uk 13 - 26 november 2009 | jaargang39

w w w.universiteitskrant.nl

Studentenpiet geen kindervriend 2 Boksen op de Wii 4 Veilig vliegen met een laserpen 7 Mijn breiwerkje 11

13

o n a f h a n k e l i j k w e e k b l a d v o o r d e r i j k s u n i v e r s i t e i t g r o n i n g e n n 2 6 NOVE M BER 2 0 0 9 n JAARGANG 3 9 In dit nummer

Vrouwenplan krijgt kritiek Collegevoorzitter Sibrand Poppema wil 21 extra vrouwelijke hoogleraren aanstellen. De studentenfracties in de u-raad zijn tegen deze positieve discriminatie. “Nu zijn we bezig met het creëren van 21 excuustruussen die er op eigen kracht kennelijk niet kunnen komen.” >

3

Decaan wil ‘bankrun’ ABN Amro

Censuur

Decaan Elmer Sterken van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde is zo ontevreden als klant van ABN Amro dat hij zijn geld weghaalt bij die bank. Hij vraagt zich openlijk af of Pieter Lakeman na DSB geen “second case” wil.

E-readers komen nog niet Het lijkt zo’n mooi idee: vervang je hele boekenkast door een e-reader van een paar ons. Maar een testpanel oordeelt negatief. “Wil je bladeren, dan duurt dat een seconde per pagina. Veel te traag.” Alleen de trendwatcher is enthousiast. >

4 & 5

Sneue zeehondjes De zeehonden in de Waddenzee doen het stukken slechter dan hun soortgenoten in de buurt van Schotland. RUG-masterstudente ecology & evolution Anne Hoscheid vond de vermoedelijke oorzaak: inteelt na de slachting die de virusinfecties in 1988 en 2002 aanrichtten. >

9

I n t e r n at i o n a l pag e s

Life, the universe and more

15 & 16

U K - si t e

Rosa online of gebundeld Deze week verscheen Allemansvriend, waarin een selectie van Rosa’s UKcolumns is gebundeld. Voor slechts €9,95 is ze helemaal van jou, verkrijgbaar in de boekhandel en bij de UK. Gratis lezen kan ook, op de UK-site onder ‘series’. Kijk op: www.universiteitskrant.nl

Foto Jeroen van Kooten

The theory of evolution appears to be in need of an update. Species evolve faster then any theory predicts and nobody really knows how new species evolve. Also on the international pages: the quest for planets. And more.

>

Wat is onschuldiger dan Gullivers reizen of Reynaert de Vos? Maar de kinderboekversies zijn flink gekuist. Hoe seks, poep en maatschappijkritiek verdwenen vertelt Sanne Parlevliet.

Pag. 8 & 9 »

“Stomverbaasd” was Sterken naar eigen zeggen toen zijn bankvestiging in zijn woonplaats Apeldoorn niet in staat bleek dollars om te wisselen in euro’s. Eerder was het Sterken niet gelukt om via de bank een cheque naar Amerika te zenden of een cheque uit Japan te incasseren.

Op een door de bank gemaakte afspraak over zijn spaargeld kwam de uitnodigende manager niet opdagen.

De verbolgen decaan schreef er een blog over op de site van de faculteit. “Het servicepakket van de bank is zo dramatisch laag”, licht hij toe. “Als je nu nog met valuta uit Zimbabwe komt of zo. Maar moet ik dan voor dollars echt naar Schiphol of het grenswisselkantoor, zoals ik te horen kreeg? Dus ik ging denken: wat zou die bank eigenlijk moeten kunnen doen?”

Als monetair deskundige wierp Sterken de afgelopen maanden veelvuldig zijn licht op de wereldwijde financiële crisis, tot en met de ondergang van DSB aan toe. Nu zegt hij sympathie te krijgen voor Pieter Lakeman, de bedrijfsonderzoeker die publiekelijk klanten opriep hun geld weg te halen bij DSB. “Ik maak me zorgen. Ik vind dat een bank waar moet leveren voor het geld. En juist in deze tijd met zoveel publieke steun voor een bank als ABN Amro mag je dat verwachten. Je hoeft als belastingbetaler toch niet op te draaien voor slecht beleid bij een bank?”

Maar is het dan niet riskant als door zijn oproep à la Lakeman nog werkelijk meer grote problemen bij ABN Amro zouden ontstaan? Dat hoeft van Sterken niet. Maar: “In eerste instantie denk je als macroeconoom: het is welvaartsverlagend, dus je houdt iedereen maar in leven. Maar uiteindelijk zegt ook de theorie dat het goed is als een slecht bedrijf omvalt.” [ jan blaauw ]

Referendum oogst 2500 stemmen Bijna driekwart van de 2353 geldige uitgebrachte stemmen in het ‘referendum’ van het Platform BSA Groningen over bindend studieadvies was tegen. De vraag is nu wat de uitslag betekent.

In totaal stemden 2484 studenten.

Van deze waren 131 stemmen ongeldig, want uitgebracht door Hanzestudenten. “Die waren zo gemotiveerd dat ze ook iets wilden zeggen over de RUG”, aldus Platformwoordvoerder Willem Bos. Er waren 15.000 formulieren verspreid en nog niet alle ingevulde

stembiljetten zijn geteld. Hier en daar gingen er ook verloren, zoals bij een roeivereniging waar volgens Bos een stembus overboord viel.

“Die konden we niet meer lezen.”

Rector magnicifus Frans Zwarts nam de uitslag van het door meer dan twintig studentenorganisaties opgezette referendum over bindend studieadvies in ontvangst. Hij zegde toe te kijken of het document kan worden “meegenomen” door de stuurgroep die de invoering van bindend studieadvies voorbereidt.

Deze stuurgroep studeert momenteel op deelgebieden als ‘administratie’, ‘juridisch’, ‘studiebe-

geleiding’ en ‘voorlichting’ op alle praktische consequenties van een snelle invoering van een bindend studieadvies in Groningen.

Het voortvarende werk van deze stuurgroep volgt op de steun van een meerderheid van de partijen in de universiteitsraad voor het principe van invoering van een bsa.

Als enige studentenpartij steunde Calimero het plan. Meer dan tachtig procent van de stemmende studenten in het referendum vindt dat eerst draagvlak onder studenten nodig is voordat een dergelijke maatregel kan worden ingevoerd. Maar Calimero zegt het referendum te

beschouwen als een “surrogaat-referendum”, omdat het een initiatief is van verklaarde tegenstanders.

Niettemin protesteert een unieke coalitie van studentenorganisaties tegen het plan. Vandaag (26 november) steunen Vindicat en Albertus de Groninger Studentenbond en partij SOG zelfs in een betoging op het Broerplein.

Zwarts begrijpt de sensitiviteit bij de verenigingen. “Maar het gaat nu om de vraag hoeveel ruimte er is voor kwesties die niet strikt verbonden zijn met het curriculum.” [ jan blaauw ] Zie ook pagina 3 >

2 DEZE WEEK

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

Geheime locatie, Groningen >21/11/2009 08:15 > Veranderen in Zwar te Piet

Piet loopt op Berenburg Het is iets dat je eens in je leven gedaan moet hebben: Piet spelen tijdens de intocht van Sinterklaas. Twee studenten deelden pepernoten uit en zwaaiden vrolijk. “Ik ben niet echt een kindervriend, maar dat hoeft ook niet, toch?”

Door stijn roelofs Het was hun kinderwens om ooit eens Zwarte Piet te spelen, voordat ze te oud zouden worden. Dat schreven economiestudent Vincent van Leeuwen (24) en student bouwkunde Erjen Prins (23) in een mailtje naar de Koninklijke Vereeniging voor Volksvermaken. En nu zijn ze aangenomen als strooipieten en zitten ze op de geheime schminklocatie. “We waren van plan er gewoon tussen te sneaken, als we er niet bij mochten.”

En Vincents bucketlist is groter.

Hij wil ook een keer Sinterklaas zijn. En verder: skydiven en bungeejumpen. “Het is niet een fysieke lijst, maar het zijn van die dingen die je ooit een keer in je leven gedaan moet hebben”, vindt hij.

Dan ziet hij hoe Erjen eruit ziet onder een dikke laag zwarte verf.

Hij lacht. “Hulde. Nu nog even baretten halen.”

Even later zit de enorme groep Zwarte Pieten Alles is Liefde te kijken. Ze drinken thee, koffie en cola met rietjes om de schmink niet uit te smeren. Achteraan zit een groepje Pieten in een pak met bolletjes.

Ze hebben een touwtje aan hun baret zodat deze niet afvalt bij hun koprollen. Dit zijn de stuntpieten, oftewel de Gym Pieten. Allemaal leden van de plaatselijke turnvereniging.

Blauwrode pakken kenmerken

Rosa

de Hoofdpieten, die alles in goede banen moeten leiden. De meisjes met opplaksnorren zijn van de paard­r ijvereniging. Zij zullen de Sint als ‘Spaanse edelen’ begeleiden te paard.

En dan is het tijd en krijgen Vincent en Erjen op het allerlaatste moment een kraag en een roe in de hand gedrukt. Ze vertrekken met de bus naar de opstapplek voor de boten. Een blikje Berenburg-Icetea komt tevoorschijn. “Het wordt misschien wat te gortig om dit geheel nuchter te doen.”

Honderdtwintig Pietermannen beginnen alvast liedjes te oefenen. Vincent playbackt liever dan dat hij zingt. Erjen kijkt naar buiten, naar de verbaasde gezichten van mensen die twee busladingen Pieten, die op het raam bonken, voorbij zien schieten. Een hoofdpiet grijpt de microfoon: “We zijn er bijna en als we uitstappen zijn er kinderen, dus meteen je rol in! En veel plezier!”

Na een tocht van een uur meert de boot aan bij Roeivereniging De Hunze, maar de studenten hebben nog energie zat. Erjen: “We moesten concurreren met de Sint. Die stond een meter verder op de boot.

Dus dan hoef je wat minder hard te zwaaien.”

Vincent: “Volgens mij moeten we bijgeschminkt worden, waar is dat?

Hier binnen?”

Even later staan ze tussen de kinderen pepernoten uit te delen. Er wordt volop politiek bedreven door de ouders. Dat kind heeft “nog niks gehad”. Een moeder wijst naar een blond meisje dat tevreden haar mond afveegt. Vincent en Erjen doen glimlachend wat gevraagd wordt. Een meegenomen stepje gebruiken ze om langs de op-

tocht heen-en-weer te racen; langs de olifant, voorbij de fanfare en terug naar het paard Amerigo. Aan

Stortvloed

Ik word wakker, het bed schommelt.

Mijn buik voelt warm, de hand erop is sterk maar aait me zachtjes. Dit bed hangt aan touwen maar dat is niet nodig om me te laten zweven. Hij kust me.

Ik denk aan alle zoenen die ik gisteren heb gekregen op mijn feestje. Gladde wangen, koude wangen, stoppelige wangen, kleine wangen, warme wangen.

De wangen van rector magnificus Frans Zwarts verrasten mij nog het meest. Ik had hem veel te laat gemaild en toch stond hij daar in al zijn olijkheid. “Ik vond je uitnodiging zo leuk”, zegt hij. En dat vertel ik aan iedereen die het horen wil. Van de zenuwen begin ik spontaan te tutoyeren. Hij merkt het niet eens en vraagt: “Waar is je vader? Ik heb je moeder al gezien maar ik ga je vader ook nog feliciteren.”

Het bed schommelt een beetje meer als hij me nog steviger vasthoudt. Zijn handen zijn duidelijk die van een kunstenaar. Dit is anders dan de greep van een advocaat, de ritmische tikjes van een muzikant, de trillingen van doktershan-

Foto Elmer Spaargaren

Vincent van Leeuwen wordt geschminkt.

den en de gretige vingers van een student. Ik voel me welkom in deze handen. Het is alsof ze willen dat ik altijd het drukpunt van hun kootjes zal zijn. “Je was fantastisch op je boekpresentatie”, zegt hij, terwijl hij lichte kracht zet op mijn ruggengraat.

Het applaus was zo lief als honderd pagepuppies in een bloemenweide. Ik kreeg een brok in mijn keel toen mijn broer me honderd euro toeschoof. “Niet te opzichtig doen hoor, maar ik wil graag tien exemplaren van je boek.”

Een paar uur geleden stond ik in een zaal vol met liefdevolle mensen. Daarna zingt Sabrina Starke Home is you, terwijl ik met mijn hoofd op zijn borstkas lig en even later kom ik thuis in een bloemenzee. Ik vraag me af hoeveel voorspoed een mens kan verdragen voor het weer ellende wordt. Voor dit moment maakt het niet uit. Zolang dit een stortvloed van geluk is, houd ik mijn adem in en dompel me onder.

Rosa Timmer, vierdejaars taalwetenschap

het eind van de optocht zijn ze dan ook doodmoe. Vincent: “Ik vond het tof. Ik ben niet echt een kinder-

vriend. Maar dat hoeft ook niet om een dagje leuk te doen met kinderen, toch?”

Colofon Redactie-adres: Oude Kijk in ’t Jatstraat 28, Postbus 80, 9700 AB Groningen.

Telefoon: 050-3636700; Telefax: 050-3636698; E-mail: uk@rug.nl; Internet: www.universiteitskrant.nl

Kernredactie: Hanneke Boonstra (hoofdredacteur) 3636697, Jan Blaauw (nieuwscoördinatie) 3636696, Christien Boomsma (eindredacteur) 3637802, René Fransen (wetenschap) 3636695, René Lapoutre (opmaak) 3636693, Sieb de Ruig (redactiesecretaris) 3636700, Ernst Arbouw (International Page) 3636130.

Overige redactieleden: Wouter Beetsma, Hinke Hamer, Peter Keizer, Lieke van den Krommenacker, Teodor Lazarov, Janita Naaijer, Tjerk Notten, Elisabeth Oosterling, Stijn Roelofs, Diane Romashuk, Birte Schohaus, Filmo Verhagen, Dorien Vrieling.

Columnisten: Ana van Es, Rosa Timmer, Gerrit Breeuwsma.

Medewerkers: Bart Breman, Michel Dijkstra, Hans Miedema,

Marcel Wichgers.

Foto’s: Reyer Boxem, Jeroen van Kooten, Elmer Spaargaren.

Tekeningen: Bert Cornelius, Robby van der Meulen, Eric van der Wal, Kees Willemen Uitgave: Stichting Universiteitsblad Oplage: 20.000 exemplaren Persbureau: de UK werkt samen met andere universiteitsbladen in het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) Advertenties: Bureau Van Vliet bv, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, telefax 0235717680 RUG-advertenties, mededelingen en Ukaatjes: Heiny de Ruiter (3636699) Abonnementen: € 30 per jaar, (intern tarief € 20).

Adreswijzigingen: schriftelijk aan de administratie van de uk.

Adreswijzigingen RUGpersoneel: doorgeven aan betreffende afdeling Personeel & Organisatie. ©UK. Auteursrecht voorbehouden.

Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen geheel of gedeeltelijk over te nemen.

N I E U W S 3

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

Fel verzet tegen vrouwenplan Ze hebben er formeel weinig over te zeggen, maar de studentenpartijen in de u-raad zijn fel tegen het plan 21 extra hoogleraarsposities aan de RUG te scheppen voor vrouwen. Bestuursvoorzitter Poppema is verbaasd, maar krijgt steun van een meerderheid van het personeel.

Studentenpartij SOG is al jaren tegen positieve discriminatie. Lijst Calimero windt er inmiddels ook geen doekjes meer om. “We vinden

het een universiteit onwaardig”, aldus Jacco Kwakman. “Nu zijn we bezig met het creëren van 21 excuustruussen die er op eigen kracht kennelijk niet kunnen komen.” Een stellingname die zo duidelijk was dat zelfs de GSb er niets meer aan toe te voegen had.

Ook een vertoning van de documentaire The mind has no sex kon de studenten niet op andere gedachten brengen. In die film leggen Amerikaanse topwetenschappers uit Harvard en het Boston MIT uit hoe diep de wereld van de wetenschap door-

drongen is van (onbewust) mannelijk denken. Het punt: de kansen zijn niet gelijk.

Volgens Poppema werkt de benoemingscultuur subtiel maar beslissend in het nadeel van vrouwen.

“Een man zegt: maar ik ben toch buitengewoon geschikt om hoogleraar te zijn? Een vrouw zegt dat niet. Het komt dus voor dat we niet zien dat vrouwen goed genoeg zijn.”

Zelf heeft hij in zijn vorige baan als medisch decaan ook niet genoeg vrouwen benoemd, erkent Poppema nu.

“Wel hebben de vrouwen die ik heb benoemd meer gepresteerd dan ik had verwacht. Terwijl ik dat niet van alle mannen kan zeggen.”

