AB vaktijdschrift voor Aandrijf - & besturingstechniek ( Motion & Control) by Rob Swart

SOFT TOUCH Programmeerbare actuatoren met zachte hand

AANDRIJVEN & BESTUREN Jaargang 24 | september 2019

AANDRIJVINGEN EFFICIËNTER

DIGITALE KABELMISSIE

RAZENDSNELLE RETROFIT

Wat gaan we zien op Efficiënt Aandrijven?

Lapp zet stip op de horizon in kabelland

Als je besturing wordt ingehaald door de tijd

Efficiënt Aandrijven 29 OKTOBER 2019 | 1931 CONGRESCENTRUM DEN BOSCH

Energiebesparende oplossingen in de gehele aandrijfketen De prijs voor elektriciteit stijgt in 2019 fors! Het is nu tijd voor de industrie om serieus te kijken naar nieuwe energiebesparende oplossingen die door fabrikanten en leveranciers binnen de energietransitie (zullen) worden aangeboden.

Dit event is een

must-visit voor:

• Machinebouwers • Ontwerpers/constructeurs • OEM • Industriële installateurs • Opdrachtgevers uit de industrie • Inkopers • Hoofden technische diensten • Technisch kader • Industrie energie

MELD U NU AAN! Kosten: • Gratis voor abonnees MYbusinessmedia (o.a. AB/Constructeur/ Elektro-Data/ Vraag&Aanbod) • Niet abonnees betalen €49,50 (excl. btw)

In samenwerking met KEEA A presentatie eerste resultaten pilot Auditprogramma energie-efficiënte aandrijfsystemen.

• Managers/consulenten van adviesbureaus

Kijk op www.efficientaandrijven.nl voor meer informatie.

DERTEC

Veiligheidstechniek voor de Machinebouw

w w w . e u c h n e r. n l

EKS

Light modular Electronic Key System Autorisatiesysteem voor eenvoudige en decentrale toepassingen Communiceert via vijf I/O Optionele uitgangen voor machineveiligheid Identificatie door middel van elektronische RFID-sleutels

IP69k

Toepasbaar in hygiënische omgevingen

EUCHNER (BENELUX) BV

P O S T B U S 11 9

N L- 3 3 5 0 A C P A P E N D R E C H T

+31 ( 0 )78 615 47 6 6

Decentraal concept. Open communicatie. Netwerkintegratie.

MOVI-C® combineert de voordelen van decentrale installatie met die van een modulair automatiseringssysteem. Kies uit MOVIGEAR® performance, het compleet geïntegreerde mechatronische aandrijfsysteem en de MOVIGEAR® classic met elektronica dicht op de motor of een asynchrone motor. Altijd inclusief: energie-efﬁciencyklasse IE5 volgens IEC TS 60034-30-2 en ongeëvenaarde systeemefﬁciency. www.sew-eurodrive.nl

INFO@EUCHNER.NL

editie 8/9 | september 2019

30 RAZENDSNELLE RETROFIT Machines die worden ingehaald door de tijd: bedreiging voor elk productiebedrijf.

22 DIGITALE KABELMISSIE Een blik op de

horizon van Lapp en de uitdagingen in kabels.

EFFICIËNT AANDRIJVEN Energiebesparende oplossingen in de gehele aandrijfketen staan centraal.

26 DIGITAAL KLEPPEN Elektronisch geregelde

28 SOFT TOUCH Programmeerbare actuatoren die net als een mensenhand uit harde en zachte materialen bestaan.

klepbesturing als vervanging van de nokkenas.

NUL EMISSIE VLIEGEN H55 vloog deze zomer voor het eerst met haar nieuwe elektrische vliegtuig.

SMEREN MET WATER Hoe glijlagers met water smeren machines efficiënter kan maken.

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

OP DE COVER De Bristell Energic scheert langs de Zwitserse Alpen. Dit vliegtuig van H55 wordt elektrisch aangedreven met een eenmotorig dubbel battery pack system, met een maximaal vermogen van 90 kW, een maximaal continu vermogen van 65 kW en een batterijcapaciteit van 50 kWh. Hoe lang kan je vliegen? Lees verder op pagina 18.

SOFT TOUCH Programmeerbare actuatoren met zachte hand

AANDRIJVEN & BESTUREN Jaargang 24 | september 2019

AANDRIJVINGEN EFFICIËNTER

DIGITALE KABELMISSIE

RAZENDSNELLE RETROFIT

Wat gaan we zien op Efficiënt Aandrijven?

Lapp zet stip op de horizon in kabelland

Als je besturing wordt ingehaald door de tijd

ADVERTEERDERSINDEX ABB 25 AE Sensors 9 Bosch Rexroth 20/21 Elsto Aandrijftechniek 37 EOA Benelux 27 Euchner Benelux 3 Groneman 7 Güdel 27 igus 38 MYbusinessmedia 2 MYbusinessmedia 17 P.E. Schall 33 Ringspann Benelux 33 RS Components 40 Schubert & Salzer Control 33 SEW Eurodrive 3 SigmaControl 25 SMC Nederland 27 Technische Unie 36 TeleRadio 38

Codes kraken, ik heb er een zwak voor. Niet dat ik er goed in ben, maar de mystiek eromheen boeit. Zo viel mijn oog deze zomer in Engeland op een boek over Bletchley Park, de plek waar in de Tweede Wereldoorlog onder leiding van Alan Turing Britse cryptologen de Enigma-codeermachines van de Duitsers kraakten. Zover ging mijn kennis ook nog wel. Maar het elektromechanisch gereedschap erachter kende ik niet; de bombe. De Enigma-machine gebruikte drie rotoren, die elk op 26 verschillende posities gezet konden worden. De bombe (een vondst van Turing) probeerde elk van deze posities en voerde daarop een test uit. Vrijwel alle 17.576 (26x26x26) posities konden door de test uitgeprobeerd worden, waarna de overgebleven mogelijke oplossingen met de hand onderzocht werden. Leuk weetje: in deze mannenomgeving werden de bombes bijna allemaal bediend door de vrouwen van Women’s Royal Naval Service. Balend dat Bletchley Park, het is tegenwoordig een museum, niet op mijn de route lag, liet ik Engeland achter. Goede reden om terug te keren. Ander nieuws? Zelf zijn we deze zomer ook aan het engineeren geslagen: Aandrijven en Besturen heeft een nieuwe lay-out! Maar dat was u natuurlijk allang opgevallen. De cover zegt het al: we nemen de vlucht naar voren. Het logo heeft een kleine facelift gekregen, de cover een verjongingskuur en het binnenwerk een schoonheidsbehandeling. Een ander font en lettertype, meer ‘rust in de pagina’s’, extra ruimte voor beeld, cijfers en mensen achter de techniek. Het is terminologie van vormgevers en bladenmakers. Een leuke sport voor onze bloedgroep, maar pas echt van waarde als u, de lezer, het nieuwe smoelwerk van Aandrijven en Besturen waardeert. We zijn benieuwd. Reserveert u trouwens 29 oktober in uw agenda? Dan staat Efficiënt Aandrijven (zie ook pagina 10) op de kalender, een dag vol energiebesparende oplossingen in de hele aandrijfketen. Nog zo’n code om te kraken. Turing zou trots zijn geweest.

R O E L VA N V E M D E HOOFDRE DAC T E U R

Bijlagen van:

R.VEM DE @ MY B U S INE SS ME DIA.NL

ForTop Automation Pilz Nederland

Meer nieuws op www.aandrijvenenbesturen.nl

MILJOENENORDER AANDRIJVING WINDTURBINES Elsto Drives & Controls heeft van windmolenfabrikant Red Wind een order gekregen voor de levering van 3.600 tandwielkasten voor toepassing in 2.5 Mw windturbines. Omgerekend komt dit neer op een transport met 80 vrachtwagens, die per keer een lading van 20 ton vervoeren. De totale order vertegenwoordigt een waarde van maar liefst 20 miljoen euro. Red Wind is onderdeel van de Duitse windturbinefabrikant Enercon. De aandrijvingen, inclusief besturingen, die door Elsto in samenwerking met de Italiaanse fabrikant BonďŹ glio1i worden geleverd, worden ingezet voor het aandrijven van de vaanverstelling (pitch) en de krui-kop

(yaw) van windturbines, net als voor de extra noodvoorziening. Paul Stokvis, CEO van Elstoâ&#x20AC;&#x2122;s moederbedrijf Stokvis Group: â&#x20AC;&#x153;Een exportorder als deze is bijzonder en is beslist niet komen aanwaaien. Sinds windenergie steeds populairder wordt in het kader van duurzaamheid, heeft de samenwerking tussen Elsto en BonďŹ glioli in de afgelopen tien jaar geresulteerd in veel opdrachten in deze sector, met nu als kers op de taart de miljoenenorder van Red Wind.â&#x20AC;? Per windturbine worden in totaal negen aandrijvingen toegepast, drie voor de rotorbladen (pitch) en maar liefst zes voor het aandrijven van de krui-kop (yaw).

TANDWIELKASTEN

mag Elsto Drives & Controls leveren aan windmolenfabrikant Red Wind voor toepassing in 2.5 Mw windturbines

MILJOEN EURO

is vrijgemaakt voor nationaal onderzoek naar een veilig IoT door bedrijfsleven, overheid en universiteiten

STODT kiest Siemens Bedrijfsopleider STODT is een samenwerking aangegaan met Siemens Digital Industries Software. Met behulp van de nieuwste Siemens-software kunnen cursisten van CNC-machines programmeren, simuleren en produceren. Alle aanwezige CNC-machines en vijf-assige bewerkingscentra bij STODT kunnen worden aangestuurd met deze NC-programmaâ&#x20AC;&#x2122;s. Cursisten zien dan direct het resultaat van hun programmeerwerk. STODT is een gespecialiseerde bedrijfsopleider op het gebied van verspanings-, meet- en productietechnologie en gebruikt tijdens trainingen en cursussen Siemensâ&#x20AC;&#x2122; NX computer-aided manufacturing (CAM) software om machines en generieke automatiseringssystemen te

besturen. Dit biedt cursisten de mogelijkheid om CNC-productie, onder supervisie van professionals en docenten, virtueel te simuleren en direct te koppelen aan een fysieke productieomgeving. Cursisten vanuit verschillende achtergronden, waaronder studenten van niveau 3 en 4 Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL), niveau 4 Beroeps Opleidende Leerweg (BOL) en medewerkers van bedrijven uit de maakindustrie kunnen hierdoor praktijkervaring opdoen met het programmeren van CNC-machines. Bovendien verzorgt STODT de Siemens NX CAM-trainingen in Hengelo en Best en fungeert daarmee als officiĂŤle trainingspartner van Siemens.

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

HYDAC NEEMT ELMA OVER

Vinci Energies neemt Koning en Hartman over Koning & Hartman komt in handen van Vinci Energies. Het technologiebedrijf, gespecialiseerd in communicatienetwerken, moet het portfolio in de ICT, telecom en industrie van Vince versterken. Koning & Hartman werd meer dan 120 jaar geleden opgericht en is van oudsher actief in de industrie, telecomsector en haar infrastructuur, door besturingssystemen te installeren en datacommunicatiediensten aan te bieden. De organisatie specialiseert zich nu in telecommunicatieoplossingen voor de industrie en kritische communicatienetwerken. Deze klantspeciﬁeke oplossingen worden voornamelijk geleverd aan industriële klanten en telecomoperators, maar ook aan organisaties in de zakelijke en ﬁnanciële dienstverlening, gezondheidszorg, openbare orde & veiligheid en openbaar vervoer. Vince Energies bedient deze markten met de merken Actemium, Axians, Omexom en Vinci Facilities. Met ruim 320 medewerkers in Nederland en België realiseerde Koning & Hartman een omzet van 66 miljoen euro in 2018. De transactie zal naar verwachting begin juli 2019 worden afgerond.

Hydac heeft in juni de activiteiten van Elma overgenomen. De specialist in hydraulische componenten en systemen voegt daarmee de elektrische aandrijf- en besturingstechniek van het bedrijf uit Soesterberg toe aan haar programma. Elma is actief in elektrische aandrijf- en besturingstechniek met technische producten en diensten, maatoplossingen op gebied van industriële automatisering, inspectie en onderhoud aan roterende machines en advies en levering van specialistische motion control componenten. Bij de overname hoort ook de aankoop van Elro SRL. Dit zusterbedrijf van Elma is gevestigd in Roemenië en houdt zich bezig met de assemblage van besturingspanelen. Hydac, dochter van het

Duitse gelijknamige familiebedrijf, is in Nederland actief in complete hydraulische systemen en componenten voor de offshore-, bagger-, luchtvaart-, mobiele-, civiele- en olie- en gasindustrie. De uitbreiding met elektrische aandrijvingen en besturingen verschaft Hydac meer mogelijkheden als totaalleverancier. Waar het bedrijf eerder de elektrotechniek moest uitbesteden, kan zij dat nu in eigen beheer uitvoeren en aanbieden. Het personeelsbestand zal naar zo’n 300 mensen worden uitgebreid. Voormalig eigenaren Van Vulpen en Varel van Elma blijven aan als directeuren van de nieuwe Hydac-vestiging. De bedrijfsvoering gaat verder onder de huidige namen Elma en Elro.

