รูจักรถโดยสารสาธารณะ เพื่อรักษาสิทธิประโยชนของตัวเอง ทําไมตองรูจักรถโดยสารสาธารณะ??? เชื่อวา...ทุกคนคงเคยใชบริการรถโดยสารสาธารณะ แลวรูกันหรือไมวาพวกเรามีสิทธิที่ จะไดรับบริการที่มีคุณภาพและมีมาตรฐานความปลอดภัย สิทธิในการรองเรียนเมื่อไมไดรับ ความเปนธรรม รวมทั้งสิทธิที่จะไดรับการชดเชยเยียวยาเมื่อเกิดความเสียหาย ดังนั้นเราจึงตอง รูกอนวา “รถโดยสารสาธารณะ” คืออะไร การบริการที่มีคุณภาพและความปลอดภัยเปน อยางไร เพื่อจะไดใชสิทธิของทุกคนใหเต็มที่ และยังสามารถชวยเปนหูเปนตา ตรวจสอบและ เฝาระวังรถโดยสารสาธารณะใหมีความปลอดภัยมากยิ่งขึ้น ป จ จุ บั น มี ก ารนํ า รถตู โ ดยสารมาใช เ ป น รถ โดยสารสาธารณะมากขึ้นจากรายงานมาตรฐานดาน ความปลอดภั ย ของรถในระบบรถโดยสารประจํ า ทาง: การกําหนดมาตรฐาน การบังคับใชและการ ตรวจสอบ โดยสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศ ไทย พบว า ระหว า งป 2549-2553รถตู โ ดยสาร ประจําทางมีอัตราเพิ่มขึ้นเฉลี่ยรอยละ 72.75 ตอป
จํานวนรถตูโดยสารประจําทาง 20,000
17,957
18,000 16,000 14,000
12,133
12,000 10,000
8,918
8,000 4,968
6,000 4,000
3,230
2,000 0 ป 2549 ป 2550 ป 2551 ป 2552 ป 2553
: รถมาตรฐาน 2 (จ) เปนขอมูลโดยประมาณจากจํานวนรถตาม ถึ ง แม ว า หน ว ยงานภาครั ฐ ได มี ก ารกํ า หนด หมายเหตุ เงื่อนไขการเดินรถ ที่มา:รายงานมาตรฐานดานความปลอดภัยของรถในระบบรถโดยสารประจําทาง: มาตรการเพื่ อ ลดป ญ หาอุ บัติ เ หตุ ของรถตูโ ดยสาร การกําหนดมาตรฐาน การบังคับใชและการตรวจสอบ สาธารณะ อั น ได แ ก การนํ า เทคโนโลยี RFID (Radio-frequency identification: RFID) มากํากับความเร็วของรถตูโดยสารสาธารณะ และ มีระเบียบใหรถตูโดยสารสาธารณะติดตั้งเข็มขัดนิรภัย เพื่อเพิ่มความปลอดภัยกับการโดยสาร ก็ยังเปนมาตรการที่ไมเหมาะสมและไมครอบคลุมทุกปญหา
1
ศูนยวิชาการเพื่อความปลอดภัยทางถนน www.roadsafetythai.org, www.facebook.com/roadsafetygroupthailand
โดยสถิติการเกิดอุบัติเ หตุร ถโดยสารสาธารณะ 1 ครั้งจะมีผูเ สียชีวิต 1.4 คนและ บาดเจ็ บ 16.3 คน (วิ เ คราะห จ ากข อ มู ล การเกิ ด อุ บั ติ เ หตุ ร ถตู โ ดยสารสาธารณะจาก หนังสือพิมพและสื่อตางๆที่รวบรวมโดยมูลนิธิเพื่อผูบริโภคตั้งแตวันที่ 1 ต.ค. 54-11 มิ.ย. 55) จะมีผูเสียชีวิต อุบัติเหตุรถ 1.4 คนและมี โดยสาร 1 ผูบาดเจ็บ 16.3 ครั้ง คน ที่มา: จากขอมูลการเกิดอุบัติเหตุรถตูโดยสารสาธารณะจากหนังสือพิมพและสื่อตางๆที่รวบรวมโดยมูลนิธิเพื่อผูบริโภคตัง้ แตวันที่ 1 ต.ค. 54-11 มิ.ย. 55
ปจจัยที่ทําใหเกิดอุบัติเหตุของรถโดยสารสาธารณะและการบาดเจ็บหรือเสียชีวิต ปจจัย คน รถ
สาเหตุการเกิดอุบัติเหตุ พนักงานขับรถมีพฤติกรรมการขับขี่ ที่อันตราย ดัดแปลงและใชรถผิดประเภท