Het deze zomer al bekend gemaakte plan om 21 hoofddocenten te bevorderen tot hoogleraar krijgt een comfortabele steun van de meerderheid van het personeel in de u-raad.

Fractievoorzitter Douwe Fokkinga: “Je kunt wel zeggen dat je tegen discriminatie bent, maar we zien dit toch als een correctie op een vorm van discriminatie die tot ver in het verleden reikt.” [ jan blaauw ]

Scholieren met uitstekende examencijfers moeten niet automatisch worden toegelaten tot de geneeskundeopleiding. Dat vindt prodecaan Jan Borleffs van het UMCG.

Onrust bij FEB over ‘toekomst’ De vakbonden hebben deze week bij het universiteitsbestuur geprotesteerd tegen de zogeheten toekomstgesprekken die de Faculteit Economie en Bedrijfskunde belegt met tientallen medewerkers.

Decaan Elmer Sterken van FEB bevestigt dat het een “innovatief” gesprek is waarin de faculteit met medewerkers nadrukkelijker naar de gezamenlijke toekomst wil kijken dan in fuctionerings- of ontwikkelingsgesprekken.

De faculteit wil voldoen aan accreditatie-eisen voor het Amerikaanse AACSB-systeem voor business schools. Medewerkers met veel onderwijstaken moeten dan meer onderzoek doen. “Wij moeten wel”, zegt Sterken. “Rotterdam, Tilburg en Maastricht hebben die accreditatie al. Dat zijn concurrenten.”

De vakbonden gaan niet akkoord.

“Wat ons betreft gaan mensen alleen onder protest naar die gesprekken”, zegt woordvoerder Geert Wilkens. [ jan blaauw ]

De buurvrouw van de Happietaria in de Violenstraat protesteert bij de rechter tegen het tijdelijke studentenrestaurant.

Happietaria heeft geen exploitatievergunning, maar kreeg van de burgemeester een gedoogbeschikking, omdat het hier om een goed doel gaat. De opbrengst gaat naar de aidsbestrijding. Vandaag dient de zaak. De studenten zitten sinds vorige week in het pand.

College wil jacht op talenten Deze week ontvingen zes RUG-onderzoekers van onderzoeksfinancier NWO een Vidi-beurs voor gevorderde onderzoekers. Te weinig, vindt collegevoorzitter Sibrand Poppema, want er werden landelijk 89 verdeeld. De RUG mikte op tien procent.

Faculteiten moeten misschien scoutingcommissies opzetten, suggereert Poppema. Via subsidies als de Vidibeurzen moet de RUG een deel van de miljoenen terugverdienen die minister Plasterk naar NWO overhevelde.

8+ maakt nog geen dokter

Decentrale selectie via onder meer mini-interviews is volgens Borleffs geschikter om goede toekomstige professionals te krijgen. Goede schoolcijfers voorspellen weliswaar goede studieprestaties, maar uit internationaal onderzoek blijken andere correlaties belangrijker.

Zo blijkt ‘onprofessioneel gedrag’ tijdens de studietijd een indicator te zijn voor de kans om later met medische tuchtzaken te maken te krijgen. Borleffs: “Iemand die als student een hark is, zal als professional ook een hark zijn.”

Borleffs bepleitte deze week in zijn oratie het uitbouwen van het sys­ teem van decentrale selectie. Momenteel selecteert geneeskunde de helft van de eerstejaars op competenties. Wat Borleffs betreft, wordt dat snel honderd procent. Nu mag bij die selectie niet worden gekeken naar schoolcijfers, maar Borleffs vindt dat wel beter. In beide gevallen is toestemming van minister Plasterk nodig. [ jan blaauw ]

Buurvrouw: Happietaria eruit!

Glazen Huis

Eén van de Bernlef-lustrumlopers in volle actie ergens tussen Drachten en Frieschepalen.

Foto Pepijn van den Broeke

Een kilometer per jaar Precies in het 85e jaar van het bestaan van de Friese studentenvereniging Bernlef vertrokken hardlopende leden vanuit Sneek om 85 kilometer te rennen naar de Groningse Tuinstraat. Met een nieuwe likeur van Weduwe Joustra.

Liefst 32 leden van Bernlef liepen

afgelopen dinsdag mee door de regen in de lustrumrun vanuit de vestiging van de Weduwe Joustra in Sneek om de ‘Bernlef-likeur’ naar Groningen te brengen. Voorafgegaan door een verkenner op de fiets die kijkt of de route wel vrij is. “Je weet maar nooit”, zegt bestuurslid Jurjen Draaijer.

Bij de sociëteit in de Tuinstraat

werd de estafette woensdagavond opgewacht met fakkels. Voor deze verjaardag was het mooi dat Sneek precies op die afstand ligt. Wat Bernlef in de toekomst moet bedenken weet Draaijer ook niet één twee drie. “We zullen iets anders verzinnen, anders komen we nog in het IJsselmeer uit vanwege de afstanden.” [ jan blaauw ]

Wat betekent het nog: student in 2010? | a n a ly s e | Van natuurlijke partners worden gezelligeheidsverenigingen en universiteit deze dagen steeds meer rivalen. Beiden strijden om de schaarse tijd van eerste- en tweedejaars studenten. Ergens daar tussenin zit de student zelf.

Vraag 1: waarom trekken gezelligheidsverenigingen en de Groninger Studentenbond samen op in hun verzet tegen het RUG bestuur dat zo snel mogelijk een bindend studieadvies wil invoeren?

Vraag 2: hoe kan het dat niemand er volledig van overtuigd is dat bindend studieadvies de studierendementen zal verhogen, maar dat vrijwel elke universiteit in Nederland het normaal vindt om dit advies te gebruiken?

Feit is dat een groot deel van de Groningse commotie over bindend studieadvies neerkomt op een strijd om aandacht van eerstejaars en tweedejaars studenten. De univer-

siteit vraagt van hen onversneden prioriteit voor de studie. Verenigingen zijn bang dat als een actief studentenleven niet in die eerste jaren komt, het nooit meer komt.

Maar ja, zo’n vraag van een onderwijsinstelling klinkt wel logisch.

Zolang je tenminste die instelling ziet als vooral een onderwijsinstelling. Op een school kom je tenslotte om te leren. Hoe kun je het daar nou niet mee eens zijn?

Probleem is dat universiteiten zowat sinds hun oprichting veel meer doelen en waarden gekoesterd hebben dan alleen onderwijs. In menig boek valt na te lezen hoe trots de RUG is op het actieve studentenleven. Hoe belangrijk de studietijd voor oud-studenten wel niet is geweest voor hun ontwikkeling. Als mens, onderzoeker, burger, kiezer.

Maar ieder nieuw jaar begint de universiteit zich meer als een school op te stellen. Meer regels voor studenten, meer regels voor docenten.

Terwijl nog altijd het grootste deel van het universitaire budget naar

onderzoek gaat, staat juist onderwijs in de schijnwerpers. Het kost allemaal zo veel belastinggeld en de samenleving is al zo snel ontevreden. Studeer sneller, kies eerder, kijk sneller na. Verzin maar wat, want er is niet meer tijd!

Ook het georganiseerde studentenleven merkt dit. Verenigingen willen beginnende studenten graag aan hen binden en botsen met de universiteit. Niks mee te maken, kan de universiteit zeggen. Dat is voor vrije tijd immers.

Ach ja, die vrije tijd. Persoonlijke ontwikkeling, eigen verantwoordelijkheid voor keuzes en studiegedrag, et cetera. Zegt de universiteit daarvan straks ook dat het pas echt begint in jaar drie? En begint dan de universiteit niet pas in jaar drie?

Vraag het maar aan ouders of docenten: hoe waren de rendementen dan in jullie tijd? En waarom is het dan nu wèl een probleem van iedereen? Daar wringt toch iets. En let op het antwoord: ‘andere tijden’ is echt te gemakkelijk. [ jan blaauw ]

Eerstejaars van studentenvereniging Albertus zamelden donderdag 3205 euro in ten behoeve van het Glazen Huis.

Daarmee staat Albertus tweede in de donateurs top-tien. 29 jaarclubs organiseerden taartgooien of sumo-worstelen. Eén jaarclub nam een single op die op straat werd verkocht.

Andere verenigingen hebben nog acties op stapel staan. Volleybalvereniging Donitas organiseert van zaterdag op zondag een nachttoernooi en internationale studentenvereniging ESN Groningen houdt maandag een benefietveiling.

RUG bereidt voor op slecht nieuws De RUG treft een financiële voorziening voor het geval het hoger beroep in de bursalenrechtzaak slecht afloopt.

Bestuursvoorzitter Poppema meldde dit vorige week aan de universiteitsraad. Een nederlaag in het geschil met de vakbbeweging over de status van beurspromovendi kan de universiteit veel geld kosten.

Bijvoorbeeld wanneer de Belastingdienst met een naheffing komt.

Studente scootert naar Klimaattop Honderd Nederlandse studenten scooteren in drie shifts op een elektrische scooter naar de VN-Klimaattop in Kopenhagen: IB/IO-studente Astrid Dunselman (24) is een van de zeven Groningse deelnemers en rijdt in de week van 11 tot en met 16 december van Kiel naar Kopenhagen. Dunselman zat nooit eerder op een scooter, “maar ik heb mijn autorijbewijs. Bovendien rijden die dingen 30 kilometer per uur.”

Essent organiseert de actie, waaraan driehonderd Europese studenten meedoen. 2 december start de eerste kolonne in Den Bosch.

4 OPMERKELIJK

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

Gratis is niet écht gratis Gratisprint.nl stelt dat studenten gratis en klimaatneutraal hun werkstukken, verslagen en studiestof via hun site kunnen uitprinten. Klinkt te mooi om waar te zijn. En dat is het ook.

Door peter keizer Je gaat naar de website gratis­ print.nl, maakt een account, upload wat documenten en print ze op een van de locaties in studentensteden. In Groningen is er één: boekhandel Selexyz.

Op de eerste verdieping staat tussen de studieboeken een stoer beplakte printer. Inloggen kan via het touchscreen om vervolgens de printer opdracht te geven het werk uit te spugen. In totaal mag je veertig printjes maken per week. In kleur, dubbelzijdig bedrukt en gratis. Maar je moet er

wel wat voor slikken.

Gratisprint.nl is ontstaan op een zolderkamer als project van studenten van de New Business School. De bedenkers vonden dat ze wel veel moesten printen en kwamen op het idee van het gratis printen. Maar gratis is natuurlijk niet echt gratis. Op elke pagina komt boven- en onderaan een advertentie (soms over de tekst).

En na iedere print volgt een volledig afgedrukte advertentie. “Als je je registreert, geef je ook aan van welke muziek je houdt en wat je studeert”, legt vennoot Thomas van der Kleij uit. “De advertenties worden gekoppeld aan die informatie. Zo voorkom je dat je als man reclame voor tampons op je printjes krijgt. Of dat je als vrouw reclame krijgt over voetbal.”

De prints zijn misschien niet handig voor verslagen of scrip-

ties. Maar voor stapels aantekeningen is het een goedkope oplossing. En stel dat je in het buitenland zit voor een stage. Mag je dan ook pagina’s vol kleurenfoto’s naar de printer in Nederland sturen? “Het is bedoeld voor studenten die readers, gidsen of aantekeningen willen printen. Maar we kunnen natuurlijk moeilijk controleren wat je afdrukt”, geeft Van der Kle­ij toe.

Volgens het persbericht zijn de printjes klimaatneutraal. Maar dat betekent niet dat de teksten in gedroogde koeienpoep worden gebeiteld. Het bedrijf koopt z’n schulden af. “De CO2 uitstoot compenseren we door te betalen aan de Klimaat Neutraal Groep.

Die stopt het geld in groene projecten. Dat heet Carbon Offset.” Oftewel handel in gebakken lucht.

Nu nog een biljart in de gang Twee Wii-spelcomputers, een grijze gang en een spierwitte muur. Dat was dinsdag het toneel voor een virtuele bokswedstrijd van de vakgroep business en ict op de tweede verdieping van het WSN-gebouw.

Door Lieke van den Krommenacker

Secretaresse Durkje van Lingen loopt over de gang met chips, cola, nootjes, komkommer- en paprikasnackjes. Tegen de muur staat een krat Hertog Jan. Enkele aio’s sluiten de computers aan.

Sinds kort is de vakgroep bedrijfskunde en ict in het bezit van een Wii, vandaag het stralende middelpunt van de maandelijkse borrel die de afdeling sinds het begin van het kalenderjaar organiseert. “De borrels zijn goed voor het groepsgevoel op de afdeling. Bovendien is het een leuke manier van integreren. Zeker omdat we veel werken met buitenlandse aio’s”, vertelt een enthousiaste Van Lingen. “En vandaag is er een Wii-competitie.”

Niet veel later is het tl-verlichte halletje in ieders verbeelding veranderd in een boksring. Van Lingen neemt het op tegen Ype van Wijk, docent IT Auditing en een

Vagroep bedrijfskunde en ict bokst via de Wii. flinke kop groter. Maar in de virtuele wereld van Wii-sport doet het er weinig toe. Het colbertje en de jas gaan uit.

Van Lingen neemt de controller en stoot in het luchtledige. Van Wijk – ‘Jan’ in de ring – heeft een zware dobber aan zijn opponente.

“Er gaat wat trillen in mijn hand... oh, een uppercut!”, schatert Van Lingen. “Durf je nog wel?”

Intussen is ook hoogleraar en initiator van de borrel Hans Worthmann aangeschoven. Hij

Foto Reyer Boxem

is bezig aan zíjn sportieve bijdrage aan de middag: het openen van twee biertjes, zonder opener. “Ik ben altijd in geweest voor een beetje sociale interactie op de werkvloer”, verklaart hij. “Daarmee creëer je een goede groep. Wat je niet moet hebben is dat mensen binnenkomen, de hele dag in hun kantoor zitten en geen boe of bah zeggen.” Stiekem droomt hij van een biljart in de gang. Of een tafeltennistafel.

“Dat komt nog wel een keer.”

Vraag & antwoord

‘Je vindt er de bizarste dingen’ Carlo Heip, bijzonder hoogleraar marine biologie, zit in het European Steering Committee van de Census of Marine Life, dat vorige week ruim 17.000 nieuwe soorten uit de diepzee presenteerde.

Door René Fransen Zeventienduízend nieuwe soorten?

“En wat wij vonden is het topje van de ijsberg. Er zijn nog zeker 100.000 onbeschreven soorten.

Het is trouwens een hele klus om mensen te vinden voor zo’n beschrijving.

Er zijn wereldwijd niet meer zoveel taxonomen actief. En sommige onderwatersoorten zijn zo vreemd, dat niemand er iets vanaf weet.”

Niemand?

“Nee! We weten minder van de oceanen dan van de maan, of Mars. Het is wonderlijk om te zien hoe anders het leven in de oceanen is in vergelijking met het leven op het land. Je vindt in de diepzee de meest bizarre dingen.

Alsof het leven is uit een ander melkwegstelsel.”

Wat kunnen we met de kennis?

“Een liter zeewater bevat alleen al een miljard microben, in 20.000 verschillende soorten. We hebben geen idee wat die doen. Daar zitten ongetwijfeld potentieel interessante eigenschappen tussen, die we kunnen gebruiken als geneesmiddel of in de industrie.

Daarnaast absorberen de oceanen de helft van alle kooldioxide

die in de atmosfeer komt. Dat halveert onze problemen. Maar hoe lang leggen de oceanen die kooldioxide vast?

Daarvoor moeten we meer weten van de kringlopen in de oceanen. Ten slotte levert de inventarisatie informatie op over de gevolgen van bijvoorbeeld overbevissing. Wat gebeurt er met het systeem als je de grote vissen wegvangt?”

De Census eindigt volgend jaar.

“Dat klopt, met een grote show in Londen. Georganiseerd door Amerikanen, die weten er altijd wat van te maken.

We willen graag door, maar daar zijn nieuwe financiers voor nodig. Het project kostte de afgelopen tien jaar een half miljard.”

Zelfs een |_

Dus die e-readers

| ac h t e r g r o n d | E-readers worden steeds beter, juichen de uitgevers. Ze zijn handzaam, zuinig en je kunt er tientallen boeken op kwijt. Stappen we in Groningen binnenkort over? Testgebruikers hebben hun twijfels. “Dit voelt aan als verouderde techniek.”

Door peter keizer Hij weegt niet meer dan een paar honderd gram, maar kan een complete boekencollectie vervangen.

Ideaal voor het onderwijs zou je zeggen, zo’n e-reader. In Amerika zijn er scholen die hun complete bibliotheek al hebben vervangen door virtuele boeken. Maar voor Groningen is die stap nog ver weg.

