krijojmë një atmosferë ku dashuria, mirëkuptimi dhe empatia janë norma
BRENDA FAMILJES FËMIJËT NUK JANË BASHKËSHORTI APO PARTNERI I JETËS
16
SHËNDETI I FAMILJES THATËSIA DHE KRUAJTJA E LËKURËS NË DITËT E FTOHTA FAQE 28
SHKRUAJ EDHE TI SE NJI DITË BAHET E JONA BUKA, SOFRA E SHQIPNIA FAQE 40
08 INTERVISTË
Intervistë me Psikoterapisten
Pozitive Besarta Fazliu Shatri
Tradita Shqiptare
16
BRENDA FAMILJES
Fëmijët nuk janë bashkëshorti apo partneri i jetës; ata do të kenë jetën dhe partnerin e tyre në të ardhmen
18 PSIKOLOGJI
Punonjësit, aseti më i rëndësishëm i punës
24
TA THEMI HAPUR
Frika nga islami dhe islamofobia tek Shqiptarët, një gogol artificial dhe i pa qenë…!
EDITORIAL
I riu palestinez që u dogj i gjallë në bombardimin e okupatorit.
DREJTORESHË
Ndriçime (Nura) Zekaj Á nura_al@hotmail.com
KRYEREDAKTORE
Prof. dr. Ruzhdie Qafmolla Á qafmolla_r@yahoo.com
REDAKTORE
Msc. Sidorela Brahaj Á revista.familja@hotmail.com
DESIGN & LAYOUT
Ilmi Shahu Á ilmishahu@outlook.com
12 NË FOKUS Çamëria
28 SHËNDETI I FAMILJES
Thatësia dhe kruajtja e lëkurës në ditët e ftohta
30 TRADITA PROFETIKE
Sinqeriteti dhe Gënjeshtra
36 NDJESHMËRI
Një click pranë vdekjes, nje hap drejt botës!
40 SHKRUAJ EDHE TI
Se nji ditë bahet e jona buka, sofra e Shqipnia
34 KURIOZITETE
Mrekullia në krijimin e mushkonjës
BASHKËPUNËTORË
Prof. Sadije Bushati
Marsida Simo
Fatime Kalaja
Brunilda Basha
Klodiana Xhaferaj
Medina Sherifi
Matilda Myftaraj
Anila Loca.
ADRESA
$ Rr. “Isuf Elezi”. Nr.10, Vilat Selitë, P.O. Box: 2905. Tirana, Albania
\ 00355 67 20 63 706
< www.revista-familja.com
Á revista.familja@hotmail.com
SHTYPI SHTYPSHKRONJA “MILENIUMI I RI”
< www.mileniumiri.al
Á info@mileniumiri.al
Fotot: Generatet with AI, www.gettyimages.com, www.shutterstock.com
Burimi: Al Jazeera
i ishte 19 vjeç, student i inxhinierisë softuerike dhe u dëbua nga shtëpia e tij. Ai po përpiqej të mbijetonte në Gaza qendrore. Pak ditë e ndanin nga ditëlindja e tij e 20-të. Shaban al-Dalou nuk jetoi për ta parë atë.
Për muaj të tërë, ai luftoi për të marrë ndihmë për familjen e tij, duke bërë video që përshkruanin kalvarin e familjes së tij dhe jetën e tyre nën bombat izraelite. Por ai nuk ishte në gjendje të mblidhte para të mjaftueshme për të nxjerrë të dashurit e tij nga Gaza.
Bota më në fund i kushtoi vëmendje Shabanit kur u regjistruan momentet e tij të fundit këtë javë. I lidhur me një pikim intravenoz, ai u dogj i gjallë, së bashku me nënën e tij, pasi forcat izraelite bombarduan Kompleksin Spitalor të Shehidave Al-Aksa në Deir el-Balah në orët e para të mëngjesit të së hënës.
Në videot që Shaban ka regjistruar javët dhe muajt para vdekjes së tij, ai flet për realitetin e jetës në Gaza, një parandjenjë e tmerreve me të cilat u përball në fund të jetës së tij të shkurtër.
“Nuk ka asnjë vend të sigurt këtu në Gaza,” thotë Shaban në një video, duke folur në një kamerë telefoni nga tenda e improvizuar ku ai jeton që kur u largua nga shtëpia e tij.
Asnjë ndihmë evakuimi
Në një video tjetër, Shaban flet për vështirësitë në gjetjen e ushqimit “sepse pushtimi i okupatorit ka arritur të ndajë zonën qendrore nga pjesa tjetër e Gazës dhe njerëzit po luftojnë [për të përmbushur] nevojat e tyre themelore”.
Ne duam të drejta elementare, asgjë tjetër. Zoti kujdeset për shtypësit tanë...
Ai gjithashtu filmoi
veten duke dhuruar gjak në
Spitalin e Shehidave Al-Aksa, të cilin okupatori e kishte bombarduar disa herë vitin e kaluar para bombardimit që e vrau atë. “Ne pamë kaq shumë të plagosur, shumë fëmijë kanë nevojë të madhe për gjak,” tha ai në atë kohë. “Gjithçka që kërkojmë është një armëpushim dhe që kjo tragjedi të marrë fund.”
Në disa video, Shaban kërkoi donacione për të ndihmuar familjen e tij të evakuohej në Egjipt.
“165 ditë gjenocid i vazhdueshëm kundër nesh”, tha ai në një video. “Ne jetuam në një tendë për pesë muaj.”
“Unë shqetësohem për familjen time, pasi jam më i madhi,” tha ai në një tjetër, duke shtuar se prindërit e tij, dy motrat dhe dy vëllezërit u zhvendosën pesë herë para se të gjenin strehim në mjediset e spitalit. “E vetmja gjë mes nesh dhe temperaturave të ftohta është kjo tendë që kemi bërë vetë”.
“Zjarri përpi gjithçka”
Tendat e përdorura për strehim në spital në mënyrë efektive u bënë arkivole të hënën, kur bombat izraelite i ndezën ato, duke bllokuar Shabanin dhe të afërmit e tij në flakë.
Babai i tij, Ahmad alDalou, i cili ishte djegur keq, i tha Al Jazeera se përplasja e shtyu atë nga tenda, ku shpejt kuptoi se zjarri kishte përfshirë fëmijët e tij. Ai arriti të shpëtojë dy fëmijë.
Tendat e përdorura
për strehim në spital në mënyrë efektive u bënë arkivole të hënën, kur bombat izraelite i ndezën ato, duke bllokuar Shabanin dhe të afërmit e tij në flakë.
“Pas kësaj, zjarri thjesht përpiu gjithçka. Nuk munda të shpëtoja askënd”, tha ai. “Bëra atë që munda”.
Ahmad tha se Shaban kishte shpresuar të studionte jashtë vendit për t’u bërë mjek, por donte ta mbante djalin e tij më afër shtëpisë. “Tani, do të doja ta kisha dërguar atë,” tha ai.
Shabani ishte një djalë i zellshëm që mësonte përmendësh të gjithë Kuranin fisnik dhe shpesh merrte laptopin e tij për të studiuar gjatë luftës, shtoi babai i tij.
“Ai e donte nënën e tij
më së shumti,” tha Ahmedi. “Tani ai u vra në duart e saj. I varrosëm në krahët e njëri-tjetrit”.
Sulmi që vrau Shabanin dhe të afërmit e tij goditi një kamp të improvizuar të ngritur nga njerëzit e zhvendosur në oborrin e spitalit, duke plagosur të paktën 40 persona.
“Unë pashë nga jashtë dhe pashë flakët që përfshinin
çadrat ngjitur me tonat,” i tha Al Jazeera-s Madi, një nënë e gjashtë fëmijëve, 37-vjeçare nga mbetjet e djegura të tendës së saj. “Unë dhe burri im mbajtëm fëmijët dhe vrapuam drejt urgjencës”.
“Njerëzit – gra, burra dhe fëmijë – po iknin nga zjarri që po përhapej, duke bërtitur”, shtoi ajo. “Disa prej tyre ishin ende duke u djegur, trupat e tyre po digjeshin ndërsa vraponin”.
‘Ku duhet të shkojmë?’
Ashtu si familja al-Dalou, shumë prej atyre që kërkojnë strehim në spital janë zhvendosur vazhdimisht. “Ku duhet të shkojmë,” pyeti Madi. “Së shpejti do të jetë dimër. A nuk ka njeri që ta ndalojë këtë holokaust mbi ne?”
Bombardimi i spitalit vjen ndërsa okupatori vazhdon sulmet
e tij në Gaza. Vetëm ditë më parë, një tjetër sulm në një strehë të kthyer në shkollë, në Jabalia, vrau të paktën 28 njerëz. Pamjet e tmerrshme të zjarrit në spitalin Al-Aksa në të cilin mbeti i vrarë Shabani kanë shkaktuar kritika të rralla nga zyrtarët amerikanë.
“Fotografitë dhe pamjet video të atyre që duket të jenë civilë të zhvendosur që digjen të gjallë pas një sulmi ajror të okupatorit janë thellësisht shqetësuese dhe ne ia kemi bërë të qartë shqetësimet tona okupatorit”, tha një zëdhënës i administratës Biden.