SENSOR BEHEER NAAR INDUTRADE Indutrade Benelux heeft de bedrijvengroep Sensor Beheer overgenomen. Hans Giezenberg, oprichter en voormalig eigenaar van Sensor Beheer, en Robert Timmer, senior vice president Benelux bij Indutrade, tekenden hiervoor eind juli de overeenkomst. Giezenberg blijft na de transactie aan als algemeen directeur. Onder Sensor Beheer (handelsnaam Sensor Groep) vallen de bedrijven Sensor Partners, Sensor en Vision Partners. De bedrijvengroep heeft een jaarlijkse omzet van ongeveer 8,5 miljoen euro. De technische handelsbedrijven binnen de Sensor Groep leveren sensoren voor industriële en maritieme (automatiserings)toepassingen, vooral op het gebied van contactloos detecteren, meten, controleren, tellen, bewaken en identiﬁceren. De sensoren worden ingezet in OEM-toepassingen, maar ook in productieprocessen van eindgebruikers. Sensor Groep opereert vanuit Nederland (Drunen) en België (Zellik).

VOOR HEFSCHROEFSPINDELS GA JE NAAR GRONEMAN B E ZO E K O N S O P G R O N E M A N . N L

Z-hefschroefspindel - Corrosiebestendig - Geïntegreerd zwenklager - Leverbaar in 2-3 weken

AANDRIJFTECHNIEK

Meer nieuws op www.aandrijvenenbesturen.nl

STUDENTEN STRIJDEN OM FEDA-AWARD

STRIJD TEGEN CHINESE NAMAAKLAGERS NSK blijft strijden tegen de namaaklagers. De recente inbeslagname van nagemaakte NSK-verpakkingen en etiketten in de provincie Hebei in China illustreert de omvang van het probleem. Meer dan 23.000 namaakdozen en -verpakkingen werden er in beslag genomen. Het succes in Hebei kwam er dankzij de hulp van een detective en Chinese overheidsfunctionarissen. In het namaakbedrijf werd een grote hoeveelheid nepverpakkingen van het merk aangetroffen, gestapeld op planken, in geweven zakken gestopt of gewoon op de vloer gestapeld. Bovendien werden ook inkjetprinters aangetroffen en werden er arbeiders betrapt die namaakkartons produceerden. Na een ondervraging over de in beslag genomen lagerpakketten gaf de eigenaar van het bedrijf toe dat alles namaak was. Een volgende inval een week later leidde tot de ontdekking van nog meer valse NSK-goederen. In een andere fabriek van dezelfde dader werden meer dan 90.000 vervalste dozen met valse lagers en 10 namaak printplaten van vier grote lagerbedrijven aangetroffen.

Een end-effector, een robotarm en nut-welding van teams van de hogescholen Windesheim en Amsterdam zijn de drie kanshebbers op de FEDA Young Professional Award 2019. De winnaar wordt donderdag 10 oktober bekend tijdens DFPTC in Utrecht. Het team ‘Nut-Welding add-on’ heeft de ‘Nut-Welding add-on’ ontwikkeld. Dit is een losse unit die gekoppeld kan worden aan de modulaire lasmachines van AWL. De operator legt losse aluminium delen in een magazijn, die de cobot pakt en deze in een lasmal/klem houdt. Er wordt gebruik gemaakt van een cobot op een plek waar in de modulaire machines normaliter een zogeheten ‘part rack’ geplaatst wordt in een robotcel. Het tweede genomineerde team ‘Rock Solid’ maakte in hun project gebruik van een ABB-IRB 4600 robotarm. In dit project is een end-effector ontwikkeld, waarbij met behulp van een vacuümzuignap in combinatie met een 3-tal pinnen natuurstenen worden opgepakt en verplaatst. De leden van team ‘The Egyptians’ zijn tot slot aan de slag gegaan om een end-effector te ontwerpen volgens een vacuümprincipe. Een ballon met een conisch omhulsel en een lijnzadenvulling wordt hierbij eerst opgeblazen. Eenmaal opgeblazen wordt de ballon op een object gedrukt. Vervolgens wordt deze met behulp van een vacuüm ejector leeggezogen. De druk blijft op de ballon staan, waardoor de binnenkant van de ballon vacuüm blijft. De vulling binnen de ballon trekt hierdoor strak om het object heen. Daarmee is een multifunctionele gripper ontstaan voor het oppakken en verplaatsen van verschillende objecten.

DGI Doedijns verhuist naar Zoetermeer DGI Doedijns verhuist van Waddinxveen naar een nieuw onderkomen in Zoetermeer. Samen met zusteronderneming DGI Sypack zal het een pand aan de Bleiswijkseweg betrekken. DGI Doedijns is gespecialiseerd in de engineering en productie van oplossingen op het gebied van power, motion en control-systemen en bijbehorende componenten. Frank Robben, CEO van DGI: “Binnen DGI zagen we veel synergie tussen de twee ondernemingen. Hierdoor is de wens ontstaan om de activiteiten samen te brengen op één locatie.” Het vinden van een geschikt onderkomen, voorzien van de juiste faciliteiten, was geen eenvoudige

opgave. “Doordat wij binnen DGI al onze systemen in eigen huis assembleren, spuiten en testen, moet de werkplaats, naast onze speciﬁeke wensen, ook voldoen aan een aantal wettelijke bepalingen en kwaliteitsnormen”, vertelt Robben. “Verder moet de locatie ook voorzien zijn van ruime kantoorfaciliteiten om onze engineering- en componentendivisie te huisvesten. “Om te voldoen aan alle eisen wordt het pand aan de Bleiswijkseweg aangepast en zal de werkplaats worden uitgebreid, met als resultaat een totaaloppervlakte van 8260 vierkante meter. Naar verwachting zal DGI Doedijns eind dit jaar verhuizen naar Zoetermeer.

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 4 | MAAND 2019

Ebm-papst bouwt nieuw magazijn

KUNST MET NUMERIEK BESTUURDE ZANDPLOTTER Kunstwerken getekend in het zand, volledig geautomatiseerd: als onderdeel van hun diplomaproject bij HTL Salzburg ontwikkelden studenten een numeriek bestuurde zandplotter. In de zandplotter wordt een magneet verplaatst onder het zandoppervlak, waardoor een metalen kogel op magische wijze door het zand glijdt en verschillende patronen kan creĂŤren. De technische uitvoering is gebaseerd op een X/Y besturing. Servomotoren en schroefdraad staven bewegen een magneet onder de houten plaat die de kogel door het zand beweegt. De assen worden bestuurd met behulp van een compact I/O systeem en de zandtafel wordt bediend met behulp van een modern multi-touch pad. De zandplotter wordt bestuurd door het S-Dias systeem. De compacte CPU module CP 102 fungeert als de centrale processor van de PLC. Beide synchrone servomotoren worden elk bestuurd met de DC 062 As module. De pixel LED module pl 221 zorgt voor de juiste verlichting: het zandoppervlak en het zichtvenster voor de PLC zijn voorzien van LED strips en bieden indirect licht in verschillende kleuren. Het moderne ETT 732 bedieningspaneel zorgt voor de bediening van de zandplotter. Via het multi-touch display kunnen verschillende G-code patronen eenvoudig worden geselecteerd.

Op industrieterrein Bemmer IV in Beek en Donk bouwt ebm-papst aan haar nieuwe magazijncomplex. De fabrikant van ventilatoren en motoren is met het huidige pand uit haar jas gegroeid. Sinds de verhuizing in 2014 van Helmond naar Beek en Donk is het bedrijf alleen maar verder gegroeid. Ad van Nistelrooij, directeur van ebm-papst Benelux, _beschouwt de investering als een ruimtelijke uitbreiding die door constante groei noodzakelijk is geworden. Aan de andere kant is het bouwproject een belangrijke stap voor de lange termijn zekerheid van de locatie en haar medewerkers. Niet alleen de groei van ebm-papst heeft doorgezet, ook de aanvragen vanuit de markt zijn toegenomen. Om te zorgen voor een snelle afhandeling van orders en omzetgroei te realiseren in de komende jaren was nieuwe magazijnruimte welkom. Het nieuwe magazijn beslaat 1300 m2 en wordt later dit jaar in gebruik genomen.

Aandrijftechniek

Efficiënt aandrijven 1931 Congrescentrum, Den Bosch, 29 oktober 2019 1931 Congrescentrum in Den Bosch is 29 oktober het toneel van Efficiënt Aandrijven. De organisatie van dit evenement is in handen van onder andere Aandrijven en Besturen in samenwerking met FEDA (Federatie Aandrijf- en Automatiseringtechniek) en met medewerking van KEEA (Kennisnetwerk Efficiënte Elektrische Aandrijfsystemen). Het thema mag duidelijk zijn: aandrijvingen kunnen veelal aanzienlijk efficiënter.

Op alle terreinen worden handreikingen gedaan om het energieverbruik in de industrie omlaag te brengen. Voor wie niet weet waar te beginnen: begin maart van dit jaar is de pilot voor het auditprogramma Aandrĳvingen gestart. Industrie en Kennisnetwerk EEA (Techniek Nederland, Federatie Aandrĳftechniek, Holland Pomp Groep, Rĳksdienst voor Ondernemend Nederland en Ministerie van Economische Zaken en Klimaat) werken samen aan de ontwikkeling van een auditprogramma, speciaal voor energie-efficiënte aandrĳfsystemen. Tĳdens deze pilot worden 30 audits uitgevoerd. De pilot is ter voorbereiding op een voucherprogramma met 120 audits. Deelname aan de audit is laagdrempelig, geen lang traject met ladingen papierwerk, maar concreet en met tastbaar resultaat: inzicht, grip en voorstellen voor vĳf concrete businesscases, die leiden tot directe kostenbesparingen bĳ uitvoering van de maatregelen. KEEA bespreekt op het evenement onder andere de voortgang van de pilot. Maar machinebouwers en hun klanten kunnen op Efficiënt Aandrĳven meer ‘partners’ vinden, zoals Lapp, SEW-Eurodrive, WEG, Elsto, Dertec, Bauer Gear Motor, Festo, Danfoss Drives, Groneman, Bosch Rexroth, KSB, Helukabel, A.Z. Hollink, TT&MS, SMC, Lenze, ABB, Yaskawa, Kaeser compressoren, AC Solutions, Semiotics Labs en Parker Hanniﬁn (zie ook de proﬁelen elders in dit magazine).

Efficiënt Aandrijven op 29 oktober aanstaande in Den Bosch is een uitgelezen kans om in een dag nieuw inzicht te krijgen in de producten en diensten die het energieverbruik omlaag kunnen brengen. (Foto: KSB) 10

Vierstappenplan Een ﬂink deel van de leveranciers houdt over de dag verdeeld verschillende lezingen die dieper ingaan op hun oplossingen. Kaeser Compressoren bespreekt een vierstappenplan om tot een efficiënt persluchtstation te komen en diverse praktĳkapplicaties. Want een energiezuinige IE4-elektromotor is uiteraard niet

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

“ Wet- en regelgeving, wensen van eindgebruikers, omgeving, veiligheid en eenvoudigere technologie: het bepalen van de meest efficiënte aandrijving wordt er niet simpeler op”

voldoende. En hoe zorg je dat bĳvoorbeeld een persluchtstation tĳdens de gehele levensduur blĳft presteren? Welke factoren bepalen eigenlĳk de efficiency en de kosten en hoe verhoudt zich het energieverbruik tot de kwaliteit van de perslucht? Hoe een eindgebruiker zĳn of haar persluchtsysteem heeft opgezet en of dit gehele proces van compressor, drogers, ﬁlters, leidingwerk wel efficiënt functioneert, speelt uiteraard een rol bĳ de vraag hoe efficiënt een uiteindelĳk aandrĳfsysteem wel is. Een slecht systeem geeft tenslotte een hogere prĳs per Nm3 perslucht. Kĳkend naar de jaarlĳkse energierekening voor een bedrĳf kan het aandeel van de perslucht toch nog aanzienlĳk zĳn. Het is dus zeker aan te bevelen om zuinig om te gaan met perslucht. Daarom daagt SMC – overtuigd dat pneumatiek past bĳ een duurzamere en schonere industrie – de industrie als geheel en de bezoekers in het bĳzonder in het lezingenprogramma uit, machines te ontwikkelen vanuit vĳf energie-efficiënte uitgangspunten. Keuzestress En de engineer heeft het al niet makkelĳk. Niet dat hĳ of zĳ geen kennis van zaken zou hebben op het vlak van pneumatische- en elektrische aandrĳvingen, maar het speelveld verschuift voortdurend. Wet- en regelgeving, wensen van eindgebruikers, omgeving, veiligheid en eenvoudigere technologie – het bepalen van de meest efficiënte aandrĳving wordt er niet simpeler op. Op het eerste gezicht lĳken pneumatische cilinders en ventielen nog steeds de goedkoopste optie. Of zou een servo- of stappenmotor de beste eindpapieren hebben? Festo zet op het evenement met praktische voorbeelden de verschillende aspecten uiteen die bĳ deze keuze een rol spelen. Groneman is als Nederlandse vertegenwoordiger van LinMot een van de partĳen die in de cilindervormige lineaire motoren van laatstgenoemde een interessante oplossing ziet als mogelĳke vervanger van pneumatische actuatoren. Volgens LinMot, dat namens Groneman op Efficiënt Aandrĳven zal spreken, blĳkt uit EU-studies dat het energetisch rendement van pneumatische actuatoren ver beneden de 10 procent ligt. Alleen al in Europa wordt jaarlĳks 80 TWh verbruikt voor de productie van gecomprimeerde lucht. Machinebouwers die op zoek

zĳn naar veel ﬂexibeler actuatoren voor kleinere series, een verbeterde processtabiliteit en nauwkeurige actuatorfeedback van elke productiestap zouden daarom naar de mogelĳkheden van genoemde cilindervormige lineaire motoren moeten kĳken. Beschikbaarheid en energieverbruik Dat tegenwoordig elektrische aandrĳvingen beschikbaar zĳn met een zeer hoog rendement zal niemand ontkennen. Die kunnen bĳvoorbeeld volgens KSB een substantiële bĳdrage leveren aan het reduceren van het energieverbruik van een pompsysteem. Aan de hand van een CIP-systeem (Cleaning In Place) zal KSB uit de doeken doen hoe een optimale pompselectie kan worden uitgevoerd. Daarbĳ is voor een efficiënte aandrĳving de basis altĳd een correct gekozen en optimaal werkend werktuig. De praktĳkcase heeft als uitgangspunt dat er een optimale beschikbaarheid is bĳ een zo laag mogelĳk energieverbruik. Een optimale beschikbaarheid bĳ een zo laag mogelĳk energieverbruik, in geregelde AC-aandrĳvingen is het de frequentieregelaar die deze taak met verve vervult. Maar die frequentieregelaar kan tegenwoordig nog veel meer. Danfoss Drives doet uit de doeken hoe de intelligentie van de frequentieregelaar wordt gebruikt om de toestand van de motor en de applicatie te monitoren. Het grote voordeel van dit systeem is een constante bewaking van de statorwikkelingen, de trillingen in de applicatie en het belastingproﬁel. Deellast Voor de elektronische koppelbewaking van motorreductoren heeft Bauer Gear Motor met TorqueControl 4.0 vorig jaar juni de innovatieprĳs van de Allianz Industrie 4.0 Baden-Württemberg in de wacht gesleept. Met het systeem kan overbelasting van de aandrĳving worden voorkomen. Het in de klemmenkast van de aandrĳving ingebouwde systeem kan tevens uitgebreide gebruikersdata verzamelen en delen met een overkoepelend besturingsnetwerk. Dankzĳ adaptieve lastregeling kan met behulp van de spanning de magnetisering van de motor worden geregeld. Een andere maar recentere prĳswinnaar uit dezelfde deelstaat is SEW-Eurodrive dat in juli van dit jaar de milieutechniekprĳs van de deelstaat in de wacht wist

Kaeser Compressoren bespreekt onder andere een vierstappenplan om tot een efficiënt persluchtstation te komen.