สาเหตุการบาดเจ็บและเสียชีวิต ผูโดยสารไมใชอุปกรณนิรภัย
โครงสรางที่มีน้ําหนักรวมจากการดัดแปลง สูงขึ้น ความแข็งแรงของฐานยึดเกาะเกาอี้และ พื้นรถไมมีหรือไมไดใชเข็มขัดนิรภัย ถนนและ มีจุดเสี่ยง จุดตัดอันตราย ถนน วัสดุขางทาง เชน แทงหิน เสาไฟฟา สิ่งแวดลอม ชํารุด ไมมีปายเตือนที่ชัดเจน ตนไมใหญ เปนตน
ความแตกตางระหวางรถตูโดยสารสาธารณะและรถตูสวนบุคคล
ประเด็น การตรวจสภาพ
รถตูโดยสารสาธารณะ ทุก 6 เดือน
จํานวนที่นั่ง
ตามที่ระบุขางรถ ไมรวมคนขับ (ไมควรเกิน 15 ที่) ใบขับขี่สาธารณะ (อายุไมนอยกวา 22 ป) พรบ.การขนสงทางบก ไมเกิน 10 ป วงเงินไมเกิน 10 ลานบาท/ครั้ง
ใบขับขี่ การกํากับดูแล อายุรถ พรบ.คุมครอง ผูประสบภัยจากรถ
2
รถตูสวนบุคคล 7 ปแรกไมตองตรวจ หลังจากนั้น ตรวจปละ 1 ครั้ง ไมเกิน 12 ที่นั่ง (รวมคนขับ) ใบขับขี่สวนบุคคล (อายุไมนอยกวา 18 ป) พรบ.รถยนต ไมกําหนด วงเงินไมเกิน 5 ลานบาท/ครั้ง ศูนยวิชาการเพื่อความปลอดภัยทางถนน
www.roadsafetythai.org, www.facebook.com/roadsafetygroupthailand
การเลือกใชรถโดยสารประจําทางและรถโดยสารไมประจําทาง วิธีการจําแนกรถโดยสารสาธารณะและรถสว นบุคคล สังเกตงายๆ จากการดูปาย ทะเบี ย น ถ า เป น รถโดยสารสาธารณะแผ น ป า ยทะเบี ย นจะมี พื้ น เป น สี เ หลื อ งสะท อ นแสง ตัวอักษรสีดํา ขนาดปายจะใหญกวาปายทะเบียนรถยนตสวนบุคคลเล็กนอย รถโดยสารประจํา ทางเลขทะเบียนจะขึ้นตนดวยเลข 1 รถโดยสารไมประจําทางหรือรถทัศนาจรเลขทะเบียนจะ ขึ้นตนดวยเลข 3 ถาเปนรถยนตนั่งสวนบุคคลเกิน 7 คน (รถตู) แผนปายทะเบียนเปนสี ขาว ตัวอักษรสีฟา (หรือสีดํา)
รถโดยสารประจําทาง
รถโดยสารไมประจําทาง
รถสวนบุคคลเกิน7คน
- เลือกใชรถโดยสารใหถูกประเภทรถตูโดยสารประจําทางตองระบุ เสนทาง จํานวนที่นั่ง ขางรถตู - พนักงานขับรถตองมีใบขับขี่สาธารณะ - มีการตรวจสภาพรถทุก 6 เดือน - ตรวจสอบวามีอุปกรณนิรภัย เชน เข็มขัดนิรภัย คอนทุบกระจก และถังดับเพลิง เปนตนและผูโดยสารควรคาดเข็มขัดนิรภัย -ไมควรใชรถ 2 ชั้นในเสนทางเสี่ยง เชน ทางลาดชัน เปนตน - รถโดยสารสาธารณะตองมีสมุดประจํารถ (ตามกฎกระทรวง 50) - หากเห็นวาคนขับมีการขับขี่ที่อันตราย ตองเตือนทันที และรายงาน 1584
3
ตามกฎหมายวาดวย การขนสงทางบก *รถโดยสารประจําทาง หมายถึงรถที่ใชในการ ขนสงผูโดยสารเพื่อ สินจางตามเสนทางที่ กําหนด *รถโดยสารไมประจํา ทาง หมายถึงรถที่ใชใน การขนสงผูโดยสารเพื่อ สินจางโดยไมจํากัด เสนทาง *รถโดยสารสวนบุคคล หมายถึงรถที่ใชในการ ขนสงผูโดยสารเพื่อ การคาหรือธุรกิจของ ตนเอง ซึ่งบรรทุก ผูโดยสารไดตั้งแต 12ที่นั่ง ขึ้นไป และมีน้ําหนักรถ เกินกวา1,600 กิโลกรัม ขึ้นไป
ศูนยวิชาการเพื่อความปลอดภัยทางถนน www.roadsafetythai.org, www.facebook.com/roadsafetygroupthailand