielającym się zdrowym owocom. Na powierzchni porażonych jabłek tworzą się zarodniki konidialne grzyba w postaci małych, pylących „poduszeczek”, najpierw białych, później zielonkawo-niebieskich. Choroba może wyrządzić duże szkody w przechowalniach i chłodniach.

Parch przechowalniczy Choroba objawia się powstaniem na skórce jabłek ciemnoszarych lub czarnych plam o różnej wielkości, najczęściej 1-5 mm. Na jednym owocu może być do kilkudziesięciu plam. Porażone owoce szybciej więdną, są narażone na zakażenie przez inne grzyby i tracą wartość handlową. Jest to jedyna choroba przechowalnicza, która nie powoduje gnicia owoców. Do zakażenia tą chorobą dochodzi w sadzie w czasie wegetacji.

009286166

NAPRAWA KOMBAJNÓW CASE Serwis ciągników CASE, NEW HOLLAND Nawigacja TRIMBLE Sprzedaż oryginalnych CzęśCI zAMIENNyCH

ZadZwoń

SKORZYSTAJ Z ZIMOWEJ PROMOCJI !

Sprzedaż kur hurtowych w ilościach

Posiadamy niezbędne certyfikaty oraz wieloletnie doświadczenie

 siew zboża, buraka cukrowego, kukurydzy  zbiór kukurydzy na ziarno

009319308

www.fermaszymanscy.pl

Grzegorz Jaworski  siew rzepaku

FERMA DROBIU Szymańscy Nowe Tłoki 11B 64-200 Wolsztyn, woj. wielkopolskie \ 790 736 365, 1 fermadrobiuszymanscy@wp.pl

USŁUGI ROLNICZE

 zbiór buraka cukrowego  zbiór zbóż

602 651 373 jaworski_g@onet.pl

/Usługi rolnicze - Jaworski Grzegorz

009311795

533 790 213

009297335

Dojeżdżamy do klienta na terenie całego kraju

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

wrzesień 2019

AGROENERGIA DOFINANSUJE wytwarzanie ekoprądu i ekociepła

Kilka tygodni temu wszystkie media niemal jednogłośnie cytowały zdanie „miliony dla rolników na odnawialne źródła energii”. A co w praktyce kryje się pod szyldem rządowego programu Agroenergia? TEKST: Kamil Pik

głoszony przez premiera Program Priorytetowy NFOŚiGW Agroenergia jest skierowany do rolników indywidualnych. Jak poinformował nas rzecznik prasowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Sławomir Kmiecik - celem programu jest kompleksowe wsparcie związane z ograniczeniem negatywnego wpływu na środowisko prowadzonej działalności rolniczej poprzez dofinansowanie inwestycji służących budowaniu samodzielności energetycznej na obszarach wiejskich (co ma przyczynić się do zwiększenia lokalnego bezpieczeństwa energetycznego, a także poprawy jakości powietrza). Zagmatwane to i niezrozumiałe? Trochę tak. Ale upraszczając sprawę, rolnicy będą mogli ubiegać się o dotacje na wykonanie na swoich gospodarstwach instalacji odnawialnych źródeł energii (wiatr, słońce, biomasa, woda, biogaz, pompy ciepła) oraz źródeł kogeneracyjnych. Pod tym drugim pojęciem kryje się tzw. skojarzenie, czyli wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej w jednym procesie technologicznym. Program Agroenergia ma więc na celu poprawę lokalnego bezpieczeństwa energetycznego i ma promować koncepcję samowystarczalności energetycz-

nej, w związku z tym finansowane projekty koniecznie muszą uwzględniać przedsięwzięcie utworzenia nowego źródła energii.

Budżet i terminy Budżet przeznaczony na realizację programu wynosi łącznie 200 000 tys. zł. W tym dla bezzwrotnych form dofinansowania - do 80 000 tys. zł, a dla zwrotnych form dofinansowania - do 120 000 tys. zł. Program Agroenergia realizowany będzie w latach 2019-2025, przy czym zobowiązania (rozumiane jako podpisywanie umów) podejmowane będą do 2023 r., a dotacje przekazywane do 2025 r. Pierwszy nabór rozpoczął się 8 lipca 2019 r. i potrwa do wyczerpania środków (nabór ciągły).

Formy i zasady finansowania Z programu rolnik może otrzymać pieniądze w postaci dotacji lub pożyczki. Pożyczka może objąć do 100 proc. kosztów kwalifikowanych (dostępna jest kwota od 100 tys. zł do 2 mln zł), dotacja zaś do 40 proc. kosztów kwalifikowanych jednak nie więcej niż 800 tys. zł.

009297999

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

wrzesień 2019

fot. Tomasz Bolt

Oprocentowanie pożyczki może być naliczone na dwa sposoby: • na warunkach preferencyjnych: WIBOR 3M + 50 pb, nie mniej niż 2 proc. w skali roku, • na warunkach rynkowych (pożyczka nie stanowi pomocy publicznej) - oprocentowanie na poziomie stopy referencyjnej ustalanej zgodnie z komunikatem Komisji Europejskiej w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych. Odsetki z tytułu oprocentowania spłacane są na bieżąco w okresach kwartalnych. Pierwsza spłata na koniec kwartału kalendarzowego, następującego po tym kwartale, w którym wypłacono pierwszą transzę środków. Pożyczka może być udzielona na okres nie dłuższy niż 15 lat liczony od daty planowanej wypłaty pierwszej jej transzy do daty planowanej spłaty ostatniej raty kapitałowej.

