Woonmagazine di Pais Kòrsou Gratis | Pòrnada
De nieuwste keukentrends En de winnende kleur is…
In dit nummer onder meer:
Binnenkijken bij… Rob & Henriëtte van De Zeelandia Verbetering op komst Aqualectra gaat meer stroom produceren Designer Yma Prins Gefascineerd door recycling Je huis sneller verkopen? Kies voor verkoopstyling
december 2010 | januari 2011
Resida
3
Vakmanschap. Kwaliteit. Innovatie. 100% Natuurlijke materialen
Seru Loraweg (bij afslag Scherpenheuvel) Curaรงao Tel. +5999 767 0017 Di - Vr Zaterdag
10:00 - 19:00 uur 09:00 - 17:00 uur
www.swisssense.nl
Inhoud Colofon Jaargang 1, nummer 3 December 2010 | januari 2011 www.resida-magazine.com Resida Woonmagazine is een uitgave van: Resida B.V. Jan Sofat 67, Curaçao Telefoon 747 9848 info@resida-magazine.com Management: Hugo de Klerk & Shamil Martina Redactie: Hoofdredacteur: Hugo de Klerk Telefoon 696 9848 E-mail hugo@resida-magazine.com Eindredacteur/traffic: Jacomine Lagas Telefoon 513 5125 E-mail jacomine@resida-magazine.com
december 2010 | januari 2011
12 Binnenkijken bij… Rob en Henriëtte Schöttelndreier zijn eigenaar van mini-cruiseschip de Zeelandia. Rob groeide op in Julianadorp en verhuisde als jongetje van negen naar Nederland. In 2005 keerde hij met zijn vrouw terug naar Curaçao en kocht het huis waar hij als kind opgroeide. Nelly Rosa ging er binnenkijken.
18 De nieuwste keukentrends En de winnende kleur is wit. Glanzend wit. Stralend wit. Hoogglans wit. Verblindend wit, glossy hoogglans wit, offwhite en champagnewit. Crème kan ook nog. Maar dan wel glanzend of liever hoogglanzend. Rood, fuchsia, paars of aubergine mogen ook. Zie hier dè keukenkleuren voor 2011.
28 De woonvisie van designer Yma Prins Architect en interieurontwerper Yma Prins houdt niet van weggooien. Voor een interior make-over werkt ze het liefste met de bestaande meubels. “Recycling is mijn motto” zegt ze daarover. “There is a story in every piece of furniture”.
Aan dit nummer werkten mee: Simone De Brabander, Ariadne Faries, Elia Isenia , Susanne Klarenbeek, Anne-Marie Klerken, Elaine Marchena, Iliana Mauris, Marika Rignalda, Nelly Rosa, Judith Strous, Ranvir Sukul, Ellen Timmer, Ruud Zegwaart.
34 Aqualectra gaat meer stroom produceren
Advertenties: Commercieel Manager: Shamil Martina Telefoon 767 0127 E-mail shamil@resida-magazine.com
40 “Je verkoopt toch ook geen modderige auto”
Vormgeving: Karin Verputten, studio Westontwerp (www.westontwerp.com) Druk: Drukkerij Interpress (www.interpressnv-antilles.com) Frequentie: 6x per jaar Oplage: 12.500 exemplaren Copyright: © Resida 2010. Niets uit dit magazine mag worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, film, internet of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Resida is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave.
december 2010 | januari 2011
Praten over elektriciteit op Curaçao is praten over afschakelen. Regelmatig zitten wijken zonder stroom omdat er te weinig productiecapaciteit is. Aqualectra krijgt meestal de schuld. Wij gingen praten met netmanager Darick Jonis. Hoe heeft het zover kunnen komen en wat wordt er aan gedaan?
Het ‘stylen’ van een house for sale kan zorgen dat het sneller en voor een hoger bedrag wordt verkocht. Styliste Babette Buijs en makelaar Economy Realty namen een huis onder handen. Wat werkt en wat niet? Wij keken mee.
48 De zes best verkochte elektrische tools Wat is het meest populaire elektrische gereedschap op Curaçao? Is dat de boormachine, de haakse slijper of misschien de hogedrukreiniger? We bekeken de verkoopcijfers van Kooyman. Wat zijn de zes best verkochte elektrische tools op Curaçao?
In dit nummer verder… Woonvaria - nieuws en meer > 4 Huis & Recht: wie repareert een huurhuis? > 9 Philippe Zanolino in de Resida Gallery > 17 Shopping: leuke producten uit lokale winkels > 22 Een gietvloer in acht stappen > 38 Trots op mi kas nobo: Lida Pandt > 33 Techniek & Design voortaan in eigen megastore > 10 Koopappartementen in House for Sale 3x3 > 44
Nieuwe rubrieken Ruud Zegwaart over Famous Designs: > 4 Wooncultuur di Kòrsou: de forneshi > 27
3
WoonVaria Kunuku: nieuw resort voor de belegger
Kooyman Megastore op de schop
Je kunt een huis kopen als woning, als vakantiehuis of als beleggingsobject. Het nieuwe Kunuku Aqua Resort is vooral dat laatste. Ter hoogte van landhuis Daniël, onder de aanvliegroute van Hato, wordt gebouwd aan dit nieuwe resort. Er komen ruim 90 vakantieappartementen in 46 min of meer identieke gebouwen, in de brochure aangeduid als ‘villa’s’. Ze zijn met name bedoeld als investeringsobject voor buitenlanders, die daar af en toe ook zelf op vakantie kunnen. De meeste tijd worden ze verhuurd aan vakantiegangers. Voor de investeerders wordt gestreefd naar een rendement van 7%.
Gifts & Garden gesloten, Techniek & Design naar een eigen pand op Groot Davelaar: Kooyman is nu zelf aan het verbouwen. Het ‘Kooyman retailconcept’ wordt ingrijpend aangepast.
De appartementen worden turn-key verkocht, compleet ingericht. De gebouwen zijn gesitueerd rond twee centrale zwembaden zodat je vanaf balkon of porch kunt genieten van de activiteiten aldaar. Er zijn duidelijke huisregels. Er mogen bijvoorbeeld geen huisdieren worden gehouden, je mag er als eigenaar niet te lang verblijven, er mogen geen spullen zoals fietsen om het pand slingeren en er mag geen was worden opgehangen op de overigens toch niet toegankelijke dakterrassen. Er mag niet van het standaardinterieur worden afgeweken en deelname aan de verhuurpool is verplicht. Om het toch een lokaal tintje te geven wordt ‘een deel van de opbrengsten gereserveerd om aan goede doelen te doneren.’ Het is een initiatief van de Nederlandse projectontwikkelaar Wout Tieleman. En hij heeft het onderzocht: er is een publiek voor. www.kunukuresort.com
Formule
Famous Designs
La Chaise
We bellen hierover met Manuel Buskop, de Senior Marketing Manager van Kooyman bv. ‘Twee grote winkels weg uit de megastore… er komen aardig wat vierkante meters vrij daar?’. “3.900 om precies te zijn”, antwoordt hij droog. De huidige Kooyman winkel op Zeelandia, de hardware-store, is 1.800 vierkante meter en dat is inmiddels echt te weinig. Ook in de Drive-Thru wordt het steeds drukker. Soms staan er zelfs files. Buskop: “Daarom gaan we het pand opdelen. Links, waar eerst Gifts & Garden en Techniek & Design zaten, komt een nieuwe winkel die we de ‘Home Improvement Store’ gaan noemen. En het rechter deel, waar nu de winkel zit, wordt geheel Drive-Thru.”
Dus er komen ook ingrijpende aanpassingen van de Kooyman winkelformule? Buskop is even stil. “Daar willen we nog niet zoveel over kwijt. We leggen ‘as we speak’ de laatste hand aan het concept...” Maar na enig aandringen wil hij wel vertellen dat de begrippen ‘service’, ‘inspiratie’ en ‘informatie’ een belangrijke rol zullen spelen in de nieuwe formule. “We gaan mensen prikkelen om zelf klussen op te pakken. En we gaan ze daar ook bij helpen en inspiratie aanreiken.” Hoe precies, dat wil hij nog niet kwijt. “We doen dat op basis van onderzoek. We willen weten waar onze klanten precies behoefte aan hebben, hoe ze de winkel en het assortiment beleven en welke services ze willen. Service Driven Retailing.” De Kooyman Mega-Mega-Store wordt naar verwachting in het vierde kwartaal van 2011 geopend.
Wie Ruud Zegwaart van LOT1038 vraagt naar een van de beroemde meubelstukken uit zijn winkel, krijgt gepassioneerd antwoord over de geschiedenis en achtergronden ervan. We vroegen hem of hij deze kennis met ons wil delen. Voor Resida belicht hij voortaan ieder nummer een Famous Design. Te beginnen met ‘La Chaise’ uit 1948.
“Wat zijn famous designs en hoe herken je ze? Design betekent vormgeving. Famous Designs zijn dus beroemde, vormgegeven producten. Bij ons in de winkel staan veel beroemde vormgegeven stoelen, lampen, tafels en banken. Om met mijn persoonlijke favoriet te beginnen: dit is ‘La Chaise’, ontworpen in 1948 door Charles & Ray Eames. Deze stoel is geïnspireerd op het bronzen beeld ‘Floating Figure’ van de beeldhouwer Gaston Lachaise uit 1927. Het Franse woord voor stoel is chaise. Desondanks heet de stoel niet La Chaise omdat het een stoel is, maar omdat ‘ie genoemd is naar deze beeldhouwer. De stoel is ontworpen voor een wedstrijd van het Museum of Modern Art (MoMA) in New York. Het is een van de iconen van de organische ontwerpen. Het echtpaar Charles & Ray Eames uit Californie heeft samen erg veel producten ontworpen, waaronder vele klassiekers. Voor de hedendaagse productie is het grootste deel van de “Eames” collectie in licentie gegeven aan Vitra. De materialen en uitvoering zijn echter nog steeds zoals het origineel uit 1948.”
4
Resida woonmagazine
WoonVaria
Krakers actief bij Jan Thiel Een van onze lezers stuurde deze foto van een kraakactie nabij Jan Thiel. Twee dakloze Mòfi’s (zwartkop-grasvinken) namen ongevraagd hun intrek in deze onderbroek. En zoals het echte krakers betaamt trekken ze zich van hun omgeving niets aan. Het maakt hen niet uit hoeveel was er wordt opgehangen en weer weggehaald: mijnheer en mevrouw laten zich niet verjagen. De getroffen onderbroekeigenaar gaat er overigens geen werk van maken.“Zolang ze geen vernielingen aanrichten of luidruchtige feesten geven, gedogen we de situatie. Het is gelukkig niet onze enige onderbroek.”
Oppasdienst voor huisdieren Herkent u het probleem? Eindelijk dat weekendje Bonaire gepland, nu nog iemand vinden om uw huisdieren te verzorgen. Weer aan de buurvrouw vragen? Die reageerde de laatste keer niet zo enthousiast… Vriendin Sheila? Mmm… die heeft het zelf al zo druk… Sinds kort bestaat er een oplossing voor dit probleem: Dierenoppas Curaçao. Susanne Klaassen is de initiatiefnemer. Ze vertelt enthousiast over haar grote passie waar ze nu haar werk van heeft gemaakt: dieren verzorgen. “Als onze klanten niet thuis zijn, komen wij aan huis om voor de dieren te zorgen. Het grote voordeel daarvan is dat ze in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven en dus niet naar een stressvol dierenpension hoeven.”
Tweemaal daags Dierenoppas Curaçao komt zo vaak langs als de klant dat wenst. In de praktijk komt dat meestal neer op tweemaal per dag. De dieren worden gevoerd, op teken gecontroleerd en krijgen – als het nodig is - hun medicijnen toegediend. Maar dat is niet alles. Er wordt ook met de dieren gespeeld, gerend, geknuffeld en gestoeid. En omdat Susanne een dierenliefhebster in hart en nieren is, neemt ze alle tijd voor een bezoek. “De klanten zijn erg enthousiast als ze bij thuiskomst zien hoe blij en goed verzorgd hun dieren zijn”, vertelt Susanne trots. Ze past op alle soorten huisdieren, zowel langdurig als kortstondig. Toch fijn om tijdens dat heerlijke weekendje weg te weten dat uw huisdier ook geniet. www.dierenoppascuracao.nl Robusto brothers uit elkaar De inkt van de vorige Resida was nog niet droog of we werden gebeld door Jack Mulder van Robusto dat hij het zat is en niet meer met broer Frans wil samenwerken. De dag daarop belde Frans ons wakker met het bericht dat hij klaar is met Jack en voor zichzelf gaat beginnen. Jack Mulder maakte in het oude pand van Robusto aan de Caracasbaaiweg een doorstart onder de naam Redlum (vat u hem?). En zoals we dat van hem gewend zijn heeft hij alles weer netjes geregeld. De bedrijfsnaam staat groot op de gevel, de winkel is altijd open en de stoep staat uitnodigend vol meubels. Broer en ontwerper Frans Mulder heeft de naam Robusto meegenomen en is 100 meter verder begonnen in de voormalige viswinkel. Hier zien we het tegenovergestelde. Langs de weg staat een rommelige verzameling bordjes, er staan maar af en toe meubels buiten en de winkel is op de raarste tijden gesloten. We blijven volgen hoe dit zich verder ontwikkelt en houden u op de hoogte.
december 2010 | januari 2011
Stop smoking! Onze oven is een rook-oven geworden. Toen vorige week de pizza klaar was, kwamen er dikke blauwe wolken uit. De rookmelder ging af en de pizza smaakte verbrand. ‘Oven schoonmaken’ staat al een tijd op ons lijstje met ‘things to do’. Het is een rotklus waar niemand zin in heeft. We kochten ooit een speciale ovenreiniger, maar die was erg ingewikkeld in het gebruik. We moesten desondanks nog steeds flink boenen en uiteindelijk was het eindresultaat matig. Deze bus wordt nu alleen nog gebruikt door de zoon des huizes die er uitlaten mee laat glimmen. Net nu onze oven rookt als de Isla kregen we voor deze rubriek een bus ‘Easy-Off Oven Cleaner’. Een Amerikaans product met de ronkende tekst ‘Cuts Through Tough Baked-on Grease & Food Spills with No Fumes‘. Zuchtend draaien we de bus om. Wat voor ingewikkelde handelingen zijn er nodig om dit wondermiddel aan de gang te krijgen? Nou, geen dus. Je moet het in een koude oven spuiten en dan twee uur laten rusten. Daarna kun je alles afnemen met een vochtige doek. Yeah, sure. Ondertussen lezen we de krant en kletsen we met de buurvrouw. Na een uur kijken we nieuwsgierig in de oven. Er gebeurt daar niks. Werkt het eigenlijk wel? Nog een uur. Onwillekeurig moeten we denken aan de tv-shops waarin ze geweldige producten aanprijzen die bij jou thuis nooit doen wat ze op tv beloven. Altijd met een aanbieding: ‘Als u nu bestelt, krijgt u deze unieke microvezel doek er gratis bij!” Dan piept onze timer. Met een kritische blik en een vochtige doek gaan we door de oven. De zwarte korsten en bruine vlekken vliegen er moeiteloos af! We vegen het droog met een keukenrol en zien verrast dat de oven er uitziet als nieuw. Alleen op de bodemplaten zit nog wat tough vastgebakken zwart. Dat kun je weg krijgen door Easy Off een hele nacht in je oven te laten, zo vertelt het etiket. Al bij al was het schoonmaken tien minuten werk. Zonder boenen, zonder zweten. Goed spul dus. Onze ‘to do’ lijst is nu weer een item korter. Het klusje ‘oven schoonmaken’ ging er easy off. www.easyoff.us.
Healthy Home 5
WoonVaria
WINKELNIEUWS In de afgelopen maanden is er veel gebeurd op winkelgebied. Er kwamen nieuwe winkels bij, ze verhuisden of gingen verbouwen. De belangrijkste ontwikkelingen op een rij:
Swiss Sense Weelde, comfort en stijl zijn de belangrijkste ingrediënten in de nieuwe winkel van Swiss Sense aan de Seru Loraweg, nabij Scherpenheuvel. Deze luxe beddenwinkel heeft hoogwaardige boxsprings van 5.000 tot 25.000 gulden. Er zijn zelfs bedden met een ingebouwde massage functie. Swiss Sense is een Nederlands merk dat in 1918 werd opgericht. De naam is een verwijzing naar Zwitserse kwaliteit, maar er is verder geen band met Zwitserland. De bedden worden geproduceerd in Europa en Azië. De winkel op Curaçao is een initiatief van
Leon Huijsmans, tot voor kort manager van het Livingstone Resort. Hij opende de winkel op 22 oktober. “Mijn geluksdatum”, zegt hij daarover. “22 oktober 2009 was de dag dat ik bij Bonaire uit het verongelukte Divi-Divi toestel kroop. Ik zat naast de piloot. Het leek me wel een goede datum om de nieuwe winkel te openen.” De winkel is ruim en smaakvol opgezet. Je mag er op alle bedden liggen. Weer opstaan is lastiger: er staan bedden die zo heerlijk liggen dat je er meteen slaap van krijgt. Swiss Sense verkoopt daarnaast beddengoed, accessoires en slaapkamermeubels in samenwerking met Mundo Mio.
Mom & Co Mom & Co in het Promenade Shopping Center is al tien jaar de grootste speciaalzaak voor baby- en kinderartikelen. Sinds kort kun je er ook terecht voor volwassen meubels. Mom & Co heeft de winkelruimte van de buren erbij gehuurd en deze wordt gebruikt voor meubels van het merk ‘Coming’. Dat heeft kasten en tafels van gerecycled sloophout uit Brazilië. In de Mom & Co showroom staan verder diverse stoelen en bankstellen. Qua prijs zit de nieuwe collectie meubels in de middenklasse. De meeste meubels zijn direct uit voorraad leverbaar. De keuze om naast kinderspullen ook
volwassen meubels te gaan leveren is een logische stap, zo zegt Lycia Giliam van Mom & Co. “Onze klantenkring bestaat uit gezinnen waar een nieuw kindje wordt verwacht. Vaak gaan die ook bouwen of verbouwen. We hebben een one-stop-shop formule, dus dit is een logische uitbreiding.“ En net als bij de babyspullen worden de meubels er gepresenteerd in compleet ingerichte kamers.
Lumoluce Louter Leds, dat is het motto van Lumoluce. De nieuwe winkel in de Saliña Galleries is helemaal gespecialiseerd in armaturen met LED-lampen. Lumoluce is een Nederlands bedrijf dat is gespecialiseerd in onder andere LED-armaturen en strips voor toepassingen thuis en in winkels. De nieuwe zaak op Saliña is meer een showroom dan een winkel. De armaturen
De one-stop tegelshop Achter de eenvormige gevel van Hugo’s Mall aan de Hugenholzweg gaat een bonte verzameling woonwinkels schuil. Vanaf buiten zie je niet wat er binnen gebeurt. Daarom bezoekt Hugo de Klerk, hoofdredacteur van dit blad, ieder nummer een winkel uit dè woonmall van Curaçao: Hugo bij Hugo.
Als je inspiratie wilt opdoen voor je huis, dan is een woonmall wel zo handig. Je kunt er voor de deur parkeren en je hebt alle winkels onder handbereik. Althans, dat was het idee achter Hugo’s Mall. Hoewel er inderdaad leuke woonwinkels zitten, verbazen we ons nog steeds over de bruidswinkel, het grafisch bureau en de big-size printer die daar ook zitten. Niets ten nadele van deze bedrijven, maar wat moet je met bruidsjurken of een DTP’er als je ideeën zoekt voor je interieur? Tegels zijn trouwens ook niet meteen het eerste waar ik aan denk als het om inspiratie gaat. Ze zijn doorgaans vooral praktisch en een beetje saai. Meestal effen en als je geluk hebt met een werkje of een randje. Juist door dat praktische zijn tegels hier wel erg populair. Steeds meer winkels verkopen tegels en maar weinigen onderscheiden zich echt. Bij Design House in Hugo’s Mall verwachtte ik ook een brave collectie met meer van hetzelfde. Maar al snel raak ik er geboeid door de bijzondere verzameling tegels die hier bij elkaar is gebracht. Er staan tegels die doen alsof ze geen tegels zijn en zich vermommen als parket, metaal, mozaïek, bakstenen, behang, textiel of natuursteen. We zien tegels zo groot als deurmatten maar ook hele kleintjes. Vierkante, ronde, rechthoekige, driehoekige, ovale en ruitvormige. Van aardewerk, natuursteen, terracotta, RVS en
6
Resida woonmagazine
WoonVaria
zijn allemaal ingebouwd en opgehangen, zodat je er een realistisch beeld krijgt van hoe het er in de praktijk uit zal zien. Er zijn diverse demo-opstellingen gemaakt voor zowel thuis als in winkels of horeca. Stijlvol, ingetogen en zeer energiezuinig bovendien.
ZG-Design Center toch weer open De wateroverlast van orkaan Tomas heeft ook in de woonsector slachtoffers gemaakt. Mementos was bijvoorbeeld zwaar getroffen (en geplunderd bovendien), maar al redelijk snel weer open. Dit in tegenstelling tot de winkel van het ZG-Design Center aan de Caracasbaaiweg. Ook hier stond vele tientallen centimeters water en ging een groot deel van de meubelcollectie verloren. De day after was er enige activiteit maar daarna bleef de winkel donker en leeg. Telefoons werden niet opgenomen, mails niet beantwoord en er zat geen briefje op de deur. Uiteindelijk kregen we Zoraida Guzman zelf te pakken op haar cell-phone. Ze was in Zuid-Amerika om inkopen te doen voor de winkel. Dus die gaat weer open? “Yes and no”, zegt ze vanaf het vasteland. “De winkel gaat in januari of februari weer open, maar niet meer op deze locatie. We gaan een stuk verderop zitten. Ik kan nu niet lang praten, maar we komen terug.”