“Okupatori ka përgjegjësinë të bëjë më shumë për të shmangur viktimat civile dhe ajo që ndodhi këtu është e tmerrshme, edhe nëse Hamasi po vepronte pranë spitalit në një përpjekje për të përdorur civilët si mburoja njerëzore.”
Okupatori i bën rregullisht këto akuza me pak prova.
Rezultati përfundimtar i bombardimeve të okupatorit ishte një zjarr që shkatërroi familjen Al-Dalou.
“Ne jemi njerëz që kërkojmë vetëm paqe dhe liri,” tha Ahmad për Al Jazeera, duke qarë për djalin dhe gruan e tij. “Ne duam të drejta elementare, asgjë tjetër. Zoti kujdeset për shtypësit tanë”.
- Besarta si fillim ju falenderojmë që jeni bërë pjesë e revistës Familja me një intervistë rreth jush dhe angazhimit tuaj profesional! Është kënaqësi e veçantë të ju kemi në faqet e revistës tonë!
Faleminderit shumë ju për hapsirën, kënaqësia është edhe e imja!
Do të donim ta fillonim me një prezantim tuajin për lexuesit në aspektin personal dhe profesional!
Jam Besarta Fazliu Shatri, një profesioniste e specializuar në fushën e Psikoterapisë Pozitive. Kam përfunduar studimet në Shkenca Sociale dhe studimet master në
Psikologji Organizative dhe Sociale, duke fituar njohuri përgjatë viteve mbi aspektet instraspeksionale dhe ndërveprimin njerëzor. Aktualisht, punoj si
Psikoterapiste Pozitive në klinikën ‘Psikodiagnostika’ dhe kontribuoj në projekte që promovojnë zhvillimin e qëndrueshëm individual, social dhe organizativ.
Jam nënë e tre fëmijëve adoleshentë, çka më ndihmon të kuptoj më mirë sfidat dhe nevojat e të rinjve dhe të prindërve njëkohësisht. Përveç angazhimeve profesionale, kam një pasion për kulturën dhe artin e të shkruarit, që më ndihmon të forcoj lidhjet me komunitetin tim.
-Si është e organizuar një ditë e juaja në përgjithësi duke qenë se përveç punës ju duhet të angazhoheni edhe me familjen tuaj?
Si e menaxhoni kohën në mënyrë që të jeni sa më produktive?
Në përgjithësi, dita ime është e organizuar me një fokus të qartë në balancimin e angazhimeve profesionale dhe atyre familjare. Kjo jo vetëm që më ka ndihmu në ruajtjen e mirëqenies time personale, por gjithashtu më ka mundësu të jem më efektive në punën time me klientët. Mëngjeset i filloj me një ritual shpirtëror specifikisht falënderim dhe lutje, mandej verifikoj seancat e planifikuara me
klientët për një pjesë të mirë të ditës.
Menaxhimi i kohës është si një mozaik harmonik, ku caktimi i prioriteteve më lejon të jem produktive dhe e pranishme në aktivitete të veçanta me familjen. Pas një dite të ngarkuar, kalimi i kohës cilësore me ata që dua më rifreskon emocionalisht, më ndihmon të shkëputem nga stresi duke krijuar një strukturë që ruan fokusin dhe energjinë time.
- Si ka lindur dëshira juaj për të zgjedhur një profesion në fushën e psikologjisë?
Motivi im për të zgjedhur profesionin në fushën e psikologjisë ka lindur nga një ndjenjë e thellë empatie për historitë dhe përjetimet e njerëzve. Si një artist që sheh bukurinë në çdo nuancë të jetës, edhe për mua Psikoterapia ka qenë si një paletë ngjyrash që më ka ndihmuar të zbuloj potencialin tim të brendshëm, duke transformuar sfidat në mundësi rritjeje. Ndërsa në procesin terapeutik, unë përpiqem të jem një udhërrëfyes, duke i ndihmuar njerëzit të eksplorojnë emocionet dhe të krijojnë një kollazh të jetës së tyre, ku çdo ngjyrë përfaqëson një përvojë, një ëndërr, ose një arritje. Kjo qasje jo vetëm që nxit një ndjenjë shprese dhe optimizmi, por gjithashtu krijon hapësirën për vetë-reflektim dhe
rritje personale, duke i ndihmuar ata të gjejnë dritën e brendshme edhe në momentet më të errëta.
-Cilat mendoni që janë disa nga problematikat më serioze me të cilat po përballet shoqëria dhe rinia shqiptare dhe a mendon që mund të konkludojmë në zgjidhjen e tyre?
Duke u bazuar në perspektivën time profesionale dhe observimin tim mediatik, mendoj se disa nga problematikat më serioze me të cilat përballet shoqëria dhe rinia shqiptare, përveç ankthit dhe depresionit, janë mungesa e optimizmit, paragjykimet sociale, dhe vështirësitë në marrëdhëniet familjare.
Unë besoj se, duke qëndruar e fortë në besimin tim, mund të frymëzoj të tjerët dhe të krijoj një atmosferë ku dashuria, mirëkuptimi dhe empatia janë norma.
Këto sfida ndikojnë thellë në vetëvlerësimin e individëve dhe ndikojnë negativisht në potencialin e tyre, duke i penguar ata të ndihen të fuqizuar për të ndjekur ëndrrat e tyre. Mungesa e mbështetjes emocionale nga familjarët, pritshmëritë e larta nga rrethi social dhe paragjykimet që shpesh i rrethojnë, krijojnë një atmosferë të pasigurisë që i bllokon ata në përpjekjet për t’u ngritur. Familjet shpesh përballen me telashe financiare dhe komunikim të pashëndetshëm, që ndikon
Megjithatë, besoj se zgjidhjet janë të mundshme. Duke promovuar një kulturë mbështetjeje dhe inkurajimi, si dhe duke ofruar mundësi për zhvillim personal dhe profesional, ne mund të ndihmojmë shoqërinë të krijojë një identitet pozitiv. Kjo do t’i ndihmojë ata të përballen me sfidat individuale dhe familjare, duke transformuar vështirësitë në mundësi rritjeje dhe duke krijuar një atmosferë ku çdo individ ndjen vlerën e tij dhe kontribuon aktivisht në shoqëri.
-Si praktikante e besimit Islam sa dhe si ka ndikuar feja në jetën tuaj? A ju ka ndihmuar në rrugëtimin tuaj dhe a ka pasë momente që mund të ju ketë penalizuar shfaqja juaj si besimtare muslimane?
Si praktikante e besimit Islam, feja ka qenë një burim i fuqishëm energjie dhe frymëzimi në jetën time, duke më ndihmuar të përballoj çdo sfidë me guxim dhe vendosmëri. Lutjet e mia janë më shumë se rituale; ato janë momente të fuqishme reflektimi që më lidhin me Zotin dhe me vetveten. Megjithatë, është e pamundur të mos hasim në sfida në shfaqjen tonë si besimtare muslimane, duke u përballur me paragjykime që shpesh ngjallin frikë dhe keqkuptime. Sidoqoftë, këto pengesa nuk duhet të na ndalojnë, personalisht ato më inkurajojnë të jem një zë i fuqishëm për ndryshim.
Çdo moment i vështirë është një mundësi për të treguar vlerat tona dhe për të sfiduar stereotipet. Unë besoj se, duke qëndruar e fortë në besimin tim, mund të frymëzoj të tjerët dhe të krijoj një atmosferë ku dashuria, mirëkuptimi dhe empatia janë norma. Ky është një udhëtim i guximshëm, dhe jam e gatshme ta ndjek deri në fund, duke ndihmuar të tjerët të gjejnë dritën brenda tyre.
-Mund të ndani me lexuesit sfidat që keni kaluar përgjatë zhvillimit tuaj për tu bërë një specialiste në fushën tuaj të studimit dhe si jeni përballur me to?
Gjatë rrugëtimit tim për t’u bërë Psikoterapiste Pozitive, kam hasur sfida që më kanë formuar si profesioniste dhe si individ. Një nga sfidat më të mëdha ka qenë balancimi i studimeve intensive me jetën personale. Shpesh jam ndjerë e lodhur dhe e stresuar, duke u përballur me pritshmëri të larta nga vetja dhe nga të tjerët.
Për t’u përballuar me këtë, kam mësuar të menaxhoj kohën me kujdes, duke krijuar një plan të qartë dhe duke u angazhuar në aktivitete që më ndihmojnë të relaksohem. Një tjetër sfidë ka qenë ndikimi emocional i punës me klientët, ka pasur momente kur kam ndjerë peshën e historive të tyre, duke më bërë të dyshoj në aftësitë e mia.
Megjithatë, këto përvoja më kanë mësuar rëndësinë e supervizionit dhe mbështetjes emocionale duke krijuar një rrjet mbështetjeje me kolegët e mi, ku mund të ndajmë përvojat tona dhe të ndihmojmë njëri-tjetrin të përballojmë sfidat profesionale. Kjo ka forcuar jo vetëm aftësitë e mia
profesionale, por edhe lidhjet ndër-kolegiale që janë thelbësore në këtë fushë. Çdo pengesë që kam hasur ka qenë një mundësi për rritje dhe zhvillim, duke më ndihmuar të bëhem një profesioniste më e fortë dhe më e shkathtë.
-Cili është mesazhi juaj për të gjithë lexuesit e revistës “Familja?