Od czego zacząć? Starając się o dofinansowanie na sfinansowanie nowych źródeł ciepła i energii elektrycznej, rolnik musi złożyć odpowiedni wniosek w NFOŚiGW. Jak wyjaśnił nam w swojej wiadomości rzecznik funduszu - musi to być wniosek o dofinansowanie na: „Przedsięwzięcia dotyczące budowy nowych jednostek wytwórczych wraz z możliwością podłączenia ich do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej, w których do produkcji energii wykorzystuje się: a) źródła odnawialne, b) źródła kogeneracyjne, c) technologie wykorzystujące ciepło odpadowe”. Mogą to być także MEW - małe elektrownie wodne do 5 MWe.

Oszczędność wody i mniej odpadów Po inwestycji w źródła energii rolnik może zdecydować o kolejnym etapie inwestycyjnym, na który również może ubiegać się o dodatkowe środki. Zakres tego dofinansowania obejmuje „zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych”. Inwestycja taka może obejmować wdrożenie technologii ograniczających zużycie wody w procesach produkcyjnych lub systemów zamkniętych obiegów wody. Przykładem może być montaż instalacja urządzeń do indywidualnego retencjonowania wody, np.: budowa przydomowego zbiornika na deszczówkę lub studni chłonnej i wykorzystanie wody w gospodarstwie. Chcąc otrzymać wsparcie zmniejszenie zużycia wody na jednostkę, nie może być mniejsze niż 5 proc. Aby określić to jeszcze bardziej precyzyjnie, znów posłużymy się informacją otrzymaną od Sławomira Kmiecika. - W ramach tej części programu Agroenergia wspierane będą przedsięwzięcia polegające m.in. na budowie, rozbudowie lub modernizacji instalacji produkcyjnych lub urządzeń, prowadzące do zmniejszania zużycia surowców pierwot-

nych (w ramach własnych ciągów produkcyjnych), w tym poprzez zastąpienie ich surowcami wtórnymi, odpadami lub prowadzące do zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów. Do takich inwestycji zaliczyć można: • technologie bezodpadowe ( TBO) oraz niskoodpadowe technologie produkcji zapewniające możliwie kompleksowe wykorzystanie stosowanych surowców; • technologie ograniczające jednostkowe zużycie wody w procesach produkcyjnych lub systemy zamkniętych obiegów wody; • technologie produkcji materiałów z wykorzystaniem ubocznych produktów spalania/procesów produkcyjnych lub odpadów wytwarzanych przez wnioskodawcę; • technologie służące do wytwarzania paliw alternatywnych i substratów do ich produkcji z wytwarzanych przez wnioskodawcę odpadów w tym osadów; • modernizacje stacji demineralizacji i dekarbonizacji wody (o ile jest niezbędna).

Wnioski i formy wsparcia W zaprezentowanym powyżej drugim etapie programu Agroenergia, aby móc złożyć wniosek o wsparcie, należy wcześniej przeprowadzić audyt energetyczny zgodny z zaleceniami NFOŚiGW. Dotowana inwestycja zaś musi wynikać z rekomendacji tego audytu przy jednoczesnym zweryfikowaniu wyników przez NFOŚiGW. Wsparcie można będzie otrzymać również w tym przypadku w formie dotacji albo pożyczki. Dotacja może stanowić do 40 proc. kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 800 tys. zł. Pożyczka zaś może stanowić do 100 proc. kosztów kwalifikowanych i może wynieść od 100 tys. zł do 2 mln zł.

TU UZYSKASZ INFORMACJE Informacji o nowym programie Agroenergia udzielają

Doradcy Energetyczni Projektu

„Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE”. Strona internetowa serwisu to www.doradztwo-energetyczne.gov.pl Na stronie znaleźć można kontakt do czworga doradców z Torunia.

Artur Farbiszewski

artur.farbiszewski@wfosigw.torun.pl, tel. (56) 62-12-360, tel. kom. 887 447 709;

Kamil Skonieczny

kamil.skonieczny@wfosigw.torun.pl, tel. (56) 62-12-361, tel. kom. 887 447 708;

Monika Pawłowicz

monika.pawlowicz@wfosigw.torun.pl, tel. (56) 62-12-361, tel. kom. 887 447 715;

Sebastian Górka

sebastian.gorka@wfosigw.torun.pl, tel. (56) 62-12-360, tel. kom. 887 447 714.

