1.6.2 Kempense Heuvelrug

1. 6. 2 K EM PEN S E HE UV EL RUG

AL G E ME E N

Trekker RLKGN Contactpersoon (RLKGN) Els Oostvogels Partners stuurgroep Slapende Reus, projectgroep en stuurgroep Kempense Heuvelrug Herentals en omgeving

Doelgroep Gemeenten, beheerders, burgers, recreanten en toeristen

Doelstelling Uitbouw gebiedswerking rond het landschap van de Kempense Heuvelrug en valleien met als basis de methodiek van de landschapsbiografie. Vergroten van draagvlak, ontsluiting en betere zorg voor het landschap en erfgoed van de Kempense Heuvelrug.

OMSCHRIJVING

Kempense Heuvelrug tussen Lichtaart en Kasterlee, fase 1 (500ha), en Kempense Heuvelrug en valleigebieden, Herentals en omgeving, fase 2 (4500ha). De Kempense Heuvelrug is gekend in de Kempen als het meest uitgesproken reliëf van de regio. Het gebied heeft een specifieke ruimtelijke eigenheid door zijn unieke geologische ontstaansgeschiedenis. Van een veelzijdig bodemgebruik met vooral akkers en heide is de heuvelrug geëvolueerd tot een in hoofdzaak bosgebied met een hoge landschappelijke-, natuur, geologische, pedologische, archeologische en erfgoedwaarde.

1 .6 .2 .1 KE MP E N SE H E U VE L R U G TU SSE N L IC H TA AR T E N KA ST E R L E E

FASE I - LANDSCHAPSVISIE EN TOERISTISCH ONTWIKKELINGSPLAN KASTERLEE

De Kempense Heuvelrug heeft in Kasterlee een lange traditie in ‘landschapstoerisme’. Verschillende generaties inwoners en toeristen hebben goede herinneringen aan het spelen in het zand van de Hoge Mouw of het klimmen op de luchtwortels van de dennen op Kabouterberg. Het is een uitdaging om het toenemende toerisme in balans te houden met het behoud en beheer van de landschappelijke kwaliteiten van de Kempense Heuvelrug.

Om het landschap als uitgangspunt te nemen voor toeristisch ontwikkeling werd voor het eerst in Vlaanderen de methodiek van de landschapsbiografie toegepast. Vanuit deze ambitie zetten de verschillende partners hun schouders onder dit project dat leidde tot de Slapende Reus, een innovatief concept waarbij de toeristische ontwikkeling steunt op een vooruitstrevende landschapsvisie en doorgedreven landschapsbiografie.

Strootman Landschapsarchitecten en Ontwerpbureau Bailleul werkte de de opdracht uit tot de publicatie ‘Kempense Heuvelrug tussen Lichtaart en Kasterlee, landschapsvisie en toeristisch ontwikkelignsplan’. Het boek is intussen uitverkocht, maar wel nog digitaal te raadplegen op de webiste van het RLKGN via deze link.

UITGEVOERD IN 2021

 Opvolging stuurgroep Slapende Reus  Begeleiding uitvoering en plaatsing stapstenen holle weg ‘Hoge Weg’  Nieuwe brochure Slapende Reus https://www.visitkasterlee.be/download.ashx?id=3000  Nieuw toeristisch product: zoektocht Slapende Reus: sprekende wandelkaart voor de hele familie om op zoek te gaan naar sporen en aanwijzigen van de Slapende Reus in het landschap.  Plaatsing van het ‘oor van de reus’  Slapende Reus feest  Opvolging en begeleiding ‘ReuzeRollerpad’ : autismevriendelijke belevingspad op Kabouterberg + initiatief ter verbetering van de mobiliteit omgeving Kabouterberg en school De 3Master.  opvolgen Toerisme Vlaanderen (tot juni 2022)  landschappelijke integratie van toeristische infrastructuur,  bewaken inhoudelijke link van toeristische producten met landschap  inrichtingsvisie Keesesmolen en omgeving

‘het oor van de reus’ als onderdeel van het ReuzeRollerpad, een autismevriendelijke rustplaats, vertrekplaats ‘wintergat’, Kasterlee Stapstenen in het diepste punt van de holle weg Hoge Weg zorgen voor toegankelijkheid wandelaars en een ‘knip’ voor gemotoriseerd (cross)verkeer

Sfeerbeelden Slapende Reus feest, oktober 2021

GEPLAND IN 2022

 Opvolging Stuurgroep Slapende Reus  Ontsluiting Partisaensberg  Uitbouw www.kempenseheuvelrug.be : overzicht recreatief aanbod – digitaliseren landschapsbiografieën

1 .6 .2 .2 KE MP E N SE HE U VE L R U G E N VAL L E IE N, H E R E N TAL S E N OMG E VIN G

te koop via deze link

FASE II LANDSCHAPSBIOGRAFIE EN –VISIE VOOR DE HELE KEMPENSE HEUVELRUG

In navolging van het project in Kasterlee werd voor de hele heuvelrug een landschapsbiografie en –visie opgemaakt. Dit najaar werd het boek gelanceerd. In deze landschapsbiografie leest u de ontwikkelingsgeschiedenis van de Kempense Heuvelrug en valleien. De historische vestenstad Herentals aan de Kleine Nete, op een boogscheut van de heuvelrug, speelt een hoofdrol in de wording van het moderne landschap. De sporen en verhalen uit het verleden zijn verzameld in beeld, kaart en verhaal.

