uk 09 - 29 oktober 2009 | jaargang39

w w w.universiteitskrant.nl

De eerste krabbels op het ijs. 2 Neelie Kroes is blij 3 Je P op je 88ste 9 RUG onderaan bij Elsevier 10

9

onafhankelijk weekblad voor de rijksuniversiteit groningen n 29 oktober 2009 n jaargang 39 In dIt nummer

testament Student en Stad Na zestien jaar gemeentepolitiek maakt Student en Stad haar testament op. Waar staat de partij voor? Voor studenten natuurlijk. En voor de stad. >

4

Wat ging er mis met HIFI? Op 3 augustus ging er iets mis met HIFI, het meest complexe stukje technologie dat ooit door Nederland in de ruimte is gebracht. De bouwers van SRON-Groningen moesten uitvogelen wat er was gebeurd, op anderhalf miljoen kilometer afstand van de satelliet waar HIFI in zit. Een reconstructie.

4&5

Terrific

Calimero maakt het verschil Studentenpartij Calimero is vóór invoering van een bindend studieadvies aan de RUG. Een meerderheid van de u-raad steunt nu het principe, tot verdriet van tegenstanders SOG en GSb.

>

Kies je sport!

Een beetje uitgekeken op gewoon voetbal en hockey?

De ACLO biedt allerlei uitdagende sporten. Om je te helpen, presenteert de UK een keuzeschema. Ben jij he type voor bossaball, of toch meer voor pole-fitness?

10 & 11

>

I n t e r n at I o n a l pag e S

the american nightmare

19 & 20

Foto EPA/Jonathan Brady

University of Groningen alumnus Freek Staps works as US correspondent for a Dutch newspaper. He wrote a book about the economic crisis: “You cannot actually imagine that it can affect an entire society on such a scale. But it does.” Also: how the Dutch created their own country.

>

uK-SIte

Wereldwijde blogs Internationalisering levert mooie verhalen op. Die zijn maar een muisklik ver op de UK-website. Klik op het kaartje van de World Wide Bloggers en lees over Redbull en cocaïne in North Carolina, uitstapjes vanuit Mexico City, verdwalen in Florence en kou lijden in Arhus.

Zie: universiteitskrant.nl

“Come on Epke…what an exciting guy…oh God I love him… he’s terrific…he deserves the gold.” RUG-student Epke Zonderland won zilver op de rekstok bij het WK turnen. Zie pag. 4 >

Dinsdag bleek de site van Calimero gehacked. Volgens Michiel Zwaan van Calimero is het niet duidelijk wie erachter zat, maar zijn partij vermoedt dat het te maken heeft met commotie om het bsa. Op de UK-site regende het commentaar en kritiek op Calimero.

De partij is de spil in het Groningse debat over een bindend studieadvies in het eerste jaar van alle RUGbacheloropleidingen. Het personeel in de u-raad is principieel vóór een bsa, het RUG-bestuur heeft grote haast met de invoering en de tegenstanders zijn na de stellingname van Calimero in de minderheid.

Een ontwikkeling die gunstig is voor het RUG-bestuur, maar ook een principiële botsing tussen bestuur en u-raad voorkomt. Vandaag moet de raad een besluit nemen over het bsa.

In deze krachtsverhouding was het dan ook pikant dat Calimero dinsdag afwezig was bij een debat bij studentenvereniging Bernlef, waar oud-rector magnificus Breimer van de universiteit Leiden zich uitsprak over het bsa. Leiden was in 1997 de eerste universiteit die zo’n bsa invoerde. Welwillend ging Breimer in op vragen van vooral SOG en GSb, maar hij vindt de discussie achterhaald. “je komt aan een universiteit om te studeren, toch?” Een student moet er na een jaar wel uit zijn of een studie iets voor hem is.

Veel erger vindt hij massaal hoger onderwijs. Dáár zouden studenten zich meer tegen moeten keren. “Het is van den dolle dat je na de klassen van de middelbare school genoegen moet nemen met zulke grote groepen. Onderwijs in kleinere groepen is beter dan welk bsa dan ook.”

Michiel Zwaan zou geknikt hebben als hij dat had kunnen horen, Maar hij stond toen – gevolg van een misverstand – voor een dichte deur. [ jAN BLAAUW ] Zie ook opinie op pagina 12 >

Nog eens 214 miljoen in gebouwen Andermaal investeert de RUG veel geld in nieuwbouwprojecten. De komende vijftien jaar wordt tenminste 214 miljoen gestoken in nieuwe gebouwen. Eigen geld, want de RUG wil leningen zo lang mogelijk uitstellen.

“Dit kan Bruin trekken”, zegt bestuursvoorzitter Sibrand Poppema van de RUG over het bouwplan voor de komende vijftien jaar. Na de honderd miljoen uit eigen vermogen die het afgelopen decennium al in gebouwen is gestoken, komt daar nog eens 214 miljoen bij.

Het gaat om twee grote projecten op Zernike en bij het UMCG. In 2012 start de eerste fase van nieuwbouw voor Natuurkunde en Scheikunde, de tweede fase volgt in 2015.

Bij het UMCG verrijst vanaf 2010 in drie fases het ERIBA-gebouw aan de Deusinglaan. In dat gebouw komt fundamenteel onderzoek naar ‘Healthy Aging’.

Een derde project is de ombouw van de zogeheten ‘kleine huisjes’ aan de Grote Rozenstraat voor de Faculteit Gedrag en Maatschappijwetenschappen. In goed overleg met omwonenden, benadrukt de RUG. Uitbreiding van GMW in de

buurt troebleerde jaren de verhoudingen tussen RUG en bewoners.

De fasering van bouwprojecten gebeurt bewust om alles uit eigen middelen te kunnen financieren.

Maar zal het de RUG echt lukken om alle plannen zonder leningen te realiseren? “We gaan langs de rand van de afgrond”, erkent financieel bestuurder Koos Duppen.

En bouwen pakt vaak duurder uit dan begroot. Tegenover de u-raad lichtte Duppen vorige week toe dat menig bouwproject dat nu af is of voltooiing nadert, extra kost. De Bernoulliborg was twee miljoen duurder, de verbouw van het WSN-

gebouw ook twee miljoen meer door een eigen fout. Met bouwer Heijmans van het Onderwijs en Research gebouw bij de medische faculteit voert de RUG nog altijd een verbeten gevecht met miljoenenclaims over en weer.

En tot slot wordt het prestigieuze gebouw voor Levenswetenschappen op Zernike vele miljoenen duurder dan begroot. “Het is nog geen Amsterdamse metro, maar het is te fors”, zegt Duppen. Een zware RUG-commissie overlegt wekelijks met de bouwer om die kosten beheersbaar te houden. Duppen: “We zitten er bovenop.” [ jAN BLAAUW ]

2 DEZE WEEK

UK 9 - 29 OKTOBER 2009

Kardinge, Groningen > 19/10/2009 18:00 > schaatsuur van Tjas

Blaren trekken in de kou De ijsbaan op Kardinge is weer open, het schaatsseizoen is weer van start gegaan.

Tweemaal per week behoort de ijsbaan een uur lang aan studentenschaatsvereniging Tjas. Om te trainen. Of les te krijgen.

Door wouter beetsma Over het ijs klinkt een metalig geklik. Twee schaatsers op klapschaatsen rijden met grote snelheid rondjes over het spiegelende ijs van Sportcentrum Kardinge. Naast de baan zit een grote groep schaatsers veters te strikken. Marloes Dubbelaar, voorzitster van studentenschaatsvereniging Tjas, loopt koortsachtig langs de baan. Het is de tweede week dat de schaatsers weer op het ijs staan, en er moet nog veel geregeld worden.

Alle rijders krijgen een felgekleurd hesje. Iedereen is ingedeeld in een groepje en elk niveau heeft een eigen kleur. Wankelend houden twee jongens zich vast aan de boarding. Hun rode hesje laat zien dat ze beginners zijn. Voetje voor voetje schuifelen ze verder, terwijl ze wild met hun armen zwaaien.

Een oranje jasje betekent al wat meer ervaring. Het groepje volgt braaf de aanwijzingen van de trainer. Geconcentreerd houden ze hun handen voor zich uit, terwijl ze de afzet oefenen. De trainers schaatsen rustig van het ene groepje naar het andere om aanwijzingen te geven. Alle trainers hebben rode jassen aan waar groot ‘trainer’ op staat.

Dat is niet de enige manier waarop ze te herkennen zijn. Ze lijken een ‘trainersslag’ te hebben ontwikkeld. Allemaal laten ze zich af

Rosa

en toe even uitglijden en kijken in gedachten verzonken voor zich uit met de handen achter de rug.

Na een paar rondjes verzamelt iedereen zich weer bij zijn eigen kleur. Malou Aalberts leunt even in de kussens. “Pfff, dat voelt heel raar!” zegt ze lachend. “Het is dit jaar de eerste keer dat ik weer schaats. Ik heb nu al pijn in mijn voeten.”

Mink Gorter heeft net als Aalberts een oranje hesje. Eigenlijk roeit hij liever, maar door een blessure heeft hij even voor schaatsen gekozen. Voor Gorter is het al de vierde keer dat hij op het ijs staat. “Ik ga proberen twee keer per week te trainen.” Aan het einde van het seizoen wil hij pootje over de bocht door kunnen. “Maar dat is nu nog niet aan de orde”, moet hij bekennen.

Voorzitter Dubbelaar heeft even rust nu de trainers de schaatsers onder hun hoede hebben. Tevreden kijkt ze hoe bijna 150 mensen over het ijs glijden. Het is koud. De hal van Kardinge ziet er kil uit. Door het hoge aluminium dak en de felle lichten lijkt het net een fabriekshal.

Dubbelaar kan het niet veel schelen. “Ik ben altijd vooral bezig met lekker schaatsen. Natuurijs is leuk, maar dit mag ook wel.”

De strenge vorst van de vorige winter hoeft voor haar niet per se terug te komen. De kou en de ijsgekte van afgelopen jaar heeft Tjas nauwelijks extra leden opgeleverd.

Een verklaring heeft Dubbelaar niet. “De proeflessen zaten toen wel bomvol, maar uiteindelijk gingen ze gewoon weer buiten schaatsen.”

Ze is voorzitster van een schaatsvereniging, maar Dubbelaars schaatsen zitten nog in het vet.

Schaatsen tijdens het trainingsuur van Tjas “Het is zo druk, dat ik me afvraag of ik überhaupt wel op het ijs kom dit jaar.”

schaatsen de baan afstrompelt. “Ik ben al weer blaren aan het trekken.”

Colofon

Ex

Ik heb al een half jaar niet meer op dit stoepje gefietst, ik heb al een half jaar mijn fiets hier niet neergezet en ik heb al een half jaar niet op deze bel gedrukt. Ik sta voor het huis van mijn ex Nero.

Twee seizoenen geleden liet ik hem hier huilend achter. Hij zat aan zijn glanzende witte tafel, keek naar zijn EvaSolo − een designtheepot − terwijl Spinvis opstond. Ik was gevoelloos, toen ik in de lift naar beneden stapte. Ik keek in de spiegel en lachte naar mezelf. Het bleek de laatste keer.

Ik druk op de bel en weet dat ik mijn haar niet meer goed kan doen of heel hard kan weglopen. Hij heeft me gezien.

Er hangt een camera die – als je geen twee meter dertig bent − te hoog hangt en dus je voorhoofd filmt. Foutje van de monteur.

“Het leven is niet leuk, Rosa”, zei mijn moeder vroeger al als ik viel en mijn knietjes had geschaafd. Nadat het uitging heb ik dat motto overgenomen. Ik doodde de tijd met niet veel meer dan dagen tellen. Er zijn veel theorieën over wan-

Veel rust krijgt ze inderdaad niet. “Marloes, heb je ook pleisters?”, vraagt een jongen die op zijn

Foto Reyer Boxem

neer liefdesverdriet voorbij is. Sowieso twee maanden, voor elk jaar een maand of gewoon tot er een nieuwe is. Ik was ervan overtuigd dat het na de halfwaardetijd over moest zijn. Dus ik wachtte.

De deur gaat open en ik stap in de lift.

Ik weet niet meer welke verdieping het is en ben trots op mezelf. Dat soort dingen heb ik heel bewust uit mijn hoofd gebannen. Net als zijn hele gezicht trouwens.

Ik kan me niet veel meer herinneren dan de paar grijze haren die hij had. Ik staar een tijdje in de spiegel en zie dat ik er anders uitzie dan toen ik hier wegging. Niet gevoelloos meer. Mijn hart begint te bonzen.

De lift gaat open en mijn knieën knikken. Ik ben warm, koud en rillerig tegelijk. Wat doe ik hier? En dan zie ik hem.

“Trut”, zegt hij.

Zo lief heb ik dat woord nog nooit iemand horen zeggen. Hij weet het, ik voel het. Ik denk dat ik toen had moeten weglopen.

Rosa Timmer, vierdejaars taalwetenschap

redactie-adres: Oude Kijk in ’t Jatstraat 28, Postbus 80, 9700 AB Groningen.

Telefoon: 050-3636700; Telefax: 050-3636698; E-mail: uk@rug.nl; Internet: www.universiteitskrant.nl

Kernredactie: Hanneke Boonstra (hoofdredacteur) 3636697, Jan Blaauw (nieuwscoördinatie) 3636696, Christien Boomsma (eindredacteur) 3637802, René Fransen (wetenschap) 3636695, René Lapoutre (opmaak) 3636693, Sieb de Ruig (redactiesecretaris) 3636700, Ernst Arbouw (International Page) 3636130. overige redactieleden: Wouter Beetsma, Hinke Hamer, Peter Keizer, Lieke van den Krommenacker, Teodor Lazarov, Janita Naaijer, Tjerk Notten, Elisabeth Oosterling, Stijn Roelofs, Diane Romashuk, Birte Schohaus, Filmo Verhagen, Dorien Vrieling.

Columnisten: Ana van Es, Rosa Timmer, Gerrit Breeuwsma. medewerkers: Bart Breman, Michel Dijkstra, Hans Miedema,

Marcel Wichgers.

Foto’s: Reyer Boxem, Jeroen van Kooten, Elmer Spaargaren. tekeningen: Bert Cornelius, Robby van der Meulen, Eric van der Wal, Kees Willemen uitgave: Stichting Universiteitsblad oplage: 20.000 exemplaren Persbureau: de UK werkt samen met andere universiteitsbladen in het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) advertenties: Bureau Van Vliet bv, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, telefax 0235717680 RUG-advertenties, mededelingen en Ukaatjes: Heiny de Ruiter (3636699) abonnementen: € 30 per jaar, (intern tarief € 20). adreswijzigingen: schriftelijk aan de administratie van de uk. adreswijzigingen ruGpersoneel: doorgeven aan betreffende afdeling Personeel & Organisatie. ©UK. Auteursrecht voorbehouden.

Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen geheel of gedeeltelijk over te nemen.

N I E U W S 3

UK 9 - 29 OKTOBER 2009

Neelie Kroes: ‘Geweldige eer’ Eurocommissaris Neelie Kroes krijgt de Aletta Jacobsprijs 2010 van de RUG. De aanleiding: de voorbeeldfunctie die ze als een van de machtigste vrouwen van Europa vervult voor de vrouwenemancipatie.

Mevrouw Kroes, verrast?

“Helemaal. Aletta Jacobs heeft gezorgd voor een historisch moment in de Nederlandse geschiedenis.

Door als eerste vrouwelijke student te vechten voor het openen van deu-

ren en door haar rol in het bereiken van het vrouwenkiesrecht. Ze is het grootste rolmodel wat je kunt bedenken. En om daarmee gecombineerd of geassocieerd te worden, is een geweldige eer.”

De prijs bestaat al lang, had u ’m niet eerder moeten krijgen?

“Het zou wel heel arrogant zijn om dat te denken. En als ze hem voor m’n bekering hadden gegeven, was het een domme beslissing geweest.

U was vroeger inderdaad niet zo van

het feminisme. Waardoor werd u bekeerd?

“Door de feiten. Als we in hetzelfde tempo doorgaan met de emancipatie, heb je het eeuwige leven nodig om het nodige te bereiken. Dus realiseerde ik me dat we radicaler moesten opereren.”

Het aantal vrouwelijke hoogleraren blijft nog steeds achter. Wat zou u vrouwen voor tip willen geven?

“Toon wat meer lef bij sollicitaties.

En durf op je bek te gaan. Daar heb ik meer van geleerd dan van de suc-

cessen die ik heb geboekt."

Wat heeft u voor tip voor het college van bestuur van de RUG dat alleen uit mannen bestaat?

“Gemengde teams zijn verrassender en boeken betere resultaten.

Daar heb je echt kwantiteit voor nodig. Het maakt pas verschil als er meer dan één vrouw is.

Twee vrouwen en een man dus? ”Jazeker. Waarom zou je de zaak niet omkeren? [ hanneke boonstra ]

Toename dierproeven aan de RUG

Studenten verzorgen hun gebit niet goed. Volgens tandarts Michiel Allessie, die zich met praktijken in Amsterdam en Groningen op studenten richt, heeft vijftien procent van zijn cliënten tien of meer gaatjes.

De Groningse studentengebitten zijn het slechtst. Dat komt volgens de tandarts door de reisafstand naar de tandarts in de ouderlijke woonplaats.

Frank Abbas van het Centrum voor Tandheelkunde en Mondzorg in het UMCG herkent dat niet. “De studenten die wij zien hebben doorgaans juist een goed gebit." Wel hebben studenten nauwelijks belangstelling voor het gratis consult dat het centrum biedt.

Twittercollege De Griffith University in Australië heeft twitteren als verplicht vak ingesteld voor studenten journalistiek. Volgens de universiteit is er bij mediabedrijven behoefte aan journalisten die goed met online sociale netwerken kunnen omgaan. Niet alle studenten zijn positief. Sommigen noemden het “complete tijdverspilling”.

Ook in Groningen krijgen studenten journalistiek les in het gebruik van Twitter. “Maar het lijkt me onzinnig om er 5 ec’s aan te besteden”, zegt coördinator Sanna Buurke.

Aan de RUG zijn in 2008 weer meer dierproeven uitgevoerd dan in het jaar ervoor. Er werden 30.975 verricht, een stijging met 18 procent. Dit staat in het jaarverslag van de RUG-proefdierdeskundigen.

De stijging is vooral toe te schrijven aan onderzoek met vrij levende dieren, zoals koolmezen waarvan een bloedmonster wordt afgenomen.

Ook proeven met wilde veld- en woelmuizen namen in 2008 sterk toe. Het aantal dierproeven aan de RUG stijgt sinds 2003, met name vanwege dit soort veldwerk. Het gebruik van ratten is sinds 2003 met een kwart gedaald, dat van muizen verdubbelde echter.

Landelijk is het aantal dierproeven gedaald met 3,3 procent. Volgens RUG-woordvoerder Jos Speekman ligt de stijging bij de universiteit vooral aan de toegenomen onderzoeksinspanning. Bij de meeste universiteiten is het proefdiergebruik toegenomen.

Afgelopen week was er ophef over het grote aantal proefdieren bij fokbedrijven dat niet werd gebruikt voor experimenten. RUG-proefdierdeskundige Catriene Thuring stelt, dat deze dieren niet per se “nodeloos” zijn gefokt. Vaak worden alleen mannelijke dieren gebruikt door onderzoekers. En van bijzondere (veelal genetisch aangepaste) dieren moet een minimaal aantal aangehouden worden, ook als er geen vraag naar is.

De RUG betrekt de meeste dieren van fokbedrijven, maar fokt niet-commercieel verkrijgbare dieren zelf. Daarvoor zijn in 2008 enkele duizenden dieren gebruikt. [ René Fransen ]

‘Studenten hebben een slecht gebit’

Dure overstroming Veilingmeester Jacques d’Ancona in actie bij Vindicat.