Tenminste: drie RUG-docenten die het apparaat uitprobeerden hadden hun twijfels.

“Ik wilde wel eens uitproberen of ik die stapels artikelen van mijn bureau in zo’n apparaatje kon krijgen.

Maar dat is absoluut niet gelukt”, vertelt docent accounting IMBA Martijn van der Steen.

Hij noemt zichzelf gadgetfreak, iemand die de laatste snufjes in het onderwijs probeert te integreren.

Digitaal lezen heeft potentie, vindt hij. “De leeskwaliteit is spectaculair. Ik kan er uren op lezen zonder hoofdpijn te krijgen. Dat hoef je met een laptop niet te proberen. Lezen vanaf een beeldscherm is slecht voor je ogen en de accu van zo’n apparaat is zo leeg.”

Het scherm van een e-reader bestaat niet uit miljoenen pixels die worden verlicht, zoals een beeldscherm. Maar is opgebouwd uit kleine bolletjes die reageren op elektrische lading. Letters worden gevormd door verschillende bolletjes naar boven te duwen. Een pagina kan zo dagenlang blijven staan, het apparaat heeft namelijk alleen stroom nodig als de pagina wordt ‘omgeslagen’. Elektronisch papier leest daardoor niet alleen prettig, het is zo energiezuinig dat een e-reader wekenlang vooruit kan op een volle accu. Maar, de nieuwe techniek heeft ook z’n nadelen, merkte Van der Steen aan zijn eigen BeBook van Nederlandse makelij.

“Wil je bladeren, dan duurt dat een seconde per pagina. Veel te traag. Als ik wetenschappelijke artikelen lees, dan wil ik af en toe even snel naar de inhoudsopgave of eindnoten. Dat gaat op een e-reader tergend langzaam. Daardoor is het direct niet meer interessant voor mij.”

Daarnaast is het apparaat gemaakt voor simpele tekst. Een leesboek met alleen maar letters is geen probleem, maar in de wetenschap worden bijna alle artikelen in pdf’s rondgestuurd waarin de vormgeving vaststaat. “De layout kan zich niet aanpassen aan het scherm.

De e-reader kan dan alleen inzoomen. Wil je scrollen, dan duurt dat

E-readers in de bieb De bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam (UvA) heeft uitvoerige onderzoek gedaan naar de toepasbaarheid van e-readers en elektronische boeken in het onderwijs.

Maar daar liepen ze al snel tegen de beperkingen van DRM aan, een beveiliging tegen ongeoorloofd kopiëren.

“Ik heb er een heleboel ondiplomatieke woorden voor, maar laat ik zeggen dat DRM een hoofdpijndossier is”, reageert Mark van den Berg, hoofd afdeling elektronische diensten. “Een e-book kun je niet even onder je kussen leggen, je kunt er geen aantekeningen in maken of het onder het kopieerapparaat plaatsen.

Als je een elektronisch boek bijvoorbeeld naar je laptop wilt kopiëren dan is dat niet toegestaan. Iedere uitgever heeft andere eisen. Sommige willen dat je maar een beperkt aantal exemplaren uitleent, van de ander mag je een boek maar een beperkte tijd lenen.

Dat is moeilijk uit te leggen aan gebruikers.”

Ook de UvA klaagt dat het scherm van een e-reader te klein is, dat het apparaat niet overweg kan met pdf-bestanden en bladeren bijna onmogelijk. “Met de iLiad van iRex die wij hebben getest kon je met een digitale pen wel aantekeningen maken. Maar het gaat erg traag en de accu was zo leeg. “ De UvA-e-readers zijn na drie jaar gebruik inmiddels kapot, uitgeput. “Op studenten maakt het apparaat ook weinig indruk”, merkt Van den Berg op. “Die willen naast hun laptop niet nog een apparaat in hun tas. Daarnaast kun je er niet mee internetten, chatten of je facebook-pagina bezoeken.” een eeuwigheid”, verzucht Van der Steen.

Hoogleraar organische chemie Kees Hummelen is het daarmee eens. Via de UK mocht hij een paar dagen lang de pocketeditie van de Sony Reader proberen. “Toen ik de pdf-versie van de UK wilde bekijken, begaf hij het direct. Ik moest ’m zelfs opnieuw opstarten.”

Het beeld is zwart-wit en plaatjes zien er niet uit. “Eigenlijk is ie alleen goed voor platte tekst. Dit voelt als een stuk verouderde techniek.”

Op het apparaat kunnen 350 boeken worden opgeslagen (op de meeste e-readers nog veel meer).

Zit je eenmaal in een boek, dan

O P M E R K E L I J K 5

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

gadgetfreak vindt ’t niks zien we voorlopig niet in het onderwijs

Wat kost dat?

De modellen variëren in prijs van 200 tot zo’n 700 euro. Inmiddels zijn er heel wat boekenwinkels die online e-readers en boeken verkopen.

Bol.com heeft een collectie van duizenden e-books, Bruna is net begonnen en ook Selexyz heeft een virtuele boekenkast.

Hoewel het aanbod in de duizenden loopt, zijn veel boeken uit de top tien nog niet digitaal verkrijgbaar.

Digitale boeken zijn nauwelijks goedkoper dan de papieren exemplaren, terwijl uitgevers niet te maken hebben met druk- of distributiekosten. De elektronische versie van Het Diner van Herman Koch kost bijvoorbeeld bijna 16 euro, terwijl de hardcover voor 20 euro over de toonbank gaat.

Daarnaast werken veel uitgevers met hun eigen bestandsformaat, waardoor het nog maar de vraag is of je het digitale boek kunt behouden als je later een nieuwe e-reader koopt. Gelukkig zijn er ook plekken waar je gratis e-books kunt vinden. Bijvoorbeeld op books.google.nl, waar je duizenden rechtenvrije boeken kunt downloaden. Of in de ebookscollectie van de RUG-bibliotheek (http://bit.ly/5MMtO7).

Trendwatcher Is er dan niemand blij met e-readers? “Natuurlijk wel!”, reageert e-vangelist en trendwatcher Vincent Everts. “Die docenten doen enorm hun best om kritiek te leveren, daar word ik zo moe van. gaat het lezen goed, constateert de hoogleraar. “Maar zodra het ingewikkelder wordt kan ’ie het niet

Je moet kijken naar de evolutie van die dingen. Ze worden allemaal sneller, beter, groter en draadloos.”

Het probleem ligt niet bij de apparatuur, maar bij de docenten.

“Sinds ik ben afgestudeerd, en dat is jaren geleden, is er niets aan. Daarnaast was het mij niet direct duidelijk hoe ik die boeken erop moest krijgen. Zodra het ge-

aan het onderwijs veranderd.

Ze kijken alleen maar naar hoe ze nieuwe ontwikkelingen kunnen afkraken. Het onderwijs is één grote langzame, krankzinnige machine. Laat ze hun lesmethoden maar eens aanpassen aan het apparaat.” pruts wordt, druk ik liever op print.

Klaar!”

Proefkonijn Wim Vuijk, docent

CIW, is ook niet onder de indruk.

“Het scherm is zo klein dat je geen goed overzicht van een pagina hebt.

Een computerscherm is veel gemakkelijker, een gewoon boek ook trouwens.”

Als koper moet je wel een drempel over als je een digitaal boek aanschaft, waarschuwt Van der Steen nog. “De prijs scheelt misschien maar twee euro met de papierenversie. En dan koop je iets dat je in je handen kunt houden. Toen ik in mijn omgeving de e-reader liet zien,

vond iedereen het prachtig, maar ik kon niemand aan z’n verstand brengen dat je ook voor die digitale teksten moest betalen. Dan haken ze af.”

Van der Steen neemt het ding vaak mee op vakantie. “Dan kan ik zo vijftig boeken mee het vliegtuig in nemen”, zegt hij. Maar zijn vriendin wil niets van het apparaat weten.

“Ze wil het papier voelen en ezelsoren maken. Dat begrijp ik wel, een e-reader is wel heel klinisch.”

De UB in Groningen heeft inmiddels 300.000 elektronische boeken.

Maar e-readers komen er niet. “We hebben het overwogen”, geeft Peter van Laarhoven, hoofd afdeling informatievoorziening en collectievorming, toe. “Uiteindelijk heb ik er zelf eentje gekocht, een wijnrode van Sony. Het is een waardeloos ding, je mag ’m zo van me overnemen.”

Van Laarhoven kan zich in de bezwaren van zijn collega’s vinden.

“De e-reader is geinig voor een romannetje of thriller, maar voor wetenschappelijke literatuur nog niet geschikt. Misschien wordt het interessant als je er een krantenpagina op kunt weergeven, maar dat gaat nu niet. En een wetenschappelijk boek? Laat me niet lachen.”

Webspace nodig?

Gratis Windows Server 2008 web hosting en .nl domeinnaam Ga naar: http://www.gratiswindowshosting.nl

Ben jij een High Potential? www.dekortstewegnaardetop.nl BestGraduates wordt georganiseerd in samenwerking met onderstaande topwerkgevers

BestGraduates Law wordt georganiseerd in samenwerking met onderstaande topkantoren

BestGraduates is een activiteit van

onderdeel van de

WIJ ZOEKEN VROUWEN die mee willen werken aan een geneesmiddelenonderzoek (095).

In dit onderzoek wordt de werking onderzocht van een nieuwe anticonceptiepil. Tevens wordt nagegaan of deze pil een minder ongunstig effect op de leverfunctie heeft en meer voordelen biedt dan de huidige anticonceptiepillen.

11 en 12 december Amsterdam RAI

Ontdek jouw mogelijkheden bij de overheid Voor meer informatie en gratis entree ga je naar

www.carrierebeursoverheid.nl

Dinox is een onderzoekscentrum in Groningen en Berlijn met ruim 15 jaar ervaring in geneesmiddelenonderzoek op het gebied van vrouwelijke hormonen (zoals anticonceptie, vruchtbaarheidsbehandelingen, premenstrueel syndroom en acnĂŠ) en seksuologie.

Dinox bevindt zich op het UMCG terrein: Hanzeplein 1, ingang 53, 9713 GZ Groningen

Mediapartners:

U zou aan het onderzoek kunnen deelnemen als u: s EEN VROUW BENT TUSSEN EN JAAR EN GEZOND BENT

s BEREID BENT AANVULLENDE ANTICONCEPTIE ZOALS CONDOOMS TE GEBRUIKEN TIJDENS HET ONDERZOEK

s BINNEN EEN STRAAL VAN KM VAN ONS ONDERZOEKSCENTRUM IN 'RONINGEN WOONT

s VOLDOET AAN DE OVERIGE VOORWAARDEN VOOR DEELNAME DEZE WORDEN TELEFONISCH DOORGENOMEN Bezoeken .A HET VOORONDERZOEK BEZOEKT U HET ONDERZOEKSCENTRUM GEDURENDE MAANDEN TWEE OF DRIE KEER PER WEEK VOOR EEN ECHOSCOPIE EN OF BLOEDAFNAME )N DE E MAAND VINDT MAAR BEZOEK PLAATS )N TOTAAL ZULLEN ER TOT BEZOEKEN PLAATSVINDEN Vergoeding %LKE VRIJWILLIGSTER ONTVANGT EEN VERGOEDING VOOR DEELNAME AAN DIT GENEESMIDDELENONDERZOEK VAN ONGEVEER ` TOT `

AFHANKELIJK VAN HET AANTAL BEZOEKEN PLUS EEN REISKOS TENVERGOEDING ` PER KM MET EEN MINIMUM VAN `

6OOR MEER INFORMATIE KUNT U TIJDENS KANTOORUREN BELLEN MET

(050) 3610999

WWW.DINOX.NL

De Carrièrebeurs Overheid is een activiteit van

een onderdeel van de

Geef alles! www.ijsstrijd.nl

20 februari 2010 Flevonice

W E T E N S C H A P 7

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

Cogito ergo BOEM

Kor t

In samenwerking met Science LinX (Wiskunde & Natuurwetenschappen)

Braadboter ontploft echt niet | s e r i e | Voor onderhoudende experimenten heb je niet per se een groot laboratorium nodig. Vloeibare explosieven spoor je op met een laserpen en een knäckebroodbus.

Door ernst Arbouw Appelsap, scheerzeep, deodorant: het mag niet meer mee in het vliegtuig. Dat hebben we te danken aan de Britse terrorist Abdullah Ahmed Ali die in augustus 2006 een aantal trans-Atlantische vluchten wilde opblazen met explosieven in frisdrankflesjes.

Ali werd begin september veroordeeld tot 40 jaar cel en twee van zijn handlangers kregen respectievelijk 36 en 32 jaar, maar appelsap in je handbagage is nog steeds verboden.

Het is treurig maar waar: als het de bedoeling was blijvende maatschappelijke ontwrichting te veroorzaken, dan zijn Ali et al. geslaagd in hun boze opzet. Sinds 2006 zijn er miljoenen liters volstrekt ongevaarlijke waar in beslag genomen. Parfum, babymelk, tandpasta, braadboter. Braadboter? Ja, braadboter!

Ga maar eens kijken in de vitrine met in beslag genomen spulletjes op het vliegveld in Eelde.

Allemaal paniekzaaierij. Met een laserpen en een doorzichtige knäckebroodbus (Hema) kun je razendsnel achterhalen of een fles is gevuld met ongevaarlijke sportdrank of een explosief brouwsel.

Het idee is dat je vloeistoffen identificeert met de hand van hun brekingsindex, het verschijnsel dat licht van richting verandert zodra het door een ander medium valt.

In deze proef gebeurt dat vier keer: lucht  knäckebroodbus  gevaarlijke vloeistof  knäckebroodbus  lucht.

De manier waarop lichtstralen afbuigen, werd voor het eerst beschreven door de Leidse wis- en natuurkundige Willibrord Snel van Royen (1580 - 1626). En later nog een keer door René Descartes. Daarom is de beschrijving in de hele wereld bekend als de Wet van Snellius, maar heet hij in Frankrijk Le loi de SnellDescartes: n1sinθ1 = n2sinθ2, waarbij n1 en n2 de optische dichtheid van de twee verschillende media

Gamma

Diversiteit is goed Ook dieren hebben verschillende persoonlijkheden. Maar hoe kan dat, vroeg Max Wolf zich af, als de evolutie het best mogelijke gedrag beloont. Binnen een soort zou dan één soort persoonlijheid moeten gaan overheersen. Tijdens zijn promotieonderzoek bij theoretische biologie aan de RUG maakte Wolf – opgeleid als econoom – modellen die de evolutie van gedrag beschrijven.

Uit deze modellen concludeert hij, dat een mengeling van persoonlijkheden evolutionair voordeel oplevert. In een populatie van rigide individuen hebben dieren die zich snel aanpassen een voordeel. Maar aanpassers gebruiken veelal meer energie om alle opties te onderzoeken, wat onder veel omstandigheden minder gunstig is. En voor succesvolle dieren (de ‘rijken’) is het vasthouden aan beproeft gedrag juist voordelig. Ook laat Wolf zien dat populaties met veel variatie in gedrag zich sneller aanpassen als hun omgeving verandert.

Wolf promoveert vandaag aan de bètafaculteit.

Anderhalf miljoen voor evaluatie GGZ

Illustratie Ernst Arbouw zijn en θ1 en θ2 de hoek van het licht ten opzichte van de loodlijn.

Knutsel een dwarslatje op een plankje of zorg met schroefjes of kleine spijkertjes dat de bus niet kan verschuiven. Maak met schildersplakband een strook (grafiek) papier aan het uiteinde van de plank en plaats de laserpen met een statief onder zo’n hoek dat de bundel door de lege bus schijnt en het stipje op het grafiekpapier valt. Markeer de plek van het stipje en schrijf er ‘lege bus’ naast. Dit is de nulmeting die je kunt gebruiken om te controleren of je opstelling tussen de metingen verschoven is.

Vul de bus met water en markeer opnieuw de plek van de stip. (‘kraanwater’). Herhaal de procedure met verschillende vloeistoffen, van redelijk onschuldig (azijn)

tot redelijk gevaarlijk (wasbenzine).

Hoe meer stipjes en streepjes je verzamelt, hoe makkelijker het wordt een onbekende vloeistof te identificeren. Vul de knäckebroodbus met de vloeistof en kijk waar het stipje van de laserpen valt. 95-102 millimeter? Slaolie. 93-100 mm? Toch wasbenzine.

Toegegeven: het is niet feilloos. Het is mogelijk dat er explosieve stoffen zijn met een brekingsindex gelijk aan de index van een ongevaarlijke vloeistof. Is dat erg? Wel als airport security straks knäckebroodbussen gaat gebruiken.

