Stonehenge Steenwijk

Words and images by René van Stekelenborg, www.aandachtsfabriek.nl

Stonehenge grossiert in nostalgie Een ouderwets dagje metal, kan dat nog? En is er genoeg animo voor? In de meest gereformeerde gemeenten van Nederland zie je al jaar en dag dat tijdens de lokale braderie, de kermis en een culinair event met al haar pretenties er ergens in een uithoek ruimte gereserveerd is voor het lokale jongerencentrum en hun versie van tegendraadse jongerencultuur. Al dik dertig jaar lang voert metal in al haar gradaties en genres de boventoon. Sterker nog, hoe gereformeerder de gemeente des te groter de anti-­kerkhouding.

Op het satanische en sinistere af.

Stonehenge Festival Steenwijk is, als ik het goed heb, toe aan officieel de 23e en officieus de 28ste editie.

Het festival groeit qua programmering enorm uit zijn dorpse jas. Want, zeg nou zelf, wie in Eindhoven komt aanzetten met Krisiun, Macabre, Marduk, Godflesh en afsluiter Carcass (als vervanger van Morbid Angel) die weet daar een schaatsbaan met 10.000 man uit te verkopen. Op het Stationsplein naast het theater aan de rand van het pittoreske Steenwijk stroomt nog niet de helft van dit aantal richting een van de twee podia. En dan is het uitverkocht. Want, de parkeerplaats is wat dat betreft een trip down memory lane richting Smalle Haven. Dezelfde sfeer, dezelfde grootte en nog steeds dezelfde communities van oldskool headbangers, hardrockers en metalheads. En ook hier is er dertig jaar na dato geen fatsoenlijke bak koffie te krijgen. Ja, tegenover de ingang bij de vrijwilligers van de lokale Bijbelclub die tegen beter

weten in zieltjes proberen te winnen. Wie ’n overgeorganiseerd, veel te duur festival wil bezoeken en op stand wil uitgaan, die heeft niks op Stonehenge te zoeken. En, laat nu net 99,98% van alle bezoekers op de line-­‐up afkomen! Dat treft.

Benighted maakte zijn afgelaste show van vorig jaar dit jaar méér dan goed. Marduk had er overduidelijk zin in, My Mind’s Mine, Deadhead, Braincasket en Korpse overdonderden op positieve wijze, Profanity zette Duitsland nieuwe stijl op de kaart, het Belgische Evil Invaders deden met vier man sterk Cliff Burton herleven en Absu gooide er een schepje dark musical-­‐genre bovenop. In goed vertrouwen ga ik ervan uit dat Carcass, wat ik van hen in februari nog heb gezien, subliem onderhoudend moet zijn geweest.

Het lijkt me sterk dat Jeff Walker en co. met de ‘Surgical Remission/Surplus Steel’ –EP uit 2014 onder de arm niet nog steeds ijzersterk uitkomen in het zeiknatte, verregende Steenwijk. Maar, garantie gaat tot aan de voordeur, dus 100% zeker weten doe ik dat niet.

Op mijn checklist staat de deathmetal van Deceptionist uit Rome, de Slowaakse doom-­‐ en deathmetal van Doomas, het brute deathgeweld van het Nederlandse Korpse, Beheaded’s Malteser deathmetal, de Braziliaanse broers Kolesne van Krisiun en het ouderwetse Morbid Angel.

Om met de laatste te beginnen; Morbid Angel was er niet omdat een van de bandleden geen geldig paspoort geregeld kon krijgen om vanuit Amerika uit te reizen. Het Britse Carcass als vervanger was zo mogelijk een nog sterkere headliner, dus voor Stonehenge een geweldig affiche zonder enige afbreuk.

Iets over twaalven tikt het Friese My Mind’s Mine af. En hoewel de band niet al te vaak meer te bewonderen is op de podia, is het een genot om te zien en te horen hoe de tand des tijds geen vat heeft gekregen op de mengelmoes van grindcore en metal. In de 22 jaar van hun bestaan jagen de heren er een arsenaal aan ultrakorte songs doorheen. My Mind’s Mine spaart nog steeds niemand of het moet een intense roofbouw op de eigen lichamen zijn.

Zanger Wieger Dijkstra heeft het publiek in amper een kwartier voor zich gewonnen.

De Romeinen van Deceptionist maken ‘technische doom’ volgens de presentator van Stonehenge die er uitziet als het grote broertje van Dolf Jansen. De helft klopt.

Technisch is de Italiaanse band zeer zeker. Doom met razendsnelle blastbeats is voor mij mij niet echt te rijmen.