Foto Jeroen van Kooten

300 euro! Even pinnen dus Vindicat veilde dinsdagmiddag tweedehands banken om geld in te zamelen voor het Glazen Huis van 3FM. De actie leverde uiteindelijk 2400 euro op.

Zes rode vrachtwagens van Woonforum Vesta versperden de ruimte voor het Vindicatgebouw aan de Grote Markt. Jonge leden sjouwden de meubels naar binnen die ’s avonds publiekelijk geveild zouden worden. Het was de aftrap van een reeks acties van studentenvereniging Vindicat voor het malariaproject van het Glazen Huis van Radio 3FM in december op de Grote Markt. Directeur Dolf Vogd van Vesta: “We hebben altijd de actie ‘Geef uw meubels een tweede leven’.

Ingezonden mededeling

Ontdek de Leidse master die bij jou past.

Kom naar de Mastermaand november. mastersinleiden.nl

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

Vindicat kwam met het idee om samen te werken voor een goed doel.”

De zaal is goed gevuld. Abactis Julie-Anne Siegers is tevreden, al had ze liever meer mensen van buiten gezien: “We hebben alle andere studentenverenigingen uitgenodigd en posters verspreid, maar ja, blijkbaar is de drempel toch te hoog.”

Veilingmeester Jacques d’Ancona heeft er zin in: “Het belangrijkste is dat we de vaart erin houden. We hebben meer dan honderd kavels.”

Het zijn er zelfs 117. Voornamelijk banken, wat stoelen en tafeltjes.

Rector Adriaan Kolff geeft het goede voorbeeld en koopt voor 25 euro de eerste bank. De prijzen zijn laag.

De meeste meubelen gaan voor niet meer dan twintig euro weg.

Eén keer wordt het spannend. Een

grote zwarte bank valt bij meer leden in de smaak. Twee jongens bieden tegen elkaar op, aangemoedigd door clubgenoten. Onder veel gejuich gaat de bank uiteindelijk voor 300 euro onder de hamer. De koper moet wel pinnen, want alles wordt meteen afgerekend.

Daarna zakken de prijzen weer.

Een aantal banken vindt geen koper. Siegers: “We weten nog niet wat we met de overgebleven meubels gaan doen. Ze blijven in ieder geval eerst hier. We hopen dat zich later nog mensen melden. Anders brengen we de rest misschien naar Mamamini.”

Uiteindelijk levert de veiling zo’n 2400 euro én een hoop lege plastic bekers op de grond op. [ birte schohaus ]

Pil tegen slaaptekort Het is de droom van iedere student: een pil die na een nacht doorhalen de hersenen weer helemaal scherp krijgt.

Voormalig RUG-promovendus Robbert Havekes heeft laten zien dat zoiets misschien wel mogelijk is.

In het wetenschappelijk tijdschrift Nature van vorige week schrijft een team onderzoekers, waaronder Havekes, hoe zij ontdekten welke moleculaire processen in de hersenen het geheugen aantasten na een te korte nacht. Daarvoor hielden zij muizen vijf uur uit hun slaap. In de hippocampus, het hersengebied dat verantwoordelijk is voor het op-

slaan van nieuwe herinneringen, bleek het enzym fosfodiësterase-4 (PDE4) extra actief na slaaptekort.

Daardoor daalde de concentratie van het signaalmolecuul cAMP, dat cruciaal is bij het vastleggen van herinneringen, door het vormen van nieuwe verbindingen tussen zenuwcellen te stimuleren. Bij de muizen bleek een geneesmiddel dat de activiteit van PDE4 remt, de aanmaak van nieuwe verbindingen in de hippocampus te stimuleren.

Havekes kreeg in 2007 een Rubicon-subsidie van onderzoeksfinancier NWO, waarmee hij twee jaar buitenlandervaring op mocht doen aan de universiteit van Pennsylvania (VS). [ René Fransen ]

De Radboud Universiteit heeft aangifte gedaan in verband met een overstroming. Iemand zou met opzet een nooddouche hebben aangezet in een gebouw dat was verbouwd voor bedrijven die aan de universiteit zijn gelieerd, schrijft Vox Log. Er was schade aan de vloerbedekking, muren, plafonds en technische installaties op alle verdiepingen. Onderzoek wees uit dat de douche niet stuk was of spontaan open kon gaan.

Snelste medicus werkt aan de RUG In 28 minuten en twee seconden racete medisch bioloog Johan Gibcus na 21 kilometer over de finish tijdens het NK tijdrijden voor medici op 11 oktober. Daarmee is hij de snelste medicus van ons land.

Het was de laatste wedstrijd van het seizoen, dus Gibcus piekte net op tijd. “Ik wist een beetje wat de concurrentie was”, lacht Gibcus. Opvallend feitje: ook bij de dames waren de eerste twee plekken voor Groningse wielrensters.

Psychologie vraagt numerus fixus aan De Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen heeft het college van bestuur verzocht een numerus fixus van 750 plaatsen aan te vragen voor psychologie. Een bewust hoog aantal, zegt decaan Henk Kiers. “We hebben twee curricula, Engelstalig en Nederlandstalig, en willen studenten niet ontmoedigen. In de voorlichting zullen we sterk benadrukken dat de kans dat iemand wordt uitgeloot maar klein is.”

4 OPMERKELIJK

UK 9 - 29 OKTOBER 2009

CSI Space:

Nog even doorbijten Wie op de fiets naar huis wil na een dag studeren in de UB, moet soms halsbrekende toeren uithalen. Door werkzaamheden is er al weken geen doorkomen aan in de Broerstraat en op het Academieplein.

|_

Door Lieke van Den krom­ menacker en stijn roeLofs Op het Academieplein treffen we derdejaars student technische planologie Leon Teeuw (20). Hij tilt zijn fiets over een stapel omgevallen tweewielers. “Die zijn van mensen die te lui zijn verder te lopen”, moppert hij. Op weg naar zijn ros, aan de andere zijde van het plein, ziet hij twee jongens fietsen aan de kant gooien.

“Maak daar maar een foto van!”

Al sinds 1 september liggen de Broerstraat en het Academieplein vol zand, staan er honderden fietsen kriskras door elkaar en is de hele boel afgezet met hekken.

Vernieuwing van de riolering, noemt de gemeente het. “Dikke chaos”, vinden veel studenten, die al hink-stapspringend hun fiets, UB of Mr. Mofongo proberen te bereiken.

Van een alternatieve plek om je fiets fatsoenlijk en veilig te stallen, lijkt geen sprake. Maar de fietsenrekken gewoon zijn ver-

.

Hindernisbaan voor het Academiegebouw plaatst, vertelt Jaap van der Linde van Facility Management van het Bureau van de universiteit. “Bovendien is de stalling aan de Oude Boteringestraat dichtbij. Maar studenten parkeren hun fiets het liefst in de collegezaal.”

Van der Linde heeft een punt, getuige de aanblik van het parkeerterrein van het Academiegebouw, dat helemaal vol staat. De weg erheen wordt echter ook gebruikt door graafmachines. Linke soep? “Nee hoor”, zegt Evert Jan Panman, gemeentelijk directievoerder bij de afdeling ROEZ.

Foto Jan Blaauw

“De jongens passen wel op.”

Hoe lang het nog duurt, kan Panman niet zeggen. Het terugplaatsen van de keitjes is een tijdrovende klus. “Alle stenen hebben een ander formaat.” Maar op 21 november is alles weer begaanbaar, verzekert hij.

Die dag maakt Sinterklaas zijn opwachting in het Academiegebouw. Wel moet in de weken daarna waarschijnlijk nog een gedeelte van de oorspronkelijke keitjes worden teruggelegd. Panman: “Voor kerst hopen we helemaal klaar te zijn.”

Testament van Student en Stad Student en Stad schrijft haar testament. Tenminste... De partij wil na zestien jaar met een manifest laten zien dat ze volwassen is geworden.

Mooi op tijd voor de verkiezingen.

Door Birte schohaus De eerste regel lijkt geleend van Boudewijn de Groots beroemde jaren zestighit. “Na 21 jaren in dit leven, maak ik het testament op van mijn jeugd.”

Alleen Student en Stad wil al eerder volwassen zijn: na zéstien jaren wil de partij voor eens en altijd haar speerpunten en grondbeginselen duidelijk maken.

Fractievoorzitter Stephan Antuma legt uit: “We kregen soms het verwijt geen duidelijke visie te

hebben. Daarom hebben we nu onze ideeën op papier gebracht.”

Omdat de partij niet alleen Student en Stad heet, maar ook over student en stad gáát, hebben de schrijvers een niet al te verrassende tweedeling in de tekst aangebracht: student en stad. “We hebben gekeken wat in de afgelopen zestien jaar onze belangrijkste punten waren, maar ook wat in de komende zestien jaar een rol gaat spelen”, vertelt Antuma.

Huisvesting en verkeer bijvoorbeeld komen steeds terug. Student en Stad is vóór de tram en wil betere voorzieningen voor fietsers.

Ook de huisvestiging voor studenten moet beter, maar studenten moeten ook beter communiceren en meer rekening houden met hun buren.

In de beginjaren had de partij met opzet geen grondbeginselen vastgelegd. Antuma: “We wilden per onderwerp ons standpunt kunnen bepalen.” Ook nu nog wil de partij nog net als voorheen op allerlei onderwerpen ingaan. De doeleinden voor de komende jaren komen in het partijprogramma.

Waarom dan dit manifest? De partij wil laten zien dat ze volwassen is geworden. Antuma: “Zestien jaar is toch al een behoorlijke periode, die hebben we nu afgesloten.”

Maar wie denkt dat er nu iets nieuws begint, heeft het mis. “Het manifest staat voor een doorgaande lijn én een nieuw begin.” Verandering en continuïteit in één verklaring. Dat is knap.

Vraag & antwoord

‘En nu ga ik voor goud’ Lyrische commentatoren, een website vol fanmail en een bosje bloemen van het UMCG. Epke Zonderland kan niet meer stuk sinds hij in Londen zilver won tijdens het WK turnen.

Door hanneke Boonstra

door meiden wordt beoefend. Als ik zou voetballen, zou ik meer reacties van mannen krijgen.”

Of zijn ze allemaal gek op je?

“Haha. Nou ja, sommigen wel, denk ik.”

De verslaggevers bij de BBC waren razend enthousiast. Ze vonden dat jij goud moest krijgen.

“Ze gingen helemaal uit hun dak.

Ik heb de tv-uitzending later nog bekeken, het was een heel groot compliment.”

Waar denk je aan tijdens zo’n wedstrijd?

“Je bent bezig met de kleine dingen. Er zit verschil tussen deze rekstok en m’n eigen stok. Dat weet je door de training, daar moet je dus goed op letten. En ik moest het moeilijk maken, omdat er vijf atleten voor me waren geweest die het heel goed hadden gedaan.”

Je website puilt uit van de felicitaties, vooral van vrouwen. Hoe komt dat?

“Turnen is een sport die vooral

Wist je dat je zilver ging halen? ”Toen ik landde wist ik dat ik genoeg had voor een medaille. Dat het zilver werd, vond ik fantas-

Hoe voelt het?

“Super. Helemaal super.”

Een kosmische

tisch.”

De volgende is van goud?

“Daar ga ik wel voor!”

Hoe zit het met je studie?

“Ik studeer nu drie jaar geneeskunde en hebt m’n eerste twee jaar afgerond. Ik doe het nu even wat rustiger aan. Ik begin niet voor de Olympische Spelen van 2012 aan m’n co-schappen, dan ben ik 26.”

Jullie zijn thuis met drie atleten, je ene broer is gestopt, de andere stopt over een paar jaar. Wanneer komt er voor jou een eind aan?

“Mijn beste momenten moeten nog komen! En ik ga nog lekker door, ik heb er zoveel voor opgegeven! Maar ik denk zo op m’n dertigste. Ik wil nog wel een tweede Olympisch circuit.”

| ac h t e r g r o n d | Begin augustus ging er iets mis met HIFI, het ‘Groningse’ onderdeel van de ruimtetelescoop Herschel.

Aan de medewerkers van SRON-Groningen de taak om, met collega’s in binnenen buitenland, de oorzaak op te sporen.

Op anderhalf miljoen kilometer afstand.

Door rene fransen

De dreun Net CSI: met weinig gegevens een complexe puzzel oplossen. Maar in dit geval was het geen moord, maar de storing in een stuk elektronica dat op anderhalf miljoen kilometer van de aarde in de ijskoude ruimte hangt. En ook een beetje Apollo 13, de film over de bijna-ramp van die bemande ruimtevlucht met de beroemde oneliners: ‘Houston, we have a problem’ en ‘Failure is not an option’. Vervang Houston door Groningen, en je hebt de situatie van dinsdagmorgen 4 augustus, half tien.

Een team van SRON-Groningen, de organisatie voor ruimteonderzoek die nauw vervlochten is met het Kapteyn-Instituut voor sterrenkunde van de RUG, zit dan in een vergaderzaaltje. De avond ervoor is projectmanager Peter Roelfsema gebeld vanuit mission control in Darmstadt. Tijdens het dagelijkse contact met de Herschel ruimtetelescoop kwamen er rare gegevens binnen. Het instrument HIFI, gebouwd onder verantwoordelijkheid van SRON-Groningen, bevond zich in een toestand waar de handleidingen niets over zeiden. Error code 14, wat betekent dat?

Roelfsema overlegde snel met Peter Dieleman, de verantwoordelijke voor het testen van HIFI tijdens en na de bouw. Samen bespraken ze de eerste gegevens die ze telefonisch uit Darmstadt hadden gekregen.

Dieleman piekerde na dat gesprek tot in de kleine uurtjes door. Was er iets kapot? Of was het een computerstorinkje dat met uit- en aanzetten verholpen kon worden?

Tot die zwarte maandag had HIFI het prima gedaan. De lancering van de satelliet, half mei, en de reis naar de eindbestemming op anderhalf miljoen kilometer van de aarde waren goed verlopen. HIFI, een van de drie instrumenten aan boord, werkte beter dan verwacht. Maar toen ging het mis met een instrument waar tien jaar aan gebouwd was en dat twee tot drie jaar lang is getest. Hoe kón dat?

Het is een dreun. In het vergaderzaaltje wordt een onderzoeksteam geformeerd om het uit te zoeken.

Aanwijzing I De dreun is niet zo groot voor Martin Stokroos. Die had op maandag pas zijn eerste werkdag bij SRON.

De elektronisch ingenieur is overgekomen van het KVI en valt met zijn neus in de boter. Dinsdag staat hij gebogen over een kopie van HIFI. Het stroomverbruik was ingezakt van 2,5 naar 0.36 ampère.

Printplaat voor printplaat meet hij het stroomverbruik. Aan het eind van de week is al duidelijk dat alleen het uitvallen van de HRS-4, een component die de verdeling van de stroom regelt, de daling in verbruik kan verklaren.

Stokroos werkt met collega’s van de Poolse academie voor wetenschappen. Deze ervaren wetenschappers bouwden de elektronica.

De Polen zijn afwisselend een week in Groningen voor metingen en een week thuis, om de resultaten uit te werken en plannen te bedenken.

Aan het eind van de eerste week wordt toch geprobeerd of gewoon uit- en weer aanzetten niet helpt.

De helft van het SRON-team zit dan in Darmstadt waar operator Ralph de hand aan de knop heeft, om HIFI direct weer uit te zetten als er iets mis gaat. De rest tuurt in Groningen naar een beeldscherm. De technici hebben gesimuleerd hoe het instrument moet reageren als HRS-4 inderdaad kapot is.

De ingreep helpt niet. Wel komt de communicatie tussen de centrale processor (zeg maar de boordcomputer) en een van de hulpcomputers weer op gang. Die was bij de storing ook weggevallen, iets wat in alle jaren van testen op de grond nog nooit was voorgekomen. De resultaten bevestigen de vermoedens van het team: HRS-4 is écht kapot.

Het probleem Maar een kapotte printplaat verklaart niet alles. De onderzoekers hebben drie aanwijzingen. De daling in het stroomverbruik is nu te verklaren. Maar het wegvallen van de communicatie niet. Bovendien is er een veiligheidsschakelaar omgezet die de elektronica moet beschermen, terwijl alles al werkte.

Na vier weken analyseren, meten, denken, overleggen en opnieuw beginnen is het team er niet uit. Nergens is een aanwijzing. Aan de ene kant geruststellend: Dieleman heeft niets over het hoofd gezien. Maar het wordt nu wel érg lastig te achterhalen wat er fout ging.

En waaróm ging HRS-4 kapot? De schema’s van de elektronische schakelingen, die de muur van een vergaderruimte grotendeels bedekken, verklaren niet waarom een van de onderdelen de geest gaf.

Aanwijzing II Ruimtevaartorganisatie ESA, eigenaar van Herschel, biedt rond die tijd een eigen team van specialisten aan. Ook dit zijn mensen met soms

OPMERKELIJK 5

UK 9 - 29 OKTOBER 2009

de beveiliger did it! bitflip moet ruimte-instrument HIFI hebben lamgelegd

Illustratie René Lapoutre aan. Ook dit zijn mensen met soms decennia ervaring in satellietbouw en ze leveren een frisse blik. Eén van hen levert een cruciale tip. De elektronica is niet altijd volmaakt.

Als in een transformator een kleine onregelmatigheid zit, kán er een spanningspiekje ontstaan in een diode. Een piekje van 30 nanoseconden, te kort om met normale apparatuur waar te nemen. De technici van SRON meten het na en vinden in de kopie van HIFI zo’n piekje.

Slechts 30 miljardste van een seconde is de spanning in een diode van HRS-4 hoger dan eigenlijk zou mogen.

Meer tests volgen, met commercieel verkrijgbare diodes, maar ook met exacte kopieën van de diode in HIFI. Eén commerciële diode gaat kapot door een piekje, maar de echte HIFI-diodes zijn niet stuk te krijgen.

Misschien was er één diode in HIFI zwakker dan de rest? Of is die ene verzwakt door een fout?

De doorbraak Het team weet nu hoe HRS-4 kapot kan zijn gegaan. Maar waarom ging de schakelaar om? De druk is hoog.

Sommige medewerkers hebben er vijftien jaar van hun leven in zitten. En overal in de wereld staan astronomen klaar die waarnemingen willen doen. De andere instrumenten van Herschel leveren ondertussen hun eerste gegevens, die in juichende persberichten naar buiten komen. En het derde instrument, HIFI, doet het niet. Dat steekt.

Na negen weken volgt dan een doorbraak, uit een analyse van de gegevens over het functioneren van HIFI rond de tijd van de storing.

Technici zien dat de communicatie tussen de twee processoren als eerste uitviel, 1,6 seconden voordat de veiligheidsschakelaar spontaan op ‘uit’ ging. En 1,6 seconden is een enorm lange tijd voor elektronica. Geen enkel ‘sterfproces’ op een printplaat duurt zo lang. Het

onderzoek richt zich nu op de software van de boordcomputer. En jawel, analyse laat zien, dat een herstart van de computer zo’n 1,6 seconden duurt. En bij dat herstarten wordt de veiligheidsschakelaar op ‘uit’ gezet. De puzzelstukjes vallen op hun plek.

Kosmische bitflip Maar wat bracht de computer in de war? Een fout in de software lijkt er niet te zijn. Mogelijk, maar niet waarschijnlijk, is dat een kosmisch deeltje in het computergeheugen insloeg. Daardoor kan een bitflip optreden. Het computergeheugen bestaat uit enen en nullen. Wanneer een 0 in een 1 verandert, kan dat het programma in de war sturen. De computer start zichzelf dan opnieuw op. Daarbij gaat de veiligheidsschakelaar om en ontstaat die hoge stroompiek.

Het scenario klopt, maar vraagt

wel dat een kosmisch deeltje net inslaat op die ene van 32.000 bits die het programma zo kan laten crashen. En de kans op zo’n inslag is al heel klein. Maar, om met Sherlock Holmes te spreken, wanneer je al het andere hebt geëlimineerd is wat er overblijft, hoe onwaarschijnlijk ook, de waarheid.