Om dat probleem – deels – op te lossen, zou je gebruik kunnen maken van zogeheten absorptie. Simpel: als licht door een vloeistof of een gas valt, wordt een deel van

het spectrum tegengehouden. Door nauwkeurig te kijken welke kleuren licht je wel en niet ziet, kun je gemakkelijk vaststellen met wat voor stof je te maken hebt. Werkt dat?

Ja. Absorptie en z’n zusje emissie worden gebruikt om te kijken waar interstellaire gaswolken en sterren van zijn gemaakt. Eind vorige maand presenteerden wetenschappers van Forschungszentrum Jülich, net over de grens bij Heerlen, een methode om absorptie te gebruiken voor beveiliging op luchthavens. Zodat Vrije Burgers straks gewoon braadboter in hun handbagage kunnen doen.

Zie voor de filmpjes uit deze rubriek en een disclaimer: www. universiteitskrant.nl/boem Reacties of tips naar boem@rug.nl

Gedachten bij de dood

Door gerrit breeuwsma Tegen het einde van zijn leven spreekt Prospero, in het toneelstuk The Tempest van William Shakespeare, het verlangen uit terug te keren naar zijn Milaan: “Where every third thought shall be of my grave”.

Prospero is oud en dan ontkom je er niet aan de dood onder ogen te zien. Die houdt zich echter niet altijd aan de afspraak om, zoals bij Shakespeare, pas in het laatste bedrijf op toneel te verschijnen. Soms neemt het leven zo’n wending dat je al ver daarvoor een-op-drie loopt.

In 1941 kreeg Georges Simenon, pas 38, op grond van een verdachte radiografie te horen dat hij hoogstens nog twee jaar te leven had. Hij realiseerde zich dat zijn tweejarig zoontje niets van zijn vader zou weten als hij eenmaal groot was.

Om in die lacune te voorzien besloot hij zijn jeugdjaren te beschrijven, als een nalatenschap voor zijn zoon. Simenon bleef echter leven (tot 1989). De dood was op een zijspoor gezet en zijn jeugdgeschiedenis werd herwerkt tot een roman (Pedigree).

Kinderen staan, bij de huidige stand van de medische wetenschap, het verst af van de dood, toch kunnen zelfs peuters zich er het hoofd over breken. In hun pogingen om greep te krijgen op de wereld en de begrippen waarmee die wereld wordt beschreven, zijn ze gevoelig voor magische transformaties.

Kinderen kunnen bang zijn voor plaatjes van een eng dier, alsof het zou kunnen bijten. Bij het ouder worden verliezen we die magie goeddeels, maar bij de dood lukt dat nooit helemaal. Wanneer je volwassenen vraagt gedetailleerd de

dood van een geliefde te beschrijven, haken ze vaak halverwege af en verscheuren ze het papier.

In de magische denkwereld kunnen dingen die op elkaar lijken, maar feitelijk niets met elkaar te maken hebben, gemakkelijk in elkaar over gaan. Dat is misschien de reden waarom kinderen zich soms zo verzetten tegen de slaap.

“Do not go gentle into that good night”, dichtte Dylan Thomas in een taal die lijkt op een slaapliedje, maar hij bedoelde de dood. “Sleep is like a temporary death”, zingt Bob Dylan op Modern Times.

Slaap kunnen we transformeren in een tijdelijke dood, maar andersom werkt het niet meer. Dan stokt de magie en blijven we alleen met onze gedachten.

Gerrit Breeuwsma is docent psychologie en schrijft elke twee weken een column.

De RUG en het UMCG krijgen van de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie ZonMw anderhalf miljoen euro voor een onderzoek naar de effectiviteit van jeugdzorg in de GGZ. Onderzoekers van gezondheidswetenschappen (UMCG) en orthopedagogiek (RUG) gaan tweeduizend kinderen en hun ouders enkele jaren volgen. De onderzoekers willen weten hoe effectief de zorg voor de kinderen georganiseerd is en welke zorg op termijn het beste werkt. Het onderzoek begint volgende maand en moet in 2013 de eerste wetenschappelijke resultaten opleveren.

Onderzoek Zuidpool vooral om politiek Nederland investeert momenteel flink in onderzoek op en rond Antarctica. Aan het onderzoeksprogramma van het vierde Internationale Pooljaar (2007-2009) deden tientallen Nederlandse onderzoeksgroepen mee. De belangstelling voor de Zuidpool was er niet altijd. Volgens RUG-onderzoeker Peter Abbink lijken politieke belangen de doorslag te geven bij het besluit om de Zuidpool hoog op de onderzoeksagenda te zetten. Door een ‘substantiële’ onderzoeksinspanning op Antarctica te leveren, mag Nederland als Consultatieve Partij meepraten bij het Antarctisch Verdrag over het beheer en de toekomst van de Zuidpool.

Historicus Abbink analyseerde binnen het Arctisch Centrum vam de RUG de motieven voor poolonderzoek in Nederland, België en Duitsland over de periode 19571990. Hij promoveert vandaag aan de letterenfaculteit.

8 OPINIE

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

Reacties korte reacties van maximaal 200 woorden graag voor maandag 12.00 uur mailen naar uk@rug.nl. Bijdragen kunnen worden ingekort.

Naïeve studenten 19 november werd cvb-voorzitter Sibrand Poppema bij het Letteren Vrouwen Netwerk (LVN) geïnterviewd over het RUG-beleid ten aanzien van de doorstroming van vrouwen naar hoogleraarsposities en andere hoge functies. Ook is een documentaire vertoond waarin onder meer de Implicit Association Test aan bod kwam: mensen, mannen én vrouwen, blijken geleid te worden door onbewuste (door cultuur bepaalde) mechanismen die begrippen als ‘carrière’ en ‘professioneel’ aan het domein van het mannelijke koppelen en huiselijke zaken aan het vrouwelijke.

Dit is een belangrijk obstakel bij sollicitaties en bevorderingen.

Poppema vertelde dat hij zich daarvan bewust was geworden.

Het cvb wil de komende vier jaar 21 extra vrouwelijke hoogleraren aanstellen om het streefcijfer van 25 procent in 2014 te halen (in 2008 was het percentage vrouwelijke hoogleraren aan de RUG 13,4 procent). Maar de studentenfracties zijn het hiermee oneens. Zowel vrouwelijke als mannelijke studenten zeiden dat het vanzelf goedkomt en zijn tegen positieve acties voor vrouwen.

Het LVN is het met Poppema eens dat de studenten wat dit betreft naïef en kennelijk onwetend zijn. De cijfers van de Monitor Vrouwelijke Hoogleraren 2009 wijzen uit dat de verhoudingen m/v nog altijd scheef zijn. Kunstgrepen zijn noodzake-

Pluis

lijk om een evenwichtiger samenstelling te krijgen. Dat is goed voor iedereen: vrouwen, mannen en de samenleving als geheel.

Het LVN wil studenten en medewerkers attent maken op de noodzaak van de aanstelling van extra vrouwelijke hoogleraren, mede met het oog op de stemming hierover in de u-raad. Het gaat ook om de toekomst van studenten zelf!

De vicieuze cirkel van onbewuste stereotype oordelen over mannen en vrouwen en onbewuste discriminatie van vrouwen kan pas doorbroken worden als studenten meer vrouwelijke rolmodellen hebben. Het zal toch niet zo zijn dat vrouwelijke studenten werkelijk stiekem hun oma’s benijden, zoals Ana van Es in haar column in de UK van 19 november?

NB: De genoemde positieve maatregelen gaan niet ten koste van mannen: naast de bestaande plaatsen voor mannen en vrouwen wil het cvb extra plaatsen voor vrouwen creëren om het streefcijfer te halen.

Suzan Folkerts (secretaris) namens het Letteren Vrouwen Netwerk (door de redactie ingekort)

Aap In de UK van 19 november jl. is een interview afgedrukt met Guido Siebel. Omdat hij wil weten hoe ons rechtssysteem werkt, besloot hij rondjes te rijden in de

Gelkingestraat tot hij aangehouden werd wegens het negeren van het inrijverbod. Gelukkig voor de verkeersveiligheid was het na vijf rondjes raak: een boete van twintig euro, waartegen kan worden geprocedeerd.

Waarom hij geen rechten is gaan studeren? “Daar wordt een aap een kunstje geleerd: men vraagt zich niet af hoe de wet precies tot stand komt of hoe ze werkt, maar leert alleen de regels.” Prangende vragen van de heer Siebel – hoe komt het dat de koningin de macht van God heeft gekregen en waarom betaal ik belasting? – zouden daar niet worden beantwoord.

Wanneer de heer Siebel zich beter had verdiept in het curriculum van de juridische opleiding, in plaats van de verkeersveiligheid in de Gelkingestraat in gevaar te brengen, had hij beter geweten.

Nog voor het einde van de propedeuse wordt uitgelegd waaraan de Staat zijn macht ontleent en welke rol het staatshoofd daar van oudsher in heeft vervuld. En ook de redenen voor belastingheffing blijven niet onbesproken.

Overigens verbaast het ons wel dat een querulant die in anderhalf jaar tijd twee mappen vol brieven van en naar de overheid bij elkaar procedeerde, die redenen zelf nog niet bedacht heeft.

Alain Ancery, Michiel Duchateau en Fokke Jan Vonck Promovendi bij de Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Sollen me |_

Hoe wereldliteratuu

| o n d e r z o e k | Geen grappen over poep en pies, geen seks en al helemaal geen satire. Er moet heel wat gebeuren om een literair meesterwerk geschikt te maken voor kinderen. En de manier waarop dat gebeurt, zegt veel over de heersende moraal van die tijd, ontdekte Sanne Parlevliet.

Door christien boomsma De vier klassiekers. Ze houdt van ze, al heeft ze hen op sommige momenten ook hartgrondig vervloekt.

Maar hoe kan dat ook anders met zulke verhalen uit de wereldliteratuur als je die jarenlang woord voor woord hebt bestudeerd?

Neerlandica en jeugdboekenschrijfster Sanne Parlevliet onderzocht de talloze bewerkingen voor kinderen van Reynaert de Vos, Robinson Crusoë, Gullivers Reizen en Tijl Uilenspieghel tussen 1850 en 1950. Vier verhalen die zo vaak opnieuw zijn verteld, dat ze stuk voor stuk op een bepaalde manier een plekje hebben gevonden in het collectieve geheugen. Al is het maar doordat we wekelijks op RTL5 naar Expeditie Robinson kijken.

Parlevliet wilde weten wat nu de exacte functie van deze bewerkingen is geweest. “Het is een perfecte manier om een kijkje in het hoofd van een kinderboekenschrijver te nemen”, zegt Parlevliet. “Wat vindt hij nodig om een verhaal geschikt te maken voor kinderen? Daarnaast zeggen de bewerkingen heel veel over het kindbeeld uit een bepaalde periode, over de ideeën rond opvoeding, onderwijs, over moraal en over wat wij belangrijk vinden.”

De bewerkers wilden kinderen kennis laten maken met literaire meesterwerken en hen tegelijkertijd gevoel voor esthetiek bijbrengen.

Maar omdat de invloed van boeken op kinderen vooral in de negentiende eeuw erg groot werd geacht, moesten de verhalen wel eerst moreel en maatschappelijk aanvaardbaar gemaakt worden.

Alle vier de verhalen veranderden hierdoor bijna onherkenbaar. Satire werd weggeschreven, uitwijdingen ingekort, stichtelijke passages samengevat, grappen over poep en pies geschrapt, seks was taboe en natuurlijk moesten de karakters moreel aanvaardbaar gemaakt worden. En dus goochelden bewerkers met perspectief en stijl, herschreven ze passages of voegden compleet nieuwe toe.

Eigenlijk kun je je afvragen in hoeverre de bewerkers werkelijk nog literair erfgoed overdroegen aan de kinderen. Maar dat vindt Parlevliet niet erg. De verhalen hebben overleefd doordát ze zijn aangepast.

“Ik beschouw deze verhalen als schriftelijke folklore. Een manier van tekstoverdracht, zoals de troubadours vroeger het vuur hun verhalen steeds aanpasten aan de vraag van hun publiek.”

Sanne Parlevliet

Reynaert de Vos Deze scherpe satire over de middeleeuwse standenmaatschappij was weliswaar een meesterwerk, maar de gewetenloze moordende en verkrachtende bedrieger Reynaert kon moreel niet door de beugel. “En dan heb je als bewerker een probleem”, zegt Parlevliet. “Kun je zo iemand opvoeren als literaire held?”

Bewerkers losten het op door de goede eigenschappen van Reynaert te benadrukken en de slechte van zijn tegenstanders. “Maar het opvallendst vond ik hoe men benadrukte dat valse Reynaert zo’n goede huisvader was”, zegt Parlevliet.

O N D E R W I J S 9

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

et klassiekers

ur is aangepast voor kinderen de held en de vrijbuiter”, zegt Parlevliet.

Ook de figuur van Vrijdag was sterk aan verandering onderhevig.

Waar Robinson hem eerst beschaving brengt en daarna vooral opvoedt, wordt hij langzaam maar zeker een gelijkwaardige metgezel voor Robinson.

Gullivers Reizen Gullivers reizen veranderde van maatschappijsatire in een sprookjesverhaal. “’Satire en kinderen, dat past niet’, was de filosofie”, zegt Parlevliet. “Het verhaal werd daarom toegeschreven naar een genre dat wél interessant was voor kinderen: sprookjes.”

Daardoor zijn vooral de eerste twee boeken, Gullivers bezoek aan het land van de Lilluputters en dat van de reuzen, bewerkt. De laatste twee delen waarin Gulliver na een bezoek aan het land van de paarden zich afkeert van de beschaving en zelfs van het hele menselijke ras, kennen de meeste mensen niet eens. “Waar Jonathan Swift de Westerse maatschappij bekritiseerde, propageerden veel bewerkingen enkel respect voor ándere culturen”, zegt Parlevliet.

Ook de humor kon de toets der kritiek niet doorstaan. In het origineel plást Gulliver de brand in het kasteel uit. In latere bewerkingen gebruikt hij liever een gieter. In het origineel rijdt hij op de tepels van de hofdames in Reuzenland. In latere bewerkingen vertelt hij hen sprookjes.

Tijl Uilenspiegel

Foto Jeroen van Kooten Reynaerts vrouw Hermelijne is steeds in haar huishoudinkje bezig.

Op de illustraties is te zien hoe dol de vos is op zijn kinderen is. “Dat is heel goed te plaatsen in de gezinscultus van de negentiende eeuw.

Zo’n maatschappelijk ideaal zie je meteen in de bewerkingen terug.”

Robinson Crusoë De Robinson Crusoë van de 21e eeuw is een overlever. Een vrijbuiter die de beschaving niet nodig heeft op zijn onbewoonde eiland.

Maar Daniel Defoe schreef in 1718 een moreel coming of age verhaal.

De ongehoorzame Robinson die

zijn plaats in de maatschappij niet wilde accepteren, werd gestraft en vond uiteindelijk zijn weg tot God. “Het origineel is echt niet om door te komen”, zegt Parlevliet. “Zó piëtistisch.”

Bewerkingen uit de negentiende eeuw handhaafden de christelijke moraal, maar kortten die religieuze bespiegelingen fors in en legden de nadruk op het feit dat Robinson ongehoorzaam was aan zijn vader. Uiteindelijk was die hele lijdensweg op het eiland zijn eigen schuld. Maar in de twintigste eeuw veranderde ook dat: Robinson Crusoë beleefde vooral een spannend avontuur. “De avonturier Robinson werd geboren,

Tijl Uilenspiegel laat graag zijn broek zakken, gooit uitwerpselen naar de werkgevers waar hij in loondienst is, hij verkoopt keutels aan joden en haalt ze over die op te eten en poept in de mosterdpot van een jonker. Misschien toch niet zo heel geschikt voor kinderen, vonden latere bewerkers. En dus werden bij het inkorten van het boek de poep- en plasscènes eruit gewipt.

Maar erger was Tijls gebrek aan arbeidsethos. Zo voegden bewerkers soms een alwetende verteller in die moreel commentaar gaf op Tijls gedrag. “Jammer is ’t evenwel dat hij zijn toevlucht nam tot snelheid en door diefstal trachtte te verkrijgen, wat hij met werken niet kon verdienen.” Ook werd Tijl Uilenspiegel gebruikt om het belang van een goede opvoeding te propageren. Was Tijls vader niet gestorven? En zijn moeder was overduidelijk veel te toegeeflijk geweest.

In de twintigste eeuw wordt Tijl Uilenspiegel weer steeds brutaler en verandert langzaam aan in een deugniet met een gouden hart. “Hij gaat steeds meer op Dick Trom lijken. “Terwijl de figuur van Dick Trom eigenlijk een verre nakomeling van Tijl is”, zegt Parlevliet. “Dat is grappig, hoe het dan weer naar het origineel worden toegeschreven.”