Eco energy
Greater Green Light
De meeste winkels kosten geld, maar sinds kort hebben we er een die geld oplevert: Eco Energy aan de Saturnusstraat, gespecialiseerd in energiebesparing, zonneenergie en windenergie. Ze geven zelf het goede voorbeeld, want de stroom voor het pand van Eco Energy wordt door hen zelf opgewekt en de verlichting bestaat uit energiezuinige (LED) lampen. Eco Energy heeft pasklare oplossingen met zonnepanelen voor energieslurpers als zwembadpompen, deepwells, doorstroomboilers, vriezers en koelkasten. Wie nog een stap verder wil kan er zelfs complete windturbines kopen.
LED-speciaalzaak Green Light aan de Sta. Rosaweg heeft de showroom uitgebreid en aangepast. De LED-lampen zijn voortaan allemaal ingebouwd, opgehangen en aangesloten. Er is nu ook een demo-paneel waarmee de klanten zelf lampen kunnen kiezen en combinaties kunnen maken van licht en kleur. “Het is nu een echte showroom geworden”, zegt René Vörgers. “Eerst was het meer een werkplaats. Je kunt nu echt goed zien hoe een lamp het doet in een armatuur of in het plafond.” Nieuw is ook dat er voortaan minimaal één jaar garantie wordt gegeven op alle LEDlampen. En er is flink geïnvesteerd in de voorraad. Van alle gangbare modellen zijn er nu ‘honderden op voorraad.”
Het enige bedrijfspand op Curaçao dat nooit een stroomrekening krijgt van Aqualectra: Eco Energy is geheel zelfvoorzienend.
Mundio Mio doubleert Er is ook nieuws van Mundo Mio in Hugo’s Mall, een van de gezelligste woonwinkels op het eiland. In plaats van één bestaat de zaak nu uit twee units. De oude winkel was echt te klein geworden, zegt Ingrid Voss van Mundo Mio, en uitbreiding was onvermijdelijk. Het kostte overigens weinig moeite om de extra floorspace te vullen. Het staat er nog steeds lekker vol en er is veel te zien.
hamers, paskruisjes, diamantzagen, een handig fietszadel-zitkarretje, tegelsnijders, voegspatels en afwerkstrips. Het is duidelijk dat iemand hier veel werk van zijn winkel heeft gemaakt. Die iemand is Rechard Regina. Vanwaar deze toewijding? Zo gegroeid, zegt hij. Nadat hij 19 jaar directeur was bij Marchena Hardware begon hij letterlijk vanuit zijn garage een tegelhandel. Twee jaar later werd dat Design House in Hugo’s Mall. Hij wijst naar alles in zijn winkel. “Wist je dat we bijna 90% hiervan op voorraad hebben? We hebben ook nog een loods van 1.600 vierkante meter.” Terwijl we praten komen er regelmatig mensen langs. Bouwvakkers sjouwen tegels en potten lijm naar hun pick-up. Twee vrouwen bewonderen de uitgestalde tegels. 90% van de tegelkijkers bij Design House is vrouw, zegt Rechard. Meestal komen ze met vriendin of moeder. Bij de mensen die de tegels en lijm komen ophalen is dat precies andersom. glas. Tegels met streepjes, bolletjes, ribbeltjes en reliëf. Tegels voor zwembaden en aanrechten. Binnen- en buitenhoektegels en tegels met motiefjes in iedere vorm en kleur. Ook liggen er boeken met praktijkfoto’s die zo mooi zijn dat ik spontaan zin krijg om mijn hele huis met tegels te bekleden. Hoe zou mijn badkamer er uitzien met parket aan de muur? Ook de uitgebreide collectie benodigdheden valt hier op. Nooit geweten dat er bij het tegelzetten zoveel komt kijken. Er liggen decorstrips, lijmen, kitten, voegmiddelen, mixers, rubberen
december 2010 | januari 2011
We vragen hem of er iets is op tegelgebied dat hij niet verkoopt? Ja, zegt Rechard. De arbeid. Tegels leggen of zetten doen ze niet. Maar ze regelen het desgewenst wel voor je. Dit is nou het onestop shoppen dat je verwacht bij een woonmall.
Hugo bij Hugo 7
Huis & Recht Onderhoud en reparaties aan een huurhuis Wie doet wat? Door Mr. Susanne Klarenbeek Kopen en verkopen, huren en verhuren, bouwen en verbouwen: aan alles wat met wonen te maken heeft kleven juridische aspecten. In de rubriek Huis & Recht bespreken we ieder nummer een juridische woonkwestie. Deze maand aandacht voor onderhoud en reparaties aan een huurwoning. Wie doet wat?
Een veel voorkomend twistpunt tussen huurders en verhuurders betreft de verplichting tot het verrichten van onderhoud en reparaties. Een lekkend dak of een lekkende kraan: wie is waarvoor verantwoordelijk? Het is van belang om te weten dat de wet een onderscheid maakt tussen onderhoud en reparaties. Met onderhoud wordt bedoeld het in goede staat houden, terwijl onder repareren wordt verstaan herstellen of weer in goede staat maken. De wet bepaalt dat de verhuurder het gehuurde zodanig moet onderhouden dat het tot het gebruik kan dienen waarvoor het verhuurd is. De onderhoudsverplichting ligt dus duidelijk bij de verhuurder. Het heeft een duurzaam karakter en zal dus door de verhuurder op min of meer geregelde tijden moeten worden nagekomen. Het in goede staat van onderhoud houden van het dak valt dan ook onder deze verplichting.
Kleine reparaties De verplichting tot het verrichten van reparaties ontstaat daarentegen pas op het moment dat het gehuurde een gebrek vertoont. De verplichting tot het verrichten van noodzakelijke reparaties verdeelt de wet tussen huurder en verhuurder. In beginsel komen alleen geringe en dagelijkse reparaties voor rekening van de huurder. Wat precies moet worden verstaan onder de term geringe en dagelijkse reparaties blijkt helaas niet precies uit de wet. In de praktijk komt het erop neer dat het moet gaan om kleine reparaties, die betrekking hebben op veel voorkomende beschadigingen en die het gevolg zijn van normaal gebruik door de huurder. Het vervangen van een leertje in een lekkende kraan komt dus voor rekening van de huurder, maar het lekkende dak zal in principe moeten worden gerepareerd door de verhuurder. Belangrijk om te weten is dat deze wettelijke regeling van zogeheten ‘regelend recht’ is. Dit betekent dat huurder en verhuurder de vrijheid hebben om samen iets anders af te spreken, bijvoorbeeld dat ook andere reparaties voor rekening van de huurder of verhuurder komen. Partijen moeten daarover dan wel expliciet een aparte bepaling opnemen in het huurcontract. Als huurder en verhuurder in het huurcontract geen afspraken hebben gemaakt over de verdeling van de reparatieverplichting, dan bepaalt de wet wat ‘geringe en dagelijkse reparaties’ zijn: reparaties aan winkelkasten, de sluiting der luiken en blinden, de binnensloten, de vensterglazen zowel binnens- als buitenshuis, en al hetgeen verder door plaatselijk gebruik daaronder begrepen wordt (zie artikel 7A:1600, lid 2 van het Burgerlijk Wetboek). Voor deze reparaties is de huurder dan verantwoordelijk.
Wie doet wat? Samenvattend: om te bepalen wie verantwoordelijk is voor welke reparaties, is dus het volgende van belang: * Wat zijn huurder en verhuurder in het huurcontract overeengekomen? * Indien het huurcontract geen duidelijkheid biedt: welke reparaties komen dan volgens de wet ten laste van de huurder? * Indien ook de wet geen duidelijkheid biedt: welke reparaties komen dan volgens het plaatselijk gebruik ten laste van de huurder? Huurder en verhuurder doen er dus verstandig aan om in het huurcontract duidelijke afspraken te maken over onderhoud en reparaties, zodat zij op voorhand weten waar zij aan toe zijn en geschillen zoveel mogelijk kunnen worden voorkomen. Susanne Klarenbeek is advocaat en specialist huurrecht bij SMS Attorneys at Law www.sms-advocaten.com.
december 2010 | januari 2011
9
Wonen & winkelen
Naast techniek ook meubels, verf, tegels en badkamers
Techniek & Design voortaan in eigen megastore In januari heeft Techniek & Design de grand opening van de nieuwe winkel op Groot Davelaar. Het is een groots opgezette store waar naast technische producten ook sanitair, tegels, meubels, accessoires en interieurstoffen worden verkocht. Met 5.000 vierkante meter wordt het een van de grootste interieurwinkels op het eiland. Wij gingen er heen voor een ‘sneak-preview’. Al een tijdje willen we weten wat ze nu precies van plan zijn, daar in het nieuwe pand. Maar formulemanager en persman Raoul Strous hield zich steeds op de vlakte. Pas na lang aandringen en met de deadline van deze uitgave als argument, krijgen we hem zover dat we een informeel bezoek aan de nieuwe winkel konden brengen. We maken meteen gebruik van deze handreiking en vragen of we dan misschien ook de twee broers Brummelhuis kunnen interviewen die samen eigenaar zijn van Techniek & Design. Dat wordt al lastiger, want de broers houden niet zo van publiciteit... “Maar ik zal regelen dat je ze kunt ontmoeten,”zegt Raoul behulpzaam. Work in Progress Wanneer we op de afgesproken tijd het nieuwe pand binnenlopen, blijkt dat er nog volop wordt gewerkt. Er klinkt geklop van hamers en gezoem van schroefboormachines. Een lasser maakt een waterval van gloeiende vonken. “Ben jij van Resida?” klinkt het van boven. Vanaf een hoge steiger worden we aangesproken door een zwetende kerel in een oud t-shirt die aan het plafond staat te werken. We knikken. “Dan heb je een afspraak met mij en m’n broer.” Hij klimt naar beneden. Het blijkt Raymond, de directeur organisatie en financiën. “Even een schoon shirt aantrekken,” zegt hij. “ben zo terug.” Ondertussen komt Raoul Strous ons welkom heten. “Kom, dan laat ik je alvast wat zien.”
Geschiedenis Terwijl we rondlopen, worden we door Raoul bijgepraat over de geschiedenis van Techniek & Design. Het bedrijf is in 1994 gestart door Raymond en Marc Brummelhuis en was aanvankelijk gericht op de import en montage van elektrotechnische materialen. In 1997 kwamen er gesprekken met Kooyman en werd er een mooie samenwerking bedacht: het bedrijf van de broers kreeg winkelruimte in de (toenmalige) vestiging van Kooyman op Dominguito en Kooyman nam op zijn beurt een minderheidsbelang in Techniek & Design. Toen Kooyman naar de megastore in Zeelandia verhuisde, kreeg T&D daar een eigen, zelfstandige winkel die vaak werd aangeduid als ‘Kooyman Techniek & Design.’ Op Zeelandia werd het assortiment van T&D steeds breder. Er kwam verlichting bij, fans, airco’s en ook steeds meer decoratieve spullen. “Als ondernemer moet je kansen pakken”, zeggen ze daarover. “We zijn spullen gaan verkopen die we zelf leuk vonden, en dat liep goed.“ Uiteindelijk pasten de plannen van Techniek & Design niet meer op de 2000 vierkante meter winkelruimte in de megastore. Ondertussen had Kooyman plannen om de opzet van de megastore te gaan veranderen. “Het was voor beiden een logisch moment om uit elkaar te gaan” zeggen de broers daarover. Ze kochten het pakketje aandelen van Kooyman terug en besloten op Groot Davelaar een eigen megastore te bouwen. De winkel van T&D op Zeelandia gaat dicht.
De verdieping staat in het teken van home en decor. Hier komen meubels en accessoires en demokamers waarin alle producten samenkomen.
10
Formulemanager Raoul Strous vertelt over de badkamersectie. Hier wordt straks het sanitair getoond.
Resida woonmagazine
Wonen & winkelen
Grand opening in januari
Ondernemers van huis uit Marc en Raymond Brummelhuis zijn ondernemers Er is nog geen exacte datum voor in hart en nieren. Hun ouders waren ook ondernede Grand Opening van de nieuwe mers en het zakelijke zit hen in het bloed. Techniek winkel. “Ergens in januari” is het & Design was hun eerste project op Curaçao, meest concrete antwoord dat we maar ze zijn ook initiatiefnemer en eigenaar van krijgen. Het ambitieniveau van de het Morena Resort en van een Techniek & Design winkel ligt hoog, en ze willen pas winkel op Aruba. De broers komen van oorsprong uit echt van start als alles er netjes bij Twente en zijn nuchtere ‘tukkers’ (Twentenaren) die staat en de schappen vol liggen. graag hard werken en die niet houden van opschepSinds begin december is de winkel pen en uiterlijk vertoon. Maar aan drive geen gebrek. wel al open, maar nog niet af. De winkel op Groot Davelaar is een ambitieus project en een investering van vele miljoenen. Als we vragen of dat niet gewaagd is in deze tijd van economische problemen, kijken de broers elkaar vragend aan. “De economie? Daar kunnen wij als ondernemers niet zo veel mee. We zijn hier een project gestart van vele jaren en dan is er ook wel eens een dipje. Daar gaan we onze plannen niet voor omgooien. We vinden het eigenlijk wel een interessant moment om zo iets te beginnen.” Voor een project van deze omvang heb je met veel instanties te maken. Hoe is dat gelopen? Marc: “We zijn daar heel positief over. Banken, de overheid en de verschillende instanties hebben ons goed geholpen. Raymond vult aan. “Om een plan als dit uit te voeren heb je drie ingrediënten nodig: een goed businessplan, ervaring en geld. Die drie zaken komen hier samen.” De ervaring met management blijkt ondermeer uit het tempo waarin het nieuwe pand is gerealiseerd. De eerste paal werd pas in februari 2010 geslagen. Concept De nieuwe winkel heeft een oppervlak van 5000 m2, verdeeld over twee etages. Technische materialen blijven een belangrijk onderdeel van de ‘core business’ en krijgen een prominente plek op de begane grond. Daar komt ook de grote collectie ‘Home Appliances’ met producten als fans, airco’s en verlichting. “We kiezen het assortiment kritisch”, zegt Marc. “We willen alleen kwaliteitsproducten die we tegen concurrerende prijzen kunnen verkopen. En die ook echt geschikt zijn voor Curaçao. We hebben bijvoorbeeld alleen apparatuur die geschikt is voor 50 Hz.” Met een breed gebaar wijst hij naar de grote en vooralsnog lege schappen. “Hier komt een groot assortiment LED-lampen, allemaal op voorraad uiteraard. Wij zijn straks de grootste LED-specialist van het eiland.” Zijn broer vult aan. “Wist je trouwens dat we ook lichtarchitecten in dienst hebben? Er zijn twee lichtarchitecten hier op Curaçao en die werken allebei hier. We doen veel grote lichtprojecten. Onlangs bijvoorbeeld nog het Hyatt…” Badkamers en meubels Op de begane grond komen verder ook badkamers, sanitair, tegels en interieurverven. Ze worden getoond in demo-badkamers, waar alle producten mooi bij elkaar komen. “Wij beginnen waar de bouwmarkt ophoudt. Alles voor decoratie, inrichting en comfort. Maar geen gereedschappen, hout of andere bouwmaterialen. En voorlopig ook geen keukens en tuinartikelen.” Al pratend lopen we de trap omhoog. We zien waar straks restaurantje ‘Koko Friu’ komt met een kriojo keuken. We zien waar later die week de lift wordt geplaatst. Eenmaal boven zien we allemaal half open demo-kamers in gevarieerde kleuren. Enkele zijn al ingericht. Sommige in klassieke stijl, andere weer modern, creatief of uitbundig kunstzinnig. Er is zelfs een Mondriaan wand. De kamers worden allemaal als echte kamers ingericht, zodat je alles in een reallife setting kunt bekijken. De meeste meubels hier komen uit Europa. Na de foto-shoot lopen we beneden nog even door het toekomstig magazijn. “We hebben alles op voorraad. Daarnaast hebben we een grote service-afdeling voor installatie en onderhoud. Telefoons beginnen te rinkelen, de broers willen verder. Ze kijken elkaar veelbetekenend aan. “We zijn erg ambitieus”, klinkt het. “Hopelijk is Curaçao net zo ambitieus.”
december 2010 | januari 2011
Commercieel directeur Marc Brummelhuis met een decorstuk uit de nieuwe winkel: “We kiezen ons assortiment kritisch en met zorg. Alleen kwaliteitsproducten die we concurrerend kunnen verkopen.”
Gebroederlijke samenwerking Een goede samenwerking tussen broers is niet altijd vanzelfsprekend. Op het eiland kennen we daar verschillende voorbeelden van. Onlangs was er bijvoorbeeld de ‘break-up’ van de Robusto broers. Maar de gebroeders Brummelhuis werken al 20 jaar zonder grote problemen samen. Wat is hun succesformule? “Het is echt niet zo dat we het altijd maar met elkaar eens zijn”, zegt Raymond. “We hebben ook wel eens ruzie en meningsverschillen.” Broer Marc bevestigt. “Maar we doen dit al zo lang… je ontwikkelt vanzelf manieren om je conflicten op te lossen.” Een goede taakverdeling en het accepteren van je onderlinge verschillen zijn daarbij belangrijk.” Raymond: “Marc is creatiever, commerciëler en emotioneler dan ik.” Marc op zijn beurt kijkt naar zijn broer. “En Raymond is meer rationeel, hij is vooral organisatorisch en financieel erg sterk.”
Raymond Brummelhuis, de directeur financiën en organisatie. “De economie? Daar kunnen wij niks mee. Dit is een project van jaren en dan heb je ook wel eens een dipje. Daar gaan wij geen plannen voor omgooien.”
11
Binnenkijken bij...
Binnenkijken bij Rob en Henriëtte Schöttelndreier van De Zeelandia
Terug in het huis uit je jeugd De knoek die aan de achtertuin van de familie Schöttelndreier grenst, was in de jaren vijftig en zestig de speeltuin van de jonge Rob. Samen met zijn broer ravotte hij uren op de heuvel. Het waren uitgestrekte dagen van ongebreidelde vrijheid. Het was juist die hang naar vrijheid die Rob 42 jaar later deed besluiten om de oude shellwoning waar hij is opgegroeid in zijn bezit te krijgen. Tekst Nelly Rosa | Fotografie Ariadne Faries Het gezin Schöttelndreier woonde van 1958 tot 1961 aan de Oleanderweg. Vader Schöttelndreier werkte bij de Shell. Moeder zat thuis en de kinderen gingen in het dorp naar school. Toen Rob negen was emigreerde het gezin naar Nederland. Zijn Hollandse klasgenoten vonden hem maar een rare snuiter. Een fantast die kleurrijke verhalen vertelde over het exotische Curaçao. Een eiland waar grote leguanen door je tuin lopen en er joekels van vissen in de zee zitten. Een groot contrast met het troebele water van de Noordzee. Als hij in Nederland de
zee in ging, zag hij zijn eigen voeten niet. Hij vond het doodeng. Rob’s beste vriend was een Indische jongen die ook altijd van die rare verhalen had. Rob: “Ik heb er nooit onder geleden hoor, pas op latere leeftijd besefte ik dat ik een buitenbeentje was. De schrijver Machiel Visman beschrijft in ‘Mijn jeugd op Curaçao: herinneringen aan de jaren twintig en dertig’ precies hetzelfde. Ook hij vond geen aansluiting in Nederland omdat hij uit een andere wereld kwam.” Sorry, al verkocht
Uiteindelijk worden kleine jongens groot, gaan studeren, worden verliefd, krijgen kinderen en raken verstrikt in het ritme van werken, eten en slapen. “Ik vroeg mijn vrouw Henriëtte of we nog tien jaar in deze sleur wilden zitten?” Het antwoord was negatief. Al snel besloten ze dat hun volgende bestemming Curaçao werd. Rob verkocht zijn ICTbedrijf en Henriëtte zegde haar baan in de zorg op. December 2005. Het paar ging op huizenjacht. Henriëtte was van het begin af aan gek op Julianadorp. Rob’s jeugdhuis was de eerste woning waar hun oog op viel. Henriëtte: “We pasten op een huis, vier deuren verder. Toen zagen we dat deze te koop was. We hadden beiden zoiets van… - Henriëtte maakt een zoemend geluid – dit is het eigenlijk wel. Met de makelaar spraken we af dat hij contact zou opnemen zodra er wat speelde met het huis.” Een maand ging voorbij en de Schöttelndreiers hoorden niets. Rob: “In februari belde ik de makelaar op en zei: ’Goh, hoe staat het met dat huis?’ Groot was mijn verbazing toen hij antwoordde: “Sorry meneer, maar dat is drie dagen geleden verkocht.” De teleurstelling bij het paar was groot. Henriëtte: “We zijn daar een week flauw van geweest.“ In mei pakten ze hun huizenjacht weer op, maar geen van de woningen die ze bekeken gaf hen het
12
Resida woonmagazine
Binnenkijken bij...
gevoel op Curaçao te zijn. Ze zochten ruimte en rust. Terug in Nederland besloten ze zich tevreden stellen met minder. Destina
Totdat het lot ingreep. Rob: “Het was op een zondagavond, half elf. We zaten in de tuin. Ik besloot net een bod te doen op een woning aan de Rondeweg. Eenmaal achter mijn computer nam ik toch nog even een kijkje op een makelaarssite. Bij het doorklikken kwam ik uit bij een makelaar die ik nog niet kende. En wat bleek? Het huis aan de Oleanderweg stond weer te koop. Henriëtte: “We dachten dat het een vergissing was, maar er stonden andere foto’s en ze vroegen een andere prijs. We hebben gelijk een fles wijn opengetrokken.” De volgende dag was het huis van hen. Rob: “Het was net voor het weekend weer in de verkoop gebracht.“ Twee maanden later zaten Rob en Henriëtte in het oude shelldorp dat tussen 19451950 werd gebouwd. Het dorp is een monument van tropische architectuur en stedenbouw.