En nu?

Periodieke controle van het geheugen had die kosmische bitflip kunnen opsporen. Achteraf bezien werd die controle te weining gedaan. Als de reservekopie van HIFI – er zijn twee complete versies van het apparaat aan boord – aan gaat, moet dat anders. Bij onregelmatigheden kan een softwarepatch naar de satelliet worden gestuurd. Verder moet de schakelaar ontmanteld worden. Die bleek een zelfmoordschakelaar.

SRON maakt deze week het eindrapport af, de ESA komt met een ei-

gen rapport. De komende weken zal de ESA, mét SRON en de gebruikers van HIFI, besluiten hoe HIFI weer een normaal werkend onderdeel moet worden. Eind november, waarschijnlijk. Dan zitten de SRON-medewerkers vast en zeker weer even met samengeknepen billen. Want als deze kapot gaat, is er niets meer over van al die jaren keihard werken. Maar het vertrouwen is groot. Als over drie jaar alle waarnemingen zijn verricht, praat niemand meer over die tien hectische weken, toen in het najaar van 2009.

Voor dit artikel is gesproken met Frank Helmich, Principal Investigator HIFI, Peter Roelfsema, projectmanager HIFI, Willem Jellema, coördinator van het onderzoeksteam, Peter Dieleman, testingenieur HIFI en Martin Stokroos, elektronicus, allen werkzaam bij SRONGroningen.

Met verslagenheid hebben wij kennis genomen van het overlijden op 12 oktober 2009 van

Met leedwezen hebben wij kennis genomen van het overlijden van

Professor Dr. Henri den Hartog

Prof.dr. Henri den Hartog

Emeritus hoogleraar Fysica van Defecten in Materialen aan de Rijksuniversiteit Groningen

Vanaf zijn benoeming in 1989, als bijzonder hoogleraar namens het Groninger Universiteitsfonds in de Fysica van Defecten in Materialen, heeft Henri den Hartog zich met indrukwekkend doorzettingsvermogen en vasthoudendheid ingezet voor onderzoek naar de voordelen maar ook de nadelen van de opslag van hoogradioactief afval in zoutkoepels. Tot het einde van zijn leven heeft hij zich met grote overtuigingkracht ingespannen voor onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar de evolutie van defecten in ionogene materialen.

Emeritus hoogleraar Fysica van Defecten in Materialen, bij het Zernike Institute for Advanced Materials, aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Ondanks zijn lange slopende ziekte, die hij met bewonderenswaardige moed bestreed, bleef hij ook tot na zijn emeritaat in 2006 de afdelingen natuurkunde en technische natuurkunde met enthousiasme volgen en van waardevolle adviezen voorzien.

Ons medeleven gaat uit naar de naaste familieleden.

Wij verliezen in hem een uiterst bekwame hoogleraar en een aimabele collega. Met veel respect gedenken wij zijn inzet voor de natuurkunde gemeenschap.

Namens het Zernike Institute for Advanced Materials,

Ons medeleven en gedachten gaan in het bijzonder uit naar zijn naaste familie die wij veel sterkte wensen dit verlies te dragen.

J. Knoester, directeur

Prof.dr. H. den Hartog was hoogleraar van 1989 tot en met 2006.

Namens de afdelingen Natuurkunde en Technische Natuurkunde van de Rijksuniversiteit Groningen Prof.dr. J.T.M. De Hosson Prof.dr.ir. E. van der Giessen

Nieuwe vacatures

Openstaande vacatures

Tenure Track (Assistant Professor) Statistics

Web-service Developer

1,0 fte | Faculty of Mathematics and Natural Sciences

Hoogleraar Criminologie

Wetenschappelijk Programmeur

0,5 fte | Faculteit Rechtsgeleerdheid

0,8 fte | Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen

Nadere informatie over deze vacatures vindt u op: www.rug.nl

Universitair Docent Privaatrecht 0,8 fte | Faculteit Rechtsgeleerdheid

1,0 fte | Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen

De RUG biedt speciaal aan meeverhuizende werkende partners van nieuwe medewerkers goede loopbaanfaciliteiten.

De RUG streeft naar een evenwichtig opgebouwd personeelsbestand. Op een aantal terreinen zijn vrouwen nog ondervertegenwoordigd. Daarom worden zij vooral uitgenodigd te solliciteren.

werken aan de grenzen van het weten

Promovendus (effecten competentiegerichte co-assistentschappen) Onderwijsinstituut

PhD position Clinical Pharmacology Meer weten over deze vacatures?

Kijk op www.werken.umcg.nl

Bouwen aan de toekomst van gezondheid

De Nederlandse Carrièredagen ’09 Dé carrièrebeurs in het najaar voor studenten en starters

13 &14 november

Amsterdam RAI

Maak kennis met een groot aantal topwerkgevers Bezoek de speciale Traineestraat® Volg gratis interessante carrièregerichte en vakinhoudelijke workshops.

Geef

diabetes geen kans collecteweek van 1 t/m 7 november 2009

Collecteer mee voor het Diabetes Fonds

www.carrieredagen.nl www.diabetesfonds.nl/meedoen of bel: 033-4226520 gratis advertentie De Nederlandse Carrièredagen is een activiteit van

onderdeel van de

WETENSCHAP 7

UK 9 - 29 OKTOBER 2009

Cogito ergo BOEM

Kor t

In samenwerking met Science LinX (Wiskunde & Natuurwetenschappen)

Wakker liggen van de tram | s e r i e | Voor onderhoudende experimenten heb je niet per se een groot laboratorium nodig. De sterkte van het aardmagnetisch veld meet je al met een multimeter, koperdraad en een pot pindakaas.

Door ernst Arbouw Op de hoek van de Westersingel en de Kraneweg, verscholen achter geparkeerde auto’s, staat het voormalig Natuurkundig Laboratorium.

Van een afstandje doet het een beetje denken aan het Rijksmuseum.

Of anders aan het Hoofdstation. De muren zijn opgetrokken uit kleine, felrode baksteentjes. Smalle, hoge ramen laten het licht binnen. Op één hoek zit een torentje met uitzicht over het straatverkeer.

Het laboratorium werd rond de vorige eeuwwisseling gebouwd voor professor Herman Haga (1852 - 1936), hoogleraar natuurkunde en meteorologie. Haga wilde aan de Kraneweg onderzoek doen naar het aardmagnetisch veld – de reden dat een kompas min of meer naar het noorden wijst. Om storende invloeden te voorkomen, werd bij de bouw van het natuurkundelab geen ijzer gebruikt. Scharnieren en sloten, t-balken, trapleuningen en muurankers werden in koper uitgevoerd. Wel jammer dat de gemeente Groningen een paar jaar na de voltooiing een elektrische tram aanlegde over de Kraneweg. De stroom van de bovenleidingen veroorzaakte zulke sterke magneetvelden dat alleen ’s nachts metingen gedaan konden worden, als alle trams naar de remise waren.

Het verhaal van Haga is door Willem Frederik Hermans opgetekend in De Laatste Roker. “’s Nachts in bed kon die professor de slaap niet vatten, als hij eraan dacht hoe hij met zijn studenten nauwkeurige metingen zou doen […] Metingen met […] apparaten zo verfijnd als tot dusverre geen enkele andere onderzoeker ze nog bezeten had.”

Het had eenvoudiger gekund. De sterkte van het aardmagnetisch veld kun je thuis in de keuken me-

auw!

Visolie helpt lever een vetrijk dieet stimuleert de lever van muizen om nog meer vetzuren aan te maken. Daardoor krijgen de dieren last van vervetting van de lever, en worden ze bovendien ongevoelig voor het hormoon insuline, dat de bloedsuikerspiegel reguleert. wanneer het rundvet in de voeding deels wordt vervangen door visolie, gaat de vetaanmaak niet omhoog, al ontstaat ook dan ongevoeligheid voor insuline. Dit is een van de bevindingen die voedingsdeskundige Maaike oostveer deed in haar promotieonderzoek naar de regulering van de stofwisseling.

Zij keek vooral naar de rol van ‘nucleaire receptoren’, een soort sensoren die in de celkern zitten en veranderingen in het aanbod van voeding vertalen in een aanpassing van de aanmaak van enzymen door de cel. Dit onderzoek moet op termijn helpen om verstoringen in de voeding die het risico op bijvoorbeeld overgewicht verhogen, bij te sturen. oostveer deed haar onderzoek in het research Laboratorium Kindergeneeskunde van het uMCG en promoveerde vorige week aan de medische faculteit van de ruG.

Defensine regelt afweer in darmen Illustratie Ernst Arbouw ten met vier onderdelen: een stuk geïsoleerd koperdraad, een 9 volt batterij, een kompas en een eenvoudige multimeter (5 euro in de bouwmarkt).

De truc is dat je van het koperdraad een magneetspoel maakt die je precies dwars op de richting van het magneetveld van de aarde legt. Oost-west dus. Als je het kompas in de spoel legt en daarna a) het stroomverbruik van de spoel en b) de uitslag van het kompas meet, kun je met twee eenvoudige rekensommen de sterkte van het aardmagnetisch veld becijferen.

Hoe zit dat? Het magneetveld van de aarde ‘trekt’ de kompasnaald naar het noorden. Het magneetveld van de spoel trekt de naald juist in westelijke (of oostelijke) richting.

Uit de hoek van de kompasnaald kun je de verhouding in de sterk-

te van de twee magneetvelden afleiden. (Hint: tangens is overstaande zijde gedeeld door aanliggende zijde waarin de aanliggende zijde het aardmagnetisch veld is.)

Vervolgens de veldsterkte van je magneetspoel ((aantal windingen × stroomsterkte × 1,26 × 10-6) / (2× diameter van de spoel in meters)), delen door de tangens om de sterkte van het veld van de aarde te krijgen.

Het kan nog iets eenvoudiger.

Daarvoor heb je een regelbare weerstand nodig (20 cent in de elektronicazaak). Zet de weerstand tussen batterij en spoel en draai tot de kompasnaald precies 45 graden aanwijst. De verhouding tussen de twee magneetvelden is nu precies 1:1. Dat betekent dat je alleen nog de sterkte van je spoel hoeft te berekenen.

Om een mooie spoel te krijgen, kun je het koperdraad het beste om een rond voorwerp van een centimeter of tien (pvc-buis, pindakaaspot) wikkelen en er daarna voorzichtig afschuiven. De BOEM-redactie deed de proef met vijf, tien en vijftig wikkelingen en kreeg telkens een uitkomst van rond de 2,1 × 10-5 Tesla.

Dat lijkt mijlenver van de waarde in de boeken (ongeveer 5 × 10-5) maar de proef meet alleen de horizontale component van het magneetveld – de kracht die parallel aan het aardoppervlak loopt. En op onze breedtegraad is die, blijkt na wat zoekwerk 2,2 × 10-5 Tesla.

Zie voor de filmpjes uit deze rubriek en een disclaimer: www. universiteitskrant.nl/boem Reacties of tips naar boem@rug.nl

Samen eten met familie

Door rené FrAnsen Op de lijst met ‘studieobjecten waar je op feestjes niet zomaar over moet beginnen’ staan de eetgewoonten van sociale spinnen ongetwijfeld redelijk hoog. Je kunt beter een leuk gesprek aanknopen over het nepotisme van bestuurders die zich omringen met familieleden. Maar Jasmin Ruch uit Hamburg kan deze twee verschillende onderwerpen moeiteloos combineren. Ze publiceert samen met drie collega’s deze week een studie naar het nut van samenwerken met je familie (BMC Evolutionary Biology).

Spinnen eten door hun spijsverteringssappen in een prooi te spuiten. Daarna wachten ze even tot het hapje lekker mals is en zuigen de vloeibare massa smakelijk naar binnen. Alleen: de kost (spijsverteringssappen maken) gaat voor de baat (eten) uit. Wanneer je als spin in een

groep leeft, kan een andere spin zomaar de vrucht van jouw kostelijke maagsappen opslorpen.

Wat volgt is een dilemma dat de tragedy of the commons is gedoopt: samenwerken kost het individu soms meer dan hij er voor terugkrijgt. Hoe groter de groep die samen wil werken, hoe groter de kans op free riders. Uiteindelijk ondermijnt dit de samenwerking. Overigens heeft Elinor Olson, dit jaar medeNobelprijswinnaar voor economie en volgende week optredend bij Studium Generale in Groningen, beschreven dat dit in de praktijk nog wel meevalt.

Maar terug naar de spinnen. Uit de studie van Ruch blijkt, dat het samen een lekker vliegje verteren in grote groepen niet zo eerlijk gaat. Sommige spinnen groeien bijvoorbeeld aanmerkelijk sneller dan de rest van de groep. Maar wanneer de groep bestaat uit familieleden, groeit iedereen even hard. Eten met je familie is blijkbaar

toch gezelliger dan met vreemden.

Het idee dat biologen hier bij hebben, is dat dieren eerder geneigd zijn om te delen met familieleden dan met vreemden, omdat familie dezelfde genen heeft. Steun je je familie, dan steun je je eigen genen.

Daar hoef je niet moeilijk over te doen.

In dat licht bezien is de politiek van de oude vorstenhuizen van Europa om voortdurend met elkaar te trouwen niet zo raar bekeken. Het enige nadeel is de inteelt.

Dat geldt ook voor de spinnen, zo melden de onderzoekers, bij de meest sociale spinnensoorten bestaan kolonies uit genetisch bijna identieke individuen.

Spinnen en wereldpolitiek, ze hebben meer met elkaar te maken dan je zou denken.

In deze rubriek presenteert de UK opvallend, schokkend of lachwekkend nieuws uit de wereld van de wetenschap.

Defensines zijn kleine eiwitten die als natuurlijke antibiotica worden aangemaakt door cellen, onder meer in de darm. onderzoekers van het uMCG hebben met Amerikaanse collega’s laten zien, dat de hoeveelheid defensines in de darm gevolgen kan hebben voor de samenstelling van de darmflora en daarmee op de activatie van het afweersysteem in de darm. In het tijdschrift Nature Immunology van vorige week schrijven de onderzoekers dat een lage concentratie defensines kan leiden tot een verhoogde gevoeligheid voor chronische ontsteking, zoals de ziekte van Crohn.

Dochters door stress bij postduiven kan het vrouwtje het geslacht van haar jongen bepalen. onder normale omstandigheden krijgen duiven aan het begin van het jaar meer zonen en aan het eind meer dochters. bioloog Vivian Goerlich deed een aantal experimenten om uit te zoeken welke factoren belangrijk zijn voor de geslachtsbepaling.

Vrouwelijke duiven die het hormoon testosteron kregen toegediend via een implantaat, of in gewicht aankwamen, bleken verhoudingsgewijs meer zonen te krijgen. Vrouwtjes die werden behandeld met het stresshormoon corticosteron of een sterke gewichtsafname hadden, kregen juist meer dochters. Goerlich stelt dat de hormoonhuishouding van de duiven blijkbaar het geslacht beïnvloedt. Zij promoveerde afgelopen maandag aan de bètafaculteit van de ruG.

Ben jij de bedrijfskundige die straks het snelst accelereert bij een crisis?

Geen bedrijf in Nederland ontkwam eraan: de crisis. Nog voordat die echt begon, stond Deloitte al in de startblokken om bedrijven bij te staan. Als eerste kwamen wij met een geïntegreerde crisisaanpak. Onze multidisciplinaire teams, met o.a. consultants en financieringsspecialisten, hielden alle aspecten van een organisatie tegen het licht: Cost Control, Cash & Funding en Business Portfolio.

Zo werden zwakke punten verbeterd en verkeerden de bedrijven in gezonde staat toen de crisis een feit was. Ook het talent en de ambitie om vooruit te zien, voorop te lopen, razendsnel te schakelen en perfect samen te werken met andere disciplines? Kom dan ’ns met ons praten. Lees meer over deze en andere cases op werkenbijdeloitte.nl/cases

Laat niemand je tegenhouden.

© 2009 Deloitte, Member of Deloitte Touche Tohmatsu

S T U D E N T E N L E V E N 9

UK 9 - 29 OKTOBER 2009

Haar P is al binnen | i n t e r v i e w | Op de website van Spits kreeg ze ervan langs. ‘Haar diploma wordt te zijner tijd postuum uitgereikt.’

Maar de 88-jarige studente filosofie Eddy van Drooge laat zich niet kisten.

“Een ander is goed in honden verzorgen, ik studeer gewoon graag.”

Door hanneke boonstra Ze vindt het maar niks, dit interview in de UK. “Wat gaat u nu doen”, vraagt ze korzelig als ik samen met de fotograaf de collegezaal binnenkom. Nou én, ze is 88, is dat zo bijzonder voor een student? Gaandeweg het gesprek ontdooit ze. Natuurlijk snapt ze dat het niet vaak voorkomt dat mensen van haar leeftijd een volledige studie doen en ze realiseert zich ook dat ze de oudste student aan de RUG en wellicht van Nederland is.

De halve Nederlandse pers hing aan de lijn nadat er onlangs een berichtje over haar had gestaan in het Dagblad van het Noorden. Dat ze net aan de studie was. Foutje. Want Eddy van Drooge begon twee jaar geleden al met haar studie filosofie en haalde onlangs haar propedeuse.

Dit wordt een lastig jaar: “Ik moet er hard aan trekken. Als ik het haal, krijg ik het volgend jaar een stuk gemakkelijker.”

Ze zit vooraan, op de eerste rij. Geconcentreerd. Microfoontje erbij, want ze neemt alles op. Praat met een paar meiden, zo’n 65 jaar jonger dan zij. Tijdens het college over lichaam, brein en geest ontstaat een discussie over de leerstof. Daar doet ze niet aan mee. “Ik ben vrij secundair. En ja eigenlijk wil ik niet opvallen. Ik ben hier gewoon student, meer niet.”

Ze is heel intelligent, weet een medestudent. Kwestie van erfelijkheid. “Ik heb de hersens van mijn moeder, een briljante vrouw en de conditie van m’n vader. Moeder was tijdens haar studie het enige meisje tussen allemaal jongens. De hoogleraar zei altijd ‘Dag heren en Lotte’.” Haar moeder promoveerde vlak voor haar huwelijk, werd domineesvrouw en deed verder niets met haar studie.

Eddy van Drooge trouwde vlak na haar eindexamen, ook met een do-

Foto Elmer Spaargaren

Filosofiestudente Eddy van Drooge minee. Later ging ze fysiotherapie, heilgymnastiek en massage doen, had een praktijk in Haren. Toen de vijf kinderen het huis uit waren, volgde een studie psychologie, vijf jaar lang, naast haar volle baan. Ze heeft nog steeds een praktijk als psychotherapeut in Hoogeveen, maar daar wil ze mee stoppen omdat de regelgeving rond de sociale zekerheid haar langzamerhand de neus uit komt. Intussen deed ze ook wiskunde, op middelbare schoolniveau. Gewoon, omdat ze het leuk vond.

En nu , vijftien kleinkinderen verder, doet ze filosofie, net als haar kleinzoon. “Ik heb filosofie altijd leuk gevonden, ik had het al als bijvak gehad bij psychologie. Maar ik wilde het niet een beetje hap snap,

vandaar dat ik voor een universitaire opleiding heb gekozen. Het is pittig, het gaat natuurlijk niet zo snel meer als vroeger, het duurt langer voordat ik de stof helemaal heb opgenomen.”

‘Ik wil dit zo graag.

Ik ben nieuwsgierig, wil weten hoe dingen zitten.’

Maandag en dinsdag heeft ze college, komt ze met de trein vanuit Hoogeveen naar Groningen en pakt ze de bus naar de Bloemstraat. Met

glanzende ogen en een inmiddels stralende lach: “Ik wil dit zo graag.