Hapje...

Vastgoed

‘Holleeder baalt’ De universiteit is een bron van kennis.

Maar wat gebeurt er eigenlijk in al die verschillende collegezalen? UK-verslaggevers schuiven aan in de collegebanken, maken huiswerk en doen verslag van hun belevenissen. We zijn inmiddels overgestapt naar conflicthantering en vastgoedbeleggingen. Volg ons ook via www.universiteitskrant.nl/hapje Door jan blaauw “We staan voor aap”, zegt Brouwer verontschuldigend. Een handvol studenten verwacht namelijk een heel ander vak. Planningsfoutje op Nestor. Net nu de UK komt aanschuiven. Brouwer vreest de voorpagina. “En terecht”, bromt een student boos.

Dan verzinken dertig studentenbreinen in de vastgoedbeleggingen.

Het mastervak wordt sinds drie jaar gegeven. Brouwer vertelt nuchter maar helder. Hij werkte zelf dertig jaar in de sector, leidde makelaars op en weet waarover hij praat. Vandaag heeft hij één leeropdracht: in de oren knopen dat waarde en prijs niet hetzelfde zijn. Een stelling die minder logisch is dan het lijkt. Zo gaat de theorie van de efficiënte markt (EMH) er vanuit dat alle beschikbare informatie voor alle partijen in de prijs ‘komt’ waardoor prijs en waarde gelijk worden.

Maar in vastgoed is perceptie alles, zo blijkt uit de ‘uitsmijter’ van het college. In 2002 kocht de Britse supermarktspecialist Hammerson het Parijse winkelcentrum Parinor van Nederlandse rivaal Wereldhave voor 148,5 miljoen euro. Brouwer belde beide bedrijven op. Wereldhave verklaarde dat het bod vijftien

procent boven de laatste taxatie lag.

“Een fantastische business opportunity.” Maar Hammerson zag onderschatte waarde. En wat bleek al vier jaar later? Hammerson liet de opbrengsten uit de huur van winkels met 73 procent stijgen. Door herinrichting en het aantrekken van nieuwe winkels. “Beide partijen hadden hier dus gelijk, maar één had meer gelijk dan de ander.”

Fair play spektakel in het vastgoed.

Dat kan ook anders. Brouwer bekent vannacht nog uren door te hebben gelezen in De vastgoedfraude, het boek van redacteuren van het Financieele Dagblad. “Je schuift heen en weer met nooit gemaakte kosten en geeft iemand een Rolex om zijn mond te houden. Ik heb nooit geweten dat het zo simpel was. Willem Holleeder zal zich de haren wel uit het hoofd trekken. Als hij had geweten hoe het ook kan, had hij zich een hoop gedoe met huurmoordenaars kunnen besparen.” Brouwer raadt iedereen het boek aan. “De prijs is 22,50, maar u krijgt daar voor honderd euro aan amusement voor terug.”

Sneue zeehondjes | ac h t e r g r o n d | De zeehonden in de Waddenzee hebben een zwakker genenpakket dan hun soortgenoten elders. Dat ontdekte masterstudente Ecology & Evolution Anne Hoscheid toen ze voor haar masterscriptie zeehonden uit Alaska met die uit de Waddenzee vergeleek.

Door diane romashuk

Illegale jacht, watervervuiling en twee uitbraken van de dodelijke zeehondenziekte. Niet zo gek dat het aantal dan niet zo hard groeit?

“Ik was verbaasd toen ik ontdekte dat het hier zo slecht gaat met de gewone zeehond. Zelf kom ik uit Luxemburg maar de afgelopen vier jaar studeerde ik in Schotland.

Daar hebben ze helemaal geen problemen met de populatie. De omstandigheden zijn hetzelfde, wel leeft er een iets andere ondersoort.

Blijkbaar reageren die verschillend.

Voor mijn scriptie wilde ik uitzoeken waarom.”

En? “Ik kon DNA-monsters van gewone zeehonden uit de Waddenzee en uit Alaska vergelijken. Ook hierbij gaat het om twee subsoorten. Specifiek bestudeerde ik of de patronen van de MHC-genen, die de basis voor het immuunsysteem vormen, verschillen. Het onderzoek is nog niet helemaal afgerond. Ik verwacht

dat er net als bij voorgaande, minder uitvoerige studies uitkomt dat de diversiteit onder de dieren in de Waddenzee minder groot is.”

Wat heeft dat met het aantal zeehonden dat rondzwemt te maken?

“Die genen kun je zien als een identiteitscode waardoor alle cellen in het lichaam samenwerken en elkaar herkennen. Hoe unieker de code, hoe moeilijker het voor vijandige cellen wordt deze te ‘kraken’ en ziekte of schade te veroorzaken. Wat dat betreft is de groep in de Waddenzee zwakker. Dit komt mede door de zeehondenziekte die in 1988 en 2002 heerste en waaraan tienduizenden zeehonden stierven.

Dit gebied werd het zwaarst getroffen. Dan krijg je inteelt. Het is dus een vervelende vicieuze cirkel.”

‘To the rescue’ dus?

“Je kunt zeehonden van een andere ondersoort laten migreren om diversiteit te creëren. Sommige mensen zijn hierop tegen omdat de kans bestaat dat je de originele soort verliest. Bovendien is niet bekend of dit bij zeehonden in het wild wel werkt. Maar van het virus dat de zeehondenziekte veroorzaakt, weet men niet of het nog bestaat. Misschien slaat het niet meer toe. Ook zijn de monsters die ik gebruikt van zeehonden uit een opvang. Wellicht waren dat zwakkere dieren en valt het in de Waddenzee mee.”

Nieuwe vacatures

Universitair Docent Griekse Taalkunde 0,4 fte | Faculteit der Letteren

Tenure Track Universitair Docent Orthopedagogiek met specialisatie ondersteuning van personen met beperkingen 1,0 fte | Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Full Professor Communication and Information Sciences 1,0 fte | Faculty of Arts

Openstaande vacatures

Promovendus Orthopedagogiek Zorgtaxonomie Jeugd bij de Academische Werkplaats Zorg voor Jeugd NoordNederland 1,0 fte | Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Tenure Track (Assistant Professors) Industrial/Organizational Psychology

Projectleider Science LinX - fysiek 0,8 fte | Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen

3,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professor) Developmental Psychology

Post-doctoral Researcher Molecular Microbiology 1,0 fte | Faculty of Mathematics and Natural Sciences

1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professors) Experimental Psychopathology/Clinical Psychology 3,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Postdoc Religious Studies 1,0 fte | Faculty of Theology and Religious Studies

Promovendus Disrupting the rhythm of depression 1,0 fte | Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Tenure Track (Assistant Professor) Sport Psychology 1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Postdoc positions TOF-PET for dose verification in proton therapy 2,0 fte | Kernfysisch Versneller Instituut (KVI)

Tenure Track (Assistant Professor) History/Sociology of Psychology 1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Postdoc The Skandapurana in Nepal: Reception and Reception History 1,0 fte | Faculty of Theology and Religious Studies

Tenure Track (Assistant Professor) Quantitative Psychology 1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professor) Cognitive Modeling 1,0 fte | Faculty of Mathematics and Natural Sciences

Tenure Track (Assistant Professor) Fundamental or Applied Cognitive Psychology

Nadere informatie over deze vacatures vindt u op: www.rug.nl

1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professor) Applied Social Psychology 1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professor) Clinical Neuropsychology 1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

De RUG biedt speciaal aan meeverhuizende werkende partners van nieuwe medewerkers goede loopbaanfaciliteiten.

De RUG streeft naar een evenwichtig opgebouwd personeelsbestand. Op een aantal terreinen zijn vrouwen nog ondervertegenwoordigd. Daarom worden zij vooral uitgenodigd te solliciteren.

werken aan de grenzen van het weten

@ U K 11

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

Tjak

Ana

Lelijk, kitsch en daarom mooi | r e p o r tag e | Ook behoefte aan tips over lekkere maaltijden? Zo’n goeie tjak op je bord? In deze rubriek kijkt de UK tijdens het koken mee in Groningse studentenkeukens. Deze week maakt Linde Pots tagliatelle met pesto. Smakelijk!

Door janita naaijer “Je bent wel een heel droevig plantje geworden.” Linde Pots (20), tweedejaars godsdienstwetenschappen, buigt zich over de basilicumplant en probeert tussen de groene sprieten nog blaadjes te ontwaren. In haar keuken van twee bij drie, die ruimte geeft aan een piepklein aanrecht én een stelling vol kleurrijke kleding, staat de blender al te wachten om de verse pesto te maken naar het recept van Tante Cke. Twee zomers geleden logeerde Linde samen met Anneriek de Vries (20), derdejaars psychologie en tweedejaars tandheelkunde, bij haar stiefoma, die in Zweden een restaurant uitbaat. Het recept van de tagliatelle ging mee in de koffer en wordt vanavond opgediend op de groene tafel in de Hoendiepflat.

Het is een vrolijk weerzien. Want de twee vriendinnen die in groep drie door Meester Zwiers werden gekoppeld, hebben elkaar door grote drukte al een paar maanden niet gezien. Wanneer Linde koffie en amandelspeculaasjes tevoorschijn haalt, leunen ze met hun armen op tafel nét iets dichter naar elkaar toe.

Ze bespreken de liefde en af en toe klinkt dat mooie, karakteristieke gegniffel van Linde.

“Jij had ook altijd jongens waar-

Contact

Tagliatelle van Tante Cke (3 pers.)

300 gr. tagliatelle olijfolie 1 teentje knoflook 100 gr. pijnboompitten 2 handen geraspte Parmezaan 1 basilicumplant staafmixer Kook de tagliatelle zoals aangegeven op de verpakking. Hak knoflook en pijnboompitten fijn en voeg dit met een ruime hoeveelheid olijfolie, de Parmezaanse kaas en de basilicumblaadjes in de staafmixer. Even wachten…en daar is je verse pesto! Eet smakelijk. van je dacht ‘ach…’”, begint ze voorzichtig aan hoofdstuk Ex. Die zachte inzet is onnodig. “Het waren bijna allemaal hufters”, zegt Anneriek meteen. “Maar dat had ik in het begin nooit door.”

Nu is het op het liefdesvlak voor de meiden gelukkig anders. Twee jaar geleden op Oerol, viel Linde als een blok voor Hannes. “Hij is heel leuk en heel lief”, zegt ze met zijn foto in haar handen.

Anneriek weet het na vijf maanden op een studentenkamer van twaalf vierkante meter zelfs zeker: haar vriend Michael is de ware.

“Het was meteen heel vertrouwd”, vertelt ze. “Dat had ik nog nooit zo

Linde (links) en Annerieke met basilicum gehad.” Dan stellig: “Ik denk dat je het op den duur gewoon weet als je de goede persoon hebt ontmoet.”

Linde spoelt de koffiemokken om in de keuken en vertelt en passant nog even over de twee grote schilderijen boven haar bed. “Jezus en Maria. Die komen van de kant van de weg. Ik vind ze heel lelijk en kitsch en daarom mooi.”

De meiden zijn ambitieus. Anneriek doet tandheelkunde en psychologie, waar Linde opgetogen over is. “Ja! Dan kun je bange kin-

Foto Reyer Boxem

derentandarts worden. Dat kan ik wel gebruiken.”

Zelf studeert ze godsdienstwetenschappen. Hoewel ze decaan Geurt-Henk van Kooten niet goed kent, wist hij onlangs wel een beetje haar hart te stelen. “‘Wat heeft u een mooie bakfiets’, zei ik tegen hem. ‘Ja, daar passen wel vier kinderen in’, antwoordde hij.” Ze veert even op. “Dat vind ik zo schattig!

Als een man vreselijk hard werkt en ook nog de tijd neemt om schattig te zijn met zijn kindjes.”

Mijn... Breiwerkje!

Twee uur ’s middags in het Feithhuis. Tegenover mij zat een middelbaar echtpaar. Zij droeg een paars vest. Hij las voor de derde keer de Volkskrant. Zij nipte van een glas melk. Hij had zijn koffie al op. Tussen hen in hing meer dan laat levensgeluk. Ze fluisterden iets. “Ik ga alvast”, gromde hij ten slotte tegen haar, “en jij ziet maar hoe je thuiskomt.”

Ik bekeek dit toneelstuk een tijdje voordat ik het zag. Naast haar fauteuil, boven de plint, daar zat er eentje. Dat zou fantastisch zijn.

Ik stond op, deed alsof ik iets op de grond had laten vallen, en ging er even bijna languit bij liggen. ¨Zoek je iets?¨ vroeg de man verbijsterd.

Een stopcontact, dat zocht ik.

De accu van mijn laptop was leeg. En ik wilde niet terug naar de UB, waar je geen koffie mee mag nemen en trouwens ook maar zelden een stopcontact vrij is.

Hij stond op, rekende af en liep naar de uitgang. Zij keek hem na, maar bleef de wacht houden naast het stopcontact. Ze nam nog een slokje melk en bekeek de Volkskrant die hij had laten liggen. Het duurde zo lang dat ik bijna de hoop opgaf. Maar toen schoot ze toch haar jas aan.

“Jacques”, riep ze bij de deur.

“Jacques, wacht even.”

Maar Jacques was al weg.

Ana van Es is bijna klaar met haar studie rechten. Ondertussen gaat ze op zoek naar een baan.

Sudoku

Anne van Buul (25), promovenda Nederlandse taal en cultuur “In augustus 2008 verhuisde ik naar Groningen en schiep een afstand van 200 kilometer tussen mijn vriend en mij. Hoe kon ik de noordelijke winters doorkomen zonder de man die mijn bed voorverwarmt? Ik dacht de oplossing te hebben in het breien van een zakje voor mijn rubberen kruik: bezigheidstherapie voor eenzame avonden, met een beddenwarmer als resultaat.

Enthousiast zette ik de eerste steken op en breide naald na naald. Maar al gauw kreeg ik andere hobby’s: hardlopen in het Noorderplantsoen en koffie drinken bij Simon Lévelt. Mijn lapje verstofte in een hoek. Ik denk niet dat het ooit nog afkomt. Stiekem weet ik eigenlijk ook dat ik net iets te strak heb gebreid, waardoor de kruik niet past.”

In de rubriek ‘Mijn...’ vertellen UK-lezers over hun bijzondere relatie met mensen of bepaalde voorwerpen: van tentzakken, piercings en fietsen tot boeken, voeten of pukkels. Ook iets te vertellen? Mail het uk@rug.nl

De oplossing van de sudoku staat op http://www.universiteitskrant.nl

26 november t/m 3 december 2009

Mededelingen 1

Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Algemeen Studium Generale Groningen

> Verzorgd door de UK; eindredactie Heiny de Ruiter, tel. 3636699 > Mededelingen kunnen ingediend worden via www.universiteitskrant.nl > Aanleveren is mogelijk tot uiterlijk maandag 10 uur voor de UK van dezelfde week > De volgende UK verschijnt op 3 december 2009

Empathy and mirror neurons – Christian Keysers Wegens grote belangstelling wordt de lezing door Christian Keysers over empathie en spiegelneuronen herhaald op maandag 30 november as. We vinden het vaak normaal dat we begrijpen wat er in iemand anders hoofd omgaat. Terwijl dit vermogen eigenlijk heel verbazingwekkend is.

Bij het zien van anderen lijkt het alsof we een intuïtieve connectie krijgen met hun mentale toestand. Hoe kan ons brein deze gedachten lezen? Neuroimaging technieken kunnen ons helpen de manier waarop ons brein andere mensen begrijpt te doorgronden. Neurowetenschapper Christian Keysers maakte deel uit van het onderzoeksteam dat de auditieve spiegelneuronen ontdekte bij Makaken (apen) aan de universiteit van Parma. Christian Keysers is hoogleraar Social Brain bij de afdeling Neurowetenschappen van het UMCG en wetenschappelijk directeur van het BCN NeuroImaging Center in Groningen.

Datum: maandag 30 november.

Plaats: Academiegebouw. Aanvang 20.00 uur. Voertaal Engels. Toegang gratis.

Centrum voor Informatie Technologie

Partydrugs Van olifantendrug GHB tot ketamine en van MDMA tot cocaïne, bij een beetje party kun je er bijna niet meer omheen. En gebruik je het zelf niet, dan ken je de verhalen wel. Drugs zijn sterk onderhevig aan trends. Door onderzoek naar deze trends krijgen we wel een goed beeld van de omvang van drugsgebruik, maar komen we weinig te weten over de aard van het gebruik. Laat staan over de symbolische betekenis die gebruikers én hun tijdgenoten aan deze genotmiddelen toekennen.