Julianadorp is gebouwd in de jaren vijftig. De huizen uit die tijd hebben veelal magnifieke en weelderige tuinen.
december 2010 | januari 2011
13
Binnenkijken bij...
14
Resida woonmagazine
Binnenkijken bij...
Het huis is klimatologisch verantwoord gebouwd. Grote dakoverstekken verhinderen dat zonnestralen de gevels opwarmen en binnenshuis heeft de wind vrij spel in huis.
De drie-slaapkamer woningen zijn van het open bungalowtype met ruime woonterrassen. De architect heeft de woningen klimatologisch verantwoord gebouwd. De grote dakoverstekken verhinderen dat zonnestralen de gevels opwarmen. De woningen zijn op de wind gebouwd, waardoor de ventilatie van de buitenlucht door alle vertrekken voert. Inrichters
Ondanks de koele kamers zitten Rob en Henriëtte toch liever buiten. “De achterporch is onze woonkamer.“ Links van het zwembad dat midden in de achtertuin ligt, is een comfortabel zitgedeelte ingericht. Ook de houten eettafel staat buiten. De muziekinstallatie maakt de huiskamersfeer af. De Schöttelndreiers verontschuldigen zich voor hun inrichting. Ze vinden het bijzonder dat ze desondanks in een woonblad verschijnen. Rob: ‘’We hebben het zo druk met ons bedrijf dat we bijna nooit tijd en aandacht hebben voor de inrichting. We hebben bijna niets veranderd aan de woning. We hebben er alleen meubels in gezet.“ Het is stil. Even later vervolgt hij op bescheiden toon: “En we zijn trouwens ook niet zo’n inrichters.“ Ondanks hun bescheidenheid is het hen toch gelukt om van het huis een thuis te maken. Het paar liet zich inspireren door het verleden. De rotanmeubels doen koloniaal aan. Rob: ‘’Ons huis moest een beetje die sfeer ademen. Het liefst zou ik het inrichten met meubels die uit oude landhuizen komen, maar die liggen niet voor het oprapen.”
Rob en Henriëtte en de Zeelandia Rob en Henriëtte Schöttelndreier zijn eigenaar van minicruiseschip De Zeelandia. Dit in 1936 gebouwde schip deed jarenlang dienst als kustvaarder in de Nederlandse wateren. In 2007 is de oude dame op eigen kracht de oceaan overgestoken en hier omgebouwd tot mini-cruiseschip met 8 hutten. Rob bestiert de kombuis en is tevens de kapitein. Henriëtte werkt voornamelijk vanuit huis en is verantwoordelijk voor de marketing en pr. Meestal wordt het schip gebruikt voor tweedaagse trips naar Banda’bou en Klein Curaçao. Rob daarover: “Het mooiste moment op ‘Klein’ is rond 4 uur ’s middags, als de schepen met dagjesmensen weer terugvaren naar Curaçao. Ineens zit je dan alleen op een idyllisch onbewoond eiland, met alleen stilte en natuur om je heen.” Zie www.zeelandiacruises.com
“De achterporch is onze woonkamer.” Na hun migratie waren Rob en Henriëtte niet van plan om op hun lauweren te rusten. Rob die al ervaring had met het ondernemerschap besloot om de exploitatie van het mini-cruise schip ‘De Zeelandia’ op zich te nemen. Het schip biedt overnachtingen aan boord aan zodat toeristen vanaf zee het eiland kunnen ontdekken. De mini-cruise vaart rond de kustlijn van het eiland en naar Klein Curaçao. Het schip dateert uit 1936 en ademt, zoals de folder beschrijft, een romantische sfeer uit.
Ondanks de koele kamers zitten Rob en Henriëtte het liefst buiten. “De achterporch is onze woonkamer.” Ook de eettafel staat buiten en een muziekinstallatie maakt de huiskamersfeer af.
december 2010 | januari 2011
15
Imagine paper without color
Let us bring the color back into your business Umbrella Building, Groot Davelaar 145-147, Curaçao E-mail: sales@interpressnv.com Website: www.interpressnv.com Phone: +599 9 737-8088 Fax: + 599 9 737-8089
Resida Gallery Philippe Zanolino In een mooi huis op Curaçao hoort ook kunst uit Curaçao. In deze rubriek daarom aandacht voor lokale kunstenaars en hun werk. Deze keer schilder en beeldhouwer Philippe Zanolino. Wie vanuit Punda langs de zee naar Marie Pampoen rijdt, kan het huis van Philippe Zanolino niet missen. Zijn tuin staat vol intrigerende kunstobjecten. Ook binnen staat het vol. Zanolino is buitengewoon productief. En georganiseerd ook. Van ieder schilderij maakt hij foto’s die netjes met titel en volgnummer op de pc worden bewaard. Als geboren Fransman kwam hij in 1986 via Martinique naar Curaçao. “It had to be”, zegt hij daarover. “Voor mij is Curaçao
het eiland van de verlossing”. Kunst is zijn roeping en zijn passie. Ooit studeerde hij medicijnen maar tijdens zijn praktijkstage nam hij zes maanden vrij om te schilderen en keerde nooit meer terug. Zijn schilderijen zijn kleurrijk, uitbundig, abstract en heftig. Hij is erg spiritueel en ziet zichzelf als instrument in dienst van het hogere. “Nothing in my work is decided by me. I work with no plan at all.” Een schilderij begint met grote vormen en kleurvlakken. Daarna komt het improviseren. Zanolino gooit, smijt en drupt met verf. Hij veegt en stempelt met proppen papier. Loopt er blootsvoets overheen of maakt vegen met zijn handen. Daarna maak hij het af, ‘mise en scène’, met kwasten en penselen. Subtiel detail: voor hij begint plakt hij op het canvas kleine
plakkertjes die hij er aan het eind weer afhaalt. ‘Human intervention revelator stickers’, noemt hij ze. “De witte vlakken die ze achterlaten, dat is de realiteit.” Dit schilderij heet ‘The Family Of Man’. Er is veel over te zeggen maar Zanolino wil niemand voorschrijven wat ze in zijn werk moeten zien. “Let’s just say we are all in it. Kijk ontspannen naar dit schilderij. Neem de tijd en laat je gevoel het werk doen. Er worden dan vanzelf beelden naar je toegezonden. Just have an open mind to receive them.” Werk van Philippe Zanolino is onder meer te zien bij Gallery Alma Blou, bij ‘Affaire de Femmes’ in Saliña Galleries en op internet: www.zanolino.com The Family Of Man | 2010
17
WoonTrends
Wit en witter, glanzend, ruim en luxe
De keuken als kloppend hart van het huis En de winnende kleur is wit. Glanzend wit. Stralend wit. Hoogglans wit. Verblindend wit, glossy hoogglans wit, offwhite en champagnewit. Crème kan ook nog. Maar dan wel glanzend, of liever nog: hoogglanzend. Daarnaast zie je grijs- en bruintinten de boventoon voeren. En hele lichte hout kleuren of juist extreem donkerbruin hout. Als er al echte uitgesproken kleuren gebruikt worden, dan is het voornamelijk rood, fuchsia, paars of aubergine. En allemaal in hoogglans. En af en toe, maar dat is
Functie
alleen voor de echte waaghalzen, fel geel. Ziehier dè
Een van de opvallendste ontwikkelingen is de veranderende functie van de keuken: van functionele ruimte naar multifunctionele woonruimte. Groots, ruim en luxe. De keuken als een verlengstuk van de woonkamer of de overdekte porch. De keuken als overgangsruimte tussen woonkamer binnen en overdekte
keukenkleuren voor 2011. Tekst Ellen Timmer
18
De grote verliezer in de keuken is toch echt het traditionele bovenkastje. Alle Curaçaose winkels, ontwerpers, leveranciers en verkopers van keukens zijn het hier over eens: het bovenkastje verdwijnt; zie je bijna niet meer; is passé. “De traditionele bovenkastjes zijn taboe in de keuken anno 2011.” Als je al een bovenkastje tegenkomt bij de keukenspeciaalzaken dan zijn dat kastjes met afwijkende frontjes, slim scharnierend of omhoog klappend of voorzien van glazen lamellen in combinatie met aluminium of RVS.
Resida woonmagazine
WoonTrends
In steeds meer huizen te zien: het kookeiland. Vaak in combinatie met een bar zodat er tijdens het koken gezellig kan worden gekletst. Hier een uitvoering in klassiek maple (Saab Interieurtiek).
leefruimte buiten. Oftewel het kloppend hart van het huis. Marco Gremmee van Brugman Keukens & Badkamers: “De keukentrends van 2011 laten zien dat keuken en woonkamer geïntegreerd zijn en één geheel vormen. Keuken en woonruimte komen samen tot één grote leefruimte. Vloeren van woonkamer en keuken vormen een geheel en lopen mooi in elkaar over. De keukens van 2011 ogen ruimtelijk. De integratie van keuken in woonkamer en keukenvloer in woonkamervloer vergroten dit ruimtelijk effect.” Ook Erik Holtrust van Cocina & Jardin onderschrijft deze ontwikkeling. “De keuken is het hart van het huis. Hier worden de mooiste gesprekken gevoerd, de gezelligste feesten gegeven en het is bij uitstek de plaats in huis waar iedereen samenkomt”, stelt hij. Cocina & Jardin is sinds mei 2009 gevestigd in Hugo’s Mall aan de Dr. Hugenholtzweg. Erik Holtrust: “Wij maken alle keukens op maat naar de wens van de klant. Hierbij gebruiken wij producten en materialen speciaal ontwikkeld voor hoge luchtvochtigheid zoals hier op Curaçao. Bij onze klanten zie ik vooral een trend op het gebied van luxe keukenapparatuur. Brede negentig centimeter ovens, stoomovens en combimagnetrons. Veel roestvrij staal. Wij leveren eigenlijk alleen Europese inbouwapparatuur van alle grote merken, alles 220 volt.”
De behoefte aan luxe apparatuur en design spullen in de keuken kan Thyra Sannen van Ferreteria Skerpene wel verklaren. “Het is ook de trend dat mensen naar kookclubs en cursussen gaan. Waarna ze gezellig thuis gaan koken met vrienden of met familie. En er wordt niet zo maar wat gekookt, maar juist de wat exclusievere gerechten. En daar horen natuurlijk ook mooie en leuke gadgets bij zoals design kranen. Vooral types die tot voor kort eigenlijk alleen maar in meer professionele keukens werden gebruikt (zie afbeelding), zoals in restaurants en dergelijke. Maar nu willen de mensen dat soort professionele spullen ook gewoon in thuis hebben.” Ook bij keuken- en meubelfabriek Saab merken ze dat. Marketing Manager Chimène Colina: “Mensen kiezen tegenwoordig alle apparatuur zelf, vaak uit verschillende winkels. Ze gaan er echt op uit om hun fantasie te realiseren en nemen geen genoegen met een standaardoplossing.” Materiaalgebruik en kleur
Niet alleen op woongebied zien we een revival van hout, ook op keukengebied speelt het een belangrijke rol. Heel licht òf juist heel donker en geaderd. Het liefst gecombineerd met accenten in marmer, RVS, Corian, laminaat en glas. En met het glas, verwerkt als keukenfront of werkblad, kun je heel gemakkelijk een fris (kleur)accent toevoegen aan de keuken. Het is verkrijgbaar in alle kleuren van de regenboog, met prints of met een chic spiegeleffect.
Luxe apparatuur
Ook bij Kooyman B.V. merken ze een groeiende vraag naar luxe, trendy apparatuur. Bart de Groot, Category Manager: “Gasovens zijn erg populair, net als brede, mooi vormgegeven kookplaten met 5 of 6 pitten. Verder zien we ook een groeiende vraag naar vaatwassers. De mensen gaan echt voor luxe en comfort.” Marco Gremmee van Brugman kan dat bevestigen: “Het blijft trendy in 2011: een woonkeuken die rijkelijk is voorzien van luxe en moderne apparatuur. Die is uiteraard mooi in de keuken verwerkt wat het geheel een verzorgde, strakke uitstraling geeft. Bij luxe keukenapparatuur moet je denken aan combi stoomovens, een kokend-water kraan, design gaskookplaten, multifunctionele design barbecues en design keukenmachines.” Het gaat daarbij niet alleen om design maar ook om bedienings- en gebruiksgemak. “Overzichtelijke touchscreens worden verwerkt in gestroomlijnde glazen fronts. En gebruiksvriendelijke technologie bespaart tijd en energie. Zo kun je in diverse ovens tegelijkertijd meerdere gerechten met verschillende kooktijden laten garen en hoef je de oven niet meer voor te verwarmen. Witte apparatuur is uit en zie je niet meer terug in de keuken van nu. Het is vooral veel zwart en RVS met als tegenhanger glazen felgekleurde frontjes”, aldus Gremmee.
De keukens van 2011 ogen ruimtelijk. Keuken en woonruimte komen samen tot één grote leefruimte (Brugman Keukens).
december 2010 | januari 2011
“De kleuren die je nu ziet”, vertelt Erik Holtrust van Cocina & Jardin, “zijn vooral wit en de offwhites. Maar ook uitgesproken kleuren zoals bijvoorbeeld aubergine, doen het heel goed voor de keuken. Bij de houttinten zie je hele lichte kleuren of juist heel donkerbruin. En dat dan weer in combinatie met RVS of aluminium.” Bij de keukenbouwers van Saab Interieurtiek zien ze een toenemende vraag naar keukens met ‘lichte neontinten.’ “Ook de klassieke maple-keuken komt weer terug.” De Groot van Kooyman houdt het op wit, offwhite en crème in hoogglans in combinatie met stainless steel. Bij Brugman hebben ze daarnaast ook wat meer gedurfde ontwerpen. Bijvoorbeeld een werkblad met een flinterdun laagje gehard glas. Heel gedurfd is alles van glas; glazen werkblad, glazen frames en lades. Met kleurenpanelen daar weer onder. Heel frivool.”
19
WoonTrends
Gremmee gaat door met fel wit. “De gangbare trend in wit is glossy hoogglans. Wat meer gedurfd is verblindend wit in supermat. Andere nieuwe kleuren zijn granaatrood, superwit, zilverbruin, eiken grijsgroen en eiken zwart. Een populaire combinatie daarvan is eiken en gelakt essen door elkaar. En dat dan met een heel strak werkblad.” Bij Saab Interieurtiek merken ze nog een heel andere trend. Door de overstromingen van orkaan Tomas wordt er ineens expliciet gevraagd om waterbestendige keukens. “Overigens gebruikten we altijd al waterbestendig MDF uit Duitsland, dus een probleem is dat niet.” Indeling
In de keuken wordt niet langer alleen gekookt, maar ook echt geleefd. Marco Gremmee van Brugman: “Het ontwerp moet daardoor bij de ruimte passen maar ook bij de overige elementen in huis. Je ziet veel verrassend design dat laat zien hoe een keuken ook anders gebruikt en ingedeeld kan worden. Ogenschijnlijk zwevende blokken, grote wandopstellingen en losstaande werkeilanden. Hoogglans versus supermat in combinatie met een zwevende kast.” Bij Cocina & Jardin zien ze dat ook: “Ruime opstellingen, Amerikaans bijna. De bovenkasten verdwijnen en er komen meer en meer hoge kasten en eilanden.” De Saab Interieurtiek maakt ook veel eilanden. Maar de bestemming daarvan is wel aan het veranderen. “We maakten veel watereilanden met een wasbak. Maar dat is uit. De wasbak is weer klassiek terug tegen de muur. Op de eilanden wordt nu vooral gekookt. Vaak zit er een soort bar omheen waar iedereen aan kan zitten als er gekookt wordt. Mensen willen niet meer met hun rug naar de keuken zitten.
De keuken, hart van het huis
De keuken is niet langer een ‘weggestopte’ ruimte om in te koken: ze wordt steeds zichtbaarder. Deze trend zien we al enkele jaren en zet zich ook door in 2011. De keuken komt uit op de huiskamer of loopt door in de porch. Het design van de keuken staat ook niet langer op zichzelf, maar sluit aan bij de rest van het interieur. Ze wordt ook voortdurend ‘decoratiever’: mooi hout, glamour, design, wit, zwart of felle kleuren in hoogglans. Kortom, de keuken mag er goed uitzien. Want de keuken anno 2011 is weer het hart van ons huis!
20
Sterke kleuren als aubergine en luxe inbouwapparatuur bepalen het beeld van de keuken anno 2011 (Cocina & Jardin)
Een voorbeeld van de nieuwe trend: wit, offwhite en crème in hoogglans, gecombineerd met stainless steel (Kooyman bv)
Resida woonmagazine
BeComing your lifestyle Nu open, MOM & Co, BeComing your lifestyle. MOM & Co is uitgebreid; naast het vertrouwde assortiment voor baby en kind, vindt u bij ons nu ook originele lifestyle meubels en accessoires
Promenade Shopping Center | Geopend op maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 18.00 uur, op zaterdag van 10.00 tot 18.00 uur | Telefoon 736 0755
Photo: Paulo Baptista
LED Lighting Solutions
www.lumoluce.com Lumoluce Caribbean Salinja Galleries c101 Willemstad, Curacao T +5999 663 46 70 lumoluce.caribbean@gmail.com
Shopping
Mooie, leuke, nieuwe…
Style your lampvoet ‘De Inrichterij’ van binnenhuisarchitect Karin Henken op Saliña heeft een nieuwe collectie lampvoeten binnengekregen. Chroom, riet en hout: er is een grote keuze. Bijzonder is dat je de kap er zelf bij moet zoeken. De Inrichterij heeft daarvoor een van de grootste collecties lampenkappen op het eiland. Klassiek en modern, rond en rechthoekig, groot en klein: je vindt het bij het Monument op de ring. Licht is de belangrijkste sfeermaker in huis. Licht brengt gezelligheid en maakt je interieur af. Zeker als je de lampenkap bij De Inrichterij voor jou op maat laat maken. Dat kan met eigen stof (bijvoorbeeld van gordijnen, meubels of sprei), maar ook met zwaar papier zoals oude landkaarten. De Inrichterij kan zelfs kappen maken van oude (sport- en bedrijfs)kleding, vlaggen en postzakken. De levertijd is zes tot tien dagen.
De Inrichterij, Fokkerweg 28, tel: 465-4646 www.deinrichterijcuracao.com
Must op ieder resort Het zou een must moeten zijn in de receptie van ieder resort: de AED. Dit apparaat redt wereldwijd dagelijks vele tientallen levens. Een ‘automatische externe defibrillator’ wordt gebruikt om bij mensen met een hartstilstand het hart weer aan de gang te krijgen. Dat kan het verschil maken tussen overlijden en overleven, zeker als het je niet zeker weet of de ambulance je op tijd bereikt. Het is niet voor niets dat in de VS en Europa alle openbare gebouwen verplicht zijn voorzien van een AED.
Heavy wood Deze tafel van Living Green is onder meer gemaakt van planken en dakbalken uit Curaçaose huizen. Het is zwaar vakwerk: dit model van drie meter lang weegt meer dan 100 kilo. De tafels van Living Green worden altijd op maat gemaakt en variëren van 80 x 80 tot ruim vier meter. Er zijn vier basismodellen waarbij het onderstel en het blad anders zijn geconstrueerd. De tafels zijn uiteraard keurig afgewerkt, dus zonder splinters, spijkers of ruwe randen. Het hout is bovendien behandeld tegen witte mieren (termieten) en leverbaar in een kleur naar keuze. Living Green heeft daarnaast ook stoelen, tafels, kastjes en banken. Alles op maat uiteraard. Als u het bedenkt, kunnen zij het maken.
Op Curaçao wordt deze Heartsine Samaritan AED geïmporteerd door de firma DCSS aan de Sta. Rosaweg. Wie daar in december of januari een AED koopt, krijgt er een gratis cursus bij voor maximaal acht personen. Door de prijs van 2.850 gulden is het geen apparaat dat je snel zelf in huis haalt. Maar het zou bij geen enkel resort, buurtvereniging of VVE mogen ontbreken. Security is meer dan alleen een bewaker bij de poort.
