Roede van Tielt Jaargang 1980 by Roede van Tielt vzw

A V la tb u i'tÀ r l

v /

> 0 1 » ^

A/ tr r.rele

/ ; , ivJ*f

A) i l » , J ®S

A .f<>nier,/én tK’/ I KI t / t f l

h m /ir^d

I T

/ '

JU 1

i t

r ' l :; :

, - 9 ) /J en .rh er.ier l ter.rlc/iîire

- * * * ■ ' -

Z-»

t l 'M *>V

_______ —

D çH eem um B e Ü e m

•'Ê* A -l l e r A

’o rv o rJ e

Houe

i» V w

^ L f ’ H 'O te n lh ^ le

nVu

J'ourotieo

ih,

....... . # ? / &

H )

'oBoocz f

^ to r lle r c k t

lïi

JTinueJne \n iruft'juc yJ

■

-YC\S o.-a1' ° A‘

■'

/ w

J* IvllloLoneX

‘ ^ ï M 1!

-j

- - A

Llaer'fwu t

ï j l »

. ••£.•*£<l

\ ’,r?ieryf-

s>->y 3 ’i " l 'j i i 'i ,

-J

/T ainve

'J -\

„

«C/U.’A.-

'y P -r Jo e o /u ’tii n i ,i/ /,,i /ie» ) %-.l(. -Q i^..

V-xt

h e ti/ie le *

A —

Tiffr>e

„

. -

•:^—rk

°°

* ,viXQ j i Huu.>•chut 0

r^SK t

w T

A j,/

...

Jil.nitri A

f° J ‘ / 1 >K't Vr °eU i.lh o ,1.

A 1 (o y S * T e r u k ! i v iH e m o h i

Ouijhem _ . * ■ > / / ‘/ . o

)'?.

T^- /7

" M û fllr /^ C à

*!.*■ '^ . V ie n o i.

“ cmnjsnjutcn

.,( /

r. f-

’

M 'f ) ,

■ Iri,jtd t n i i f \ u ^ J i y

Y o/h/evèm l liïreUe

l- P \ &Veti / e h e i e Y S ,' ,'% ~ y î h JS-'

vLR oo'ch

rermJLE. k'eldtM . *■' JeK trck' I ucli *D tet'dnt\ck * t e r ZIet/e

U pirt

i.i t'eue i : • HT', h e m S \ '-fi .Huoehel

lt.tHi\H.-n , / * cha< rA la eli(ia f> el

.,W e iv /o U l>n ÿh - u .l'e lit

\î

Ifallyke,

’/ A

a/c'P >V/

r lu %

& \\. U■V ier

:tAk-hijtirf

< <’ • ‘.'4

*< i'. 'e.ni/.edor/ >„ienten

ù u M .r w

>y/y pore 1 le * /%>

M pi J.

%ReceUh. x

:' *QrJL t i ' i ' r l . lV

«c l A ^ ^ j d h i r h u - i h h p t

Poe.lv o o r d

V/, öa -o, ~enffiOt/e

^ \ u

Pû“ '%

°r tftepehee\ ^ _

iju ô U ïïv K

^ - — 1‘^=^v)fi.).rrloh/7nr~\

■ ‘" ’its

h o t ’/, heven A

u \y fÖ

\r-Y .h 'm -u n

r u r /ip

’ehem

M ii

°Jh’,le. revis JJyù e!

'•jinunu /<’*r lo u e O h e m \.

•’t J

itis fc fr t

' X

.l!rrn'iy<rn~^'/hii

’A lnunrf'nii A

y 7 ~ \A

ONTELBAAR

zijn de diensten die de Bank U kan-verstrekken zowel wat geldbeleggingen als wat kredieten betreft. Een goede raad ... bespreek in vertrouwen al uw financiĂŤle zaken met een deskundige van de

BANK VAN ROESELARE EN W E S T - V L A A N D E R E N

zo wint U zeker tijd en geld !

Agentschap Tielt, Markt 24

DE ROEDE VAN TIELT H e e m k u n d ig e K ring voor Tielt en de gem eenten van de vroegere Roede van Tielt L id v an h et W estvlaam s V erbond van K ringen voor H eem kunde

V o o rz itte r : P. V an d ep itte, D riesstraat 9, 8880 Tielt Tel. 051/40.17.00 O n d e rv o o rz itte r : G h. V an d ep u tte, Statiestraat 83, 8780 O ostrozebeke - Tel. 056/66.90.91 S ecretaris : Ph. De G ryse, K astanjelaan 1, 8880 Tielt Tel. 051/40.18.38 R ed actie : J. Billiet Ph. De G ryse W. D evoldere P. V an d ep itte R. V anlandschoot L id m a a tsc h a p sb ijd ra g e : 300 fr. (te storten op PR. 000-0398411-32 v an d e R oede van Tielt, Kastanjelaan 1 , 8880 Tielt. V ersch ijn t vierm aal p er jaar. Er w o rd e n g een losse n u m m ers verkocht.

INHOUD VAN DIT NUMMER : ANDRE DEMEULEMEESTER

MERKWAARDIGE PRIESTERFIGUUR IN EEN GESLOTEN PLATTELANDSGEMEENTE. HENRI-EDMOND CASTEL, PASTOOR VAN PITTEM VAN 1865 TOT 1886. EEN PITTEMNAAR MEDESTUDENT VAN GUIDO GEZELLE. KAREL-LODEWIJK TA VERNIER (1826-1878).

M ERKW AARDIGE PRIESTERFIGUUR IN EEN GESLOTEN PLATTELANDSGEMEENTE. H E N R I-E D M O N D CASTEL, PA ST O O R V A N PITTEM V A N 1865 TOT 1886. vervolg GEESTELIJK BESTUURDER DER ZUSTERS VAN MARIA. O p zo n d ag 6 juli 1872 overleed te Pittem priester Franciscus de Roo, s in d s m ei 1860 geestelijk b estu u rd er van het klooster der Z u ste rs van M aria. P astoor Castel liet dit w eten aan Mgr. Faict. Kort d aa ro p , op d o n d erd ag 26 septem ber 1872, liet de bisschop w e te n d at hij over geen priester beschikte voor het klooster te Pit tem (89).' H et is in deze om standigheden dat pastoor Castel de taak op zich nam van geestelijk bestu u rd er van het klooster der Z u ste rs van M aria en d it g edurende ruim drie jaar, tot aan de k o m st n a a r P ittem van de Alveringem se priester Lodewijk Morlion (° A lveringem 18 juli 1820 - Kortrijk 4 m aart 1899), de «grap p ig e b ro u w erszoon» (90). Deze kloosterinstelling telde, in de p e rio d e 1870-1874, 25 leden (91). De overste, sinds 25 oktober 1855, w as de E erw aarde M oeder M arie-Joseph (]w. Pelagie Verm an d ere), b e h o re n d tot de «oude en voornam e Pittem se brouw ersfam ilie» (92). In de bew aarde bescheiden w ordt zij genoem d zo w el «Juffrouw Pelagie V erm andere» als de «Eerwaarde M oeder M arie-Joseph». Spijts een vrij zw akke gezondheid was zij een zeer h o o g sta a n d e kloostervrouw , een bekw am e beleidsvrouw . In o k to b e r 1868, am per d rie jaar na zijn aankom st te Pittem , noem de p a sto o r C astel haar «une excellente paroissienne» («een u it m u n te n d e parochiane») (93). Regelm atig ging zij op audiëntie bij (89) ABB : Acta Faict 1872 26 september fol. 300-301 : «Lettre à M. le Curé à Pitthem» o.m. «Ainsi que j'ai eu l'honneur de Vous le dire, je n'ai point por le moment de prêtre que je puisse envoyer pour le couvent». (90) Over hem zie «Gezellekroniek», nummer 3, blz. 85. (91) Mij vriendelijk medegedeeld door Zuster Serena (Alice) De Baere, archivaris te Pittem, waarvoor oprechte dank. (26 juni 1979). (92) Zie Antonellus Verschuere, op. cit., blz. 23 en blz. 29. Geboren te Pittem op 28 maart 1823. Intrede op 7 april 1847. Inkleding op 15 april 1847. Professie op 13 juli 1848. Algemene Overste benoemd op 25 oktober 1855. Overleden te Pittem op 15 februari 1885. (93) ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict 27 oktober 1868. De klooteroverste MarieJoseph Vermandere had een zwakke gezondheid. «Sa santé est peu robuste» aldus pastoor Castel aan Mgr. Faict, 27 oktober 1868. Op woensdag 19 juni 1872 schreef pastoor Castel aan Mgr. Faict : «Notre Rev. Mère Marie-Joseph souffre d'une hypertrophie de la matrice; d'après ses médecins c'est un mal incurable, mais dont le dénouement fatal ne parait pas imminent».

d e taak van V orm seim eter, doch, voor de Vorm selplechtigheid van d o n d e rd a g 4 ju n i 1874, H. Sakram entsdag, (zie hoger), vroeg Mgr. Faict, op d in sd a g 26 m ei 1874, aan pastoor Castel het volgende : M gr. Faict te Brugge. Mgr. Faict kende haar dan ook persoonlijk (94). E erw aard e M oeder M arie-Joseph V erm andere vervulde som s «Vu les circo n stances, M adem oiselle Pélagie V erm andere, que j'ai l'h o n n e u r de connaître, m e ferait plaisir en cédant ses fonctions de M arrain e à M adam e la Com tesse» («Gezien de om standigheden z o u Juffrouw Pélagie V erm andere, die ik de eer heb te kennen, m ij g en o eg en do en h aar M eterstaak over te laten aan M evrouw de G rav in » (95). De «om standigheden», w aarop Mgr. Faict hier d o eld e, w as de zorgw ekkende gezondheidstoestand van b u rg e m e e s te r graaf G ustaaf-A dolf de M üelenaere. Reeds de volgende d a g , w o e n sd a g 27 mei 1874, liet pastoor Castel aan Mgr. Faict w e te n d at de G ravin in d erd aad m eter zou zijn bij de Vorm sel p le c h tig h e id v an d o n d erd ag 4 juni 1874 (96). T w e ed e A lgem ene O verste van de toen nog jonge C ongregatie der Z u s te rs van M aria, in funktie vanaf haar verkiezing, op 25 oktober 1855 tot aan h a a r dood op 15 februari 1885, heeft kloosteroverste M arie-Jo sep h V erm andere dus vrijwel het gehele pastoraat Castel m eeb eleefd . P astoor Castel en kloosteroverste V erm andere zijn e e n u n ie k e tan d em , een bijzonder geslaagd tw eespan gew eest k w a b e g rip , w ed erzijd se eerbied en daadw erkelijke sam en w e rk in g . De « u itm u n ten d e parochiane» heeft, sam en m et haar m e d e z u ste rs, de parochiegeestelijkheid op tal van dom einen zo veel m ogelijk geholpen : arm enzorg, onderw ijs, eredienst, enz. B ijzo n d er geslaagd is deze sam enw erking tussen pastoor en k lo o stero v erste gew eest in h u n gem eenschappelijke verdedigende h o u d in g teg en o v er de plagerijen en m oeilijkheden vanw ege de «grote fam ilie van Pittem » en d an héél in het bijzonder G ravin de M u êlen a ere , geboren D ujardin, w iens kasteeltje, ter Tieltstraat, zich n au w elijk s op een boogscheut bevond van het z u s t e r k lo oster.

ZIJN KOSTER. ANDERE MEDEWERKERS. Bij zijn aa n k o m st te P ittem als pastoor in juni 1865 trof H enriE d m o n d C astel als koster-orgelist de ongehuw de Leo Retsin aan, d ie d ez e taak v ervulde sinds de dood, op 11 januari 1834, van zijn (94) ABB : Acta Faict 1874 26 mei, fol. 202 : «... Mademoiselle Pélagie Vermandere que j'ai l'honneur de connaître ...». (95) Ibidem. (96) ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict, 27 mei 1874, o.m. «Les fonctions de mar raine seront remplies par Madame la Comtesse et celles de parrain par M. le notaire Libbrecht». Notaris Filiep-Constant Libbrecht was toen 76 jaar oud, de Gravin was er 50.

v o o rg a n g e r, d ie zijn eigen broer was nl. R enerius Retsin, even e e n s o n g e h u w d (97). K oster-orgelist Leo R etsin gaf zijn ontslag in 1866 en o v erleed, o n g eh u w d , op 6 septem ber 1868. In 1866 w erd d e taak v an koster-orgelist opgenom en door de toen 25-jarige E d w ard -L eo Veys (° 1841). Edw ard-Leo Veys was geboren te Egem als zo o n v an Félix Veys, aldaar hoofdonderw ijzer en koster en neef v an Leo R etsin, die g eh u w d w as m et Ursula Lauw ers. Kostero rg e list E dw ard-L eo Veys, die gehuw d was m et Juliana D avid (°1846), zo u , in dezè funktie, heel het pastoraat Castel m eem aken e n o v erlijd en , in zijn w oning ter K ostersstraat (= huidige Verb ie ststra a t), op 5 april 1890 om 15 u. in de nam iddag (98). Beide e c h tg e n o te n zijn b eg rav en te P ittem in een (thans nog bestaand graf) d ich t bij de kerkhofkapel. In 1880 w erd koster-orgelist E d w ard -L eo Veys lid van de K erkfabriek te Pittem en, gedurende tw ee jaar, v an 1882 tot 1884, ontvanger-penningm eester van deze zelfd e K erkfabriek. D eze laatste funktie w as een zeer belangrijke v e rtro u w e n sfu n k tie w aarvoor de bisschoppelijke overheid dien d e g era a d p le e g d te w orden. Na het ontslag van o n tv an g er-p en n in g m e e ste r Ivo De M eese, in 1882, had de toenm alige voorzitter der K erk fab riek , A ngelus Van de P utte, de k an d id atu u r van kostero rg e list E d w ard-L eo Veys verdedigd. D it blijkt uit een schrijven v an p a sto o r C astel aan Mgr. Faict, te Brugge, op 4 april 1882, een sch rijv en d at insgelijks de grote w aardering onthult van de p a s to o r v o or zijn koster en m edew erker : «Dans la réunion de d im a n c h e d e rn ie r, il a fallu élire u n nouveau trésorier; le P résident d u b u re a u a p ro p o sé la can d id atu re de notre sacristain Veys; il a o b te n u to u s les suffrages. Il est d 'a b o rd le seul à m êm e de rédiger c o n v e n a b le m e n t le b u d g e t et le com pte annuel, et, ce qui plus est, (97) Zie Arickx, op. cit., blz. 167 en blz. 234-235. Jan Simons, pastoor te Pittem (1820-1834) gaf, op 18 februari 1833, aan Mgr. Boussen te Brugge, een gunstig rapport over zijn koster Renerius Retsin : «Custos meus Renerius Retsin pro more antiquo est morigerus et exemplaris ...» («Mijn koster Renerius Retsin is van oudsher van onbesproken gedrag en voorbeeldig ...» (ABB). Koster Renerius Retsin overleed op 11 januari 1834 en, drie dagen later, op 14 janari 1834, werd Leo Retsin, broer van de overledene, met algemeenheid van stemmen door de Kerkraad verkozen. («Unde cum Leo Retsin omnibus placeat, et ex omni parte nulli secundus sit ...») («Aangezien Leo Retsin aan allen behaagt en, in allerlei opzicht, aan niemand mishaagt ...») AAB : Pastoor Jan Simons aan Mgr. Boussen, 14 januari 1834. In deze brief onderwierp de pastoor, volgens de voor schriften, de keuze der Pittemse Kerkfabriek aan het oordeel van de bisschop. Ook pastoor (1834-1845) Karel-Jan De Wilde was bijzonder opgetogen over koster Leo Retsin. (ABB: Pastoor De Wilde aan Mgr. Boussen, 4 mei 1836). De Retsins w oonden in de bekende jarenlang naar hen genoemde straat : «de Kostersstrate» (= huidige Verbieststraat). _ (98) Gemeente-archief Pittem, overlijdensregister 1890, nummer 41. Koster-orge list Edward Veys was amper 49 toen hij overleed.