Hoe komen trendwatchers aan hun informatie? Wat is hip op dit moment? En kun je de trends ook voorspellen? Ton Nabben is drugsonderzoeker aan het Bonger Instituut voor Criminologie van de

COMPUTERCURSUSSEN Powerpoint (UK) – 30 november t/m 2 december Excel Module: Geavanceerde formules en functies – 30 november t/m 3 december (ma, di en do) Programmering Access (UK) – 30 november t/m 10 december (ma en do) Programmering Excel (UK) – 30 november t/m 10 december (ma en do) Programmering Word (UK) – 30 november t/m 10 december (ma en do) Open Leercentrum – 1 december Security: Gegevensbeveiliging – 2 december Open Leercentrum – 3 december Excel Module: Database/ gegevensreeksen en (draai)tabellen – 4 december Reference Manager (UK) – 7 t/m 8 december Excel Basis – 7 t/m 10 december Webplatform voor redacteuren – 9 t/m 10 december Open Leercentrum –

UvA. Hij hoopt volgend jaar te promoveren als criminoloog op recreatief drugsgebruik en trends in het Amsterdamse uitgaansleven vanaf 1988 tot heden. Datum: dinsdag 1 december. Plaats: Academiegebouw. Aanvang: 20.00 uur.

Kaarten: studenten gratis, anders € 2,50.

Kaarten en informatie Kaarten zijn verkrijgbaar bij: Bureau Studium Generale Groningen, Oude Boteringestraat 13, tel. (050) 363 54 63; RUG-Winkel, Oude Kijk in ’t Jatstraat 39; Boekhandel selexyz scholtens, Guldenstraat 20 studium@rug.nl www.rug.nl/studium

10 december SPSS – 14 t/m 17 december Publiceren – 14 t/m 17 december Access Basis – 14 t/m 18 december Word: Keuzemodule – 17 december Open Leercentrum – 17 december Inschrijving RUG-medewerkers en -studenten kunnen zich inschrijven via de website van het CIT of telefonisch bij CIT secretariaat (363 9200).

De cursussen worden gegeven in dagdelen; ‘s ochtends van 9:15 tot 12:30 uur of ‘s middags van 13:15 tot 16:30 uur en vinden plaats in de Zernikeborg. Kijk voor meer informatie op de website, bel 363 3232 of e-mail naar onderstaand adres. http://www.rug.nl/cit/onderwijs/ cursusaanbod/ secretariaat-cit@rug.nl Open leercentrum Elke donderdagmiddag is er gelegenheid om een cursus te doen in het open leercentrum. Het open leercentrum biedt een begeleide zelfstudie waarbij de cursist zelf de inhoud van de cursus bepaalt en in eigen tempo een aantal vooraf gekozen leermodules afwerkt en zich bij vragen kan richten tot een docent. De cursustijden zijn van 13:15 tot 16:30.

De volgende cursussen zijn op dit moment via het open leercentrum te volgen: • MS-Word basiscursus • MS-Word, MS-Excel en MS-Access introductie • MS-Frontpage • MS-Windows basiscursus • Visio • Thunderbird • Beheer van een eigen PC onder Windows XP • SPSS module Data Entry • Oracle Calendar (RUGplanner) • Outlook • Outlook Express Studenten: € 25,, medewerkers: € 60,- per dagdeel Excel module Database/gegevensreeksen en (draai)tabellen Tijdens deze cursusmodule van 1 dagdeel krijgt u een aantal gereedschappen aangeboden voor het werken met gegevensreeksen (lijsten) in Excel. U leert hierbij o.a. gegevens sorteren en filteren en het werken met databasefuncties.

Ook leert u werken met dynamische tabellen in Excel, zogenaamde draaitabellen/PivotTables. Deze kunt u prima gebruiken voor het samenvatten en analyseren van uw gegevens. Studenten € 20,Medewerkers € 55,-.

Reference Manager Verwerk nu op professionele wijze uw literatuurlijst! Deze cursus is voor iedereen die referenties naar artikelen of boeken elektronisch wil archiveren. U leert werken met een krachtig hulpmiddel bij publiceren van artikelen en boeken of maken van scripties. De koppeling met Word maakt het makkelijk om uw manuscript verzorgd op te maken. Bovendien kan direct gezocht worden naar referenties op internet, die later automatisch worden bewaard in uw database.

Kosten: Studenten 27 euro en medewerkers 97 euro.

Studeren in het buitenland Na je studie met een beurs naar het buitenland?

Het VSBfonds stelt elk jaar een groot aantal beurzen beschikbaar voor studenten, die naar het afronden van hun opleiding in Nederland, naar het buitenland willen om verder te studeren of onderzoek te doen. Als je mee wilt doen aan de selectieprocedure moet je vóór 1 maart 2010 een aanvraag hebben ingediend bij Bureau Internationale Samenwerking van de Rijksuniversiteit Groningen. Kijk voor meer informatie over deze en andere beurzen op de onderstaande website. www.rug.nl/studereninhetbuitenland

Honours College Groningen Honours College The University of Groningen Honours College will soon start, in close collaboration with the faculties, with the selection of firstyear students for the honours programme of the Groningen Honours College. The selection period will be different per faculty.

The honours programme starts in the second semester. The Honours College will give talented, motivated students the chance to be challenged by following Honours programmes and taking part in numerous other activities. For more information on the Honours College and the programme, see www.rug.nl/honours. For more information you are welcome to the general information meeting on 7th December 2009 from 17.1518.00 in the Harmony building, Oude Kijk in ‘t Jatstraat 26, room 13/140014. honours@rug.nl www.rug.nl/honours Informatiebijeenkomst Honours College Informatie over het HonoursCollege, de selectie en toelating kun je vinden op www.rug.nl/honours.

Heb je dan nog vragen, heb je de facultaire informatiebijeenkomst gemist of wil je nog meer weten over het programma of het College, dan ben je welkomt op de universitaire informatiebijeenkomst op maandag 30 november 2009 van 17.15-18.00 uur in het Harmoniecomplex, Oude Kijk in ’t Jatstraat 26, zaal 13/140014. honours@rug.nl www.rug.nl/honours

> Empathy and mirror neurons – Christian Keysers. Bij het zien van anderen lijkt het alsof we een intuïtieve connectie krijgen met hun mentale toestand. Hoe kan ons brein deze gedachten lezen?

Algemeen > Studium Generale Groningen

Niet-Westerse Studies In de minor Niet-Westerse Studies van de Faculteit der Letteren staat de ontmoeting met Niet-Westerse samenlevingen centraal. De minor biedt mogelijkheden tot een thematische of een regionale specialisatie (waaronder Afrika, Japan, Mexico, Latijns-Amerika, ZuidOost Azie, Oceanie). Deze minor

Agenda In de AGENDA worden alleen universitaire evenementen opgenomen die voor iedereen toegankelijk zijn. Aankondigingen inleveren uiterlijk vrijdag 12.00 uur voor de week van verschijnen: per fax naar (050) 363 6300 o.v.v. UK-Agenda, per e-mail naar communicatie@rug.nl of per post naar: afdeling Communicatie, UK-Agenda, Postbus 72, 9700 AB Groningen.

PROMOTIES EN ORATIES 27 november Promotie: M. Wolf, wiskunde en natuurwetenschappen. Titel: Adaptive individual differences. The evolution of animal personalities. Promotor: prof.dr. F. Weissing. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 11.00 uur.

27 november Promotie: mw. N. Hsiao, wiskunde en natuurwetenschappen. Titel: Characterization of key proteins involved in the SCB signalling system for secondary metabolism in streptomyces coelicolor. Promotor: prof.dr. L. Dijkhuizen. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

27 november Promotie: H.J. Pol, wiskunde en natuurwetenschappen. Titel: Computer based instructional support during physicsproblem solving: a case for student control. Promotores: prof.dr. M.J. Goedhart, prof.dr. A. van Streun. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

27 november Promotie: E. Knegtering, wiskunde en natuurwetenschappen. Titel: The featheries and the furries: species characteristics and tendencies in public species conservation.

Promotores: prof.dr. A.J.M. Schoot Uiterkamp. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

30 november Promotie: mw. L.M. Hoekert, medische wetenschappen. Titel: Beyond what is being said. Emotional prosody: its neural basis and its relevance for schizophrenia. Promotores: prof.dr. A. Aleman, prof.dr. R.S. Kahn. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

30 november Promotie: R. Hofman, medische wetenschappen. Titel: Three-dimensional guinea pig and pigeon inner ear reconstruction. Promotores: prof.dr.ir. H.P. Wit, prof.dr. B.F.A.M. van der Laan. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

30 november Promotie: J.F.A. Hoiting, medische wetenschappen. Titel: The myth of simplicity: sign language acquisition of Dutch deaf toddlers. Promotor: prof.dr. F. Zwarts. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

1 december Oratie: mw. prof.dr. A.M.H. Boots, medische wetenschappen. Titel: Immuunregulatie in ouderen: een kwetsbaar evenwicht. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur. staat open voor studenten uit alle studierichtingen. Nadere informatie wordt gegeven op een voorlichtingsbijeenkomst op 10 december, van 17 - 18 uur, in het Harmoniecomplex, zaal H.1312.0012 m.w.a.van.tilburg@rug.nl

Faculteiten Rechtsgeleerdheid A LG E M E E N

Stage - en studieprogramma Washington DC In het voorjaar, de zomer, en het najaar van 2010 bestaat in het kader van het internationaliseringsbeleid van de faculteit voor een beperkt aantal rechtenstudenten de mogelijkheid voor een stage bij vooraanstaande advocatenkantoren en andere publieke en private organisaties in Washington DC. De stage, die wordt gecombineerd met het uitvoeren van een onderzoeksopdracht, duurt drie maanden. Belangstellende studenten dienen bij aanvang van de stage in hun laatste studiejaar te zijn, over goede studieresultaten te beschikken, en de Engelse taal in woord en geschrift actief te beheersen. Op 3 december a.s wordt

van 12.30 - 13.15 uur nadere informatie verstrekt over het Washington DC programma. Plaats: Vakgroep Rechtstheorie, Oude Kijk in ‘t Jatstraat 5. Studenten kunnen zich uitsluitend via de e-mail en onder vermelding van naam, studentnummer, adres en telefoon aanmelden: E.D.Narouz-Bruining@ rug.nl. Aanmelden kan tot 1 december 2009 TBR zoekt leden voor de Vaste Commissie Propedeuse Ten Behoeve van Rechtenstudenten zoekt eerstejaars studenten die voor TBR in de Vaste Commissie Propedeuse (VCP) willen plaatsnemen. In de VCP bespreek je samen met docenten allerlei zaken aangaande het propedeuse jaar van rechten en geef je daarover advies aan het faculteitsbestuur. Lijkt het je leuk om commissie ervaring op te doen, aan je CV te werken en actief mee te denken over het eerste jaar van rechten?

Stuur dan een mailtje naar voorzitter@tbrgroningen.nl.

VINTRES Semesteretentje Op dinsdag 1 december wordt vanaf 19.00 het Semesteretentje gehouden. Er wordt gegeten bij de Tango aan de Poelestraat 11.

Er wordt voor VINTRES een aangepast menu samengesteld met

26 november t/m 3 december 2009

Mededelingen 2

Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers keuze uit 3 hoofdgerechten (vlees/ vis/vegetarisch). Inclusief 2 drankjes kost dit ongeveer € 15.- pp., en op de overige drankjes krijgen we 30% korting! Na het etentje vindt de maandelijkse borrel plaats. Als je graag mee wilt, stuur dan een mailtje naar bestuur@vintres.nl. bestuur@vintres.nl www.vintres.nl Werken / traineeship bij de Europese Unie.

STUDENTEN, STUDENTEN SERVICE C E N T R U M ( S S C ) , TA L E N T & C AREER CENTER

Bekendmaking buitenlandse reis Simon van der Aa Wil jij mee op buitenlandse reis met Simon van der Aa? Kom dan op 2 december om 21.00 uur naar het Pleidooi voor de bekendmakingsborrel! bureco@simonvanderaa.nl www.simonvanderaa.nl JFV Studiewinkel langer open Tot en met 11 december is de JFV Studiewinkel een uurtje langer open! Tussen 11.00 uur en 14.00 uur kun je aan de Uurwerkersgang 8A terecht voor al je uittreksels en collegeaantekeningen. jfv@jfvgroningen.nl www.jfvgroningen.nl De JFV organiseert tentamentrainingen Wil jij je extra goed voorbereiden op je tentamens? Voor de volgende vakken kun je bij de JFV een tentamentraining volgen: Insolventierecht, Strafrecht 2, Burgerlijk recht 3, Bestuursrecht 2, Goederenrecht en Arbeidsovereenkomstenrecht. Wil je weten wanneer de training precies wordt gehouden of je direct inschrijven?

Ga dan voor meer informatie naar. www.jfvgroningen.nl jfv@jfvgroningen.nl

Wiskunde en Natuur­ wetenschappen A LG E M E E N

Fysisch-Mathematische Faculteitsvereniging Bijeenroeping van de Algemene Ledenvergadering der FysischMathematische Faculteitsvereniging: Op maandag 14 december om 19:30 zal in het café Time-Out, Poelestraat 34-36, de derde ALV van het 51e bestuur plaatsvinden.

Op deze vergadering zullen onder andere de status van de statutenwijziging, een HR-wijziging en de presentatie van het archiefbeleid ter sprake komen. bestuur@fmf.nl http://www.fmf.nl Lezing: biologisch leven onder Antarctische ijsschotsen Op maandag 30 november houdt Hauke Flores een Imaka-lezing over het biologisch leven onder de Antarctische ijsschotsen. Flores (Imares) promoveerde in mei op het proefschrift getiteld ‘Frozen desert alive. The role of sea ice for pelagic macrofauna and its predators: implications for the Antarctic pack-ice food web’. Hij gaat in zijn lezing in op de tot nu toe onbekende wereld die zich bevindt op het grensvlak tussen het drijvende Antarctische ijs en het zeewater eronder. Imaka-lezing, 30 novem-

oud-student die uitgever, vertaler, beleidsmedewerker, docent of communicatiemedewerker werd.

Deelname is gratis. Inschrijving via 050-3635844 of: stages.let@rug.nl www.rug.nl/let/carrieredag S TA G E B U R E A U L E T T E R E N

Stage: International Fashion Week, Amsterdam OPLEIDING: diverse PERIODE: februari/maart t/m juli 2010 OPDRACHT: meehelpen organiseren van de International Fashion Week; administratieve en coördinerende werkzaamheden MEER INFO: Stagebureau Letteren, k. 212; tel. 050-3635844. Zie de website onder ‘nieuws’. Vraag altijd eerst goedkeuring aan je docent. stages.let@rug.nl www.rug.nl/let/stagebureau 2 stages: Europees Parlement, Den Haag OPLEIDING: diverse PERIODE: mei 2010 t/m aug. 2010 en sept.

2010 t/m dec. 2010 (fulltime) OPDRACHT: bezig zijn met het dagelijks nieuws, werken aand e website, leggen en onderhouden van diverse contacten en organiseren van bijeenkomsten/conferenties. MEER INFO: Stagebureau Letteren, k. 212. tel. 050-3635844. Zie de website onder ‘nieuws’. Vraag eerst goedkeuring aan je docent. stages.let@rug.nl www.rug.nl/let/stagebureau

Medische weten­ schappen A LG E M E E N

Gadgetverkoop Panacea Zoals elk jaar verkoopt het f.t. bestuur van Panacea haar mooiste gadgets: - Nekkussen (€ 1,-) - Panacea longdrink (€ 2,-) - Besteksetje (€ 2,-) - Lustrum mok (€ 2,50) - Thermosbeker (€ 2.50) - Panacea kaarten + dobbelstenen (€ 2,50) Wanneer: 18 t/m 28 november, na college Waar: Bij de collegezalen Liefs het f.t. bestuur der M.F.V. Panacea, Jeroen, Lisa, Lisanne, Charlotte, Iris, Karin en Jelena. bestuurpanacea2010@gmail.com www.panacea.nl Panacea Filmavond in Pathé 30 november!

30 november staat de eerste Filmavond van de COP voor de deur!!

Heb je het boek niet gelezen?

Grijp dan nu je kans om ‘Komt een vrouw bij de dokter’ op het witte doek te zien! Of ben je benieuwd wat er in 2012 gebeurt? Kom erachter bij de enige echte Panaceafilmavond in Pathé! De hele dag alle films op vertoon van je Panacea-pas voor maar €5,- !!! Hiervan gaat er €0,50 naar het goede doel, dus zorg ervoor dat je dit contant bij je hebt! Be there!! Liefs, de COP http://panacea.nl/ commissies/?n=cop Workshop: Looking for work around the globe.