Mesazhi im për lexuesit e revistës “Familja” është se familja është një burim i pakufishëm force dhe dashurie. Ajo është një strehë e sigurtë, ku secili individ gjen mbështetje dhe kuptim. Në një botë që shpesh është e trazuar, rëndësia e lidhjeve familjare bëhet edhe më e domosdoshme. Andaj, inkurajoj të gjithë të reflektojnë mbi vlerat e komunikimit dhe
mirëkuptimit brenda familjes. Le të punojmë për të ndërtuar marrëdhënie të shëndetshme dhe për të kultivuar një atmosferë ku secili ndjehet i vlerësuar dhe i dëgjuar.
Le të kujtojmë se çdo buzëqeshje, përqafim dhe moment që ndajmë me ata që duam është një hap drejt ndërtimit të një bote më të bukur, ku dashuria dhe shpresat tona flasin më zëshëm se çdo sfidë!
-Duke ju falenderuar shumë për kohën, përgjigjet dhe angazhimin tuaj në këtë intervistë, ju urojmë edhe shumë suksese të tjera në vazhdim!
Faleminderit edhe ju që më bëtë pjesë e hapësirës së revistës Familja! Ju uroj punë të mbarë e të palodhshme në misioin tuaj!
» Edmond Fetahu
yshja ime iku nga Çamëria kur ishte 6 vjeçe. Ishte shumë e vogël, për të pasur kujtimet e gëzimeve të fëmijërisë por e rritur, aq sa për të mbajtur mend, Vratilën – fshatin e saj, lëndinat, pemët, lumin Kalama (Thiamis, nga i cili thuhet se rrjedh edhe emri Çamëri).
Çamërinë e mësova për herë të parë, kështu, nga tregimet e një fëmije të tmerruar, që kishte parë t’i masakronin grekët babanë as 30 vjeç, të cilin ajo do ta ngjallte me emrin e djalit të saj, babait tim.
Çamëria vijonte me rrëfimin për një grua, mbetur e vé e pa vëlla, halla e gjyshes sime. Kjo grua, me bonjakët e saj e të vëllait në shpinë, zuri udhët e arratisë për të shpëtuar. Udha për Shqipëri e ndante jetën nga vdekja në një fill të hollë, që u këput për shumë fëmijë, pleq,
vajza, çamë muhaxhirë…
Gjyshja ime nuk e pa më kurrë Vratilën e saj. Mbylli sytë me peng në shpirt për atë copë toke ku la të atin, shtëpinë varret e të parëve.
Jeta e saj, më vonë u mbush, siç më tregonte, me kalvarin e gjatë të mundimeve në Shqipëri, deri
sa u martua me tim gjysh, i ardhur në Shqipëri pa i mbushur të 20-at, në vitet e luftës së parë Botërore. Me tregonte, më tej, se si i kish pritur të afërmit e saj e të burrit në verën e vitit ’45, të rraskapitur e të pashpresë. Qysh atëherë, në mendjen time prej fëmije, u fut si hije një emër: Napoleon Zerva! Ishte vetë Vdekja që ndiqte njerëzit e mi maleve nëpër natë.
Më vonë do të kuptoja se gjithë ky ankth që mbështillte kujtimet e gjyshes sime ishte vetëm një episod, ishte pjesa e saj e vuajtjeve në atë ferr shfarosjeje, mespërmes të cilit kaluan çamët nga zjarri e kosa e andartëve grekë gjatë viteve ’44-45.
të udhëtoj drejt rrënjëve të të parëve të mi, në Çamëri. Gjithçka, prej kufirit e deri sa mbërritëm në Margëlliç, ishte si rikthim në fantazitë e fëmijerisë, kureshtje e përzier me kujtimet e hidhura, e vetmja pasuri që kisha trashëguar.
Pastaj, me rradhë… Rrapi madhështor në qendrën e Margëlliçit, im atë me sytë e njomur e zërin që i dridhej. Ndoshta nuk i besohej që i ati kish lindur në një vend të planetit Tokë, kaq afër…
Shëtitëm rrugët e fshatit, ato rrugë ku gati një shekull më parë kish shëtitur im gjysh e sot vraponin plot gëzim vajzat e mia. Bëmë fotografi, blemë suvenire modeste.
Pastaj… u riktheva në rrëfimet e gjyshes.
Prej kësaj, megjithatë jo vetëm për këtë, gjatë gjithë kohës kisha ndjesinë e çuditshme se diçka e pazakontë e shoqëronte prejardhjen time. Kur i përgjigjesha pyetjes: “nga je?” gati gjithmonë bashkëbiseduesi më vështronte sikur të kisha nevojë për mbrojtje, me keqardhje – tek tjetri ndihej përpjekja për të më thënë diçka të afërt me ngushëllimin…
Vjet, për herë të parë, pikërisht 75 vite pas asaj arratie pa kthim që rrëfente gjyshja ime, vendosa t’i kapërcej përfytyrimet e së bashku me tim atë, time më, bashkëshorten dhe vajzat
Rrapi madhështor
në qendrën e Margëlliçit, im atë me sytë e njomur e zërin që i dridhej. Ndoshta
nuk i besohej që
i ati kish lindur në një vend të planetit Tokë, kaq afër…
Kur po shkonim tek makina, dy policë grekë na ndalën e na kërkuan pasaportat. Pa arrogancë, por shumë këmbëngulës, na ftuan mua dhe time shoqe ne zyrë. Me një anglishte të varfër, më shumë me gjeste se me fjalë, hetuan me hollësi arsyet e vizitës sonë. Zbërthyen krejt pemën gjenealogjike të familjes. Kur mbërritën te emri i gjyshit më ngulën sytë: Mos vallë …? – Po, – u thashë, pa u lënë ta shpinin në fund dyshimin. – Gjyshi im ka lindur këtu, ca qindra metra larg kësaj zyre. Mos vallë është ndonjë krim? Nuk folën. Na kthyen pasaportat e na uruan thatë: – Rrugë të mbarë! Dolëm të hidhëruar. Isha në tokën e gjyshërve, por isha i huaj, i padëshiruar.
Pas 75 vjetësh, vajzat e mia nuk i kërcenonte fati i gjyshes së ndjerë, por urrejtja, frika, e diçka tjetër që i mundonte ata që kishin zaptuar shtëpinë e tokën e të parëve të mi, ishte e gjallë. Ata vuajnë kujtesën e krimeve, me siguri e patjetër që duan të çlirohen nga kjo barrë. Ne, Çamët, po e po, nuk kemi harruar. Si mund të harrojmë? Sepse Çamëria është rrënja e gjakut, kujtesa jonë dhe e fëmijëve tanë, plaga jonë e hapur! Unë thashë pjesën time.
Vizatime në laps dhe ngjyra uji
Pikturoi: Entela Hoxha
“Kërcimtari fluturues ”( Kërcimtari popullor shqiptar R.Celiku )
» Irsa Ruçi
Si prindër, është e lehtë të ndihemi sikur jemi qendra e botës për ta, por kjo është e vërtetë vetëm për një dritare të vogël kohe. Roli ynë është t’i rrisim, të përkujdesemi, t’i udhëzojmë dhe t’i pajisim me njohuritë e duhura për t’u përballur me botën, por jo t’i mbajmë shtrënguar për t’mos i lënë të fluturojnë në ëndrrat e tyre.
Ndërsa rriten, duhet të kujtojmë se themeli që hedhim për ta ka për qëllim t’u japë atyre forcë, jo zinxhirë. Ata do të formojnë pasionet dhe do krijojnë përditshmërinë që do u formësojë rrjedhën e jetës. Dhe ndërsa ne jemi aty për t’i mbështetur dhe dashur pa kushte, duhet të jemi të ndërgjegjshëm se nuk janë tanët për t’i zotëruar ose kontrolluar. Është e rëndësishme t›i lëmë të përjetojnë jetën sipas kushteve të tyre, edhe nëse
kjo do të thotë të tërhiqemi prapa kur në vërtetë do të preferonim të mbaheshim më fort.
Një nga mësimet më të vështira në prindërim është të mësosh të heqësh dorë. Është një akt besimi dhe lumturimi - besimi në edukatën që u kemi dhënë dhe lumturi në të kuptuarin e aftësinë e tyre për të lundruar në udhëtimin e viteve.
Fëmijët nuk kanë për qëllim të mbushin boshllëkun në jetën tonë, ose të kompensojnë pritshmëritë e paplotësuara që mund të kemi. Ata janë shpirtra unik në rrugën e tyre, dhe puna jonë është t’u ecim përkrah për aq kohë sa kanë nevojë për ne, por as të ecim para dhe as t’i mbajmë mos rrëzohen.
Marrëdhënia që kemi me fëmijët do të evoluojë përgjatë rrugëtimit, duke u zhvendosur nga një ndjesi e varësisë në respekt dhe admirim reciprok. Ata do të ecin përpara, duke çarë udhën e tyre, dhe një ditë, mund të bëhen prindër në të njëjtin rol në të cilin jemi tani. Cikli vazhdon, dhe është thelbësore të pranosh se ky progresion natyror është pjesë e bukurisë së jetës.