TWH

voor productie gecomprimeerde lucht

BESPAREN

met vermogensen energiemanagementsysteem

Aandrijftechniek

Ultieme wens Wat kabels en kabelsystemen betreft – welke bĳdrage leveren die aan de efficiëntie van de aandrĳfketen? Deze vraag is even legitiem als relevant. Want kabels als drager van (gemoduleerde) spanningen en stromen hebben een absolute meerwaarde in de efficiëntie, duurzaamheid en veiligheid van machines en installaties, zo weet Lapp. De ultieme wens vanuit de elektrotechniek is dat de spanning en stroom aan de uitgang van een drive in dezelfde verschĳningsvorm aan de aansluitklemmen van de motor worden aangeboden. En dat is meestal niet het geval. Efficiënte bekabeling geeft de antwoorden.

Het beste van twee werelden voor het eerst toegepast in de uitbreiding van Sluis Eefde: de nieuwe 40 procent efficiëntere elektrohydraulische aandrijving van Bosch Rexroth.

KOM IN CONTACT Kijk voor meer informatie over het programma, de partners en toegang tot het evenement op www.efficientaandrijven.nl. Uiteraard is toegang voor abonnees van Aandrijven en Besturen gratis.

te slepen. Het vermogensen energiemanagementsysteem in kwestie kan tot 35% besparen op energiekosten, piekbelastingen van het net voorkomen en de hele installatie uit te leggen op gemiddeld en niet op piekvermogen. En zonnepanelen koppelen aan je aandrĳving is ook mogelĳk. Hoe dat in elkaar steekt komt het hoofd Ontwikkeling van SEW-PowerSystems zelf uitleggen. Teruglevering Voor die dynamische processen die ook met het afremmen van AC-motoren te maken hebben heeft Yaskawa met de Matrix-frequentieregelaars een interessante optie. In de regelaars ontbreekt de DC-bus of tussenkring: vermogenselektronica met negen bi-directionele poorten zorgt voor de omzetting van de ingaande wisselspanning in de uitgaande wisselspanning. Dankzĳ dit werkingsprincipe – Direct Power Conversion – met bi-directionele poorten kan de regeneratieve energie direct vanuit de regelaar worden teruggeleverd aan het lokale voedingsnet. Nu is netkwaliteit onlosmakelĳk verbonden met de wens het energieverbruik van aandrĳvingen te verminderen. Steeds vaker worden geschakelde voedingen, frequentieregelingen voor motoren en LED-voorschakelapparatuur voor verlichting toegepast. Bleef de THD in het verleden beperkt tot een paar procent, nu loopt dit op tot 8% en meer. Mogelĳke gevolgen: oververhitting in elektromotoren, onverklaarbare vibraties en het afschakelen van beveiligingsautomaten. Maar ook storingen in datakabels. Vroegtĳdige tests in de ontwerpfase van een applicatie kunnen mogelĳke problemen aan het licht brengen weet TT&MS dan weer en zĳ komen dit uiteen zetten.

Ketenefficiency Ook al het gaat om energetisch rendement de ketting is zo sterk als de zwakste schakel. Maar zĳn die schakels er nog? Wellicht in de installatie die smacht naar een energetische ‘remake’. Maar uitgaand van de stand van de techniek? Moderne industriële elektromotoren zĳn inmiddels dermate ver doorontwikkeld dat de mogelĳkheden voor verdere efficiëntieverhoging complex, kostbaar en marginaal zĳn, meent Elsto. Maar met ketenefficiency is relatief eenvoudig veel winst te behalen door het vermĳden van ongeschikte combinaties en het toepassen van slimme besturingen. Besturingen, aandrĳvingen en aangedreven machines zĳn in verschillende sub-samenstellingen te meten en te vergelĳken. Daarnaast is steeds duidelĳker te achterhalen wat het negatieve effect op het milieu voorafgaand aan, tĳdens en na de normale levensduur is. Het product met het laagste energieverbruik heeft niet altĳd de minste milieueffecten. Met slimme keuzes zĳn grote besparingen in aandrĳfsystemen te behalen, zowel bĳ de initiële aanschaf als operationeel. In het geval van Bosch Rexroth kun je beter niet van keten, maar van leidingwerk spreken. Het gaat om de wereldwĳd eerste toepassing van een hybride aandrĳftechniek in de uitbreiding van Sluis Eefde, waar Aandrĳven en Besturen in nummer 5 van dit jaar al over schreef. De nieuwe elektrohydraulische aandrĳving combineert de voordelen van een elektromechanische lineaire actuator met die van een klassieke hydraulische aandrĳving. Hiermee worden de sluisdeuren bediend. Dankzĳ het compacte concept is een ruimte-verslindende kelder met aggregaat niet nodig. Bovendien is de nieuwe techniek 40 procent efficiënter ten opzichte van traditionele systemen, en draagt de aandrĳving zodoende bĳ aan het minimale energieverbruik van de sluis. •

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

Maak hieronder kennis met de sponsoren die deelnemen aan het Efficiënt Aandrijven Event

from over all the world, so that we can give

you the best solution. Our knowledge, solutions and specialised products together with a large stock is the added value a lot of ABB b.v.

customers have valued over the years. We

Bosch Rexroth B.V.

George Hintzenweg 81,

hardly lose any customer, just because we

Kruisbroeksestraat 1

3068 AX ROTTERDAM

care. Respectful and honest trade are just a

5281 RV Boxtel

Postbus 301, 3000 AN ROTTERDAM

few of our values. Our goal is also to help

Tel. 0411-651951

Tel. +31 800 9103

preserve environment and do what we can

E-mail: info@boschrexroth.nl

E-mail: contact.center@nl.abb.com

to contribute. We also like to help in good

www.boschrexroth.com

www.abb.nl

causes.

Meer ﬂexibiliteit en snelheid: in deze tijd van

steeds kortere productie- en ontwikkelings-

ABB is een baanbrekende, technologische

processen, nemen de vereisten voor

leider met een uitgebreid aanbod voor de

productiebedrijven toe. Bij Bosch Rexroth,

digitale industrie. ABB is de digitale

een van ‘s werelds toonaangevende

voortrekker met 4 klantgerichte, wereldlei-

Bauer Gear Motor GmbH

leveranciers van aandrijf- en besturingstech-

dende businesses: Electriﬁcation, Industrial

Eberhard-Bauer-Str. 37,

niek, staan we voor de uitdaging om onze

Automatisation, Motion en Robotics &

73734 Esslingen Germany

klanten baanbrekende oplossingen te

Discrete automation, ondersteund door het

Tel. +49 711 3518 0

bieden. Onze klanten proﬁteren van de

ABB Abilityty™ digitale platform.

E-mail: info@bauergears.com

middelen en innovatieve kracht van een

De business Motion is de globale marktlei-

www.bauergears.com

wereldwijde speler, en gelijktijdig ook van de diepgaande kennis over lokale behoefte.

der op vlak van motoren en drives. Onze producten, oplossingen en service worden

Innovatie sinds 1927

32.300 professionals werken als een

breed ingezet om de wereld draaiende te

In de loop van zijn 90-jarige geschiedenis

wereldwijd team om veilige, efficiënte,

houden en dagdagelijks energie te

heeft Bauer Gear Motor zich ontwikkeld

intelligente en krachtige oplossingen te

besparen. Klanten staan centraal in onze

tot vooraanstaand leverancier van

bieden voor fabrieksautomatisering,

dienstverlening; ons onderscheidend

hoogwaardige en uiterst betrouwbare

mobiele toepassingen, machinetoepassin-

vermogen op vlak van innovatie, efficiëntie

motorreductoren. Bauer heeft de weg

gen en engineering. We helpen onze klanten

en digitalisering is gericht op het genere-

bereid voor vele nieuwe motorreductoren

om hun doelen betrouwbaar te bereiken:

ren van meerwaarde voor klanten en

en zal dit ook in de toekomst blijven doen.

zoals het economisch produceren van kleine

partners.

Onze ingenieurs ontwikkelen technisch ge-

aantallen of het besparen van energie en het

avanceerde oplossingen met energiezuini-

verhogen van de productiviteit op hetzelfde

ge motoren in combinatie met optimale

moment. Door samen te werken met

tandwielkasten die onze klanten de laagst

partners, kunnen we cross-technologie

mogelijke bedrijfskosten bieden. Niet voor

oplossingen, digitale diensten en een

niets zijn onze motorreductoroplossingen

uitgebreide service aanbieden om partners

de drijvende kracht in aandrijftechniek.

in staat te stellen machines of systemen zeer

A.Z. Hollink Nederland B.V.

Competent en klantgericht als Bauer is,

efficiënt te verplaatsen. Bosch Rexroth

Laan van de Ram 49

zien wij ons als een integraal onderdeel

ontwikkelt, produceert en verkoopt

7324 BW Apeldoorn

van de waardeketen van onze klanten,

componenten en systeemoplossingen in

T. +31 (0)881 – 200 380

waardoor hun productiviteit toeneemt.

meer dan 80 landen en behaalde in 2018

F. +31 (0)881 – 200 399

Met een wereldwijde verkoop- en

een omzet van 6,2 miljard euro.

Email: nederland@azhollink.eu

expertisenetwerk ondersteunen wij u

https://nl.azhollink.nl/home/contact/

vanaf het ontwerp van uw aandrijving.

Onze medewerkers zorgen ervoor dat u de Az hollink, our best technology is human!

optimale motorreductoroplossing voor uw

A.Z. Hollink group is owned by Spillebeen

toepassing krijgt.

Holding. Our companies want to stand out and give the best solution to your problem or challenge. A customer is always appreciated and heard and wil always be seen as a independent person or company and not as a number, just because we do care. Customer satisfaction and solving problems and facing and ﬁxing challenges is our goal. We have the largest variety and best brands

Maak hieronder kennis met de sponsoren die deelnemen aan het Efficiënt Aandrijven Event

productieproces. Een juiste installatie,

landen. De ambitie van Festo is om als

reparatie of retroﬁt zal net als correctief

innovatieve partner, klanten in staat te

en preventief onderhoud de totale kosten

stellen hun concurrentiekracht te verhogen

terugdringen.

door verregaande samenwerking op het

gebied van re-engineering van bestaande machines en bij het ontwerpen van nieuwe

Danfoss Drives

machines. Door continue innovatie heeft

Vareseweg 105, 3047 AT Rotterdam

Festo een assortiment van ruim 30.000 catalogus producten en biedt zij automati-

Tel. 010 – 808 2222 E-mail: cs@danfoss.nl

FEDA

seringsoplossingen op maat voor meer dan

www.danfoss.nl

Stephensonweg 14,

200 industriële sectoren. Het uitgebreide

4207 HB Gorinchem

dienstenpakket varieert van advies en

Danfoss Drives is al ruim 50 jaar wereldwijd

Tel. 0183-822992

dienstverlening op ontwerpgebied tot en

toonaangevend op het gebied van variabele

E-mail: info@feda.nl

met logistieke en technische ondersteu-

snelheidsregeling van elektromotoren. We

www.feda.nl

ning, en van services voor installatie en

hebben een passie voor frequentieregelaars

onderhoud tot en met training en opleiding

en met de VLT en VACON frequentierege-

Met zo’n 150 leden is FEDA de belangrijk-

laars bespaart u energie en kosten. Maar

ste branchevereniging op het gebied van

onze drives kunnen nog veel meer. Ze

Aandrijf-en Automatiseringstechniek in

fungeren als een slimme sensor die de

Nederland. Onze focus ligt op het

conditie van uw motor, ventilator, pomp of

faciliteren van leden op het gebied van

compressor bewaken. Ook maken ze dure,

kennis, netwerken en promotie. FEDA

ingewikkelde servoregelingen overbodig en

WILL BOOST YOUR BUSINESS Voordelen

Groneman B.V.

zijn ze toepasbaar voor energieopslag en

- Als lid kun je onze FEDA leveringsvoor-

Postbus 24

energiebeheertoepassingen.

waarden gebruiken & natuurlijk heb je

7550 AA Hengelo

toegang tot het Business Intelligence

Amarilstraat 11

Portal.

