Ton Smits
Wereldberoemde striptekenaar, cartoonist en schilder
Opland kent iedereen! En anders zijn het wel de boos kijkende poppetjes die de kernwapens Nederland uitschopten. In tegenstelling tot Opland was Ton Smits de eerste Nederlandse cartoonist en striptekenaar die internationale bekendheid verwierf. In de jaren vijftig van de vorige eeuw sleepte hij een contract bij The New Yorker binnen. Ton Smits, geboren in Veghel op 18 februari 1921 en overleden in Eindhoven op 5 augustus 1981 was een gemoedelijke Brabo. Als kleine jongen houdt Ton Smits al van grappige verhalen vertellen. Op zijn veertiende droomt hij ervan om circusclown te worden. Deze wens verwezenlijkt hij uiteindelijk niet, maar grappen blijft hij verzinnen. Door goed te observeren wat er om hem heen gebeurt, kan hij deze beelden gebruiken in zijn cartoons om zo een verhaal te vertellen. Het is echter niet alleen goed kijken, maar ook een manier van denken. Dit talent verfijnt hij tenslotte tot een unieke tekenstijl. Kenmerkend voor deze stijl is de eenvoud. Dit levert hem de titel 'de stenograaf van de humor' op. Vanaf het moment dat de vraag naar cartoons afneemt door veranderingen in de gedrukte media, pakt Smits zijn oude passie schilderen weer op. De schilderijen tonen meer fantasiebeelden, zijn 'droomuitbeeldend'. Hij neemt je mee naar een sprookjeswereld. Ton Smits bewandelt in zijn oeuvre als het ware een weg van het verbeelden van de buitenwereld in zijn cartoons naar het verbeelden van de innerlijke wereld in zijn schilderijen. De jonge Smits studeerde van 1939 tot aan 1944 aan de Academie voor Kunst en Vormgeving in Den Bosch. Tijdens zijn studie dreef hij de spot met nazi-kopstukken die echter pas na de Tweede Wereldoorlog konden worden gepubliceerd. Onder pseudoniem plaatste hij cartoons in het tijdschrift de Humorist. Na de oorlog werkte hij voor de Helmondse Courant en in 1947 verhuisde Smits naar Amsterdam waar hij politieke prenten voor Het Vrije Volk en De Telegraaf tekende. Mede dankzij de hulp van een Amerikaans agentschap kreeg hij in 1954 een contract bij The New Yorker aangeboden. Na een kort bezoek aan Amerika  in 1955-1956 brak hij door in dit land. Van zijn verdiende geld liet hij door de architect Fons Vermeulen van de Bossche School een atelierwoning bouwen te Eindhoven, waar hij in 1957, samen met zijn moeder, ging wonen. Hier zou hij ook de schilderkunst weer gaan beoefenen, een oude liefhebberij van de kunstenaar. In 1964 won hij, met de cartoonstrip 'het kuikentje', de Gouden Palm, wat de hoogst mogelijke onderscheiding is voor een cartoonist. Toen de bladenmarkt in Amerika op zijn kont lag, zijn agent daar stierf, zijn moeder overleed en Smits een zware operatie moest ondergaan, leek het einde in zicht. Smits hervond zichzelf en trouwde in 1973 eindelijk met zijn geliefde Lidwien Zoetmulder. Geleidelijk aan ging hij weer in Nederlandse bladen publiceren, terwijl hij van 1979 af aan zeer intensief met de schilderkunst bezig was. Hij maakte dromerige, maar vrolijke, schilderijen die tot de naïeve kunst kunnen worden gerekend. In 1981 vond te Eindhoven een grote overzichtstentoonstelling van zijn werk plaats. Enkele maanden later overleed hij aan keelkanker. In zijn testament nam hij op dat een deel van zijn collectie voor de gemeenschap bewaard zou blijven, voor welk doel de 'Stichting Ton Smits' werd opgericht. Dankzij deze inspanningen werd het Ton Smitshuis in 1983 voor het publiek aan het Genneper Park geopend. Er is een jaarlijkse cartoonprijs, de Ton Smits-penning, naar Smits vernoemd.