Është jetike të përgatitemi emocionalisht për atë ditë kur bashkëngjitja e tyre nuk do të jemi më ne, por dikush tjetër. Nuk do të thotë që ne i humbasim ata; thjesht do të thotë se rrethi i tyre i dashurisë zgjerohet, dhe ne duhet të bëjmë hapësirë për të tjerët në jetën e tyre. Të jesh në gjendje t’u festosh rritjen dhe të shquash gëzim në familjet e tyre të ardhshme është një testament për dashurinë dhe besimin që kemi ushqyer gjatë viteve. Si prindër, ne mund ta gjejmë veten duke u përshtatur me një shtëpi
Është jetike të përgatitemi emocionalisht
për atë ditë kur bashkëngjitja e tyre nuk do të jemi më ne, por dikush tjetër...
më të zbrazët ose telefonata më pak të shpeshta, por kjo nuk e zvogëlon rolin tonë në jetën e tyre. Lidhja midis prindit dhe fëmijës është e përjetshme, dhe asnjë distancë fizike ose emocionale nuk mund ta prishë atë. Prindërimi është një udhëtim i dhënies - ne japim dashurinë, kohën dhe përpjekjen tonë për të rritur brezin e ardhshëm, por njëjtë duhet të kujdesemi edhe për veten.
Fëmijët nuk janë partnerët tanë të jetës, por përmes shembullit që transmetojmë, ata mësojnë se çfarë do të thotë të ndërtosh marrëdhënie kuptimplota.
» Psikologe Organizacionale, Anila Loca
Çelësi për të ndërtuar një organizatë, kompani, shoqatë, fondacion të suksesshëm është dhe përherë do jetë: Vendosja e punonjësve si aseti më i rëndësishëm i punës.
Vlerësimi dhe vendosja e punonjësve në radhë të parë është një nga faktorët kryesorë për të ndërtuar suksesin e një organizate me orientim drejt klientit. Nëse punonjësit janë të motivuar
dhe të angazhuar, ata do të sjellin rezultate të mëdha për kompaninë dhe do të ofrojnë një shërbim më të mirë për klientët. Prandaj, është e rëndësishme që të gjithë punonjësit të vlerësohen dhe të vendosen në radhë të parë në strategjitë dhe planet e organizatës për të ndërtuar një kulturë të shërbimit me qendër klientin.
Në fushën e biznesit, mbizotëron një mantra e zakonshme: “Klienti ka gjithmonë të drejtë”. Ndërsa kjo qasje e përqendruar te klienti ka qenë prej kohësh; gurthemeli i organizatave të suksesshme, dhe një ndryshim paradigme është duke u zhvilluar. Një filozofi e re po shfaqet - ajo që sfidon hierarkinë tradicionale dhe vendos në qendër
të vëmendjes një grup të ndryshëm individësh: punonjësit. Rimendimi i prioriteteve: Qasja e parë e punonjësve “Klienti nuk është i pari. Punonjësi është i pari. Nëse kujdeseni për punonjësit tuaj, ata do të kujdesen për klientët tuaj.” Kjo deklaratë e fuqishme përmbledh një ndryshim thelbësor në perspektivë - një ndryshim që i jep përparësi mirëqenies, kënaqësisë dhe fuqizimit të punonjësve mbi të gjitha. Duke investuar në lumturinë dhe rritjen e punonjësve, organizatat mund të krijojnë një efekt të valëzuar që shtrihet tek klientët e tyre, duke çuar në fund të fundit në kënaqësinë e klientit, besnikërinë dhe mbrojtjen e shtuar.
Klienti nuk është i pari.
Punonjësi është i pari. Nëse kujdeseni për punonjësit tuaj, ata do të kujdesen për klientët tuaj.
Në zemër të qasjes së parë punonjësi qëndron një kuptim i thellë i lidhjes së brendshme midis angazhimit të punonjësve dhe përvojës së klientit. Kur punonjësit ndihen të vlerësuar, të mbështetur dhe të motivuar në rolet e tyre, ata kanë më shumë gjasa të ofrojnë shërbime të jashtëzakonshme, të demonstrojnë ndjeshmëri dhe të shkojnë më lart dhe përtej për të përmbushur nevojat e klientëve. Duke nxitur një mjedis pune pozitiv, duke ofruar mundësi për rritje dhe zhvillim, dhe duke njohur kontributet e punonjësve, organizatat mund të kultivojnë një fuqi punëtore që është e pasionuar, e përkushtuar dhe e përkushtuar për të ofruar përvoja të jashtëzakonshme të klientit.
KLIENTIT
Përqafimi i qasjes së parë punonjësi nuk ka të bëjë vetëm me vendosjen e punonjësve në ballë ka të bëjë me krijimin e një kulture që i jep përparësi mirëqenies dhe suksesit të tyre. Organizatat që mbrojnë fuqizimin e punonjësve, komunikimin e hapur dhe një ndjenjë të fortë qëllimi janë të pajisura më mirë për të ndërtuar një kulturë të përqendruar te klienti që rezonon, si me punonjësit ashtu edhe me klientët. Kur punonjësit janë të angazhuar, të motivuar dhe në përputhje me vlerat dhe qëllimet e organizatës, ata bëhen ambasadorë të natyrshëm për markën, duke mishëruar parimet e saj dhe duke ofruar shërbime të jashtëzakonshme që tejkalojnë pritjet e klientit.
Klienti ka
gjithmonë të
drejtë” ka qenë
prej kohësh parimi
udhëzues për
organizatat ...
Në qendër të suksesit të qasjes së parë punonjësi është lidershipi efektiv. Udhëheqësit luajnë një rol kyç në vendosjen e tonit, nxitjen e një mjedisi mbështetës të punës dhe fuqizimin e punonjësve për të lulëzuar. Duke udhëhequr me shembull, duke demonstruar ndjeshmëri dhe duke mbrojtur një mentalitet të parë të njerëzve, udhëheqësit mund të frymëzojnë një kulturë besimi, bashkëpunimi dhe inovacioni që nxit angazhimin e punonjësve dhe kënaqësinë e klientit.
KLIENTIT
Si përfundim, qasja e parë punonjësi përfaqëson një ndryshim paradigme në mënyrën se si organizatat i qasen shërbimit ndaj klientit dhe besnikërisë. Duke njohur rolin kryesor që punonjësit luajnë në formësimin e përvojave të klientëve, organizatat mund të krijojnë një cikël të virtytshëm të kënaqësisë së punonjësve, besnikërisë së klientit dhe suksesit të biznesit. Kur punonjësit fuqizohen, vlerësohen dhe mbështeten, ata bëhen forca lëvizëse pas shërbimit të jashtëzakonshëm
ndaj klientit, duke nxitur marrëdhënie afatgjata dhe duke nxitur rritjen organizative. Ndërsa organizatat lundrojnë në peizazhin gjithnjë në zhvillim të pritshmërive të klientëve dhe ndërprerjes dixhitale, qasja e parë e punonjësve qëndron si një kujtesë e fuqishme se çelësi për ndërtimin e një organizate me në qendër klientin qëndron në dhënien e prioriteteve dhe investimin tek njerëzit që e sjellin organizatën në jetëpunonjësit e saj. Qasja e parë e punonjësve: Një ndryshim i paradigmës tek organizatat me në qendër klientin. Në peizazhin me ritme të shpejta dhe gjithnjë në zhvillim të biznesit modern, shprehja e vjetër “Klienti ka gjithmonë të drejtë” ka qenë prej kohësh parimi udhëzues për organizatat që përpiqen të ofrojnë shërbime superiore ndaj klientit dhe të ndërtojnë besnikëri ndaj klientit. Megjithatë, një ndryshim i rëndësishëm në perspektivë është duke u zhvilluar - një ndryshim që sfidon hierarkinë tradicionale dhe vendos një theks të ri në rolin kryesor të punonjësve në formësimin e përvojave të klientëve. Qasja e parë e punonjësve përfaqëson një ndryshim të thellë të paradigmës në mënyrën se si organizatat i qasen shërbimit ndaj klientit dhe besnikërisë, duke njohur lidhjen themelore midis kënaqësisë së punonjësve,
besnikërisë së klientit dhe suksesit organizativ. Duke i dhënë përparësi mirëqenies, fuqizimit dhe rritjes së punonjësve, organizatat mund të krijojnë një cikël të virtytshëm që jo vetëm që rrit përvojat e klientëve, por gjithashtu nxit rritjen dhe qëndrueshmërinë afatgjatë të biznesit.
Lidhja e brendshme midis angazhimit të punonjësve dhe përvojës së klientit është një parim themelor i qasjes së pari punonjësi. Kur punonjësit ndihen të vlerësuar, të respektuar dhe të motivuar në rolet e tyre, ata kanë më shumë gjasa të demonstrojnë ndjeshmëri, iniciativë dhe përkushtim në shërbimin e klientëve. Duke nxitur një mjedis pune pozitiv, duke ofruar mundësi për rritje dhe zhvillim dhe duke njohur kontributet e punonjësve, organizatat mund të kultivojnë një fuqi punëtore që është e pasionuar, e përkushtuar dhe e përafruar me vlerat dhe misionin e organizatës. Ky përafrim përkthehet në përvoja të jashtëzakonshme të klientit, rritje të besnikërisë së klientit dhe një avantazh konkurrues në treg.