7554 TV Hengelo

- Dutch Fluid Power Transmission Confe-

van operators en technici.

Tel.: +31-74-2551143

rence –> Samen met Vereniging Platform

Email: info@groneman.nl

Hydrauliek organiseren we al heel wat

Email: marketing@groneman.nl

ELSTO Drives

edities van DFPTC. Dit jaar is het symposi-

www.groneman.nl

Loosterweg 7, 2215 TL Voorhout,

um gepland op 10 oktober 2019. Bekijk de

Groneman en haar leveranciers zijn continu

Tel: +31(0)88 7865200

site voor meer informatie.

bezig met de ontwikkeling van nieuwe

Fax: +31(0)88 7865299

- World of Technology & Science –> de

producten en productoptimalisaties. Op

www.drives@elsto.eu

afgelopen twee edities was onze FEDA

het gebied van efficiëntie besteden we veel

ELSTO Controls

Lounge een centraal punt met zo’n 20

aandacht aan onze lineaire servomotoren

Carolus Clusiuslaan 1, 2215 RV Voorhout

stands van leden.

die een energiezuinig alternatief bieden

Tel: +31(0)88 7865800

- Twee keer per jaar organiseren wij een

Fax: +31(0)88 7865899

ledenevent, altijd een mooie mix tussen

E-mail: controls@elsto.eu

kennis uitwisselen, netwerken, een

ELSTO Drives & Controls produceert en

voor pneumatiek en hiermee een belangrijke bijdrage leveren aan CO2 reductie.

verfrissende spreker of workshop.

Wilt u uw machine aanpassen? Groneman

denkt mee en adviseert bij ontwikkelingen

levert zowel standaard als klantspeciﬁeke

voor de automatisering en optimalisatie

aandrijf- en besturingsoplossingen.

van uw productieproces. Onze activiteiten

Dankzij de ruime voorraad zijn de

zijn gericht op Besturingstechniek,

levertijden meestal kort. Als standaard

Festo B.V.

Aandrijftechniek en Verbindingstechniek.

niet voldoet ontwikkelt en produceert

Schieweg 62

Groneman levert kwaliteitsproducten die

ELSTO met eigen productiefaciliteiten uw

2627 AN DELFT

voldoen aan de eisen die men ook aan

maatwerkoplossing.

Tel. 015 - 251 88 99

zichzelf stelt: betrouwbaar, innovatief,

Vijftig jaar deskundigheid maakt ELSTO

Fax: (015) 261 10 20

kundig, oplossingsgericht en ﬂexibel.

de ideale co-engineering partner. Bij de

E-mail: sales.nl@festo.com

Neem vooral een kijkje op :

selectie en productie is de ketenefficien-

www.festo.nl

www.groneman.nl

cy, levensduur en gebruiksgemak van zowel individuele aandrijving als comple-

Festo is gespecialiseerd in de automatise-

te machine mede bepalend. Naast

ring van ”Motion in Control”-processen in

nieuwleveringen dragen ELSTO after-sa-

verschillende industrieën en wordt

les diensten bij aan de continuïteit van uw

wereldwijd vertegenwoordigd in 176

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

Helukabel BV Randweg Zuid 19

Coburg, in het noorden van Beieren. Het

folio bevat ﬂexibele kabels, connectoren,

familiebedrijf biedt producten, diensten en

kabeltoebehoren en volledig voorgecon-

volledige systemen aan, om productie- en

fectioneerde systeemoplossingen.

arbeidsprocessen te voorzien van de

LAPP-producten worden ingezet in de

energiebron perslucht.

meest uiteenlopende markten en toepas-

singen, zoals: machinebouw, robotica,

6021 PT Budel

voedingsmiddelen- en drankindustrie en

Tel: +31 (0) 495 499 049

fotovoltaïsche systemen. Door de

E-mail: info@helukabel.nl

wereldwijde oriëntatie van LAPP zijn er momenteel 18 productielocaties, 44 eigen

www.helukabel.nl KSB Nederland BV

verkoopvestigingen en 100 verkooppart-

HELUKABEL® is een Duits familiebedrijf dat

Postbus 211

ners. Momenteel telt LAPP wereldwijd

in 40 jaar is gegroeid tot één van de meest

1160 AE Zwanenburg

4245 medewerkers, 48 daarvan zijn

toonaangevende kabelproducenten ter

Wilgenlaan 68

werkzaam bij LAPP Benelux B.V. in Waalre,

wereld. Vanuit ons Duitse logistieke

1161 JN Zwanenburg

Nederland.

centrum in Hemmingen-Stuttgart en ons

Tel 020 4079800

Nederlandse distributiecentrum in Budel,

E-mail: infonl@ksb.com

zijn wij in staat om zeer korte levertijden en

www.ksb.nl

hoge servicegraad te realiseren. HELUKABEL® heeft meer dan 33.000 producten

KSB levert al bijna 150 jaar betrouwbare

Lenze B.V.

voorradig voor de volgende toepassingen:

pompen en afsluiters voor alle capaciteiten,

Postbus 3101

- Industriële kabels & enkeladers;

temperaturen en drukken voor o.a. de

5203 DC ’s-Hertogenbosch

- Infrastructuurkabels en draad;

industrie, chemie, overheid en gebouwen.

Ploegweg 15

- Data, Netwerk en Bus Technologie;

Wij zijn in staat om oplossingen te bieden

5232 BR ’s-Hertogenbosch

- Rupskabels;

die voldoen aan de technische eisen van nu

Tel. +31 73 645 65 00

- Maatwerk Kabels;

en die voor de toekomst.

E-mail: sales.nl@lenze.com

- Voor-geassembleerde kabels;

KSB maakt zich al jaar en dag sterk voor

www.lenze.com/en-nl/

- Windmolen en zonnepaneel kabels;

een laag energieverbruik en maximale

- Spiraalkabels;

beschikbaarheid door betrouwbare

Lenze is een toonaangevend global

- Media Technologie;

innovatieve producten met hoge rende-

familiebedrijf op het gebied van automati-

- Kabeltoebehoren. Onze kabels worden

menten. Ruim 70 medewerkers zetten zich

sering voor de machinebouw. Met het

getest, zijn van topkwaliteit en bieden

in Nederland in voor de beste service en

probleemoplossend vermogen dat is

oplossingen op maat!

dienstverlening. Onze ingenieurs en

ontwikkeld in meer dan 70 jaar ervaring is

technici beschikken over jarenlange

Lenze een sterke partner voor al zijn

Helukabel, the worry-free

ervaring met zowel KSB producten als

klanten. Het portfolio omvat hoogwaardige

cable experience!

producten van andere producenten. Om

mechatronische producten en pakketten,

klanten op locatie optimaal te kunnen

krachtige hard- en softwaresystemen voor

bedienen, beschikt KSB Nederland ook

machineautomatisering, evenals services

over een uitstekend servicenetwerk met

voor digitalisering in sectoren als Big Data

werkplaatsen in Zwanenburg en Heinen-

Management, Cloud- of Mobile-oplossin-

KAESER COMPRESSOREN B.V.

oord en Authorized Service Partners in het

gen en software in het kader van Internet

Postbus 85, 7550 AB Hengelo

noorden en zuiden van het land.

of Things (IoT).

Morseltoven 10,621 HB BORNE

Lenze kent wereldwijd ongeveer 3700

Tel. 074 - 2452 900

medewerkers en is vertegenwoordigd in

info@netherlands@kaeser.com

meer dan 60 landen. In het kader van de groeistrategie blijft Lenze op het gebied

https://nl.kaeser.com/ LAPP Benelux B.V.

van Industrie 4.0 in de komende jaren sterk

KAESER Compressoren B.V. is een

Van Dijklaan 16, 5581 WG Waalre

investeren, met als doel het vergroten van

dochteronderneming van de Duitse

Tel: 040-228 50 00

omzet en winstgevendheid.

KAESER Kompressoren SE, één van de

Fax: 040-228 50 10

leidende fabrikanten ter wereld van

info.lappbenelux@lappgroup.com

compressoren en producten op het gebied

www.lappbenelux.com

van persluchttechniek. Het bedrijf is in meer dan 100 landen en op alle continen-

LAPP is een toonaangevende producent

ten vertegenwoordigd door een uitsteken-

en leverancier van hoogwaardige merk-

de verkoop- en serviceorganisatie. Het

producten op het gebied van kabel- en

hoofdkantoor van KAESER staat in

verbindingstechnologie. Het bedrijfsport-

Maak hieronder kennis met de sponsoren die deelnemen aan het Efficiënt Aandrijven Event

kantoor) en Eindhoven (Technology Center). In Eindhoven verzorgt SMC de assemblage van klantspeciﬁeke oplossingen en vindt het onderhoud van SMC Thermo Chillers plaats.

Parker Hanniﬁn B.V.

SEW-EURODRIVE B.V.

Edisonstraat 1, 7575 AT Oldenzaal

Industrieweg 175

Tel: 0541 585 000

3044 AS ROTTERDAM

E-mail: parker_nl@parker.com

Tel. (010) 44 63 851

www.parker.nl

E-mail: info@sew-eurodrive.nl

www.sew-eurodrive.nl Parker Hanniﬁn Benelux maakt deel uit van

TTMS B.V.

de Amerikaanse Parker Hanniﬁn Corporati-

SEW-EURODRIVE – Driving the world

Frankweg 25, 2153 PD Nieuw-Vennep

on. Met een omzet van meer dan 14 miljard

Het elektriciteitsverbruik van machines

Tel. 0252-621 080

dollar in het ﬁscale jaar 2019, is zij ’s werelds

reduceren, een vastgelopen tandwielkast in

E-mail: info@ttms.nl

grootste en meest diverse producent van

het weekend repareren, een productielijn

www.ttms.nl

producten en systemen voor aandrijving en

met decentrale techniek moderniseren,

besturing. Parker zorgt voor speciﬁeke

SEW-EURODRIVE helpt om kosten te

Total Test & Measurement Support

oplossingen voor een groot aantal mobiele,

besparen.

(TT&MS) is gespecialiseerd in het leveren van meetoplossingen met elektronische

industriële & maritieme markten en is actief SEW-EURODRIVE is wereldwijd de

testen meetapparatuur. We ondersteunen

trendsetter in aandrijftechniek. Wij leveren

u dan ook graag bij het zoeken naar de

oplossingen voor aandrijf- en besturings-

optimale conﬁguratie voor uw applicatie.

technische vraagstukken in vele takken van

We richten we ons voornamelijk op deze

de industrie, van attractieparken tot

vijf divisies:

Semiotic Labs BV

verrijdbare havenkranen.

- Power

Bargelaan 24, 2333 CT Leiden

Solide pijlers van ons bedrijf zijn de

- Algemene instrumentatie

Tel. 085 303 1178

modulaire opbouw en het decentraal

- Temperatuur en elektrische kalibratie-

E-mail: info@semioticlabs.com |

assembleren van onze aandrijvingen. Wij

www.semioticlabs.com

hebben wereldwijd > 17.000 medewerkers

- Video / Audio testapparatuur

in 80 drive technology centers en vestigin-

- Data-acquisitie

in 50 verschillende landen.

Semiotic Labs levert met SAM4 een unieke

middelen

gen in 51 landen.

predictive maintenance-oplossing voor

Denk hierbij aan producten voor net

elektromotoren en rotating equipment

Ons motto is Driving the world. Met onze

simulatie, batterij testen, batterij emulatie

waarmee opkomende schade aan motor en

producten, service en trainingen zorgen

en het testen van net vervuiling. Maar ook

applicatie in een vroeg stadium wordt

we ervoor dat machines en installaties in

oscilloscopen, power analyzers, (regenera-

gedetecteerd. Daarmee voorkomen klanten

beweging blijven. In Nederland doen we

tieve) AC en DC loads, arbitraire functie

ongeplande stilstand van machines op

dat vanuit onze hoofdvestiging in

generators, temperatuur ovens, video

basis van real-time inzichten in de conditie,

Rotterdam en vanuit onze regiovestigin-

generatoren en analyzers en nog veel meer.

prestaties en het energieverbruik van

gen in Zutphen, Venlo, Purmerend en

Een prettige en duurzame samenwerking

gemonitorde assets.

Gorredijk.

staat bij ons voorop. Maak gebruik van

In tegenstelling tot conventionele oplossin-

onze expertise bij het zoeken naar de beste

gen die gebruik maken van trillingssensoren

testen meetoplossing voor uw speciﬁeke

analyseert SAM4 elektrische signalen vanuit

applicatie.

de schakelkast en detecteert het zowel mechanische en elektrische schade aan

SMC Nederland BV

motor en asset, tot ruim 5 maanden voordat

De Ruyterkade 120 1011 AB Amsterdam

machines uitvallen. Doordat SAM4 in de

Tel 020 - 531 88 88

schakelkast wordt geïnstalleerd is SAM4

E-mail: info@smc.nl

bijzonder geschikt voor het monitoren van

www.smc.nl

assets die staan opgesteld in ATEX zones of

SMC is gespecialiseerd in industriële

die werken op moeilijk bereikbare plaatsen

automatisering en is wereldwijd de

of onder zware omstandigheden. Het is

grootste leverancier van pneumatische

daarmee de meest veilige manier van

componenten. Met 12.000 basisproducten

monitoren, die bovendien informatie levert

en meer dan 700.000 varianten biedt SMC

over de belasting en het energieverbruik,

oplossingen voor de automatisering van

als basis voor het terugdringen van

productieprocessen. In Nederland heeft

energieverspilling en CO2 uitstoot.