il est le seul q u i p u isse fournir sans gêne le cautionnem ent p re scrit. A P itth em , notre sacristain est tout à fait parm i les n o ta bles» («In de v erg ad erin g van verleden zondag dien d e een nieuw e p e n n in g m e e s te r verkozen te w orden. De voorzitter van het b e stu re n d b u reel heeft de k a n d id a tu u r voorgesteld van onze koster V eys; d eze heeft al de stem m en gekregen. Hij is vooreerst de én ig e d ie, b eh oorlijk, de begroting en de jaarlijkse rekening kan o p m a k e n . W at m eer is, hij is de énige persoon die, zonder m oeite, d e v o o rg esch rev en borgsom kan leveren. Te Pittem behoort onze k o ster ab so lu u t bij de notabelen») (99). Edward-Leo Veys, die v ó ó r zijn am b tsaa n v aard in g als koster-orgelist in 1866, o n d er w ijz e r w as gew eest te D udzele (100), w erd, in 1879, in de door p a s to o r C astel opgerichte vrije katolieke jongensschool, aan de z u id -w e s tk a n t van de M arkt, o p nieuw onderw ijzer, dit tot 1885. Z oals gezegd overleed hij in zijn w oning ter K osterstraat op 5 april 1890, a m p er 49 jaar oud. Als in z e t v an de m eim aan d 1874 had, op donderdag 30 april 1874, in d e n a m id d a g , in de parochiekerk te Pittem , de «inspeling» p laats van een n ieu w kerkorgel, vervaardigd door orgelbouw er F o rrest u it R oeselare. K oster-orgelist Edward-Leo Veys had de eer h e t eerste stu k op het n ieu w e orgel te spelen, gevolgd door orge list N y s, u it M eulebeke, en tenslotte de koster van Ardooie. D aar n a z o n g p asto o r Castel een Plechtig Lof ter opening van de m ei m a a n d (101). De «grote fam ilie van Pittem » had reeds, in het n a ja a r van 1872, via een bevriend Brussels orgelist, aan pastoor C astel laten o p m erk en d at het orgel der parochiekerk «était usé et q u 'il fallait en faire u n autre» («versleten was en dat m en m oest e e n a n d e r vervaardigen») (102). Deze zelfde «grote familie van P it tem » zette p asto o r C astel o n d er druk opdat hij zou beroep doen op H e n d rik V erm eersch, u it Duffel, «un facteur d'orgue en ren o m » («een befaam d orgelbouw er») (103). De totale onkost zou, in d à t geval, 11.400 fr. gew eest zijn, niet inbegrepen de vervoer en p laatsin g so n k o sten . M aar Castel hield zich onafhankelijk en d e e d h e t heel w at b escheidener. O rgelbouw er Forrest, die de v o o rk e u r h ad v an de pastoor, plaatste dus het nieuw e orgel. (99) (100) (101) (102)

ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict, 4 april 1882. Zie Arickx, op. cit., blz. 205 en blz. 244-245. Zie «Gazette van Tielt» van zaterdag 2 mei 1874. ABB : Pastoor Castel aan grootvikaris Mgr. Livien-Benedikt Bruneel, 9 december 1872 o.m. «Un organiste de Bruxelles, en relations avec la grande famille de Pitthem, nous fit remarquer que notre instrument était usé ...» Begin 1872 was pastoor Castel op audiëntie bij Mgr. Faict om, ondermeer, de orgelkwestie te bespreken. (103) Ibidem.

E en an d e re belangrijke stru k tu u r w aarin pastoor Castel em inente m ed ew erk e rs v o n d , w as de sinds 1802 bij w et opgerichte Kerk fa b riek , w ien s taak erin bestond het w elzijn van de parochiege m een sc h ap te b eh artig en . Tijdens zijn 21 jaar pastoraat heeft p a s to o r C astel 4 voorzitters der Kerkfabriek gekend nl. FiliepC o n sta n t L ibbrecht, van 1848 tot 1875, Emiel-Karel Libbrecht, van 1875 tot 1876, Leonard Lauw ers van 1876 tot 1881, en tenslotte A n g e lu s V an de P utte, van 1882 tot aan zijn dood in 1902. De le d e n van d it ee rb ied w aard ig cenakel, die in de loop van deze 21 ja a r elkaar opvolgden, - laten wij hier buiten beschouw ing. F iliep -C o n stan t L ibbrecht w erd geboren te Ingelm unster op 16 ju n i 1798 als zoon van Jozef L ibbrecht en C atharina-Teresia Van O u try v e . D eze laatste was een zus van M aria-Francisca van O u try v e (° In g elm u n ster 28 decem ber 1766 - v Pittem 16 m aart 1834) d ie op 17 ju n i 1788 te Ingelm unster in het huw elijk trad m et G re g o riu s-A u g u stin u s de M üelenaere (° Pittem 25 m aart 1749 t P ittem , 10 au g u stu s 1800), vader van de bekende staatsm an F élix-A m and de M üelenaere (° Pittem 9 april 1793 - 1 Pittem 5 a u g u s tu s 1862), grootvader van G ustaaf-A dolf de M üelenaere (“ P ittem 14 m ei 1823 - 1 Ukkel 8 juli 1874). Beide families w aren d u s v erw an t en b eh o o rd en tot de hogere burgerij. Filiep-C onstant L ib b re c h t verv u ld e een heel stel funkties op de gem eente (104). V an h e m w erd gezegd dat hij «zéér katoliek» was en uiterst véél v rie n d e n telde (o.m . uiteraard pastoor Castel) (105). Deze véélz ijd ig e p erso o n lijk h eid overleed, vrij onverw acht, 77 jaar oud, in z ijn h e re n w o n in g ter Tieltstraat (= thans Dr. med. Robert Snoeck + o p tiek za ak T oum icourt), op donderdag 4 februari 1875, om 10,30 u. in de vo o rm id d ag (106). Zijn zoon, notaris Jordaan-Jozef (104) Zie Arickx, op. cit., blz. 232. (105) Zie «Gazette van Tielt» van zaterdag 6 februari 1875. In de buitengewone zitting van de Pittemse Kerkfabriek op 6 augustus 1845 werd Filiep-Constant Libbrecht tot lid gekozen, samen met Lodewijk Verougstraete, dit ter vervanging van de overleden arts Frans-Jozef Willebois, penningmeester der Kerkfabriek, en de ingelijks overleden secretaris Ferdinand Ameye. Pastoor KarelJan De Wilde noemde Filiep-Constant Libbrecht «moribus bonus» («van goede zeden»), (ABB : Pastoor De Wilde aan Mgr. Boussen, 8 augustus 1845). (106) Gemeente-archief Pittem, overlijdensregister 1875, nummer 6. De aangifte van dit onverwacht overlijden van de burgemeester werd gedaan door de toen 24-jarige (° 1851) gemeentesecretaris Karel-Lodewijk Brûlez en door de toen 37-jarige arts Félix-Leo De Blauwe (1838-1910). Deze laatste was de vader van de te Pittem in heilige gedachtenis stellig niet vergeten volksge liefde arts Jozef-Lodewijk De Blauwe (1871-1918), die, als 35-jarige genees heer, Trappistmonnik werd in de abdij van Oelenberg (Elzas). Zie Arickx, op. cit., blz. 223.

L ib b rec h t d ie, g eh u w d m et M arie-Louise R oelandts, gevestigd w as te M eulebeke, bracht, vanuit deze plaats, Mgr. Faict, te Brug ge, op d e h o o g te : «N ous vous prions de bien vouloir assister à l'in h u m a tio n et au service funèbre qui auront lieu à Pitthem le D im an ch e 7 février prochain, à 2 1/2 heures de relevéé, et le M ercredi 16 février su iv an t à 10 h. de la m atinéé» («Wij verzoeken U te w illen d eeln em en aan de begrafenis en aan de N adienst die z u llen p laats h e b b e n te Pittem op zondag 7 februari aanstaande, om 2,30 u. in de n am id d ag en op w oensdag 16 februari d aaro p v o lg en d om 10 u. 's m orgens») (107). Mgr. Faict verontschuldigde zich v o o r b eid e plech tig h ed en (108). Burgem eester Filiep-C onstant L ib b rec h t, d ie nog geen 3 volle m aanden zijn taak w aarnam , w erd o p g ev o lg d d o o r zijn kozijn Emiel-Karel Libbrecht. De familie Lib b re c h t o n d e rv o n d te P ittem héél w at last en allerlei narigheid door h e t failliet van de Bank D ujardin te Brugge (familie van G ravin de M ûelen aere). D it zou een pijnlijke nasleep van jaren m et zich m ede b re n g e n en héél w at o n tevredenheid. Pastoor Castel, die alles op d e v o et volgde, schreef, zelfs nog op 19 januari 1881, daarover aan d e b issch o p : « P erturbatio non levis orta est in parochia nostra ex re b u s in fau sti fam iliae L ibbrecht (posterorum antiqui N otarii et b u rg im a g istri) u n d e d am n u m m ultis et ruina pluribus» («Er is h ie r, in o nze parochie, een zw are opschudding ontstaan tenge v olge d er g e b e u rte n isse n der ongelukkige familie Libbrecht (de erv en van de vroegere notaris en burgem eester) : vandaar onheil v o o r velen en een katastrofe voor heel w at personen») (109). B u rg em eester Em iel-K arel Libbrecht was slechts gedurende één jaar (1875-1876) v o o rzitter der K erkfabriek en w erd, in 1876, opge v o lg d d o o r L eonard Lauw ers u it Egem, die reeds lid was van de

(107) ABB : Notaris Jordaan-Jozef Libbrecht aan Mgr. Faict, 6 februari 1875. (108) ABB : Acta Faict 1875 8 février : Lettre à M. le Notaire Libbrecht à Meule beke. (109) ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict, 19 januari 1881. Mgr. Faict antwoordde reeds op 21 januari 1881 (Cf. Acta 1881).

Notaris Filiep-Constant Libbrecht, die een vrij druk kantoor had, had zeer veel van zijn en andermans gelden geplaatst in de bank Dujardin te Brugge. Het springen van deze bank moet o.m. voor Pittem wel bijzonder erg en pijnlijk geweest zijn. Pieter-Leonard Brulois, opvolger van pastoor Castel, benoemd op 26 augustus 1886, schreef reeds op 14 september, dus nog in zijn volle witte broodsweken van pastoor, aan Mgr. Faict over deze akelige werkelijkheid : «La paroisse de Pitthem est ruinéé par les faillites Dujardin et Libbrecht et je suis convaincu que cette grande dépense (ni. de nieuwbouw van een pastorij) ferait une mauvaise impres sion sur les esprits de nos bons et simples paroissiens» (ABB).