Në thelb të qasjes punonjësi i pari qëndron një besim themelor: “Nëse kujdeseni për punonjësit tuaj, ata do të kujdesen për klientët tuaj”. Kjo mantra e thjeshtë por e fuqishme përmbledh thelbin e filozofisë së parë të punonjësit, duke theksuar rëndësinë kritike të investimit në lumturinë, mirëqenien dhe zhvillimin e punonjësve si çelësi për të zhbllokuar shërbimin dhe besnikërinë e jashtëzakonshme ndaj klientit. Duke e zhvendosur fokusin nga përqendrimi te klienti në përqendrimin te punonjësi, organizatat mund të krijojnë një kulturë në vendin e punës që vlerëson dhe mbështet punonjësit e saj, duke i fuqizuar ata të ofrojnë shërbime të jashtëzakonshme, të kultivojnë marrëdhënie kuptimplote me klientët dhe të nxisin suksesin organizativ.
ANGAZHIMI
Përqafimi i qasjes së pari punonjësi nuk ka të bëjë vetëm me prioritizimin e punonjësve - ka të bëjë me nxitjen e një kulture fuqizimi, angazhimi dhe bashkëpunimi që rezonon në të gjithë organizatën. Organizatat që mbrojnë mirëqenien e punonjësve, inkurajojnë komunikimin e hapur dhe ofrojnë mundësi për mësim dhe rritje krijojnë një mjedis pune pozitiv ku punonjësit ndihen të vlerësuar, të mbështetur dhe të motivuar për të shkëlqyer. Kjo kulturë fuqizimi dhe angazhimi formon themelin për ndërtimin e një organizate të përqendruar te klienti që ofron shërbime të jashtëzakonshme, ndërton marrëdhënie të qëndrueshme me klientët dhe nxit rritjen e biznesit.
ROLI I LIDERSHIPIT
NË KAMPIONIMIN
TË PUNONJËSVE
Udhëheqja efektive është thelbësore në mbrojtjen e qasjes së parë të punonjësve dhe nxitjen e ndryshimeve organizative. Udhëheqësit që mishërojnë vlerat e ndjeshmërisë, transparencës dhe gjithëpërfshirjes vendosin tonin për një mjedis pune mbështetës ku punonjësit ndihen të fuqizuar për të kontribuar në punën e tyre më të mirë. Duke udhëhequr me shembull, duke demonstruar një përkushtim për mirëqenien e punonjësve dhe duke nxitur një kulturë besimi dhe bashkëpunimi, udhëheqësit frymëzojnë një ndjenjë qëllimi dhe vizion të përbashkët që motivon punonjësit të ofrojnë shërbime të jashtëzakonshme ndaj klientit dhe të nxisin suksesin organizativ.
LUNDRIMI NË
PEIZAZHIN NË
ZHVILLIM TË
PRITJEVE TË
KLIENTIT
Në epokën e sotme dixhitale, ku pritshmëritë e klientëve po evoluojnë vazhdimisht, organizatat përballen me sfidën për të qëndruar përpara kurbës dhe për të përmbushur kërkesat e një baze klientësh gjithnjë e më të dalluar. Qasja e parë punonjësi ofron një zgjidhje bindëse për këtë sfidë duke pranuar se
punonjësit janë zemra dhe shpirti i organizatës, duke nxitur përvojat e klientëve dhe duke formësuar reputacionin e organizatës. Duke dhënë përparësi dhe duke investuar tek njerëzit që e sjellin organizatën në jetë - punonjësit e saj - organizatat mund të ndërtojnë një avantazh të qëndrueshëm konkurrues, të nxisin besnikërinë e klientit dhe të lulëzojnë në një epokë të ndërprerjeve dixhitale dhe ndryshimeve të shpejta.
Si përfundim, qasja e punonjësve të parë përfaqëson një ndryshim transformues në të menduarit organizativ - një ndryshim që pranon rolin kryesor të punonjësve në formësimin e përvojave të klientëve, duke nxitur besnikërinë e klientit dhe nxitjen e suksesit organizativ. Duke i dhënë përparësi kënaqësisë, fuqizimit dhe angazhimit të punonjësve, organizatat krijojnë një kulturë të përsosmërisë, inovacionit dhe përqendrimit te klienti që i veçon ata në një treg konkurrues. Ndërsa organizatat lundrojnë në kompleksitetin e një peizazhi biznesi që ndryshon me shpejtësi, qasja e parë e punonjësit qëndron si një kujtesë e fuqishme e së vërtetës së qëndrueshme se çelësi i ndërtimit të një organizate me në qendër klientin qëndron në investimin tek njerëzit që drejtojnë suksesin e saj - punonjësit e saj. Duke përqafuar këtë filozofi dhe duke mbrojtur një kulturë të fuqizimit, organizatat mund të krijojnë një avantazh të qëndrueshëm konkurrues, të nxisin marrëdhënie afatgjata me klientët dhe të arrijnë rritje dhe prosperitet të qëndrueshëm të biznesit.
» Nga: Rexhep Elezaj
Në Fenë islame nuk ka Islam që quhet tradicional, veçse ka vetëm një Islam të vetëm dhe i njëjtë në gjithë botën, sepse në Islam nuk ka Imam dhe as Qendër unike, siç ka Krishterimi i dy riteve, atij katolik dhe ortodoks. Besimi dhe ideologjia islame kanë vetëm një burim, një Kushtetutë - Kuranin, një Synetthëniet e profetit Muhamed a.s. dhe një Konsensus dijetarësh rreth atyre çështjeve që nuk janë të definuara në dy burimet kryesore të Islamit.
Pra, Feja islame nuk ka Papat, Patriarkat ose Kryeimam, sikur Shiizmi në Iran, për shkakun e vetëm dhe shumë të thjeshtë, ngase në Islam të gjithë besimtarët, pa dallim race, feje, kombi dhe ngjyre janë të barabartë tek Krijuesi i gjithësisë, pra në Islam nuk ka besimtarë dhe as udhëheqës të privilegjuar, sepse që të gjithë para Zotit të madhërishëm janë njësoj të barabartë, meqë të gjithë janë krijesë e një Zoti, janë të njëjtë në çdo aspekt të jetës, si në aspektin fizik ashtu dhe atë shpirtëror. Ndonëse në këtë të fundit, njeriu më i afërt tek Zoti xh.sh. është vetëm ai person i cili është më i devotshëm ndaj Krijuesit, që nënkupton kryerjen e të gjitha obligimeve fetare në tërësi dhe gjerësi,
në veçanti përkushtimit shpirtëror ndaj Krijuesit, që përfshin adhurimin shpirtëror përmes ngritjes në shkallën më të lartë të besimit dhe moralit, siç është sufizmi, përmes të cilit besimtari lidhet drejtpërdrejtë me Zotin e tij pa asnjë ndërmjetësues, veçse përmes lutjeve dhe komunikimit me Të, duke u zhveshë nga të gjitha veprat e liga në këtë botë.
Prandaj, në Islam nuk ka prijës fetar, as lider në kryerjen e riteve fetare, por as ndërmjetësues në adhurim ndaj Zotit, ka individualizëm të drejtpërdrejt mes njeriut dhe Zotit si krijues i tij.
Prandaj, të gjithë besimtarët islam janë të barabartë në këtë botë, dhe secili nga ta, po qe se është i ditur, mund të bëhet imam në çdo kohë, në çdo xhami, në çdo namaz, pra nuk është kusht që vetëm imami i xhamisë duhet t’i prijë xhematit, dhe ky është rregull unik në gjithë botën ku jetojnë besimtarët muslimanë. Pra, ky është rregull universal në Islam, kështu që nuk ka njeri dhe as besimtarë që ka ndonjë të drejtë më shumë se tjetri,
...nuk ka njeri dhe as besimtarë
që ka ndonjë të
drejtë më shumë se tjetri, të gjithë janë njësoj para Zotit, rregull ky i përcaktuar në Kuranin
famëlartë nga vetë
Autori i tij, Zoti i Madhërishëm.
të gjithë janë njësoj para Zotit, rregull ky i përcaktuar në Kuranin famëlartë nga vetë Autori i tij, Zoti i Madhërishëm. Ngase teksti i Kuranit nuk është fjalë e profetit Muhamed a.s. veçse fjalë, kuptim, filozofi, rregulla juridike dhe këshilla të Zotit për njeriun në tokë, të zbritura përmes profetit Muhamed a.s., prandaj Islami është fe universale dhe jo e kufizuar në rajone dhe kontinentale, siç është Budizmi, Shiizmi, etj. Ajo që ka ndodhur me Islamin në Kosovë pas luftës, siç ishte ndryshimi i metodës së predikimeve islame nga ana e imamëve, ndërtimi i xhamive të reja, sidomos ndryshimi i nivelit të përmbajtjes së ligjëratave
për Islamin, ka qenë një rrjedhojë e natyrshme, për faktin, sepse kishte ndryshuar rrënjësisht niveli dhe struktura e shkollimit të imamëve, të cilët, më nuk ishin sikur hoxhallarët e pas LDB-re, me shkolla dhe mejtepe katër klasë, e rrallë ndonjë me shkollë të mesme fetare nga Turqia, veçse tani të gjithë me fakultete dhe diploma magjistrash dhe doktorësh së Fesë islame, që patjetër e ka ndryshuar edhe nivelin e ligjëratave islame, gjë që kjo risi tek një numër jo i vogël i shqiptarëve ka shkaktuar huti, moskuptim dhe mosmiratim të këtij lloji dhe mënyre të shpjegimit dhe ligjërimit real të Fesë islame nëpër xhamitë e Kosovës.