Ik ben nieuwsgierig, wil weten hoe dingen zitten. En ik ben gedisciplineerd, dat heb ik van huis uit meegekregen. Waar ik de energie vandaan haal? Ook dat is een kwestie van discipline. En ik ben een ochtendmens. Ik lig vroeg in bed, sta vroeg op en ga dan een paar uur aan de studie. Dan heb ik nog wat patiënten, daarna ga ik weer verder.”

“Dat het zo knap is wat ik doe?

Onzin. Het is een hobby, ik geniet ervan. Een ander is goed in honden verzorgen en begint een kennel, ik studeer gewoon graag. Wat ik ermee wil? Niks. Moet ik er dan nog wat mee?” Ze hoopt binnen vier jaar haar master te halen.

Op de website van Spits kreeg ze

er onlangs flink van langs: ‘Geef die plaats aan een student die er wel wat mee doet’, ‘Wat lullig voor die kleinkinderen’, ‘Haar diploma wordt te zijner tijd postuum uitgereikt’ et cetera. Ze glimlacht: “Ik voel me daar niet door aangesproken. Weet je, ik zit niemand in de weg hoor. Ik heb geen OV-jaarkaart en betaal m’n studie zelf.”

Na ons gesprek breng ik haar met de auto naar het station. Voordat ik haar heb kunnen helpen met haar koffertje, slingert ze het al in de kofferbak. En met dezelfde energie zwiept ze het er weer uit. “Ik heb nog vijf minuten, dat haal ik makkelijk. Dag. Ik vond het toch wel leuk.”

En weg is ze.

Ook in gebarentaal kun je dichten | r e p o r tag e | Studium Generale organiseert twee lezingen over gebarentaal.

Maandagavond moest het publiek zelf aan de bak. “De doven in de zaal moeten zich even koest houden bij deze oefening.”

Door teodor lazarov “Doven zijn meesters van communicatie”, benadrukt Nini Hoiting voor een goed gevulde Geertsemazaal in het Academiegebouw. “Er is geen plek op de wereld waarin ze zich niet zouden kunnen redden.”

Het is de eerste van de twee lezingen van Studium Generale over een niet-gesproken taal: gebarentaal. Spreekster Nini Hoiting is promovenda taalontwikkeling bij do-

ve kinderen. Ze is een klein pittig vrouwtje van middelbare leeftijd, met opgestoken geblondeerd haar.

Tijdens haar verhaal gebaart ze automatisch mee, alsof het de normaalste zaak van de wereld is.

“Ik gooi jullie gelijk in het zwembad. Kijk maar of je er iets van begrijpt”, zegt ze en zet een filmpje aan. De zaal vervalt in een diepe stilte, terwijl op het scherm een vrouw verschijnt. Ze gebaart hevig, kijkt overdreven boos, verbaasd, blij. Af en toe wordt het venster verkleind en komen er plaatjes in beeld, waarop kinderen rondom een vreemde vrouw staan.

“Dit verhaaltje heet Juf in de Boom”, zegt Hoiting nadat het filmpje is afgelopen. “Was het te volgen?”

Er klinkt ongemakkelijk gemur-

mel uit de zaal. “Hielpen de plaatjes mee?” Hevig geknik.

Hoiting kijkt de zaal doordringend aan. “Deze taal is net als bijvoorbeeld het Chinees, Maleis of Japans. Een taal die ver van de onze af staat, met zijn eigen complexiteit, grammatica en woorden die je moet leren.”

Dat is allemaal leuk en aardig, maar deze sessie gaat er meer gebeuren dan alleen het overdragen van theoretische informatie. De aanwezigen moeten zelf aan de bak.

Bottie Reitsma, een vrouw met een enorme lach stapt voor de zaal. “De doven in de zaal moeten zich even koest houden bij deze oefening”. vertaalt de doventolk, die achter Reitsma op een stoel zit. Reitsma zelf doet alles in gebarentaal.

“Wat is het teken voor een auto?”

Het publiek begint te gebaren.

“Juist, het stuur. En wat is dan autorijden?”

Weer komen de handen in beweging. “Juist, het stuur heen en weer en vervolgens met je hand een richting aangeven”, concludeert Reitsma. “En wanneer je wilt duidelijk maken dat je autorijdt op een hobbelige duinenweg?”

Gelach, maar het publiek doet zijn best. Mensen maken het stuurgebaar en trillen op en neer in hun stoel.

“Nee”, gebaart eitsma. “Een auto die beweegt kun je ook zo aan geven.”

Ze strekt haar hand met de duim omhoog. Dan maakt ze een golf­ beweging. “Zo! Mak­kelijk toch?”

Hoiting neemt het weer over. “Alles draait om de blik, het gezichtsveld”, zegt ze. “De hele basis van taal moet in dit hokje voor je plaatsvinden.”

Ze bakent met haar armen een denkbeeldig vak voor zich af. “Het lijkt allemaal makkelijk: een auto, een rijdende auto. Maar wat nu als je iets moet zeggen met nadruk, of in gebiedende wijs? Meervoud? Is het dan ook nog steeds zo makkelijk?”

De tijd vliegt. Er is nauwelijks ruimte om alle vragen te beantwoorden. Een jongen met rode krullen mag de laatste vraag stellen: “Bestaat er ook poëzie in gebarentaal?”

“Ja”, roept Hoiting gepassioneerd.

“En het is prachtig!”

10 O N D E R W I J S Hapje...

UK 9 - 29 OKTOBER 2009

Radioactiviteit

Spijbelen is toch jammer De universiteit is een bron van kennis.

Maar wat gebeurt er eigenlijk in al die verschillende collegezalen? Gedurende een aantal weken schuiven UK-verslaggevers aan in de collegebanken, maken huiswerk en doen verslag van hun belevenissen. We begonnen bij radioactiviteit en Arabisch. Volg ons ook via www.universiteitskrant.nl/hapje Door christien boomsma Ik heb gespijbeld.

Het állerlaatste college radioactiviteit. eentje met een gastspreker nog wel. Ik was er niet bij en voel me schuldig.

Vorige week was het herfstvakantie. Geen Uk, geen school voor de kinderen, maar wél college. en toen stelde manlief voor de dertigjaar oude camper die we onlangs hadden aangeschaft nog even te proberen. Gezellig een paar daagjes naar de achterhoek. nú kan het. toch?

Ik spartelde tegen. Ja, luister: ik

heb college hoor en daar wil ik graag heen. en dat was ook zo.

Maar toen besefte ik dat we dan pas woensdag weg konden en dat de korte vakantie zo wel héél kort dreigde te worden. en stelde me voor hoe ik op een prachtige herfstdag bij een rustiek watertje zou zitten ergens aan de Duitse grens. en capituleerde.

Het boek Radioactiviteit – mijn Bijbel deze weken - ging mee. natuurlijk! Want ik wilde mijn stof

bijhouden en trouwens, mijn dochter had ook proefwerken na de vakantie en dan konden we gezellig samen studeren. tja.

We zijn naar aalten geweest, waar we aan dat rustieke riviertje hebben gekampeerd. We zijn naar boekenstad Bredevoort geweest, waar we héél veel antiquariaten hebben bezocht en ik zelfs het boek Friese sprookjes weer terugvond dat ik al jaren kwijt was.

We zijn naar Groenlo geweest en bezochten een werkende stoomhoutzagerij – over ‘things to do in life’ gesproken –, kregen een lekke band in de stromende regen en eindigden in een fantastisch restaurant in roden.

Maar dat boek? Dat heb ik dus niet ingezien. Het ligt open op hoofdtsuk 11: radioactivitijd, over dateren door het meten van radioactief verval. over de shrimp-analyse van een zirkoonkristal en de ijsman van tirol. en dat heb ik dus gemist. toch jammer.

Kies je sport In de week van 16 november kun je weer meedoen met introductiecursussen voor allerlei sporten bij de ACLO. Onder begeleiding van een instructeur kun je ruiken aan de basics. Deelname is gratis, maar er is wel een borg van 10 euro. Weet je niet welke sport bij jou past? De UK heeft het voor je uitgezocht!

Door stijn roeLofs

Mijn favoriete tekenfilmfiguur is...

Road Runner

Droog achter de oren

Hoogleraren kraken RUG | ac h t e r g r o n d | De universiteit van Utrecht is de beste brede universiteit van ons land en Groningen de slechtste.

Dat zeggen hoogleraren en universitair hoofddocenten. De RUG krijgt slechts vier procent van de stemmen.

Door Hanneke Boonstra Het is weer elseviertijd: het jaarlijks onderzoek naar het oordeel van studenten en hoogleraren over de universiteiteiten en hun opleidingen. De rUG bungelt onderaan, dus dat is niet lekker voor het imago van je universiteit.

“Dat zit u vast niet lekker”, is dan ook de vraag aan sibrand Poppema, hoogste baas van de rUG. Dat blijkt mee te vallen. “Het elsevieronderzoek is de minst betrouwbare van alle rankings. Veel van de hoogleraren in den lande kennen eerder de andere universiteiten dan die in Groningen”, is zijn verklaring. “Ze kennen onze programma’s niet en weten niet wat we doen. Maar het betekent wel dat we

moeten laten merken dat we goed zijn” Wie in Groningen kunstmatige intelligentie studeert, mag zichzelf op de borst kloppen. Die opleiding – onderdeel van de faculteit wiskunde en natuurwetenschappen – is bij de rUG de beste. Wat de masters betreft scoort bedrijfskunde aan de rUG het best. studenten geven die master een 8,4. Hoogle-

raren en hoofddocenten vinden wijsbegeerte landelijk de topper.

Het is alweer het vijftiende jaar dat studenten in elsevier opleidingen aan universiteiten en hogescholen beoordelen. er werden 48 opleidingen vergeleken door bijna zesduizend studenten. Utrecht deed het over de gehele linie goed.

Leiden en nijmegen scoorden vooral bij bachelorstudenten.

Bij de researchmasters doet de rUG het goed: gedrag en maatschappij krijgt een 8,8, samen met rechten in Utrecht. Maar bij de gewone masters krijgt pedagogiek het laagste cijfer (6,7) en ook de hoogleraren vinden dat de slechtste opleiding. Bij communicatie- en informatiewetenschappen is Groningen kampioen (8,4). Het laagste cijfer (6,6) kreeg de opleiding technische innovatiewetenschappen aan de rUG. Uit de elseviercijfers blijkt verder dat de mobiliteit niet daverend is. slechts zeventien procent van de bachelors vertrok voor de master naar een andere universiteit.

RUG wil meesters en juffen opleiden | ac h t e r g r o n d | De Faculteit Gedragsen Maatschappijwetenschappen wil vwo-scholieren verleiden docent te worden in het basisonderwijs. Daarvoor wil ze in september 2010, in navolging van de Universiteit Utrecht, starten met een ‘academische pabo’. Samen met drie noordelijke hogescholen.

Door christien boomsma De rUG wil het graag. en het lijkt erop dat ook de drie hogescholen die meedoen aan het project het belang inzien. Het is namelijk geen gemakkelijke klus om het onderwijs van de rUG-opleiding onderwijskunde enerzijds en de paboprogramma’s van de noordelijke Hogeschool Leeuwarden, stenden en de Hanzehogeschool anderzijds

in elkaar te vlechten tot één programma. Maar tot nu toe lijken de overleggen en beleidsvergaderingen soepel te lopen. Zo soepel dat de rUG zijn intentieverklaring al heeft getekend. De andere partijen staan op het punt dat te doen. nodig is het ook, want de klachten over het niveau van leerkrachten in het basisonderwijs nemen toe.

De nieuwe opleiding levert studenten af die zowel een pabo-diploma als een universitaire bachelor hebben. “We hopen dat er dan meer vwo-scholieren voor de opleiding kiezen”, zegt GMW-decaan Henk kiers. “en natuurlijk dat het niveau van de opleidingen en indirect van de basisscholen stijgt.”

Het zwaartepunt komt in Groningen, benadrukt hij. onderwijskunde verzorgt 130 ects. 110 ects

leveren de hogescholen, maar minstens 50 ects daarvan moet op bachelorniveau zijn. en de nieuwe studenten – de faculteit mikt op 60 studenten − zullen ook flink wat tijd in de trein doorbrengen, want ze moeten hun vakken deels aan de rUG en deels aan de betreffende hogeschool volgen. alleen afspraken over de inkomsten kunnen nog roet in het eten gooien, denkt kiers. “een verdeling van ruwweg fifty-fifty zou redelijk zijn.” Maar: “ik heb er vertrouwen in dat dat in orde komt”. overigens zullen niet alle studenten die zich aanmelden ook daadwerkelijk beginnen. “In Utrecht meldden zich het eerste jaar tachtig studenten, waarvan ze er vijftig aannamen. ook wij willen selectief zijn”, zegt kiers.

of

nat gaan?

Plons!

Nat word ik wel als ik zweet

Met verlengstukje Neen

1

Onderwaterhockey

Met zijn allen lekker klooien onder water! Je moet wel even werken aan je longinhoud, dus je kunt beter stoppen met roken bij het uitgaan. De puck ligt op de bodem en je krijgt een snorkel en masker. als je genoeg spettert, ziet de scheids niets.

aantal leden: ongeveer 30 trainingstijden: Ma 22.00-23.00 & Do 18.15-19.15 Kosten – Lidmaatschap / Gear: € 45 / € 100 Leercurve: Halfjaar goed trainen blessures: Licht – Voornamelijk spierverrekking contact: GsoV octopus – 0649996063

2

Zaalvoetbal

kom maar op met die high fives! Het belangrijkste aspect: verzin een zo bijdehand mogelijke naam voor je team.

Voetballen maar dan vijf tegen vijf. ook niet te vergeten: de derde helft.

aantal leden: ongeveer 250 trainingstijden: Ma 21.30 – 23.00 & Woe 21.30 -23.00 Kosten – Lidmaatschap / Gear: € 85 / € 90 Leercurve: Halfjaartje goed trainen blessures: Licht tot gemiddeld – Voornamelijk blaren en enkels contact: G.s.F.V. Drs. Vijfje – 06 17502582

Gaarne!

3

Unihockey

Je was altijd al bang voor die harde bal!

Maar nu kun je je lekker uitleven, ook als je geen tandarts Plus Verzekering hebt. Indoor hockey met een lichte bal en een plastic stick. Voor mensen die droog willen blijven als het regent.

aantal leden: ongeveer 60 trainingstijden: Vrij 17.00 – 19.00 (heren) & Woe 21.30 - 23.00 (dames) Kosten – Lidmaatschap / Gear: € 24 / € 130 Leercurve: Jaartje trainen blessures: Licht tot gemiddeld – Voornamelijk blaren en enkels contact: U.C. Face off – 0623505275

4

Je ste in m al Ze m fri de ni fri let te

aa ve tr W & 18 ko sc /€ Le jaa bl ge na en co ca 28

O N D E R W I J S 11

UK 9 - 29 OKTOBER 2009

Ik

studeeren...

...dat doe ik in een gezellige studiezaal

...dat doe ik rustig thuis

Ik wil óók wel eens

wat anders?

Johnny Bravo Zo gek mogelijk

Ja! Waterangst

of

Lekker

hoogtevrees?

of

op elkaar slaan?

Seks Rock-‘n-Roll?

Brrr water :( Liever niet

Down to earth graag

Charge!

Yeah baby!

e?

4

Doe maar normaal, dan doe je gek genoeg...

Chillen in de mind of werken in de golven Maak mij gevaarlijk!

Ultimate Frisbee

e bent vanaf nu de er op het strand en n het park! Nooit meer een afzwaaier s je die schijf gooit. even tegen zeven met als doel om de isbee te vangen in e endzone. Je mag iet lopen als je de isbee vast hebt, dus t goed op waar je eamleden lopen.

antal leden: Ongeeer 60 rainingstijden: Woe 19.00 – 20.00 & Zondag 16.30 800 osten – Lidmaatchap / Gear: € 45 € 60 eercurve: Krap ar trainen lessures: Licht tot emiddeld – Vooramelijk blaren en nkels ontact: Gronial Dizziness – 068432746

5

Lacrosse

Je bent een echte macho! Je hoeft niet meer te fitnessen om enorm breed te zijn: je trekt gewoon je shoulderpads aan.

Fysieke sport met als doel om een klein balletje in een doel te gooien. “Ik ren rond met een netje en daarin een balletje.” Que?

Aantal leden: Ongeveer 75 Trainingstijden: Ma 21.00 – 23.00 Kosten – Lidmaatschap / Gear: € 35 / € 300 Leercurve: 3 maanden goed trainen Blessures: Licht tot gemiddeld – Voornamelijk knieën en enkels Contact: Lacrosse Groningen 0654985015

6

Bossaball

Drie meter de lucht in en dan een omhaal maken! Je moet wel eventjes goed oefenen, maar dan kun je ook al je atletisch vermogen inzetten.

Voetvolleyball met trampolines. Let wel: niet elk strand heeft trampolines.

Aantal leden: Ongeveer 50 landelijk Trainingstijden: Geen vaste tijden Kosten – Lidmaatschap / Gear: € 0 / € 20 Leercurve: Jarenlang oefenen, maar meedoen kun je meteen Blessures: Licht tot gemiddeld – Voornamelijk rug en voeten Contact: Heeft geen vaste vereniging, maar wel toernooien in Groningen

7

Pole Fitness

Leuk voor thuis en in de disco! Nu kun je werken aan je spieren, atletisch vermogen en looking good doing it. Leren paaldansen en tegelijk flink zweten.

Voor de mannen: Ook leuk voor een ‘kijkdag’.

Aantal leden: Ongeveer 40 beoefenaars per cursus Trainingstijden: Ma 15.00 – 16.00 & Di 14.00 – 15.00 Kosten – Lidmaatschap / Gear: € 0 (wel cursusgeld) / € 40 Leercurve: Toegangelijk op alle niveaus Blessures: Licht – Voornamelijk spierverrekkingen Contact: Via ACLO

8

Systema

Vechtsport voor psychologen! Ontwikkeld door de Russen, die inzagen dat na psychologische oorlogsvoering soms ook klappen uitgedeeld moeten worden. Vechtsport die focust op fysieke (en mentale) drukpunten. Een sterke geest in een gezond lichaam.

Aantal leden: Ongeveer 100 landelijk Trainingstijden: Ma 20.00 – 21.30 & Vr 20.00 – 21.30 Kosten – Lidmaatschap / Gear: €2.50 voor een les / € 80 Leercurve: Jarenlange training om echt goed te worden Blessures: Licht – Voornamelijk blauwe plekken Contact: Stichting Kelderwerk − 050 571 69 55

9

Klimmen

In het Darwinjaar terug naar de apen! Eindelijk kun je uitmaken wie er nu het beste was met boompje klimmen. Eerst oefenen in de klimhal, daarna ook buiten, als je wilt. Alleen doen als je beste vriend een beetje spieren heeft om je te zekeren.

Aantal leden: Ongeveer 200 Trainingstijden: Di 18.00 – 19.30 Kosten – Lidmaatschap / Gear: € 32,50 / € 140 Leercurve: Vijf weken om te beginnen Blessures: Licht – Voornamelijk vingers Contact: GSAC Atlas − 0628764892

10

Wadlopen

11

Zwemmen

Uitwaaien in de natuur! Zorg wel dat je voor het donker thuis bent. Gezellig met een groepje het wad op onder begeleiding van een gids. Laatste levensgevaarlijke insluiting op een zandbak dateert van deze zomer.

Bescherm jezelf tegen het broeikaseffect! Ook leuk voor op vakantie. Bij de ACLO te verkrijgen in de tak conditie of techniek. Zo kun je eindelijk die verdraaide vlinderslag onder de knie krijgen.