K erk fab riek sin d s 1850 (110). Deze laatste overleed op 9 septem ber 1881. De zu s van Leonard Lauw ers, Sylvia, hu w d e m et A ugust V an W alleghem , lan d b o u w e r te Pittem , die lid w erd van de Kerk fa b rie k in 1881, de plaats in nem end van zijn schoonbroer Leonard L au w ers. L a n d b o u w er A ugust Van W alleghem (111) baatte in de T ieltstraat, te P ittem , een hoeve uit aan w iens ingang, vlak vóór d e inrij d er K ostersstraat (= h uidige V erbieststraat), zich een k lein e b id p la a ts b ev o n d (112). W anneer Mgr. Faict op Vorm selreis n a a r P ittem kw am , h ad hij vaak de gew oonte, aan deze kapel, af te s ta p p e n en de liturgische gew aden aan te trekken alvorens, processieg ew ijs, zich naar de kerk te begeven langs de K ostersstraat (113). De v ie rd e en laatste voorzitter van de Kerkfabriek, die pastoor C astel heeft m eegem aakt, was A ngelus Van de P utte, lid van de K erk fab riek vanaf 1874, en voorzitter vanaf 1882. A ngelus Van de P u tte w erd g eb o ren te St. Baafs-Vijve op 17 novem ber 1815 en was d u s te P ittem een inw ijkeling, die evenw el ook een belangrijke p o litie k e rol speelde (114). Hij hu w d e m et M elanie Van Paemel, d ie te P ittem overleed op 3 decem ber 1870, 57 jaar oud. Zijn doch ter, M elanie Van de P utte, trad in het huw elijk m et de olieslager F e rd in a n d Baert, zoon van Leo Baert. De familie Baert was ver w a n t m et de fam ilie van Mgr. Faict, bisschop van Brugge (115). (110) Zie Arickx, op. cit., blz. 232. (111) August Van Walleghem werd geboren te Pittem op 17 december 1844 en overleed er op 30 april 1920. Zijn echtgenote, Sylvia Lauwers, werd geboren te Egem op 19 november 1851 en overleed te Pittem op 29 juni 1925. Beide echtgenoten liggen begraven, te Pittem, langs de laan die leidt naar de kerkhofkapel. Uit dit huwelijk werden acht kinderen geboren. Hun oudste zoon was Achiel Van Walleghem (1879-1955), priester gewijd te Brugge op 28 mei 1904, en auteur van het befaamde oorlogsdagboek «De oorlog te Dickebusch en Omstreken 1914-1918», uitgegeven door Jozef Geldhof (Brugge, 1964). (112) Foto van deze bidplaats, zie : Wilfried Devoldere en Jozef Lambrecht «OudPittem» (Druk. E. Veys, Tielt), 1973, foto nummer 39. Voor de Vrouwestraat, zie de foto 33 en 34. Zie eveneens Arickx, op. cit. tegenover blz. 112. (113) ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict, 27 mei 1874, o.m. «En face de la rue par laquelle Sa Grandeur fait son entrée, il y a une chapelle, peut-être Mon seigneur trouvera-t-il bon de revêtir là ses habits pontificaux». Dit was voor de Vormseldag te Pittem op H. Sakramentsdag, donderdag 4 juni 1874 (zie hoger). Op die dag kwam de Brugse bisschop vanuit Tielt te Pittem rond 11 u. (114) Zie Arickx, op. cit., blz. 176 en blz. 238. (115) De neef van Mgr. Faict, namelijk Henri-Jozef-Maria Claeys (° Blankenberge 31 maart 1843 - + Oostkamp 19 december 1897) (= zoon van Henri-Jozef Claeys en van Maria-Anna-Cecilia Faict, deze laatste een jongere zus van de bisschop), was gehuwd met Romanie Baert, uit Oostkamp, die verwant was met de Pittemse familie Baert. Over deze laatste familie zie Arickx, op. cit., blz. 218, familie Baert tak I. Ik betuig hier mijn oprechte dank aan de Heer

A n g e lu s Van de P utte bleef voorzitter van de kerkfabriek tot aan zijn d o o d op 14 decem ber 1902, om 2 u. 's m orgens, in zijn w o n in g ter T ieltstraat, n u m m er 27 (116). Beide echtgenoten liggen b e g ra v e n te P ittem , in een (thans nog bestaand) graf, vlak vóór d e kerk h o fk apel. In d ien m en m ag geloof hechten aan een b e w e rin g v an jo n k h eer Eugène-François-M arie-G hislain joos de ter B eerst, in een bew aard schrijven aan Mgr. Faict (117) uit n o v e m b e r 1875, d an w as pastoor Castel een zéér grote vriend van A n g elu s Van d e P utte bij w ie de pastoor elke dag op bezoek ging. K asteelh eer Joos de ter Beerst — die, in de lente van 1875, zijn n ie u w g e b o u w d kasteel ter W aterstraat betrok, schreef im m ers het v o lg e n d e : «Ce b ru it a été ré p an d u dans les cabarets du village, par le n o m m é A n g elus Van de P utte, conseiller com m unal, et son fils Jules. O r, com m e il est de notoriété p u blique, que ce sont les am is in tim e s de M o n sieu r le C uré, qui va chez eux journellem ent ...» («D eze ro d d e lp ra a t w erd v erspreid in de herbergen van het dorp d o o r d e g en a am d e A ngelus Van de Putte, gem eenteraadslid, en zijn zo o n Jules. W elnu, aangezien het op en b aar bekend is dat zij d e in tie m e v rie n d e n zijn van M ijnheer Pastoor die bij hen d ag e lijks op b ezo ek gaat ...») (118). Enige toelichting bij dit b rief frag m en t. V anaf 1872 w as A ngelus Van de Putte ook lid van de g e m e e n te ra a d en kw am aldus kopje onder in het lokaal politiek P itte m s v aarw ater. In de tw eede helft van de negentiende eeuw w e rd er te P ittem enorm véél politiek gepleegd in ... de h erb er g e n , d e café's die, te P ittem , alom als paddestoelen u it de grond sch o ten . In 1887 b v ., één jaar na de dood van pastoor Castel, w a re n er 92 h erb erg e n (119). H et «bruit» («gerucht» «gepraat»),

(116)

(117)

(118)

(119)

Stanislas Boutens, te Roeselare, achterkleinzoon van Catharina-Sylvina Faict (zus van de bisschop), voor de verhelderende inlichtingen. Gemeente-archief Pittem, overlijdensregister 1902, nummer 86. Toen hij overleed, als «rentenier», in zijn woning ter Tieltstraat, nummer 27, was hij een gedaagde ouderling van 89 jaar. De aangifte van dit overlijden werd ge daan door zijn schoonzoon olieslager Ferdinand Baert die zelf overleed, drie jaar later, op 20 februari 1905 om 1,30 u. in de morgen in de ouderlijke woning ter Tieltstraat. Het echtpaar Ferdinand Baert-Van de Putte ligt be graven naast het echtpaar Angelus Van de Putte-Van Paemel, te Pittem, vlak vóór de kerkhofkapel. Jonkheer Joos de ter Beerst aan Mgr. Faict, 23 november 1875. Deze brief be vindt zich in een private verzameling in Brugge, de stad van herkomst der familie Joos de ter Beerst. Ibidem. Jules Van de Putte (1853-1903) was gehuwd met Sylvie Van de Kerckhove (1855-1939). Het graf van dit echtpaar bevindt zich naast dit van de ouders Angelus Van de Putte-Van Paemel (zie voetnoot 116). Zie Arickx, op. cit., blz. 185 en blz. 183 (over de brouwerijen). Het gemeente beleid te Pittem, in die jaren, schoot kiem ... aan de toog, in de talrijke her-

w a aro v er de toen 73-jarige kasteelheer van de W aterstraat het had, w as de (voor hem u iterst kw etsende) belediging volgens dew elke hij een vrijm etselaar zou gew eest zijn. Ik laat voorlopig in het m id d e n of d it in d erd a ad slechts een «gerucht» was, «praatjes» of in d e rd a a d een g eschiedkundig bew ezen feit. O p te m erken valt d at d it schrijven dagtekent uit novem ber 1875 op een ogenblik dat d e h e rrie tu ssen kasteel en pastorij hoog oplaaide. Het volgend jaar, 1876, w erd A ngelus Van de Putte schepen onder b u rg e m e e ste r (1876-1884) Karel-Emiel Libbrecht.

EEN POLITIEK GEENGAGEERD PASTOOR. D o o r zijn vorm in g , die plaats had in een tijd dat het katholicism e en h et liberalism e nog niet in een scherpe konfrontatie-opstelling elk aar b ev o ch ten , door zijn grondige beïnvloeding door een p er so o n lijk h e id als Jan-Jozef Faict die, steeds en altijd, een lijnrechte z u iv e re o n d u b b e lz in n ig e katholieke ultram ontaanse orthodoxie aan k leefd e, w as H enri-E dm ond Castel, als priester en als pastoor, een k o n sek w e n t katholiek geëngageerd m an. De relatie CastelFaict w as, v anzelfsprekend, een relatie van ondergeschikte tot o v erste doch, hoe v erd er b eiden schreden in leeftijd (zij w aren zo veel als leeftijdsgenoten) heerste er een w arm e vriendschap tussen b e id e p erso n en . W elnu, het kom t mij voor dat pastoor Castel in n ie ts afw eek van het ideologisch profiel van zijn vriend-bisschop M gr. Faict. D eze laatste w as, zoals m en w eet, tot in de toppen van zijn ten en en tot zijn laatste adem stoot, een konsekw ent zuiver o rth o d o x katholiek beleidsm an, zonder com prom issen en zonder to eg ev in g e n , o n g en ad ig de guillotine neersm akkend op alles wat z w eem d e n aa r liberaal-katholicism e of liberalism e, onder welke

bergen waar het politieke leven druk uiteengerafeld werd. Op twee wonin gen was er één herberg of kroeg, een doom in het bisschoppelijk oog van prelaat Faict. Nemen wij bv. de zuid-oostkant van het Marktplein, dus héél dicht bij de pastorij : vooreerst de herberg «De Kroon», daarnaast «De Spiegel», verder, oostwaarts, «'t Damberd» (familie Vermandere). Beide laatstgenoemde herbergen, thans ver dwenen, vormen thans het Huis François «In de Schaar» (Markt, 17). Nog even verder, op de hoek van de Markt en de Verbieststraat, was er de herberg «De Engel» (thans zelfbedieningszaak «De Fijnbek», Markt, 12). Tenslotte, vlak bij de inrij van het vroegere «Koffiestraatje» was er de herberg «De Concorde» (thans ver dwenen). Als Mgr. Faict naar Pittem kwam op Vormselreis zag hij op het Markt plein haast niets anders dan ... herbergen.

v o rm ook, angstvallig alle barsten betonvast dichtend w aarlangs lib era le in filtratie b in n en zijp eld e in zijn diocees. N et identiek was d e h o u d in g v an pastoor Castel, w akend op de hem sinds einde m ei 1865 to ev ertro u w d e parochie Pittem . Een politiek geënga g ee rd p astoor. D eze u ltram o n taan se politico-religieuze belijdenis van de pastoor w e rd , als h et w are, nog aangescherpt om dat hij, tijdens zijn a m b ts p e rio d e te P ittem , gekonfronteerd w erd m et liberale tendenze n en lib erale infiltratie. Deze liberalizerende tendenzen, deze trek n a a r v rijzin n ig e levensbeschouw ing zag pastoor H enriE d m o n d C astel, in zijn' parochie te Pittem , geïnkarneerd, v erp er so o n lijk t in enkele perso n en w aarvan wij hier enkele gevallen, e v e n w el z o n d e r volledig te w illen zijn, belichten. Vooraf mag nog a a n g e s tip t w o rd e n dat h et pastoor Castel vrij dw ars zat dat er te P ittem zovéél lezers w aren van de te Brugge sinds 1863 ver sc h ijn e n d e liberale krant «De W estvlam ing» (120). In het politico-re lig ie u s p o rtre t d er parochie Pittem tijdens de Castel-tijd is het o p v allen d d at h et liberalism e, vrijwel im m er, opdook in de k rin g en v an h et g ro o tg ro n d b ezit en van de hogere burgerij en hun o n d e rw o rp e n lakeien. E en eerste p erso o n w as jonkheer Eugène-François-M arie-G hislain Joos de ter Beerst, geboren te Brugge op 9 m aart 1802, op 4 juli 1848 te P ittem in het huw elijk getreden (121) m et Juffrouw C am illa-C arolina-M aria-E ulalie de M üelenaere (1825-1888). Het jo n g e ec h tp a ar ging zich te Kortrijk vestigen in de D oom ikstraat, n u m m e r 73, en , in juli 1853, in de Frankrijkstraat, num m er 65. Op 11 m ei 1863 g in g d it h u isg ezin zich vestigen in de «Rue Souve ra in e » , n u m m e r 92, te Elsene, Brussel. Deze residentie w erd

(120) De eerste jaargang van «De Westvlaming. Nieuwsblad voor Brugge en de provincie West-Vlaanderen» verscheen in 1863. De stadsbibliotheek te Brugge bevat de jaargangen 1 tot en met jg. 16 (1863-1878). «De Westvlaming bezat een onbetwistbare vaardigheid in het gooien met drek en vulde zijn kolommen met de smadelijkste histories over zedelijke tekortkomingen der geestelijkheid van hoog tot laag, in het binnen- en buitenland» aldus René Van Sint-Jan (Zie «Guido Gezelle's avonturen in de journalistiek» (Lannoo, Tielt, 1954), blz. 12-13. (121) Gemeente-archief Pittem huwelijksregister 1848, nummer 16. Het burgerlijk huwelijk greep plaats om 9 u. in aanwezigheid van heel wat adellijke per sonen. Tussen bruidegom en bruid was een leeftijdsverschil van 23 jaar, hij was toen 46, zij 23. Op deze dag, door dit huwelijk, in volle ekonomische krisis en pauperisme alom, werd de Pittemse hoge-burgerij-familie de Müelenaere dus verwant met de uit Brugge afkomstige (16de eeuw) sinds 7 augustus 1827 in de adelstand verheven familie Joos de ter Beerst.

eig en lijk m in of m eer h u n w interresidentie en, in de zom erm aan d e n , k w am en zij vaak naar Pittem alw aar, op 10 mei 1864, G u staaf-A d o lf de M üelenaere, schoonbroer van jonkheer EugèneF ran ço is-M arie-G hislain Joos de ter Beerst, burgem eester der ge m e e n te w as g ew orden. H oger heb b en wij gezien hoe jonkheer Joos, m et héél zijn gezin, de installatie van pastoor Castel b ijw o o n d e op 8 juni 1865. In 1871 besloot jonkheer Joos zich te P ittem te vestig en , in het grote pand aan de zuid-w esthoek van h e t M ark tp lein , op nauw elijks één boogscheut van de pastorij. De fam ilie w erd officieel te Pittem gedom icilieerd op 25 novem ber 1871. Tw ee jaar later b egonnen de bouw w erken van het nieuw kasteel, ter W aterstraat, alw aar, in de lente van 1875, de w eledele fam ilie h aar intrek nam . Pastoor Castel heeft jonkheer Joos ge k e n d v anaf 1865, toen deze laatste dus 63 jaar w as, tot aan zijn d o o d in 1879, 77 jaar oud. O m dat ik hoop, in een latere bijdrage, afzo n d erlijk te h an d elen over al deze herrie tussen pastorij en k asteel, w ens ik deze vijandschap hier enkel aan te stippen. W ant v ija n d sc h a p w as er en n iet enkel op het levensbeschouw elijk vlak. Een tw eed e p ersoon, die zeker niet lief was aan pastoor Castel, w as b ro u w e r Francis Lam sens. G eboren te Koolskamp op 25 mei 1801 (12 2 ) w as hij eerst gem eenteontvanger in zijn geboortedorp. O m stree k s 1850 vestigde Francis Lam sens zich als brouw er te P it tem (123) alw aar hij ook, betrekkelijk laat, in het huw elijk trad m et Ida V an D aele, huw elijk dat evenw el kinderloos bleef. Hij bleef b ro u w e r tot 1879 en overleed te Pittem , bijna één jaar na pastoor C astel, n am elijk op 23 juli 1887. Brouwer Francis Lam sens was een zéér w elstellend m an die talrijke bezittingen had te Pittem , Kools k am p en L ichtervelde. Z éér getrouw e lezer van de liberale krant «De W estvlam ing» (124), ongeveer leeftijdsgenoot van kasteelheer

(122) Oprechte dank aan de Heer Lucien Van Acker, gemeentesecretaris te Ardooie, voor de verhelderende inlichtingen over de familie Lamsens (18 juni 1979). Brouwer Francis Lamsens was de broer van de overgrootmoeder van Mevrouw Luciën Van Acker, geboren Agnes de Müelenaere (zus van de bekende Gezelle-kenner José de Müelenaere). (123) Zie Arickx, op. cit., blz. 231 en blz. 183. (124) ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict, 28 oktober 1875 : «... le brasseur Lam sens, lecteur opiniâtre du Westvlaming». Idem, «... le brasseur libéral Lam sens, abonné et lecteur sympathiqe et opiniâtre du Westvlaming» (4 novem ber 1875). Ik vestig er de aandacht op dat deze informatie komt vanwege een vijand, een niet-liberaal-gezinde, nl. de pastoor Castel, en dat op een ogen blik, najaar 1875, dat de herrie tussen pastorij en kasteel, met passie, hoog oplaaide. Ook bij Mgr. Faict stond brouwer Lamsens op een slecht blaadje (Zie ABB : Acta Faict 1859, 19 november, fol. 414-415) doch de bisschop praatte slechts de pastoor na.