009319497

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

PPHU Agro-Kontakt Marek Konopacki ul. Sokola 17, 87-100 Toruń tel. 56 652 95 06, tel. kom. 608 430 913 fax 56 655 61 69 e-mail: biuro@agro-kontakt.pl www.agro-kontakt.pl

www.agro-kontakt.pl Jesteśmy firmą zajmującą się:       

Sprzedażą części zamiennych do maszyn JCB, Case, New Holland; Sprzedażą olejów do maszyn JCB, Case (Akcela), New Holland (Ambra); Sprzedażą części zamiennych Carraro; Sprzedażą osprzętów do maszyn JCB, Case, New Holland; Sprzedażą pomp hydraulicznych do maszyn budowlanych i rolniczych; Sprzedażą części dostępnych w sieci sprzedaży marek Bepco oraz Sparex; Sprzedażą opon przemysłowych i rolniczych marek Camso, Alliance oraz BKT;

009311794

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

wrzesień 2019

WARKOT SILNIKÓW NIÓSŁ SIĘ NAD WIELOWSIĄ

TEKST I ZDJĘCIA: Kamil Pik

Kilkanaście tysięcy gości odwiedziło w sierpniową niedzielę Wielowieś, niewielką miejscowość koło Pakości. Wszyscy przybyli tam, aby zobaczyć, jak ścigają się prawdziwi rolniczy rajderzy. Wyścigi traktorów Grene Race odbyły się już po raz dziewiąty. Oto krótka fotorelacja z tego wydarzenia.

o tej edycji swój udział zgłosiło ponad sto uczestniczek i uczestników. Rywalizacja odbywała się parami na dwóch równoległych torach. Najpierw na linii startu na polach Wielowsi stanęły panie. Potem za kierownice ciągników zasiedli panowie. Organizatorzy przygotowali dla nich 5 kategorii startowych: do 80 KM, powyżej 80 KM, traktory retro, ursus C-330, ursus C-45. Dodatkowym smaczkiem dla kibiców była rywalizacja o tytuł najgłośniejszego traktora oraz wyścig na 1/4 mili i wrak race.

W klasyfikacji kobiet zwyciężyła Aneta Siemianowska, drugie miejsce zajęła Ewa Kędra, a trzecie Andżelika Ziółkowska. Najszybszy na traktorach retro był Jakub Brożyński, tuż za nim uplasował się Radosław Mróz, a trzecią lokatę zajął Łukasz Brwiński. Podia w kolejnych kategoriach wyglądały następująco: ursus C-45 - I miejsce - Mariusz Nowak, II miejsce - Marek Kropidłowski, III miejsce - Roman Kasprzak; ursus C-330 - I miejsce - Mariusz Mierzwicki, II miejsce - Paweł Soska, III miejsce - Krzysztof Zielnicki; traktory o mocy do 80 KM - I miejsce - Jacek Gaj, II miejsce - Jacek Gaj, III miejsce

- Dariusz Marnocha; traktory o mocy powyżej 80 KM - I miejsce - Szymon Książek, II miejsce - Radosław Nieznalski, III miejsce - Mariusz Mierzwicki; najgłośniejszy traktor - I miejsce - Jacek Gaj, II miejsce - Mieczysław Kurdykowski, III miejsce - Mariusz Nowak. Impreza w Wielowsi to jednak nie tylko ściganie. Tego dnia można było m.in. nauczyć się udzielać pierwszej pomocy, obejrzeć pokaz ratownictwa wysokościowego, zjeść smakowite potrawy, posłuchać dobrej muzyki, nie zabrakło też rozrywki i zabawy zarówno dla rodzin dla całych rodzin, jak i dla dzieci.

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

wrzesień 2019

Status prosumenta to nie tylko korzyści. To także obowiązki Decyzja o montażu instalacji fotowoltaicznej i magazynowaniu energii w sieci energetycznej pociąga za sobą pewne obowiązki. Warto wiedzieć jakie. TEKST: Kamil Pik

fot. Janusz Romaniszyn

- Każde źródło pracujące na potrzeby prosumenta czy też wyłącznie na potrzeby obiektu jest zawsze połączone z siecią dystrybucyjną - podkreśla Katarzyna Kostrz, koordynator ds. promocji i informacji w Enea Operator. - Ustawa Prawo energetyczne definiuje dwa sposoby procedowania wniosków o przyłączenie źródeł do sieci, jeden przewiduje uzyskanie warunków przyłączenia i zawarcie umowy o przyłączenie, a drugi w trybie uproszczonym, czyli na podstawie zgłoszenia. Zaznaczyć tutaj należy, że każde przyłączone i pracujące źródło wpływa na pracę sieci dystrybucyjnej m.in. w zakresie jakości energii elektrycznej i bezpieczeństwa sieci. Aby zapewnić bezpieczną pracę sieci, operator systemu dystrybucyjnego musi posiadać pełną wiedzę o lokalizacji, mocy elektrycznej i rodzaju wszystkich przyłączonych i pracujących źródeł. Szczegółowy wykaz informacji, które operator systemu dystrybucyjnego musi pozyskać od wytwórcy, zawarty jest w dokumentach związanych z przyłączeniem obiektu. Na stronie internetowej Enei Operator zamieszczono szczegółowe informacje dotyczące przyłączania źródeł, zarówno w trybie warunków przyłączenia, jak i w trybie zgłoszenia (www.operator.enea.pl w zakładce „dla domu” i dalej „przyłączenie do sieci”).