Aantal leden: Ongeveer 100 Trainingstijden: Geen vaste tijden Kosten – Lidmaatschap / Gear: € 15 / € 10 Leercurve: Geen Blessures: Geen Contact: Wadloopvereniging Arenicola – secretaris@arenicola.nl

Aantal leden: Ongeveer 150 Trainingstijden: Ma 20.45 – 22.00 & Di 19.30 – 21.00 Kosten – Lidmaatschap / Gear: € 41 / € 20 Leercurve: Alleen moeilijk om wereldkampioen te worden Blessures: Licht – Voornamelijk verrekkingen Contact: GSZV De Golfbreker – 06 20331520

12 O P I N I E

UK 9 - 29 OKTOBER 2009

‘Student moet zich verzetten tegen bsa’ Het college van bestuur wil een bindend studieadvies voor de RUG invoeren in 2010. Studenten moeten dit plan vertragen, zodat studenten het verzet kunnen organiseren, zegt Wiebe Geert de Groot.

Maar Calimero begrijpt het niet.

In 2008 zijn er afspraken gemaakt tussen de universiteitsraad en het college van bestuur (cvb), ter verbetering van het studiesucces (de rendementen). Om na verloop van tijd op een wetenschappelijk verantwoorde manier de inschatting te kunnen maken of deze maatregelen effect hebben gehad, is er afgesproken dat er tot 2010 “vanwege ingezet beleid” de invoering van een bsa “niet aan de orde” is. De eerste

evaluatie en dus de eerste mogelijkheid om te spreken over een bsa ligt volgens afspraak dus in 2010. Inmiddels heeft het cvb deze afspraak eenzijdig geschonden en een plan op tafel gelegd: 40 punten halen in het eerste jaar en binnen twee jaar de propedeuse, anders wegwezen.

Die discussie is bovendien in een stroomversnelling gekomen. Afgelopen zomer was opeens sprake van een pilot met bsa’s op een aantal opleidingen. Inmiddels is het cvb er blijkbaar achter dat het bsa dan een onderwijsexperiment is, waarop de u-raad wettelijk instemmingsrecht heeft. In de nieuwe constructie, invoering op de hele RUG in één keer, is dat niet het geval. Het vermoeden rijst dat het cvb ervoor wil zorgen dat de medezeggenschap buiten de

beslissing wordt gehouden.

De lancering van dit plan is des te onverstandiger, omdat pas in december de uitkomst verwacht wordt van een landelijk onderzoek naar bindend studieadvies door het ministerie van Onderwijs. Daaruit zou wel eens kunnen blijken dat bsa niet het wondermiddel is waarvoor het gehouden wordt, want uit de cijfers van universiteiten waar het al is ingevoerd blijkt over het algemeen helemaal geen positief effect op de rendementen.

Normaliter is het bindend studieadvies een sluitstuk van een groot pakket rendementsmaatregelen.

Volgens de Wet op het Hoger Onderwijs mag het zelfs niet eens als rendementsmaatregel worden gehanteerd. De bedoeling is om tegen

studenten die, nadat zowel instelling als student hun stinkende best hebben gedaan om er wat van te maken, te kunnen zeggen: nu is het klaar, ga maar ergens anders heen.

Invoering betekent: geen verbeteringen in de begeleiding, noch de capaciteiten van de opleidingen vergroten. Wel moeten curricula in rap tempo worden omgegooid en gaan de augustusherkansingen eraan. Inmiddels zijn capaciteitsproblemen op meerdere faculteiten aan de orde gekomen, onder andere bij economie en bedrijfskunde. Wat we gaan doen, is eerstejaars, die moeten wennen aan een nieuwe manier van leren én leven, verantwoordelijk maken voor falen van de universiteit.

Dan de kern van de zaak: wat is

Willemen

hieraan te doen? De u-raad kan dit onzalige plan een halt toe roepen of in ieder geval vertragen, zodat de studenten zich ertegen kunnen organiseren. Geen enkele partij heeft baat bij de manier waarop dit dossier behandeld wordt. Er is echter één partij die dit niet begrepen heeft, namelijk Calimero. Waar GSb en SOG hun vetes aan de kant gezet hebben, lijkt Calimero er alles aan te doen om ervoor te zorgen dat het bsa zo snel mogelijk wordt ingevoerd. Zelfs wanneer je overtuigd bent dat het bsa een goed idee is, is het irrationeel om zo met dit dossier om te gaan. Calimero breekt in zijn eentje de unanimiteit van de studenten. Misschien zijn de studenten niet unaniem tegen het bsa, maar ik mag toch hopen dat wij wel eensgezind zijn tegen bestuurlijke manipulatie door Poppema c.s.

Wiebe Geert de Groot voorzitter van de Groninger Studentenbond (GSb).

Reacties Roetsen Graag wil ik even reageren op het artikel in UK 9 van op pagina 4 over “Roetsen met alle spieren”, waarin de indruk wordt gewekt dat er iets heel nieuws onder de zon is....

Naar mijn idee is dit niet zo nieuw; ik ben geboren in 1949 en toen ik een jaar of 6 was (dus rond 1955) was het heel gewoon dat wij reden op onze ‘Vliegende Hollander’, een houten skelter, waarop je deze bewegingen maakte met je armen; de benen konden nog niet heen en weer op dat apparaat, maar je hield je met kracht gestrekt om des te harder met je armen te kunnen werken). Dus in feite een mooie voorloper van de huidige roeifiets methode?

Jacqueline Reisel secretaresse biologische psychiatrie, UMCG

Correctie Emke Bosgraaf is geen godsdienstwetenschapper (UK9, pagina 7), maar theoloog en godsdienstpsycholoog en geen ‘zij’ maar een ‘hij’.

‘Bestuurders: koéster de geteisterde docent!’

De docenten van nu hollen mulitaskend van evaluatie naar vergadering en van beoordelingsgesprek naar subsidieaanvraag. En dat loopt uit de hand, vindt Antoon de Baets.

Docenten moeten zichzelf overbodig maken. Zij tonen studenten de weg naar zelfstandig opereren al sinds de stichting van de Universiteit van Bologna. Deze trend moet worden verlengd wegens succes.

Maar niet zonder meer.

De zelfhulp van de student steunt op een eeuwenoude techniek. Wat is het recept? Men neme één student. In zijn ene hand een goed academisch boek. In zijn andere het geheime wapen van elke wetenschapper: een potlood. Onder hem een gemakkelijke fauteuil. Boven hem een leeslampje. Rondom hem stilte. Geen muziek, televisie of te-

lefoon, geen mail, ge-msn, geskype, geblog of getwitter. De beginnende lezer vindt de ondergaande zon stimulerend, de fijnproever heeft iets met het krieken van de dag.

Er is nog een vorm van zelfhulp en die komt vreemd genoeg in geen enkel handboek voor: de ‘opvoeding per herinnering’. Zij bestaat hierin dat men zich bij de aanpak van wetenschappelijke problemen afvraagt: “Hoe zou mijn leermeester dit opgelost hebben?” De herinnering aan de leermeester en zijn boek in de kast, bieden voldoende steun.

En de docent, is die afwezig?

Neen, dat lijkt maar zo. Want om zichzelf overbodig te maken, moet de docent zelf student blijven. En de zelfhulp zélf toepassen. Omdat de essentie van het wetenschappelijk onderwijs bestaat uit onderricht over eigen onderzoek. Wetenschappers zijn nu eenmaal geen encyclo-

pediesamenvatters.

En dus maakt de docent gebruik van een simpele strategie: 24 uur per dag werken. Het gewone werk duurt maar acht uur per dag, maar om dat rendabel te maken, moeten het zaad gezaaid en de oogst binnengehaald worden. En dát werk is nooit af. Succes volgt vaak pas na jaren. Wetenschappers zijn dwergen op de schouders van reuzen.

Maar wat zien we? Het lijkt erop dat docenten supermensen moeten zijn, altijd en overal multitaskend en omni-inzetbaar, getoetst aan harde criteria, onderworpen aan permanente evaluatie en achtervolgd door constante afrekening, geplaagd door eindeloze vergaderingen en bijbehorende stukken, in het nauw door driftige eisen van bestuurders, studenten en maatschappij, jagend op vetpotten uit de tweede tot en met de honderdste geldstroom, opgejaagd door projectvoorstellen en

prestatiebeloning, struikelend van beoordelingsgesprek naar basiskwalificatie. Past hun werk in het facultaire plannetje − een formulier van ronkend bestuurderslatijn met aan te vinken blokjes − dan krijgen ze misschien de wortel van bonus en bevordering. Laat dat werk de faculteit onvoldoende stralen, past het niet in de nieuwste hype, vibe of wave, dan is er straks de stok van periodiekenverlies. Zelfs hun ware naam mogen ze niet meer dragen.

Ze heten “kenniswerkers”. Rust in vrede, wetenschapper.

Vindt u dit een realistisch beeld van de toekomstige docent? U denkt misschien: zo zielig zijn ze niet.

Maar als docenten ‘ja’ knikken als ze ‘nee’ bedoelen, als universitaire kaders leeglopen en de middelmaat voor doceren overblijft, als afgestudeerden geen promotieplek ambiëren... dan had ik gelijk. Koester dit unieke beroep dat de maatschappij

al eeuwen voordeel bracht.

Bestuurders, jullie vooral, bewaak de kwaliteit van uw wetenschappers, maar met mate. Wees mild en tolerant, want de wetenschap is zélf gebouwd op permanente kritiek.

En daarmee bezit zij een zelfreinigend mechanisme. Dynamische bestuurders lopen graag voorop.

Maar ze moeten niet doordraven, want als zij na al hun sprinten ten langen leste over de schouder kijken, riskeren zij te moeten zuchten: “Waar is iedereen?” Dan winnen zij de wedstrijd mét glans maar zónder peloton. Zodat voor die toekomstige student alleen opvoeding per herinnering overblijft. (Ingekorte versie van een toespraak tot de Raad van Toezicht namens de personeelsfractie van de universiteitsraad op 26 oktober 2009) Antoon de Baets lid personeelsfractie van de u-raad

@ U K 13

UK 9 - 29 OKTOBER 2009

Tjak

Ana

In de sambal zit geen genade | r e p o r tag e | Ook behoefte aan tips over lekkere maaltijden? Zo’n goeie tjak op je bord? In deze rubriek kijkt de UK tijdens het koken mee in Groningse studentenkeukens. Deze week maakt Omar Kemperman pepesan. Smakelijk!

Door janita naaijer Ken je het verhaal, van de jongens die vis gingen eten? Student Arabisch Omar Kemperman (21) wel.

Een ware kruidenexplosie trof zijn keuken. Ketoembar, trassi, loaspoeder… Het ging allemaal in de blender met maar één doel: de smaakpapillen van de UK zouden het na al die studentenpasta’s zwaar krijgen.

Het is half zes in het huis van de heren, die zich vanwege hun voorliefde voor pepers de ‘draken van de Professor Rankestraat’ noemen.

Omar zet net de gevulde makreel in de oven. Goede vriend Tim Hess fietst nog even naar huis om een tentamensleutel op Nestor te bekijken. En dan, met huisgenoten Tim van der Hoff en Jeroen Otte erbij, is de club compleet.

Voorzichtig dipt iedereen zijn lepel in de pot met eigengemaakte sambal. “Wauw, daar zit echt geen genade in”, merkt Tim Hess op. Toch schept hij net als de andere jongens vrolijk wat lepels van het rode goedje over zijn bord met nasi heen. Om half vier vanmiddag stonden ze al achter het fornuis: want eten is voor de mannen een hele belangrijke zaak.

Omar leerde het belang van goed en heet eten van zijn vader. De beide Tims komen uit een Indische fami-

Ghostwriter

Pepesan (4 pers.)

2 verse makrelen (1000 gr.)

2 uien 4 teentjes knoflook 1/2 el assem 1 dl. slaolie 2 tl kemirie nootjes 2 blaadjes salam 1 tl serehpoeder 1 tl loaspoeder 3 tl koenjit 2 tl ketoembar 1 tl trassi 2 tl suiker Zout naar smaak 5 Rawit-pepertjes Verwam de oven voor op 275 graden. Snijd de ui en knoflook fijn. Meng ze in de blender met de kruiden (m.u.v. de pepertjes). Maak de makrelen schoon en ontdoe ze van kop, vinnen en staart. Snijd de vissen in de lengte open, vul ze met de boemboe en wrijf ook de buitenkant hiermee in.

Bestrooi de vissen met dunne plakjes Rawit-peper en wikkel ze, elk apart, in aluminiumfolie. Rooster 45 à 60 minuten op 220 graden. Lekker met nasi.

Eet smakelijk! lie. “Die zijn heel serieus als het om eten gaat.” En Jeroen? Hij kijkt even op van de voetbalwedstrijd die hij kritisch volgt. “Ik eet en was meestal af.”

Vlnr. Jeroen Otte, Tim van der Hoff en Omar Kemperman Op het moment suprème, als Omar de vis uit de keuken wil halen om ieders smaakpapillen te tarten, blijkt dat de oven niet aanstond. Iedereen is teleurgesteld. Zeker Tim Hess. Hij heeft een andere afspraak en gaat er vandoor. De rest van het gezelschap wacht een uur en bespreekt de uiterlijke schoonheid van de man.

“Omar en ik zijn beide metrosexueel”, bekent Tim van der Hoff. “Gisteren hebben we net een neustrimmer gekocht.” “En we epileren al

Foto Reyer Boxem

jaren onze wenkbrauwen”, vult Omar aan. Jeroen grinnikt. “Ik laat alles met trots groeien.”

Acht uur. Omar doet een nieuwe poging om de vis te halen. Maar al snel komt hij de trap opgestormd.

Hij pakt zijn mobiele telefoon en belt Tim Hess. “Idioot! Ik dacht dat jíj de oven zou aanzetten!”

Ken je het verhaal van de jongens die vis gingen eten? Ze aten het om negen uur. In volle tevredenheid: want de smaakpapillen van de UK? Die brándden.

Mijn... Huisvuilpas!

Honderden sollicitatiebrieven heb ik al geschreven. Logisch, zul je zeggen. Potentiële werknemers googelen, lezen deze columns en bellen niet terug. Helemaal waar, maar dat terzijde.

Ooit schreef ik beroepshalve sollicitatiebrieven, bij een bedrijf dat we Solliciteren met Steun noemen. De clientèle bestond uit langdurig werklozen. Zij noteerden arbeidservaring (“dec. 1995 – jan. 1996: hulpverkoopster, Bristol”) en motivatie (“sollicitatieplicht, wil geen werk”). Dan schreef ik uit naam van zo’n toptalent een wervend epistel.

Hoogtepunt was de 56-jarige timmerman die solliciteerde als conciërge op een Drentse school.

“Hou van kinderen, maar niemand mag het weten.” Zijn hobbies: internet en fotografie. Zou deze Benno L. dankzij mijn brief zijn aangenomen?

Aanvankelijk deed ik anderhalf uur over een brief, later een hele avond. Gewetenswroeging. Maar ook verloor ik mijn enthousiasme over kreten als: “Naar dit bedrijf is het niet ver fietsen.”

De inspiratie kwam nooit terug. Mijn schrijftalent heb ik verschoten op een 56-jarige pedo.

Voor eigen brieven gebruik ik nu een tekst die uitblinkt in soberheid. “L.S. Zie mijn cv in de bijlage. Vriendelijke groet...”

Maar hiermee word ik niet uitgenodigd. Misschien loop ik binnenkort weer eens binnen bij Solliciteren met Steun. Of ze voor mij ook zo’n mooie brief kunnen schrijven.

Ana van Es is bijna klaar met haar studie rechten. Ondertussen gaat ze op zoek naar een baan.

Sudoku

Coen de Vorst (23), vijfdejaars geneeskunde “Ik ben vervloekt wat dit ding betreft. Dit jaar ben ik mijn huisvuilpas al vier keer kwijt geraakt op de meest bizarre manieren. In het begin moest ik er om lachen, maar hoe vaker het gebeurde, hoe zuurder het werd.

De eerste keer was ik de vuilnis aan het weggooien. Er kwam iemand langs fietsen, ik werd afgeleid en voor ik het door had, was de klep van de bak dicht en de pas lag er in. Kan gebeuren, denk je dan. Dus een nieuwe besteld. Een maand later wassie weer weg. Wat bleek? De pas was na een avondje poker in de pokerset terechtgekomen en kwam pas maanden later weer aan het licht. Hoe ik hem nog twee keer kwijt ben geraakt is een mysterie. Maar tegenwoordig hangt mijn pas in een houdertje aan de muur, zodat ik een oogje in het zeil kan houden.”

In de rubriek ‘Mijn...’ vertellen UK-lezers over hun bijzondere relatie met mensen of bepaalde voorwerpen: van tentzakken, piercings en fietsen tot boeken, voeten of pukkels. Ook iets te vertellen? Mail het uk@rug.nl

De oplossing van de sudoku staat op http://www.universiteitskrant.nl

29 oktober t/m 5 november 2009

Mededelingen 1

Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Algemeen Studium Generale Groningen Braille - Inleiding en workshop Rond 1825 ontwikkelde de Fransman Louis Braille een reliëfalfabet voor blinden, dat uitgroeide tot een universeel systeem. Iedereen met een redelijke tot goede tastzin kan braille lezen. Hoe is braille ontstaan, hoe werkt het en waarvoor is het te gebruiken? En hoe relevant is braille nog in deze tijd waarin blinde mensen allerlei goedkope spraaktoepassingen kunnen gebruiken? In een interactief programma verken je op de tast de wereld van het blindenschrift en word je uitgedaagd alledaagse zaken met een andere bril te bekijken. Suzanne van den Bercken, geboren met een ernstige vorm van slechtziendheid, werd acht jaar geleden volledig blind.

Ze studeerde onderwijskunde en is als zelfstandig ondernemer gespecialiseerd in het ontwikkelen en geven van trainingen in tactiele vaardigheden. Datum: Dinsdag 3 november. Plaats: Academiegebouw. Aanvang: 20.00 uur. Kaarten voor studenten gratis verkrijgbaar, anders € 2,50.

Nobelprijswinnar Elinor Ostrom spreekt in Groningen De kersverse winnaar van de Nobelprijs voor de economie geeft een publiekslezing in de Studium Generale-serie Darwin Today. Ostrom stelt dat het belangrijk is om te beseffen dat politieke organisaties niet statisch zijn maar steeds in ontwikkeling blijven. Het is volgens haar belangrijk om de dynamiek van evolutionaire veranderingen te ontrafelen, zowel voor een beter begrip van de ontwikkeling van moderne organisaties als van politieke veranderingen in het algemeen. Elinor Ostrom is hoogleraar politieke wetenschappen aan de Indiana University in Bloomington. Datum: donderdag 5 november. Plaats: Academiegebouw.

Aanvang: 20.00 uur. Voertaal Engels. Kaarten voor studenten gratis verkrijgbaar, anders € 2,50.

Kaarten en informatie Kaarten zijn verkrijgbaar bij: Bureau Studium Generale Groningen, Oude Boteringestraat 13, tel. (050) 363 54 63; RUG-Winkel, Oude Kijk in ’t Jatstraat 39; Boekhandel selexyz scholtens, Guldenstraat 20 studium@rug.nl www.rug.nl/studium

Algemeen Vormende Vakken Cursus (o.m. AVV) Redeneren en argumenteren

> Verzorgd door de UK; eindredactie Heiny de Ruiter, tel. 3636699 > Mededelingen kunnen ingediend worden via www.universiteitskrant.nl > Aanleveren is mogelijk tot uiterlijk maandag 10 uur voor de UK van dezelfde week > De volgende UK verschijnt op 5 november 2009 november 2009 t/m 25 januari 2010, 19.00 – 21.30 uur, Heymanszaal (Academiegebouw). Reader met verplichte literatuur + een

AVV/Minor/filosofiecollege Technologische Cultuur Centraal in dit college (5 ec) staat de verhouding tussen wetenschap & technologie enerzijds en politiek & cultuur anderzijds. Daarbij gaat het niet alleen om de (sociale) constructie van kennis en de consequenties daarvan voor onze opvattingen over wetenschap en waarheid, maar ook over wetenschap en technologie als ‘makers’ van onze samenleving en de consequenties daarvan voor onze opvattingen over politiek en het goede leven. Maandagavond, 9

wo en vrij) Endnote (UK) – 10 t/m 11 november Word: Correcte teksten schrijven – 10 t/m 24 november (dinsdag) Excel: Keuzemodule – 11 november Office voor Secretariaten – 12 t/m 26 november (donderdag) Open Leercentrum – 12 november Publishing (UK) – 16 t/m 18 november Word: Keuzemodule – 19 november Open Leercentrum – 19 november Powerpoint Module: Complexe presentaties – 23 nov SPSS – 23 t/m 26 november Access gevorderd (+modules) – 23 t/m 27 november Access Mod.: Interfaces ontwerpen – 23 t/m 24 november Security: Virussen en andere indringers – 24 t/m 25 november Access Mod.: Geavanceerde queries – 25 t/m 26 november Open Leercentrum – 26 november Access Module: Beveiliging en beheer – 27 november.