Joos de ter Beerst, w as b ro u w er Francis Lam sens een intiem e v rie n d en p o litiek m ed estan d er van de, volgens pastoor Castel, lib era le kasteelheer. P astoor Castel kon het niet verkroppen dat «Ie B rasseu r libéral Lam sens» («de liberale brouw er Lamsens») (125) als in w ijk elin g , als niet-geboren-P ittem naar, het kw aad b in n e n b ra ch t. E en d e rd e p erso o n , die géén genade vond bij de orthodoxk a th o lie k in g esteld e pastoor, was Félix De Foer. G eboren te Pittem in 1809, als zoon van Jozef De Foer (of : Defour) en Viktoria De V rieze, g e h u w d m et B arbara-A m elia Goethals (die overleed in 1890), w as Félix De Foer, van 1852 tot 1875, o p w in d er van het to re n u u rw e rk d er parochiekerk (126). In 1866 werd hij gem eenefera a d s lid te P ittem en, zes jaar later, gem eenteontvanger, «devenu p a r la vo lo n té d u com te de M ùelenaere conseiller et puis receveur co m m u n al» («door de w il van graaf de M ùelenaere (127) eerst ge m e e n te ra a d slid en d an gem eenteontvanger gew orden») (128). L ezer v an «De W estvlam ing», politiek m edestander van kasteel h e e r Joos de ter Beerst, beschreef pastoor Castel Félix De Foer als « u n vil flatteu r et u n ingrat détracteur» («een vulgaire vleier en een g en a d elo ze afbreker») (129). Félix De Foer overleed te Pittem , in zijn w o n in g ter K auw straat, op 26 septem ber 1890 om 7,30 u. 's m o rg en s (130). H et echtpaar Félix De Foer-Barbara Goethals ligt te P ittem b eg rav en (131). E en v ierd e p erso o n w as de m olenaar-landbouw er Jan-Frans M us sch o o t, u it V inkt, in O ost-V laanderen, dus opnieuw , zoals b ro u w e r F rancis L am sens, een inw ijkeling, die in 1854 de «Stenen M olen», op d e H urselhoek, aankocht en begon u it te baten (132).

(125) ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict, 4 november 1875. (126) Zie Arickx, op. cit., blz. 223. (127) Bedoeld wordt Gustaaf-Adolf de Mùelenaere, geboren te Pittem op 14 mei 1823 in het grote witte huis vlak vóór de parochiekerk (thans Markt, nummer 22, Wed. Jozef Veys-Van Walleghem), sinds 10 mei 1864 burgemeester van Pittem en, sinds 5 december 1871, in de adelstand verheven met de titel van graaf. (128) Zie Arickx, op. cit., blz. 178 en blz. 223. (129) ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict, 4 november 1875. (130) Gemeente-archief Pittem, overlijdensregister 1890, nummer 82. Hij overleed in zijn woning ter Kauwstraat alwaar, vroeger op het jaar, zijn echtgenote Barbara-Amelia Goethals reeds overleden was. (131) Namelijk langs de laan die uitmondt op de kerkhofkapel. (132) Zie Arickx, op. cit., blz. 184. Molenaar-landbouwer Jan-Frans Musschoot was de vader van de «bijna» honderdjarige Ida Musschoot (° Vinkt 15 februari 1852) (Zie Arickx, op. cit., blz. 233) die jarenlang woonde in het grote witte huis aan het einde van de Kauwstraat (thans gesloopt en vervangen door de am btswoning van de plaatselijke Direkteur der Zusters van Maria). Vervolg voetnoot op volgende blz.

D eze m o len aar w as een zéér getrouw e lezer van de liberale krant «De W estvlam ing», deze krant d ien pastoor Castel n iet kon luch te n : «Le fe rm ie r-m eu n ie r M usschoot, véritable énergum ène et lec te u r a ssid u d u 'W estvlam ing'» («De landbouw er-m olenaar M us sch o o t, een echt discipel (van het liberalism e) en bestendig lezer v an 'D e W estvlam ing'») (133). V erder w as hij een politiek m ede s ta n d e r v an h e t liberaal tw eespan kasteelheer Joos de ter Beerstb ro u w e r L am sens. In 1875 was m olenaar-landbouw er Jan-Frans M u ssch o o t een aktief v en ter d er (liberale) stem biljetten in de ge m e e n te ra a d sv e rk ie z in g e n van dàt jaar. L andbouw er-m olenaar M u ssch o o t w erd , sam en m et de hogergenoem de Félix De Foer en ee n n ie t n a d e r geïdentificeerde herbergier De Vreese, door p a s to o r C astel afgeschilderd als «ce que nous avons de m oins re c o m m an d a b le ici» («wat wij h ier als het m inst aanbelevensw aard h e b b e n » ) (134), een vrij scherpe aanval. E en v ijfde p erso o n die, op het politieke vlak, in konfrontatie stond m et p asto o r C astel, w as bro u w er Justin-Jan M uyle. Justin-Jan M uyle w erd geboren te Pittem in 1844 als zoon van Jakob M uyle d ie g e h u w d w as m et Sofia-Coleta Vanhee. Hij trad in het huw elijk m et Julia V an d en Berghe (° 1849). N a de dood van zijn vader Jakob M uyle, op 25 jan u ari 1850, w erd Justin-Jan geleidelijk inge sch ak eld in d e brouw erij die door zijn grootvader Jan-Jozef Muyle te P ittem g estich t w as in 1807. Bij de installatie van pastoor Castel, op 8 ju n i 1865, w as h et h u is van de W eduw e Jakob M uyle, ge b o re n Sofia-C oleta V anhee, m oeder van Justin-Jan, feestelijk ver lich t (135). Justin-Jan M uyle w as, volgens pastoor Castel, een poli tiek e m e d e sta n d e r van de liberale kasteelheer Joos de ter Beerst o m d a t deze laatste, d an k zij zijn vriendenrelaties, erin geslaagd w as een v rijsp raak los te krijgen, voor het Hof van Beroep te G ent, ten g u n ste v an de te O edelem gevestigde Jules M uyle, broer van Ju stin -Jan (136). Justin-Jan M uyle, die, door het huw elijk van zijn

Voor de juiste lokalisering van de «Stenenmolen», zie kaart, getekend door Roger Bonduel, als vademecum bij Arickx op. cit. Thans is aldaar de Kapelleweg gelegen. In 1898 baatte de weduwe Jan-Frans Musschoot aldaar een «olieslagerij» uit (Zie «Provinciale Wegwijzer» 1898). (133) (134) (135) (136)

ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict, 4 november 1875. Ibidem. Men houde rekening met de bemerking bij voetnoot 124. Zie «Gazette van Tielt» van donderdag 15 juni 1865. ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict, 4 november 1875. Over de familie Muyle te Pittem zie Arickx, op. cit., blz. 234. Over de brouwerij Muyle zie «Dit is West-Vlaanderen», Deel II, blz. 1386. Deze familie heeft te Pittem haar naam geschonken aan een straat, de Muylestraat, belendend aan de (voormalige) thans verdwenen brouwerij.

z u s M aria-L u d ovika m et Emiel-Karel Libbrecht, burgem eester (1876-1885) v an P ittem , schoonbroer was van deze laatste (137), o v erle ed , in zijn w oning ter Tieltstraat, op 26 augustus 1891, a m p e r 47 jaar oud. H et echtpaar Justin-Jan M uyle-Julia Van den B erghe ligt b eg rav en te P ittem , onder een grafzerk van ruim e a fm e tin g e n , vlak naast h et bekende praalgraf van graaf en gravin G u staa f-A d o ld de M üelenaere-D ujardin. A an d eze lijst die, zoals gezegd, niet volledig wil zijn, m ag eigen lijk n o g to eg evoegd w o rd en dat ook «de grote familie van Pittem », d o o r so m m ig e van haar gedragingen, blijk gaf van naar het libera lism e zw em en d e h o u d in g en . D it betreft dan de grootgrondbezit te r (138) G ustaaf-A dolf de M üelenaere, zijn echtgenote A ugustaM aria-Jo h an n a-Josefina D ujardin behorend tot een toch duidelijke lib era le g e z in d h e id w at betreft h aar familiale kom af (139) en, ten slo tte , ook h u n schoonzoon jonkheer Baron C harles-C hristiaanG h islain -F ran ç o is de la Croix d 'O gim ont, de steenrijke kasteelz o o n v an V elaines.

STILAAN NAAR HET EINDE. B epaald v an a f 1882 begon de gezondheidstoestand van pastoor C astel, die toen 68 gew orden w as, te verzw akken. De ouderw o rd e n d e p asto o r h ad het geluk, in deze laatste jaren, geholpen te w o rd e n d o o r tw ee zeer toegew ijde onderpastoors, Pieter-A lbert P ie te rs (o u d ste in dienstjaren) en, vooral, Isidoor-Jan-Alfons F raeys. De k ath olieke ov erw in n in g in 1884, na al de plagerijen van h e t lib eraal b e s tu u r sin d s 1878, m oet voor de oude pastoor Castel een g rote b ro n van vreugde gew eest zijn. De persoonlijke arts van

(137) Zie : Arthur Impe : «De burgemeesters van Pittem» in «Handelingen van de Geschiedkundige Kring van Kortrijk 1950-1951 (studie aangevuld door Valère Arickx). (138) Zie Romain Vanlandschoot art. cit. in «De Roede van Tielt», blz. 16 + voet noot 44. (139) Félix-Willem Dujardin (° Brugge 9 november 1789 - ; Brugge 18 september 1849), vader van de Gravin, had zéér nauwe konnekties met Paul Devaux, de grondlegger van de Belgische liberale partij. De echtgenote van de be ruchte liberale burgemeester van Brugge, Jules Boyaval, was een Dujardin, verwant met de familie van de Gravin. Na de dood van vader Félix-Willem Dujardin, in 1849, ging de bankiersinstelling over in de handen van zijn zonen Jules, Edmond en Leon Dujardin. Jules Dujardin (° Brugge 3 oktober 1822 - f 15 oktober 1895), de twee jaar oudere broer van de Gravin, was, te Brugge, voorzitter van de liberale «Cercle». Men neemt aan dat, omwille van de zaken van de bank, de familie de beide politieke denkrichtingen (katho liek en liberaal) gunstig gezind was met duidelijke voorkeur voor de laatste.

p a s to o r C astel w as D okter H enri Van H ove, broer van de grote C astel-v rie n d B runo Van H ove (140). In juli 1885 was het de p a sto o r n ie t m eer m ogelijk de zondagshoogm is op te dragen m et h e t gevolg d at o n d erp asto o r Fraeys, overeenkom stig de toen gel d e n d e v o o rsch riften , aan Mgr. Faict de toestem m ing vroeg om te b in e re n d .i. tw ee M issen celebreren op dezelfde dag (het betrof v o o ral d e zondag). D eze toestem m ing m oest telkens herhaald w o rd e n v o or ied ere gelegenheid. O p zondag 3 augustus 1885 kon d e 71-jarige p asto o r o p n ie u w de H. Mis opdragen doch zijn alge m e n e g e z o n d h e id sto e sta n d was niet van aard om vertrouw en in te b o e z e m e n . N og deze zelfde zondag 3 augustus 1885 schreet o n d er p a sto o r Isidoor-Jan-A lfons Fraeys aan Mgr. Faict : «Mr. le C uré a d it la M esse ce m atin; et il com pte le faire dorénavant tous les jo u rs. La re sp iratio n reste fort difficile, m ais les jam bes sont m oins enflées. M r. le Dr. Van Hove me disait h ier que Mr. le Curé aurait m a in te n a n t, com m e la m er, ses époques de flux et de reflux, m ais q u e so n état ne p o u v ait in sp irer grande confiance» («M ijnheer P asto o r heeft deze m orgen de M is opgedragen en hij hoopt het v o o rta a n elke dag te doen. De adem haling blijft erg m oeilijk m aar d e b e n e n zijn m in d er opgezw ollen. De H eer D okter Van Hove v erk la ard e mij g isteren dat M ijnheer Pastoor voortaan, zoals de zee, zijn m o m en ten v an ebbe en vloed zou kennen, m aar dat zijn g e z o n d h e id sto e sta n d geen groot vertrouw en kon inboezem en») (141). O m w ille van de onzekerheid van de passtoors gezo n d h eid s to e s ta n d vroeg o n d erp asto o r Fraeys, in dit zelfde schrijven, andèrm aal een b in atie-to estem m in g . In septem ber 1885 verergerde de to e s ta n d v an de pastoor zodat hij o pnieuw verplicht w erd de p asto rij n ie t te verlaten en dus n iet m eer de Mis kon opdragen. B egin o k to b er ging h et o p n ieu w beter en, op 5 oktober 1885, Schreef d e o n d erp asto o r nogm aals naar Mgr. Faict, de vriend van d e p a sto o r : «M onsieur le C uré se sent m ieux que il y a quelques se m a in e s. Le m édecin lui donne l'espoir de pouvoir dire la Sainte M esse l'u n d e ces jours; m ais je dirai franchem ent à Votre G ran d e u r q u e je n e p u is croire à cet heureux évènem ent, d u m oins p o u r cette sem aine» («M ijnheer Pastoor voelt zich beter dan en k e le w e k en geleden. De geneesheer geeft hem de hoop de Mis te k u n n e n o p d ra g en een dezer dagen. M aar ik laat vrijuit aan Uwe H o o g w a a rd ig h e id opm erken dat ik geen geloof kan hechten aan d it g elu k k ig feit, althans voor deze week») (142). Mgr. Faict (140) Over dokter Henri Van Hove, zie «Gezellekroniek», nummer 3, november 1965, blz. 84-85. Zie eveneens Romain Vanlandschoot, art. cit., passim. (141) ABB : Onderpastoor Fraeys aan Mgr. Faict, 3 augustus 1885. (142) ABB : Onderpastoor Fraeys aan Mgr. Faict, 5 oktober 1885.