Bile, pati grupe dhe individ të cilët i kaploi frika dhe paniku, se na mori Islami radikal, se Kosova u bë shtet islamik, dhe deri tek akuzat makabër, se imamët e rinjë na e sollën Vehabizmin në Kosovë, se janë xhihadistë islam të paguar nga Arabia Saudite, se janë radikalist islamik, e deri në etiketimin e tyre si “terrorist islamik”, duke nxjerr në sipërfaqe frikën dhe islamofobinë e tyre, krejtësisht të pajustifikuar, e cila vitin e kaluar do sjellë deri tek dalja publike e një grupi, i njohur si “grupi i Deçanit”, i cili do bënte thirrje publike për braktisjen e Fesë islame, gjë që një thirrje e tillë nuk ka ndodhur askund në Evropë dhe botë.
...një Fe që
thërret për paqe, dashuri, respekt dhe devotshmëri
vetëm ndaj një
Zoti, e cila nuk njeh dhe nuk adhuron Zot tjetër, përveç Krijuesit të gjithësisë.
Pra, aq larg ka shkuar urrejtja dhe akuzat ndaj Islamit shqiptar në Kosovë, dhe jo vetëm, sa që një numër jo i vogël i shqiptarëve të besimit islam kanë zënë të konvertohen në katolik nga frika dhe paniku, se “vërtetë” imamët shqiptarë do ta sjellin në Kosovë, madje edhe Sheriatin islam, gjithnjë me pretekstin e rremë, se identiteti kombëtar shqiptar ngadalë po shndërrohet në identitetin islam, gjë që nuk është aspak e vërtetë, veçse një alibi për de-islamizimin e Kosovës me shumicë të besimit islam, gjoja për hatër të Perëndimit të
krishterë, duke bërë thirrje publike që shqiptarët e besimit islam ta braktisin Fenë islame, që është një rast i paprecedent në Evropë dhe botë, në fakt është kjo marrëzia dhe budallallëku më i madh që i ka ndodhur ndonjëherë shqiptarët në historinë e tyre fetare dhe kombëtare.
Se, çfarë pasojash do ketë kjo thirrje dhe islamofobi kaq e madhe në Kosovë, kundrejt Fesë islame, dhe çfarë dëmesh do t’i shkakton ajo harmonisë fetare tek shqiptarët si komb, mbetet të shihet ditë, muajt dhe vitet e ardhshme, por një gjë është sigurt, se Fenë dhe besimin islam tek shqiptarët, i brumosur që gjashtë shekuj në memorien dhe shpirtin e tyre paqedashës, si një Fe që thërret për paqe, dashuri, respekt dhe devotshmëri vetëm ndaj një Zoti, e cila nuk njeh dhe nuk adhuron Zot tjetër, përveç Krijuesit të gjithësisë, nuk ka forcë dhe as grup i cili mund ta zhduk dhe dëbojë Islamin nga Kosova dhe kombi shqiptar.
» Nga: Redaksia
imri si stinë e vitit shpesh i krijon probleme lëkurës, prandaj njerëzit ankohen që lëkura është shumë e thatë dhe kruhet. Situata mund të përkeqësohet te njerëzit të cilët kanë higjienë të tepruar personale (larjet e shpeshta).
Situata mund të përkeqësohet te njerëzit të cilët kanë higjienë të teprua personale dhe të cilët përdorin preparate të ndryshme, andaj janë të hutuar se çfarë po u ndodh
me lëkurën.
Shumë shpesh xhelet e caktuara apo sapunët nuk kanë ph-në e përshtatshme apo kanë aromë intensive e cila nuk i përshtatet lëkurës, prandaj pas dushit nuk mbetet ndjenja e rehatisë në lëkurë por vetëm ndjenja e kruajtjes dhe e të therurit në lëkurë.
Problemi mund të fillojë që në fëmijëri të hershme, prandaj bashkë me thatësinë e lëkurës së nënës te fëmijët vërehen edhe skuqja apo puçrra në formë rrethi.
Situatën edhe më shumë e përkeqësojnë veshjeve e
leshta, dorezat dhe kapelat të cilat shkaktojnë edhe më shumë të kruarit e lëkurës.
Gjatë dimrit ambientet në të cilat qëndrohet janë të ngrohura dhe shpesh jo mjaft të ajrosura, andaj ajri i thatë dhe grimcat e pluhurit edhe më shumë irritojnë lëkurën. Nëse merret parasysh që lëkura vazhdimisht u është ekspozuar ndikimeve të ndryshme, dimri është pjesë e vitit kur duhet patjetër të përshtatemi.
Të kruarit të lëkurës mund të fillojë vrullshëm ose gradualisht. Më së shpeshti vërehet thatësia e nëngjunjve
dhe e bërrylave bashkë me thatësinë e lëkurës së fytyrës.
Në fytyrë shumë shpesh lëkura reagon në pjesët më të ndjeshme siç janë buzët, maja e hundës dhe faqet. Manifestohen me rrjepje dhe skuqje që mund të jetë e theksuar me pëlcitje sidomos në buzë.
Shumë shpesh është e theksuar thatësia e shuplakave dhe të gishtave bile shumë shpesh te personat të cilët punojnë në zyrë, në kompjuter dhe të cilët nuk janë në kontakt me kimikaliet apo me dorezat mbrojtëse, mirëpo shpesh gjatë ditës lajnë duart dhe shumë pak kurojnë lëkurën e duarve.
Problemi me duart mund të jetë shumë i theksuar, gjë që është shkak i shkuarjes të dermatologu dhe i dyshimit
që në mos është alergji ndaj disa materieve nga ambienti. Thatësia e lëkurës mund të jetë e theksuar edhe në formë të vatrave të kuqe jo të mprehta dhe të rrumbullakëta nëpër bërryla dhe nëpër nëngjunjë në formë të dermatiteve ekzematoze.
Ky dermatitis mund të jetë i dukshëm edhe në kuadër të dermatitit atopik, sëmundja e gjëndrave tiroide dhe në ndonjë sëmundje tjetër lëkurore, mirëpo më së shpeshti shkaktohet me tharjen e tepruar të lëkurës, higjienën e tepërt në kushtet e dimrit dhe të ambientit.
Gjithashtu, personat të cilët i kanë të sëmura gjëndrat tiroide, personat të cilët marrin ilaçe për urinim apo antihitsaminikë, ose janë në terapi me izotretinoine për akne, gjithashtu kanë lëkurë të thatë, gjendja të cilëve dimrit edhe më shumë përkeqësohet.
Alkooli dhe kafja gjithashtu mund të thajnë dukshëm lëkurën nëse konsumohen rregullisht në sasi të tepruara.
Duke pasur parasysh që shumica e shkaktarëve të lëkurës së thatë janë me ndikim të jashtëm, vetëm disa ndryshime në kurimin e lëkurës mund të ndihmojnë.
Pa marrë parasysh shkakun, ekzistojnë shumë gjëra të cilat mund t’i bëni në mënyrë që lëkura e thatë të bëhet e lëmuar dhe e butë.
LAHENI APO KUR
BËNI DUSH:
• Mos bëni dushe të gjata dhe me ujë të nxehtë. Uji i nxehtë heq shtresën mbrojtëse yndyrore nga lëkura më shpejt se uji i ngrohtë. Dushet e gjata apo larja në vaskë në të vërtetë shkaktojnë tharjen e lëkurës. Përpiquni të përkufizoni në 5 deri 10 minuta nën dushin e ngrohtë apo në vaskë
Përdorni mjete të buta për pastrim të lëkurës apo xhel për dush me krem hidratues
• Lëkurën thajeni pak me peshqir pas dushit duke e lënë të lagësht
• Përdorni krem hidratuese pas dushit
Në rast se në lëkurë shfaqen puçrra të kuqe të cilat nuk shërohen, është i nevojshëm kontrolli te dermatologu, sepse puçrra mund të shërohet dhe me losione kortikosterioide dhe kremra për një kohë të shkurtër.
Me trajtime dhe kurime të caktuara të lëkurës, gjatë dimrit mund të shmanget të kruarit dhe të zbutet, mirëpo nëse nuk shërohet dhe fuqishëm është e pranishme nevojitet të shkoni për kontroll te dermatologu. 29 Nëntor 2024
Ibn Mes’udi (r.a.) tregon se Profeti (a.s.) ka thënë: “Me të vërtetë, sinqeriteti të shpie tek mirësia, e mirësia të shpie në Xhenet. Vërtet, njeriu vazhdon të jetë i sinqertë (në fjalë e vepra) derisa shkruhet tek Allahu i Sinqertë. Kurse, me të vërtetë, gënjeshtra të shpie drejt shthurrjes, e shthurrja të shpie në Zjarr. Vërtet, njeriu vazhdon të gënjejë derisa shkruhet tek Allahu Gënjeshtar.”[1]
Morali gëzon një pozitë të lartë në fenë Islame. Prandaj edhe urdhrat për t’u mveshur me moralet e mira janë të shumta si
Gënjeshtra më e madhe
është kur njeriu e mohon Allahun, adhuron në vend të Tij zotra të tjerë, përgënjeshtron profetësinë e Profetit Muhamed (a.s.), Kuranin dhe ringjalljen e njeriut në botën tjetër.
në Kuran ashtu edhe në Traditën Profetike. Në të njëjtën kohë, njeriu duhet të largohet nga moralet e këqija që e shpien njeriun në degadrim e shkatërrim. Në këtë hadith, Profeti (a.s.) na fton që të jemi të sinqertë në fjalë edhe vepra, derisa fitojmë kënaqësinë e Allahut të Lartësuar dhe të fitojmë besimin e njerëzve. Po ashtu, Profeti (a.s.) na fton që të largohemi sa më shumë nga gënjeshtra qoftë me fjalë qoftë me vepra, sepse ajo mbjell dyshim dhe Allahu i Lartësuar zemërohet me atë njeri që gënjen.