Living Green, Seru Loraweg 104 naast Makro store, tel: 562-9347 (alleen op zaterdag open) www.livinggreenfurniture.org
DCSS, Sta. Rosaweg naast 45, tel: 747- 6282 www.dcss-curacao.com
22
Resida woonmagazine
Shopping en inspirerende producten uit winkels op Curaçao…
Kleurrijk douchen De douchekop met LED-verlichting kennen we al langer, maar deze van Curapex aan de Caracasbaaiweg is wel erg makkelijk te installeren. Gewoon op de kraan schroeven en klaar. De LED’s gaan vanzelf aan tijdens het douchen en wisselen automatisch van kleur. Het allermooiste is dat er geen batterijen nodig zijn: de LED’s branden gewoon op waterkracht. De douchekop wordt geheel compleet geleverd met slang en muurbeugel, maar meestal past de kop gewoon in de bestaande beugel. Zelfs als je niet technisch bent aangelegd, heb je deze klus zo voor elkaar. De douchekop geeft een stevige, normale waterstraal. Onder de douche merk je weinig verschil met een gewone douchekop. Deze LED-douchekop kost alleen in december 55 gulden (normaal 75,-) en is te koop in de winkel van Curapex, waar ze trouwens ook andere LED-verlichting hebben. Curapex, Caracasbaaiweg 49-B, tel. 461-7090
Duurzame schaduw Deze handgemaakte parasols van het merk TUUCI zijn niet alleen mooi, maar bovenal uitzonderlijk sterk en duurzaam. De gebruikte materialen zijn afkomstig uit de maritieme sector en geschikt voor extreme combinaties van zon, wind, zout en vocht. Voor het doek gebruikt TUUCI het van oorsprong voor boten ontwikkelde ‘Sunbrella’. Deze stof is erg geschikt voor ons eiland omdat het een grote bestendigheid heeft tegen schimmelen, verbleken en doorscheuren. Een constructie met acht armen maakt de parasol bijzonder sterk en bestand tegen alles tot windkracht zes. Er zijn parasolvoeten beschikbaar van 45 tot 130 kilo, uiteraard eveneens duurzaam en klimaatbestendig. En waar TUUCI uniek in is: alle onderdelen van de parasols zijn los verkrijgbaar. Je kunt er de rest van je leven mee doen. De parasols zijn verkrijgbaar in diverse maten, kleuren en dessins. Je kunt ook zelf buitenstof aanleveren zodat de parasols matchen met de rest van je buitenmeubilair. LOT1038 denkt daarover graag mee. Foto: Alaia Fonk
Lot1038, Caracasbaaiweg 2c, tel: 661-8195 | www.lot1038.com / www.tuuci.com
Zes meter gezelligheid Wie kent er niet de romantiek van het Italiaans tafelen? Met je hele familie of al je vrienden aan een lange tafel. Geroezemoes stijgt op, schalen met eten gaan van hand tot hand, glazen worden gevuld en geleegd. Bij Plantation Furniture op Zeelandia hebben ze zo’n tafel. Van massief, solide en klimaatbestendig teakhout. 5,6 Meter lang maar liefst en daarom voorzien van zes poten. Er passen 18 tot 20 stoelen omheen. Die verkopen ze trouwens ook bij Plantation. Behalve Italiaans tafelen kan er nog veel meer met deze megatafel. Je kunt ’m als ‘multi-function table’ gebruiken: gedeeltelijk eettafel, gedeeltelijk bureau. Je kunt ’m op kantoor gebruiken als vergadertafel, als leestafel in de horeca, om er een grote porch mee te vullen of gewoon om naar te kijken, want de tafel is prachtig afgewerkt. Wat zou u allemaal doen met een teaktafel van 5,6 meter?
december 2010 | januari 2011
Plantation Furniture, Zeelandia (t/o Kooyman), tel: 461-0501 www.plantationcuracao.com
23
Shopping
Kleurrijk en praktisch Alleen al om de kleuren zou je ze in huis halen, deze kunststof stoelen van de Arend Home & Horeca op Saliña. Het zijn de Roy, de Yonge en de Mike. Leverbaar in minimaal tien kleuren en zelfs in doorzichtig kunststof. Je kunt ze allemaal in dezelfde kleur nemen of vrolijke combinaties maken. Er zijn matte, strak gelijnde stoeltjes van kunststof, maar ook hoogglans stoelen met verchroomde pootjes en een meer chique uitstraling. Of trendy stoeltjes met een organische vorm en poten van gematteerd aluminium. Er zijn kunststof stoelen met armleunig of eenvoudige basis-versies. Stoelen die tegen alles bestand zijn en stoelen die liever droog staan.
Ze zijn bovendien erg praktisch: kunststof vlekt niet en is eenvoudig schoon te maken. En de meeste modellen zijn stapelbaar zodat je ze makkelijk kunt opbergen of meenemen tijdens een picknick.
Alles voor alle gordijnen
Touch de finishing touch
Alles, maar dan ook alles dat je nodig hebt om iets moois van je gordijnen te maken kun je vinden bij Semperflorens Exclusive Interiors in Mahaai. Deze gordijnenspeciaalzaak zit op nog geen twee minuten rijden van de Centrum supermarkt. Ze hebben er embrasses, alle soorten gordijnrails, gordijnroedes, ‘easy clip-on’ gordijnringen, heel veel soorten gordijnband, kappen, kwasten, koorden, haken en stangen. En dat allemaal in verschillende kleuren en uitvoeringen. Voor iedere denkbare soort gordijnen kun je hier materialen vinden.
De Arend Home & Horeca, Lindberghweg 1, tel: 465-8640 www.de-arend-curacao.com / www.de-arend.com
Het vervangen van je oude deurknoppen is een eenvoudige maar effectieve manier om je huis te upgraden. Zeker als je huidige deurknoppen ouderwets, roestig of afgebladderd zijn. En dat komt hier nog al eens voor. Het is een kleine klus voor wie een beetje handig is, en het effect is groot. De firma Door Design Curaçao op de Anjeliersweg is geheel gespecialiseerd in deurknoppen. Het bedrijf heeft erg veel modellen op voorraad die allemaal bekeken en aangeraakt kunnen worden in de showroom op de Anjeliersweg. Op de foto de serie Ferraro Forte, leverbaar in acht verschillende kleuren.
Daarnaast heeft Semperflorens vitrage en gordijnstoffen van gerenommeerde internationale merken. Van stijlvol en decoratief tot functioneel warmte- en lichtwerend. Tegen zeer scherpe prijzen, want alles wordt direct bij de fabriek ingekocht. De vriendelijke bediening en de deskundige adviezen zijn gratis.
Als specialist verkoopt Door Design Curaçao alleen kwaliteitsproducten. Speciale coatings zorgen voor een finish van hoge kwaliteit. Dit maakt de deurknoppen minder gevoelig voor corrosie en vlekken. Er zit zelfs 25 jaar garantie op. Door Design heeft daarnaast ook kastknopjes, scharnieren en sloten. Eigenlijk alles van metaal en roestvrij staal dat je op of aan een deur of kastje kunt bevestigen. Zelfs Marine Quality 316.
Semperflorens Exclusive Interiors George Maduroweg/hoek van Staverenweg, tel: 737-4295
Door Design Curaçao, Anjeliersweg 1B/Hoek Doormanweg, tel: 738-5287. Facebook: Door Design Curaçao
Flonkeringen aan de Corriweg Woonwinkel Ylang Ylang aan de Corriweg heeft een prachtige collectie kristallen kroonluchters in veel verschillende stijlen. De overeenkomst tussen alle lampen is dat er alleen echt kristal is gebruikt. De variatie is enorm. Zo is er een chandelier die lijkt op een fontein met waterdruppels. Een andere is voorzien van zwierige rode kapjes met zwarte tule. Er hangen kleine, compacte lampen voor huizen met een laag plafond, en uitbundige modellen die grote ruimtes kunnen vullen. Een voorbeeld is de chandelier die door Ylang Ylang is opgehangen in het nieuwe deel van De Clochard.
december 2010 | januari 2011
In alle kroonluchters zitten halogeenlampjes. Dit heldere licht maakt nog altijd de mooiste flonkering in het kristal. Het zijn overigens serieuze lampen die soms meer
dan 25 kilo wegen: een stevig plafond is dan echt een must. De collectie chandeliers in de winkel is door Ylang Ylang zelf bij elkaar gezocht. Net als de andere lampen, meubels en woonaccessoires in deze smaakvolle winkel te Damacor. Er is zelfs een afdeling met esoterische producten als wierook en geuroliën voor de sfeer of als aromatheraphie. Ylang Ylang Furniture & Home Decoration, Corriweg 8A, tel: 737-5005
25
Wooncultuur di Kòrsou
Keukens van vroeger Elia Isenia is een bekend ambassadeur voor de cultuur en historie van Curaçao. Elaine Marchena is journalist en eigenaar van EMT Communications. Voor Resida bespreken ze ieder nummer een aspect van de traditionele wooncultuur op Curaçao. Te beginnen met de keuken uit de knoekhuisjes. Ofwel: de ‘forneshi di palu di maishi’. Elia Isenia (l) en Elaine Marchena bespreken ieder nummer woontradities uit Curaçao.
“Die is gek”, lijkt de marktmedewerkster te denken als ik vraag of ik de fornèshi’s (fornuizen) mag bekijken. In een bijna uitgestorven Marshé Bieu (oude markt) loop ik richting de grote, rechthoekige fornèshi’s, waarachter nog geen twee uur eerder stevige Curaçaose mama’s hun kuminda krioyo (lokale gerechten) klaarmaakten. Ik zie grote, bakstenen bakken. Daarin een dikke laag as met hier en daar smeulend houtskool. Er straalt inderdaad een behoorlijke hitte van af. Dit zijn replica’s van de fornèshi’s, die vroeger in de keukens van de kas di palu di maishi (knoekhuisjes) werden gebruikt. “Nu heet het Feng Shui, maar het is precies de filosofie die we van onze Afrikaanse voorouders meekregen”, vertelt Elia Isenia. “Een van die uitgangspunten is dat alles wat met vuur of warmte te maken heeft, disharmonie kan veroorzaken. De keuken moest daarom volgens onze voorouders buiten het woongedeelte blijven.” In de knoekhuisjes was de keuken van oorsprong een apart gebouwtje naast het huis. De keukenwanden waren van steen of hout en de dakbedekking van palu di maishi (maïsstengels) of van zink. De keuken had geen vloer en ter hoogte van de keukendeur bevond zich de ramada, een afdakje dat schaduw gaf om onder te eten. Bou di fornèshi Elia heeft als kind ingewoond bij haar oudoom en -tante in een knoekhuis en vertelt uit eigen ervaring. “De fornèshi was het centrum van de keuken en werd permanent op temperatuur gehouden; er lag continu hout of houtskool in de bak. Op de fornèshi stond altijd een trepochi (theepot) met warm water. In droge tijden verzamelden we takken en stronken die we kleingesneden onder de fornèshi legden. Zo hadden we ook in de regentijd droog hout. Niet voor niets zeggen we nu nog steeds ‘bou di fornèshi’ om aan te geven dat iets goed bewaard is.”
december 2010 | januari 2011
Geen kasten In tegenstelling tot de keukens in de landhuizen, had een knoekhuis geen voorraadkasten. Toch werd ook in deze keukens van alles opgeslagen. Uien, knoflook maar ook yorki (gedroogd geiten-, schapen- of varkensvlees) en karni sa (pekelvlees) werden bewaard in een zogenaamde changá. Dit is een langwerpige, spiraalvormige mand van ijzerdraad, in de vorm van een troepiaalnest, die vlak voor de muur werd opgehangen. Een laag doorns aan de rand voorkwam dat ze door beesten werden geplunderd. Op een planki stonden de zogenaamde fleshi’s: flessen met een wijde mond. Hierin werden onder meer schillen van uien, knoflook en sinaasappels bewaard. Die stonden bekend om hun heilzame werking. Ze werden met water gekookt in combinatie met hierba di hole en bladeren van de Sorsakaboom en dit werd door zieke mensen opgedronken.
Eeuwenoude kennis Waar op het eiland kunnen we nog zo’n oude keuken zien? Elia schudt haar hoofd: “Helaas, met het verdwijnen van de op traditionele wijze bewoonde knoekhuizen zijn ook deze keukens verloren gegaan. Maar sommige voorwerpen zijn nog wel op het eiland te vinden. Zo kan je in winkels voor huishoudelijke producten nog steeds changá’s en fleshi’s kopen. Elia kan niet begrijpen dat in moderne huizen de keuken soms tegen een slaap- of eetkamer wordt gebouwd. “In ons klimaat willen we zoveel mogelijk koelte in de woonruimtes. Die warmte van de keuken moet je buiten de deur houden. Bijvoorbeeld door de keuken in een aparte vleugel of uitstekend blok te bouwen. Onze voorouders wisten niets van architectuur. Hun tradities waren gebaseerd op eeuwenoude kennis van de natuur en wat wel of niet goed werkt. Door ons meer te verdiepen in die waardevolle kennis, kunnen we van ons huis een prettiger plek maken.”
27
WoonVisie
Designer Yma Prins over het hergebruik van bestaande meubels
“ Die oude stoel kan zomaar je eye-catcher worden” Architect en interieurontwerper Yma Prins heeft een voorliefde voor hergebruik. Wanneer ze een ‘interior make-over’ doet, werkt ze zoveel mogelijk met de bestaande meubels. ‘Recycling is mijn motto’ zegt ze daarover. En dan bedoelt ze niet een nieuw stofje of een lik verf. Ze verandert de vorm en functie van meubelstukken soms compleet. Tekst Hugo de Klerk Op de eerste verdieping van het mintgroene gebouw aan de Schottegatweg 201 heeft Yma Prins haar bedrijf Design 201. Met twee specialisaties: architectuur en interieurstyling. Over beide onderwerpen kan ze gepassioneerd en bevlogen vertellen. Rustig en met veel zelfvertrouwen. Ze vertelt waarom architecten vaak slechte interieurdesigners zijn. En hoe belangrijk details zijn om alles te verbinden. Maar wij komen vooral praten over interieur design. Want daar is ze erg mee bezig. Ze combineert graag verschillende stijlen tot een smaakvol samenhangend geheel. Maar haar grootste uitdaging is het restylen van interieurs op basis van de bestaande meubels.
Recycling Als klein meisje was Yma Prins al gefascineerd door design. Ze tekende kleding, huizen en meubels en bemoeide zich - gevraagd en ongevraagd - met de interieurs van ouders, vrienden en familie. Na haar middelbare school vertrok ze naar de VS waar ze achtereenvolgens Interior Design studeerde in Boston en architectuur in New York. Hoewel ze veel reist is Curaçao nog steeds haar thuis en uitvalsbasis. Ze houdt van observeren en bekijkt de wereld op haar eigen manier. “Als ik gevraagd wordt om een interieur te ontwerpen, dan ga ik meestal eerst een halve dag bij zo’n familie thuis zitten. Alleen maar kijken. Hoe leven ze, wat doen ze, hoe gebruiken ze hun huis… daar haal ik veel inspiratie uit. Ik praat ook vaak met de ‘live-in’ van het gezin, die weet altijd erg veel.”
Vrije denker Yma is een vrije denker. In haar wereld is niet alles wat het is. Een oude stoel is niet gewoon een oude stoel, maar een bron van nieuwe mogelijkheden. “Je kunt er de rugleuning van afhalen en er een blad opleggen. Dan heb je een tafel. Dat blad kan elliptisch zijn, rond of vierkant. Je kunt de nieuwe tafel in kleuren lakken of bekleden met tegeltjes of met textiel… de mogelijkheden zijn onbeperkt. Die oude stoel kan zo ineens de eye-catcher van je interieur worden.” Op deze manier kijkt ze niet alleen naar meubels, maar ook naar huizen. “De kamers in je huis hebben een naam, maar daarom hoef je ze nog niet zo te gebruiken. Misschien kun je van je slaapkamer wel je woonkamer maken. Niets staat vast. Mensen gaan te makkelijk uit van gewoontes en bestaande situaties. Het kan heel verfrissend zijn om de dingen anders te gebruiken. Of om vorm en functie te veranderen.”
Kijken en zien Een interieur ontwerpen met bestaande meubels is meer dan er een nieuw stofje op zetten. Het gaat ook over het gebruiken, veranderen of combineren. Samenhang en originaliteit gaan hier hand in hand. Zijn daar regels voor? Yma knikt kort. “Als je een meubelstuk wilt veranderen, dan is de belangrijkste regel: kijken. Kijk naar de vorm, kijk naar wat het meubel zegt. There is a story in every piece of furniture. De vorm bepaalt hoe je verder gaat.” Ze neemt weer een stoel als voorbeeld. “Als je een stoel hebt met een bulky vorm, dan moet je voorzichtig zijn met effen kleuren. Die accentueren de vorm juist en laten de stoel groter lijken. Motieven werken precies andersom. Daarmee trek je de aandacht weg van de vorm.” Ook combinaties van klassieke en moderne meubels zijn populair in de designs van Yma, maar samenhang is altijd het sleutelwoord. “Als je klassiek en modern door elkaar gebruikt, krijg je verrassende combi’s. Je kunt bijvoorbeeld een moderne stoel met klassieke stof bekleden of andersom. Een klassieke fauteuil met veel versieringen wordt intrigerender als je deze helemaal rood maakt. Of zilver, zoals de fauteuil van Erik Kuster bij LOT1038.
28
Resida woonmagazine
WoonVisie Yma Prins Na haar middelbare school op Curaçao vertrok Yma Prins naar Boston voor een studie Arts & Interior Design aan de New England School of Design. In 2002 behoorde ze tot de eerste lichting die daar afstudeerde. Daarna vertrok ze naar New York waar ze aan de Parsons School of Design de opleiding ‘Master of Architecture’ volgde. Sinds 2004 is ze weer op Curaçao. Ze heeft het bedrijf Design 201 aan de Schottegatweg waar ze werkt als architect en interieurdesigner. En het liefst in een combinatie van daarvan. Op Curaçao ontwierp Yma ondermeer het gebouw van optica Ana. Over haar vak zegt ze: “Ik kan niet leven zonder design. Ik sta er mee op en ik ga er mee naar bed. Ik zou nooit wat anders kunnen doen.”
Yma Prins, architect en interieurdesigner op een van haar eigen re-designs. ‘There is a story in every piece of furniture.’
Niet alleen omdat de vorm dan veel beter uitkomt, maar ook omdat zo’n stoel normaal nooit rood of zilver is.”Kleur noemt ze een “huge, huge factor”, maar wel ondergeschikt aan de vorm. “Kleur is makkelijk te veranderen. Maar de vorm blijft.”
Textuur op de muur “Hier, voel dit eens”, zegt ze, terwijl ze een stuk goudkleurig textiel aangeeft. Het voelt heerlijk. “Texture is everything to me” zegt ze terwijl ze de andere stoffen door haar handen laat glijden. “Ik kies nooit iets zonder het aan te raken. Hoe voelt het aan je handen? Kun je het lekker vastpakken? Is het fijn om er op te zitten? Hoe voelt dat vloerkleed als je er met blote voeten op loopt? En als het onprettig aanvoelt, waarom zou je het dan gebruiken?”
‘Behang is wonderful, maar op Curaçao niet erg populair’ Het liefste gebruikt ze ook textuur op de muren. “Behang is daarvoor wonderful, maar op Curaçao niet erg populair. Maar het komt terug, let maar op. Als alternatief gebruik ik daarom wel eens mozaïektegels op een muur. Dat is verrassend en geeft veel spanning en diepte. Ze laat een foto’s zien van Bisazza mozaïek wanden. “Hier, dit is toch gewoon prachtig?”
Shopping op Curaçao
beroep op hun vakkennis, en dan zie je ze echt groeien.” Zo maakt Design 201 veel gebruik van meubelmakers. “Meestal gaan we dan naar Guiseppe Josephia in Zeelandia, naar de heer Weert in Santa Maria of naar Franklin Klaber. Stofferen laten we meestal doen door de Samira Matrassenfabriek en soms ook bij Humphrey Jambo in Santa Maria. Voor interieurstoffen ga ik meestal naar Ackerman, Donatella of Casa Salomon in Punda. Maar eigenlijk maakt het niet uit waar je het koopt. Ik heb ook wel eens prachtige stoffen gekocht bij de Chinees in Suffisant.” Ze wijst naar de lampen op haar kantoor. “Alleen op het gebied van verlichting vind ik het aanbod hier nog wat mager. Er gebeurt wel veel op dat gebied. Gelukkig maar, want licht is de ‘number one tool to make or break a room’. We doen altijd veel met licht. Laten dimmers inbouwen, maken combinaties van direct en indirect licht en gebruiken veel ambient lighting.” Met licht kun je de atmosfeer in een kamer totaal veranderen, zegt Yma. “Maar licht alleen is niet genoeg. Alles hangt samen. Je huis klopt pas als alle onderdelen daarin ook met elkaar kloppen…”
Hogere inkomens gooien minder weg Vaak worden versleten meubels gewoon en zonder veel nadenken weggegooid. Het is Yma Prins opgevallen dat vooral mensen met lage inkomens hun kapotte meubels veel eerder wegdoen dan de mensen met hogere inkomens. “Misschien omdat mensen met minder geld graag willen laten zien dat ze iets nieuws kunnen kopen. Voor hun is dat iets bijzonders.”
Of ze nu een nieuw interieur ontwerpt of een bestaand verandert: Yma Prins koopt zoveel mogelijk op Curaçao zelf. “Vaak denken de mensen slecht over wat je hier op het eiland kunt krijgen of kunt laten maken, maar dat is echt onterecht. Je moet soms even naar zoeken, maar at the end of the day kun je hier alles vinden.” Yma werkt veel met meubelmakers, stoffeerderijen en bouwbedrijven. “Ik vind dat vakmensen hier onderschat en ondergewaardeerd worden. Klanten zijn vaak alleen geïnteresseerd in de prijs. Hun vakmanschap wordt te weinig aangesproken. We doen wel een
december 2010 | januari 2011
29
WoonVisie
Behang ligt moeilijk op Curaçao. In plaats daarvan kun je ook mozaïektegels gebruiken, zelfs in je woonkamer. Hier een voorbeeld van mozaïekbehang van Bisazza.
Een simpel maar creatief idee: oude koffers als bijzettafel
< 9 ideeën voor een oude tafel
Een ontwerp van Yma Prins: doorgezaagde oude tafels als boekenkast.
Nog een vondst van Yma: een uitgehold boek als bonsaiplantenbak.
Designer Yma Prins houdt van recycling en denkt graag ‘out of the box’. Bij een ‘interior re-design’ gebruikt ze bij voorkeur bestaande meubels die ze compleet verandert of een andere bestemming geeft. We vroegen haar wat je bijvoorbeeld allemaal kunt doen met een oude en afgesleten eettafel: * De tafel inleggen of bekleden met mozaïek * Er totaal andere poten onder zetten * De poten met stof bekleden * Het blad vervangen door glas of een spiegel (zie foto) * De poten in de lengte doorzagen * Er verlichting (zoals led-strips) op monteren * Het blad een geheel andere vorm geven * Er een lage tafel van maken (poten afzagen) * Het blad vervangen door marmer * Doorzagen en tegen een muur monteren
Deze rieten stoeltjes kregen een Yma Prins make-over en veranderden in comfortabele zetels met luxe stof.