Blastbeats en deathmetal wél. Jammer dat het geluid van de ritmesectie de zeer ‘cleane’ gitaarpartijen nergens overstijgt of zelfs op gelijke hoogte komt, waardoor Deceptionist op cruciale momenten iel en dus niet krachtig overkomt. Vakinhoudelijk is Deceptionist van uitzonderlijk technisch niveau.

Het Duitse Profanity onder aanvoering van gitarist/zanger Thomas Sartor tapt nagenoeg uit hetzelfde vaatje als de Italianen van Deceptionist maar komt wat houteriger en lomper over door toedoen van het feit dat Sartor eruitziet als een Poolse Duitser die graag meters wil maken. Toch speelt hij subtiel en met alle gemak van de wereld met het publiek, met het deathmetalgenre en met alle vooroordelen over Duitse metalheads. Profanity kan zich zonder veel moeite spiegelen aan het werk van Suffocation.

Korpse overrompelt. Zanger Sven van Dijk belichaamt een arbeiderspunk-­‐houding en een grillig ‘Raging Speedhorn on crystal meth’-­‐gedrag en probeert vliegensvlug het publiek voor zich te winnen. Alsof hij tijd tekort komt. Met ,,Devil’s Breath’’ van het debuut en ,,Stoneage’’ van het vorig jaar uitgebrachte ‘Unethical’ laat Korpse een onuitwisbare indruk achter op ’t Steenwijkse publiek.

Korpse is lomp, energiek, niet al te hoogdravend maar verpulvert als een bulldozer.

Doomas stelt me teleur. Want, bij melodieuze doommetal verwacht ik uitgebalanceerde prachtsongs met kop en staart die aangedreven worden door verpletterend drumwerk. Ik mis de rake klappen, ik mis een grillig karakter en ik mis de vakkundig in elkaar gesleutelde songs. Wat ik wel hoor en zie is dat Doomas probeert wat black-­‐ en doommetalinvloeden van bijvoorbeeld een Behemoth in te kopiëren. Het beklijft niet. Sterker nog, het publiek heeft de biertap ontdekt en maat zich op voor de

zaterdagmiddaginkopen bij de lokale platenboer en merchandisestand. Het wegwaaiende geluid van de backing tracks spoort het publiek ook niet aan om even bij de les te blijven.

Het Nederlandse Braincasket speelt zowat een thuiswedstrijd en laat al vrij vroeg Gerard Frijlink van Côte d'Aver opdraven in zijn ‘human anatomy’-­‐kostuum en roze tutu. Veteranen zijn het die zichzelf opnieuw hebben uitgevonden met het deathmetaldebuut: ‘Ratchet Of Perdition’. In de jaren negentig van de vorige eeuw zou Braincasket ver achteraan in de rij geplaatst worden van innovatieve deathmetalbands. Nu je merkt dat er een heropleving is van het oldskool-­‐werk van bijvoorbeeld een Cryptopsy, gooit Braincasket behoorlijk hoge ogen.

Absoluut de festivalwinnaar van Steenwijk komt uit België, speelt onvervalste thrashmetal en luistert naar de naam Evil Invaders. In alles maar dan ook alles laat de band het beste van 1985 herleven. Rook, vuur, spandexbroeken, Reeboks, cleane gitaarsalvo’s, hoge uithalen, het opstoken van het publiek, een ouderwetse festivalorganisator die niet wil dat er nog voor een seconde wordt doorgespeeld, het is een sensatie van een optreden. Wie wil weten hoe het er tijdens de eerste Dynamo Open Air-­‐edities aan toeging, die komt uit bij dit opreden van vier Belgen die ieder een deel van de overleden Cliff Burton belichamen. Met de bravoure, het technisch spelinzicht en de venijnige puntige soli schotelt Evil Invaders alvast ,,Mental Penitentiary’’ van het in september uit te brengen tweede album ‘Feed Me Violence’ voor.

Beheaded mag eigenlijk uit Malta komen, tegenwoordig komen de heren uit alle windstreken. Maakt niet uit.

De Malteser invloed is toch niet hoorbaar aanwezig in de deathmetal van de band. ,,Elapsed In The Vortex of Extinction’’ van de plaat ‘Never To Dawn’ komt voorbij en opeens bedenk ik me in hoeverre dit optreden van Beheaded anders is dan het optreden van de band op Stonehenge in 2014. Niet veel. Hoewel ‘Beast Incarnate’ gepromoot moet worden, is het gros van de songs minimaal vijf jaar oud. Op safe dus, maar wel lekker.