Inschrijving RUG-medewerkers en -studenten kunnen zich inschrijven via de website van het CIT of telefonisch bij CIT secretariaat (363 9200).

De cursussen worden gegeven in dagdelen; ‘s ochtends van 9:15 tot 12:30 uur of ‘s middags van 13:15 tot 16:30 uur en vinden plaats in de Zernikeborg. Kijk voor meer informatie op de website, bel 363 3232 of e-mail: secretariaat-cit@rug.nl http://www.rug.nl/cit/onderwijs/ cursusaanbod/

Foto: J. Lokrantz/Azote

> Nobelprijswinnar Elinor Ostrom spreekt in Groningen.

Ze geeft een publiekslezing in de serie Darwin Today. Ostrom stelt dat het belangrijk is om te beseffen dat politieke organisaties niet statisch zijn maar steeds in ontwikkeling blijven.

Algemeen > Studium Generale Groningen

programmabeschrijving vanaf 4 november af te halen op het Filosofisch Instituut, Oude Boteringestraat 52, tussen 9.00 en 12.00 uur. Overige verplichte literatuur zelf aanschaffen. Na aanmelding in Progress kan nadere informatie over inhoud en opzet van het college worden verkregen via Nestor. Voor andere vragen neme men contact op met de docent: Dr. J.A. Harbers, tel: 3636155/6161; email: j.a.harbers@rug.nl

FA C U LT E I T E N , W I J S B E G E E R T E , A LGEMEEN

werk-, studeer- en leefklimaat heel erg verzieken: seksueel getinte toenaderingen, pesterijen, agressief gedrag, discriminatie. Vormen van ongewenst gedrag die meestal niet vanzelf over gaan. Er over praten is vaak een hele opluchting, maar soms weet je niet met wie je dat het beste kunt of wilt doen. De vertrouwenspersoon van de Rijksuniversiteit Groningen, Marijke Dam, kan in dit soort situaties als klankbord fungeren. Zij helpt uw situatie in kaart te brengen en bekijkt met u of er aan die situatie iets te veranderen valt. Zij kan aangeven welke stappen u beter zelf kunt zetten, maar ook, met uw instemming, contact opnemen met anderen om naar mogelijke oplossingen te zoeken. Zonodig verwijst

Wijziging colleges Minor Modern Japan II Het eerst college van Module II van de minor Modern Japan zal niet op maandag 26 oktober zijn, maar pas op maandag 2 november 2009 van 16:00-19:00 in de Zernikezaal van het academiegebouw plaatsvinden. Vervolgens zal op donderdag 5 november van 16:00-19:00 in zaal (13) 12.0025 van het Harmoniegebouw het tweede college gegeven worden.

Bureau Vertrouwenspersoon Sommige problemen kunnen een

ze u door naar andere instanties.

Alle informatie wordt vertrouwelijk behandeld. Het Bureau Vertrouwenspersoon is de hele week geopend van 09.00 – 17.00 uur en werkt bij voorkeur op afspraak.

Bezoekadres: Visserstraat 47-49, Groningen telefoon 050 3635435.

E-mail: j.m.dam@rug.nl (vertrouwenspersoon) of a.m.wildeboerbaar@rug.nl (secretariaat). Meer informatie over Bureau Vertrouwenspersoon vindt u op de website van de RUG onder: www.rug.nl/studenten/voorzieningen/Bureau Vertrouwenspersoon.

Centrum voor Informatie Technologie COMPUTERCURSUSSEN Excel Basis – 2 t/m 5 november Programmeren Introductie (VBA) – 2 t/m 12 november (ma en do) Open Leercentrum – 3 november Webplatform voor redacteuren – 3 t/m 4 november Open Leercentrum – 5 november Excel gevorderd – 9 t/m 18 november (ma,

Open leercentrum Elke donderdagmiddag is er gelegenheid om een cursus te doen in het open leercentrum. Het open leercentrum biedt een begeleide zelfstudie waarbij de cursist zelf de inhoud van de cursus bepaalt en in eigen tempo een aantal vooraf gekozen leermodules afwerkt en zich bij vragen kan richten tot een docent. De cursustijden zijn van 13:15 tot 16:30.

De volgende cursussen zijn op dit moment via het open leercentrum te volgen: • MS-Word basiscursus • MS-Word, MS-Excel en MS-Access introductie • MS-Frontpage • MS-Windows basiscursus • Visio • Thunderbird • Beheer van een eigen PC onder Windows XP • SPSS module Data Entry • Oracle Calendar (RUGplanner) • Outlook • Outlook Express Studenten: € 25,, medewerkers: € 60,- per dagdeel VBA: Inleiding programmeren in MS-Office Deze cursus leert u taken in MSOffice (97, 2000, XP, 2003) te automatiseren m.b.v. macro’s. Het is bedoeld als basis voor de cursussen “Programmeren in Word/Excel/Access”. U maakt in vier halve dagen kennis met de basisprincipes en –technieken van programmeren. Zo komen variabelen, datatypen, boolean, lussen en functies op een begrijpelijke manier aanbod. Studenten betalen 60 euro, medewerkers 200 euro.

College van beroep voor de examens CBE-zitting 4 november 2009 Op woensdag 4 november a.s. houdt het College van Beroep voor de Examens zitting van 13.30 - 15.00 uur m.b.t. de volgende beroepzaken: 13.30 uur: studievertraging door niet voldoen aan entreevoorwaarden kernvak (IB/IO) 14.15 uur: beoordeling hertentamen Inleiding Rechtssociologie (Rechtsgeleerdheid) De zitting is openbaar en vindt plaats in de faculteitskamer Godgeleerdheid, Broerstraat 5, eerste verdieping c.a.m.kesselaar@rug.nl

Agenda In de AGENDA worden alleen universitaire evenementen opgenomen die voor iedereen toegankelijk zijn. Aankondigingen inleveren uiterlijk vrijdag 12.00 uur voor de week van verschijnen: per fax naar (050) 363 6300 o.v.v. UK-Agenda, per e-mail naar communicatie@rug.nl of per post naar: afdeling Communicatie, UK-Agenda, Postbus 72, 9700 AB Groningen.

PROMOTIES EN ORATIES 29 oktober Promotie: F.J. Bex, rechtsgeleerdheid. Titel: Evidence for a good story. A hybrid theory of reasoning with arguments, stories and criminal evidence. Promotores prof.dr. H. Prakken, prof.dr. P.J. van Koppen. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

30 oktober Promotie: mw. M. Nicolaus, wiskunde en natuurwetenschappen. Titel: Reproductive rates under competition.

Promotores: prof.dr. J.M. Tinbergen, prof.dr.ir. J. Komdeur. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

30 oktober Promotie: E.W. van Hellemond, wiskunde en natuurwetenschappen. Titel: Discovery and characterization of oxidative biocatalysts. Styrene monooxygenase, putrescine oxidase, and alditol oxidase. Promotores: prof.dr. M.W. Fraaije, prof.dr.

D.B. Janssen. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 u.

30 oktober Promotie: H.A. Comas Soberats, wiskunde en natuurwetenschappen. Titel: Entrainment to daylength in the mouse circadian system. Behavioural and molecular analyses.

Promotores: prof.dr. S. Daan, prof.dr. D.G.J.Beersma. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

2 november Promotie: L. Gidijala, wiskunde en natuurwetenschappen. Titel: Towards a penicillin producing yeast. Promotores: prof.dr. I.J. van der Klei, prof.dr. M. Veenhuis. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

2 november Oratie: mw. mr. J.E. Bosch-Boesjes, rechtsgeleerdheid. Titel: Talent in Academia: uitdagen met passie. Differentiatie in hoger onderwijs door honours programma’s. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

3 november Oratie: prof.dr. M.M.R.F. Struys, medische wetenschappen. Titel: Kwaliteit in homeostase. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

4 november Promotie: mw. N. Leffers, medische wetenschappen. Titel: Targeted immunotherapy for ovarian cancer.

Promotores: prof.dr. H.W. Nijman, prof.dr. C.A.H.H. Daemen, prof. dr. A.G.J. van der Zee. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

4 november Promotie: mw. S. Buck, medische wetenschappen. Titel: Optimization of cardiac resynchronization therapy in atrial fibrillation and sinus rhythm. Promotores: prof.dr. I.C. van Gelder, prof.dr. D.J. van Veldhuisen. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

4 november Promotie: J.S.F. Sanders, medische wetenschappen. Titel: Disease activity in ANCA-associated vasculitis. Promotor: prof.dr. C.G.M. Kallenberg. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

5 november Promotie: mw. R.M. Andela, medische wetenschappen. Titel: Frailty in the clinical practice of nursing care.

Promotores: prof.dr. R. Sanderman, prof.dr. J.P.J. Slaets. Plaats: Martinikerk, Breedeplaats, Franeker. Tijd: 14.45 uur.

CONGRESSEN EN SYMPOSIA 29 en 30 oktober Tweedaags symposium Faculteit der Letteren ‘Tegen Barbarij. De stichting van de Groningse universiteit (1614)’. Plaats 29 oktober: Academiegebouw (Senaatskamer), Broerstraat 5. Tijd: 09.15 uur. Plaats 30 oktober: Abdijkerk Aduard.

Tijd: 08.30 uur.

Meer informatie en inschrijving via de website: http://www.rug.nl/ let/onderzoek/onderzoekinstituten/icog/tekstenActiviteitenKalender/2009_10_29-30_TegenBarbarij?lang=nl 29 en 30 oktober Tweedaagse internationale conferentie i.s.m. RUG: Hansa Reinvented – Connecting strategic partners in Northern Europe. Lezingen en interactieve sessies.

Plaats: Oosterpoort. Tijd 29 oktober: 9.30 uur. Tijd 30 oktober: 8.30 uur.

Meer informatie en inschrijving via de website: http://www. hansareinvented.eu/

29 oktober t/m 5 november 2009

Mededelingen 2

Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers Universitair Onderwijscentrum Groningen Instructional training Lecturers can enrol in a course via our website: Storytelling as a teaching tool, Nov 18 & 25 (9:3017:00); Small group teaching, Dec 9 (9:30-12:30) & 10 (9:30-17:00);

Course on testing & assessment: by arrangement; Professional consultation or Individual support: by arrangement. You can apply for the Brochure 2009-2010 via the email address below.

A.Huizinga-Walsma@rug.nl www.rug.nl/uocg Cursussen voor docenten Tot 2 weken voor de start kunt

u zich via de website aanmelden voor: Heldere hoorcolleges ontwerpen, 19 nov (9:30-17:00); Hoe een topic uit te leggen in een vijfminuten video (datum i.o.); Interactief hoorcollege geven met sms vote/quiz (datum i.o.). Onze brochure ‘Onderwijskundige Professionalisering 2009-2010’ kunt u via onderstaand email adres aanvragen. Op de website vindt u in-

formatie.

A.Huizinga-Walsma@rug.nl www.rug.nl/uocg

Talencentrum Wie goed schrijft, wordt beter gelezen!

Het Talencentrum biedt een Opfriscursus Stijl voor Nederlandstalige studenten van de RUG en de

Advertenties

HHS. De cursus duurt 3 uur. Er is nog plaats in de cursussen op 10, 17 of 24 november van 19.00-22.00 uur. De kosten zijn maar €30,- en je kunt je inschrijven op het secretariaat van het Talencentrum in het Harmoniegebouw. Meer informatie nodig: ga dan naar onze website of stuur ons een e-mail. talencentrum@rug.nl www.rug.nl/talencentrum Opfriscursus Spelling Op 12, 19 en 28 november biedt het Talencentrum een Opfriscursus Spelling voor Nederlandstalige studenten van de RUG en de HHS. De cursus duurt 3 uur: van 19.00-22.00 uur en kost € 30,- Geef je snel op als je mee wilt doen. Inschrijven kan op het secretariaat van het Talencentrum in het Harmoniegebouw. Ga voor meer informatie naar onze website of stuur ons een mail talencentrum@rug.nl www.rug.nl/talencentrum

Faculteiten Rechtsgeleerdheid A LG E M E E N

regels fietsparkeren stationsgebied In het stationsgebied mag je je fiets niet langer stallen dan 12 dagen.

Ook moet je fiets in de rekken staan, dus niet los in het gebied. Dit geldt ook voor bromfietsen. Je kunt fietsen stallen in de stalling onder het stadsbalkon, in de bewaakte rijwielstalling van de NS, in de fietsflat naast het station, of in de losse rekken in het gebied. Bromfietsen kun je alleen stallen in de bewaakte rijwielstalling. Gedurende het weekend is de bewaakte rijwielstalling van de NS gratis voor fietsen.

Als je je fiets langer wil stallen dan 12 dagen, kun je in het stationsgebied alleen terecht bij de bewaakte rijwielstalling van de NS. In het weekend - vrijdag vanaf 13.00 uur tot maandag 12.00 uur - is de bewaakte rijwielstalling gratis voor fietsen.

Foutief of te lang gestalde fietsen worden door of namens de gemeente verwijderd. Je kunt deze tegen vergoeding van de kosten van € 25,ophalen aan de Travertijnstraat naast nr. 2, op werkdagen van 16.00 tot 19.00 uur. Te bereiken met onder andere bus 35 of 39.

Voor meer inlichtingen: telefoon (050) 367 11 10.

(Onderzoeks)stage Gerechtshof Arnhem (strafsector) Bij de strafsector van het Gerechtshof Arnhem is per 1 november 2009 plaats voor een student(e) strafrecht en/of criminologie voor een twee- of driedaagse (onderzoeks)stage gedurende ongeveer een half jaar. De bevindingen kunnen mogelijk worden benut voor een masterscriptie. De stage betreft een landelijk experiment van een strafkamer, waarbij de voorzitter van deze strafkamer met de verdediging en het OM in een “vooroverleg” de inrichting van de strafzitting gaat bespreken, alsmede de vraag welke onderzoekshandelingen nog dienen plaats te vinden.

De stagiaire wordt in het vroegste stadium dat het strafdossier bij het gerechtshof binnenkomt betrokken bij het onderzoeken van het strafdossier, het informeel bijeenbrengen van procespartijen en het bijwonen van dat overleg. Aan dit informele overleg kleven meerdere strafprocessuele knelpunten die tot op heden niet zijn onderzocht. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met M. Otte, vice-president bij het Gerechtshof Arnhem en tevens hoogleraar organisatie van de rechtspleging bij de Groninger vakgroep strafrecht en criminologie (m.otte@ rechtspraak.nl of 026-3592247).

Prof. Otte begeleidt zowel de stage, als de eventuele masterscriptie. Het gerechtshof stelt een stagevergoeding beschikbaar. Belangstellenden kunnen zich per email d.m.v. een (korte) motivatie en een cv melden bij Prof. Otte of bij de stagecoördinator strafrecht (e.gritter@rug.nl).

An International Day in Court Thema: waar ligt de grens Op zaterdag 21 november 2009 vindt in Den Haag de vijfde editie van het International Moot Court (IMC) plaats. Een veelzijdig, internationaal evenement, waarbij teams van professionals (rechters, advocaten) uit de Verenigde Staten, Engeland, Roemenië, Turkije, België en Nederland een rechtszaak naspelen volgens de regels van hun eigen rechtssysteem. Het

evenement wordt dit jaar afgesloten door een optreden van een delegatie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens uit Straatsburg! Het evenement is gratis toegankelijk en biedt een unieke kans om van dichtbij te zien hoe het er in verschillende rechtszalen van de wereld aan toegaat. Elke presentatie duurt ongeveer een uur en na afloop is er kort de gelegenheid om vragen te stellen aan de rechters en advocaten.

Dus wie eens een Amerikaanse of Engelse ‘day in court’ live wil meemaken, benieuwd is hoe het er in Turkije in de rechtszaal aan toegaat of zich afvraagt hoeveel processen in Europese landen nu eigenlijk van elkaar verschillen, kan dat op 21 november zien en beleven in Den Haag. Wanneer: zaterdag 21 november 2009 van 10.00 tot 17.30 uur Waar: Paleis van Justitie, Prins Clauslaan 60, Den Haag Voertaal: Engels Toegang: Gratis.

Vooraf aanmelden niet nodig. www.internationalmootcourt.com info@internationalmootcourt. com Kantoorbezoek Nysingh te Zwolle Frederik van der Marck organiseert donderdag 12 november een bezoek aan Nysingh te Zwolle. Het programma zal bestaan uit een rondleiding, een lezing en een borrel. Opgave kan tot 30 oktober. Wil je mee? Geef je dan op via de inschrijflijsten in de Harmo (tegenover de Repro), de website of via de mail. Bellen mag natuurlijk ook: 06-13576945 (Jolanda Veldman) excursies@frederikvandermarck.nl www.frederikvandermarck.nl Diephuis bezoekt het Gerechtshof in Leeuwarden Heb jij altijd al eens een zitting in hoger beroep willen bijwonen?

Donderdag 19 november a.s. organiseert Diephuis een bezoek aan het Gerechtshof in Leeuwarden.

Hier zullen we een pleidooi over een arbeidsrechtelijke zaak bijwonen. De zitting begint om 13.30 uur en na afloop is er gelegenheid om tijdens een borrel gezellig na te praten. Heb je zin om mee te gaan, geef je dan vóór vrijdag 13 november op via bestuur@diephuis.nl! www.diephuis.nl Kookworkshop met JFV CarrièreBoard Op 12 november zal JFV CarrièreBoard een kookworkshop organiseren met het Groningse kantoor PlasBossinade. Ben jij geïnteresseerd in dit kantoor en wil je nader kennismaken tijdens een gezellige informele workshop met aansluitend diner? Stuur een mail met je gegevens en CV! Er zijn maar een beperkt aantal plaatsen beschikbaar dus reageer snel! carriereboard@jfvgroningen.nl www.jfvcarriereboard.nl

Medische wetenschappen A LG E M E E N

SpoCo Panacea wintersport!!!

JAAAAAAA dames en heren opgelet!!! De enige echte wintersport van Panacea komt er weer aan :D:D. Heb jij zin om lekker eff eruit te gaan en te genieten van sneeuw, zon en lekker skiën en snowboarden?? kom dan naar de inschrijving! datum inschrijving: 11 november (locatie van inschrijving wordt om 17.00 op de site van panacea bekend gemaakt) Wanneer:

29 oktober t/m 5 november 2009

Mededelingen 3

Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers 8 t/m 12 januari Kosten: 224 euro (incl. reis, verblijf, skipas, ontbijt en avondeten) BE THERE! voor vragen: mail naar spoco@panacea.nl

Het betreft m.n. een stage op Masterstage. Research en redactioneel beheer van de website. stages.let@rug.nl www.rug.nl/letteren/stagebureau

Medische Carriere Dag Weet jij al wat je wilt gaan doen na je opleiding tot basisarts? Kom op Zaterdag 14 November 2009 naar de Medische Carriere Dag en ontdek jouw specialiteit! Op deze dag kun je kennis maken met verschillende specialismen d.m.v. workshops, plenaire sessies en interactieve discussie’s. Aanvang: 9.00 uur, fonteinpatio UMCG Kosten: Leden: €3 niet leden: €4 Aanmelden: ga naar de site voor meer info! mcd@panacea.nl www.panacea.nl

GESCHIEDENIS

Wiskunde en Natuur­ wetenschappen A LG E M E E N

FMF Lustrumsymposium - A Bit of Information November 18th you will be ravished by the world of information, Given insight in the concept of information and the application in mathematics and physics. Have you always been intrigued by what happens inside a black hole and why Niels Bohr said: “There is no quantum world”, there is only one way to get informed. Visit “A Bit of Information”, the FMF lustrumsymposium, on November 18th in Images. REGISTRATION IS OPEN NOW! symcie@fmf.nl www.abitofinformation.nl Wie goed schrijft, wordt beter gelezen!