STUDENTEN, STUDENTEN SERVICE C E N T R U M ( S S C ) , TA L E N T & C AREER CENTER

> Jonge Harten Festival. Het NUT speelt JijBijMij. Op26 november te zien in INTheater van de USVA Agenda > Evenementen

ber 2009, 19:30 uur, Arctisch Centrum, A-weg 30, Groningen, toegang €2,- (incl. koffie/thee). imaka.info@gmail.com www.rug.nl/let/imaka WISKUNDE

Colloquium Mathematics Date: Tuesday, December 12, 2009 Speaker:Jan van Maanen Freudenthal Institute, Utrecht University Room and time: 5161.0267 (Bernoulliborg), 16.15 Title: Applications convince. The case of the early calculus.

Letteren A LG E M E E N

Workshop: Looking for work around the globe.

STUDENTEN, STUDENTEN SERVICE C E N T R U M ( S S C ) , TA L E N T & C AREER CENTER

Carrièredag Letteren 2009 Ben je student Letteren en wil je je oriënteren op je loopbaan? Kom dan op maandag 14 december a.s. van 15 tot 17 uur naar de Carrièredag Letteren in het Harmoniegebouw. Volg een workshop bij een

Masterstage: Soundbase, Groningen OPLEIDING: diverse PERIODE: bij voorkeur z.s.m. OPDRACHT: mede voorbereiden en organiseren van de 101-creatievendag middels een web 2.0-achtige campagne waarin allerlei nieuwe methoden worden gebruikt om nieuws te verspreiden. MEER INFO: Stagebureau Letteren, k. 21.; tel:050-3635844. Zie de website onder ‘nieuws’. Vraag altijd eerst goedkeuring aan je docent. stages.let@rug.nl www.rug.nl/let/stagebureau Stage: Instituut Clingendael, Den Haag OPLEIDING: diverse PERIODE: febr.

2010 t/m juni 2010 OPDRACHT: organisatie/begeliding van opleidingsactiviteiten; ondersteunen medewerkers en organisatie van bijeenkomsten. MEER INFO: Stagebureau Letteren, k.212; tel: 0503635844. Zie de website onder ‘nieuws’. Vraag eerst altijd goedkeuring aan je docent. stages.let@rug.nl www.rug.nl/let/stagebureau

I N T E R N AT I O N A L E B E T R E K K I N G E N EN REGIOSTUDIES

Information meeting: Studying Abroad 2010-2011 For the Dutch version, see below. Information meeting: Studying Abroad 2010-2011 For students of International Relations and International Organization Would you like to spend next academic year at a university in one of the EU countries via the Erasmus programme? Then you should visit the information meeting on Studying Abroad 2010-2011 on Monday 30 November from 5.15 to 7 p.m. in the Geertsemazaal (Academy Building). During this meeting you will receive all kinds of information, for example about which universities you can go on exchange to, how the selection procedure works and how the modules you take abroad can be fitted into your own study programme. In addition, a number of students who have already spent time abroad will talk about their experiences.

Informatiebijeenkomst.

Studeren in het Buitenland 20102011. Voor studenten Internationale Betrekkingen /Internationale Organisatie. Heb je belangstelling om volgend studiejaar via het Erasmus programma aan een universiteit in één van de landen van de EU te studeren? Kom dan naar de informatiebijeenkomst Studeren in het buitenland 2010-2011, die maandag 30 november a.s. plaats vindt van 17.15 – 19.00 uur in de Geerstemazaal (Academiegebouw). Op deze bijeenkomst wordt o.a. algemene informatie verstrekt over de universiteiten waarmee een uitwisseling mogelijk is, de selectieprocedure wordt uitgelegd en de invulling van behaalde vakken in het buitenland in je eigen studieprogramma komt aan de orde. Daarnaast zullen studenten die reeds in het buitenland hebben gestudeerd op deze bijeenkomst verslag doen van hun ervaringen.

Ruimtelijke we­ tenschappen A LG E M E E N

Ibn Battuta: Uitwisseling Augsburg Van 2 tot en met 6 december organiseert EGEA (European Geographers Association) een uitwisseling met EGEA Augsburg (op 50 kilometer afstand van Munchen).

Je kans dus om een keer kennis te maken met Beieren, en de studenten aldaar. Ook zullen de Gluhwein en de kerstmarkten niet ontbreken. Lijkt je dit leuk, schrijf je dan in. Inschrijven kan via de site of bij het mededelingenbord bij de koffiekamer (Interim 027) www.ibnbattuta.nl

Studenten Studenten Service Centrum (SSC) CENTRALE STUDENTENBALIE(CSB)

Bezoekadres: Uurwerkersgang 10, Groningen Postadres: Postbus 72, 9700 AB Groningen Telefoon: 0503638004 Fax: 050-3634623 Openingstijden: op werkdagen 10.00 – 16.00 uur. Telefonisch bereikbaar: 10.00 – 16.00 uur. www.rug.nl/hoezithet

Agenda

[ vervolg ]

2 december Promotie: mw. E.M.E. van Straten, medische wetenschappen. Titel: Programming of lipid metabolism. Promotores: prof.dr. F. Kuipers, prof.dr. H.J. Verkade. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

2 december Promotie: mw. K. Koopman, medische wetenschappen. Titel: Clinical and haematological aspects of cerebral venous thrombosis. Promotores: prof.dr. J.H.A. de Keyers, mw. prof.dr. J.C. Kluin-Nelemans. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

2 december Promotie: H.A. Martens, medische wetenschappen. Titel: Genetic and prognostic factors in lupus. Promotor: prof.dr. C.G.M. Kallenberg. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

3 december Promotie: H.R. Schwensfeier, rechtsgeleerdheid.

Titel: Individuals’ access to justice under Community Law. Promotor: prof.dr. L.W. Gormley. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 11.00 uur.

3 december Promotie: A.J. Meesters, economie en bedrijfskunde. Titel: Efficiency of financial institutions: a stochastic frontiers analysis approach. Promotores: prof.dr. R. Lensink, prof.dr. N. Hermes. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

3 december Promotie: mw. M.I. Deunk, letteren. Titel: Discourse practices in preschool. Young children’s participation in everyday classroom activities. Promotor: prof.dr. C.M. de Glopper.

Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

3 december Promotie: mw. J. Corporaal, letteren. Titel: Grimmig eerlijk. Anne Wadman en het probleem van de Friese literatuur. Promotores: prof.dr. G.T. Jensma, prof.dr. G.J. Dorleijn. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

4 december Promotie: A. Bakulin, wiskunde en natuurwetenschappen. Titel: Charge, energy and bond dynamics at molecular interfaces. Promotores: prof.dr. D.A. Wiersma, prof.dr.ir.P.H.M. van Loosdrecht. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5.

Tijd: 11.00 uur.

4 december Promotie: J. Wildschut, wiskunde en natuurwetenschappen. Titel: Pyrolysis oil upgrading to transportation.

Fuels by catalytic hydrotreatment. Promotor: prof.dr.ir. H.J. Heeres.

Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

4 december Promotie: J.A.S. Warmink, wiskunde en natuurwetenschappen. Titel: Bacterial response to ecological opportunities offered by soil fungi. Promotor: prof.dr. J.D. van Elsas. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

4 december Promotie: mw. I.V. Mateo Leach, wiskunde en natuurwetenschappen. Titel: Genetics of arrhenotokous and thelytokous reproduction in Venturia canescens. Promotor: prof.dr.

L.W. Beukeboom. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5.

Tijd: 16.15 uur.

CONGRESSEN EN SYMPOSIA 1 december Symposium Rob Giel Onderzoekcentrum i.s.m.

UMCG: Titel: Op weg naar goede zorg voor mensen met ernstig psychiatrische problematiek. Plaats: GGZ Drenthe (zaal De Brink), Dennenweg 9, Assen. Tijd: 13.00 uur. Informatie en aanmelding: http://www.rgoc.nl/ 4 december I2Care Symposium i.s.m. de Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Titel: I2Care - Internet en zorg op afstand.

Plaats: Zernike complex, Plaza WSN gebouw (gebouw H), Nettelbosje 2. Tijd: 15.30 uur. Informatie en aanmelding: http://www.rug. nl/feb/nieuws/archief/091119I2Care

EVENEMENTEN 26 november DwarsDiep film en debat. Film: Capitalism: A Love Story (Michael Moore). Na de film debat met Natasja van den Berg en Robert Lensink. O.l.v. Willem de Haan. Plaats: Images, Poelestraat 30. Tijd: 19.30 uur.

26 november Studium Generale: Eerste van twee lezingen met als thema Empathie. Spreker: Frans de Waal. Titel: Een tijd voor empathie. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 20.00 uur.

26 november Theater- Jonge Harten Festival. Het NUT presenteert JijBijMij. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 21.30 uur. Toegang: € 5,-

26 november t/m 3 december 2009

Mededelingen 3

Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers Afghanistan: De geschiedenis herhaalt zich Op 7 december om 19:15 is er een documentaire en debat in Huis de Beurs over de oorlogen in Afghanistan. Generaal-majoor Mart de Kruif geeft een lezing over zijn ervaringen in Afghanistan. Hij had tot 1 november dit jaar de leiding over 40.000 manschappen in ZuidAfghanistan. In de documentaire Afghanistan: Land of Wonders kijken Sovjetveteranen na twintig jaar terug op hun strijd in Afghanistan. Aansluitend is er een debat met Dhr. Ehsan Turabaz, Honorair consul van Afghanistan, Drs. Dick P. Scherjon, lid van de werkgroep Economische Wederopbouw Afghanistan en Mart de Kruif. Het debat wordt geleid door Prof. Dr. Jaap de Wilde, Hoogleraar Internationale Betrekkingen en Machtspolitiek. Toegang is gratis. Voor meer informatie; kijk op www.clio.nl TA L E N T & C A R E E R C E N T E R

Werken / traineeship bij de Europese Unie.

Op maandag 30 november organiseert het T&CC de Voorlichtingsbijeenkomst Werken/traineeship bij de Europese Unie. Een panel, onder leiding van het Bureau Internationale Ambtenaren (BIA), zal alles vertellen over het werken voor de Europese Unie en de EUtraineeships. Panelleden: Marijn Sissingh, alumnus sociologie van de RUG, (trainee bij de Europese Commissie, DG Development) en Arthur Sessink (voormalig trainee bij de Raad van de Europese Unie in New York). Gespreksleider is Alexandra Ekkelenkamp) (voorlichter BIA). Maandag 30 november, 14 – 16 uur Senaatskamer van het Academiegebouw . Aanmelden via website (De toegang is gratis) info@talentcareercenter.nl www.talentcareercenter.nl Workshop: Looking for work around the globe.

Jobs and careers do not stop at national borders. However, to get that job abroad you have to know how to apply for it! This workshop given by Nannette Ripmeester (in English) provides accurate information on the skills required for an international career. In addition to general information and tips for a successful international CV, there is specific information for job-hunting purposes in over 30 countries. This workshop helps young professionals to apply for a job in the country of their

choice. With practical information and real-life examples on cultural management differences, work habits, application procedures and national differences in CV writing. Wednesday 16 December 2009, 1 - 4 p.m., Heymanszaal, Academy Building. Costs: The costs of this lecture are: â‚Ź 5,- (RUG-students and graduates) Registration at our website. info@talentcareercenter.nl www.talentcareercenter.nl

ACLO KISS: Kerst Indoor Sport Spektakel Woensdag 16 december vindt het Kerst Indoor Sport Spektakel (KISS) plaats. Inschrijven kan vanaf 16 november. Het is een sportieve en bruisende afsluiting van het jaar! Dit evenement wordt georganiseerd voor zowel ACLO-sporters als niet ACLO-sporters, dus kun je ook je vrienden meenemen die geen ACLO-sportbewijs hebben. Op het Sportcentrum van de HG en de RUG en op het HIS kun je deelnemen aan verschillende sporten en toernooien zoals BOMmen, Blacklight-volleybal en squash. Talloze activiteiten zullen deze avond plaatsvinden met medewerking van verschillende verenigingen.

Ook zal er een grote Circuittraining gegeven worden! interncoordinator@aclosport.nl www.aclosport.nl Batavierenrace Op 24 april 2009 vindt de 38e Batavierenrace plaats. Inschrijven kan nog tot en met 29 november 2009 via: www.batavierenrace.nl interncoordinator@aclosport.nl Bijeenkomst grote verenigingen In een aantal sectoren is aangegeven dat er behoefte is om een bijeenkomst te plannen voor de grote verenigingen van de ACLO. Er kan gesproken worden over bijvoorbeeld sponsoring, ledenwerving en clubhuizen.

Het DB heeft deze bijeenkomst gepland op maandag 14 december voor verenigingsbesturen van een vereniging met meer dan 200 leden. Wanneer je nog ideeĂŤn hebt of wanneer je je aan wilt melden (dit kan tot en met 4 december), kun je een mailtje sturen naar secretaris@aclosport.nl www.aclosport.nl

Periode 2 begonnen!

Deze loopt van maandag 16 november tot en met zondag 7 februari. Dit betekent ook dat er een nieuw rooster voor de cursusuren en voor de algemene uren is. Deze roosters zijn op de website te vinden onder het kopje ‘rooster’ en uiteraard zijn er ook weer papieren roosters beschikbaar op het Sportcentrum. Veel sportplezier de komende periode! algemeenadjunct@aclosport.nl www.aclosport.nl Right to Play Right To Play is een internationale humanitaire organisatie, gedragen door vrijwilligers en topsporters, die zorg draagt voor sport- en spelprogramma’s voor kinderen in de meest achtergestelde gebieden ter wereld. Wil jij in actie komen voor Right To Play? Kijk op: www.righttoplay.nl Nieuwe Kledinglijn De ACLO presenteert op korte termijn een nieuwe kledinglijn.

Te denken valt aan handdoeken, zweetbandjes, truien, sportbroeken, korte broeken en dameshemdjes. Heb je interesse in de nieuwe kleding, neem contact op met de ACLO door te mailen naar vicevoorzitter@aclosport.nl www.aclosport.nl

GSp GSp - Studentenplatform voor Levensbeschouwing Een plaats voor bezinning, religie, debat en gezelligheid. GSp, Kraneweg 33, tel. 3129926 info@gspweb.nl www.gspweb.nl GSp-Filmhuis Het Zweedse liefdessprookje Lüt den rätte komma in (Let the right one in) vertelt het verhaal van de onzekere Oskar en zijn duistere vriendinnetje Eli. Dit is een film die de genres horror, romantisch drama en jeugdfilm overstijgt.

Niet voor niets won dit meesterwerk onder andere elf prijzen voor de beste buitenlandse film. Donderdag 26 november - 20.30 uur Kraneweg 33 – gratis toegang PC zoekt nieuwe leden!

De Publiciteitscommissie (pc) van het GSp is dringend op zoek naar nieuwe leden! Ben jij een student met goede ideeĂŤn om het GSp duidelijker op de kaart te zetten, wil je op creatieve wijze commissie-ervaring opdoen en draag je

het GSp een warm hart toe? Dan is deze commissie misschien wel iets voor jou! Mail naar publiciteit@gspweb.nl.

Engelse vesper Zondag 29 november is er om 17.00 uur weer een Engelse vesper (Evensong) in de Martinikerk.

Persoonlijk gesprek Wie dat wil kan voor een persoonlijk gesprek een afspraak maken met een van de studentenpastores: Geert BrĂźsewitz 8500387, Anja Diesemer 3061039, Lense Lijzen 5260630, Tiemo Meijlink 5792805 of Matty Metzlar 0595-528775.

Studentendiensten in de Martinikerk 29/11 11.30 uur A. Diesemer 29/11 17.00 uur R.P. Oosterdijk 6/12 11.30 uur T. Meijlink 6/12 17.00 uur J. Hamstra

Diversen GSB

SMOG: Biolunch en Afvalexcursie Op dinsdag 1 december tussen 12.00 en 13.00u organiseert het Studenten Milieu Overleg Groningen (SMOG) haar maandelijkse biolunch op het kantoor van de GSb, Sint Walburgstraat 22a. Je kunt dan voor â‚Ź 2,- lekker en biologisch meelunchen. Aansluitend aan de biolunch organiseert het SMOG van 13.30 tot 15.30u een excursie naar naar Afvalbeheer Regio Centraal Groningen (ARCG) aan de Duinkerkenstraat 99. Dus, ben je benieuwd wat er gebeurt met de vuilniszakken die je in de ondergrondse afvalcontainers gooit?