30
Resida woonmagazine
Makelaars te duur? Bij ons betaalt u slechts 2% courtage bij verkoop van uw woning
2
kijk op onze website
economy-realty.com of bel
515 96 45
Economy Realty Curaรงao de betaalbare makelaar!
%
Hypotheek vanaf 5% dankzij
Girobank!
Voor meer informatie: 433 9130 Toegewijd aan jou!
Voor meer informatie: 433 91 30
Fax: 461 78 61
Email-adres: info@gironet.com
Website: www.girobank.an
Trots op mi kas nobo Ook trots op uw nieuwe huis? Voor onze rubriek Trots op mi kas nobo (‘trots op mijn nieuwe huis’) portretteren fotograaf Ariadne Faries en redacteur Jacomine Lagas mensen die net de sleutel van hun nieuwe huis hebben gekregen. Nieuwbouw of bestaand, dat maakt niet uit. Heeft u ook een nieuw huis en bent u daar ook trots op? Stuur een mail naar redactie@resida-magazine.com. Wie weet zien we u straks terug in een van onze volgende nummers...
Heel gelukkig zijn ze met hun nieuwe huis: Lida Pandt, haar zoon Malik en dochters Maia en Maxine (niet op de foto). Een mooi nieuwbouwhuis, ‘from scratch’ gebouwd en helemaal ingedeeld naar de wensen van de nieuwe bewoners. Genoeg ruimte voor de kids en – ook belangrijk- voor Lida een eigen werkkamer. Huize Pandt staat in Trai Seru, centraal gesitueerd en prachtig op een heuvel gelegen. Een groot voordeel is dat de kinderen naar school kunnen lopen. Uniek op Curaçao! Lida is collectiebeheerder bij Stichting NAAM en heeft contact met alle musea op Curaçao. Ze leest graag en hoopt dat ze daar weer tijd voor krijgt nu het huis klaar is. Malik en Maia zitten op de Havo en Maxine doet VWO. Malik is blij dat hij zo dicht bij
december 2010 | januari 2011
school woont; kan hij na schooltijd lekker blijven voetballen en basketballen op het schoolplein. Muzikale Maia is net begonnen met saxofoonles en oefent op haar eigen kamer. Grote kinderen mogen vaak zelf kiezen hoe ze hun kamer inrichten. Ook de kids Pandt mochten zelf de stijl van hun kamer bepalen en verven. “Ik heb alleen ingegrepen toen voor de zoveelste keer de kleur veranderde”, zegt Lida. “Inmiddels is het helemaal naar hun zin”. Wat is de favoriete plek in huis van het hele gezin? In koor: “De keuken! Deze ligt praktisch in de woonkamer. Wel zo gezellig: Lida aan het koken en de kids achter de tv of computer.”
33
Wonen & Infrastructuur
Stroomvoorziening is niet zo simpel als het lijkt
De worsteling van Aqualectra Tekst Hugo de Klerk
De stroomvoorziening op Curaçao staat regelmatig ter discussie. Vanwege de tarieven maar vooral vanwege het vele afschakelen. Voor veel mensen is dat aanleiding om beschuldigend naar Aqualectra te wijzen. Maar ligt het wel zo simpel? Hoe is deze situatie ontstaan? En wat wordt er aan gedaan? We vroegen Aqualectra om een openhartig interview over de stroomvoorziening. Al snel kwam er groen licht voor een gesprek met Darick Jonis MSc, de manager van het elektriciteitsnet. “En alles is bespreekbaar”, voegde de PR-afdeling daar aan toe. Aldus reisden we naar de Dokweg met een vragenlijstje over afschakelen, stroomtarieven, netspanning en alternatieve energie.
Afschakelen Praten over elektriciteit op Curaçao is praten over afschakelen. Regelmatig worden wijken zonder stroom gezet omdat de vraag naar elektriciteit groter is dan de beschikbare productiecapaciteit. Vroeger gebeurde dat vrijwel nooit. Hoe is dat zo gekomen?
Netmanager Darick Jonis zucht. ”Zal ik je uitleggen”, zegt hij geduldig. “Allereerst moet je weten dat je netstroom niet kunt opslaan. Er is geen reservevoorraad zoals bij drinkwater. Dus als de vraag groter is dan de productiecapaciteit hebben we meteen een probleem. En helaas is daar maar één oplossing voor: afschakelen. Ofwel: de vraag terugbrengen naar de beschikbare productiecapaciteit.“ In 2010 is dat zo’n 35 keer gebeurd (tegen 45 keer in 2009). Soms door storingen, soms vanwege dringend onderhoud. Maar meestal omdat de vraag naar elektriciteit simpelweg hoger was dan het aanbod. Het stroomverbruik op Curaçao is al een tijd aan het stijgen; gemiddeld met 1 procent per jaar. Was deze situatie dan niet te voorzien? En waarom kan er niet gewoon een extra centrale er bij? Jonis zet een peinzende blik op. “Was het maar zo simpel.”
Stijgende olieprijzen Op een whiteboard tekent hij de situatie. Aqualectra is een overheidsbedrijf. De regering heeft er het laatste woord en bepaalt de tarieven. “De prijs voor stroom
bestaat uit drie componenten: vaste kosten, variabele kosten en reserveringen. De vaste kosten zijn die van onszelf; denk aan administratie, medewerkers, installaties en gebouwen. De variabele kosten bestaan vooral uit brandstof. En de reserveringen zijn nodig voor toekomstige investeringen en vervangingen.” De elektriciteit hier wordt voornamelijk opgewekt met diesel. Jarenlang was de stroomprijs hier gebaseerd op een olieprijs van 20 tot 25 dollar per vat. Maar in 2001 begon de olieprijs te stijgen, in 2008 zelfs tot 150 dollar per vat. “De overheid heeft er toen voor gekozen om de tarieven niet te verhogen”, zegt Jonis. “Om de gestegen dieselkosten te betalen moesten wij onze cash-flow aanspreken. We hebben onze stroom zelfs een tijdje gedwongen onder de kostprijs moeten verkopen. Op die manier hebben we meer dan 100 miljoen voorgefinancierd.” In 2008 en 2009 vond Aqualectra de situatie bedrijfseconomisch niet langer verantwoord en vroeg het toenmalige Bestuurscollege met klem om een tariefsverhoging. Toen een beslissing daarover uitbleef moest deze door Aqualectra onder druk van een rechtszaak worden afgedwongen.
Importeren Dat er op piekmomenten meer stroom wordt gevraagd dan een land kan produceren is op zich niet uitzonderlijk. Ook in Nederland is er bijvoorbeeld niet genoeg capaciteit om op piekmomenten aan de vraag te voldoen. Toch geeft dat nooit problemen. Het Nederlandse elektriciteitsnet is gekoppeld aan dat van (onder meer) Frankrijk, Duitsland en Scandinavië. Energiebedrijven in deze landen importeren en exporteren stroom al naar gelang de vraag. Er is zelfs een officiële elektriciteitsbeurs: de APX-Endex in Amsterdam.
Het klimaat is ook hard voor de generatoren van Aqualectra. Onderhoud en inspectie zijn constant nodig
34
Resida woonmagazine
Wonen & Infrastructuur Darick Jonis, de Manager Power Distribution van Aqualectra. “Even snel een nieuwe centrale bijplaatsen is helaas niet zo eenvoudig.”
technisch transportverlies. Het theoretisch laagst haalbare is 8%. Dit onderwerp heeft onze aandacht, maar we zien het niet als een echt probleem.”
Zenuwcentrum
“Het elektriciteitsnet van Curaçao is nergens aan gekoppeld” verduidelijkt Jonis. “We hebben dat wel eens onderzocht maar het is een investering van miljarden. Je moet ook meteen ver weg. Venezuela lijkt een logische keuze maar daar kampt men zelf met een groot tekort (Chavèz heeft in 2010 per decreet een officiële ‘electricity emergency’ uitgeroepen, red.). Een kabel naar Aruba of Bonaire heeft ook weinig zin omdat de productie daar eveneens beperkt is. We moeten al onze stroom dus zelf opwekken.”
Stroomprijs Uit een recente publicatie van Carilec (de vereniging van Caribische elektriciteitsbedrijven) blijkt dat de stroomprijs van Aqualectra tot de Caribische middenmoot behoort. Er zijn 17 eilanden onderzocht (zie het lijstje bij dit artikel) en Aqualectra staat op 12. Opvallend is dat elektriciteit op Aruba 10 dollarcent per kWh goedkoper is, terwijl daar toch minder mensen wonen. Vanwaar dat verschil? Daar zijn verschillende oorzaken voor zegt Jonis. Het produceren van stroom met een frequentie van 50 Hz (zoals hier) is duurder dan stroom van 60 Hz (Aruba). Het netwerk op Curaçao is bovendien uitgestrekt en kostbaar in het onderhoud. “Om je een idee te geven: we hebben hier 13 onderstations en 3.800 transformatoren. Op Aruba is het net veel compacter.” Bij drinkwater is er een probleem met het ‘ongeregistreerd verbruik’. Voor een kwart van het water wordt nooit betaald. Hoe is dat bij de stroom? “Daar is dat 15,1%”, zegt Jonis. “Voor het grootste deel is dat
Terugkomend op het afschakelen: hoe gaat dat in zijn werk en wie bepaalt welke wijken er zonder stroom komen te zitten? Jonis neemt ons mee naar een bescheiden uit containers opgetrokken gebouwtje op het terrein naast de Emancipatieboulevard. “Het zenuwcentrum van de stroomvoorziening”, zegt hij terwijl de beveiligde deur openzwaait. In de eenvoudig ingerichte ruimte zien we een groot scherm met het elektriciteitsnetwerk van Curaçao. Icoontjes melden in real-time het energieverbruik in de verschillende wijken. Jonis pakt de muis, rolt naar zo’n icoontje en klikt op een afrolmenu. “Zie, ik kan deze wijk nu met één muisklik afschakelen. Vroeger moesten we daarvoor de wijken in maar nu besturen we dat allemaal vanaf hier. Ook storingen kunnen we met dit systeem snel oplossen.”
Altijd stroom in Punda Het afschakelen verloopt meestal automatisch, maar vaak bepaalt de operator in het gebouw aan de Dokweg waar de stroom er afgaat. Jonis laat de afschakellijst zien. Daarop staan alle wijken met een nummer. De wijken met een ‘1’ worden als eerste afgeschakeld, daarna alles met een 2 en dat gaat zo door tot 7. “We passen deze lijst regelmatig aan zodat we het schakelen eerlijk over het eiland verdelen.” Kan het ook gebeuren dat de operator zijn eigen wijk (of die van zijn familie) juist niet afschakelt? Jonis is opnieuw eerlijk. “Ja, dat kan. De operator bepaalt welke wijken er worden afgeschakeld en daar heeft hij een zekere vrijheid in. Maar we controleren en registreren alles. Als bepaalde wijken te vaak of te weinig zijn afgeschakeld, krijgen ze vanzelf een andere plaats op de schakellijst. We garanderen dat de pijn van het schakelen gelijkmatig wordt verdeeld.” We kijken ondertussen nog even aandachtig naar de lijst. Er zijn ook wijken met een 0. “Die worden nooit afgeschakeld” zegt Jonis. Het gaat om Punda, de ziekenhuizen en de dokken. Ook voor de marinebasis is er een speciale regeling. “Kernlocaties op het gebied van bestuur, economie en veiligheid,” zegt de netmanager.
Uniek: 127 volt/50 Hz De netspanning op Curaçao is 127 volt bij 50 Hz (‘Hertz’ of ‘cycles’). Die combinatie wordt verder alleen gebruikt op Bonaire en Madagascar, in Libië en een deel van Marokko. In Europa is de netspanning 230V/50 Hz, in de VS is dat 110V/60 Hz. Waarom eigenlijk dit unicum? “Een erfenis uit het verleden”, verzucht Jonis. “Tot in de jaren vijftig was dit ook de netspanning in Nederland. Daar is ooit een omschakeling gemaakt naar 220 volt maar hier is dat nooit gebeurd. We hopen wel dat het ooit nog zover komt. Aan nieuwe verkavelingsplannen leveren we nu bijvoorbeeld alleen nog maar 230 volt. Maar het is een ingewikkeld proces. Ik verwacht niet dat ik zelf nog ooit een volledige overgang naar 230 volt zal meemaken.”
Apparatuur uit de VS Als we ooit overstappen op 230 volt, dan kan apparatuur uit de VS hier niet langer direct op het stopcontact worden aangesloten. Dat gebeurt nu wel, maar niet zonder problemen. Het verschil tussen 110 en 127 volt lijkt misschien klein, maar het is wel 15%. Bij de frequentie (50/60 Hz) is dat verschil zelfs 20%. Apparatuur voor de Amerikaanse markt heeft het hier moeilijk. Alles wat draait en beweegt wordt warmer en de levensduur is korter. Amerikaanse adapters gaan vaak al na een paar dagen stuk, klokken lopen te langzaam en (spaar)lampen halen maar een fractie van hun normale levensduur. Vooral 110 volt apparaten die veel en lang aan staan geven snel problemen. Daarom zijn airco’s hier altijd 230 volt en hangen Amerikaanse koelkasten aan een transformator. “Het zou veel problemen voorkomen als we helemaal zouden overstappen naar 230 volt.”
Dit eenvoudige gebouwtje naast de Emancipatieboulevard is het zenuwcentrum van de stroomvoorziening. Hier wordt zowel de productie als het afschakelen geregeld.
december 2010 | januari 2011
35
Wonen & Infrastructuur Meer centrales Als we vragen naar de toekomst, vertelt Jonis over de plannen voor 2020 en 2030. Deze beschrijven hoe de stroomvoorziening er dan uit moet zien. Bestaande centrales worden vervangen en/of uitgebreid. Maar omdat Aqualectra zelf vrijwel geen investeringskapitaal meer heeft, moet dit worden betaald door externe financiers. Een voorbeeld daarvan is het Curaçaose bedrijf NuCapital dat de windmolens op Tera Kora en Hato gaat moderniseren. Jonis geeft een tabel. Er staan nu 5 centrales op Curaçao die samen goed zijn voor maximaal 160 megaWatt (MW). Het gemiddeld dagelijks stroomverbruik is 135 MW (exclusief Isla), dus er is weinig ‘headroom’. Er zijn concrete plannen om het totaal opgesteld vermogen met 60% te verhogen naar 215 MW. De productie van windenergie gaat zelfs met 600% omhoog: van 6,5 MW nu naar 36 MW in 2012. Ook ligt er een plan voor stroomopwekking door vuilverbranding. De regering Schotte heeft daarnaast een pakket maatregelen aangekondigd om het energieverbruik op het eiland omlaag te brengen. “Dat gaan we ondersteunen met onder meer Home Energy Surveys, adviezen over energiebesparing bij de consumenten thuis. We willen ook expert en voortrekker zijn op het gebied van energiebesparing.“ Als al deze plannen doorgaan, ligt de productie van elektra straks dus 60% hoger terwijl het stroomverbruik lager ligt. Misschien kunnen we dan alsnog een kabel naar Venezuela trekken – maar dan voor de export... Het scherm met het elektriciteitsnetwerk van Curaçao. Het energieverbruik is er per wijk in real-time te zien. Ook het afschakelen gebeurt vanaf hier.
Op Tera Kora staat het oudste windmolenpark in de Caribbean. Het is versleten en buiten gebruik. Investeringsmaatschappij NuCapital werkt aan een ingrijpende modernisering. Het nieuwe park, goed voor 25 MW, wordt al 2011 in gebruik genomen.
Een van de 3.800 trafo’s van Aqualectra. Het netwerk van Curaçao is zeer uitgestrekt en daarom duur in onderhoud.
Stroomprijzen in de Caribbean Basistarieven kleinverbruik per kWh (in USD)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 - -
land
tarief
aansluitingen
Trinidad Belize St. Lucia Bahamas 2 Aruba Jamaica Barbados St. Vincent Anguilla St. Maarten Grenada Curaçao Dominica Cayman Antigua Bahamas Bermuda
0,05 0,22 0,24 0,26 0,26 0,27 0,30 0,33 0,33 0,33 0,34 0,36 0,37 0,38 0,39 0,43 0,57
412.500 76.353 60.028 102.952 39.912 585.219 121.403 39.896 7.695 19.000 43.211 70.000 29.790 26.322 30.618 122.131 36.303
USA Nederland
0,27 0,30
(Bron: Carilec Tariff Survey - June 2010 / Aqualectra)
36
Windmolens en zonnecellen: geen probleem Met windmolens en zonnepanelen kun je zelf stroom opwekken. Dat is in het buitenland langzamerhand een serieuze trend aan het worden, maar op Curaçao gaat het verhaal dat Aqualectra je afsluit als je zelf stroom gaat opwekken. Hoe zit dat precies? “Dat is een hardnekkig misverstand”, zegt Darick Jonis van Aqualectra. ”Windmolens en zonnecellen zijn niet verboden. Wij zijn er ook niet op tegen en we sluiten je ook niet af. Het is alleen niet toegestaan om deze apparatuur aan het net te koppelen. Wij zijn verantwoordelijk voor de kwaliteit van de geleverde stroom en de bescherming van onze klanten. En we weten niet precies wat de gevolgen zijn voor de stabiliteit en kwaliteit als je overal losse installaties aan het net gaat koppelen. Er zijn technische voorschriften en regels nodig om dat goed te laten werken en zelfs in Europa zijn ze daar nog niet helemaal uit. We vinden het wel een erg interessante ontwikkeling waar we graag ervaring mee willen opdoen. Als je plannen hebt, kom vooral praten.” De regering Schotte maakte onlangs bekend dat ze de energiehuishouding van het eiland veel groener wil maken. Daartoe hoort ook een nieuwe wet die bepaalt dat huishoudens straks stroom aan het net kunnen terugleveren.
Resida woonmagazine
Invite the Outdoors Inside Our folding doors are the solution for seamless integration of craftsmanship and lifestyle
Opening hours: monday - saturday 9 am - 1 pm & 2 pm - 6 pm
Beatrixplein 7 | telefoon 736-1234 | e-mail: islandsbest@hotmail.com | facebook: Islandâ&#x20AC;&#x2122;s Best
Huis & Vloer
Meekijken met de vakmensen van Caribbean Floors
De gietvloer in acht stappen Op de woonbeurs Living trok de stand van Caribbean Floors veel publiek. Ze hadden vaak inhoudelijke vragen. Wat is een gietvloer eigenlijk? Is het een beetje sterk? Waar moet de ondergrond aan voldoen? En bovenal: hoe maak je zo’n vloer? Met een camera en een schrijfblok volgden we het proces.
38
Zeer geschikt voor een vloer omdat het slijtvaster is dan laminaat. Er gaat een tweede demo-stukje onze kant op: “deze is van epoxy, dat kan ook. Dat gebruiken we meer voor bedrijfsgebouwen waar de vloer zwaar wordt belast.“ Beide materialen zijn in iedere kleur te krijgen en er kunnen zelfs gekleurde ‘flakes’ doorheen zodat je een levendig patroon krijgt.
‘PU’ zegt Anton Janssen van Caribbean Floors terwijl hij ons een demo-stukje vloer toeschuift. “Onze gietvloeren zijn meestal van poly-urethaan, een chemische verbinding van polymeren.”
Maar hoe giet je een vloer? Wat komt er bij kijken? We volgden het proces op de voet in een nieuwbouwwoning.
1 Vochtmeten Vocht heeft als bijnaam ‘de stille sloper’ en ook een gietvloer is niet bestand tegen een vochtige ondergrond. Het vocht kruipt omhoog en drukt de gietvloer vanaf de onderkant los. Een gietvloer is water- en dampdicht, dus er ontstaan dan vochtblazen. Janssen begint pas met werken als het vochtpercentage van de ondergrond minder is dan 2,5%. Het begint dus altijd met een vochtmeting.
2 Schuren Een gietvloer is maar 2 mm dik. Oneffenheden en bobbels in de ondergrond moeten daarom eerst worden weggeschuurd. “Als je ondervloer golft en bobbelt, dan golft en bobbelt je gietvloer mee.” Een speciale schuurmachine met diamantschijven vlakt de ondergrond af. Is het beton van de ondervloer zacht, zoals op de foto, dan geeft dit veel stof. Maar meestal levert het nauwelijks overlast op.
3 Stofzuigen “Betonstof is waardeloos”, zegt Janssen. “Je kunt er niks mee en je hebt er niks aan. En het gaat ook nog eens ten koste van de hechting.” Stofzuigen dus. Geduldig, zorgvuldig en met een speciale industriële stofzuiger die geen moeite heeft met waardeloos betonstof.
4 Hechtlaag aanbrengen De toplaag moet perfect hechten aan de ondergrond om de gietvloer bestand te maken tegen zware belastingen als wieltjes van een bureaustoel of naaldhakken. Daarom wordt als eerste een hechtlaag aangebracht. Deze dringt diep in het beton door en vormt zo een stevige verbinding met de toplaag.
Resida woonmagazine
Huis & Vloer
Wat is een gietvloer? Een gietvloer is een circa 2 mm dikke laag kunststof die als een vloeibare stroop over de ondergrond wordt gegoten. Letterlijk. De vloer droogt daarna glad en keihard op. Gietvloeren zijn er in iedere denkbare kleur. Ze kunnen worden versierd met kunststof snippers of andere materialen en er kunnen zelfs patronen mee gemaakt worden. De vloer is slijtvast en volkomen waterdicht en daardoor ook geschikt voor natte ruimtes als badkamers en zwembaden. Een kunststof vloer kan zowel op een bestaande als op een nieuwe ondergrond worden gelegd. Een gietvloer kan zelfs over bestaande tegelvloeren worden gelegd zonder dat je de voegen in de ondergrond er doorheen ziet. Gietvloeren voor thuisgebruik bestaan uit poly-urethaan, een enorm veelzijdig materiaal. Behalve vloeren wordt het ook gebruikt voor PUR-schuim, kitten, wieltjes en elastische materialen als Lycra en Spandex. Voor industriële vloeren wordt meestal epoxy gebruikt. Op Curaçao is Caribbean Floors het enige bedrijf dat de gietvloeren levert.