SMC vestigingen in Amsterdam (hoofd-

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

Dankzij de WEG-oplossingen voor opwekking, overbrenging en verdeling van energie kunnen heel wat bedrijven hun rendement verhogen en hun energieverbruik, hun CO2-uitstoot en hun ecologische

YASKAWA Benelux B.V. Brainport Industries Campus 1

WEG Netherlands

voetstap verkleinen. Dit geldt vooral voor

5697 BX EINDHOVEN

Opaalstraat 60, 7554 TS HENGELO (Ov)

de olie- en gassector, de water- en

Postbus 1182 5602

Tel. 088-934 65 00

elektriciteitsbedrijven en de (petro)

BD EINDHOVEN The Netherlands

E-mail: info-nl@weg.net

chemische markt. Daarnaast ontwikkelt

Tel. 040-289 5500 | M 06 23 83 44 54

www.weg.net/nl

WEG totaaloplossingen voor projecten met hernieuwbare energie en produceert

E-mail: erik.vandriel@yaskawa.eu.com WEG is een van de belangrijkste fabrikan-

www.yaskawa.eu.com

volledige windturbinesystemen.

ten van elektrische apparatuur en omvat Onder de noemer “Clean Power“ is Efficiënt

vijf grote businessunits: motoren, energie,

Aandrijven één van de 3 pijlers van de

transmissie en distributie, automatisering

wereldwijde strategie van Yaskawa. Met

en coating. De ﬁrma stelt wereldwijd meer

innovatieve oplossingen, gebaseerd op

dan 30.000 mensen te werk en realiseerde

beproefde technologie, klanten- onder-

in 2018 een totale omzet van R$ 11,9 miljard.

steuning en kwaliteit levert Yaskawa een

Er wordt succes geboekt in een groot

bijdrage aan de energietransitie.

aantal productgroepen, waaronder IE3; IE4 en IE5 motoren, generatoren, motorreduc-

Voor Yaskawa EMEA maken 1.900

toren, inverters, softstarters, MV- en

medewerkers het verschil voor haar

HV-motoren, ATEX motoren, rookafzuig-

klanten. MCA Linear Motion en Robotics is

motoren en totaaloplossingen.

in Nederland Channel Partner voor Yaskawa.

Meld u nu aan voor de gratis nieuwsbrief! U ontvangt 2x per week de gratis e-nieuwsbrief En u blij op de hoogte van: • Productinnovaties

• Nieuws

• Leveranciers

• Vacatures

Ga naar aandrijvenenbesturen.nl/nieuwsbrief

FOTO: ANNA PIZZOLANTE

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 7/8 | SEPTEMBER 2019

Nul emissie vliegen H55, een technologische spin-off van Solar Impulse, heeft afgelopen zomer voor het eerst met haar nieuwe elektrische vliegtuig gevlogen. Aangedreven door het elektrische aandrijfsysteem van H55 en geproduceerd door vliegtuigbouwer BRM Aero, is de Bristell Energic een 2-zits volledig elektrisch vliegtuig voor pilotenopleidingen en vliegscholen. Het is een opstap naar de ontwikkeling van elektrische aandrijfsystemen voor VTOL’s (Vertical Take-Off and Landing ) en vliegende taxi’s. De Bristell Energic, met een klimsnelheid van 900 voet per minuut, beschikt over een laadvermogen van 200 kg met een maximum startgewicht van 850 kg. Energiekosten voor een uur vliegen? 7 dollar volgens de vliegers. Het aandrijfsysteem bevat een eenmotorig dubbel battery pack system met een maximaal vermogen van 90 kW, een maximaal continu vermogen van 65 kW en een batterijcapaciteit van 50 kWh. Het uithoudingsvermogen bedraagt daarmee zo’n 90 minuten, waarbij de laadtijd op een uur neerkomt. H55 richt zich op de gehele aandrijfketen, vanaf de energiebron en het beheer ervan, via stuwkracht en vermogen, tot en met de pilootinterface en besturingssystemen. Het elektrische opleidingsvliegtuig krijgt veel belangstelling van onder meer vliegscholen en luchtvaartautoriteiten. De Bristell Energic heeft een uithoudingsvermogen van 90 minuten, waardoor een missievlucht van 45-60 minuten voldoende reserves heeft voor een trainingsprogramma van vliegscholen. Oprichter André Borschberg van H55 is ervan overtuigd dat elektrisch luchtvervoer de stedelijke mobiliteit diepgaand zal veranderen en verbeteren. “Elektrische aandrijving heeft de wereld van de drones in staat gesteld, dat geldt ook voor de luchtvaart. De Bristell Energic is een springplank voor de ontwikkeling van dergelijke nieuwe luchtvaartoplossingen, waarbij veiligheid en certiﬁcering de uitdaging zal zijn.”

DE DRIJVENDE KRA

ACHTER OPTIMA Drive System Software

IndraMotion MLD Open Core Engineering

Technology Functions

WE MOVE. YOU WIN. https://drives.boschrexroth.co.uk

ACHT

ALE PRESTATIES Fietsen kan dan wel een individuele sport zijn, achter elke winnaar schuilt een team van technische experts die verantwoordelijk zijn voor het behalen van de overwinning. Op dezelfde manier zien technologische pioniers in een bedrijf het belang van aandrijving in het realiseren van optimale prestaties. Het kiezen van een betrouwbare automatiseringspartner is de sleutel tot het succes van elke machinebouwer en eindgebruiker. Alleen door de beste aandrijfoplossingen, geleverd met snelheid en efﬁciëntie, kan een bedrijf de productiviteit maximaliseren. Dus laat onze aandrijfexperts je naar die ﬁnish leiden!

Energy Efﬁciency

Safety Technology

Kabeltechnologie

Kabels digitaliseren verder Wie is er helderziend in kabelland? Voorspellen is moeilijk, vooral over de toekomst. Deze uitspraak wordt toegeschreven aan Niels Bohr en Samuel Goldwyn, Mark Twain, Robert Storm Peterson en een aantal anderen. En hoewel het moeilijk te betwisten is, is juist dat een fundamentele doelstelling van innovaties; voorspellen. Lapp stapte ervoor in de tijdmachine naar 2050.

In juni was Aandrĳven en Besturen te gast in Berlĳn waar kabelspecialist Lapp hamerde op creativiteit; digitale technologie verwerken in nieuwe producten. Los van het productniveau zoekt Lapp het in een generieke innovatieaanpak. “Het werd tĳd om ons innovatieproces om te gooien”, vertelt directielid Georg Stawowy. Daarbĳ zette het bedrĳf een stip op de horizon in 2050. Geen half werk; meer dan een kwart eeuw vooruitkĳken. Stawowy: “We hebben een sprong voorwaarts gemaakt naar 2050 en kĳken van daaruit terug naar 2030. De eerste stap in de methode was om te analyseren hoe het jaar 2050 eruit zou zien. Daaruit hebben we de megatrends geﬁlterd, voor elke trend verschillende scenario’s beschreven en de voor Lapp meest relevante scenario’s geselecteerd.” Trends verbindingstechnologie Het ging niet om het exact voorspellen van de toekomst, maar om het deﬁniëren van oriëntatiepunten voor innovatie. Op basis hiervan keek het bedrĳf welke gevolgen dit zou hebben voor LAPP in 2030. We pikken er een paar megatrends uit, waar Lapp haar koers op zal bepalen. De toekomstscenario’s dienen als leidraad voor Lapp bĳ de ontwikkeling van nieuwe producten: • Online verkoop zal hard groeien; • Digitale technologieën zullen behoeften van gebruikers digitaal herkennen en omzetten in een order;

• Elke machine en elk actief onderdeel zal in de toekomst zĳn eigen IP-adres hebben. Daarom zullen er geen zuivere stroomkabels meer zĳn, elke kabel zal ook gegevens verzenden; • Miniaturisering is niet te stoppen: chips, sensoren en machines worden steeds kleiner. Dit alles vereist ook kleinere kabels, connectoren en andere verbindingscomponenten; • Draadloze technologieën openen tal van nieuwe mogelĳkheden - bĳvoorbeeld op het gebied van mobiele machines. LAPP, als aanbieder van verbindingsoplossingen, moet dit ook kunnen bieden. • Modularisatie van de producten.

“Miniaturisering is niet te stoppen. Dit vereist kleinere kabels en connectoren” Snelle digitalisering De vrĳheid in ontwerpen, denken en creëren leidt tot een nieuw innovatieproces, Innovation for Future, dat deze trends het hoofd moet gaan bieden, waarbĳ Guido Ege, hoofd Product Management & Development bĳ Lapp, graag spreekt over de kansen van dit model. “Economische verandering door snelle digitalisering, nieuwe businessmodellen en onzekerheid over de toekomst vragen ook om een

nieuwe aanpak van het innovatieproces.” En zoals zo vaak worden ze geboren uit eerdere ervaringen. Zo geeft Ege twee voorbeelden. Leveranciers van kabelbomen kopen bulkkabelproducten, connectoren en kabelwartels van LAPP en assembleren vervolgens de afgewerkte kabels. Om de eindgebruiker in staat te stellen de kabels toe te wĳzen, worden ze gemarkeerd door de leverancier. Hiervoor typt een medewerker de aanduidingen van het schakelschema van de klant in en drukt de markeertags af, die ook afkomstig zĳn van LAPP. Tĳdens de productie wĳzen andere medewerkers de labels toe aan de afzonderlĳke kabels en bevestigen ze. Dit handmatige proces is tĳdrovend en heeft een hogere foutmarge. Cloudmarkering LAPP bedacht hiervoor een oplossing, cloudmarkering. De machinefabrikant laadt de informatie voor de markeringen in de cloud, waar de leverancier ze kan downloaden en afdrukken. Het voordeel is dat elk label uniek is toegewezen aan zĳn positie in het schakelschema, wat het aanbrengen van de labels veel sneller maakt en de kans op fouten minimaliseert. Bĳ het ontwerpproces werden potentiële klanten betrokken. “Echter zĳn we te laat gaan denken over de fysieke realisatie en om een softwarepartner in te schakelen”,

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

Voorspellend onderhoud testen in het laboratorium van Lapp Kabel in Stuttgart.

SLIMME KABELTROMMEL De slimme kabeltrommel die LAPP samen met Schildknecht AG heeft ontwikkeld is een voorbeeld van samenwerking over de bedrijfsgrenzen heen. Een mechatronische module telt de omwentelingen van de kabel bij het afrollen. Software berekent hoeveel kabel er nog op de trommel ligt. De gegevens worden via een Schildknecht radiomodule naar de cloud

en naar LAPP of het bedrijfsnetwerk van de klant gestuurd. De software kan automatisch een nieuwe drum bestellen als de voorraad op de oude onder een bepaalde drempel komt. Zo vermindert de klant de voorraad en is ook diefstalbeveiliging door middel van GPS-positionering mogelijk. LAPP denkt ook na over compleet nieuwe bedrijfsmodellen zoals Pay per Use.

Kabeltechnologie “Het werd tijd om ons innovatieproces om te gooien”, zag Lapp-directielid Georg Stawowy.

RICHTPUNT

voor trends verbindingstechnologie

ALLARD VAN VEELEN Allard van Veelen is per 1 april bij Lapp Benelux en Lapp France in dienst getreden als Head of Digital Sales and Market Intelligence. Hij moet voor de specialist in kabeltechnologie de naamsbekendheid en online omzet gaan verhogen. Van Veelen bekleedde eerder diverse marketing- en managementfuncties bij bedrijven als Molex, Ricoh en Vanderlande. “De markt is in sneltreinvaart aan het veranderen, dus moeten we onze werkwijze aanpassen en investeren in online sales”, ziet Van Veelen. “In tegenstelling tot de verkoop via de traditionele kanalen, zullen losse componenten in de nabije toekomst steeds meer digitaal worden verkocht. Zo zullen klanten door conﬁguratoren zelf op ieder gewenst moment hun eigen oplossing kunnen ontwerpen.” Van Veelen geeft leiding aan de medewerkers van Product Marketing, Marketingcommunicatie en Digital Sales binnen zowel Lapp Benelux als Lapp France.