Obowiązki prosumenta

Rozliczenie prosumenta

- Prosument produkujący energię elektryczną w mikroinstalacji powinien pamiętać, aby dopełnić obowiązków informacyjnych - zaznacza nasza rozmówczyni. - Zgodnie z Ustawą o odnawialnych źródłach energii na właścicielu mikroinstalacji spoczywają obowiązki informowania operatora systemu dystrybucyjnego o zmianie danych (rodzaju, mocy mikroinstalacji) oraz o zawieszeniu trwającym od 30 dni do 24 miesięcy bądź trwałym wycofaniu z eksploatacji modułu wytwarzania energii. Powyższe obowiązki informacyjne właściciela mikroinstalacji zostały również wyszczególnione na stronie internetowej Enei Operatora w zakładce „dla domu” i dalej „przyłączenie do sieci”.

Istotne informacje dla prosumenta zawiera także artykuł 4 Ustawy o odnawialnych źródłach energii, który szczegółowo reguluje kwestie rozliczania ilości energii elektrycznej wprowadzonej przez niego do sieci elektroenergetycznej w zestawieniu z ilością energii elektrycznej pobranej z tej sieci. - Rozliczenia ilości energii elektrycznej dokonuje sprzedawca według wskazań urządzenia pomiarowo-rozliczeniowego dla danej mikroinstalacji - tłumaczy Katarzyna Kostrz. - Co istotne, następuje ono nie wcześniej niż na 365 dni przed dniem dokonania odczytu rozliczeniowego w bieżącym okresie rozliczeniowym. Ewentualną nadwyżką ilości energii elektrycznej wprowadzonej przez prosumen-

ta do sieci dysponuje sprzedawca i nie stanowi ona przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Liczba prosumentów stale rośnie Wśród osób zainteresowanych uzyskaniem statusu prosumenta znajdziemy już nie tylko osoby fizyczne. Produkcją energii z odnawialnych źródeł na użytek własny i magazynowaniem jej w sieci interesują się już także przedsiębiorcy oraz jednostki samorządu terytorialnego i podlegające im podmioty. Przyznaje to nasza rozmówczyni z Enei. - Zabudową na swoich obiektach instalacji fotowoltaicznych i przyłączaniem ich do sieci dystrybucyjnej Enei Operator zainteresowane

009309300

www.ekoflora.com.pl

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

są również jednostki i placówki samorządu terytorialnego. Warto zaznaczyć, że regulacje prawne w zakresie przyłączenia odnawialnych źródeł energii nie przewidują osobnych regulacji dla placówek samorządu terytorialnego i dlatego też przyłączenie omawianych instalacji fotowoltaicznych może odbyć się na podstawie warunków przyłączenia i po zawarciu umowy o przyłączenie lub też na podstawie zgłoszenia w sytuacji, gdy fotowoltaika zostanie zakwalifikowana do mikroinstalacji - podsumowuje Katarzyna Kostrz.

Przypilnuj szczegółów Wiele osób może nieco obawiać się zmierzenia się z zmianą swojego statusu u operatora energetycznego z konsumenta na prosumenta. W relacji z operatorami bardzo ważne jest dopilnowanie kwestii technicznych i administracyjnych. Jeśli tego dopełnimy, to powinniśmy dość spokojnie przejść całą procedurę. Potwierdza to Michał Szczepański, prezes zarządu bydgoskiej firmy Eprosument SA. - Na etapie wypełniania tzw. wniosku o przyłączenie mikroinstalacji należy pamiętać o kilku załącznikach, które trzeba do niego dołączyć. Część z nich potwierdza zgodność techniczną i certyfikacyjną instalacji z wymogami danego operatora. Tych wymogów należy przypilnować już na etapie projektu instalacji, aby się nie okazało, że ze względu na wykorzystane urządzenia lub podzespoły nie jesteśmy w stanie przyłą-

wrzesień 2019

czyć jej do sieci, bo te nie mają odpowiednich certyfikatów. Kolejna kwestia wymagająca pieczołowitości to dokładne wypełnienie samego wniosku. Operator ma obowiązek przyłączyć do sieci mikroinstalację w okresie 30 dni od daty złożenia poprawnie wypełnionego wniosku. Jeśli będą w nim błędy, to termin ten się nam wydłuży. Operatorzy energetyczni w ostatnim czasie zadbali również o przeszkolenie pracowników technicznych. Co wpływa na konieczność zadbania o kolejną kwestię przez potencjalnego prosumenta. - Na etapie odbioru technicznego instalacja wraz z zabezpieczeniami jest obecnie pieczołowicie sprawdzana, czy rzeczywistość zgadza się z projektem technicznym. Brak np. odpowiednich zabezpieczeń może skutkować brakiem odbioru technicznego instalacji - dodaje Szczepański. - Poza kontaktem ze spółką odpowiedzialną za infrastrukturę, np. Enea Operator czy Energa Operator, prosument musi również dopilnować zaktualizowania lub zawarcia nowej tzw. umowy kompleksowej ze spółką odpowiedzialną za dostawę energii, np. Enea SA czy Energa Obrót. Korzystając już ze statusu prosumenta, warto zwracać uwagę na terminowe otrzymywanie faktur rozliczeniowych. Jeśli ta nie pojawi się w terminie, należy skontaktować się z operatorem i poprosić o wyjaśnienie. W przypadku Energi powinniśmy je otrzymywać co dwa miesiące, a w przypadku Enei co sześć lub dwanaście, w zależności jaki okres rozliczeniowy wybraliśmy - podsumowuje prezes spółki Eprosument.