5 Egaliseren De vloer op de foto kampte met scheuren en kuilen. Met speciaal egalisatiemiddel worden deze opgevuld en geëgaliseerd. “Deze methode gebruiken we ook als we een gietvloer leggen over een bestaande tegelvloer. Dan vullen we eerst de voegen op zodat je daar later niets meer van ziet.”
6 De vloer mengen Met de ondervloer helemaal klaar kan het gieten van de eigenlijke vloer beginnen. Deze is gemaakt van een twee componentenmateriaal dat ter plekke wordt gemengd en daarna meteen gebruikt moet worden. Terwijl de één binnen de vloer giet, maakt de ander buiten de volgende emmer klaar. Tussentijds even stoppen is er niet bij.
7 Gieten Vakmanschap is hier meesterschap. Anton Janssen maakt al jaren gietvloeren en met vaste hand giet hij de ene na de andere emmer over de ondergrond. Met een grote spatel verdeelt hij daarna de stroperige massa. Een gietvloer is ‘self levelling’ en trekt zichzelf strak. Tijdens het uitharden wordt de vloer warm en mag je er 24 uur niet op lopen.
8 Aflakken Tot slot komt er een keiharde laklaag op die de vloer verder beschermd. Deze heeft meestal dezelfde kleur als de ondervloer, maar iedere kleur is mogelijk. Ook kan dat later nog worden aangepast. “In Europa heb ik jarenlang vooral vloeren gemaakt in grijs en wit. Toen ik hier kwam wonen dacht ik ‘leuk, eindelijk vloeren met kleur’. Maar ook hier zijn grijs en wit de trend..”
december 2010 | januari 2011
39
Huis & Verkoop
Verkoopstyling maakt een huis aantrekkelijker
“ Je verkoopt toch ook geen modderige auto” ‘You only get one chance to make a first impression.’ Die uitspraak is zeker waar bij een koophuis. Als de eerste indruk bij potentiële kopers niet goed is, komen ze niet meer terug. Het ‘stylen’ van een huis kan zorgen dat het sneller en voor een hoger bedrag wordt verkocht. Samen met styliste Babette Buijs en makelaar Economy Realty namen we een huis onder handen. Tekst Ellen Timmer Aan het eind van de middag tijdens een drukke week stap ik samen met Yolanda de Wilde van makelaar Economy Realty binnen bij styliste Babette Buijs. Nieuwsgierig als wij journalisten zijn vond ik het meteen een goed plan om bij haar thuis af te spreken voor dit interview. Haar woonkamer is geheel in zwart en wit en krijgt door de mooie donkere houten vloer een warme huiselijke uitstraling. Het zijn niet zozeer de meubels en de accessoires, maar vooral de opstelling en de combinaties die hier de hand van een styliste verraden. Babette schenkt voor zichzelf en Yolanda witte wijn in en voorziet mij, ik ben immers aan het werk, van een sapje. Al snel ontspint zich een geanimeerd gesprek over de do’s en don’ts bij het in de verkoop zetten van een huis. Kinderschoenen
Op Curaçao staat het concept van verkoopstyling nog in de kinderschoenen. Een snelle blik op de website van Curaçaose makelaars maakt duidelijk dat er heel wat te verbeteren valt aan de presentatie van de te koop staande huizen. Sinds kort biedt
Voor
Economy Realty deze service, verkoopstyling, aan haar klanten aan. Een huis wordt dan onder leiding van een stylist opgeknapt en aangekleed om zo de verkoopbaarheid te vergroten. “Waar je hier bijvoorbeeld rekening mee moet houden als je een huis verkoopt, is dat we op Curaçao te maken hebben met 55 verschillende nationaliteiten en dus 55 verschillende culturele achtergronden”, zo stelt styliste Babette Buijs. Ze woont en werkt hier al 16 jaar. Op initiatief van Resida heeft ze samen met Yolanda de Wilde van Economy Realty een huis op Groot Kwartier gedeeltelijk gerestyled. “Het is een leuk huis met veel potentie en veel ruimte maar het was nogal uitgesproken kleurig. Heel veel kleur, te veel kleur. Mensen kijken daar lastig doorheen. Waneer je een huis te koop zet, wil je zo veel mogelijk mensen aanspreken. Het huis moet interessant zijn voor een breed publiek.” Emotioneel loslaten
Als je besluit je huis te verkopen, moet je er op dat moment eigenlijk al meteen emotioneel afscheid van nemen, vindt makelaar Yolanda de Wilde. “Begin alvast met het weghalen van persoonlijke dingen, fotolijstjes, schilderijen en hele uitstallingen van sieraden en andere persoonlijke verzamelingen. Reserveer een plek of een kamer om die spullen alvast in dozen op te slaan. Vaak helpt het ook om iemand die geen emotionele band heeft met jouw huis een kritisch rondje te laten maken. Ze kunnen je wijzen op verbeterpunten en dingen die je zelf niet meer ziet. We merken dat kopers steeds kritischer worden en bij wijze van spreken al afhaken door beschadigingen in het schilderwerk. Investeer een paar duizend gulden, repareer beschadigingen, verf
Na
De porch en de inrichting waren erg kleurrijk. Tè kleurrijk. Schildersbedrijf Martis maakte de muren wit en persoonlijke zaken als foto’s werden weggehaald.
40
Resida woonmagazine
Huis & Verkoop
hier en daar wat en vooral: ruim op! Op zich hoef je helemaal geen drastische dingen te doen, maar veel mensen denken er niet op die manier bij na. Hele kleine dingen kunnen kopers ontmoedigen of de prijs van een huis enorm naar beneden halen. Dat is zonde, je laat daardoor geld liggen.” Babette vergelijkt het met een auto. “Je koopt toch ook geen auto die onder de modder zit of waarvan het interieur vol ligt met persoonlijke spullen? Iedereen snapt dat een auto die er schoon en glimmend bijstaat veel makkelijker te verkopen is. Bij een huis is dat effect nog groter.” Uitstraling en de sfeer zijn erg belangrijk voor de verkoopbaarheid van een huis”, valt Yolanda bij. “Die blinkende auto geeft goed aan waar het eigenlijk om gaat. Ik maak wel mee dat mensen niet eens rondslingerende kleding opruimen als we foto’s komen maken. En we zien vaak dat verkopers moeite hebben om hun eigen smaak los te laten. Of om die bont gekleurde muur over te schilderen. Het kan dan heel goed werken om er een stylist bij te halen. Die heeft verstand van kleuren en weet hoe je een bepaalde ruimte goed tot zijn recht kunt laten komen. Hoe je in het kleurgebruik en de inrichting een mooie balans kan brengen. Daar gaat het eigenlijk om.” Make-over
De ‘make over’ van het huis in Groot Kwartier laat goed zien hoe je alleen al door op te ruimen meer rust en ruimte kan creëren. En hoe je met de inbreng van een stylist, met neutraal kleurgebruik en wat simpele herschikkingen een ruimte een veel aantrekkelijker en gebalanceerde uitstraling kunt geven. Ook de verkoopbaarheid van een leegstaand huis kan een enorme boost krijgen als je een stylist in de arm neemt. “Ik maak dan een deal
Voor
In de badkamer bestond de verkoopstyling vooral uit opruimen. Daardoor krijgt de koper niet het idee dat je bij iemand anders binnenkijkt.
Na
Ook in de keuken was opruimen het belangrijkste. Het wat ouderwets aandoende gordijntje is verdwenen en de inrichting is neutraler geworden.
december 2010 | januari 2011
41
SHOWER HEAD
55
NAFL.
LED LIGHT
Caracasbaaiweg 49-B - Tel.: 461-7090 www.uponor.com - www.eledtron.com
,00
Huis & Verkoop
Met dank aan… Aan de restyling van het huis in Groot Kwartier werd geheel kosteloos meegewerkt door: • Martis Quality Painting & Consulting BV • Ackerman NV • Babette Buijs/Think Big Productions en • Yolanda de Wilde van Economy Realty. Masha danki pa bo koperashon!
Voor
met een meubelzaak en regel mooie stoffen zodat we op de foto’s en op een ‘open huis party’ kunnen laten zien wat de mogelijkheden in verschillende ruimtes zijn. Het helpt kijkers een goed beeld van de woning te krijgen en soms vallen ze voor het hele plaatje en willen ze precies dat bankstel erbij hebben.” Een uur later stap ik in mijn auto op weg naar een volgende afspraak. En ik weet nu wat ik straks in mijn woonkamer op de vloer wil hebben. Zo’n koeienhuid als bij Babette, helemaal geweldig!
Na
Een slaapkamer is altijd erg persoonlijk. Kopers willen zich voorstellen hoe het zal zijn als dit straks hun slaapkamer is. Een te persoonlijke inrichting maakt dat moeilijker.
Voor
Na
Ook al heb je iets bijzonders van je huis gemaakt, voor een snelle verkoop is een neutrale, minder uitgesproken inrichting meestal beter. Je verkoopt een huis, niet je creativiteit.
december 2010 | januari 2011
43
Tekst Elaine Marchena | Fotografie Iliana Mauris
Appartementen kijken met House for Sale 3x3
Appartementen. Je hebt ze in alle soorten en maten, ook op Curaçao! Het Resida woonpanel bezocht er drie. Van fijn betaalbaar tot decadent duur. Het was weer een uitdaging om alle drie woningen op één dag te bezichtigen. Een panellid had zich verslapen, een kwam te laat en de fotograaf had haar handtas thuis laten liggen. Eenmaal op gang gekomen, trotseerden we ook nog een dreigende afsluiting van het gebied waarin zich een van de appartementen bevond. Het huizenbezoek werd verder nog opgeluisterd met een avontuurlijke klauterpartij over een balustrade (bouwvakkers in actie) en een enorme stortbui tijdens het bezoek aan het derde appartement. Meedoen aan het Resida woonpanel is niet voor watjes!
Over het woonpanel
Het woonpanel bestaat iedere keer uit andere leden. Zij hebben met elkaar gemeen dat ze graag bezig zijn met hun woning en het leuk vinden om verder te kijken dan hun eigen huis. Houdt u ook van huizen en heeft u interesse om mee te doen aan een volgend woonpanel? Stuur een mailtje naar redactie@resida-magazine.com en wij nemen contact met u op!
44
Judith Strous Ranvir Sukul Jacomine Lagas
Blue Bay – Triple Tree Resort, 3-kamer appartement De makelaar vangt ons op voor het kantoor van RE/MAX BonBini in de Sales Office van Blue Bay. Zijn mooie, klassieke outfit past perfect bij de golf-entourage van Blue Bay. Wij rijden achter hem aan naar het Triple Tree Resort. Deze appartementen kun je zelf bewonen of aan vakantiegangers verhuren, naar keuze via de rental pool van Blue Bay. De twee condo buildings zijn in een fraaie, tropisch-gele tint geverfd en bestaan uit vier verdiepingen. Ranvir denkt opeens terug aan zijn reis naar Tsjechië, vanwege de wat klein uitgevallen raampjes aan de achterzijde (maar wel zo koel!) en de entree is nog niet echt dat je denkt: “wow”. Maar als je eenmaal binnen bent, wil je hier eigenlijk nooit meer weg. Op de begane grond bevinden zich opbergboxen, een voor ieder appartement. Super handig voor dingen die je liever niet in de woonruimtes bewaart, of voor je duik- en golfspullen. Want op Blue Bay kan dat allebei. Het driekamer appartement dat wij bekijken, is maar liefst 190 m2 groot en bevindt zich op de vierde etage, met een adembenemend, wijds uitzicht op het omringende terrein met de prachtig aangelegde golfvelden. Het balkon blijkt een riante woonporch op vierhoog. De balustrade is robuust en vertrouwenwekkend - zelfs als je hoogtevrees hebt - maar Jacomine heeft haar twijfels over de veiligheid voor kleinere kinderen.
De slaapkamers hebben allemaal ruime, ingebouwde kasten of een walk-in closet en een eigen, luxe uitgevoerde badkamer met toilet, douche en wastafel, de ‘master bathroom’ heeft zelfs een bidetje. Aan de buitenkant zijn de Triple Tree Resort appartementen niet erg spectaculair. Maar als je er eenmaal binnen bent, wil je er nooit meer weg.
De appartementen zijn licht en Judith kijkt genietend naar de mooie, neutrale kleuren van de gebruikte materialen en inrichting met meubels van het merk Menker.
Resida woonmagazine
House for Sale 3 x 3
Jacomine, Judith en Ranvir
Wie gingen er deze keer mee om appartementen te bekijken? Van links naar rechts: Jacomine Lagas werkt als freelance eindredacteur voor een lokaal woonmagazine (!). Met haar man en kind woont zij in een huurhuis op Jan Sofat. Jacomine vindt het een geweldige uitdaging om een huis helemaal in haar eigen stijl in te richten. Vooral een huis op Curaçao, waar je naar hartenlust kunt experimenteren met kleuren, licht en ruimte. Judith Strous is apotheker bij Botica Gosie en woont met haar man en twee kinderen in hun eigen huis in Santa Rosa Resort. Judith en haar man zijn altijd wel bezig met kleine verbouwingen, dus inspiratie is zeer welkom. Ranvir Sukul is student aan de Haagse Hogeschool. Hij zit momenteel in zijn laatste jaar en is bezig met zijn afstudeerstage bij een lokaal bedrijf. Ranvir is al enige tijd betrokken bij de verkoop en verhuur van huizen in Nederland. Hij doet dit met veel plezier, vooral omdat huizen hem van kleins af aan geboeid hebben.
Het sanitair en de keuken komen uit Duitsland of Italië en dat is ook goed te zien. De afwerking is overal keurig, zowel van het tegelwerk als de vloeren en overige materialen. De appartementen worden geleverd met een standaard inboedel van het merk Menker. Het ruime zwembad bevindt zich tussen de twee gebouwen en is omringd door uitnodigende ligstoelen, in een exclusieve, warme aardetint.
Gekozen is voor een keuken uit Duitsland. De afwerking is keurig, zowel van het tegelwerk als van de vloeren en overige materialen.
Vraagprijs: vanaf $ 205.500 (volledig ingericht - 1 slaapkamer) Makelaar: RE/MAX BonBini www.realestate.an
De slaapkamers hebben allemaal een eigen, luxe uitgevoerde badkamer met toilet, douche en wastafel.
Conclusie Over deze appartementen is goed nagedacht en ze bieden een perfecte, eigentijdse combinatie van stijl en comfort. Met uitzondering van de begane grond zijn het wel ‘adults only’ woningen, maar geldt dat niet voor de meeste appartementen? Deze appartementen bieden je werkelijk waar voor je geld!
december 2010 | januari 2011
45
House for Sale 3 x 3
Bapor Kibrá – Curaçao Ocean Resort Na enig gesteggel met de onvermijdelijke en onverbiddelijke bewaker die de weg voor de Amstel race moet vrijhouden en nadat Jacomine bijna met de auto door de finish rijdt, arriveren we bij Ocean Resort. Onze charmante gastvrouw gaat ons voor naar een van de appartementen. Ocean Resort is een exclusief appartementencomplex nabij het Sea Aquarium met een
Ocean Resort is luxe en weelderig complex met een privé strand. De kopers van de appartementen zijn tevens mede-eigenaar van het resort.
Het appartement is verbluffend smaakvol ingericht. Van de vloerkeuze tot het meubilair tot aan de kleine accessoires: het vormt een geraffineerd en oogstrelend geheel.
privé strand. De eigenaren kopen niet alleen een appartement, maar worden mede-eigenaar van het resort met bijbehorend zwembad en strand. Het resort is goed beveiligd met 24-uurs bewaking en een omheining.
porch, die Judith qua afmeting iets vindt tegenvallen. Maar goed, je zit hier wel op een A-locatie, met een dito grondprijs. Op de eerste verdieping bevinden zich de twee grote slaapkamers. Ook deze zijn voorzien van walk-in c.q. ingebouwde kasten en grenzen aan een eigen badkamer, voorzien van alle denkbare comfort. Vanuit de slaapkamer aan de zeekant kom je via openslaande deuren uit op een mooi zonnedek, met uitzicht over het resort en de zee. De kopers van dit appartement hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid om het door International Fine Living te laten inrichten en aankleden met spullen van lokale winkels zoals Living Green, Techniek & Design, Mementos, Plantation en LOT1038. Het resultaat is een verbluffend smaakvol aangekleed en ingericht appartement. Van de vloerkeuze tot het meubilair
tot aan de kleine accessoires: het is een geraffineerd en oogstrelend geheel, waar je geen genoeg van kunt krijgen. Conclusie Ocean Resort behoort tot de mooiste en meest exclusieve resorts op het eiland. Als u het interieur bovendien aan de deskundige handen van International Fine Living toevertrouwt, heeft u een high-end appartement dat in Manhattan had kunnen staan. Maar dan omringd door de warme, tropische entourage van Dushi Kòrsou. Vraagprijs: ANG 1.460.000 Verkopende partij: International Fine Living www.internationalfineliving.com De keuken is mooi, ruimtelijk en functioneel. Handgemaakt en met een granieten aanrechtblad.
Ruimtelijk Het appartement dat wij betreden, verdient volgens Ranvir een eerste plek in de betere interieurbladen (bij dezen). Het plafond is heerlijk hoog, wat een bijzonder ruimtelijk effect geeft. De mooie boogramen aan de rechterkant contrasteren op subtiele wijze met de fraaie, wat industrieel aandoende trap die aan de overkant van de woonkamer naar de eerste verdieping voert. Op de begane grond bevindt zich de kleinste van de drie slaapkamers, natuurlijk met een eigen, luxe badkamer en verder het washok en de keuken. Deze laatste is groot, mooi maar toch functioneel, handgemaakt conform de wensen van de bewoners, met een granieten aanrechtblad. De woonkamer komt uit op een mooie
46
Resida woonmagazine
House for Sale 3 x 3
Jan Thiel – Cocolora Apartments “Zullen we de bezichtiging maar uitstellen?” vraagt Elise van Cocolora Apartments, op dat moment nog lekker droog in haar auto. Wij voelen daar ook veel voor, maar we blijken – dankzij de goed geoutilleerde bolide van Jacomine – over voldoende paraplu’s te beschikken om niet helemaal doorweekt het appartement in te hoeven. We voelen ons er meteen thuis. Ranvir begint met de bewoner een Haags babbeltje op de ruime voorporch met een uniek uitzicht op de Tafelberg, die op dat moment in donkerblauwe onweersnevels is gehuld. De woningen staan wat dicht bij elkaar maar binnenkort worden, aan de zijkant van de porches, glasplaten geplaatst die voor meer privacy zorgen. De woonkamer is niet super groot, maar met zo’n grote woonporch is dat geen probleem! Het appartement telt twee slaapkamers, ieder met een eigen badkamer. De keuken is niet groot, maar zeer functioneel ingericht en aangekleed. Het panel is vol lof over de afwerking van dit appartement. Alles is netjes en recht en de gebruikte materialen zijn mooi en stevig. Zo zijn alle ramen van mooi, roodbruin gebeitst tropisch hardhout. Tussen de woonkamer en woonporch zitten twee dubbele hardhouten openslaande deuren, goed voor een mooi, tropisch effect. Maar er is nog meer: je rijdt als bewoner bij aankomst veilig je afgesloten garage in. Via een zijdeur loop je direct het pad naar de woning op. De woningen zijn in een soort terrasvorm boven elkaar gebouwd, wat een leuk, speels effect geeft. Conclusie De appartementen van Cocolora vormen een perfect en betaalbaar alternatief voor singles, stellen of gezinnen met een tot twee kinderen. De locatie is prachtig, met uitzicht als een ansichtkaart. Deze appartementen onderscheiden zich door een fantastisch goede prijs-kwaliteitverhouding. Vraagprijs: vanaf ANG 365.000 Verkopende partij: Cocolora Apartments www.cocolora.com
Meer foto’s? Wilt u meer foto’s zien van deze appartementen? Kijk dan op www.resida-magazine.com
december 2010 | januari 2011
In het appartement zijn twee slaapkamers, ieder met een eigen badkamer.
Het panel is vol lof over de afwerking van dit appartement. Alles is netjes en recht en de gebruikte materialen zijn mooi en stevig.
De Cocolora appartementen liggen op een prachtige locatie met uitzicht als een ansichtkaart.
47
Wonen & Techniek
Draadloos gereedschap wordt steeds populairder
De zes best verkochte elektrische tools Tekst Hugo de Klerk
Geen huis kan zonder elektrisch gereedschap. Boormachines, haakse slijpers, decoupeerzagen en rototools zijn in veel Curaçaose huizen te vinden. Samen met Bjorn Muskus van Kooyman bekeken we de verkoopcijfers en bezochten we de winkelvloer. Wat zijn de zes best verkochte elektrische gereedschappen op Curaçao? Elektrisch gereedschap is als voetbal of wielrennen. Mannen kunnen er uren over praten en zijn er graag mee bezig, maar vrouwen hebben er doorgaans niks mee. De dames in onze omgeving reageerden meestal verbaasd op het idee voor dit artikel: “Wie wil dat nou weten?”. Wel dames, wij willen dat weten. Want wij mannen houden van machines. En tenzij uw man of vriend twee linkerhanden heeft is elektrisch gereedschap ook altijd een geslaagd cadeau. Category Manager Bjorn Muskus is de Category Manager elektrisch gereedschap bij Kooyman B.V. Hij bepaalt wat en hoeveel er wordt ingekocht, hoeveel het mag en moet kosten, hoe het wordt gepresenteerd en welke aanbiedingen er zijn. Hij houdt van elektrisch gereedschap en praat er met veel enthousiasme over. Kooyman verkoopt zowel aan particulieren als aan professionals. En alhoewel ze niet alle merken verkopen, zijn hun verkoopcijfers een goede afspiegeling van wat er op het eiland wordt gekocht. Bjorn heeft de verkoopcijfers van het afgelopen jaar voor zich; gedetailleerd uitgesplitst naar productsoort, merk en prijsklasse. Hoe ziet de Top 6 er uit? Wat zijn de best verkochte elektrische gereedschappen op Curaçao in het afgelopen jaar?