“ We hebben een sprong voorwaarts gemaakt naar 2050 en kijken van daaruit terug naar 2030”

blikt Ege nu terug. Door gebrek aan tĳd, budget en verantwoordelĳkheid gebeurde er een jaar lang niets. Ondertussen ligt cloudmarkering weer op schema, een dienstverlener in India ontwikkelt er nu de software voor. Voorspellend onderhoud Een ander topic is voorspellend onderhoud. LAPP bekĳkt hoe het falen van een kabel te voorspellen valt, voordat het te laat is. LAPP-ontwikkelaars vonden middelen om de effecten van veroudering en de faalkans van een kabel, en daarmee een afnemende transmissiecapaciteit, te meten. Hiervoor worden technische parameters van de kabel tĳdens het gebruik gemeten en vergeleken met de uitgebreide meetgegevens van het testlaboratorium van LAPP. Probleem was dat de oplossing technisch veeleisend was en daarom hebben de ontwikkelaars zich lange tĳd uitsluitend op technologie gericht. “In dit geval vroeg niemand zich af welke klanten zo’n systeem nodig zouden kunnen hebben en hoeveel ze bereid zouden zĳn ervoor te betalen”, zegt Ege. In het LAPP’sLab op de Hannover Messe 2019, toen de oplossing voor het eerst werd gepresenteerd, was de belangstelling enorm. Ege: “Nu willen we deze oplossing samen met onze pilotklanten verder

ontwikkelen en er een passend businessmodel voor ontwikkelen”. Innovation for Future Cloudmarking en voorspellend onderhoud laten volgens Ege zien hoe innovatieprocessen kunnen verlopen als innovatiemanagement niet past bĳ de uitdaging. In het eerste geval werd de technische implementatie vergeten, in het tweede geval de klant en het businessmodel. Voor LAPP reden om na te denken over een nieuw innovatieproces dat nieuwe ideeën kan begeleiden en tot succes kan leiden: Innovation for Future. Voor deze aanpak zĳn er drie voorwaarden waaraan parallel moet worden voldaan: er moet een technische oplossing worden ontwikkeld, er moet met minstens één potentiële klant worden gesproken en er moet een businessmodel worden ontwikkeld met alle Lapp-elementen. Innovation for Future wordt dit jaar bĳ LAPP geïntroduceerd. Als het innovatieconcept zĳn waarde bewĳst, zal het de onderneming ingrĳpend veranderen, verwacht Ege: “Het gaat immers niet alleen om individuele productinnovaties. We evolueren van een leverancier van fysieke producten naar een leverancier van oplossingen. En dat beïnvloedt proces, logistiek en management.” •

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

Wireless Multi-Touch operating freedom redefined

WIRELESS DATA TRANSFER maximale besturings vrijheid

Het mobiele besturingspaneel is voorzien van een 10.1 inch projective capacitive touch screen, alsmede een EDGE2 Technology processor OPC UA compatible SAFETY FUNCTIONS VIA WLAN Actief verlichte noodstop knop, sleutel schakelaar en bevestigings knop zijn geĂŻntegreerd

+ # !! ! )' ( # ' ,$' ) + ' '* ) $$' ! )'$"$)$' # # # *()' $$ ) *( $" # ) - )) # $% # ' /#) $$ ' # " #)("$)$' # # # ' -* # ' &* #) ' ! '( + # $) $# )'$*, ' # " ) #- #! # # /! $% ' ) $# ! # " ! *) # ( +$$' ! #

-$ $#( ) #( ) /#) # ' + # + #) $% $ )$ ' # ) $# ' ( #)'*" # # $(

Besturingstechniek

Digitaal kleppen Elektronisch geregelde klepbesturing Elektronisch geregelde klepbesturing moet de digitale motor van de toekomst een boost geven. Handig in de race naar nieuwe emissievoorschriften. Brunel University in Londen doet samen met Camcon Auto onderzoek naar automotoren met de nieuwe eencilinder kleppentechnologie.

De Single Cylinder Intelligent Valve Technology (SCI) vervangt de traditionele nokkenas van een benzinemotor met digitaal geregelde elektrische kleppen.

CAMCON AUTO Intelligent Valve Technology (iVT) van Camcon Auto brengt real-time digitale controle in verbrandingsmotoren. De iVT is ontworpen voor vermindering van de uitstoot. Camcon Auto maakt en verkoopt kleppensystemen die compatibel zijn met alle benzinemotoren met ééncilinderverbranding.

Zo noemt Camcon Auto haar technologie voor de vervanging van een nokkenas door een elektronische geregelde klepbesturing. Het elektronisch gestuurde systeem moet de ontwikkeling van de automotor een boost geven, waardoor fabrikanten hopelĳk kunnen voldoen aan de nieuwe emissievoorschriften en kosten kunnen verlagen. Het zogeheten Brunel’s Centre for Advanced Powertrain and Fuels (CAPF) test de digitale kleppen van Camcon Auto op hun potentieel en precisie. De Single Cylinder Intelligent Valve Technology (SCI) vervangt de traditionele nokkenas van een benzinemotor met digitaal geregelde elektrische kleppen. Dit moet zorgen voor minder uitstoot en een verbetering van de prestaties. Een op maat gemaakte adapterplaat is ontworpen voor de mechanische interface tussen de eencilindermotor en het SCI-mechanisme. Nokkenas geëlimineerd De SCI-systemen gebruiken vier onafhankelĳke aandrĳvingen (één per klep). Het systeem is voorzien van een intelligente actuator of ‘mover’ voor elke klep. Elke draaiaandrĳving staat onder fulltime snelle terugkoppelingscontrole, waardoor met één druk op de knop elke gewenste kleptiming, -periode of -lift kan worden gegenereerd. De conventionele nokkenassen zĳn volledig geëlimineerd en de klepstand kan constant worden bewaakt met behulp van een speciale sensor. Deze technologie, die compatibel is met de meeste ontwikkelingsmotoren met één cilinder voor verbranding, werkt op zowel inlaat- als uitlaatkleppen. Dit betekent dat onderzoekers zich kunnen richten op het verminderen van emissies en het verbeteren van het brandstofverbruik. CAPFdirecteur, professor Hua Zhao: “De ﬂexibiliteit en de regelbaarheid van de technologie zullen de ontwikke-

ling van een volgende generatie aandrĳﬂĳnen mogelĳk maken met een hoger rendement, een lage koolstofuitstoot en geen uitstoot van schadelĳke stoffen voor het milieu.” Beveiliging klepbotsingen De kleppentechnologie neemt daarmee afscheid van de conventionele nokkenas en reduceert zo voor de onderzoekers de tĳd die nodig is om een reeks experimenten uit te voeren. Daarbĳ verbetert het de betrouwbaarheid van de resultaten, legt Mark Gostick, commercieel directeur van Camcon Auto, uit. “Het systeem heeft een ingebouwde beveiliging tegen storingen en automatische beveiliging tegen klepbotsingen. Elke kleppenbeweging kan worden bereikt en de klepstand kan continu worden bewaakt met behulp met sensoren. Het kan iedere kleppentrein nabootsen en maakt het mogelĳk om tĳdens de beweging nokveranderingen andere verbrandingsstrategieën uit te voeren.” Een eencilindermotor die deze apparatuur gebruikt, kan een grotere set verbrandingsdata verzamelen. Het systeem is compact, stil en vereist (afgezien van de actuators die op de cilinderkop gemonteerd zĳn) alleen voeding in de cel plus een laptop met een aangepaste interface om het systeem te bedienen. Het hele systeem, inclusief de instrumenten en de voeding van de klepstandsteller, kan worden voorzien van een interface met eigen data-acquisitie. •

KOM IN CONTACT Professor Hua Zhao en het CAPF team werken samen met Camcon Auto. Kijk ook op www.camcon-automotive.com of voor Brunel University op https://bit.ly/2lNKDiB

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

Robuust. Modulair. Betrouwbaar. Nieuwe Serie 09 robuuste CAN keypads.

Stay on track! GĂźdel TMF â&#x20AC;&#x201C; De industriĂŤle standaard voor alle merken en typen robots

Ontworpen voor E1 applicaties met functional safety en CAN bus integratie.

. Individueel 4-segmenten en RGB halo ring verlichting . Ontworpen voor functional safety: ISO 26262 & ISO 13849 . Uitwisselbare ISO 7000 of klantspecifieke symbolen . Intelligente HMIs met CAN bus integratie . Robuust design met IP67 bescherming GĂźdel AG Echelpoelweg 1b 7595 KA Weerselo Netherlands

Phone +31 541 66 22 50 Fax +31 541 66 18 74 info@nl.gudel.com

www.eao.com/nl/09

www.gudel.com

Geef energie aan uw efďŹ ciĂŤntie Wij geloven dat pneumatiek past in een duurzamere en schonere industrie, omdat wij energie-efďŹ ciĂŤnt denken. SMC daagt u uit om uw machines op basis van vijf energie-efďŹ ciĂŤnte themaâ&#x20AC;&#x2122;s te ontwikkelen: ě&#x2018;ş Genereer alleen de energie die nodig is ě&#x2018;ş Hergebruik de energie die wordt gegenereerd ě&#x2018;ş Monitor het verbruik van energie ě&#x2018;ş Gebruik alleen de noodzakelijke energie ě&#x2018;ş Denk efďŹ ciĂŤnt Wilt u meer weten? Bezoek SMC op het EfďŹ ciĂŤnt Aandrijven Event op 29 oktober in Den Bosch: www.efďŹ cientaandrijven.nl.

www.smc.nl

Robotica

Soft touch Programmeerbare actuatoren openen deuren voor ‘zachte robotica’ Onderzoekers van de TU Delft hebben goed programmeerbare actuatoren ontwikkeld die net als een mensenhand uit harde en zachte materialen bestaan om complexe bewegingen te kunnen maken. Deze materialen hebben potentieel voor zachte robots die veilig en efficiënt met mensen en tere voorwerpen kunnen omgaan.

De wetenschappers beschrĳven hun werk in het magazine Materials Horizon. “Robots zĳn meestal groot en zwaar. Maar je wilt ook robots hebben die voorzichtig te werk kunnen gaan, bĳvoorbeeld als ze met weke delen in het menselĳk lichaam omgaan. Het vakgebied dat dit onderwerp bestudeert, zachte robotica, wordt nu snel populairder”, aldus prof. Amir Zadpoor, die het onderzoek heeft begeleid. “Je bent eigenlĳk op zoek naar iets met vergelĳkbare kenmerken als de menselĳke hand, zoals een zachte grip, snelle maar toch precieze bewegingen en kracht. Dat proberen we met onze zachte programmeerbare materialen uit de 3D-printer te bereiken.” Afstembaar Dankzĳ hun zachte aanraking kunnen zachte robots veilig en efficiënt met mensen en tere voorwerpen omgaan. Voor de aandrĳving van deze nieuwe

“ We presenteren metamaterialen van meerdere materialen die worden aangedreven door vervorming en die zeer programmeerbaar zijn” generatie robots zĳn echter zachte, programmeerbare mechanismen nodig. Flexibele metamaterialen die op basis van mechanische instabiliteit werken, bieden ongekende functies die in het materiaal zelf

geprogrammeerd zĳn. Dit maakt ze heel geschikt voor zachte mechanismen. “De aanpasbaarheid van de mechanische metamaterialen die tot nu toe zĳn voorgesteld was echter erg beperkt”, zegt onderzoeker en hoofdauteur Shahram Janbaz. Programmeerbaar “We presenteren nu een aantal nieuwe ontwerpen van ultraprogrammeerbare mechanische metamaterialen, waarbĳ niet alleen de aandrĳfkracht en amplitude, maar ook de aandrĳfmodus binnen een heel wĳd bereik kan worden gekozen en ingesteld. We geven ook een aantal voorbeelden van hoe deze zachte actuatoren in robotica zouden kunnen worden gebruikt, bĳvoorbeeld als drukwisselaar, kinematische controller en als pick&place-eindeffector”, aldus Janbaz. Vervorming “De functie zit al in het materiaal zelf”, legt Zadpoor uit. “We moesten het fenomeen van vervorming daarom beter bestuderen. Ooit werd het als het toppunt van slecht ontwerp beschouwd, maar in de afgelopen paar jaar is die eigenschap onder controle gekregen en wordt het gebruikt om mechanische metamaterialen met geavanceerde functies mee te ontwerpen. Zachte robotica in het algemeen en zachte actuatoren in het bĳzonder kunnen enorm van zulke designmaterialen proﬁteren. Of het enorme potentieel van vervorming echt kan worden

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

De zachte actuatoren worden toegepast in een conventionele robotarm voor ‘pick-and-place’ taken.

ingezet hangt ervan af of de grootste beperking van de ontwerpen die tot nu toe zĳn gepresenteerd kan worden verholpen: de beperkte programmeerbaarheid ervan. Wĳ konden hogere vervormingsgradaties berekenen en voorspellen en het materiaal hier vatbaarder voor maken.” 3D-printer “We presenteren dus metamaterialen van meerdere materialen die worden aangedreven door vervorming en zeer programmeerbaar zĳn”, legt Janbaz uit. “We hebben rationele ontwerpbenaderingen gecombineerd met voorspellende rekenmodellen en met geavanceerde, ‘additive-manufacturing’-technieken, waarbĳ meerdere materialen worden gebruikt om met de 3D-printer cellulaire materialen te printen met arbitraire verdelingen van harde en zachte

materialen in de centrale delen en hoeken van hun eenheidscellen. We hebben als belangrĳkste ontwerpparameters de geometrie en ruimtelĳke verdeling van materiaaleigenschappen gebruikt en hiermee zachte metamaterialen ontwikkeld die zich als mechanismen gedragen, waarvan de aandrĳfkracht en amplitude kunnen worden aangepast.” •

In de nieuwe ontwerpen van ultraprogrammeerbare mechanische metamaterialen, kan niet alleen de aandrijfkracht en amplitude, maar ook de aandrijfmodus binnen een wijd bereik worden gekozen en ingesteld.

KOM IN CONTACT Lees de gehele publicatie uit Material Horizons op: https://rsc.li/2ZusFQt Jahram Janbaz S.Janbaz@tudelft.nl Amir Zadpoor A.A.Zadpoor@tudelft.nl

Besturingstechniek

Razendsnelle retro-ﬁt Wanneer de tijd je besturing inhaalt Machines die worden ingehaald door de tijd: ze vormen een onontkoombare bedreiging voor elk productiebedrijf. Bij PMF Machinefabriek besloten ze het culminatiepunt niet af te wachten. De producent van stalen masten liet zijn forceermachine op tijd moderniseren. Een complexe operatie die vooral niet te lang mocht duren om een langere productiestilstand te voorkómen...