DOPILNUJ FORMALNOŚCI Wypełniając wniosek o określenie warunków dla mikroinstalacji, zwróć uwagę na wymagane załączniki, które musisz przygotować:

plan zabudowy, schemat instalacji elektrycznej obiektu, dokumenty opisujące parametry techniczne: charakterystykę ruchową i eksploatacyjną przyłączanych urządzeń, instalacji lub sieci, specyfikację techniczną/ karty katalogowe urządzeń wytwórczych i przekształtnikowych, dokument potwierdzający tytuł prawny do korzystania z obiektu, np.: własność, użytkowanie wieczyste, użytkowanie, własnościowe prawo do lokalu, spółdzielcze prawo do lokalu, najem, dzierżawa.

Ustawa Prawo energetyczne definiuje dwa sposoby procedowania wniosków o przyłączenie źródeł do sieci, jeden przewiduje uzyskanie warunków przyłączenia i zawarcie umowy o przyłączenie, a drugi w trybie uproszczonym, czyli na podstawie zgłoszenia.

fot. Tomasz Bolt

009315849

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

009310178

MEBLE KUCHENNE NA WYMIAR

wystawa - biuro projektowe Gozdanin 26 k. Mogilna, tel. 52 315 03 20 wystawa - biuro projektowe Gniezno, ul. 3 Maja 19, tel. 509 043 282

www.gozdanin.pl

PRODUCENT

Niech nasza wizja stanie się Twoją rzeczywistością. Szczegóły w salonach. Serdecznie zapraszamy.

009313981

ZAPRASZAMY

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

wrzesień 2019

NIE ZWLEKAJ. ZŁÓŻ WNIOSEK O WSPARCIE Zabiegając o dodatkowe środki na prowadzenie działalności gospodarczej, nie można przeoczyć terminów naborów wniosków o dotacje z pieniędzy Unii europejskiej. ŹRÓDŁO: ARiMR, OPRAC.: kpk

latego przypominamy, kto i na jaki cel może w najbliższym czasie ubiegać się o wsparcie. W Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa niektóre nabory już trwają, a inne ruszą wkrótce.

Na rozpoczęcie działalności Od 30 sierpnia do 28 września trwa nabór wniosków o dofinansowanie w ramach poddziałania 6.2 „Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich” dotyczące obszarów wyznaczonych w związku ze zwalczaniem choroby afrykańskiego pomoru świń (ASF)”. Kolejny nabór w ramach tego działania zaplanowano na okres od 30 września do 29 października 2019 r. W ramach tego wsparcia pomoc przyznaje się na operacje związane z podejmowaniem pozarolniczej działalności gospodarczej oraz zaprzestaniem chowu i hodowli świń

na obszarach wiejskich, na których są położone gospodarstwa, w których jest prowadzony chów lub hodowla świń, wymienionych w części I, II lub III załącznika do decyzji wykonawczej Komisji Europejskiej, czyli tych wyznaczonych w związku ze zwalczaniem ASF. Kluczowym argumentem jest w tym przypadku fakt, aby siedziba stada świń znajdowała się na tym obszarze, zgodnie z rejestrem zwierząt gospodarskich. Szczegółowa informacja w zakresie obszarów objętych wsparciem znajduje się m.in. na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynarii (www.bip.wetgiw. gov.pl/asf/mapa).

Dla kogo i ile O pomoc może ubiegać się rolnik, małżonek rolnika lub domownik rolnika, który m.in. podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie, nieprzerwanie co najmniej od 12 miesięcy poprzedzających

Express czy Nowości? Prenumeruj e-wydanie ulubionej gazety już od 40 złotych miesięcznie

008738083

plus.expressbydgoski.pl plus.nowosci.com.pl

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

wrzesień 2019

dzień złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Do tego okresu wlicza się także podleganie ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA). Pomoc przyznaje się danemu podmiotowi tylko raz w wysokości przez niego wnioskowanej uzależnionej od liczby planowanych do utworzenia miejsc pracy, odpowiednio: • 150 000 zł, jeżeli operacja przewiduje utworzenie co najmniej 1 miejsca pracy; • 200 000 zł, jeżeli operacja przewiduje utworzenie co najmniej 2 miejsc pracy; • 250 000 zł, jeżeli operacja przewiduje utworzenie co najmniej 3 miejsc pracy. Wsparcie to przyznaje się m.in., jeżeli do użytków rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego przyznano jednolitą płatność obszarową na podstawie przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego za rok poprzedzający rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy lub za rok, w którym został złożony wniosek o przyznanie pomocy. Kolejność przysługiwania pomocy zależna jest od sumy punktów przyznawanych wg następujących kryteriów wyboru: • operacje realizowane przez wnioskodawcę, który w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy miał nie więcej niż 40 lat (1 punkt), • innowacyjność operacji w odniesieniu do gminy, na obszarze której będzie zlokalizowane główne miejsce wykonywania działalności w przypadku operacji niezwiązanych z nieruchomością albo miejsce realizacji operacji w przypadku operacji związanych z nieruchomością (2 punkty), • operacje realizowane w powiatach o wysokim poziomie bezrobocia w województwie (0-2 punkty), • operacje, w przypadku których biznesplan przewiduje, uwzględniając osobę fizyczną ubiegającą się o pomoc, która podejmuje we własnym imieniu działalność pozarolniczą, utworzenie: • więcej niż 1 i mniej niż 2 miejsca pracy - przyznaje się 5 punktów,

GDZIE SIĘ UDAĆ? Wniosek o przyznanie pomocy można złożyć osobiście lub przez upoważnioną osobę w Biurze Powiatowym ARiMR, właściwym ze względu na miejsce położenia gospodarstwa. Wniosek można również wysłać listem poleconym.