48
Boormachine
1
De boormachine is het bekendste elektrische gereedschap en ontbreekt in geen enkel huishouden. Ook hier is de boormachine het meest verkocht. Er zijn vier soorten: de ‘gewone’ boor (alleen draaien), de klopboor (zwaarder, ook geschikt voor muren), de boorhamer en de breekhamer. Deze laatste twee worden vooral professioneel gebruikt. De klopboor en de gewone boor zijn samen goed voor meer dan 80% van de verkochte aantallen. De boormachine is het oudste elektrische gereedschap maar toch zijn er nog steeds nieuwe ontwikkelingen. Bij de zwaardere machines is vooral de antivibratie in opkomst. Dankzij techniek die is gebaseerd op aardbevingstechnologie in gebouwen, worden trillingen en terugslag geminimaliseerd. Opvallend in de verkoopcijfers van klopboren bij Kooyman is dat goedkopere modellen even goed lopen als de duurdere. Dat is een reflectie van hun twee belangrijkste soorten klanten: de consument die zo af en toe eens iets te boren heeft en de professional die er dagelijks mee werkt. Prijzen vanaf 70 tot 600 gulden.
Zaagmachines
2
Er zijn vele soorten en maten zaagmachines, maar in verkochte aantallen steekt de cirkelzaag er met een marktaandeel van ruim 60% dik bovenuit. “Een cirkelzaag doet het werk snel en de prijs valt mee.”, zegt Bjorn. Professionals kiezen vaak een zaag met een grote diameter (8 ¼”) omdat deze een standaardbalk van 3x6 in een keer kan doorzagen. De doorsnee consument kiest bij voorkeur een decoupeerzaag. “Veel mensen zijn een beetje bang voor de cirkelzaag”, zegt Muskus. “Een decoupeerzaag is minder gevaarlijk en breder te gebruiken.” Dat de decoupeerzaag een typische ‘thuis-tool’ is blijkt uit de verkoopcijfers: de modellen tot 150 gulden worden het meest verkocht. Opmerkelijk is de opmars van de ‘reciprozaag’. Dat is een combinatie van een handzaag en een decoupeerzaag die je vasthoudt als een boormachine. “We zijn de reciprozaag steeds meer aan het ontdekken” zegt Muskus. “De zaag is vooral geschikt voor het grovere werk en kan heel veel materialen aan”. Prijzen vanaf 70 tot 800 gulden.
Resida woonmagazine
Wonen & Techniek
Haakse slijper
Roto-tool
3
Eén van de meest veelzijdige elektrische gereedschappen en een must have in ieder huishouden is de haakse slijper. Dankzij de grote variëteit aan schijven kun je er onder meer mee slijpen, afbramen, zagen, schuren en polijsten - vooral metaal, hout, steen en beton. De ‘angle grinder’ is licht en makkelijk te gebruiken. Om die reden wordt de machine vaak onderschat: er gebeuren veel ongelukken met haakse slijpers. Met een veiligheidsbril en werkhandschoenen kan het meeste leed worden voorkomen. Negen op de tien verkochte haakse slijpers hier heeft een schijfdiameter van 4.5”. Makita en DeWalt zijn de marktleiders bij Kooyman. Haakse slijpers met een grotere schijfdiameter worden vooral gebruikt door professionals. Je kunt met de grotere diameters zelfs een complete muur doorzagen. Prijzen vanaf 70 tot 500 gulden.
6
De roto-tools zijn bekend geworden door het Duitse merk Dremel. Het zijn kleine, compacte en sneldraaiende gereedschappen voor fijn werk. Je kunt er onder meer mee snijden, frezen, graveren, boren, slijpen, schoonmaken, polijsten en borstelen in bijna ieder materiaal. Er zijn eindeloos veel accessoires en hulpstukken te koop, meer dan voor welk ander stuk gereedschap dan ook. “Het is vooral hobby gereedschap”, zegt Bjorn Muskus. “Ik vraag wel eens aan de klanten waarvoor ze het gebruiken en daar komen de gekste antwoorden op. Voor mozaïek en maquettes, om namen in voorwerpen te graveren, om roest weg te poetsen, bestek te polijsten, voor modelbouw, voor boten, auto’s… you name it.” De roto-tools worden overigens vooral verkocht aan particulieren. De basic versie is het meest populair. Prijzen vanaf 50 tot 300 gulden. Draadloos
5
Schuurmachines
4
Onmisbaar voor wie vaak met hout werkt: de schuurmachine. Het beste verkocht bij Kooyman-klanten is de vlakschuurmachine annex ‘palm sander’. Daarna komt de excentrische schuurmachine (met ronde schuurschijven) en de bandschuurmachine, gevolgd door diverse gespecialiseerde apparaten. “Dit is bijvoorbeeld een stripschuurmachine”, zegt Muskus terwijl hij een smal gebekt apparaat uit het rek haalt. “Erg geschikt voor moeilijk bereikbare plekken. Typisch een tool voor wie bijvoorbeeld meubels maakt of restaureert.” Het is opvallend dat er bij vlakschuurmachines maar weinig verschil is tussen apparatuur voor professionals en doe-het-zelvers. Ook het prijsverschil tussen budget en top is beperkt. Prijzen vanaf 70 tot 500 gulden.
Bjorn Muskus van Kooyman met een stripschuur machine. “Onmisbaar bij het houtbewerken.”
december 2010 | januari 2011
Draadloos gereedschap is het niet meer weg te denken uit het machinepark van klussers en professionals. Het wordt gezien als een aparte productgroep en heeft daarom ook een eigen plekje in deze Top 6. De schroefboormachine is de gangmaker en bij Kooyman goed voor meer dan 90% van de draadloze verkopen. Makita is het meest populair, gevolgd door Black & Decker en DeWalt. Bij draadloos geldt: hoe hoger de accuspanning en amperage, hoe krachtiger de machine. Het 18-volt segment is het meest populair. Nieuwe trend is de opkomst van litium-ion batterijen die we kennen van laptops. In vergelijking met de bekende nikkel-cadmium batterijen zijn ze lichter en compacter, gaan ze driemaal zo lang mee en zijn ze veel sneller opgeladen. Nadeel is wel dat li-ion batterijen in een warm klimaat snel hun capaciteit verliezen. Bij een temperatuur van 30 graden kan het capaciteitsverlies oplopen tot 20 – 25% per jaar(!). Daarom wordt geadviseerd om li-ions in de koelkast te bewaren als ze een tijdje niet worden gebruikt; bij voorkeur half geladen. Het verlies is dan nog maar 2 tot 4% per jaar. En dat loont, want replacement li-ions kosten als snel 200 tot 300 gulden per stuk. Het afgelopen jaar kozen veel Kooymanklanten voor een combi-pakket. Bjorn wijst op een grote doos. “Hier, zes draadloze gereedschappen, twee batterijen en diverse accessoires. Daarmee ben je in één keer klaar en het is de helft goedkoper dan alles los.” Prijzen vanaf 50 tot 900 gulden.
220 of 110 volt Gereedschap?
De netspanning op Curaçao is 127 volt bij 50 Hz. Veel elektrisch gereedschap in de winkels hier is gemaakt voor 110 volt bij 60 Hz. Wat gebeurt er als je een 110V-apparaat aansluit op 127 volt? “Op zich merk je daar niet zo veel van”, zegt Bjorn Muskus van Kooyman. “Pas als een machine erg vaak of lang achter elkaar wordt gebruikt krijg je problemen als oververhitting en versnelde slijtage. Maar omdat de meeste gereedschappen slechts af en toe worden gebruikt, neem de boormachine, zullen er geen problemen ontstaan. Voor apparaten die vaak en langdurig worden gebruikt – schuurmachines, compressoren of hogedrukreinigers adviseren we een 220 versie.”
49
RESIDA woongids
Resida Woongids Alle specialisten op het gebied van wonen, bouwen, onderhoud en vastgoed op een rij. ADVOCATEN BOUW- & CONTRACTENRECHT Burgers Advocaten | Bramendiweg 21 Curaçao Law | De Rouvilleweg 67 SMS Attorneys at Law | Rozenweg 4
465-1605 462-5379 738-0280
AIRCONDITIONING INSTALLATIE & ONDERHOUD Air Care | Caracasbaaiweg 47 Air Cooling Services | Lindberghweg 29-A Asars NV | Veerisweg naast 5 Associated Cooling NV | F.D. Rooseveltweg 327 Baba’s | Fokkerweg 65-B Blygold | Sapat Kaya B-9 Cooltech Airconditioning & Aplliances | Fokkerweg 13 Hybrid Solar Airconditioning Eiskalt | St. Joris Garden 16 M A S Friu | Kaya Max Henriquez 18 Obersi Sales And Service | Schottegatweg Noord 35 Polytronica | Schottegatweg Oost 14 Techniek & Design | Kaya W.F.G. Mensing 44 Top Quality Cooling | Santa Rosaweg 11 Trapenberg WG | Seru Loraweg 105 Tropical Cool Air Services | Sapate Kaya B-9 UDC Northpole | Lindberghweg 39 United Air King | Trai Seru 35 Wimco | Grebbelinieweg Winter Cooling NV | Constancia Kaya A-7
465-6844 465-9506 868-6784 868-9200 461-6655 560-5148 461-0320 560-4739 462-9626 869-2441 736-5785 461-3333 738-0882 461-5811 560-5148 461-6003 737-8078 461-1833 889-0696
ARCHITECTEN AEC Architects & Civil Engineers NV | Belissimaweg 18-B AOB Architects | Perseusweg 40 Architectenbureau Booi & Partners | Ilandweg 11-A Broos Van Werkhoven NV | Fuikstraat 6 Architectenbureau Verstappen | Plantage Baai Klaas Architektenbureau Ir. Tom Janga | Scharlooweg 75 Architectural Design | Vista Royal B9, Jan Thiel Atelier Lobo & Raymann | Koninginnelaan 9 Bo! Arkitektura NV | Rif St Marie, St Willibrordus Bouwkundig Advies Bureau Ranis | Montezumaweg 39 Bouwteam Building Consultants Kaya W.F.G. Mensing 24 Unit A. Buro Carlo Rigot NV | Schrijnwerkerstraat 3 CATS NV | Schottegatweg Oost 171-C Complete Architecture Consultancy | Menegrandeweg 2 Designstudio Sprock bv | Caracasbaaiweg 231 D-Con | Caracasbaaiweg 13-A Dennis Klaus Architects | Architectenweg 5-B Design 201 | Schottegatweg Oost 201 Habibe & Maia Architects NV | Heerenstraat 13-C IHC Caribbean BV | Architectural Engineering Kaya Bolo Pretu 20-3 IMD Design BV | Julianaplein 26 Island Design | Witteweg 16 Kroes Design | Los Roquesweg 24 MIC NV | Schottegatweg Oost 100 Orange Vastgoed BV | La Joya villas 166 Project Planners & Designers NV | Trompetbloemweg 22 R&R Project Design | Caracasbaaiweg 13-A Sint Jago Architect | Dividiviweg 28 Solaris Design Center | Schottegatweg Oost 72 Studio Acht Caribbean Architects | Mahaaiweg 18 Trivaro Exclusive Projects | Dr. Hugenholtzweg unit 8 Zoraida Guzman architect | Caracasbaaiweg 6 BADKAMERS / SANITAIR Bottelier Kitchen & Bath | Carawaraweg 78 Brugman Keukens & Badkamers | S. Martha Shopping Center Cucinarte Kitchen & Bath | Snipweg 12a Ferreteria Skerpene | Scherpenheuvel 2 Gomez Enterprises | Schottegatweg Oost 128 Inter/tiles | Rozendal 78 Martina Plumbing | Dr. Henry Fergusonweg 14 Mosaicos Samander NV | Kaya Jacob Posner 7 Sani-Store NV | Kaya Mensing 200
december 2010 | januari 2011
737-7390 737-6760 737-2562 461-3052 864-8012 461-2644 523-8992 737-9952 888-5555 738-9999 465-0160 462-2222 738-9002 868-6197 672-5558 462-1279 465-7549 461-6565 461-7431 522-9000
BEERPUTTEN Ata e solushon | Schottegatweg West 130 Balentin Riolering & Constructie BV | Plan Oude Water kavel 20 Bio Cleaning Services | Knip z/n Diony’s Cleaning NV | Antillenweg 15 Dyro Cleaning | Kuinderstraat 6 Good Speed Cleaning Services | Kanga 77B Intermodal Container | Rif Fort Unit 306 3rd Floor Selikor NV | Parera z/n Top Quality Cleaning | Montagne Rey 441 Twister Cleaning NV | Daimarieweg 81-A BEDDEN & SLAAPKAMERS Samira Matrassenfabriek | F.D. Rooseveltweg 32 Sannen Slaapcomfort NV | F.D. Rooseveltweg 15 Swiss Sense Caribbean BV | Seru Loraweg naast 172 www.swisssense.nl BEVEILIGING / SECURITY Alarm Central Station Securitas | Scharlooweg 19 Antilliaanse Beveiligings Centrale | Schottegatweg Oost 112 AVD Antilliaanse Veiligheids Dienst | Roodeweg 159 Caribbean Home & Business Automations Winston Churchillweg 48 Comtec NV | Vinik Plaza (Santa Rosaweg) Confidence Security | WTC Building Unit TM I 39 Curaçao Surveilance Services | Santa Rosaweg 127-C De Antillen Security Squad NV | Koraal Spechtweg 36-A EDI Services | S.B.N. Doormanweg 16-A Epac Security | Corrieweg (Cozypoint) Falcon Group Security Force NV | Santa Rosaweg 14 First Security & Satellite Systems | Reigerweg 20 FMS Security NV | Grebbelinieweg 90 K-9 Security Dogs NV | Kaya W.F.G. Mensing z/n Omni BV | Kaya A.E. Salas 64 Pinedoe Security Services NV | F.D. Rooseveltweg 351 Security Group | Saliña 106 Security Solutions NV | Kaya Tutifruti 3 Servicio Panamericano De Proteccion NV Kaya Jose Maria Pinedo z/n Speedy Security Group | Saliña 106 The Best Way Security | Cocory 2 Universa Securities | Oost Jongbloed 118 VP Safety & Security | Scharlooweg 21
869-7740 947-9727 560-4040 864-8386 869-2580 869-0599 435-5098 434-1300 736-1614 462-2291 686-1811 869-0662 767-0017
461-6900 461-5988 462-2602 868-5455 561-3121 561-5922 737-5705 465-1450 737-4136 736-4422 738-7330 560-2220 461-3620 465-0706 461-6600 869-0100 461-3947 888-8366 869-6599 465-5555 767-1176 737-2601 461-8434
461-3550 462-8186 888-0527 462-1508 516-0661 737-1191 462-1279 660-1097 747-1855 736-2888 461-2124 461-3229
BOUWBEDRIJVEN Aannemersbedijf Willemstad BV | W.I. Compagniestraat z/n Aannemingsbedrijf CWV | Blenchiweg 72 ARrimco NV | Heintje Koolweg z/n Betonbouw | Baai Macolaweg 8 Bo Mes Kas | Jongbloed 118-C Bomanite Netherlands Antilles NV | Nightingaleweg 17 Bouwbedrijf Bouwtempo | Ilandweg 11-A Carnefco NV | Kaya Buena Vista z/n Curaçao General Contractors | Hydraweg 8 Curcon | Seru Loraweg 30B Curengcon | Heintje Koolweg 5 Domus NV | Charles Debrotweg 7 DRM | Luitenantsweg 3 Ferreteria Bandariba | Weto 16 Ferreteria Skerpene | Scherpenheuvel 2 Global Construction Services | Kaya Jan Thiel 20 JD&C Construction | Dokterstuin 156 J.P.S. Construction BV | Curaçao Louigi Construction NV | Kaya Ogete 91 Tropical Homes & Supplies | Kwartje 22
482-8744 738-4383 868-7052 461-1293 738-8856 465-7054 737-2562 869-2121 737-9172 736-7207 868-0502 737-6607 737-3320 767-3942 767-4422 767-2601 528-1929 795-6484 737-1935 767-2385
461-2707 465-9665 738-9960 767-4422 461-5882 888-1887 736-6609 461-2587 461-0991
BOUWMATERIALEN / DOE-HET-ZELF Bovano | Santa Rosaweg 9 Brakel Interieurgroep | Beshiweg 11 Building Depot BV | Erieweg z/n (Zeelandia) Carbbean Fasteners NV | Schouwburgweg EUBA NV Hardhout | Paradijs 2 Ferreteria Bandariba | Weto 16 Ferreteria Skerpene | Scherpenheuvel 2 Gomez Enterprises | Schottegatweg Oost 128 Interamerican Interiors | Industrieterrein Groot Davelaar
767-6167 465-7833 461-3233 737-6288 869-3822 767-3942 767-4422 461-5882 737-2422
51
RESIDA woongids
Kooyman BV | Kaya W.F.G. Mensing 44 L&P Interior Construction | Schottegatweg West 357 Martina Plumbing | Dr. Henry Fergusonweg 14 MAS Friu | Kaya Max Henrique 18 Portrex Curaçao NV | Santa Rosaweg 71 Staal Antillen Heru BV | Kaya la Plata A-20 Venezuela Para el Mundo | Santa Rosa Center 62 lokaal 6 Wema Home and Hardware Center | Seru Loraweg z/n
461-3333 888-8603 736-6639 462-9626 736-5815 868-0945 747-8869 747-4967
Bouwtoezicht / bouwmanagement International Wing Group | Jan Sofat 129 Orange Vastgoed BV | La Joya villas 166
510-6503 516-0661
BRANDPREVENTIE Dutch Caribbean Safety Services | Santa Rosaweg naast 45 747-6282 www.dcss-curacao.com dakbedrijven Antillean Rain Gutters | Bentaweg 1 Martina Plumbing | Dr. Henry Fergusonweg 1 Roof Expert | Franschebloemweg 13 Roofcenter BV | Fokkerweg 15-A
738-1503 736-6609 736-3980 461-7097
DEUREN & RAMEN Brakel Caribbean Glas en Aluminium | Beshiweg 11 Comtec NV | Vinik Plaza (Santa Rosaweg) EUBA NV Hardhout | Paradijs 2 Gomez Enterprises | Schottegatweg Oost 128 Home Support Services | Montaña Abow 122-C Infinity Windows & Doors | Hugo’s Mall, Dr. Hugenholzweg Island’s Best Windows & Doors | Beatrixplein 7 Kooyman BV | Kaya W.F.G. Mensing 44 Regimac | Kaminda Elektrishen 765 Solar Gard NV | Industrieterrein Grt Davelaar 2B UEM Zonwering & Rolluiken | Industriepark Brievengat A IV I Vermaas Gevelsystemen | Weg naar Welgelegen 36 Wiltraco NV | Abattoirweg 6
465-7833 561-3121 869-3822 461-5882 747-5111 465-1687 736-1234 461-3333 462-8606 736-3225 737-4815 462-8484 462-4444
ELEKTRICITEIT / ELEKTROTECHNIEK Carlton Electric & Maintenance | Santa Rosaweg 17-A 736-1133 Comtec NV | Vinik Plaza (Santa Rosaweg) 561-3121 868-9661 Ecaf NV & Halycaf BV | Winston Churchillweg 104-A El Camu | Van Kinsbergenlaan 22 737-3077 Electrical & Electronic Services | Weto 302 747-2399 Garnet NV | Basora Pretuweg 7 767-4127 GTI Caribbean NV | Asielweg z/n 461-6199 Hitess NV | Castorweg 18-20 465-2299 Installatiebdrijf Merselina & Nomad NV | FD Rooseveltweg 67 868-8881 Installation Technologies | Kaya Kooyman 22 461-1532 www.it.an Intallatiebedrijf Engelhardt (IBE) | Robekkiestraat 19 736-5480 Kilowatt Electronial Company NV | Pietermaai 141 461-9330 Ramary Electric Company | Belvederestraat 11 (O) 462-7622 ELECTRONICA / WITGOED Automotive Enterprises | Fokkerweg 17 Baba’s | Fokkerweg 56-B CJ Electric Cable Supply | Santa Rosaweg 42 Curaçao Electro Tech NV | Schottegatweg Oost 12 Hancor NV | Rozenweg 4 M Tech Electrical Supply BV | Caracasbaaiweg 55 Omni BV | Kaya A.E. Salas 64 Polytronica NV | Schottegatweg Oost 14 Radio Shack | Fokkerweg 17 Ramary Electric Company NV | Belvederestraat 11 Santraco NV | Scherpenheuvel 2 Singer Lighting | Kaya Jombi Mensing 11 Techniek & Design | Kaya W.F.G. Mensing 44 Wimco NV | Saliña/hoek Grebbelinieweg Expat-services Expat Bureau Curaçao (EBC) Assisting you with the big step to Curaçao www.expatbureaucuracao.com
52
