KUIP 3.0 HAND IN HAND VOOR DE MODERNISATIE VAN DE KUIP
KUIP 3.0 HAND IN HAND VOOR DE MODERNISATIE VAN DE KUIP
Versie 1.02 - 26 april 2013
KUIP 3.0 HAND IN HAND VOOR DE MODERNISATIE VAN DE KUIP
VOORWOORD
VOORWOORD Vol trots presenteren wij ons plan De Kuip 3.0. Met dit plan komen wij onze toezegging na een volwaardig alternatief te bieden voor de nieuwbouwwens van de Feyenoord-familie. Hiermee ronden wij een intensieve fase van planvorming af. Met dit plan tonen wij aan dat het heel goed mogelijk is de Kuip de benodigde upgrade te geven binnen een voor alle partijen realistisch budget. En over vooruitgang gesproken, met een investering van ‘slechts’ € 117 miljoen weten we het sportieve budget van Feyenoord te verdrievoudigen. Feyenoord blijft spelen in de enige echte Kuip en de 12e man groeit uit naar een maximum van 63.000. Naast deze uitbreiding brengen we alle faciliteiten op topniveau. De veiligheid, gebruikersvriendelijkheid en transparantie van het stadion stonden hoog in het vaandel bij de ontwerpers. Het plan bestaat uit een ontwerp met een uitgewerkte kostenraming. Deze kostenraming is gecheckt en wordt onderschreven door gerenommeerde marktpartijen.
gebruik gemaakt van benchmarkgegevens van de KNVB en beschikbare marktgegevens. Kortom een compleet, goed onderbouwt, realistisch en aantoonbaar optimaal plan dat de toekomst van Feyenoord en Rotterdam juist weet te combineren met behoud van de prachtige Kuip. Graag willen wij een ieder bedanken voor de steun en waardevolle input. Dit heeft geholpen bij de totstandkoming van dit plan. Wij zijn klaar. Nu vertrouwen wij erop dat de politiek en alle betrokkenen een gezond besluit nemen. We hopen vervolgens ook op nieuw elan binnen de Feyenoord-familie zodat ‘Hand in Hand’ gewerkt kan worden aan een glorieuze toekomst van Feyenoord in de Kuip. Namens de dertig vrijwilligers van het ReddeKuip team, Erwin Eekelaar Voorzitter Stichting ReddeKuip
5
VOORWOORD
DEEL 1: MASTERPLAN
KUIP 3.0 HAND IN HAND VOOR DE MODERNISATIE VAN DE KUIP
SAMENVATTING
SAMENVATTING Aanleiding
Historie
In potentie de grootste club van Nederland en in essentie het beste
Feyenoord, meer dan 100 jaar oud. De Kuip, meer dan 75 jaar oud.
stadion van Europa. Dat is Feyenoord en dat is De Kuip, op en top
De eerste club in Nederland die de Europacup en wereldbeker heeft
Rotterdams en onlosmakelijk met elkaar verbonden. In het verleden,
gewonnen en ook de laatste club met een internationale prijs. Het
maar zeker ook richting de toekomst. Dat is het geloof en de over-
eerste stadion met vrijhangende tribunes, hét voorbeeld voor andere
tuiging van ReddeKuip.
grote stadions in Europa. 14 landstitels voor Feyenoord en 5 sterren voor het stadion. Iconen voor Rotterdam en ver daarbuiten. Respect
ReddeKuip is een groep mensen met passie voor Feyenoord, liefde
voor het verleden, vizier op de toekomst.
voor De Kuip en betrokkenheid bij de stad Rotterdam die in hun vrije tijd de benodigde kennis en expertise hebben ingebracht. Dit heeft
Ambitie en doel
geleid tot een onderzoek en planuitwerking voor de modernisatie van
Een leidende rol in het Nederlandse voetbal. Dat is de missie van
De Kuip als alternatief voor de te snelle en onduidelijke keuze van
Feyenoord en dat is de koers van dit plan. Structureel in de top 3 van
de Feyenoord-familie voor nieuwbouw. Een keuze die impliciet het
Nederland met een begroting van minimaal 80 miljoen euro is het
afschrijven en zelfs een reële kans op sloop van het huidige stadion
doel. Het moderniseren van De Kuip tot een internationale topac-
tot gevolg heeft.
commodatie die zijn 5 sterren voor lange tijd waarmaakt. Niet alleen voor voetbal, maar ook als levendige ontmoetingsplek doordeweeks.
Gestart voor het behoud van bestaande De Kuip is het initiatief
Dat is wat we realiseren met De Kuip 3.0.
inmiddels uitgegroeid tot een volwaardig plan voor een complete modernisatie tot een internationaal topstadion in een levendig
Het Concept
verblijfsgebied. Niet als doel op zich, maar juist om de structurele
Door de modernisatie groeit De Kuip in de 3e levensfase door tot een
vooruitgang van Feyenoord en Rotterdam-Zuid te realiseren. Juist
‘Baken in de verte’. Een concept dat voorziet in een mix van voorzie-
door de potentie van de club en essentie van het stadion op waarde
ningen voor Feyenoord en Feyenoorders, voor zakelijke bezoekers,
te schatten en te benutten
voor jong talent en voor alle Rotterdammers. Een levendig, aantrekkelijk en goed bereikbaar verblijfsgebied, typisch Rotterdams.