• rozpoczęcie realizacji biznesplanu; • podjęcie wykonywania działalności pozarolniczej, zgodnie z danymi wpisanymi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej - w przypadku gdy ta działalność nie podlega obowiązkowi zgłoszenia do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu szkół i placówek publicznych; • terminowe złożenie wniosku o płatność pierwszej raty pomocy; • zaprzestanie chowu i hodowli świń w gospodarstwie; • przyznanie jednolitej płatności obszarowej w roku złożenia wniosku o przyznanie pomocy, o ile na dzień wydania decyzji płatność ta nie została przyznana.

• co najmniej 2 i mniej niż 3 miejsca pracy - przyznaje się 6 punktów,

Odtworzenie potencjału

• co najmniej 3 miejsca pracy - przyznaje się 7 punktów,

Drugi trwający obecnie w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nabór wniosków dotyczy poddziałania 5.2 „Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej”. Wnioski przyjmowane są już od 27 sierpnia i można je składać do 31 grudnia. Do naboru mogą przystąpić rolnicy, którzy ponieśli straty spowodowane przez co najmniej jedną z następujących klęsk żywiołowych: powódź, deszcz nawalny, suszę,

• gospodarstwa o większej średniorocznej liczbie świń w stadzie (0-3 punkty). Aby wniosek rozpatrzono pozytywnie, wnioskodawca musi uzyskać co najmniej 4 punkty. Po jej przyznaniu beneficjent musi w ciągi 9 miesięcy dopełnić kilku zobowiązań:

przymrozki wiosenne, ujemne skutki przezimowania, obsunięcie się ziemi, lawinę, grad, huragan, uderzenie pioruna. Ponadto o taką pomoc będą mogli wnioskować rolnicy, którym powiatowy lekarz weterynarii nakazał, w drodze decyzji, zabicie świń lub zniszczenie zwłok świń w celu zwalczania ASF. Wsparcie takie może być związane z odtworzeniem zniszczonych składników gospodarstwa, bądź z odtworzeniem potencjału produkcji rolnej w gospodarstwie przez realizację inwestycji niezwiązanej z produkcją świń. Aby móc ubiegać się o wsparcie, wspomniane straty musiały wystąpić w gospodarstwie w roku, w którym jest składany wniosek, lub w co najmniej jednym z dwóch lat poprzedzających rok składania wniosku. O pomoc mogą ubiegać się rolnicy, którzy w związku z wystąpieniem zdarzeń losowych, w danym roku kalendarzowym, ponieśli straty w uprawach rolnych, zwierzętach gospodarskich czy rybach w wysokości co najmniej 30 proc. średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie wyliczonej z trzech lat poprzedzających rok, w którym wystąpiła szkoda, albo z trzech lat w okresie pięcioletnim poprzedzającym rok, w którym wystąpiła szkoda, z pominięciem roku o najwyższej i najniższej produkcji w gospodarstwie oraz jeżeli straty dotyczą składnika gospodarstwa, którego odtworzenie wymaga poniesienia kosztów kwalifikujących się do objęcia wsparciem. Wysokość poniesionych strat, jakie powstały w gospodarstwie rolnika, określa komisja powołana przez wojewodę.

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

Maksymalna kwota wsparcia, jaką może otrzymać rolnik na „Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej” w całym okresie realizacji PROW 2014-2020, wynosi do 300 tys. zł, z tym że nie może przekroczyć ona poziomu 80 proc. kosztów kwalifikowalnych. Pomoc będzie przyznawana według kolejności wpływu do Agencji wniosku o przyznanie pomocy, zawierającego dane niezbędne do przyznania pomocy oraz wymagane załączniki, które zostały wyszczególnione w rozporządzeniu wykonawczym MRiRW.

Dla małych rolników przekazujących gospodarstwo Z końcem września (od 30.09) rozpocznie się i potrwa do 29 października nabór wniosków o przyznanie pieniędzy w ramach poddziałania 6.5 „Płatności na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi”.

Pomoc taka może być przyznana rolnikowi - osobie fizycznej, który spełnia następujące warunki: • jest wpisany do ewidencji producentów; • jest pełnoletni; • uczestniczy w systemie dla małych gospodarstw, który jest częścią płatności bezpośrednich; • przekaże w sposób trwały posiadane gospodarstwo rolne, w tym zwierzęta gospodarskie, innemu rolnikowi, który jest osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, prowadzącą na własny rachunek działalność rolniczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i który zobowiąże się do prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwie utworzonym w wyniku powiększenia przez okres co najmniej 5 lat; • nie będzie prowadził działalności rolniczej przez co najmniej przez 5 lat, licząc od dnia przekazania gospodarstwa rolnego;

• po przekazaniu gospodarstwa rolnego nie będzie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Wysokość pomocy stanowi 120 proc. rocznej płatności, do której rolnik kwalifikuje się w ramach systemu dla małych gospodarstw (o których mowa w ustawie z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego). Premia naliczana jest od daty trwałego przekazania gospodarstwa rolnego do dnia 31 grudnia 2020 roku. Wsparcie wypłacane jest jednorazowo.