GORDIJNEN & STOFFERING Ackerman NV | Heerenstraat/Handelskade 23 Casa Keis & Co | De Ruyerkade31
465-3772 461-6655 736-5230 736-5096 737-7357 461-2477 461-6600 736-5785 465-3772 462-7622 767-4777 461-5277 461-3333 461-1833 690-6909 / 670-6707
461-1091 461-1508
De Inrichterij | Fokkerweg 28 www.deinrichterijcuracao.com Joro-Boni BV, vloerbedekking, parket en lamellen Santa Rosaweg 200 Ons Hoekje | Roodeweg 123 Semperflorens Exclusive Interiors Hoek Maduroweg / v Staverenweg De grootste gordijnenspeciaalzaak van Curaçao Shade Decoration | Erosweg 51 Solar Gard | Industrieterrein Groot Davelaar 22B Solaris Design Center | Schottegatweg Oost 72 Vertisol Curaçao | Industrieterrein Groot Davelaar 12-B
525-4238 767-6737 462-7753 737-4295 737-8853 736-3225 747-1855 736-7855
HANG- & SLUITWERK / Beslag Bouwbeslag Totaal | Santa Rosaweg 70-C Design Bouwbeslag BV | Santa Rosaweg 71 Door Design (beslag) | Anjeliersweg 1b Fast Lock & Key | Seru Loraweg 104 Kennedy’s Key Lock & Safe Service | Rooseveltweg 223 Reserjabi | Caracasbaaiweg 217
767-1077 738-7777 738-5287 465-5845 869-6084 461-5259
hekWERKEN / GARAGEDEUREN Cribal Automatismos | Schonegevelstraat 72 Impexo NV | Fokkerweg 17 Island’s Best Windows & Doors | Beatrixplein 7 Mexico Lindo (Ironworks) | Emancipatie Blvd 33-A www.mexicolindo.cc Pueblo Design (Ironworks) | Santa Rosaweg 204 Strak Hekwerken NV | Kaya Panseiku 55 Wiltraco | Abattoirweg 6
869-2472 564-3023 736-1234 737-0887 524-0760 560-4739 462-4444
hypoTHEKEN / FINANCIERINGEN Banco Consolidado | Handelskade 4 Banco di Caribe | Schottegatweg Oost 205 Banco Industrial de Venezuela CA | Handelskade 12 Centrale Hypotheek Bank | Schouwburgweg 26 Citco Banking Corporation NV | Schottegatweg Oost 44 Exprinter International Bank | Scharlooweg 61 First Caribbean International Bank | De Ruyterkade 61 First Curaçao International Bank | Kaya W.F.G. Mensing 18 Fortis Bank (Curaçao) NV | J.B. Gorsiraweg 14 GIRO Bank NV | Scharlooweg 35 ING Bank NV | Kaya W.F.G. Mensing 14 Korpodeko | Schottegatweg Oost 36 Maduro & Curiel’s Bank | Schottegatweg Oost 130 Mercantil Bank (Curaçao) NV | A.M. Chumaceiro Blvd 1 NV De Curaçaose Hypotheekbank | Schottegatweg Oost 130 Orco Bank NV | Schottegatweg Oost Postspaarbank | Waaigatplein 1 RBTT Bank | Kaya Flamboyan 1 Van Lanschot Bankiers NV | Schottegatweg Oost 32 INTERIEURSTYLING Babette Buijs Styling & Decoration | Vredenberg bij Kintjan 2 Design 201 | Schottegatweg Oost 201 Gutz & Moodz | Hugo’s Mall, Dr. Hugenholzweg Interior Visions www.interiorvisions.info Karin Henken Binnenhuisarchitectuur Fokkerweg 28 In & Out’s Kaya Rafael Hansen 43 KC Interieur Styling LOT1038 | Caracasbaaiweg 2-C www.lot1038.com Sint Jago Architect | Dividiviweg 28 Trivaro Exclusive Projects | Business Centre Vredenberg Dr. Hugenholtzweg unit 8 KEUKENS & INRICHTING Bottelier Kitchen & Bath | Carawaraweg 78 Brugman Keukens & Badkamers | Saliña Building Depot BV | Erieweg z/n (Zeelandia) Charo Projecten BV www.charoprojecten.com Cocina & Jardin | Hugo’s Mall, Dr. Hugenholzweg Cucinarte Kitchen Jewels | Snipweg 12a www.cucinartekitchenjewels.com
461-3423 432-3000 461-1612 434-3143 732-2322 461-7832 433-8000 465-0100 463-9200 433-9999 432-7000 738-1799 466-1817 432-5000 466-1815 737-2000 433-1220 763-8438 737-1011 525-1185 461-6565 515-1714 525-7232 525-4238 736-8036 510-4321 461-2634 660-1097 461-2124
461-2707 465-9665 461-3233 518-0780 461-1553 738-9969
Resida woonmagazine
RESIDA woongids
De Koksmaat | Caracasbaaiweg 40 Interieurtiek Saab | Hanenberg 18 www.interieurtieksaab.com Inter/Tiles | Rozendal 78 Keukenrenovatie | Charles Debrotweg 5 Kitchen Art & Deco | Carawaraweg 69 Kooyman BV | Kaya W.F.G. Mensing 44 La Curaçao Home Center | Ontarioweg 12 Mementos | Schottegatweg Oost 54 Punda Home Décor | Columbusstraat 1 Seppi’s Production | Orionweg 23 Surprise (Blokker) | Schout bij Nacht Doormanweg 55 Unique Kitchens | Mecaniciënsweg 12 makelaars & taxateurs ABC Real Estate | Bloempot Shopping Center 10 ABC Realty NV | Daphneweg 39-B Ambiance Realty NV | Perseusweg 19 Aredco NV | Prof. Kernkampweg 11 AT Home Curaçao BV | Jan Sofat 241 Blue Curaçao Real Estate NV | Julianaplaien 36 Brouwer Taxaties NV | Kaya Themis 27-A Caresto | Mahaaiweg 9-A Caribbean Villas and Yachts | Schottegatweg Oost 201-D Century 21 | Brionplein z/n Coldwell Banker Curaçao | Saliña 174 Cristal Real Estate NV | Kaya Kooiman 16 Domicilie Real Estate NV | Gosieweg 53 Els van Barneveld Real Estate | Schottegatweg Oost 29 Economy Realty | Andres Belloweg zn www.economy-realty.com Halabi Real Estate NV | Schottegatweg Oost 82 Hukle Exclusive Realty | Kwartje 12 a Huizen en Zo | Seru Bottelier 84 International Fine Living | Sea Aquarium Beach Janssen de Jong Project Development | Fort Nassauweg z/n www.projectcaribbean.com Joubert Realty-Rapid | Emancipatie Blvd 25 Landmark Real Estate NV | Schottegatweg Oost 64 Marion Realty NV | Erosweg 6-A New Winds Realty NV | Rooi Catootjeweg 16 Palm Island Curaçao | Kaya Beethoven Kv C-6 RE/MAX Bon Bini | The Riffort 507 www.realestate-curacao.com Real Estate Caribe | Santa Rosaweg 172 Santa Barbara Plantation NV | Nieuwpoort z/n Spaltman Makelaars | Kaya Strauss 199 Spanish Water Resort NV | Kaya Godett 92 Van Olst Real Estate | Caracasbaaiweg 158-C meuBELS / WONINGINRICHTING De Arend Furniture | Lindberghweg 1 Bon Aparte | George Maduroweg 21A Brakel Caribbean NV | Beshiweg 11 Caribbean Interior Decorations | Generaalsweg 37 Casa Salomon | Pietermaaiplein 9 Casa Viva | Abattoirweg 6 Charo Projecten BV www.charoprojecten.com De Inrichterij | Fokkerweg 28 www.deinrichterijcuracao.com
465-7980 767-8052 888-1887 737-5886 461-0517 461-3333 465-0977 738-4744 465-6566 520-8440 461-2496 461-2255 736-6500 747-2177 738-3666 736-6633 515-3032 461-4119 738-5544 737-5655 461-7400 461-4102 461-6558 461-0980 738-3344 736-1500 515-9645 736-5542 767-0127 518-7072 465-8335 433-8500 737-6244 736-2800 736-2772 736-3344 736-6266 462-9770 736-1133 840-0010 526-8960 461-3044 465-3800 869-8640 736-9444 465-7833 738-4966 461-2435 461-0380 518-0780 525-4238
D’Kannen & Kruiken | Jan Noorduynweg 48 (Plantage Mendes) 868 4401 Donna Tela | Rooi Catootjeweg 6-C 738-5177 Economic Center | Gosieweg 105 737-3099 HE Furniture Lighting & Airconditioning, Caracasbaaiweg 14-A 461-1122 House of Style | Schottegatweg Noord 111 736-5961 Interdec Caribbean NV | WTC Building 463-6155 Interior Decorating & Lighting | Maanstraat B-3 465-8881 Japan NV | Fokkerweg 50 465-2545 Keramos | Adjudantenweg 2 737-4676 Kooyman Gifts & Garden | Kaya W.FG. Mensing 44 461-3333 Lalique | Baden Powellweg 1 462-2562 Living Green | Seru Loraweg thv Makro store 562-9347 LOT1038 | Caracasbaaiweg 2C www.lot1038.com december 2010 | januari 2011
461-2634
Mementos | Schottegatweg Oost 54 Meubel Centrum Europa | Industriepark Heintje Kool z/n Meubilandia | Sportlaan z/n Mom & Co kindermeubels | Promenade Shopping Center Mueblerama La Belezza | Roodeweg 125 Muebles Casa Abdallah NV | Winston Churchillweg 159 Muebles Myriam Trading | Winston Churchillweg 116 Mundo Mio Lifestyle Hugo’s Mall, Dr. Hugenholzweg Plantation Curaçao | Kaya WFG Mensing z/n www.plantationcuracao.com Porchsale Palace | Winston Churchillweg 201 Preke | Kaya Charles Maduro 5-N Project Interiors NV | Kaya Jacob Posner 11 Robusto Design | Caracasbaaiweg (bij Lunapark) Salotti | Fokkerweg 38 Semperflorens Home Decoration | George Maduroweg 21 Shade Decoration | Erosweg 51 Solaris Design Center | Schottegatweg Oost 72 Super Meubels | Berg Altena 66 Ylang Ylang | Corriweg 8 ZG Design Center | Caracasbaaiweg 6 www.zg-designcenter.com LOODGIETERS / RIOLERING Curaçao Plumbing Supply | Caracasbaaiweg J&G Leidingwerken Jan van Eijk | Santa Rosa Resort 18-A Loodgieterbedrijf Sonny | Kaya Muizenberg 25 Loodgietersbedrijf Kopgalf | Ma Louisa 30 Martina Plumbing | Dr. Henry Fergusonweg 14 Statia Plumbing Service | Rooi Santu 161-A ONGEDIERTEBESTRIJDING #1 Sloution Pest & Termite | Souax 50 Ayoooo Pest Control | Souax 116-B DAL Pest Control | Willem Hoyerstraat 12 HEP Highly Effective Pest Control | Veerispark 1 Lil’s Pest Control | Luitenantsweg z/n Pest & Weet Control Triomfator NV | Van Goghstraat 61 Pest Prevention & Control A-1 | Saliña Aboustraat B-22 Professional Pest Control | Jandoret 30 Protector Pest Control NV | Erosweg 17 Rambo Pestcontrol | Cozumelweg 3 Termigon Termite Baiting System Industriepark Brievengat Bld J 1-2 Termite.com | Kaya Kazerne 55 The Best Pest Control | Juliana van Stolberglaan 7 The New Pest Control | Gosieweg 58-C Truly Nolen Pestcontrol | Comanchestraat 33 Universal Pest & Termite Control | Schottegatweg Oost 25 Van Uytrecht Pest Control | Uteweg 47 palapa’s & tuinaanleg Rancheria Construction NV | Brakkeput Ariba 12-n ’T Hofje | Kwartje 58D SCHILDERSBEDRIJVEN Caribbean Maintenance Developers | Sans Soucis 47 Carnefco NV | Kaya Buena Vista Mantenshon | Van Lennepstraat 9 Martis Painting & Consultancy BV Seru Pretu bij Jean Louis 16b Paula Schilderbedrijf | Kaya Charles Maduro Unit 7 Ricardo’s Painting | Kaya A. Ruiter Felipa 28 Schildersbedrijf Kwidama | Groot Santa Martha 139 Luciano Weert | Steenkoraal 149 SCHOONMAAKBEDRIJVEN / INTERIEURVERZORGING All Ways Clean | Mirla Plateweg 2 Alpha & Omega General Cleaning Services | Souax 56-A Bay West | Lindbergweg 29 Building Maintenance Services | Olijfstraat 10 Caribbean Fasteners | Schouwburgweg z/n Industrieterrein Groot Davelaar Deanne’s Cleaning NV | Carawaraweg 23 G.E.K. Cleaning Services NV | Fokkerweg 5,Unit 5-D Housekeeping Curaçao | Kaya Max Henriquez 18 Impacto Schoonmaak | Scharloweg 19
738-4744 888-5500 869-1872 736-0755 462-4955 868-4779 888-6999 461-4534 461-0501 868-5566 737-9312 465-9400 515-4130 461-5130 737-4295 737-8853 747-1855 461-9860 737-5005 461-3229
465-5937 667-7064 864-1900 560-3345 736-6609 767-4265 869-8924 869-1065 738-6660 869-4177 737-3544 737-7306 465-7635 869-9191 736-5900 869-0787 747-2004 465-2881 736-4700 738-1001 736-2955 560-1379 737-4176 510-3859 673-3222 869-7488 869-2121 560-1778 747-4403 738-4347 694-9540 562-7358 560-9149 869-0005 864-3507 461-7745 747-3909 737-6288 461-4074 465-0427 462-9626 461-7415
53
RESIDA woongids
Poppy’s Cleaning Services | Cubaweg 200 Projekto Bright Cleaning Services | Pelikaanweg 11 Q1 Facility Services | Orionweg 5-A Servisio Na Bo Ordu NV | Willem de Zwijgerlaan 13 Top Professional Cleaning NV | S.B.N. Doormanweg 30 Total Services | Mauritslaan 2 STOFFEERDERIJ Ackerman NV | Heerenstraat/Handelskade 23 Casa Keis & Co | De Ruyterkade 31 Edna Upholstery Services NV | Nijmegenstraat 82 Ons Hoekje | Roodeweg 123 Stoffeerder & Timmerwinkel | El Sabio NV Jan Noorduynweg 3-C Stoffeerderij Obra de Mano | Seru Loraweg z/n Stoffeerderij Miranda | Heelsumstraat 46 Stoffeerderij Rudy’s | Paradijs 3-C Stoffeerderij ‘Spa’ | Veeris 110 TEGELS & NATUURSTEEN AT Home Curaçao BV | Jan Sofat 241 Ceramica Nova | Kaya Jacob Posner 7 Curaçao Marmer NV | Santa Rosaweg Design House | Hugo’s Mall, Dr. Hugenholzweg Floor Care | Orionweg 29 Gartish Tegelwerk NV | Kaya Buena Vista Gomez Enterprises | Schottegatweg Oost 128 Ins & Out Lifestyle | Kaya M. Erquimidez Candaleria 43 Intertiles | Rozendal 78 Jonka Tuincentrum/Gardena | Santa Rosaweg 196 Kooyman BV | Kaya W.F.G. Mensing 44 LOT1038 | Caracasbaaiweg 2c www.lot1038.com Mosaicos & Sanitair | Winston Churchillweg 96-C Mosaicos Samander NV | Kaya Jacob Posner 7 TUINARTIKELEN & ONDERHOUD Acropolis | Caracasbaaiweg 362 C-Gardens BV | Gosieweg 80 Cocina & Jardin | Hugo’s Mall, Dr. Hugenholzweg Dijtham Home ‘n Garden | Kaminda A.J. Kusters 4 Exotische Tuinen NV | Chuchubiweg Jardinera Hernandez | Souax 11 Jonka Tuincentrum/Gardena | Santa Rosaweg 196 Kooyman Gifts & Garden | Kaya W.F.G. Mensing 44 Madeira Garden Center | Wiriweg 30 The Orchid Jungle | San Fuegoweg Palcon Palapas | Kaya Joshua 25 Plantasol NV | Oost Jongbloed 72 Ramsis Wildflower Gardens | Periclesstraat 20 Thunbergia Alata | Oleanderweg z/n Rava Landscaping | Kaya Chipi Chipi 11 Sherman Tuin en Landschap | Sun Valley X-127 Tuindesign Thijs Bel | Kaya Dalakochi 39 Vivian’s Nursery | De Savaan VERHUISBEDRIJVEN Caribbean Cargo Services | Caracasbaaiweg 328 Gijbels Verhuis | Sata Rosaweg 301 Interstero Verhuizingen | Dokweg z/n Meyer Moving | Kaya Jacob Posner 14 Michel Transport Moving & Services Hato Handling Kamer 115 VERLICHTING City Lights | Kaya W.F.G. Mensing 11 Curapex LED-lights | Caracasbaaiweg 49b Eco Energy | Saturnusstraat 26 Green Light led verlichting | Santa Rosaweg 52 www.greenlightcuracao.com Lichtpunt Design en Project-verlichting Hugo’s Mall, Dr. Hugenholzweg LumoLuce | Saliña Galleries C 101 www.lumoluce.com M Tech Electrical Supply BV | Caracasbaaiweg 55 Techniek & Design | Kaya W.F.G. Mensing 44
888-3699 888-8283 465-2233 736-6679 747-3499 736-4940 461-1091 461-1508 461-6690 462-7753 869-3052 747-1570 465-4525 869-0760 868-2835 515-3032 461-1474 736-4155 461-9757 465-1077 864-6487 461-5882 540-2504 888-1887 767-6655 461-3333 461-2634 888-4422 461-2587 747-5667 737-7659 461-1553 465-9920 736-7307 562-4785 767-6655 461-3333 560-0175 737-9634 666-9599 738-8445 465-5826 767-6545 737-8840 736-6209 511-3789 869-1442
VLOEREN Caribbean Floors | Specialist in gietvloeren Weg naar Fuik 72 | www.caribbeanfloors.net
738-5278
Comwest Flooring | Nieuwe Pareraweg z/n Solaris Design Center | Schottegatweg Oost 72
461-6624 747-1855
Woningbeheer & -verhuur Yellow Property Management | Kaya Beethoven 44 Curaçao Vacation Villa’s | Abraham de Veerstraat 8
747-0731 465-6037
ZONWERING Ackerman NV | Heerenstraat / Handelskade 23 Solar Gard | Industrieterrein Grt. Davelaar 22B UEM Zonwering & Rolluiken | Industriepark Brievengat A IV I Witraco Rolluiken & Zonwering NV | Abattoirweg 6
461-1091 736-3225 737-4815 462-4444
ZWEMBAD AANLEG / ONDERHOUD Awaseku BV | Schottegatweg Oost 12-A Caesar Equipment NV | Kaya Kala 2 CND Pool Covers | Dianastraat 12 Curaçao Swimming Pool NV | Barbouquet 11 De Pelikaan | Ramcho 83 Elite Pool Service | Paceo Pacifico 2-A J.P.S. Construction BV | Curaçao Mepool / Mecomp | Seru di Milon (kpt) Palm Island Curaçao | Kaya Beethoven KV Z-6 Pool Tech | Seru Lora Kavel 24 Regency Swimming Pools | Vista Royal, Jan Thiel Sunshine Pool & Patio NV | Schottegatweg Oost 23-A The Poolhouse NV | Santa Rosaweg 73 Willy’s Pool Curaçao NV | Sun Valley V-17
737-1421 738-6559 560-2825 767-7411 737-3707 560-9988 795-6484 660- 2939 736-6266 767-6108 525-3030 737-4508 747-7112 736-0118
gratis vermelding
Een vermelding van bedrijfsnaam, adres en telefoonnummer in de Resida Woongids is geheel gratis. Staat uw bedrijf er nog niet in? Stuur een e-mail met uw bedrijfsgegevens aan redactie@resida-magazine.com. U krijgt een bevestiging als uw gegevens zijn opgenomen.
Extra opvallen?
Bedrijven die willen opvallen kunnen zich op verschillende manieren in de Woongids profileren. Bijvoorbeeld met een vetgedrukte bedrijfsnaam of met een vermelding van hun website. Ook kan er een dikke rand om de vermelding komen. De kosten zijn laag waardoor ook kleinere bedrijven via de Woongids reclame kunnen maken.
Bel met 767-0127 voor meer informatie.
767-2588 767-3630 737-0140 461-4766 869-5822
461-5277 461-7090 747-8099 736 6088 465-0994 663-4670 461-2477 461-3333
54
Resida woonmagazine
Wordt dit uw tweede thuis?
Ticket eTn ickvetrblijf rbliTjfIS* eA en vR
G TIS* GRA
U geniet van uw vakantie op Curaçao. U wordt betoverd door de mooie stranden, de relaxte levensstijl en het heerlijke klimaat. Stelt u zich eens voor hoe fijn het zou zijn om hier een (tweede) huis te hebben!
FACTS: FACTS:
• Huizen op Curaçao zijn zeer betaalbaar • Huizen op Curaçao zijn zeer betaalbaar ••Hypotheken zijn lokaal verkrijgbaar Hypotheken zijn lokaal verkrijgbaar ••Fiscale Fiscalevoordelen voordelen mogelijk mogelijk ••Onze Onzemodelwoning modelwoning gezien? gezien? UUmag er gratis een week verblijven verblijven mag er gratis een week voordat voordatuukoopt!* koopt!* ••UUkrijgt uw bij aankoop* aankoop* krijgt uw ticket ticket terug terug bij (*(*vraag vraagnaar naarde devoorwaarden) voorwaarden)
www.projectcaribbean.com/projects
Janssen de Jong Project Development ontwikkelt en verkoopt woningen in verschillende prijsklassen waar u heerlijk kunt genieten van Curaçao. Kijk op onze website of bel vrijblijvend naar Milly Klijn of Walter Hofstede op +5999 4338500.
kijk op www.tresnetworks.com of bel ons: 840 33 33
100% FIBER NETWORK
HAARSCHERPE DIGITALE TELEVISIE - SUPERSNEL INTERNET - HELDER TELEFOONGELUID
het ultieme kerstkado
EEN HELDER KERSTFEEST EN EEN VOORSPOEDIG INTERNET
tv | internet | telephone one connection. endless possibilities