Dit plan is in de eerste plaats geschreven voor een objectieve en transparante beoordeling van de stadionvarianten, maar bovenal om
Het is ook een ‘slim stadion’, voorzien van de meest moderne ICT-
met de met club, stadion, supporters, gemeente Rotterdam, zakelijke
infrastructuur staat het letterlijk in verbinding met de supporters
achterban, aandeelhouders, amateurtak en andere partners hand in
en bezoekers. Hierdoor is goede communicatie en klantgerichtheid
hand verder te werken aan de gezamenlijke toekomst van Feyenoord
mogelijk. En uiteraard een duurzaam stadion. Modernisatie is per
en Rotterdam. van duurzaamheid en energiehuishouding wordt er verbeterd. Dit alles wordt gerund door een professionele organisatie waar service, hospitality en beleving van supporters en bezoekers centraal staat.
9
SAMENVATTING
Masterplan-Ontwerp De Kuip 3.0 voldoet aan alle eisen zoals gesteld in het Programma van Eisen. Capaciteit van 63.000 stoelen, waarvan 7.000 voor zakelijke bezoekers met alle benodigde vierkante meters. Het enige verschil is dat er geen dak op zit en een parkeergarage ontbreekt. Het stadion wordt voorzien van een extra derde ring door het opvijzelen van het huidige dak. De nieuwe constructieve schil van het stadion voorziet in een omloop met uitgiftepunten voor zowel de tweede als derde ring, waardoor de service en het comfort wordt vergroot. De gehele Maaszijde wordt gemoderniseerd inclusief een forse uitbreiding. Hierdoor voldoet dit deel van het stadion aan de moderne eisen voor ontvangst, hospitality, horeca, internationaal voetbal, media en business. Dit is ook nog eens gesegmenteerd in niveaus voor verschillende doelgroepen. Voor het ticketpubliek wordt de kwaliteit en het aanbod van de horeca, de verblijfsruimtes en de voorzieningen sterk verbeterd. De ingangen komen in de rooilijn van het stadion waardoor het huidige hekwerk vervalt. Hierdoor wint het stadion aan vriendelijkheid en krijgt het een betere binnen-buitenrelatie. Dit komt letterlijk tot uiting kunnen uitgeven. De omgeving van het stadion moet vooral opener, groener, prettiger en levendiger worden gemaakt We hebben hiervoor concrete ideeĂŤn voor onder andere de inrichting van de openbare ruimte aangereikt. Investering De stichtingskosten voor de modernisering bedragen â‚Ź 117 miljoen. Dit bedrag is gecheckt en bevestigd door gerenommeerde marktpartijen. Genoemd bedrag is exclusief de inrichting van de omgeving.
DEEL 1: MASTERPLAN
SAMENVATTING
12
ten van € 117 miljoen) is het resultaat positief in het jaar 2020. Vanaf Voor de exploitatie gaan we uit van 27 evenementen, waarvan 25
dit jaar loopt het resultaat verder op in positieve zin.
wedstrijden en 2 grootschalige evenementen. Voor het volledig realiseren van deze evenementen is een periode van 8 jaar gerekend
Opgemerkt kan nog worden dat zeker in de beginjaren gespeeld
om in te groeien.
kan worden met het spelersbudget. In het eerste jaar bedraagt dit bijvoorbeeld al € 29 miljoen. Een lager spelersbudget in de eerste
Door de extra evenementen en grotere (zakelijke) capaciteit wordt
jaren levert enerzijds nog steeds een forse groei op ten opzichte van
een substantiële groei van de ticket- en businessinkomsten gereali-
het huidige budget van € 12 miljoen en anderzijds ruimte voor rente
seerd. Door verbetering van de horeca is een forse groei van de inkomsten Food & Beverage reëel. Mede door de naamsbekendheid van Feyenoord en het relatief lage niveau van de huidige omzet is een groei van sponsoring, media en merchandising reëel. Daarnaast biedt verhuur van het stadion, de faciliteiten en vastgoed extra inkomsten.
periode komt deze uit op ca. € 120,6 miljoen positief.
Op basis van relatief behoudende aannames komt daarmee de
Door de relatief lage investeringskosten en een aantrekkelijke exploi-
huidige begroting van club en stadion van gezamenlijk € 51 miljoen.
stadion. Zodra er ook een deel Eigen Vermogen wordt ingebracht is
Deze omzet betreft alleen de structurele opbrengsten zonder rekening te houden met incidentele opbrengsten uit transfers en Europees
Vreemd Vermogen.
Voetbal vanaf de poulefases. Vergelijking met andere scenario’s Het voordeel van de modernisatie zijn de relatief lage huisvesting- en
Vergeleken met HNS voldoet ReddeKuip aan alle essentiële eisen.
kapitaallasten. Dit zorgt voor een acceptabel kostenniveau met als
Hierdoor is een vergelijkbare businesscase mogelijk. Na toetsing
grote voordeel dat de omzetgroei ten goede komt aan het sportieve
van de uitgangspunten van HNS blijkt dat wij aan de inkomstenkant
budget. Dit budget groeit van € 12 miljoen nu naar € 35 miljoen
structureel van lagere aannames uitgaan, waardoor de exploitatie
straks.
realistischer en minder risicovol is.