Zanger Julien Truchan van Benighted zegt daags na Stonehenge op Facebook: ,,Wow, I look happy’’ en dat is ook zo. Benighted heeft er zichtbaar zin in om het op het laatste moment afgelaste optreden op Stonehenge 2016 dit jaar helemaal goed te maken. Met een mix van humor en spervuur-­‐precisie stort Benighted een bak energie over de Steenwijkse meute. ,,Reptilian’’, ,,X2Y’’, ,,Collapse’’, Carnivore Sublime’’, ,,Forgive Me Father’’ en natuurlijk ,,Let The Blood Spill Between My Broken Teeth’’ komen hard en frontaal aan.

Het enige dat je de landgenoten van Gojira op dit moment kunt verwijten is de weinige interactie met het publiek. Benighted heeft dezelfde technische vaardigheden in huis en mist de subtiliteit maar zoekt voortdurend contact met zijn fans. De mix van hardcore en deathmetal landt daardoor per song enorm goed, al dan niet ingeleid door de charismatische Truchan.

Het Braziliaanse Krisiun lost het decennialange gekibbel van de broertjes Cavalera makkelijk op. Hoe dan?

Door als Braziliaan samen met je broertje een deathmetalband te beginnen. En zo schotelen de broertjes Kolesne je een bak lomp geweld voor dat niet te ontwijken is. Alex Camargo leidt het trio door een random set van Krisiun’s oeuvre dat alweer dik tien jaar oud is. Met de afsluiter ,,Omnious’’ uit 2003, verplichte kost voor iedere Krisiun-­‐fan, laat de band maar even weten hoe Braziliaanse metal klonk en nog altijd hoort te klinken.

Macabre uit Chicago is een identiteit op zich en zijn tijd ver vooruit. En, hoewel Corporate Death, Dennis The Menace en Nefarious kundige musici zijn, valt me in Steenwijk op dat Macabre vooral een vertelling is over de bizarre fratsen van heel wat seriemoordenaars. Het had zomaar een grootse musical der massamoordenaars kunnen zijn. Dat Mr. Bungle, Primus en zelfs System of a Down putten uit het rijke oeuvre van de Amerikanen, zoveel wordt vanavond wel duidelijk. Hulde voor de organisatie van Stonehenge die Macabre heel logisch aan de line-­‐up toevoegde. ,,Mr. Albert Fish’’ en ,,Ed Gein’’ van het dertig jaar oude ‘Grim Reality’ worden luidkeels meegezongen.

Klokslag tien uur is het tijd voor de Zweedse blackmetal van Marduk.

Het zorgt voor een hilarisch ‘Spinal Tap’-­‐momentje als tegelijkertijd met het intro van de band volautomatisch de straatverlichting pal voor het podium aanfloept en Marduk heeft aangegeven pas in het donker te willen optreden. Reset en herstarten maar.

Tien jaar geleden zou de band kwaad zijn afgedropen. Nu niet, sterker nog, Marduk trekt furieus van leer met de cultklassiekers ,,Frontschwein’’, ,,Materialized In Stone’’ en ,,Wolves’’. Niets houdt de Zweden tegen. De regen en het dreigende onweer niet.

Met ,,The Blond Feast’’ presteert Marduk het zelfs om zijn eigen tanzmetal-­‐ hit-­‐in-­‐wording af te

leveren. Steenwijk is getuige van hoe een subversief genre kan uitgroeien tot dansbare metal. ,,Panzer Division Marduk’’ op volle kracht.

Waar ik voor naar Stonehenge kwam viel letterlijk en figuurlijk in het water. Godflesh onder aanvoering van Justin K. Broadwick en Benny Green laat lang op zich wachten.

Geluidsproblemen zorgen voor oponthoud en door de enorme hoosbuien op het festivalterrein kan de meerderheid van het publiek het niet meer opbrengen om de vreemde eend in de bijt te

aanschouwen. Zonde, want de Britten beuken ,,Like Rats’’, ,,Streetcleaner’’, ,,Spite’’ en ,,Mothra’’ door je strot. Er is geen ontkomen aan. Jammer alleen dat een song als ,,Slavestate’’ niet standaard bij Godflesh op de setlist staat.

Ik heb er alle vertrouwen in dat Carcass waardig afsluit. Wat ik van de heren in februari nog gezien heb, kan dat niet misgaan. Mijn camera heeft het echter begeven, mijn telefoon vertoont kuren en mijn notitieblokje is vastgekoekt aan mijn voorraadje muntjes en het programmaboekje. Ik ben doorweekt, mijn zolen laten los door het vocht en mijn geheugenkaartjes oxideren.

Stonehenge, het was prachtig, maar ik vind het gesneden. Ik laat ,,1985’’ en ,,316 L Grade Surgical Steel’’ van ‘Surgical Steel’ en ,,Buried Dreams’’ van ‘Heartwork’ voor wat ze zijn. Prachtsongs in de vertrouwde handen van de beste metaalbewerker Carcass.