A LG E M E E N , TA L E N C E N T R U M (TECHNISCHE) BEDRIJFSKUNDE

Colloquium Dennis van der Meulen Bsc-PT Colloquium In het kader van het integratieproject - PT Datum : 10 november 2009 Tijd : 15.00 – 15.45 uur Plaats : Vonckenzaal (Nijenborgh 4, 5116.0124) Begeleider : Prof.dr.ir. A.A. Broekhuis Titel: “Chemical modification of starch A study on modification methods of starch to increase the compatibility with synthetic polymers and the application of starch in the industry” sectbk@rug.nl www.rug.nl/tbk

Letteren S TA G E B U R E A U L E T T E R E N

Masterstage VNO-NCW, Brussel OPLEIDING: diverse PERIODE: februari t/m juli 2010 OPDRACHT: monitoren van de besluitvormingsprocedures van de EU en het screenen van de Eur. actualiteiten op de voor het Ned. bedrijfsleven relevante punten, ondersteunen van de stafleden, bijwonen en verslagleggen van commissievergaderingen, beantwoorden van info.verzoeken. MEER INFO: Stagebureau Letteren, k. 212, tel. 050-3635844. Zie de website onder ‘nieuws’. Vraag altijd eerst goedkeuring aan je docent. stages.let@rug.nl www.rug.nl/letteren/stagebureau Nederlandse Ambassade, Londen OPLEIDING: diverse PERIODE: z.s.m. in overleg OPDRACHT: bieden van ondersteuning voor de website en aanverwante taken.

|-

A LG E M E E N

NU UIT Groniek 183 Amerika en Nederland De maand september stond in het teken van de 400 jarige betrekkingen tussen Nederland en de Verenigde Staten. Groniek besteedt hier uitgebreid aandacht aan met onder andere bijdragen van Doeko Bosscher en Enne Koops. Groniek 183 is nu te verkrijgen bij de betere boekandel of via onze website www.Groniek.nl Groniek@rug.nl

Economie en Be­ drijfskunde A LG E M E E N

Opfriscursus Spelling A LG E M E E N , TA L E N C E N T R U M ONDERWIJSPROGRAMMA BDK

Introduction to Management Consulting Helaas wordt het keuzevak Introduction to Management Consulting (EBB663A05) dat geprogrammeerd staat voor het 1e blok van het 2e semester dit studiejaar NIET aangeboden. Studenten die dit vak nog moeten afronden, kunnen gebruik maken van de tentamenkansen zoals die geprogrammeerd staan in het tentamenrooster. Voor verdere informatie kan contact opgenomen worden met Drs. C.I. Quispel (c.i.quispel@rug.nl, tel. 050-363 3368/3458).

Gedrags- en Maat­ schappijweten­ schappen PEDAGOGIEK |-

A LG E M E E N

Student-assistenten gezocht Voor een onderzoek naar de effecten van een strategietraining bij rekenen in de bovenbouw van de basisschool zoek ik studentassistenten om van 1 februari – 18 maart (excl. wk 8) op maandag t/m donderdag elke ochtend – dan wel 2 ochtenden per week - rekenles te geven op een basisschool in Groningen e.o. of Leeuwarden. Hiervoor is een Paboachtergrond gewenst. Ook zoek ik student-assistenten om de lessen te observeren (Pabo-achtergrond niet nodig). Reacties uiterlijk in de week van 9 november 2009. Reacties en/of meer informatie: Annemieke Jacobse, a.e.jacobse@rug.nl, tel. 050 363 6654 a.e.jacobse@rug.nl Scriptiestudent – Europees vergelijkend curriculumonderzoek literatuuronderwijs SPOED! We zoeken een scriptiestudent die op korte termijn (vanaf 5 november) mee wil werken aan een vergelijkend curriculumonderzoek in het kader van een Europees project over het literatuuronderwijs. Project wordt geleid vanuit het UOCG door Theo Witte en Jan Kok. Het is een samenwerkingsproject van zes universiteiten uit zes landen. In juni moeten de resultaten van het vergelijkend onderzoek worden gerapporteerd. De voertaal is Engels.

Geïnteresseerde masterstudenten Onderwijskunde kunnen hun aanmelding sturen naar Jan Kok. j.kok@rug.nl http://www.rug.nl/uocg/

Wijsbegeerte A LG E M E E N

Cursus (o.m. AVV) Redeneren en argumenteren Op woensdag 11 november gaat de cursus Redeneren en Argumenteren van start. Docenten: Dr. B. Kooi en Dr. J.A. van Laar; Studentassistent: C. Wansbeek; tijdstip: van 19:00 tot 21:45; zaal: Offerhauszaal, in het Academiegebouw, Broerstraat 5. De cursus bestaat uit een inleiding in de argumentatieleer, een kennismaking met formele logica en een college over paradoxen. De cursus vormt een AVV vak, is verder onderdeel van de minor wetenschapsfilosofie, en tevens onderdeel van het programma wijsbegeerte van een wetenschapsgebied. De literatuur die bij deze cursus hoort is: 1) F.H. van Eemeren en A.F. Snoeck Henkemans, Argumentatie: Inleiding in het analyseren, beoordelen en houden van betogen. Derde herziene druk, Wolters-Noordhoff, Groningen/Houten 2006, ISBN9001117007. Verkrijgbaar bij de boekhandel, ± € 25 (Hfdst 1 t/m 8, 10.3). 2) Redeneren en Argumenteren: syllabus en leesstukken, verkrijgbaar op het Filosofisch Instituut tussen 9.00 en 12.00 uur, O. Boteringestraat 52, ± € 7,60 (geen pin aanwezig). j.a.van.laar@rug.nl AVV/Minor/filosofiecollege Technologische Cultuur A LG E M E E N , A LG E M E E N V O R M E N D E VA K K E N

Ruimtelijke we­ tenschappen A LG E M E E N

Ibn Battuta: Excursiecommissie gezocht Ibn Battuta is op zoek naar een excursiecommissie. De excursiecommissie organiseert jaarlijks 8 tot 10 studiegerelateerde excursies naar geografisch interessante plekken. Lijkt het jou leuk om een keer op een andere manier met je studie bezig te zijn, anders dan alleen maar in de boeken te zitten? Lijkt het je leuk projecten in de praktijk te zien? Meld je dan aan voor de excursiecommissie. Dit kan door te mailen naar het bestuur op bij het prikbord bij de koffiekamer. ibn.battuta.groningen@gmail. com www.ibnbattuta.nl

Studenten Studenten Service Centrum (SSC) CENTRALE STUDENTENBALIE(CSB)

Bezoekadres: Uurwerkersgang 10, Groningen Postadres: Postbus 72, 9700 AB Groningen Telefoon: 0503638004 Fax: 050-3634623 Openingstijden: op werkdagen 10.00 – 16.00 uur. Telefonisch bereikbaar: 10.00 – 16.00 uur. www.rug.nl/hoezithet Studenten opgelet!

Studenten die hun verzoek tot inschrijving en (uiteraard) ook de betaling in de loop van een bepaalde maand in orde maken kunnen per de 1e van diezelfde maand (of later) worden ingeschreven.

TA L E N T & C A R E E R C E N T E R

Themabijeenkomst: Werken bij de overheid

Lijkt je dat wat, na je studie aan het werk bij de overheid? Kom dan op woensdag 4 november (14-16 uur) naar deze bijeenkomst. Kom meer te weten over de mogelijkheden voor hoogopgeleide starters, de sollicitatieprocedures, stagemogelijkheden en de carrièremogelijkheden. Met medewerking van het Rijkstraineeship, de Academie voor wetgeving, het Jonge Ambtenaren Netwerk Noord Nederland, Ban Personeelsdiensten en de gemeente Delfzijl. De toegang is gratis (Senaatskamer, Academiegebouw), meld je wel even aan via onze website. info@talentcareercenter.nl www.talentcareercenter.nl

ACLO Studentenwintersport Indooruitje Bottrop Kun je door de crisis of tentamens niet mee op StudentenWintersport? Wees niet bevreesd en ga dan op 24 november met je dispuut, vriendengroep of gewoon lekker zelf mee op indooruitje naar Bottrop! Een hele avond skiën, snowboarden, eten, drinken en feesten in StuWi stijl! Opgehaald en thuisgebracht in de deelnemende steden, en dat allemaal voor maar €45,-. Lessen voor €10,Schrijf je in via de website: www. studentenwintersport.nl interncoordinator@aclosport.nl www.studentenwintersport.nl Bidons Sinds vorige week heeft de ACLO weer nieuwe bidons. Het is mogelijk om bij de balie van het Sportcentrum een prachtige oranje bidon te kopen. Kosten zijn maar €2,-. Tevens staat in het Sportcentrum een prachtig watersysteem, ook wel Tenq genoemd. Vul nu dus je nieuwe bidon met de Tenq! vicevoorzitter@aclosport.nl www.aclosport.nl Wat is de ACLO? De ACLO is de overkoepelende studentensportstichting van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en de Hanzehogeschool Groningen (HG). Voor de studenten van deze twee instellingen bepaalt de ACLO het sportaanbod. De ACLO is opgericht in 1945 en is de grootste studentensportraad van Nederland. De ACLO vertegenwoordigt de Groninger studentensport op landelijk niveau. In 2008-2009 sportten ruim 17.000 studenten bij de ACLO. Een ACLO-sporter kan een jaar lang onbeperkt sporten voor slechts € 47,-. De ACLO is daarmee voor studenten in Groningen de belangrijkste sportvoorziening. vicevoorzitter@aclosport.nl www.aclosport.nl Fitness Een heel collegejaar lang fitnessen bij de ACLO? Dat kan! De kosten voor het verkrijgen van een fitnessbewijs voor het collegejaar 2009-2010 is € 60,-. Voorwaarde voor het verkrijgen van een fitnessbewijs is een aanmelding bij de ACLO, de kosten van een ACLOsportbewijs is € 47,-. Beide bewijzen zijn een geheel collegejaar geldig.

Inschrijvingsperiode 2 Vanaf deze week is inschrijvingsperiode 2 geopend. Dit betekent dat je je vanaf deze week weer kan inschrijven voor tientallen verschillende cursussen! Houdt de website in de gaten! algemeenadjunct@aclosport.nl www.aclosport.nl

Agenda

[ vervolg ]

EVENEMENTEN Universiteitsmuseum: Activiteiten in het kader van “Oktober kennismaand 2009”. Thema: Reis naar het onbekende.

Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Zie voor meer informatie de website: http://www.rug.nl/museum/informatie/oktoberKennismaand 30 oktober: Stichting Van der Leeuw-lezing: 27e Van der Leeuw-lezing. Titel: Markt en moraal. Sprekers: Alain de Botton en Willem Vermeend. Plaats: Martinikerk, Groningen. Tijd: 16.30 uur. Zie voor meer informatie de website: http://www.vanderleeuwlezing.nl/ 30 oktober Theater: Theatersport. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,-/ overigen € 8,31 oktober Jazz: USVA presenteert i.s.m. Stichting Jazz Groningen de USVA goes Jazz. VPRO Boy Edgar Prijs tournee- Ernst Glerum Omnibus. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders €6,-/ overigen € 2,50 3 november Studium Generale: In de serie Gebarentaal en braille – Spreken in gebaren. Workshop door Suzanne van den Bercken (een doventolk is aanwezig). Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 20.00 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders gratis/ overigen € 2,50 4 november Theater: Lens presenteert De Kale Zangeres.

Plaats: OUtheater, Oude Kijk in ’t Jatstraat 26. Tijd: 20.15 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,-/ overigen € 8,5 november Cabaret: Finale Amsterdams Kleinkunst Festival. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,-/ overigen € 9,5 november Studium Generale: Lezing in de serie Darwin Today. Spreker Elinor Ostrom. Titel: Darwinism en Political Sciences- The Evolution of Institutions. Voertaal Engels/ English spoken. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders gratis/ overigen € 2,50 6 en 7 november Theater: Toneel Phtuk presenteert De Vliegenier. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,-/ overigen € 8,-

TENTOONSTELLINGEN T/m 17 november 2009. Tentoonstelling “Litouwse Ex-librissen”. Plaats: Universiteitsbibliotheek (trappenhuis, derde verdieping), Broerstraat 4. Tijd: maandag t/m vrijdag, 08.30 - 22.00 uur.

Zaterdag en zondag, 10.00 - 17.00 uur. Kijk voor meer informatie op: http://www.rug.nl/Bibliotheek/nieuws/tentoonstelling/UB/LitouwseExLibrissen T/m 10 januari 2010. Tentoonstelling “Geleerde gezichten – Groningse hoogleraarportretten”. Groningse hoogleraren bijzonder geportretteerd. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Tijd: dinsdag t/m zondag, 13.00 - 17.00 uur.

T/m 10 januari 2010. Tentoonstelling “Darwins Wereld – Mens, natuur en evolutie”. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Tijd: dinsdag t/m zondag, 13.00 - 17.00 uur.

NADERE INFORMATIE Afdeling Communicatie: tel. 363 5445/5446

ACLO KISS 2009: Kerst Indoor Sport Spektakel Het ACLO Kerst Indoor Sport Spektakel (KISS) is een sportieve afsluiting van het jaar. Dit evenement wordt georganiseerd voor zowel ACLO-sporters alsnietACLO-sporters, dus kun je ook je vrienden meenemen die geen ACLO-sportbewijshebben. Dit jaar wordt de Kiss in een Caribisch jasje gestoken en uiteraard zal dan ook Zumba naar voren komen. Op het Sportcentrum van de HG en de RUG en op de HIS kun je deelnemen aan verschillende toernooien zoals: mini-Futsal, Blacklight Volleybal en Squash. Talloze acti-

viteitenzullen deze avond plaatsvinden met medewerking van verschillende verenigingen. Ook zal er een grote Circuittraining opgesteld staan in de HG-hal. Je kunt je van tevoren inschrijven, als team of als individuele sporter. Nadere informatie (o.a. omtrent inschrijving) volgt nog. interncoordinator@aclosport.nl www.aclosport.nl Studentenwintersport 2010 De zomer is weer voorbij dus de volgende vakantie staat alweer in het verschiet, de wintersport. Ook dit jaar organiseert de ACLO in samenwerking met andere studen-

29 oktober t/m 5 november 2009

Mededelingen 4

Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers tensportraden uit Nederland een groots opgezette Studentenwintersportreis naar Risoul in Frankrijk. Een groot skigebied met meer dan 180km aan piste is gereserveerd voor ongeveer 1.000 studenten uit heel Nederland. Tijdens deze 10-daagse reis worden er allerelei activiteiten en themafeesten georganiseerd in de afgehuurde plaatselijke discotheek. Deze ligt onderaan de piste, dus je kunt direct van het skiÍn of snowboarden verder gaan met de après-ski.

Schrijf je nu in en ga mee skieen voor maar â‚Ź 359. aclo@studentenwintersport.nl www.studentenwintersport.nl

eindigen. Epke traint geregeld bij de ACLO om vooral zijn conditie op pijl te houden. Ook studeert hij Geneeskunde aan de RUG. vicevoorzitter@aclosport.nl www.aclosport.nl

USVA

Volg jij de ACLO al op Twitter?

Sinds kort is de ACLO ook actief op Twitter. Kleine nieuwtjes vanuit het bestuur worden hierop geplaatst.

Heb je interesse in het volgen hiervan? Kijk dan op de twitter site. vicevoorzitter@aclosport.nl www.twitter.com/aclosport WK Zilver voor ACLO turner Epke Zonderland Epke Zonderland heeft op het WK turnen in Londen een zilveren medaille behaald. Door een fantastische oefening bij het onderdeel rek behaalde Epke de hoogste score die hij ooit heeft behaald.

Ook op brug presteerde Epke bijzonder goed, door hier zesde te

Toneel Phtuk speelt ‘De vliegenier’ Theatergezelschap Toneel Phtuk speelt De Vliegenier van Wanda Reisel. Een beklemmend stuk over een familiedrama dat zich ontketent in een afgelegen pension in een wintersportoord. De familie Grading komt hier zoals ieder jaar bijeen om te feestdagen te vieren, maar niemand is echter in de stemming. De moord die jaren geleden op deze locatie gepleegd werd en nooit is opgelost drukt een somber stempel op de sfeer. Toneel Phtuk is een klein studententoneelgezelschap dat op dit moment bestaat uit vijf acteurs en een regisseur, de gehele productie wordt door deze bezetting geregeld.

We proberen met weinig middelen hoogwaardig amateurtheater te maken. 6 en 7 november in het INtheater van de Usva, munnekeholm 10. Aanvang 20.00 uur, kaartjes kosten 7 /5 euro http://phtuk.speelt.nl

GSp GSp - Studentenplatform voor Levensbeschouwing Een plaats voor bezinning, religie, debat en gezelligheid. GSp, Kraneweg 33, tel. 3129926 info@gspweb.nl www.gspweb.nl 29/10 GSp-Filmhuis In de film The Wrestler is Robin Ramzinski, gespeeld door Mickey Rourke, een uitgearrangeerde prof-worstelaar. Als alles tegen zit besluit hij nog ĂŠĂŠn keer tegen zijn voormalig aartsvijand te vechten.

Intrigerend zijn de parallellen tussen het leven van Robin Ramzinski en Mickey Rourke. Een rol die Rourke op het lijf is geschreven.

Donderdag 29 oktober - 20.15 uur - Kraneweg 33 - gratis toegang 1/11 Engelse Vesper Op zondag 1 november om 17.00 uur is er weer een Engelse vesper (Evensong) van het GSp Martinikerk.

GSp-bar De bar van het GSp is open op dinsdag-, woensdag- en donderdagavond vanaf 19.30 uur.

Persoonlijk gesprek Wie dat wil kan voor een persoonlijk gesprek een afspraak maken

met een van de studentenpastores: Geert BrĂźsewitz 8500387, Anja Diesemer 3061039, Lense Lijzen 5260630, Tiemo Meijlink 5792805 of Matty Metzlar 0595-528775 Studentendiensten in de Martinikerk 1/11- 11.30 uur T. Meijlink 1/11- 17.00 uur J. Hamstra 8/11- 11.30 uur G. BrĂźsewitz 8/11- 17.00 uur J. Gelderloos

Diversen U N I PA R T N E R S

dus nu in! www.integrand.nl

INTEGRAND

Integrand gratis en vrijblijvende stagebemiddelaar Zoek jij een leuke en uitdagende stage, schrijf je dan gratis in op www.integrand.nl. Wij begeleiden je in het opstellen van een goed CV en een pakkende motivatiebrief. Daarnaast helpen we je bij het vinden van een geschikte stage in onze landelijke database. Bijvoorbeeld bij een van onze premium partners: Procter&gambel, KPN, ABN AMRO, Unilever of Freshfield Bruckhaus Deringer. Schrijf je

Op zoek naar een leerzame bijbaan?

UniPartners Groningen is een non-profit academisch adviesbureau. Studenten voeren op projectbasis opdrachten uit voor bedrijven om praktijkervaring op te doen en bedrijven komen in aanraking met academische kennis.