Klaas van Heeringen staart tevreden naar de imposante forceermachine in zĳn bedrĳfshal. Het is het kloppende hart van PMF Machinefabriek. Volgens de bedrĳfsleider van de vestiging in Bergum is de machine die cilindrische buizen forceert goed voor zo’n dertig procent van de totaalproductie van conische, getrapte en rondvormige masten. “Deze machine is onmisbaar. Maar oneindig blĳven produceren was een utopie; technologieën verouderen en daarmee de oorspronkelĳke componenten van de machine ook. Om deze ook in de toekomst te kunnen blĳven gebruiken zoals we gewend zĳn, besloten we over te gaan tot een retro-ﬁt: een grondige modernisering van de forceermachine. Binnen een uitdagend tĳdsbestek bovendien, want de machine mocht maar heel even buiten gebruik zĳn.” Geestelijk vader In de zoektocht naar een bedrĳf dat de belangrĳke retro-ﬁt kon uitvoeren, kwam Van Heeringen uit bĳ Masévon Technology. Dit bedrĳf had al eens een machine voor PMF gebouwd en dat bleek een uitstekende match. Nog een bĳkomend voordeel: programmeur Bert Jonkman is er werkzaam. Hĳ was in dienst van zĳn vorige

werkgever medeverantwoordelĳk voor het ontwerp van de besturing van de forceermachine. En wie kan zo’n cruciale operatie van een machine nou in betere banen leiden dan de geestelĳk vader zelf ? Jonkman: “Ook na mĳn overstap naar Masévon kwam ik nog regelmatig bĳ PMF over de vloer. Dan waarschuwde ik Klaas altĳd dat de oude besturing van de forceermachine een tikkende tĳdbom was. Omdat hĳ wist dat ik het apparaat als geen ander ken, nam hĳ die adviezen serieus. Toen hĳ me vroeg om de machine te moderniseren, maakte mĳn engineershart een sprongetje. Ik vond het fantastisch om mĳn ‘kindje’ opnieuw onder handen te mogen nemen.” Grondiger aanpak In eerste instantie was het de bedoeling om alleen de CNC-besturing te vernieuwen. Maar al snel kwamen Jonkman en Van Heeringen erachter dat het verstandiger was om het grondiger aan te pakken. Zodoende moesten ook de 68K-besturingscomputer, de PC voor de HMI, de PLC en de drives voor alle servomotoren worden vervangen. Maar daarvoor had Masevon zelf niet alle digitale kennis in huis. Daarom schakelde ze de hulp in van Bosch Rexroth. Dat bedrĳf was nog relatief

onbekend in de Nederlandse CNC-markt, maar beschikt wel over de CNC-besturing Rexroth MTX, met een open structuur om machines compleet te moderniseren. Na een ontmoeting met accountmanager Werner Knapen en design engineer Johs Heĳmink voelde Jonkman dat deze opdracht bĳ Bosch Rexroth in goede handen was. “Werner en Johs omarmden het project meteen alsof het hun project was. Vooral met Johs, de technische man, voelde ik van begin af aan een klik. Klaas vertrouwde gelukkig blind op mĳn advies om hen erbĳ te betrekken. Vervolgens trokken we als een twee-eenheid op.”

“ Fantastisch om mijn ‘kindje’ opnieuw onder handen te mogen nemen” Veel uitdagingen De klus bracht veel uitdagingen met zich mee. Zo moesten alle speciﬁeke functies die de machine kende niet meer door een 68K-computer worden uitgevoerd, maar door de nieuwe CNC en PLC. Ook moesten er goede vervangers worden gevonden voor de oorspronkelĳke motoren en drives, waar

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

De IndraMotion MTX CNC-besturing van Bosch heeft een open structuur om machines compleet te moderniseren.

PMF MACHINEFABRIEK PMF Machinefabriek ontwerpt, produceert en levert stalen masten. Deze worden vooral gebruikt voor straatverlichting, maar ook voor verkeerssignalering, bewegwijzering, camerasystemen en de stroomvoorziening van trams en trolleybussen. Daarnaast produceert PMF conische buisdelen en speciale buizen in gewenste vormen. Het Friese bedrijf heeft vestigingen in Bergum en Veendam.

Besturingstechniek

De retroﬁt bracht uitdagingen met zich mee. Zo moesten er goede vervangers worden gevonden voor de oorspronkelijke motoren en drives, waar uiteindelijk is gekozen voor de Rexroth IndraDrive M. Maar misschien nog wel de grootste uitdaging was dat de totale ombouw van de forceermachine niet langer dan twee weken mocht duren.

MASÉVON TECHNOLOGY Masévon Technology is een hightech system integrator uit Hardenberg. Het bedrijf is gespecialiseerd in het oplossen van uiterst complexe vraagstukken op het gebied van productieautomatisering en speciaalmachinebouw.

BOSCH REXROTH Bosch Rexroth is specialist in hydraulische technologie, elektrische aandrijf- en besturingstechnologie en lineaire bewegings- en assemblagetechnologie. Het bedrijf heeft vestigingen in meer dan 80 landen en realiseerde in 2018 met circa 32.300 medewerkers een omzet van ongeveer 6,2 miljard euro.

WEKEN

tijd stond er voor de retroﬁt

uiteindelĳk is gekozen voor de Rexroth IndraDrive M. Maar misschien nog wel de grootste uitdaging was: de totale ombouw van de forceermachine mocht niet langer dan twee weken duren. “In dat korte tĳdsbestek moesten we de complete besturing én een groot deel van de motoren vervangen”, vertelt Heĳmink. “Om daarin te slagen, hebben Bert en ik veel tĳd, kennis en aandacht in de voorbereiding van de operatie gestoken. Daarbĳ nam Bert het aandrĳftechnische deel voor zĳn rekening en focuste ik vooral op de implementatie van de MTX CNC-besturing: de open structuur voor alle gekoppelde CNC- en PLC-functies. Omdat Bert de machine door en door kende, waren zĳn inzichten ook daarbĳ van grote waarde.”

VAN ALLE MASTEN

gaat over de forceermachine

Meesterwerk Na een voorbereidingstĳd van een jaar ging de ombouw van start. En met succes: de forceermachine functioneerde na de inbedrĳfstelling als vanouds. Van Heeringen: “Om eerlĳk te zĳn, dacht ik dat er maanden nodig waren om de machine te optimaliseren. Maar door de stabiliteit en de nauwkeurigheid van de aandrĳvingen lukte ons dat binnen een dag. Bert, Johs en hun collega’s hebben echt een meesterwerk geleverd. De ‘nieuwe’ forceermachine voldoet aan al onze technische eisen en is zeer eenvoudig te besturen. Een onbedoeld, maar zeer wenselĳk neveneffect is dat onze productiesnelheid dertig procent hoger ligt. We kunnen er weer minstens twintig jaar tegenaan.” •

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

INDUSTRIËLE REMMEN

hydraulisch • pneumatisch • elektrisch 0,5 - 325 000 Nm • Deskundig selectie advies • 3D CAD tekeningen beschikbaar

38e Motek Internationale vakbeurs voor automatisering van productie en montage

13e Bondexpo

www.ringspann.nl

7 T/M 10 oktober 2019 Stuttgart

Assemblage-installaties en systeemoplossingen Handlingtechnologie Procestechnologie voor verbinden, bewerken, controleren en kenmerken Componenten voor de speciale machinebouw Software en dienstverlening en nieuw: met het integratieve themapark „Arena of Integration“

Beneﬁt from our experience to increase your success!

Automation Intelligence to go! a arena-of-integration.d de

The valve technology by Schubert & Salzer Control Systems offers you the perfect solution for your individual control applications.

Schubert & Salzer - Your Partner in the processing industries!

www.motek-messe.de #motek2019

www.schubert-salzer.com

Beursorganisatie: P. E. SCHALL GmbH & Co. KG +49 (0) 7025 9206-0 motek@schall-messen.de

Lagers

Smeren met water Milieuvriendelijke glijlagers met watersmering Lagers van machines worden meestal gesmeerd met verschillende oliën. Maar vandaag de dag komen er nog steeds grote hoeveelheden van deze oliën in het milieu terecht. Het Fraunhofer Instituut voor Materiaalmechanica IWM heeft een methode ontwikkeld die het in de toekomst mogelijk maakt glijlagers met water te smeren, een milieuvriendelijker aanpak. Plus een stap in de richting van efficiëntere elektromotoren.

Lagers worden meestal gesmeerd met minerale smeermiddelen op basis van minerale olie, waardoor slĳtage van het lager door contact van metaal op metaal wordt voorkomen. In Duitsland wordt jaarlĳks ongeveer een miljoen ton smeermiddel gebruikt. De productie, toepassing en afvoer van olie is een belasting voor het milieu.

Een nieuw glijlagerontwerp met watersmering en galvanische koppeling voorkomt tribocorrosie zonder extra stroomvoorziening door een nieuwe glijlagerconstructie.

De invoering van smeermiddelen op waterbasis zou de bescherming van het milieu sterk ten goede komen. Maar het feit dat metalen onderdelen bĳ contact met water corroderen, is tot nu toe een groot obstakel geweest. Een werkgroep bĳ het Fraunhofer IWM in Freiburg is erin geslaagd om additieven te gebruiken om water zodanig aan te passen dat het in de toekomst als smeermiddel kan worden gebruikt. Dr. Tobias Amann en zĳn collega’s van Fraunhofer

IWM zien twee voordelen: ten eerste is de smering veel beter, omdat water niet zo viskeus is als olie en ten tweede wordt corrosie voorkomen. De onderzoekers ontwikkelden het proces met behulp van een glĳlager. De ring bestaat uit verschillende lagen die van buiten naar binnen als volgt gestructureerd zĳn: een huls rond het lager, een laag aluminium en een laag gesinterd metaal dat de as zelf omgeeft. De truc is dat de binnenste gesinterde laag wordt doorkruist door een klein kanaal dat het water tussen de roterende as en de buitenste aluminiumlaag laat stromen. Deze directe verbinding is doorslaggevend in het elektrochemische proces, gebaseerd op het feit dat er een elektrische spanning ontstaat tussen een basismetaal als aluminium en een meer edelmetaal, zelfs zonder een extern elektrisch veld. Smeermiddel van water De onderzoekers gebruiken deze elektrische spanning tussen het aluminium in het glĳlager en het ĳzer in de as om het water om te vormen tot een smeermiddel. “We mengen zogenaamde ionische vloeistoffen in het water”, legt Amann uit. “De ionische vloeistoffen zĳn vloeibare zouten die anionen en kationen bevatten.” Deze ionen worden in het elektrische veld herschikt en verzameld aan de binnenkant van de gesinterde metalen ring, zodanig dat hun uiteinden naar boven wĳzen, naar de draaiende as. Dit vormt een soort galvanisch gegenereerde beschermlaag waarop de as kan glĳden. Het onderzoeksteam heeft de haalbaarheid van het proces al aangetoond. Amann en zĳn team zĳn

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 8/9 | SEPTEMBER 2019

De nieuwe in situ tribometer kan slijtage- en wrijvingswaarden direct op het glijlager meten tijdens het gebruik. Foto: Fraunhofer IWM

momenteel op zoek naar partners in de industrie met wie ze de ionische vloeistoffen verder kunnen optimaliseren. “Een uitdaging is dat de beweging van de as warmte genereert die het water doet verdampen”, zegt de wetenschapper. “Nu zĳn we op zoek naar ionische vloeistofmengsels die de verdamping tegengaan.” Beter glijdende as Het ionen-watermengsel is beter voor het milieu dan olie en het zou de glĳlagers ook efficiënter maken. Amann: “De as glĳdt beter als hĳ bevochtigd wordt met water. Dit vermindert het energieverbruik in vergelĳking met aanzienlĳk meer viskeuze olie.” Bovendien wordt corrosie vermeden. Normaal gesproken reageert de zuurstof in het water met ĳzerhoudende staalsoorten, wat uiteindelĳk tot roest leidt. Het elektrische veld voorkomt dit. In twee projecten, samen met collega’s van de universiteit van Freiburg, ontwikkelden de experts van Fraunhofer IWM behalve de glĳlager met elektrochemische interne werking ook een nieuw meettoestel; een in situ tribometer. Deze is in staat om de metaalslĳtage- en wrĳvingswaarden direct op het glĳlager te controleren tĳdens het gebruik. Tot nu toe was het alleen mogelĳk om de slĳtage van een lager te meten door deze te demonteren, om zo de oppervlakken te beoordelen en meten. Dit is tĳdrovend. “Onze nieuwe tribometer maakt het nu

mogelĳk de slĳtage ter plaatse te meten, waardoor het niet alleen gemakkelĳker wordt om smeermiddelen op waterbasis te ontwikkelen, maar ook om de lagers continu te controleren”, aldus Amann. Kathodische corrosiebescherming Het watersmeringsmiddel in galvanisch gekoppelde glĳlagers is een nieuwe toepassing van een bekend principe: actieve kathodische corrosiebescherming, die zonder extra stroom werkt. Deze truc voorkomt

Het smeren van lagers met water in plaats van viskeuze oliën moet ervoor zorgen dat de as beter glijdt, met minder energieverbruik tot gevolg.