a n tw o o rd d e , reed s op 7 oktober 1885, dat hij de g ezondheids to e s ta n d v an p asto o r C astel op de voet bleef volgen aan w ié hij o ok ee n sp o e d ig herstel toew enste (143). Voor de volgende m aan d e n , tot e in d e 1885, zou de toestand van de pastoor steeds d e zelfd e blijv en . M gr. Faict stu u rd e rond 20 oktober 1885 opnieuw een h artelijk v rien d e n b riefje aan de zieke pastoor m et de verzeke rin g v an zijn in ten s m edelevend gebed. O nderpastoor Fraeys d a n k te in n aam van de pastoor, op 26 oktober 1885, en schreef o .m . : «Mr. le C uré a reçu avec u n profond sentim ent de recon n a issa n c e la nouvelle assurance de Votre G randeur de ses prières p o u r so n v ieil am i» («M ijnheer Pastoor heeft, m et een diep gevoel v an d a n k b a a rh e id , de n ieu w e verzekering vanw ege Uwe H oog w a a rd ig h e id o n tv an g en van h aar gebeden voor de oude vriend») (144). O n d e rp a sto o r Fraeys schreef verder dat «la santé de Mr. Ie C u ré se m a in tie n t toujours dans le m êm e état» («de gezo n d h eid s to e s ta n d van M ijnheer Pastoor b estendigt zich steeds in dezelfde to estan d » ) (145). De b in atie-to estem m in g w erd vernieuw d, m et, als e in d p u n t, K erstm is 1885. Tien dagen voordien, op 15 decem ber 1885, liet o n d e rp a sto o r Fraeys aan Mgr. Faict w eten dat «Reverend i D o m in i P astoris m ei indispositio sem per in eodem statu p e rm a n e t» («de o n g esteld h eid van m ijn pastoor blijft steeds in d e zelfd e to estan d») (146). De binatie-toestem m ing, hetzij voor o n d e rp a s to o r P ieters hetzij voor onderpastoor Fraeys, w erd o p n ie u w v e rn ie u w d , voor de zonen feestdagen (147).

DE ZIEKE PASTOOR KRIJGT EEN COADJUTOR. B egin fe b ru ari 1886, h et laatste levensjaar van pastoor Castel, had te P ittem een b ijzo n d er geslaagde M issie plaats, d it om de zeven ja re n g eestelijk b ad voor de hele parochiegem eenschap, steeds een in s la a n d e g e b e u rte n is (148). Mgr. Faict was bijzonder in zijn schik m et h e t su k ses v an deze gepredikte M issie w aarvan hij, voor P it tem , als de v o o rn aam ste blijvende vrucht beschouw de het b u iten d e (zéér talrijke) h erb erg e n h o u d en van het vrouw volk en de m eisjes. O p 17 februari 1886 schreef de bisschop aan onderpastoor

(143) ABB : Acta Faict 1885 7 oktober : Lettre à M. Castel, Curé à Pitthem. (144) ABB : Onderpastoor Fraeys aan Mgr. Faict, 26 oktober 1885. De bisschop ant woordde drie dagen later (Zie ABB : Acta Faict 1885 29 oktober). (145) Ibidem. (146) ABB : Onderpastoor Fraeys aan Mgr. Faict, 15 december 1885 (in het Latijn). (147) Ibidem. (148) Zie Arickx, op. cit., blz. 167.

F raeys te P ittem : «C ongratulor ex corde Rev. et perdilecto Dno P asto ri tib iq u e et Rdo Socio tuo, ob felicem M issionis successum ; a tq u e v e h e m e n te r exopto ut pretiosissim i M issionis fructus serv e n tu r, m axim e p er elongationem puellarum et fem inarum a ta b e rn is» («Van harte feliciteer ik de Eerw aarde en zeer geliefde M ijn h eer P astoor, evenals Uzelf en Uw Eerw aarde Collega (149) o m w ille van h et gelukkig sukses d er M issie. En ik w ens vurig dat d e ze er k o stb are vruch ten der M issie zouden in ere gehouden w o rd e n , vooral door de verw ijdering, u it de herbergen, van de jo n g e m eisjes en het vrouw volk») (150). De binatie-toestem m ing w e rd v erlengd tot ein d e m aart 1886. Bemerk, in het bisschoppelijk sch rijv en , de su p erlatief «perdilectus» (= «zéér geliefd, u itzo n d er lijk geliefd») voor p asto o r Castel. P asen viel, in 1886, op zondag 25 april. O m wille van de d ru k k en d e p asto rale b ed rijv ig h eid in voorbereiding van het Verrijzenisfeest d eed M gr. Faict aan de zieke pastoor Castel het konkreet v o o rstel v anaf P assiezondag 11 april 1886 naar de pastorij te P it tem een co adjutor of h u lp p riester te sturen. Een coadjutor (van het latijn se w .erkw oord «co-adjuvare» = «helpen met») was, in die ja re n , een m eestal jonge pasgew ijde priester die nog op het G root s e m in a rie te Brugge verbleef zonder benoem ing. Flet gebruik k w a m v éélvuldig voor in die jaren. Pastoor Castel, die blijkbaar zelf n iet m eer kon schrijven om wille van zijn ziektetoestand, ge lastte o n d e rp a sto o r Fraeys de bisschop te danken voor dit m ede lev en d gebaar. O p d in sd ag 30 m aart 1886 schreef onderpastoor Fraeys aan b issch o p Faict : «M onsieur le Curé vient de me p rier de v o u lo ir ré p o n d re q u 'il est tout heureux de la proposition que V otre G ra n d e u r lui a fait, de lui envoyer un coadjuteur p o u r le D im an ch e de la Passion. Mr. le C oadjuteur, que Votre G randeur d a ig n e ra n o m m er, sera logé à la C ure, où Mr. le C uré lui prépare l'accu eil le p lu s cordial» («M ijnheer Pastoor heeft m e zopas ge v ra a g d te w illen antw o o rd en dat hij heel blij is m et het voorstel (149) Namelijk de toen 37-jarige Pieter-Albert Pieters (zie hoger) sinds 1875 onder pastoor te Pittem. (150) ABB : Acta Faict 1886 17 februari fol. 62 : «Littera R.D. Fraeys, vicepastori, Pitthem» («Brief aan E.H. Fraeys, onderpastoor, Pittem). Vrouwvolk, meisjes, kinderen in de herbergen, dat was te Pittem een reeds oude kwaal. Mgr. Faict zal dat wel geweten hebben. Volgens onderpastoor Jan-Baptist Majoor, te Pittem van 1840 tot 1845 (Zie Arickx, op. cit., blz. 159) werd het slecht voorbeeld gegeven door de in 1841 gestichtte koorzangmaatschappij «De Tael- en Kunstvrienden» (zie Arickx, op. cit., blz. 198) (ABB : Onderpastoor Majoor aan kanunnik Willem Tanghe, zonder datum doch zéér vermoedelijk uit november 1843).

d a t U w e H o o g w aard ig h eid hem heeft gedaan om hem , met P a ssie z o n d a g (= zondag 11 april 1886) een coadjutor te sturen. M ijn h e e r de C oadjutor, d ien Uwe H oogw aardigheid zal w illen b e n o e m e n , zal in w o n en op de pastorij alw aar M ijnheer Pastoor h e m h et allerhartelijkste onthaal klaar maakt») (151). In overleg m et k a n n u n ik H e n d rik D elbar, sinds 21 novem ber 1884 (152) p re s id e n t v an h et G root Sem inarie te Brugge, benoem de Mgr. Faict, op m aan d a g 12 april 1886 (153), officieel, als coadjutor van p a s to o r C astel te Pittem de toen 28-jarige te Bellegem op 12 juli 1858 g eb o ren p riester A chiel-Lodew ijk D 'H ulst (154). C oadjutor A ch iel-L o d ew ijk D 'H ulst, w iens taak aanvankelijk tijdsbeperkt w as (nl. tot ein d e april, na Pasen) nam dus zijn intrek in de p asto rij te P ittem . P asto o r C astel, sin d s 14 februari 1886 72 jaar gew orden, begreep d a t z ijn to estan d de b esten d ig e aanw ezigheid van een coadjutor n o o d za k elijk m aakte en m aakte d it bekend aan p riester AchielL o d ew ijk D 'H u lst. O p m aandag 3 m ei 1886 schreef coadjutor A ch iel-L o d ew ijk D 'H u lst aan p resident H endrik D elbar te Brugge : «V oilà q u e m es trois sem aines de m inistère viennent de s'écouler. M o n sie u r le C uré de P itthem désire u n coadjuteur, et vous prie h u m b le m e n t d 'e n d em an d e r une décision à sa G randeur Mgr. l'E v êq u e» («Ziezo, deze drie w eken parochiew erk zijn achter de ru g . M ijn h eer P astoor van Pittem verlangt een coadjutor en v er zo e k t U n e d e rig bij Z ijne H oogw aardigheid Mgr. de bisschop d a a ro v e r een beslissin g te verkrijgen») (155). In dit zelfde sch rijv en n o em t coadjutor D 'H ulst de Pittem se pastoor «un curé m alad e» («een zieke pastoor»). P resident H endrik D elbar over h a n d ig d e deze b rief aan Mgr. Faict die, op donderdag 6 mei 1886, h e t v o lg en d e schreef aan pastoor Castel : «Q uam diu tibi placuerit,

(151) ABB : Onderpastoor Fraeys aan Mgr. Faict, 30 maart 1886. (152) Zie hoger voetnoot 35. Een duidelijk kunstmatige promotie vanwege Mgr. Faict die, indien hij geen «promotie» bezorgde aan de gewezen superior van Roeselare, daardoor, in het flamingantenkamp, de indruk kon wekken dat hij het Roeselaars Delbar-beleid afkeurde. (153) ABB : Acta Faict 1886 12 april. (154) Geboren te Bellegem op 12 juli 1858. Coadjutor te Pittem op 12 april 1886. Be waker college Poperinge 18 september 1886. Onderpastoor te Helkijn op 7 september 1892, te Passendale op 31 mei 1894, te Lendelede op 15 december 1900, Pastoor te Stuivekenskerke op 15 december 1909 en te Izenberge op 18 december 1918 alwaar hij overleed op 1 juli 1925. Zie jaarboek bisdom Brugge 1926, blz. 169. (155) ABB : Coadjutor D'Hulst aan President Hendrik Delbar, 3 mei 1886, o.m. «Quant à moi, Monsieur Ie Président, je crois ne pas dépasser le terme de ma jurisdiction en continuant, encore quelques jours, à rendre service à un Curé malade».

R .D . C o ad ju to r tuus a p u d te rem anebit, eadem , quam accepit, ju risd ic tio n e p erd u ran te. Hac occasione faustissim a quaeque et sa lu ta ria tib i apprecor, et q uidem m axim e, prom ptam et perfectam , si Deo placeat, curationem » («Uw C oadjutor zal bij U blijven zo lan g U d at w en st, m et verlenging van de jurisdictie dien hij o n t v in g . Bij deze gelegenheid w ens ik U alle geluk en heil toe en, h eel in h et b ijzo n d er, in d ie n het God behaagt, een vlugge en vol k o m e n genezing») (156). «Si Deo placeat» («Indien het God m oge b eh a g en » ) : deze bisschoppelijke vriendenw ens zou, helaas, niet in v erv u llin g treden. C oadjutor Achiel-Lodew ijk D 'H ulst bleef dus zijn taak v e rd e r w aarnem en.