UniPartners zoekt nieuwe projectmanagers.

Lijkt het jou leuk om een opdracht uit te voeren op een van onze vele onderzoeksgebieden: bijvoorbeeld op het gebied van marketing, kwaliteitsanalyses, concurrentieanalyses of ICT. Kijk dan op de webstite en schrijf je in! Gedempte Zuiderdiep 54a 9711 HK Groningen Tel: 050- 3110635 groningen@unipartners.nl www.unipartners.nl/groningen

OVERIGE

Academisch Schrijfcentrum Het Academisch Schrijfcentrum Groningen is er voor alle studenten die bij hun schrijfopdracht een duwtje in de rug kunnen gebruiken. Weet je niet hoe je moet beginnen? Ben je de draad kwijt?

Of zie je door de taalfouten de tekst niet meer? Meld je aan voor een individueel gesprek met een schrijfcoach. Schrijf je in op www.rug.nl/schrijfcentrum.

Advertenties

Personeel gevraagd

UKAATJES OPGAVE: * Kantoor: Oude Kijk in’t Jatstr 28 Ma t/m don 9-17 Woe 9-16

* Per Post: Postbus 80 9700 AB Groningen

KOSTEN: â‚Ź5,- per 20 woorden INLICHTINGEN: Heiny de Ruiter 050-3636699 H.de.Ruiter@rug.nl

Diversen

â– Praktijk voor psychosynthese heeft ruimte voor nieuwe cliĂŤnten; info: www. oude-riet-groningen.nl

Diversen

â– Reitdiepvlees: Biologisch weidevlees uit het Reitdiepdal, van de boerderij!

Welkomboerderij Onstaheerd, Singelweg 2, Sauwerd. www.onstaheerd.nl Personeel gevraagd

â– CommerciĂŤle topper gezocht voor winkelverkoop in Groningen. Hoge verdiensten mogelijk! Bel voor meer informatie: 0624208260 Flexibele werktijden

Rij (be) Wijs!

WIJ ZOEKEN VROUWEN

www.albertusrijopleiding.nl

die mee willen werken aan een geneesmiddelenonderzoek (095).

DE GOEDKOOPSTE RIJOPLEIDING: â‚Ź 999,-

In dit onderzoek wordt de werking onderzocht van een nieuwe anticonceptiepil. Tevens wordt nagegaan of deze pil een minder ongunstig effect op de leverfunctie heeft en meer voordelen biedt dan de huidige anticonceptiepillen.

25 RIJLESSEN INCL. EXAMEN EN EVENTUEEL BIJ ONS EEN GRATIS HEREXAMEN OOK SPOEDOPLEIDING MOGELIJK!!

IN DE STAD GRONINGEN GEHAALD EN GEBRACHT KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP ONZE WEBSITE:

www.autorijschooljossmit.nl

Ăƒ Ăƒ!2Ăƒ !qqqĂƒ !Ăƒ

0595-44 36 54

Dinox is een onderzoekscentrum in Groningen en Berlijn met ruim 15 jaar ervaring in geneesmiddelenonderzoek op het gebied van vrouwelijke hormonen (zoals anticonceptie, vruchtbaarheidsbehandelingen, premenstrueel syndroom en acnĂŠ) en seksuologie.

Dinox bevindt zich op het UMCG terrein: Hanzeplein 1, ingang 53, 9713 GZ Groningen

U zou aan het onderzoek kunnen deelnemen als u: s EEN VROUW BENT TUSSEN EN JAAR EN GEZOND BENT

s BEREID BENT AANVULLENDE ANTICONCEPTIE ZOALS CONDOOMS TE GEBRUIKEN TIJDENS HET ONDERZOEK

s BINNEN EEN STRAAL VAN KM VAN ONS ONDERZOEKSCENTRUM IN 'RONINGEN WOONT

s VOLDOET AAN DE OVERIGE VOORWAARDEN VOOR DEELNAME DEZE WORDEN TELEFONISCH DOORGENOMEN Bezoeken .A HET VOORONDERZOEK BEZOEKT U HET ONDERZOEKSCENTRUM GEDURENDE MAANDEN TWEE OF DRIE KEER PER WEEK VOOR EEN ECHOSCOPIE EN OF BLOEDAFNAME )N DE E MAAND VINDT MAAR BEZOEK PLAATS )N TOTAAL ZULLEN ER TOT BEZOEKEN PLAATSVINDEN Vergoeding %LKE VRIJWILLIGSTER ONTVANGT EEN VERGOEDING VOOR DEELNAME AAN DIT GENEESMIDDELENONDERZOEK VAN ONGEVEER ` TOT `

AFHANKELIJK VAN HET AANTAL BEZOEKEN PLUS EEN REISKOS TENVERGOEDING ` PER KM MET EEN MINIMUM VAN `

6OOR MEER INFORMATIE KUNT U TIJDENS KANTOORUREN BELLEN MET

(050) 3610999

WWW.DINOX.NL

CARTRIDGE LEEG?

Help Stichting AAP

Spaar lege cartridges voor AAP en geef Titi een nieuwe toekomst!

Berberaapje Titi werd illegaal verkocht op een markt in Marokko, nadat zijn moeder was doodgeschoten. Zoals zovelen. Gelukkig zit hij nu bij Stichting AAP. Hier heeft hij inmiddels een prima leven op een van de apeneilanden, samen met soortgenoten.

U kunt Stichting AAP kosteloos helpen. In Nederland belanden miljoenen lege cartridges uit printers en kopieermachines in de prullenbak. Dat is zonde. Want voor het milieu ĂŠn Stichting AAP valt er veel winst te behalen wanneer cartridges opnieuw worden gevuld.

kijk op www.aap.nL of Bel 0570-858511

Symposium CIT

45 jaar rekenen bij de RUG Drie verschillende lezingen over verleden, heden en toekomst Ter gelegenheid van het 45-jarig jubileum van de universitaire rekenfaciliteiten, nodigt de directie van het CIT u van harte uit om het symposium ‘45 jaar rekenen bij de RUG’ bij te wonen. Tevens zijn er demonstraties van de vernieuwde visualisatiefaciliteiten en is er een tentoonstelling over de ontwikkelingen in de ICT in de afgelopen dertig jaar.

Sprekers Andries Ruiter netwerkspecialist CIT Prof.dr. Siewert Jan Marrink hoogleraar Moleculaire Dynamica, RUG Rob Creemers trendwatcher ICT Datum 12 november Aanvang 13.00 uur Locatie Zernikeborg, Nettelbosje 1, Groningen

12 november 2009

ELKE 15 SECONDEN EEN DODE STOP TUBERCULOSE

GIRO 130 www.tuberculose.nl

Aanmelden secretariaat-cit@rug.nl Meer informatie www.rug.nl/cit

Nieuwbouw

Tandartspraktijkruimte Casade geeft professionele dienstverleners de ruimte om succesvol te opereren. In Waalwijk en Sprang-Capelle (Noord-Brabant) bieden we drie nieuwbouwlocaties die uitermate geschikt zijn als praktijkruimte voor drie tot vijf stoelen.

Voor meer informatie kunt u terecht bij Glenn van der Vleuten, telefoon: 0416-685831, of mail: g.vd.vleuten@casade.nl.

TE HUUR / TE KOOP Valkelinghe (huur / koop) Een statig, nieuw appartementengebouw in het centrum van Waalwijk.

De begane grond biedt ruimte voor een praktijk.

BaLaDe (huur) Wonen, welzijn, zorg en educatie. BaLaDe in Waalwijk wordt het centrale servicepunt in de wijk.

Koetshuis (huur) Het centrale punt in de gloednieuwe woonwijk Landgoed Driessen. Een wijk die de komende jaren nog flink zal groeien.

www.casade.nl

I N T E R N A T I O N A L P A G E 19

UK 9 - 29 OCTOBER 2009

Who got fired this week? |_

Alumnus writes book full of recession porn

| i n t e r v i e w | Freek Staps (33) works as a correspondent in New York for the Dutch newspaper NRC Handelsblad. This month, he published his first book, ‘Meer Meer Minder. Amerikanen over hun grote crisis’ (More More Less. Americans on their big crisis). For the promotional tour, Staps visited Groningen, the city where he was a student and wrote for the University Paper.

By Lieke van den Krommenacker Freek Staps is small in stature, big in ambition. He speaks with passion; sometimes his words are accompanied by large gestures. He gets a bit angry when people say the economic crisis has nothing to do with them. This is no bedtime story – it’s a huge story about how the American dream became the world’s biggest nightmare.

Overkill “There’s no such thing as overkill with the financial crisis. There are still so many questions left unanswered. Will I find a job once I graduate? Will there even be any jobs by then? What can I do if I get fired?

These are the kinds of questions I’m trying to answer in my book. I don’t believe we are at a point yet where people are thinking, I don’t want to hear about it any more. And if you are, you’ve underestimated what’s happening. We’re all in this together.”

Shattered dream “In California, I met this MexicanAmerican girl, Patricia, the daughter of a tomato picker. Her mum wraps soap in a factory. She was the first in the family who had the chance to go to university. Patricia lived the American dream and did what she was expected to do: studied well, joined a students’ union, was an involved student. Suddenly, the Californian government decided to stop her scholarship. She didn’t receive less, nor was it a temporary measurement. It just stopped, like that.

There was no money left.

Imagine what would happen if a similar situation occurred over here. It would cause massive panic.”

Beat the neighbour “The stories in my book are all intensely human and recognizable.

I spoke with students, truck drivers, a restaurant owner, an interior designer. They could have been us.

Everybody is part of this worldwide recession. Even in Groningen. The university is also struggling with less income and has to cut down on its expenses.

In the next few years, the labour market will get increasingly worse.

Current students are going to suffer from that. So you have to make sure that you know more than your

Photo Elmer Spaargaren

Freek Staps

More More Less about the author Name: Freek Staps New York name: Freak Steps High school grade for economics: 4.7 (“I wasn’t that good with numbers”) Graduated: In history and journalism from the University of Groningen, 2001 Lives: With girlfriend Claudia and daughter Stella in New York City Travelled: Over 190,000 km to collect his stories Spoke: To more than 300 people neighbour, you need knowledge.

Otherwise someone else will get the job you wanted.”

Anyone fired?

“I watched things going wrong and thought, that won’t happen to me. Then I got to know Ari Cantor, a 23-year-old man, highly educated at Cornell University, who was employed at Goldman Sachs, a well-established bank. Begging on Wall Street, he carried a piece of cardboard. ‘Will trade for food’ it read. Ari got fired, just like 24 of his friends. Twenty-four! I didn’t

even have one unemployed friend.

Now, I can’t walk into a party anymore without asking who got fired this week.”

Tears, shock, horror “Often I was speechless. There I sat, sniffing at the kitchen table of a Frisian emigrant farmer’s widow, whose husband committed suicide because he couldn’t think of any other way out. That is shocking, it makes you feel horrible. When I drove away from that woman, I realized that she symbolized an incredible amount of misery. Maybe that makes me an exception.

When I came to America, I was much more naïve. The problems are so widespread and broadly shared; you cannot actually imagine that it can affect an entire society on such a scale. But it does.”

Recession porn “I wrote my book for two groups of people. First, it’s meant for readers who just enjoy reading about other people’s grief. In America that’s called recession porn: it uncovers the rawest human emotions.

Second, there are the people who wonder why they’ve been confronted with miserable stories about the crisis for three years already. People who’ve lost the plot and are seeking to understand a little bit more about

the crisis. By reading how other people are handling it, you might prevent yourself ending up in the same situation. Hopefully my book can be a guide in this respect.”

Obelix, still standing “At first, it took me months to find someone on Wall Street who could clearly explain what was happening there. As the crisis expanded, however, I practically had to keep people away from me. When I tell Americans about the Netherlands, they look at me as if it were a little Asterix and Obelix village, still standing in the midst of the Big Recession. People desperately hope to be offered a job in the Netherlands, where everything is supposedly going so well.”

Bye bye optimism “I don’t have a clue what is left over of the American optimism. Nobody knows. The people I spoke to are all cracked and affected. They feel betrayed by a system they’ve always truly believed in: work hard, study hard and then do everything you’ve ever dreamed of.

Here, one tends to condemn that kind of naivety. But this ideology was supported by a complete country. At the moment, the optimism is gone. Maybe it will return, maybe not.”

Meet the crisis Meet Mike Payne, the moustached and tattooed owner of a pawn shop in South Carolina. He is earning a lot of money due to the economic crisis, because a crisis makes people borrow. Unfortunately, it also makes people desperate.

With a gun in their hands, ‘customers’ ask Mike to open the safe. But Mike doesn’t feel sorry for robbers. ‘He demonstrates how he acts in emergencies. His right hand quickly dives under the counter.

Grab, pull, click, goes Mike, and barely half a second later I have a loaded gun aimed at my forehead. Welcome to the downside of the American economy.’

This is a passage from the book’s blurb. Staps chose to alternate between gripping personal stories and interviews with American experts, like Barack Obama’s highest ranking economic advisors.

The chapters do not necessarily have to be read in chronological order. Staps: “This crisis has so many causes, it is hard to find any coherence.

What I did was categorize the stories so readers can start with the subjects they’re most interested in.”

20 I N T E R N A T I O N A L P A G E

Manscape

Who

the

bleep

is...?

| i n t e r v i e w | God created the Earth, but the Dutch created the Netherlands.

1 Afsluitdijk The Afsluitdijk is probably one of the most striking landmarks in the Netherlands. Even today, over 75 years after its completion, the 32-kilometre-long dyke remains one of the boldest feats of engineering in the world. It was built to protect the coastline of the Zuiderzee, a 2500 square kilometre inland sea that was rechristened IJsselmeer after it was closed off.

The first person to cross the Afsluitdijk was 30-year old Grietje Bosker, a woman from the former island of Wieringen at the western end of the dyke. On 28 May 1932, shortly after the last opening in the dyke was closed off, she defied protocol by making a mad dash for the other side, leaving behind a score of surprised and indignant dignitaries.

It is an overused cliché, but there’s definitely some truth in it. This Saturday, ESN-Groningen and geography lecturer Paul van Steen are organizing an excursion to ‘The Dutch Manscape’, the man-made landscape around the former Zuiderzee. Here’s a very short selection.

By ErNST ArBOUw

5 IJsselmeerpolders After the completion of the Wieringermeer, three more polders were reclaimed in the IJsselmeer: the Noordoostpolder (‘North-East Polder’, 1942), Oostelijk Flevoland (1957) and Zuidelijk Flevoland (1967). Together, the three polders measure a whopping 1450 square kilometres. Or to put it differently: 1 millimetre of rainfall leaves behind 1.45 billion litres of water for the pumping engines to deal with and keep the polders dry.

In the Noordoostpolder, amidst fields of potatoes, wheat and sugar beet, stands the former island of Schokland, just a few metres above ground level.

A small reminder of the fact that it is, indeed, the bottom of the sea you’re standing on.

4 Naviduct Another dyke crosses the IJsselmeer from Enkhuizen to Lelystad – a city named after Cornelis Lely, who drew up the plans for the Zuiderzee Works in 1891. The so-called Houtribdijk was completed in 1976. In the 1990s, work started on the naviduct near Enkhuizen. A naviduct is essentially an aqueduct in a dyke: a waterway with two locks crosses the top of the dyke and traffic flows through a tunnel underneath, inside the dyke – as if building a 30-kilometre dyke across open water wasn’t enough.

2 Wieringermeer The Wieringermeerpolder was the first part of the Zuiderzee which was reclaimed as part of the so-called Zuiderzeewerken (trans.: Zuiderzee Works).

It’s an example of how, at the time, it was thought that not only the landscape but also society could be shaped. Government officials carefully selected settlers for the new polder, making sure they were good farmers, respectably married to decent housewives. They also made sure that the most important social groups at the time – Protestants, Catholics and Liberals – were equally represented amongst the population.

One of the pioneers in the Wieringermeer was Sicco Mansholt, one of the founding fathers of the European Union and the chief architect of the European agricultural policy.

UK 9 - 29 OCTOBER 2009

Scheringa Two weeks ago, this column discussed the DSB Bank, which was at the time nearly bankrupt. Since then, the bank’s founder, director and main shareholder Dirk Scheringa (in case you wondered, yes, the first two letters of the bank’s name are his initials) has not been out of the news.

Immediately following the court decision, even before DSB went bankrupt, Scheringa started a media offensive, claiming that he had been set up by the central bank and the Ministry of Finance and calling the affair “the biggest bank robbery in history”. Strangely, he didn’t meet with much contradiction from journalists, which is rather surprising considering he had just run a bank into the ground.

On Monday last week, the DSB bank was finally declared bankrupt. Shortly after that, Scheringa’s complete financial empire went down the drain, dragging with it the Dirk Scheringa Museum and football club AZ, winners of the Dutch Eredivisie football league 2008-2009. (If you’ve ever wanted to own a football club: AZ is now for sale…)

This week, Scheringa was criticized for his hugely expensive security arrangements, consisting of eight bodyguards and three armoured cars. Unnecessary, I would say, considering that only a very desperate mafioso would kidnap a bankrupt banker. [ ErNST ArBOUw ]

3 Proefpolder Andijk Before reclaiming the Wieringermeer, a test run was made near the West Frisian village of Andijk. After the village (its name means “At the dyke”) was hit by a flood in 1916, it was decided to strengthen the dyke protecting the village.

The 1916 flood, which inundated large parts of North Holland, also prompted the implementation of the Zuiderzee Works.

The Afsluitdijk was originally planned to start a little to the east of Andijk and run to the South-West corner of Friesland, which would have meant a dyke of just under 20 kilometres long.

RUG awards prize to Neelie Kroes The University of Groningen has awarded the Aletta Jacobs Prize 2010 to European Commissioner Neelie Kroes. The Aletta Jacobs Prize is awarded every two years to ‘a woman with a university education who plays a leading role in the emancipation of women’.

Ms Kroes is receiving the prize in honour of what the university ca lls “the major socia l impact of her work and the clear exemplary role she plays in positions that are sometimes unique and often powerful.”

Ms Kroes (68) is currently European Commissioner for Competition. Before that, she was a member of the Dutch parliament, Secretary of State and Minister of Transport, Public works and water Management. She has a lso been president of Nyenrode business school, currently Nyenrode Business University.

Dr Aletta Jacobs was the first Dutch woman who successfully completed a university degree.

She studied Medicine in Groningen between 1871 and 1878.

A sma ll bust of Dr Jacobs, who worked as a GP in Amsterdam and was a lso active as a suffra-

Tickets for the Dutch Manscape excursion (EUR 22) are still available from the ESN-Groningen office (Grote Rozenstraat 23). For more information go to www.esn-groningen.nl

gette, stands in front of the University of Groningen’s Harmonie Building. The University Museum has re-created her surgery.

Drunken students permanently injured Fifteen students of the University of Exeter in the United Kingdom have been permanently scarred after branding themselves at a drunken party. According to the Exeter student newspaper Exeposé, the students branded the initia l of their former student ha ll on their chests, arms and upper legs with a red-hot wire coat

hanger, heated in a gas flame. Following the incident, at least three students were treated in hospita l and given antibiotics to fight possible infection.

Eye witnesses told Exeposé that there was no coercion involved but added that the students involved were blind drunk. However, one of them told the student newspaper that “it was not a spontaneous thing, we had discussed it beforehand”.

A University of Exeter spokesperson told journa lists that the incident “only serves to highlight the consequences of drinking to excess.”

Oliebol It is the end of October, which is a good moment to start thinking about the oliebol, the most noble of traditional Dutch foods. The oliebol is more or less a deep-fried sweet dumpling or doughnut, preferably consumed with large dusting of icing sugar.

Though oliebollen are traditionally associated with New Year’s Eve, you can eat them all autumn and winter. You can buy them at market stalls all over the city, usually from the first week of November.