De landschapsbiografie omschrijft de karakteristieken -zeg maar- de ziel van de plek. In de landschapsvisie worden ambities uitgetekend om integraal te werken aan het landschap. Dit boek is een vervolg op de landschapsvisie ‘Kempense Heuvelrug tussen Lichtaart en Kasterlee’ opgemaakt in 2015. Voor het eerst in Vlaanderen werd met de methodiek van een landschapsbiografie gewerkt aan een landschapsvisie en toeristisch ontwikkelingsplan, dat de naam ‘Slapende Reus’ kreeg. Deze integrale en gebiedsgerichte aanpak heeft goed gewerkt; de gestelde ambities en nieuwe aanpak zorgden voor het aantrekken van Europese, Vlaamse en Provinciale middelen, alsook het lokale bestuur zorgde mee voor snelle realisatie.

Deze landschapsbiografie en –visie wil de rijkdom van het landschap ontsluiten als wetenschappelijk document, maar evenzeer lokaal ruimtelijk beleid, beheerplanning en toerisme voeden. Met een scherper inzicht in het natuurlijke landschap, het historisch landgebruik en de karakteristieken van een plek kan over de sectoren heen gewerkt worden aan klimaat, erfgoed- en landschapszorg, duurzaam en betekenisvol toerisme.

Het boek kwam tot stand dankzij een uitgebreide stuurgroep met betrokken Vlaamse diensten en lokale stakeholders. Bijzondere dank gaat uit naar de lokale experten en de landschapsgidsen van de Kempense Heuvelrug voor hun inbreng en hun inzet als ambassadeurs van het gebied.

Dit boek is weerom een startpunt voor het aantrekken van middelen naar het gebied, en het verder uitbouwen van een gebiedsgericht project en samenwerkingsverband rond het landschap van de heuvelrug.

UITGEVOERD IN 2021

 Begeleiding landschapsvisie- en –biografie tot boek

 Begeleiding druk, promotie en verdeling boek ‘Kempense Heuvelrug en valliegebieden’  Aanvraag PDPO-project ‘Kempense Heuvelrug, met een landschapsbiografie werken aan natuur, erfgoed en landschap’ (goedgekeurd, opstart januari 2022)  Begeleiding werken De Brink/ landschapsgidsen ‘Oude Belgen op de Heuvelrug’  Vormgeving brochure ‘Oude Belgen op de Heuvelrug’  Lezingen en opleiding : o Opleiding landschapsbiografie agentschap onroerend erfgoed, voorstelling case Kempense Heuvelrug en toepassing van de methodiek landschapsbiografie o Lezing en excursie studenten landschapsontwikkeling KASK Gent, Hoge Rielen en Kempense Heuvelrug Kasterlee o Lezing provinciale landschapsdag, voorstelling project Kempense Heuvelrug

Educatief pakket ‘Oude Belgen op de Heuvelrug’

Landschapsgidsen Kempense Heuvelrug bouwden een ‘spieker’, een prehistorisch opslagschuurtje op het jeugddomein De Brink in herentals, gelinkt aan de educatieve werking ‘Oude Belgen op de Heuvelrug’

GEPLAND IN 2022

 Uitvoering PDPO project ‘Kempense Heuvelrug’

Korte inhoud: de landschapsvisie wil de kwaliteiten van het landschap sterker leesbaar krijgen, vrijwaren en versterken en daarbij inspelen op de uitdagingen van de toekomst en actuele beleidslijnen rond vergroening, erfgoedzorg, landschapstoerisme, ontharding en klimaatadaptatie. In het project leggen we de nadruk op realisatie van de visie met acties rond landschapsherstel, duurzame recreatieve en ontwikkeling en draagvlakverbreding.

Acties: o Landschapsherstel o Verbeteren recreatieve zonering, onthaal en aanbod volgens huisstijl Kempense Heuvelrug o Implementatie landschapsbiorafie en –visie via gebiedscoalitie Kempense Heuvelrug en themawerkgroepen o Ondersteuning landschapsgidsen en educatieve werking o Optimaliseren website www.kempenseheuvelrug.be: overzicht recreatief aanbod – digitaliseren landschapsbiografieën

Inrichtingsvisie focusgebied Bosbergen Herentals – uitwerking landschapsherstel , aanleg zone struinnatuur, recreatieve ontsluiting en beheer en ontsluiting prehistorisch erfgoed (celtic fields) via PDPO-project