DE BISSCHOP BEZOEKT DE ZIEKE PASTOOR. V an af z o n d a g 27 juni tot zondag 4 juli 1886 was de toen 73-jarige M gr. Faict an d erm aal op V orm selreis in de dekenij Tielt (157). De O n ze-L iev e-V ro u w p aro ch ie te Pittem kw am aan de beurt op z a te rd a g 3 juli 1886. O p die dag dien d e Mgr. Faict h et H. Vormsel toe in de p arochiekerk te Egem (om 8 u.), te Pittem om 10 u. en te K oolskam p om 16 u. Zoals steeds overnachtte de bisschop in de a m b ts w o n in g van de Tieltse deken, ter Ieperstraat. Te Pittem had hij a ld u s de kans zijn zieke vriend te steunen en op te beuren. R eed s op 30 m aart h ad pastoor Castel, via onderpastoor Fraeys, de b issc h o p b e d a n k t voor zijn goedaardige en m inzam e steun sinds d e ziek te : «Mr. le C uré me prie égalem ent de rem ercier Votre G ra n d e u r d e toutes les bontés que vous lui avez tém oignés, s u rto u t d e p u is son indisposition» («M ijnheer Pastoor gelast mij in sg elijk s U w e H oogw aardigheid te danken voor al de blijken van g o e d h e id d ie U hem h eb t b etuigd, vooral sinds zijn ongesteld h eid » ) (158). O p d eze V orm seldag van zaterdag 3 juli 1886 gebruikte Mgr. Faict h e t m id d ag m aal op h et kasteel ter W aterstraat om 13 u. (159). E in d e ap ril 1886 w as jonkheer Eugène-C am iel-Jean-M arie-G hislain Joos d e ter Beerst (° Kortrijk 15 novem ber 1850), sinds 7 fe b ru a ri 1885 b u rg em eester van Pittem , op audiëntie in het bis-

(156) ABB : Acta Faict 1886 6 mei, fol. 169 : «R.D. Castel, Parocho, Pitthem» (= Aan E.H. Castel, Pastoor, Pittem). (157) ABB : Acta Faict 1886 1 juli, fol. 242 : plan en reisweg van deze Vormselreis. (158) ABB : Onderpastoor Fraeys aan Mgr. Faict, 30 maart 1886. (159) ABB : Acta Faict 1886 1 juli, fol. 242 : «Confirmatio in. Pitthem. Prandium apud Burgimagistrum hora 13-a» («Vorming in Pittem. Middagmaal bij de burgemeester om 13 u,»).

sch o p p e lijk p aleis te Brugge om , nam ens zijn toen 61-jarige m o e d e r C am illa-C arolina-M aria-E ulalie de M ûelenaere, Mgr. Faict u it te n o d ig e n voor het m iddagm aal op het kasteel ter W aterstraat o p d e V orm seldag. Mgr. Faict had aanvaard en lichtte daarvan p a s to o r C astel in (160). O p het ogenblik van dit bisschoppelijk b e zo ek , z a te rd ag 3 juli 1886, zag de kasteelbevolking er als volgt u it : v o o re e rst de reed s genoem de burgem eester Eugène-Cam iel-JeanM arie -G h islain Joos d er ter Beerst en zijn echtgenote, de toen 30jarig e jo n k v ro u w G eorgina-Teresia-M aria-Filom ena-Sylvia-G hisla in e de Bie d e W estvoorde (° Brugge 6 oktober 1856). Mgr. Faict w as m et d it ec h tp a ar goed bek en d aangezien hij, zoals hoger aa n g e s tip t, zelf h u n huw elijk h ad ingezegend in de kasteelkapel van jo n k h e e r Jules-F rançois-G hislain de Bie de W estvoorde, b u rg e m e e s te r v an St. K ruis-bij-B rugge, op 2 septem ber 1878. V erder w a re n er de reeds 4 kin d eren uit dit huw elijk geboren, allen m eisjes n am elijk : jonkvrouw M adeleine-Eugenia-C am illa-Johann a -G e o rg in a (° Brugge 1 decem ber 1879), jonkvrouw ReginaS y lv ia-A lb erta-G odelieve-M arie-G hislaine (° Brugge 1 januari 1881), jo n k v ro u w M aria-Fouisa-G eorgina-G abrielle-JulienneG h isla in e (° P ittem 6 sep tem b er 1882) en, tenslotte, jonkvrouw B ertha-L eonie-C am illa-G odelieve-M aria-G eorgina (° Pittem 17 juli 1884). In een afzonderlijke vleugel van het in 1873-1875 gebouw d k astee l w o o n d e d an nog jonkvrouw G abrielle-Fanny-EugeniaM aria -G eo rg in a Joos de ter Beerst, de toen 37-jarige (° Kortrijk 2 s e p te m b e r 1849) enige nog levende zus (161) van burgem eester E ugèn e-C am iel-Jean-M arie-G hislain Joos de ter Beerst. Zij w as, op 10 ap ril 1872, in de kerk van S int-Jakob-ter-K oudenberg te B rus sel, d e k o n in k lijke parochie, plechtig in de echt getreden m et de 11 ja a r o u d e re jo n k h eer baron A lbert-A ntoine-V iktor-M arie-G hislain L im m a n d e r de N ieu w en h o v e (° M echelen 5 oktober 1838).

(160) ABB : Acta Faict 1886 6 mei, fol. 169 : «Accessit decem abhinc diebus Ds. Burgimagister tuus qui nomine Matris invitavit me ad prandium, die Confirmationis. Acceptavi». («Tien dagen geleden is Mijnheer Uw Burge meester hier geweest om, namens zijn moeder, mij te nodigen tot het middagmaal, op de Vormseldag. Ik heb aanvaard») (Brief aan pastoor Castel). (161) Op dat ogenblik, in 1886, waren er reeds 2 jongere zusjes van de burge meester overleden. Enerzijds jonkvrouw Augusta-Camilla-Eugenia-MariaGhislena Joos de ter Beerst, geboren te Kortrijk op 21 augustus 1854 in de Frankrijkstraat, nummer 61, en, aldaar, overleden, op 27 oktober 161, 7 jaar oud. Anderzijds jonkvrouw Maria-Theresia-Josefina-Georgina Joos de ter Beerst, geboren te Kortrijk in de Doomikstraat, nummer 73, op 30 maart 1852 en overleden te Pittem, in het pand aan de zuid-westkant van het Marktplein, op 11 juli 1863, tijdens een verblijf op dit buitengoed, 11 jaar oud.

K ort n a h u n huw elijk kw am en Baron en Barones L im m ander de N ie u w e n h o v e , op 29 ju n i 1872, zich te Pittem vestigen bij de o u d e rs v an de Barones in het grote pand aan de zuid-w estkant v an h e t M arktplein. Jonkvrouw Gabrielle Joos de ter Beerst was tro u w e n s reed s gedom icilieerd te Pittem sinds 25 novem ber 1871. B arones L im m an d er de N ieuw enhove volgde, sam en m et haar ec h tg e n o o t, h a a r ou d ers toen deze, in de lente van 1875, het k asteel ter W aterstraat betrokken. Zij was enkele m alen Vormselm e te r in d e parochiekerk te Pittem , ten tijde van pastoor Castel (162) en zo u reed s overlijden te Brussel op 28 m ei 1900, am per 51 ja a r o u d , n a een kinderloos huw elijk. Jonkheer Baron Albert Lim m a n d e r de N ieu w en h o v e w as, evenals zijn vader (163) doch in m in d e re m ate, een talentvol m uziekbeoefenaar. Tot in zijn oude d ag w a s'M g r. Faict d at ook (in zijn karige nog resterende vrije tijd ) en h e t zou m e echt n iet verw onderen dat de bisschop, bij zijn b e z o e k e n aan h et kasteel ter W aterstraat, ter verpozing, zich, met d e B aron, m uzikaal heeft uitgeleefd.

HET AFSTERVEN VAN DE PASTOOR. H e n ri-E d m o n d C astel overleed in zijn pastorij, op het M arktplein, o p d o n d e rd a g 12 au g u stu s 1886, in de vroege m orgen, om kw art n a 3 u. (164). Hij overleed «na een langdurige ziekelijkheid» (165). M en zal zich h e rin n e re n dat ook de voorganger van pastoor C astel, w ijlen p asto o r K arel-Lodewijk Van Raes, eveneens stierf o p d it vroege m o rg en u u r (zie hoger) van dinsdag 16 mei 1865. C o ad ju to r A chiel-L odew ijk D 'H ulst verw ittigde onm iddellijk p a sto o r-d e k e n Edw ard-K arel Verraes, de toen 57-jarige deken (162) Zo bv. voor de Vormselplechtigheid van vrijdag 19 mei 1882 (zie hoger). ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict, 10 mei 1882, o.m. «Baronissa Limnander erit matrina loco matris suae in confirmatione» («Barones Limnander zal meter zijn in de plaats van haar moeder in de Vormselplechtigheid»). (163) Baron Albert-Auguste-Théodore-Antoine-Marie-Ghislain Limnander de Nieuwenhove werd geboren te Mechelen op 5 november 1838. Zijn vader, Baron Armand-Georges-Marie Limnander de Nieuwenhove (° Gent 22 mei 1814 - Buno-Bonnevaux (dep. Seine en Oise, Frankrijk), 14 augustus 1892) was toondichter die zich in 1849 te Parijs vestigde en, ondermeer, zijn werk ten gehore bracht aan het Hof van koning Louis-Philippe. Zijn werk bestaat vooral uit koormuziek, teatermuziek, kantaten en instrumentale muziek. (164) Gemeente-archief Pittem, overlijdensregister, 1886, nummer 67. «Hora tertia marutima» («om drie uur in de morgen») .aldus pastoor-deken Verraes aan Mgr. Faict. (ABB : Necrologium, 66, sub Castel). (165) Zie «Gazette van Tielt» van zaterdag 14 augustus 1886.

(° M en e n 5 m aart 1829) van en te Tielt die, einde 1882, wijlen p a sto o r-d e k e n Karel-Jan D enys was opgevolgd (166). Pastoord e k e n E dw ard-K arel V erraes vertrouw de het tijdelijk b estu u r der p a ro c h ie toe aa n coadjutor d 'H u lst en bracht m eteen Mgr. Faict te B rugge op d e hoogte, in een in het Latijn gestelde brief (167). in o v erleg m et de d eken en de Pittem se K erkfabriek w erd de uitvaart v astg esteld op m aan d ag 16 au g u stu s 1886, dus daags na het O .-L.V ro u w H em elvaartfeeest, titelfeest der Pittem se parochiekerk. Het afg esto rv en lichaam van de pastoor w erd opgebaard in zijn p asto rij alw aar talrijke P item naren even kw am en verwijlen. Voor d e o p e n b a re lokale o p in ie w as de afgestorven pastoor «een h erd er vol b ek w a a m h e id en w elsprekendheid, die zijne parochianen v ad e rlijk b ez o rg d e en vu rig bem inde» (168). Inm iddels bereikte h e t o v erlijd en sb e rich t van pastoor Castel het bisschoppelijk paleis te B rugge. M gr. Faict vernam het door het hoger verm eld schrijven v a n d e T ieltse deken Edw ard-K arel Verraes. Doch ook coadjutor A ch iel-L o d ew ijk d 'H u lst deponeerde, op deze donderdag 12 a u g u s tu s 1886, om 9 u ., een telegram bestem d voor Mgr. Faict w a a rv a n de in h o u d als volgt luidde : «Curé Castel décédé. D 'H ulst co ad ju to r» («Pastoor C astel overleden. D 'H ulst coadjutor») (169). D it teleg ram b ereik te Brugge om 9,30 u. (170). Een half u u r later, o m 10 u ., b eg av en de toen 55-jarige gem eentesekretaris Leonard W a rn ez (171) en de toen 28-jarige veldw achter A dolf-H enri De C lerck (172) zich n aar het gem eentehuis om , vóór notaris en ge m e e n te ra a d slid Louis De P auw (173), gedelegeerde am btenaar van d e b u rg e rs ta n d , d it overlijden officieel te laten akteren (174). O p v rijd a g 13 a u g u stu s 1886 schreef Mgr. Faict het volgende aan d e k e n E d w ard-K arel V erraes te Tielt: «N on sine m agno doloris

(166) Over de eminente Gezelle-vriend, die Edward-Karel Verraes geweest is, zie de bijdrage waarover hoger in voetnoot 11. (167) ABB : Necrologium 66, sub Castel : Deken Verraes aan Mgr. Faict. (168) Zie «Gazette van Tielt» van zaterdag 14 augustus 1886. (169) ABB : Telegram d'Hulst aan Mgr. Faict, nummer 82. (170) Ibidem : «Bureau d'arrivéé : reçu à 9,30 h.». (171) Zie Arickx, op. cit., blz. 245. (172) Zie Arickx, op. cit., blz. 223 en blz. 177. (173) Zie Arickx, op. cit., blz. 227. Notaris Louis De Pauw stond in goede betrek king met pastoor Castel. Hij kon evenwel niet ingaan, in december 1876, op het hem gedane verzoek toe te treden tot de Tieltse Davidsfondsafdeling. Zie Romain Vanlandschoot, art. cit., blz. 61 + voetnoot 238. De parochie van pastoor Castel schitterde aldus door haar afwezigheid in deze kulturele streekwerking. (174) Gemeente-archief Pittem, overlijdensregister 1886, nummer 67. De ouders van de pastoor, Alex-Xaveer Castel en Catharina-Rosa de Moen waren toen natuurlijk reeds overleden.

affectu n u n tiu m accepi R everendi m ihique charissim i D. Castel, P asto ris in P itthem . Pro cujus prom pta perfectaque pace ferventissim a s D eo n o n om ittam offere preces. De caetero provisionalis d e se rv itu ra e collationem R.D. C oadjutori D 'H ulst a te factam confirm o , d o n ec v id u atae parochiae novus pastor fuerit concessus» («H et is n iet zo n d er groot leed dat ik het doodsbericht heb o n tv a n g e n v an de E erw aarde en mij zeer geliefde H eer Castel, p a sto o r in P ittem . Ik zal n iet nalaten aan God de vurigste gebeden te o fferen voor zijn spoedige en volm aakte zielerust. Voor de rest b e v e stig ik d e door U gedane aanstelling van de Eerw aarde H eer C o ad ju to r v oor het tijdelijk parochiebestuur totdat aan de v er w e e sd e p aro ch ie een n ieu w e pastoor zal zijn geschonken») (175). «P arochia v iduata» ! («verw eesde, verw eduw e (letterlijk) p aro chie») : P ittem verloor in d erd aad een m arkante parochieherder. De taak van co ad ju to r D 'H u lst voor het pastoorsinterim d uurde tot d o n d e rd a g 26 au g u stu s (176), dag van de benoem ing van de n ie u w e p astoor.