Sinqeriteti është rreze drite që e rrethon besimtarin e sinqertë dhe rrezaton dhe tek ata që janë pranë tij. Sinqeritet do të thotë që siç je në dukje ashtu të jesh edhe përbrenda; ajo që e ke përbrenda mos të përgënjeshtrojë atë që duket nga jashtë.
Kurse gënjeshtra është errësirë që mbulon rrezet e dritës të depërtojnë, bën që burimet e udhëzimit të shterojnë, njeriu është konfuz dhe e humbet besimin në mesin e njerëzve. Në këtë hadith, Profeti (a.s.) na inkurajon për të qenë të sinqertë, atë që e themi të jetë në përputhje me realitetin, pa shtrembërime dhe pa deformime. Profeti (a.s.) na lajmëron se ai i cili është i sinqertë në fjalë dhe vepra, sinqeriteti ka për ta
shpënë tek mirësia në këtë botë dhe për tek Xheneti në botën tjetër. Njeriu kur thotë të vërtetën ndjehet i qetë, pasi nuk ka frikë për asgjë. Njeriu vazhdon të jetë i sinqertë derisa tek banorët e qiellit dhe të tokës njihet i sinqertë. Madje, nëse njeriu thotë gjithmonë të vërtetën do t’i shmangte edhe mëkatet e tjera. Në një hadith tjetër Profeti (a.s.) thotë: “Më garantoni gjashtë gjëra, t’ju garantoj Xhenetin; Thoni të vërtetën kur të flisni, mbajeni fjalën kur ta jepni, çojini amanetet në vend, ruani nderin tuaj, ulni shikimin ndaj haramit dhe mos bëni keq me duart tuaj. [2] Njeriu i sinqertë është në rangun e dytë të atyre njerëzve që Allahu i ka begatuar me mirësitë e Tij. Allahu i Lartësuar thotë: “Kushdo që i bindet Allahut dhe të Dërguarit, do të jetë me ata të cilëve Allahu ju ka dhënë shumë dhunti; me profetët, me të sinqertët, me dëshmorët dhe me punëmirët.”[3] Njeriu i cili vazhdimisht mundohet që të jetë i sinqertë, Allahu e shkruan prej të sinqertëve. Nuk ka dyshim se sinqeriteti i përket një grade shumë të madhe, të cilën nuk e arrijnë vetëm se një pakicë e vogël njerëzish, burrash dhe grash. Allahu i Lartësuar thotë: Mesihu, biri i Merjemes, nuk është vetëm se një i Dërguar. Edhe para tij kanë kaluar të Dërguar. Nëna e tij
gjithmonë ishte e sinqertë.”[4] Në mënyrë kategorike, njeriu më i sinqertë është Ebu Bekri, Abdulla ibn Othman ibn Ebu Kuhafe (Allahu qoftë i kënaqur me të), i cili iu përgjigj ftesës së Profetit (a.s.) kur e ftoi që të pranonte Islamin. Ai nuk hezitoi për asnjë moment. Në momentin që Profeti (a.s.) e ftoi në Islam, ai menjëherë e pranoi fenë. Ai e besoi Profetin (a.s.) ndërkohë që njerëzit e përgënjeshtruan. Ai e besoi atë (Profetin) kur foli për udhëtimin në natën e Israsë dhe Miraxhit, ndërkohë që njerëzit e përgënjeshtruan duke thënë: O Muhamed! Si është e mundur që brenda një nate të vetme ke shkuar nga Meka në Bejtul Makdis dhe jo vetëm kaq, por ti pretendon dhe thua se je ngjitur lart në qiell?! Kjo është e pamundur. Më pas, njerëzit shkuan tek Ebu Bekri dhe i thanë: A nuk e ke dëgjuar se çfarë ka thënë shoku yt?! Çfarë ka thënë – pyeti ai? Ai ka thënë kështu e ashtu – u përgjigjën ata. Ebu Bekri tha: Nëse ai ka thënë këto fjalë, atëherë ai ka thënë të vërtetën. Qysh nga ajo ditë ai u quajt “Es Sidik” [5]
Po ashtu, Profeti (a.s.) na paralajmëron për rrezikun e gënjeshtrës, e cila e shpie njeriun në degradim e shthurrje. Gënjeshtra konsiderohet prej mëkateve të mëdha. Gënjeshtra më e madhe është kur njeriu e
mohon Allahun, adhuron në vend të Tij zotra të tjerë, përgënjeshtron profetësinë e Profetit Muhamed (a.s.), përgënjeshtron Kuranin e përgënjeshtron ringjalljen e njeriut në botën tjetër. Kjo lloj gënjeshtre është shumë e rrezikshme, sepse njeriu i cili i përgënjeshtron faktet e pakundërshtueshme të fesë, konsiderohet jobesimtar, vendbanimi i të cilit është Zjarri i Xhehenemit, ku do të rrijë përgjithmonë. Një
duke gënjyer. Ka edhe raste të tjera kur gënjeshtra është e lejuar, si në luftë, për të pajtuar midis dy personave dhe kur burri e gënjen gruan e tij për të përmirësuar marrdhënien me njëri-tjetrin dhe anasjelltas. Megjithatë, myslimani duhet të shmanget nga gënjeshtra aq sa të ketë mundësi.
MËSIMET E NXJERRA
NGA HADITHI:
1. Orientimi i njerëzve tek ajo që është e dobishme për ta
2. Sinqeriteti
3. Gënjeshtra
4. Sinqeriteti të shpie drejt mirësisë dhe gënjeshtra të shpie drejt shthurrjes
5. Inkurajimi dhe paralajmërimi.
[1] Transmetojnë imam Buhariu, nr: 6094 dhe imam Muslimi, nr: 2607.
[2] Transmeton imam Ahmedi, nr: 22250. Imam Albani e ka vlerësuar këtë hadith sahih.
[3] Sure En Nisa: 69.
[4] Sure El Maide: 75.
[5] Marrë nga “Shpjegimi i Rijadus Salihin” i Muhamed ibn Salih El Uthejminit, fq: 1/294-295.
Nëntor 2024
» Nga: Redaksia
Ae din se kur Allahu i Madhërishëm dha shembull me një mushkonjë, jobesimtarët u mahnitën dhe thanë: “Si është e përshtatshme që Krijuesi i gjithësisë të japë shembull me një insekt të vogël?” Allahu thotë: “Allahu nuk ngurron që të marrë çfarëdo shembulli, qoftë mushkojë a diçka edhe më e imët se ajo. Për sa u përket atyre që besuan, ata e dinë se ai (shembull) është i vërtetë nga Zoti i tyre, ndërsa ata të cilët mohuan do të thonë: “Ç’deshi All-llahu me këtë si shembull?” Ai me te humb shumë, e po me te udhëzon në rrugën e drejtë shumë, po me përjashtim të atyre që janë jashtë rrugës, Ai me te nuk humb tjetër.” (El-Bekare, 26)
E ata që nuk besuan thonë: “Çka dëshiron Allahu me këtë shembull?” Sigurisht se një gjë e tillë është bërë për t’iu treguar njerëzve se me gjithë trupin e saj të
vogël, krijueshmëria e saj është shumë e madhe.
Në vijim disa të dhëna për të, që të bindemi për vërtetësinë e asaj që themi: Është vështruar mushkonja me mikroskop elektrik që e zmadhon objektin 400 mijë herë dhe u zbulua se në kokën e saj ka 100 sy, pesha e saj është 0.001gr., në gojën e saj 48 dhëmbë, në gjoksin e saj ka tre zemra, zemrën qendore dhe nga një zemër për çdo krah të saj dhe në çdo zemër të saj ka dy barkushe dhe 2 valvula kardiake.
Mushkonja në theqkën thithëse të saj ka 6 prersëse, katër prej tyre shërbejnë për të hapur një plagë në formë katrore, ndërsa dy prerëse të tjera shërbejnë për të formuar një tubë thithëse për gjakun.
Ka 3 krahë në secilën anë dhe është gjithashtu e pajisur me një “pajisje” infra të kuqe që e sheh lëkurën e njeriut në errësirë në ngjyrë vjollce, si dhe pajisje ushtarake për
shikimin e natës. Ka një aparat anestezie lokale i cili ndihmon ta ngul gjilpërën e saj në njeriun pa e diktuar fare, ndërsa kur ta ndjejë njeriu thumbimin, ai është si shkak i thithjes së gjakut. Ka një “makinë” analize gjaku sepse nuk i pëlqejnë të gjitha grupet e gjakut. Ka një pajisje transfuzioni gjaku për ta ndihmuar atë të thithë përmes hapjes së hollë të proboscis dhe ka gjithashtu një pajisje erë që ndjen
djersën e një personi nga 60 metra.