Kryteria przyznania pomocy Pomoc przysługuje według kolejności ustalonej na podstawie liczby przyznanych punktów. Pod uwagę brana jest: • powierzchnia przekazywanego gospodarstwa - im większe gospodarstwo, tym większa liczba punktów (gospodarstwo do 3 ha - 1 pkt; 3 do 6 ha - 3 pkt; powyżej 6 ha - 5 pkt); • powierzchnia gospodarstwa rolnego przejmującego gospodarstwo od wnioskodawcy - preferowane są gospodarstwa mniejsze (gospodarstwo do 5 ha - 3 pkt; 5 do 10 ha - 2 pkt; powyżej 10 ha - 1 pkt); • informacja, czy gospodarstwo przekazane jest osobie fizycznej, która w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy ma nie więcej niż 40 lat i jest ubezpieczona jako rolnik na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie. Jeżeli tak jest - rolnik otrzymuje 3 pkt.

GDZIE SZUKAĆ INFORMACJI? Informacje na temat wszystkich płatności PROW 2014-2020 udzielane są w Oddziałach Regionalnych ARiMR (w Kujawsko-Pomorskiem w Toruniu przy ul. Dąbrowskiego 4, tel. 56 619 83 00, e-mail: kujawsko_pomorski@arimr.gov.pl) oraz pod numerem bezpłatnej infolinii 800 38 00 84.

Minimalna liczba punktów uprawniająca od uzyskania pomocy wynosi 2 punkty. Warunkiem koniecznym do przyznania pomocy jest, aby powierzchnia gospodarstwa utworzonego przez przejmującego, po przejęciu gruntów rolnych od wnioskodawcy, była równa co najmniej średniej powierzchni gospodarstwa rolnego w kraju. Natomiast w województwach, w których średnia powierzchnia gruntów rolnych jest mniejsza niż średnia powierzchnia gospodarstwa w kraju, utworzone gospodarstwo musi osiągnąć powierzchnię co najmniej średniej wojewódzkiej. Limit środków przeznaczonych na premie dla rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi w PROW 2014-2020, wynosi prawie 30 mln euro.

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

22 września

ZDJĘCIE: Kamil Pik

24 września

ZDJĘCIE: Kamil Pik

24-26 września

wrzesień 2019

Jesienna Wystawa Ogrodnicza godz. 10.00-17.00, KP ODR w Minikowie Zapraszamy na Jesienną Wystawę Ogrodniczą połączoną z promocją karpia nakielskiego. W programie m.in.: prezentacja, degustacja i sprzedaż produktów i potraw lokalnych oraz tradycyjnych przez KGW, a także drobnych wytwórców; wystawa twórczości ludowej; sprzedaż miodów i produktów pszczelich; sprzedaż bezpośrednia karpia nakielskiego ze stawów ślesińskich. Podczas wystawy ogrodniczej odbędzie się również kilka imprez towarzyszących: wystawa drobnego inwentarza (godz. 10.00-17.00); piknik na 720-lecie Nakła nad Notecią (godz. 10.00-16.00); piknik lotniczy (godz. 10.00-16.00); XII Krajowa Wystawa Szpiców i Psów Ras Pierwotnych (godz. 10.00-15.00). W ramach Jesiennej Wystawy Ogrodniczej i imprez towarzyszących organizatorzy i współorganizatorzy zaplanowali wiele dodatkowych atrakcji dla dorosłych i dzieci, takich jak m.in. wystawa sprzętu wojskowego, dmuchańce i plac zabaw dla dzieci, stoiska informacyjno-promocyjne instytucji i organizacji, konkursy, występ znanej polskiej wokalistki.

Konferencja „Nowe rozwiązania w uprawie i integrowanej ochronie zbóż” godz. 10.00, Kowróz Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego oddział w Przysieku zaprasza na konferencję, która odbędzie się w Zakładzie Produkcji Rolnej w Kowrozie. W programie konferencji prelekcje i dyskusje na m.in. następujące tematy: „Problemy uprawy pszenic w województwie kujawsko-pomorskim” (Marek Radzimierski, KP ODR, godz. 10.05), „Innowacje w Polsce i na świecie - tendencje w uprawie pszenicy” (dr Marek Krzysztoforski, CDR Oddział w Radomiu, godz. 10.20), „Innowacje w ochronie” (przedstawiciel firmy Bayer, godz. 10.40), „Innowacje w nawożeniu” (przedstawiciele firm Scandagra, Intermag, godz. 10.55), „Finansowanie rolnictwa” (oferta SGB Toruń, godz. 11.25), „Uprawa i nawożenie roślin - tradycyjne i nowe podejście na podstawie praktyki gospodarstwa w Kowrozie” (Piotr Doligalski, prezes spółki ZPR Kowróz, godz. 12.00), Pokaz praktyczny nowoczesnych rozwiązań uprawowo-siewnych (sprzętu do upraw konserwujących, maszyn do uprawy i siewu pasowego, rzutowego i bezpośredniego, ocena polowa efektów w oparciu o wykonane zasiewy konserwujące rzepaku, godz. 13.00).