DE UITVAART. DANKBARE VOLKSHULDE VAN EEN PARO CHIEGEMEENSCHAP. De u itv a a rt van w ijlen pastoor Castel greep plaats, zoals gezegd, op m aan d ag 16 au g u stu s 1886, geleid door pastoor-dekén E d w ard -K arel V erraes. De aanvang van de kerkelijke plechtigheid w as g esteld om 10 u. V oorafgegaan door de talrijke Pittem se v er e n ig in g e n , d e voltallige gem eenteraad en kerkraad, w erd de lijk k ist, de p astorij u it, n aar de kerk gedragen, gevolgd door pastoord e k e n V erraes, de on d erp asto o rs, een groot aantal priesters en p a ro c h ia n e n . V olgens h et toenm alig gebruik w erden eerst, aan de z ija lta re n , g elezen M issen opgedragen. Precies om 11 u. droeg p a sto o r-d e k e n Edw ard-K arel Verraes dan de plechtige lijkdienst o p tijd e n s dew elke, aan de offerande, «die bleef duren» (177),

(175) ABB : Acta Faict 1886 13 augustus, fol. 306 : «R.Adm.Dno Verraes, Decano Tiletano» («Aan Zeer Eerwaarde Heer Verraes, deken van Tielt»). Mooie beeldspraak vanwege de toen 73-jarige vergrijsde Mgr. Faict : de relatie pastoor-parochie is als een huwelijksrelatie. De pastoor is, als het ware, ge trouwd met de parochie. Sterft hij of wordt hij overgeplaatst, dan is de paro chie een «weduwa» (vjdua), op de uitkijk naar een nieuwe bruidegom. (176) ABB : Acta Faict 1886 26 augustus. (177) Zie «Gazette van Tielt» van woensdag 18 augustus 1886, steunend op inge zonden brief (eveneens in ABB : Necrologium 66) vanuit Pittem geschreven op dinsdag 17 augustus 1886.

ru im 900 p a ro ch ian en ten offer kw am en. De kerk zat proppensvol, zoals op de dag van de installatie, en deze kerkruim te, zoals p a s to o r C astel reeds in 1882 aan Mgr. Faict had laten opm erken (178) w as ech t tè klein gew orden. N a de lijkdienst besteeg p a sto o r-d e k e n V erraes de kansel w aar hij, in een treffende lijk re d e , h u ld e b rach t aan de «goede, geleerde, w elsprekende en g o e d a a rd ig e p riester en pastoor Castel» (179). O vereenkom stig het to en m a lig g e b ru ik had er, na de lijkdienst, een brooduitdeling p la a ts v o o r de arm e m ensen. O m stre e k s 12,30 u. begaf een indrukw ekkende lijkstoet zich naar d e d o d e n a k k e r. V oorop de Pittem se fanfare «Eendracht en K unstiever» m et sfeersch ep p en d e treurmuziek., vervolgens de M ariacong re g a tie voor de «jongelingen» en deze voor de «jonge dochters», d e b e id e scholen, al de leden van de gem eenteraad en de Kerk fa b rie k , ru im 32 p riesters, voorm alige parochiepriesters, Pittem n a re n , o u d -lee rlin g en en v rien d en van de overleden pastoor. Voor d e to esch o u w er d u u rd e deze rouw stoet 4 m inuten. Langs de K a u w straat en de K oolskam pstraat, voorbij het in 1841-42 ge b o u w d e O u d e rlin g e n h u is (thans gesloopt), bereikte m en de d o d e n a k k e r. De lijkkist w erd neergezet nabij de C alvarieberg (180) en d e in g eto g en talrijke groep aanw ezigen vorm de een grote cirkel ro n d d e o p e n grafkuil. P astoor-deken Edw ard-K arel Verraes v er ric h tte de g eb ruikelijke grafgebeden. N a d e eerste lijkrede, in de kerk, w erd hier aan het graf een tw e e d e lijkrede u itg esp ro k en door de toen 57-jarige (° R um beke 23 juli 1829) e m in e n te , gekultiveerde, en ruim denkende hoofdonder w ijz e r E d w ard Joye. N a in het onderw ijs gestaan te heb b en te K oekelare en te K oolskam p w as Edw ard Joye hoofdonderw ijzer (178) ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict, 4 april 1882 «Quand il n'y a pas messe au couvent pour les enfants des écoles, notre église paroissiale n'est guère assez spacieuse». Zie Arickx, op. cït., blz. 163. In 1909-1910 werd de kerkruimte, aan de westkant, verruimd met twee traveeën. Pastoor was, op dat ogenblik, te Pittem, kanunnik Leo-Henri Devroe, doctoor in de Wijsbegeerte en Letteren. Geboren te Zwevegem op 15 november 1856. Leraar aan het Klein Seminarie te Roeselare op 10 oktober 1882. Principaal aan het college te Menen op 19 oktober 1887. Superior van het Klein Seminarie te Roeselare op 5 decem ber 1894. Ere-kanunnik op 10 augustus 1899. Pastoor te Pittem op 25 mei 1908, te Brugge St. Jakobs op 26 juli 1912. Ontslagnemend op 3 juni 1925 en over leden te Gullegem op 28 februari 1940. Reeds als superior te Roeselare had hij een indrukwekkende bouw-aktiviteit ontplooid (Zie : Jules Pollet «Het superioraat van Leo-Henri Devroe» in «De Heraut», augustus 1958, blz. 14-20. (179) Zie hoger voetnoot 177. (180) Zie Arickx, op. cit., blz. 162.

b e n o e m d g ew o rd en op 15 januari 1853 (181), tijdens het pastoraat V an Raes. S in d s 2 jaar, nl. sinds 1884, bekleedde Edw ard Joye de to e n zeer b elangrijke functie van ontvanger-penningm eester der K erkfabriek. H et is in deze hoedanigheid dat hoofdonderw ijzer E d w a rd Joye h ie r het w oord nam . Hij bracht hulde aan de over le d e n p a ro ch ieh erd er, héél in het bijzonder dan «den grooten p re d ik a n t C astel». H et kan m isschien verw ondering wekken dat, n a m e n s de K erkfabriek, het w oord niet w erd gevoerd door de to en m alig e 71-jarige V oorzitter d er Kerkfabriek, A ngelus Van de P u tte . D och deze laatste speelde te Pittem ook een politieke rol, g e m e e n te ra a d slid (sinds 1872) en schepen (sinds 176). A ldus kon, w ellich t, zijn o p tred e n geïnterpreteerd w orden als een d u b b e l g a n g e r van de d erd e grafrede. D eze d e rd e grafrede, verrew eg de m eest indrukw ekkende, w erd u itg e sp ro k e n d o o r het toenm alig hoofd van de gem eente : b u rg e m e e s te r (sin d s 7 februari 1885) jonkheer Eugène-Cam iel-JeanM arie -G h islain Joos de ter Beerst. De toen 36-jarige kasteelheer van d e W a terstraat h ad w erkelijk w erk gem aakt van deze toespraak. T o en jo n k h e e r Joos de ter Beerst geboren w erd te Kortrijk in de D o o rn ik stra t op 15 n o v em b er 1850 om 21 u. 's avonds (182) dan h a d H e n ri-E d m o n d Castel reeds 36 lente's achter de rug en was re e d s 6 jaar p riester-leraar te Roeselare. O m zich degelijk te infor m ere n over d e persoonlijkheid van de afgestorven pastoor had b u rg e m e e s te r Joos de ter Beerst, te Pittem zelf, sinds 1882, een k ro o n g e tu ig e in de p ersoon van de plezante zéér eigengeaarde A lv erin g em se toen 66-jarige D irekteur van het klooster der Z usters v an M aria : Lodew ijk M orlion (183). D irekteur Lodew ijk M orlion h a d , ev en als C astel, te Roeselare gestudeerd en er de Retorica ver laten in 1840, precies één jaar na Castel. Ik verm oed dat de b u rg e m e e s te r d â â r zijn inform atie heeft verkregen. De kasteelheerb u rg e m e e s te r h an d e ld e over de em inente laureaat van het Klein S e m in a rie te R oeselare 1839, over de leraar «die van zijn leerlingen zo v éél m a n n e n heeft gem aakt, zelfs beroem de m annen (bv. G uido G ezelle), o v er de goede pastoor van Voormezele. M et ontroering rie p b u rg e m e e ste r Joos de ter Beerst in herin n erin g de feestelijke aa n ste llin g v an p asto o r Castel op die zonnige donderdag 8 juni 1865, aa n ste llin g d ien h ij, als 15-jarige adolescent, sam en m et zijn

(181) Deze uitzonderlijke onderwijzersfiguur overleed te Pittem op 27 februari 1910. Ik dank hier héél bijzonder Mevrouw Weduwe Aimé Rosseel, geboren Paula Thiers, kleindochter van hoofdonderwijzer Edward Joye, Doelstraat, 1, te Pittem, voor de vele belangrijke gegevens. (182) Stadsarchief Kortrijk, geboortenregister 1850, fol. 37, nr. 556. (183) Zie hoger voetnoot 90.

G e lo o fd z ij J e s u s * C U r is tu s ! A m e n . Gedenkt uwe oversten die u het woord Gods ver kondigd hebben-, beschouwt hunne handelwijs, en volgt hun gelooi na, H e jir . X11F, 7.

T e r d i e r b a r e .v - u i g e r g e d a c h t e n i s Va :, u ;.;< KEKW. IIHEK

’fintncus- trl^niunöuö Gastel ('. te L anuijkmarck , den 17 F e b ru a ri 1814 I r wierd professor te K o rtrijk in . . . . 1840 Priester gewijd i n ..............................................1844 Professor iu het Klein Som. te R ousselaere in 1844 P asto r te V o o rm o re le in . . . . . . . 1857 en pastor te P rrrn ui i n .............................« 1865 waar hij godvruchtig' in den H eer ontsliep den 12 A u g u s ti............................ ..... 1886 Gij w eet, m ijne B roeders, d a t ons verblijf onder u niet vruchteloos is gew eest... M et vele zorg hebben'* wij u het E vangelie G ods verkondigd, niet om a a n m enseden te behagen, m aar a a n G o d ... N ooit g in gen wij m et vleitaal om, gelijk gij weet, noch zochten wij de eere van m enschen, noch v an u, noch van a n d e re n .... M a a r wij bem inden u, en wilden u zeer geerne niet alleen het E vangelie Gods, m a a r ook ons eigen leven geven, om dat gij ons lief gew orden w a art... God en gij zijt getuigen hoe heilig en rechtveerdïg en onberispelijk wij voor u geweest zijn; hoe wij, gelijk een vader zijne kinderen, eeniegelijk van u verm aanden en troostten, en u aandrongen d a t gij w andelen zoudet vveerdig van G od die u tot zijn rijk geroepen heeft. D aarom zullen wij G od onophoude lijk d an k zeggen om dat, toen gij het woord G ods van ons ontvingt, gij het aangenom en hebt niet als het woord van m enschen, m aar gelijk het w aarlijk is, als het woord van G od. 1 ad T hess . II, 1-4. . Heer, die uwen d ien aa r H enricus tot de priester lijke \\ eerdigheid verheven hebt, vergun g enadig d at hij voor eeuwig onder uwe zalige dienaren m oge aangerekend worden. Am en. Tiiielt, J .- D . M in n a e /t, d ru k k er.

Bidprentje pastoor Castel. Verzameling Dhr. Wilfried De Voldere, Pittem. Eveneens in ABB : Necrologium, 66, sub Castel. (Foto Roygens, Pittem).

o u d e rs en zijn 16-jarige zus had bijgew oond. En dan, tenslotte, o v er de u itzo n d erlijk e pastoorscarrière van H enri-Edm ond Castel te P ittem g e d u re n d e deze laatste 21 jaar. Ik heb sterk de indruk d at de jo nge 36-jarige burgem eester, m et deze ontroerende graf re d e , een soort eerherstel heeft willen brengen tussen deze laatste en d e op 22 april 1879 overleden en te St. A ndries-bij-Brugge b e g ra v e n v ad e r van de burgem eester, w ijlen jonkheer EugèneF ran ço is-M arie-G hislain Joos de ter Beerst (° Brugge 9 m aart 1802 ï E lsene 22 april 1879). Uit de eigentijdse verslagen is niet op te m ak en of d e, in au g u stu s 1886, nog twee in levende zijnde kroon g e tu ig e n en «dram atis personae» van al de herrie tussen pastorij en k asteel deze u itvaart van pastoor Castel hebben bijgew oond. B edoeld w o rd t, enerzijds, M evrouw de G ravin de M üelenaere, ge b o re n A ugusta-M aria-Johanna-Josefina D ujardin, toen 62 jaar o u d , de v in n ig e, nijdige, jaloerse, bazige Brugse bankiersdochter, « n o tre com tesse» («onze gravin») zoals pastoor Castel haar noem d e (184), w e d u w e, sin d s 8 juli 1874, van wijlen graaf GustaafA dolf de M üelenaere. En anderzijds de toen 63-jarige op het kas teel ter W aterstraat verblijvende m oeder van burgem eester Joos de ter B eerst: C am illa-C arolina-M aria-Eulalie de M üelenaere (°P it tem 1 m aart 1825 - t P ittem 31 juli 1888). M et d eze d erd e en laatste grafrede eindigde aldus, om streeks 13 u ., d eze uitv aartp lech tig h eid van w ijlen pastoor Castel. De Pitte m se p aro ch ieg em een sch ap nam , in gevoelens van diepe d an k b a a rh e id , afscheid van deze em inente pastoor «op den 16-den dag v an A u g u sti, 't jaar 1886, in het herte van W est-V landeren, binst d e n b ra n d e n d e n n o en e n sto n d , te Pittem , op het kerkhof», ik p ara fraseer «K erkhofblom m en», jeugdm eesterw erkje van G uido Gezelle, d e b ero em d e oudleerling van de ten grave gedaalde pastoor.

HET GEDACHTENISBIDPRENTJE. T ijd en s de uitv aartp lech tig h eid van m aandag 16 augustus 1886 w e rd , aan de aanw ezigen, een gedachtenisbidprentje uitgereikt. D it b id p re n tje w erd g edrukt te Tielt, in de drukkerij van JanD ésiré M in n aert (185), toen drukker-uitgever van de bekende «G azette v an Thielt» w aarvan pastoor Castel w aarschijnlijk een lezer w as. De in h o u d van dit bidprentje is niet bijster persoonlijk : en k e le alg em ene bijbelse teksten en, onderaan, een gebed tot

(184) ABB : Pastoor Castel aan Mgr. Faict, 2 september 1879. (185) Zie Romain Vanlandschoot, art. cit. blz. 49 en blz. 36 (voetnoot 116).