Përveç aparatit analizues të gjakut ka edhe aparatin t’hollues të gjakut sepse gjaku i njeriut është i trashë dhe nuk mund të kaloj në theqkën thithëse të saj.
Në këmbët e saj ka kthetra me të cilat mbahet nëse qëndron në një
sipërfaqe të pa lëmuar dhe grepa me të cilat mbahet nëse qëndron në një sipërfaqe të lëmuar.
Mushkonja ka një sistem që nuk e kanë as aeroplanët më të sofistikuar. Ajo ka një sistem të pritjes së nxehtësisë termike. Ajo nuk
i sheh objektet me ngjyra, format dhe përmasat e tyre, por vetëm duke ndjerë nxehtësinë e tyre, pra i sheh objektet vetëm me anë të nxehtësisë trupore të tyre.
Temperatura e një dhome gjatë dimrit mund të jetë 5 gradë, ndërsa temperatura e trupit të njeriut në atë dhomë mund të jetë 37 gradë dhe ajo nuk e sheh dhomën, por sheh vetëm njeriun.
Dhe gjëja më e çuditshme për të gjithë këtë është se shkenca moderne ka zbuluar se në anën e pasme të një mushkonje jeton një insekt në miniaturë që nuk mund të shihet pa mikroskop.
“Kjo është vepër e krijimit të Allahut, e më tregoni pra mua se ç’krijuan ata të tjerët pos Tij, Jo, asgjë, po keqbërësit janë vërtetë në një humbje të pafund.” (Llukma, 11)
» Fatime Kalaja
Ilustrimi nga Malak Mattar
Nuk është e lehtë, të kapësh çastin në pa mundesi për tu dhënë rasti,
Në çdo ndërtesë të rënë, në çdo fjalë të pa thënë…
Në çdo shpirt të humbur, në çdo shpresë të pa mundur,
Duar që ngrihen në pafajësi, për të shprehur asnjëanësi
Mjekë të guximshëm të cilët veprojnë fuqishëm.
Sirena kudo nën gërmadha kërkojnë një shpirt të shpëtojnë.
Por pafajsia është vrarë, në sy duke u parë.
Duke jetuar, pa frymuar!
Aty qëndroj të raportoj, tek një botë pa sy të dëshmoj,
Mijëra shpirtëra të rënë, unë dëshmitarë duke qenë.
Fjalët nuk mund të shprehin atë çfarë armët sjellin.
Raketa të pafundme përmbi qiell kalojnë, tokën e pafajësisë të rrënojnë.
Fëmijë pa fëmijëri, të rinj pa rini, prindër pa bijë, e të moshuar pa pleqëri.
Të gjymtuar, të vrarë e të copëtuar,
Gjurmë vdekje ngado, kokën kah e kthe, vetëm rrënoja përreth sheh.
Sa shpirtëra kanë rënë, vatanin pa e lënë.
Ata që mbetën në jetë, çdo ditë luftojnë, vendin e tyre të shpëtojnë.
Gra, burra, fëmijë, të moshuar asnjë frikë nuk mbartin përmbi,
Dheun e tyre mbrojnë, asnjë grimcë nuk e lëshojnë,
Derisa jetë frymojnë, ata duhet ta gëzojnë,
Atë çfarë kanë sot, për ta trashëguar mot.
Të nesërmen, kur historia të shkruhet, të pafajshmit do të druhen, sepse peshorja do të rëndojë mbi ta si sulmues, kur të tjerët janë përfitues të lirisë së tyre të copëzuar përmbi dhe të mohuar.
Ndjej çdo dhimbje përmes prekjes së një butoni, por unë nuk ndalem.
Une jam dëshmitarë i çdo zëri nën rrënoja, i çdo lutje drejtuar qiellit, i çdo loti fëmije të mbetur i vetmuar, i çdo prindi të mbetur pa fëmijë, dëshmitarë i çdo prekje zemre me duart që shtrengonin kraharorin me dhimbje pas shpërthimeve, i çdo predhe, bombë, i çdo arme që ka goditur mbi këtë dhe.
Unë jam dëshmitarë i çdo hapi të personelit mjekësore që rrezikoi jetën për të shpëtuar një tjetër jetë, jam dëshmitarë i çdo fëmije që vdiq sapo lindi, jam dëshmitarë i çdo traume, i çdo shtangie, i çdo trupi të mpirë nga dhimbja.
Prandaj unë do të quhem dëshmitarë i dhimbjes, përtej së tashmes.
Dëshmitarë i dhimbjes përtej qiellit të përflakur.
Dëshmitarë i luftës në kërkim të lirisë, përmes fotografisë.
Dëshmitarë i pafajësisë së vrarë, në sy duke u parë!
Click a photo... Photographer Reporter
Unë jam dëshmitarë i çdo hapi të personelit mjekësore që rrezikoi jetën për të shpëtuar një tjetër jetë, jam dëshmitarë i çdo fëmije që vdiq sapo lindi, jam dëshmitarë i çdo traume, i çdo shtangie, i çdo trupi të mpirë nga dhimbja.
“Shprehi atomike” nga James Clear fokusohet në fuqinë e ndryshimeve të vogla, në rritje, në ndërtimin e zakoneve të mira dhe thyerjen e atyre të këqijave. Këtu janë disa mësime kryesore që mund të mësoni nga libri: Rëndësia e ndryshimeve të vogla: Zakonet e vogla, kur kombinohen me kalimin e kohës, mund të çojnë në rezultate të rëndësishme. Ideja është se përmirësimi me vetëm 1% çdo ditë mund të rezultojë në përmirësime thelbësore në terma afatgjatë.
Katër ligjet e ndryshimit të sjelljes: Autori përshkruan një kornizë për formimin e zakonit të bazuar në katër ligje: - Bëjeni të qartë: Identifikoni shenjat që nxisin zakonet tuaja.
- Bëjeni tërheqës: Përdorni kombinimin e tundimit për të kombinuar zakonet me gjërat që ju pëlqejnë.
- Bëjeni të lehtë: Zvogëloni “fërkimin” për ta bërë më të lehtë fillimin e zakoneve.
- Bëjeni të kënaqshme: Përdorni shpërblime për të përforcuar sjelljet pozitive.
Zakonet e bazuara në identitet: Fokusohuni në llojin e personit që dëshironi të bëheni dhe jo vetëm në rezultatet që dëshironi të arrini.
Përafroni zakonet tuaja me identitetin tuaj për ndryshime më të qëndrueshme.
Cikli i zakonit: Kuptoni ciklin e sugjerimit, dëshirës, përgjigjes dhe shpërblimit që nxit zakonet. Ky ndërgjegjësim mund t’ju ndihmojë të modifikoni shprehitë tuaja në mënyrë më efektive.
Dizajni i mjedisit: Mjedisi juaj luan një rol vendimtar në formimin e zakoneve tuaja. Duke projektuar rrethinën tuaj për t’i bërë zakonet e mira më të lehta dhe zakonet e këqija më të vështira, ju mund të lehtësoni zgjedhje më të mira.
Rregulli i dy minutave: Filloni zakone të reja duke i bërë ato të marrin më pak se dy minuta për t’i bërë. Kjo ul pengesën e hyrjes dhe ndihmon në vendosjen e rutinave.
Ndjekja dhe reflektimi: Mbajtja e gjurmëve të zakoneve tuaja mund t’ju ndihmojë të qëndroni të përgjegjshëm dhe të reflektoni mbi përparimin tuaj, duke e bërë më të lehtë përshtatjen e strategjive tuaja sipas nevojës.
Këto parime theksojnë se ndryshimi i qëndrueshëm është rezultat i veprimeve të vazhdueshme dhe të vogla sesa transformimeve dramatike. Duke adoptuar këto strategji, ju mund të përmirësoni produktivitetin, shëndetin dhe cilësinë e përgjithshme të jetës tuaj.
» Fjolla Spanca
Kohnat e hjekave nuk janë për me u majtun mend, e as për me u lavdue!
Por as janë kohna me u harrue!
Djepi, sofra e oxhaku!
I amel’ e i sertë ish konaku!
Aso kohe gjyshet tuj e tundun djepin, na kanë knue e urue me u ba njerez t’vyem: me msue, me punue e me t’mirë me rrnue!
Aso kohe, keq kena hjekun’ po ndryshe jena pjekun!
Na ka majtë Dashnia’ se nji ditë bahet e jona buka, sofra e Shqipnia!
Whatever your vision, we have the tools, technology and talent to help you make it a reality!
Autostrada Tiranë-Durrës, km 26, Albania Cel. +355 672063702
E-mail. www.mileniumiri2.al
We’re excited to announce that our freshmen have received their Student Cards! With these cards, students gain access to exclusive discounts and special vouchers at select businesses, adding extra value to their student life and enhancing their experience both on and off-campus.
A huge thank you to @bashkiatirane for supporting our students every step of the way!
Learn More: Visit www.kartaestudentit.al for additional details on how to maximize your Student Card benefits.
+355 (0) 42 22 9778
+355 (0) 67 40 42 42 info@cit.edu.al