Meld je dan aan en fiets om 13.30u mee vanaf de Sint Walburgstraat. smog@groningerstudentenbond.nl www.groningerstudentenbond. nl/smog OVERIGE

Academisch Schrijfcentrum Het Academisch Schrijfcentrum Groningen is er voor alle studenten die bij hun schrijfopdracht een duwtje in de rug kunnen gebruiken. Weet je niet hoe je moet beginnen of ben je de draad kwijt?

Wil je je tekst aanscherpen? Of zie je door de taalfouten de tekst niet meer? Meld je op www.rug.nl/ schrijfcentrum aan voor een individueel gesprek met een schrijfcoach. Kijk ook eens op www.rug. nl/noordster voor schrijftips.

Agenda

[ vervolg ]

26 november Theater - Jonge Harten Festival. Cowboy bij nacht presenteert Geen familie. Plaats: OUTheater, Harmoniegebouw, Oude Kijk in ’t Jatstraat 26. Tijd: 24.00 uur. Toegang: ₏ 7,50 27 november Publieksavond Blaauw sterrenwacht met lezingen. Plaats: Bernoulliborg, Nijenborgh 9. Tijd: 19.45 uur. Meer informatie en aanmelden via de website: http://www.rug.nl/sterrenkunde/sterrenwacht/publieks-avonden 27 november DwarsDiep Debat: Later van Drees trekken - Wanneer gaan we met pensioen? Met Paul Ulenbelt, Marc Heemskerk en Jaap Borg. O.l.v. Hans Harbers. Plaats: Usva, Munnekeholm 10. Tijd: 20.00 uur.

28 november Dansspektakel. Plaats: OUTheater, Harmoniegebouw, Oude Kijk in ’t Jatstraat 26. Tijd: 20.15 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders ₏ 4,-/ overigen ₏ 6,30 november Studium Generale: Tweede lezing met als thema Empathie. Spreker: Christian Keysers. Titel: Empathy and mirror neurons. Voertaal Engels/English spoken. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 20.00 uur.

1 december Studium Generale: Lezing in de serie Drugs. Spreker: Ton Nabben. Titel: Trends - Partydrugs. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 20.00 uur.

2 december vakgroep Quantumgravitatie van het Centrum voor Theoretische Natuurkunde: Populair wetenschappelijke lezing. Spreker: prof. dr. Ulf Danielsson. Titel: Why do stars and apples fall? Voertaal Engels/English spoken. Plaats: Academiegebouw (Senaatskamer). Tijd: 20.00 uur. Meer informatie op de website: http://thep.housing.rug.nl/nordic24 3 en 4 december Theater. Theatergroep NiznO presenteert Luchtzwammen. Plaats: OUTheater, Harmoniegebouw, Oude Kijk in ’t Jatstraat 26. Tijd: 20.15 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders ₏ 6,-/ overigen ₏ 8,4 december Publiek: Door het oog van de filosofie. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: gratis

TENTOONSTELLINGEN T/m 23 december 2009. Interactieve tentoonstelling “Science on ice�. Plaats: WSN gebouw (H), Plaza, Nettelbosje 2.

Kijk voor meer informatie op: http://www.rug.nl/feb/nieuws/ archief/091029Expo T/m 10 januari 2010. Tentoonstelling “Geleerde gezichten – Groningse hoogleraarportretten�. Groningse hoogleraren bijzonder geportretteerd. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Tijd: dinsdag t/m zondag, 13.00 - 17.00 uur.

T/m 10 januari 2010. Tentoonstelling “Darwins Wereld – Mens, natuur en evolutie�. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Tijd: dinsdag t/m zondag, 13.00 - 17.00 uur.

NADERE INFORMATIE Afdeling Communicatie: tel. 363 5445/5446

Advertenties

UKAATJES OPGAVE: * Kantoor: Oude Kijk in’t Jatstr 28 Ma t/m don 9-17 Woe 9-16

* Per Post: Postbus 80 9700 AB Groningen

KOSTEN: â‚Ź5,- per 20 woorden INLICHTINGEN: Heiny de Ruiter 050-3636699 H.de.Ruiter@rug.nl

Wijnverkoop

Biologisch vlees

N Goede wijn: karaktervol en betaalbaar, geselecteerd en geĂŻmporteerd door Karel Meesters, tel.

050-3123700 www.goedewijn.info

N Reitdiepvlees: Biologisch weidevlees uit het Reitdiepdal, van de boerderij! Welkomboerderij Onstaheerd, Singelweg 2, Sauwerd. www.onstaheerd.nl

Psychosynthese N Praktijk voor psychosynthese heeft ruimte voor nieuwe cliĂŤnten; info: www. oude-riet-groningen.nl

%1..'%6#06'0 )'84##)& 6_/ ('$47#4+

Geven aan een goed doel?

Let op dit keurmerk

YYY COPGUV[ PN EQNNGEVG QH DGN

#/0'56;

+06'40#6+10#.

www.cbf.nl

DE GOEDKOOPSTE RIJOPLEIDING: â‚Ź 999,25 RIJLESSEN INCL. EXAMEN EN EVENTUEEL BIJ ONS EEN GRATIS HEREXAMEN OOK SPOEDOPLEIDING MOGELIJK!!

IN DE STAD GRONINGEN GEHAALD EN GEBRACHT KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP ONZE WEBSITE:

www.autorijschooljossmit.nl

Ăƒ Ăƒ!2Ăƒ !qqqĂƒ !Ăƒ

0595-44 36 54

Rij (be) Wijs!

www.albertusrijopleiding.nl

I N T E R N A T I O N A L P A G E 15

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

What’s bugging evolution? |_

Darwinism is in need of an update

| r e s e a r c h | Evolution is a fact, we know

The evolution of Darwinism

how it works, there’s plenty of evidence.

Right? Wrong! Species can evolve faster than any theory predicts and that gives biologists a headache. And nobody really knows how new species evolve.

On 24 November 1859, Charles Darwin published his theory of evolution in ‘On the Origin of Species’. He showed that species changed over time and offered proof that natural selection of spontaneous variation within species can lead to all sorts of adaptations. By such a process, all of life’s diversity could have evolved from a single-celled progenitor. This was the first scientific evolutionary theory, Evolution 1.0.

Darwin had no idea how traits could be passed on to the next generation. It was some fifty years after the publication of Origins before the Mendelian hereditary laws were rediscovered. Mathematical models underpinned the idea that natural selection did not work on individuals, but on genes. Ideas about evolution changed: in one individual within a group, a beneficial mutation occurs in a gene. That individual will produce more offspring, and so on through the generations.

Eventually, the mutated gene will spread amongst the entire group. This is the NeoDarwinian synthesis, Evolution 2.0.

Now we know that this picture is too simplistic. The spreading of a gene throughout an entire population in the way described above takes ages. And for some traits, you don’t just need one mutation to spread, but many. This problem put biologists on the trail of new principles that may drive evolution. These new ideas are beta versions of Evolution 3.0. What the final release will be, only time can tell.

By René Fransen Theunis Piersma has a problem. The Red Knot, a shorebird the University of Groningen biologist has studied nearly all his career is evolving much faster than predicted by classical theories.

His Groningen colleague, theoretical biologist Franjo Weissing, has a problem too. Theoretical models of evolution can describe small, gradual changes, but only within species. Large-scale changes – like how reptiles became mammals – are not explained by standard theory.

n Darwin’s limits This is Darwin year, a celebration of the triumph of evolutionary thought. And although the tricky questions that puzzle people like Piersma or Weissing are not an attack on the legacy of Charles Darwin, they are a sign that evolutionary theory as we know it is not the full story.

The situation is similar to that in which physicists found themselves at the end of the nineteenth century. There was nothing left to discover, or so it appeared. Then, a young patent officer from Basel, Switzerland, dropped a bombshell: Einstein’s theory of general relativity opened up a view on new discoveries that has kept physicists working for over a century now.

n A new idea Piersma talks about a bombshell that hit him while he was taking a few weeks sabbatical. “In January, I went to a small cottage in New York State to read and think.” His chosen subject was ‘epigenetics’. Whereas evolution is all about genes, the bits of DNA that carry the recipe for proteins, epigenetics is about small tags that can switch genes on and off. Not every gene is active in every cell: you don’t need the gene for eye colour in your big toe. The attachment of these tags can be induced by the environment. Whether you grow up hungry or with plenty of food affects how your metabolism works later in life. And sometimes these environmental tags can be hereditary, experiments have shown.

n Too fast Epigenetics is not new, but its influence may be more widespread than was previously thought. Piersma made a striking discovery when he compared the DNA of different substrains of the Red Knot. These substrains have evolved since the last Ice Age, some 12,000 years ago, and

Illustration Paul de Vreede they each show a unique migratory behaviour. “Migration involves all sorts of changes to the bird”, Piersma explains. “Like the change from winter to summer plumage, and changes in the size of their stomach and flight muscles.” But the two subspecies that show the biggest differences are the most similar in their DNA. So something else makes them so very different. “Furthermore, if all these differences are the result of natural selection working on chance mutations, they could never have evolved within 12,000 years.”

That’s Piersma’s problem. Epigenetics, the tags that the environment attaches to genes to alter their expression, might be part of the solution. “It seems likely that the genome is an active interface that translates stimuli from the envi-

ronment into changes of the phenotype, the combination of behaviour and appearance.”

n New, or not?

As Piersma found out after returning from his retreat, although many of his colleagues at the University’s Biology department are picking up these revolutionary ideas at remarkable speed, not everyone is so taken by epigenetics. Evolutionary geneticist Leo Beukeboom feels that the idea still has to prove itself. “Epigenetics is real, but its importance for evolution is still under debate.”

And there are other interesting ideas going around: “Mutations, for example, can change the regulation of gene expression, and throttle them up – or down. Such mutations have been shown to be important for

n (R)evolution

lished tomorrow in the prestigious journal Science, by Franjo Weissing and colleagues. In the paper, they present a new model for evolution that incorporates many different factors. “It is a step towards a more realistic explanation of speciation”, says Weissing, who cannot reveal the details before the paper is published. But it’s just a step, not a new synthesis. That will take much more work. Weissing: “But these are big and important questions. I think it’s worthwhile devoting the rest of my career to tackling them.”

In fact, everyone consulted for this article expressed some sort of reservation – even if they believe a revolution is at hand, the breakthrough just hasn’t happened yet. A small step towards this breakthrough may be the paper that will be pub-

For this article, the following scientists were consulted: Prof. Theunis Piersma, Prof. Franjo Weissing, Prof.

Leo Beukeboom, Prof. Ritsert Jansen, Clara Elbers (all University of Groningen) Prof. Nico van Straalen, VU University Amsterdam.

wing-size in birds and the number of brain cells in fruit flies. Furthermore, many genes function in gene networks. A change in the regulation of a ‘master switch’ in such a network can cause massive and complex changes in the phenotype.

“But in my opinion”, says Beukeboom, “none of these new ideas are a radical change from Neo-Darwinism, they just broaden our knowledge about the mechanisms for evolution.”

16 I N T E R N A T I O N A L P A G E

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

The Quest for Planets Swiss astronomers announced they had found a planet outside our own solar system. More than 400 so-called exoplanets have since been discovered.

Renowned astrophysicist Scott Tremaine talked about the search for exoplanets at the annual Blaauw lecture on astronomy last Tuesday.

bleep

Machangulo

By ErnsT arbouw “I’m a theorist”, says Professor Scott Tremaine, astrophysicist at Princeton University in the United States.

“I am not involved in the actual search for planets outside our solar system, but as a theorist I think about the implications of their discovery.” And yes, he can still remember the excitement in the astronomy community when the first so-called exoplanet was discovered, almost fifteen years ago now, but at the same time, the enthusiasm was tempered a bit by scientific scepticism. “The first reaction was, this is so unusual, is there another possibility? It took a few years before everyone agreed it was a planet.”

What can we learn by looking for exoplanets?

“In the first place, we have learned that planets are quite common. It had long been thought that planet formation was a rare phenomenon but we now know that between 15 and 20 percent of the stars have planets – and that’s a conservative figure because we can currently only detect massive planets.

In the second place we have learned that there are planetary systems very different from our own solar system, with very heavy planets in orbits much closer to

the

is...?

| i n t e r v i e w | Almost fifteen years ago,

What does it take to discover a new planet?

“Before 1995, we assumed there were planets orbiting other stars, but that was just speculation. We didn’t have the technical means to detect them. The existence of the first exoplanet was deduced from the effect of its gravitational pull on its star. We couldn’t see it, but we could detect it from the wobbling of the star. The problem with this method is that it is only sensitive to the most massive planets, a planet has to be around 20 times heavier than Earth to be detected. Since then, it has also become possible to detect exoplanets because they cause a slight dip in the brightness of a star when they pass in front of it. By now, there are around 400 planets that we know of outside our solar system.

What

Photo Reyer Boxem

Scott Tremaine their stars. It’s very difficult to form a planet close to a star, so we assume these planets were originally further away and that they have moved steadily nearer. We now believe that such planetary migration has also occurred in our own solar system.”

It is very easy to think that the quest for new planets is at least partly motivated by the question of whether we are alone in the universe…

“My colleagues can be divided into two camps. Some are interested because it is a fascinating astronomy problem and some are driven by the

idea that there may be planets like our own out there. It is, of course, a two-step problem. Unless we understand how new planets form, we will never be able to understand whether it is possible to have habitable planets. But to solve either of these questions will cost several billion Euros.

What would it take to detect an earthlike planet?

“The first step has already been taken. Both France and the United States have launched spacecraft that will monitor the light of somewhere in the region of 10,000 stars.

Looking from space, it is far easier

to detect dips in the starlight, which makes it possible to detect planets the size of our Earth. Because planets only pass in front of their star once every orbit, it will take a few years to confirm the observations.

The next step is to see whether a planet has an atmosphere that can support life, but it will take another ten or twenty years before that is technically possible.

The question is when will we see a picture of an exoplanet like the famous picture of Earth taken at the time of the Apollo missions. I think the youngest people today may possibly see such a picture one day, but I don’t think I will live to see it.”

Dutch Crown Prince WillemAlexander and his wife Máxima have announced they will abandon their plan to build a villa in a luxury resort on the Machangulo peninsula in Southern Mozambique. Over the last few weeks, the plan has come under severe criticism and the ongoing negative publicity surrounding their involvement led the couple to the decision to pull out.

Willem-Alexander and Máxima were among a group of wealthy investors involved in the development of the Machangulo resort, but there has been growing speculation about environmental damage, the lack of investment for the local community and possible corruption. This led to growing resistance in the Netherlands against the Crown Prince’s involvement.

Over the last few weeks his position became untenable: even the Federation of Orange Societies – staunch supporters of the Royal Family – criticized the project.

Last Friday, Willem-Alexander wrote a letter to Prime Minister Jan Peter Balkenende in which he announced his intention to sell the couple’s villa upon completion. He argued that he and his wife had joined the Machangulo project because they think the resort will benefit the local population. “[But] ongoing publicity about our participation in the project would push these positive developments into the background”, he wrote. [ ernst arbouw ]

Pub Quiz ESN organizes charity auction Would you like the chefs of the Pacific restaurant to cook you a luxury meal at your home? Or do you fancy a night out with ESN Groningen chairman Nick Broekema?

Just visit the international student night’s charity auction at Pacific (Oosterstraat 65) next Monday evening. Broekema and the restaurant’s chefs will be auctioned off to raise money for Het Glazen Huis (‘The Glass House’), an annual charity event organized by the

3FM public radio station. During the event, which takes place every year in December, three radio DJs are locked up in a glass house for several days, from where they present a live radio show.

Het Glazen Huis goes to a different city every year and this year it will be set up in Groningen on the Grote Markt.

Students against binding study advice A majority of 73.5 percent of the students in Groningen vot-

ed against the plans for a binding study advice (bsa) in a referendum organized by two student unions and a number of student organizations. The Board of the University plans to introduce the bsa in 2010. In the proposal, firstyear students must earn at least 40 ECTS credit points before they can take second-year modules.

They must also gain their propaedeutic certificate within their first two years, or else they will have to abandon their degree programme.

Of the 2484 votes cast in the ref-

erendum (total student population: 25,000), 1730 students voted against the Board’s proposal; 131 votes were invalid because they were cast by Hanze University students.

The Board of the University has said it won’t change its plans because of the referendum, as a majority in the University Council supports the bsa.

Student organizations have announced a demonstration against the bsa proposal to take place today, at 11.30 a.m. in front of the Academy Building.

Every last Thursday of the month (that’s today, 26 November), international student organization ESN Groningen holds a pub quiz night at Pacific (Oosterstraat 65). Registration for tonight’s competition has already closed, but you can visit the event as a spectator.

For future reference, the pub quiz is open to teams of five people and participation is free. Just send an email to pqc@hotmail.com For more information go to: www.esn-groningen.nl