Zoals vanaf het begin aangegeven is ReddeKuip als stichting niet in
Grote vraag is waarom men bij een gelijkwaardige exploitatie voornemens is om € 245 miljoen extra te investeren?
met die van de nieuwbouw en groeit naar een structureel niveau
Afgezet tegen Nieuwbouw en Nieuwbouw + De Kuip in oude staat
van € 91 miljoen. De stichtingskosten voor de nieuwbouw bedragen
(Crimson-variant) kan worden geconcludeerd dat modernisatie van
€ 362 miljoen euro. Onze fors lagere investeringskosten van € 117 miljoen euro (liefst € 245 miljoen goedkoper) zorgt voor een haalbare
sportieve groei voor Feyenoord op en weet dit te combineren: met de realisatie van een internationaal voetbalstadion met
Inclusief afschrijving van de vorige renovatie en een reservering voor
behoud van de unieke en monumentale waarden.
de jaarlijkse rente van € 8.190.000 (7% van de totale investeringskos-
met een aantoonbare bijdrage aan een levendige en hoogwaar-
13 SAMENVATTING
dige stadionomgeving met maatschappelijk rendement voor Rotterdam-Zuid. Kortom een aantoonbaar optimaal plan voor Feyenoord, Stadion de met minimale belasting op de omgeving mede doordat om-
Kuip, de gemeente Rotterdam, de supporters en zakelijke achterban
liggende bedrijven en verenigingen blijven behouden
van de club, aandeelhouders van het stadion, bedrijven en verenigin-
zonder nadelige consequenties voor de huidige aandeelhouders
gen in de omgeving, bewoners en andere betrokkenen en belangstellenden.
Draagvlak Met ca. 20.000 handtekeningen beschikt ReddeKuip over een enorme
We vertrouwen erop dat de gemeente Rotterdam dit rapport
achterban. Ook een enquête liet met bijna 5.000 respondenten in
transparant en objectief beoordeelt en tot dezelfde conclusie en
amper twee weken tijd een duidelijke behoefte zien onder support-
besluitvorming komt. Na deze besluitvorming willen wij met de
ers, bezoekers en andere betrokkenen voor de modernisatie. Dit
gemeente en Feyenoord-familie gezamenlijk werken aan de verdere
beeld is nog een eens bevestigd door onderzoek van diverse media en politieke partijen. Dit kwam het meest duidelijk tot uiting in het de Feyenoorders en 60% van de Rijnmonders voor modernisatie zijn. Conclusie Op basis van de gegeven onderbouwing concluderen wij dat voorgestelde modernisatie juist het beste uitpakt voor Feyenoord, De Kuip en Rotterdam. Het zorgt voor de gewenste vooruitgang van
Het stadion hoeft niet afgeschreven te worden, maar transformeert juist weer tot een onderscheidend internationaal topstadion, voor zover De Kuip dat niet nog steeds is. We benaderen de gestelde ambities en realiseren de concrete doelen voor de club, stad en stadion. Feyenoord kan weer structureel een leidende rol spelen in Nederland en doet jaarlijks mee in Europa. De begrotingsdoelstelling van € 80 miljoen wordt met behoudende aannames al ruim gehaald. Het stadion is een levendige topaccommodatie die de gehele week in gebruik is. Vooral de doordeweeks activiteiten dragen bij aan een betere beleving en kwaliteit van het gebied met een positief effect voor Rotterdam-Zuid. We realiseren voor € 117 miljoen euro een vergelijkbare exploitatie. Dit voorkomt extra investeringskosten van maar liefst € 245 miljoen.
SAMENVATTING
14
De feiten van de kuip 3.0 op een rij De Kuip 3.0 voorziet in de gewenste vooruitgang van Feyenoord en Rotterdam met behoud van het stadion. Het programma voldoet aan het Programma van Eisen voor de nieuwbouw met: - 63.000 seats - Waarvan 7.000 businessseats - Alle voor internationaal benodigde voorzieningen De stichtingskosten bedragen € 117 miljoen euro exclusief BTW De bouw vindt plaats tijdens 2 zomerstops. Hierdoor ondervindt het voetbal geen last Voor de exploitatie is gerekend met 25 wedstrijden en 2 grootschalige openluchtevenementen Na modernisatie groeit de begroting van de club en stadion van 51 miljoen nu naar structureel minimaal € 91 miljoen euro. Met een gezond jaarlijks kostenniveau van ca. € 76 miljoen euro wordt de sportieve begroting bijna verdrievoudigd naar ca. € 35 miljoen euro.
Meer dan 20.000 mensen steunen ReddeKuip met een handtekening. Daarnaast is 82% van de Feyenoorders en 60% van de Rijnmonders voor modernisatie.
15 SAMENVATTING
DEEL 1: MASTERPLAN