“ Een uitdaging is dat de beweging van de as warmte genereert die het water doet verdampen” roest en corrosie van metalen die in contact komen met water. Een zogenaamde opofferingsanode, een minder edelmetaal, wordt in de waterige omgeving ingebracht. Deze anode lost langzaam op, zendt daarbĳ ionen uit in de vloeistof en creëert een kleine stroom van elektronen naar het te beschermen metaal, dat als een kathode functioneert. Op het oppervlak van het metaal ontstaat dan een negatief geladen beschermlaag, die roest en tribocorrosie voorkomt. Dit komt omdat positief geladen kationen uit de ionische vloeistof of het watersmeermiddel zich op dit negatief geladen oppervlak verzamelen. •

Bekijk meer op www.aandrijvenenbesturen.nl

DYNAMISCHE KRAANHAAKWEGER

VEILIGHEIDSSCANNER VOOR BUITEN De outdoorScan3 is een veiligheidsscanner conform IEC TS 62998-1 voor buiten met een PLd-rating (SILCL2 (IEC62061)) die uitstekend tot zijn recht komt op onder meer AGV’s. Hij is ontworpen voor persoonsbeveiliging onder typisch extreme en speciﬁeke buitenomstandigheden en valt op door zijn mistdetectiefunctie. Bij heel dichte mist – zicht tot 50 meter – past de scanner het veiligheidsveld aan en wordt de AGV vertraagd. De scanner kan tegen zonlicht tot 40.000 Lux. Zelfs met regen tot 10 mm per uur raakt de scanner niet van de wijs door het speciale frontlensmateriaal en de speciale safeHDDM ‘outdoor’-algoritmes. De veiligheidsscanner is beschikbaar in twee uitvoeringen: Core op basis van I/O en Pro op basis van Ethernet IP, CIP Safety of EFI Pro via FlexiSoft. De scanner kan acht simultane velden onafhankelijk afvragen, heeft een veiligheidsrange van 4 m en een meetdatabereik van 49 m. Dankzij de 275° scanhoek is plaatsing op een hoek eenvoudig en luistert de uitlijning minder nauw. www.sick.nl

De kraanhaakweger beschikt over een geoctrooieerd compensatiesysteem dat niet alleen versnellingen en vertragingen compenseert maar ook voor een automatische aanpassing van de plaatselijke versnelling van de zwaartekracht zorgt. Dankzij deze voorziening leent dit instrument zich voor alle vrijhangende mobiele toepassingen, zowel in het vrachtvervoer, de zeevaart en visserij als aan hijswerktuigen. De kraanhaakweger met rvs behuizing in beschermingsklasse IP68 en met gegalvaniseerde, deels ook gelakte, hijsogen en haken weegt 25 kg. Kwetsbare aansluitkabels zijn overbodig. De overdracht van de weeggegevens heeft draadloos plaats naar een webbrowser, de accuvoeding staat 4 uur onafgebroken wegen toe. De weger is leverbaar in bereiken van 0 – 150 kg tot en met 2500 kg. www.penko.nl

DRAADLOZE VEILIGHEID Voor draadloze veiligheid kan bij het S-DIAS systeem gebruik worden gemaakt van een standaard cpu gecombineerd met een controller en safety I/O’s. Het S-DIAS Safety systeem voor de DIN-rail voldoet aan SIL 3, PL e, cat. 4. Veiligheidsdata worden uitgewisseld, via kabel of draadloos, volgens het Black Channel-principe. Voor draadloze transmissie worden de gebruikelijke WLAN-access points gebruikt. Voor verschillende mobiele units met veiligheidsfuncties, zoals AGV’s, kan de centrale veiligheidsmanager ook met een S-DIAS Safety-systeem worden uitgevoerd. Met de gecertiﬁceerde ‘Optional Switch’-functie kunnen in de veiligheidsapplicatie veiligheidsapparaten via de HMI met wachtwoord op actief of inactief worden gezet. Het registreren van mobiele apparaten wordt ook dynamisch verwerkt in de toepassing. Conﬁguratie van de veiligheidstoepassingen heeft plaats in de Safety Designer. De functieblokken zijn gebaseerd op de PLC open-standaard. www.sigmacontrol.eu

Bedrijfszekerheid gegarandeerd. tu.nl/ind Dag én nacht. 36

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 4 | MAAND 2019

Power, Control & Green Solutions COMPACTE DATAKABELS Met de nieuwe M8-connectoren van Phoenix Contact kunnen kleine apparaten van Ethernet en Proﬁnet worden voorzien. De gegevensoverdracht heeft plaats door de symmetrisch geordende contacten van de D-polarisatie. In vergelijking met M12-connectoren is de bouwruimte 30% kleiner. Met ‘Power-over-Ethernet’ worden veldapparaten gelijktijdig van zowel data als energie voorzien. Dit bespaart nog eens extra ruimte. Een speciale 360°-afscherming zorgt voor elektromagnetische compatibiliteit en een trillingsbestendige schermaansluiting. De geconfectioneerde M8-connectoren met D-polarisatie zijn geschikt voor 100 Mbit/s CAT5. Ze zijn PoE-geschikt tot 4 A bij maximaal 60 V. Voor spoorwegtoepassingen staan varianten met speciale materiaalkeuze ter beschikking. www.phoenixcontact.nl

BEZOEK ONS OP 17 T/M 19 SEPTEMBER HAL 2 EVENEMENTENHALHARDENBERG

Aandrijf & besturingsspecialist Motoren, Reductoren, Besturingen, Aandrijvingen

Scherm voor zwenkarmen De Power Panel-bedienpanelen van B&R zijn nu ook geschikt voor montage op een zwenkarm. De schermen (IP67) zijn beschikbaar in breedbeeldformaat van 5,0” tot en met 21,5”. De T50 Field-schermen beschikken over een geïntegreerde-webbrowser voor het weergeven van webgebaseerde HMI-toepassingen met behulp van mapp View. De schermen hebben afhankelijk van hun diagonaalgrootte een diepte van 16,5 of 26,0 mm. Dankzij montage op een zwenkarm zijn ze makkelijk in de voorkeurspositie van de bediener te zetten. Power Panels installeren met een VESA-montagebeugel is eveneens mogelijk. De FT50-schermen beschikken over een ‘Power-over-Ethernet’-aansluiting. Eén kabel voor zowel stroom als netwerkcommunicatie volstaat. www.br-automation.com

en Aandrijfcomponenten Engineering, Specials en Systeemoplossingen Reparatie & onderhoud

T +31(0)88 7865200 E info@elsto.eu

elsto.eu 37

Bekijk meer op www.aandrijvenenbesturen.nl

FIRMWARE-UPDATE IOP-2 De FW V2.3 SP1 ﬁrmware-update breidt de functionaliteit uit van de Sinamics IOP-2 voor omvormers uit de Sinamics G-series. Hierdoor worden lokale inbedrijfstelling, bediening, monitoring, diagnose en service voor alle omvormers uit de Sinamics G-serie beter. Met de update kunnen gebruikers bovendien speciale applicatiefuncties overzetten naar het projectmenu. Deze applicatiefuncties kunnen vervolgens via een lijst eenvoudig worden opgeroepen, wat de ingebruikname van geselecteerde functies met de opties Quick Start of Advanced Startup eenvoudiger maakt. Hierdoor kunnen gebruikers ook zonder speciale kennis van de bedrijfsparameters hun applicaties uitvoeren. De FW V2.3 SP1-upgrade biedt speciale applicaties en functies voor uitgebreider operationeel bedrijf van Sinamics G120X. Voor pompen zijn dit onder andere ‘deragging’, ‘pipe-ﬁlling’ modus, cavitatie- & condensatiebescherming, en slaapstandmodus. Voor ventilatoren voegt de update de functies vliegende herstart, ‘skip’-frequenties en automatisch herstart toe. www.siemens.com

Onafhankelijk

VEILIGE DRAADLOZE BESTURING

Gecertiﬁceerd

universeel toepasbaar voor industrieel gebruik Gratis testen? info@teleradio.nl

TELERADIO.NL

Tel. +31 (0) 70 - 419 41 20

SAFE z SMART z STRONG

Dynamische energietoevoer eenvoudig gemaakt ... ... voor bewegingen in alle richtingen Eenvoudig ontwerp met e-chains , chainflex kabels en componenten van igus . Kies, bereken en bestel online. igus.nl/the-chain ®

Bezoek ons: METAVAK, Gorinchem – Stand E103

Tel. 0346-353 932 info@igus.nl

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | NR. 4 | MAAND 2019

AC/DC IN IEC NETFILTER De nieuwe universele AC-voeding in de behuizing van een IEC-netfilter van Recom beschikt over veilige en aanraakbare DC-uitgangen en is eenvoudig te installeren. Dankzij het ontwerp van de RAC05-K/C14 past een complete 5W-voeding in een standaard C14-netfilterbehuizing, zonder de grootte van de behuizing te wijzigen. De voeding maakt gebruik van een standaard IEC apparaatstekker-montageopening en is dus binnen enkele seconden te monteren. De aanraakbare uitgangsklemmen zijn van het veilige extra-low-voltage (SELV)-type en leverbaar met uitgangsspanningen van 3,3V, 5V, 12V, 15V en 24V DC. Ze zijn beveiligd tegen kortsluiting, overbelasting en overspanning. De metalen behuizing kan veilig bevestigd worden en verbetert de warmteafvoer, waardoor een bedrijfstemperatuur van -40 °C tot +60 °C zonder derating mogelijk is. De RAC05-K/C14 is geschikt voor het voeden van single board-computers zoals de Raspberry Pi (inclusief touchscreen), Arduino, BBC Micro:bit, etc.), is CE-gemarkeerd en EN/IEC/UL-gecertificeerd. www.recom-power.com

Uitgave van MYbusinessmedia bv Postbus 58, 7400 AB Deventer Mr. H.F. de Boerlaan 28 www.mybusinessmedia.nl t (0570) 50 43 00 AB biedt vakinformatie voor gebruikers en ontwerpers van aandrijf- en besturingscomponenten/systemen en software. We streven ernaar lezers te inspireren en informeren zodat ze hun werk (nog) beter kunnen uitvoeren. Dit willen we bereiken door de combinatie van applicatieartikelen, bedrijfsreportages en interviews op het gebied van de ontwikkeling, modiﬁ catie en het onderhoud van machines, installaties en productielijnen en het vertalen van fundamentele informatie naar praktische toepasbaarheid en door inzicht te geven in ontwikkelingen op het gebied van techniek. Hoofdredacteur Roel van Vemde t (0570) 50 43 94 e-mail: r.vemde@mybusinessmedia.nl Redactie Robin Zander t (0)6 22 20 80 34 e-mail: r.zander@mybusinessmedia.nl Eindredactie José Pot t (0570) 50 43 82 e-mail: j.pot@mybusinessmedia.nl Uitgever Elsbeth Lamfers t +31 (0570) 50 43 27 e-mail: e.lamfers@mybusinessmedia.nl Advertenties Rob Swart, r.swart@mybusinessmedia.nl, (0)6 22 79 66 33 René Wibbelink, r.wibbelink@mybusinessmedia.nl, (0570) 50 43 52 Publishing Services Sonja Wolsink, 0570) 50 43 52, orders.engineering@mybusinessmedia.nl Advertentieplaatsingen worden uitgevoerd overeenkomstig de ‘Regelen voor het advertentiewezen 1990’. Vormgeving Colorscan b.v., www.colorscan.nl Druk Drukkerij Roelofs, Enschede

Eentraps tandwielreductoren De eentraps NORDBLOC.1 tandwielreductoren zijn met drie modellen uitgebreid. De SK 871.1, SK 971.1 en SK 1071.1 hebben vermogens van 0,12 tot 45 kW en omvatten een koppelbereik tot 1.000 Nm. Dankzij geoptimaliseerde lagers kunnen ze grote axiale en radiale krachten aan. Dit maakt de gietijzeren tandwielreductoren geschikt voor pompen en roerwerken. De Nordbloc.1 tandwielreductoren hebben een hoog rendement en een compacte constructie. Ze hebben geen scheidingsvoegen of afsluitdoppen. Dit verhoogt de stabiliteit en zorgt tegelijkertijd voor een gladder oppervlak, waarop zich geen vloeistoffen of vaste materialen kunnen ophopen. De FEMgeoptimaliseerde Unicase-behuizing zorgt voor sterkte en stijfheid. Het modulaire ontwerp biedt toepassingsflexibiliteit door de vele configuratie- en montagemogelijkheden. Alle varianten zijn leverbaar in flensuitvoering (B5 of B14) of voet-/ flensuitvoering. Opties voor IEC en NEMA motormontage en een breed scala aan uitvoeringsvarianten voor assen, lagers en smering kunnen flexibel worden geïmplementeerd. www.nord.com

Abonnementen Voor vragen over abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen kunt u: Bellen met: + 31 570 50 43 25 Mailen naar: klantenservice@aandrijvenenbesturen.nl Schrijven naar: MYbusinessmedia bv ab Postbus 58 7400 AB Deventer Abonnementstarieven Jaarabonnement Nederland € 153,50* Jaarabonnement Buitenland € 165,00* *Prijzen zijn excl. 9% BTW en € 3,95 administratiekosten exclusief 21% BTW. Jaarabonnement geldt tot wederopzegging. Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk, per e-mail of telefonisch geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats. Reproductie Overname van artikelen, tekeningen en foto’s uit ab is slechts mogelijk na schriftelijke toestemming van de uitgever. MYbusinessmedia, 2019 ‘Het auteursrecht op de inhoud van dit tijdschrift wordt uitdrukkelijk voorbehouden’. ISSN 1385-0091 MYbusinessmedia bv legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst. Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia bv, of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hiertegen bezwaar heeft, kunt u dit melden aan MYbusinessmedia bv, t.a.v. Afdeling Relatiebeheer, postbus 58, 7400 AB Deventer.

nl.rs-online.com

Wat wilde u worden toen u jong was? Dankzĳ uw ambitie heeft u toegang tot de razendsnel veranderende wereld van engineering, waarin uw ideeën de toekomst vormen. Maar om te doen wat u het beste doet, heeft u tĳd nodig om zich te concentreren op wat echt belangrĳk is. Wĳ helpen klanten al 80 jaar hun doelen te bereiken met ons uitgebreide aanbod procesautomatiserings-, onderhouds- en elektronicaproducten, en op u afgestemde services.

We’re here

Deskundige technische ondersteuning | Toonaangevende merken | Levering de volgende werkdag