VII Forum Turystyki Wiejskiej - Wieś dla Wsi Hotel Pałac Romantyczny w Turznie k. Torunia Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie zaprasza na VII Kujawsko-Pomorskie Forum Turystyki Wiejskiej - Wieś dla Wsi. W programie znajdziemy wykłady, prelekcje i dyskusje między innymi na takie tematy jak: rolnictwo społeczne, przepisy prawne w ekonomii społecznej, budowanie współpracy pomiędzy obiektami oferującymi usługi edukacyjne w gospodarstwach rolnych, działalność stowarzyszeń zajmujących się pomocą osobom niesamodzielnym, opieka nad osobami niesamodzielnymi, działalność edukacyjna w gospodarstwie rolnym. Szczegółowy program, więcej informacji i karty zgłoszeniowe do pobrania na stronie interentowej kpodr.pl.

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

FRANCUZ NA PRĄD W NOWEJ ODSŁONIE TEKST: Kamil Pik ŹRÓDŁO: Renault

W tym wydaniu RIR-a poświęciliśmy sporo uwagi programom związanym z odnawialnymi źródłami energii. Zatem w tematyce motoryzacyjnej również przyjrzymy się propozycji ekologicznej. Renault zaprezentowała w tym roku nową wersję „elektryka” Zoe.

ak zapowiada francuski koncern, nowy model ma być zdecydowanie lepszy niż poprzednie wersje. Co się zmieniło? Zmiany są widoczne już na pierwszy rzut oka. Z zewnątrz auto przyciąga stylistyką, wnętrze zostało zrewolucjonizowane, a pod względem technicznym ZOE stał się bardziej ekonomiczny dzięki akumulatorowi o pojemności 52 kWh.

Stylistyka Z przodu pojazdu gruntownie przeprojektowane i precyzyjnie wymodelowane kontury maski z charakterystycznymi przetłoczeniami wieńczy duże pionowe logo marki, pod którym kryje się klapa gniazda ładowania. Nowy kształt zderzaka podkreśla zaś wyraziste linie dolnej części nadwozia. Układ świateł w kształcie litery „C” z reflektorami wykonanymi w technologii full LED

charakterystyczny jest dla całej nowej gamy Renault. Wymiary Nowego ZOE nie uległy zmianie. Styliści Renault wiele uwagi poświęcili jakości materiałów wykończeniowych we wnętrzu, komfortowi i ergonomii. Na uwagę zasługuje m.in. 10-calowy wyświetlacz wskaźników i zegarów, dostępny już w podstawowej wersji wyposażenia. Nowe, miękkie w dotyku materiały i matowa faktura panelu deski rozdzielczej dodały elegancji i tworzą przytulną atmosferę we wnętrzu. W całkowicie odmienionej konsoli centralnej, zwieńczonej dużym ekranem, znalazły się innowacyjne rozwiązania technologiczne: elektroniczna dźwignia zmiany trybu pracy napędu, automatyczny hamulec postojowy, ładowarka indukcyjna i wiele innych.

Ładowanie i silnik Nowe ZOE jest wyposażone w akumulator trakcyjny Z.E. 50, który zwiększył zasięg samochodu do 390 km (wzrost o 20 proc.) zgodnie z protokołem WLTP (Worldwide Harmonized Light vehicles Test Procedure, w cyklu znormalizowanym: 57 proc. - jazda po mieście, 25 proc. - jazda podmiejska, 18 proc. - jazda autostradą). Samochód jest też teraz przystosowany do szybkiego ładowania ze źródeł prądu stałego, co uzupełnia dotychczasowe możliwości ładowania z domowych i publicznych terminali prądu zmiennego. Nowy akumulator Z.E. 50 posiada również inną zaletę - dostarcza prąd o większym natężeniu, co zwiększa osiągi silnika R135. Dzięki swojej kompatybilności ze wszelkiego typu terminalami ładowania o mocy do 22 kW, ZOE jest też samochodem elektrycznym o wyjątkowo krótkim czasie ładowania. Renault proponuje obecnie w ZOE dwa zespoły napędowe: silnik 80 kW (R110) wprowadzony przed rokiem w poprzedniej generacji samochodu oraz nowy wariant 100 kW (R135). Konstruktorzy pojazdu wykorzystali nowy akumulator trakcyjny o zwiększonej pojemności (Z.E.50) do uzyskania najlepszych możliwych osiągów silnika. ZOE wyposażone w silnik R135 posiada moment obrotowy 245 Nm, który pozwala przyspieszyć od 80 do 120 km/h w zaledwie 7,1 s, czyli 2,2 s szybciej niż z silnikiem R110. Od 0 do 100 km/h przyspiesza w mniej niż 10 s. Maksymalna prędkość pojazdu wzrosła do 140 km/h. Niewielkie renault zoe może być zatem ciekawą propozycją na rynku aut elektrycznych, szczególnie jeśli możemy naładować je w domu z odnawialnego źródła energii.

009264724