Begraafplaats Pittem. Grafgedenkteken (helaas verminkt, kruis verdwenen) pastoor Castel. Werk van de Pittemse bouwkundige fuies Soete. (Foto Roygens, Pittem).

z ie le ru s t v an «Uw d ien aa r H enri». Als levensdata w orden, op dit b id p re n tje , aan gegeven : ° Langem ark 17 februari 1814. Leraar te K ortrijk in 1840. P riester gew ijd in 1844. Leraar te Roeselare in 1844. P astoor te V oorm ezele in 1857 en te Pittem in 1865 alw aar hij o v erle ed op 12 au g u stu s 1886. Ik trof een exem plaar van d it b id p re n tje v an p asto o r C astel aan in de bidprentjesverzam eling van m ijn g ro o tv ad e r, w ijlen A ugust Van Coillie (° Pittem 4 juni 1855 t P ittem 23 ju n i 1933), die, g ed u ren d e zestig jaar, eerste koor z a n g e r w as te P ittem , en, aldus, een rijke verzam eling van b id p re n tje s (186) kon aanleggen.

HET GRAF VAN WIJLEN PASTOOR CASTEL. D it g raf b e sta a t th an s nog op de dodenakker te Pittem , langs de ce n trale laan, helem aal aan het ein d , rechts, héél d ich t bij de Cal v a rie b e rg . T ro u w en s, precies in d it jaar 1886, het jaar van het af ste rv e n v an p asto o r C astel, vervaardigde de Brugse beeldhouw er H e n ri Pickery (1828-1894) (187) tw ee nieuw e beelden resp. van O .-L .-V ro u w en van de evangelist Johannes, voor deze C alvarie b e rg (188). H et g ed en k tek en , dat op dit graf staat, is, zoals de naam a a n d u id t o n d e ra a n , h et w erk van de Pittem se in 1888 naar R oese lare u itg e w e k e n b o u w k u n d ig e Jules Soete (189). Dit gedenkteken (186) Mijn grootvader begon zijn taak tijdens het pastoraat Brulois (1886 1891) dat onmiddellijk volgde op dit van pastoor Castel. Hij geraakte aldus, uiter aard, zeer goed bevriend met koster-orgelist Edward-Leo Veys en vooral met dezes zoon en opvolger Jules Veys. Een exemplaar van het bidprentje van pastoor Castel bevindt zich in de per soonlijke verzameling van de Heer Wilfried De Voldere te Pittem. Mijn grootvader was ook jaren lang «bestuurder» (eigenlijk : repetitor) van de koorzangmaatschappij «Willen is kunnen» (zie Arickx, op. cit., blz. 199), die een eerder moeizaam bestaan kende. Koster-orgelist Jules Veys was secretaris, Camiel Hoste was voorzitter en Adolf D'Hondt was penningmeester. (187) Befaamde beeldhouwer uit Brugge die o.m. de beelden vervaardigde van Jan van Eyck en van Memling te Brugge en van Jakob Van Maerlent te Damme. Maakte eveneens het monument voor P.J. Renier te Deerlijk. Niet te verwarren met zijn zoon Gustaaf Pickery (° Brugge 1862 - t Brugge 1922) ins gelijks een talentvolle beeldhouwer. Vader en zoon Pickery zijn begraven op de Brugse stedelijke begraafplaats ter Baron Ruzettelaan. Zie Medard Verkest «De twee Pickery's» in «Studiën over Brugsche Kunstenaars» (Tongeren 1900), blz. 29-42. (188) Zie Arickx, op. cit., blz. 162. (189) Ibidem, blz. 236.

Begraafplaats Pittem. Grafgedenkteken pastoor Castel. DÃ©tailopname. Grafschrift. (Foto Roygens, Pittem)

ru st op een soort verhoog, van ongeveer een halve m eter, vervaar d ig d u it rotsblokken van kleine om vang. De top (kruis ?) van dit n eo g o tiek grafteken is afgekraakt of verdw enen. Bovenaan prijkt een kelk, d o elen d op de priesterlijke w aardigheid van de beg ra v en e. D aaro n d er de beroem de w oorden: «Tu es sacerdos in ae te rn u m » («Je zijt p riester in eeuw igheid»). D aarna volgt deze tek st, letterlijk : «Zalige gedachtenis van Eeerw. H .H .E. Castel. G e b o re n te L angem ark de 17 februari 1814. Priesfer gew ijd in 1844. P rofessor te R oeselaere in 1844-1857. Pastoor te Voormezele in 1857 — te P itthem in 1865 — alhier overleden den 12 oogst 1886. G eloofd zij Jezus-C hristus. Amen». De letters «H.E. Castel» zijn , d u id elijk , véél g ro ter dan de andere letters van d it grafschrift. O n d e ra a n , lin k s, leest m en «J. Soete, bouw kundige» en, rechts, «E eu w ig e verg u n n in g » . De letters van het grafschrift zijn erg u it g e w ist d o o r d e sleet des tijds. M isschien kan, voor de honderdste v erja ard a g van het afsterven van pastoor Castel, in 1986, gedacht w o rd e n aan een restau ratie van dit graf in de aard van het zéér g eslaa g d «herschrijven» van het grafschrift van wijlen RenéP ie ter-F ra n s d e la H aye (1709-1792), pastoor van Pittem (17411792), in de n o o rd m u u r van de Pittem se parochiekerk, naast de z ij-in g a n g , vlak vóór het gem eentehuis. O p d eze g ew ijde en gezegende grond w acht de goede pastoor C astel d u s op h et eindtijdelijk klaroengeschal van de verrijzenis, o p d e laatste dag. In goed en vroom gezelschap w elisw aar, nu-in v re d e v eren ig d . Vlak vóór het Castelgraf b ev in d t zich de laatste ru stp la a ts v an w ijlen politiecom m issaris G odfroid V erm andere, o v e rle d e n op 8 jan u ari 1842, b ehorend tot de bekende Pittem se p rie ste rrijk e bro u w ersfam ilie (190). Eveneens vlak vóór het graf v an p asto o r C astel b ev in d t zich dit van zijn opvolger, w ijlen P ie ter-L eo n ard Brulois (1825-1891), pastoor van Pittem (1886-1891) (191). S ch u in tegenover b ev in d t zich het graf van het echtpaar (190) Ibidem, blz. 243-244. Over de priesters in deze familie zie Arickx, op. cit., blz. 244. Een van deze pries ters, nl. Policarpe-Isidoor (1821-1859) werd, in 1852, bijna benoemd tot leraar wijs begeerte aan deze afdeling in het Klein Seminarie te Roeselare. Op 25 september 1852 schreef Mgr. Malou aan superior Faict o.m. «11 est plus que temps de nommer définitivem ent le successeur de Mr. Boucquillon. J'étais presque fixé sur le choix de M. Huys, lorsque j'ai appris que vous incliniez davantage pour M. Vermandere; comme ce choix est de la dernière importance, et qu'il vous touche de si près, je voudrais, avant d'appeler un sujet,- connaître votre dernier avis ou par écrit ou de vive voix» (Archief Klein Seminarie, farde Faict, fol. 55). Policarpe-Isidoor Verman dere, licentiaat in de Godgeleerdheid, was, op dat ogenblik, onderpastoor op de St. Walburgaparochie te Brugge. Het werd uiteindelijk Edward Huys. (191) Neogotiek gedenkteken waarvan het grafschrift erg uitgewist is door de tijdssleet.

Ju stin -Jan M uyle-Julia Van den Berghe (zie hoger) en, ernaast, het p raalg raf, o p g erich t in 1882, voor wijlen graaf G ustaaf-A dolf de M ü elen aere (1823-1874), burgem eester van Pittem (1864-1874), o v e rle d e n te Ukkel op w oensdag 8 juli 1874 en hier begraven in de n a m id d a g v an zaterdag 11 juli 1874, en zijn echtgenote, w ijlen g ra v in de M üelenaere, geboren A ugusta-M aria-Johana-Josefina D u ja rd in (° B rugge 29 april 1824), overleden te Brugge op zaterdag 7 n o v e m b e r 1891 en h ie r begraven op w oensdag 11 novem ber 1891. H aar o b iit prijkt op de rom aanse noordm uur van de Pittem se p a ro ch iek erk (192). N aast het Castelgraf b ev in d t zich het fam ilieg raf B ernolet (opschrift «Familie Bemolet») alwaar, in ja n u a ri 1921, w erd b ijgezet w ijlen priester B enedikt-C onstant Ber n o le t (1852-1921), d erd e opvolger van pastoor Castel als pastoor v an P ittem (1901-1907), grote h uisvriend van het kasteel Joos de ter B eerst ter W aterstraat.

ZIJN OPVOLGER. O p d o n d e rd a g 26 au g u stu s 1886 liep het pastoorsinterim van co a d ju to r A chiel-L odew ijk D 'H ulst teneinde en kreeg de verw ees d e p aro ch ie P ittem een nieuw e pastoor. Kort daarop, op 18 sep te m b e r 1886, w erd p riester D 'H ulst benoem d tot bew aker aan het S in t-S tan islasco llege te P operinge onder principaal Aloys Verv aek e. V oor P ittem had Mgr. Faict zijn blik laten vallen op de toen re e d s 61-jarige pastoor van de O ostendse O nze-Lieve-V rouw p a ro c h ie , op h e t H azegras, de M oorsledenaar Pieter-Leonard Bru-

(192) Zie daarover mijn korte mededeling in «De Roede van Tielt», jg. 10, nummer 2, juni 1979, blz. 104-106. Tot mijn gevoelige spijt sloop er in deze mededeling (blz. 105) een storende ge schiedkundige onjuistheid. Uit opzoekingen verricht door Andries Devos, Broeder Marist te Pittem, blijkt dat de herenwoning (of kasteeltje) ter Tieltstraat reeds ge bouwd werd door Ferdinand-Constant Amerlinck (1805-1857) in 1838-1839. Nadien onderging dit huis een aantal verbouwingen. Gustaaf-Adolf de Müelenaere kwam in het bezit van dit (reeds gebouwd) pand in 1863. Uit de verslagen over de aan stelling van pastoor Castel, op 8 juni 1865, blijkt overigens dat dit kasteeltje er toen reeds stond, volledig afgewerkt. Indien het nog in opbouw ware geweest dan zou de eigentijdse verslaggever daarvan gewaag gemaakt hebben, zo dunkt mij. Dit is niet het geval.

lois. G eb o ren te M oorslede op 11 oktober 1825 w erd Pieter-Leon a rd B rulois p rie ste r gew ijd door Mgr. M alou op Q uatertem perz a te rd a g van P in k ste ren , 25 mei 1850 (193). N a eerst enkele tijd lera ar te zijn gew eest in het Sint-Lodewijkscollege te Brugge trad hij in h e t p aro ch iew erk : op 12 septem ber 1851 w erd hij o n d er p a s to o r te H o u tem -b ij-Iep er. O p 20 juli 1853 ging hij, in dezelfde h o e d a n ig h e id , over n a a r de parochie Staden. O p w oensdag 5 m ei 1858 m aak te h ij, te S taden, «Kerkhofblom m en» m ee, de begrafenis v an E d w ard Van d en Bussche, leerling in Gezelles Poësisklas (1857-1858), b ijg ew o o n d door Gezelle en de hele klasgroep (194). O p 30 a u g u stu s 1861 w erd Pieter-L eonard Brulois onderpastoor op d e b elan g rijk e S t.-P etrus-en-P aulusparochie te O ostende, bij p a s to o r-d e k e n Lodew ijk De C ostere, oud-pastoor van Pittem (1845-1849). O p 22 ok to b er 1872 w erd hij pastoor te Lauw e, te O o s te n d e opgevolgd door Firm in-Frans Toye (zie hoger), oudo n d e rp a s to o r te P ittem (1869-1872). Reeds in 1874 kw am hij terug n a a r O o ste n d e als p asto o r van de tw eede parochie aldaar, de O .-L .-V ro u w p aro ch ie , op het H azegras. O p 26 augustus 1886 k w am hij d a n n aar P ittem , als opvolger van wijlen pastoor Castel. P a sto o r B rulois w erd feestelijk «ingehaald» op donderdag 2 s e p te m b e r 1886, ongeveer hetzelfde scenario als de installatie van zijn v o o rg a n g er op d o n d erd ag 8 juni 1865. De plechtige intrede b e g o n in de T ieltstraat aan de m olen van Leo Baert (195) m et «een lan g e en m erk w eerd ig e stoet van historieke verbeelding, overeen k o m stig de g esch ied en is van Pittem » (196). A an de nieuw e p a s to o r w e rd e n b loem en aangeboden door het toen 7-jarig oudste d o c h te rtje v an de burgem eester, M adeleine-Eugenia-C am illaJo h an a -G eo rg in a Joos de ter Beerst (197).

(193) Zie «Almanach der bisdommen van Gent en Brugge», 1851, blz. 178. (194) Zie daarover «Rollariensia», X, 1978, blz. 157-186. Na de uitvaart nam Gezelle en zijn Poësisklas het middagmaal «chez le vicaire de la paroisse» (art. cit., blz. 160), jammer dat leerling Jan Deneve niet preciseert. Het kan bij onder pastoor Brulois geweest zijn. Geen uitsluitsel evenwel. (195) Zie Arickx, op. cit., blz. 184. (196) Aldus volgens de aankondiging in de «Gazette van Tielt» van woensdag 1 septem ber 1886. Het Verbiest-tema was eveneens aan de orde. (197) Jonkvrouw Madeleine-Eugenia-Camilla-Johana-Georgina Joos de ter Beerst trad in het huwelijk te Pittem op 13 augustus 1907, toen 28 jaar oud, met de waalse edelman jonkheer Maurice-Jean-Georges-Clément-Viktor-Marie de Géradon, doctor in de Rechten (° Luik 1 november 1872) die echter reeds overleed op 21 maart 1915 te Luik alwaar het echtpaar zich had gevestigd. Mevrouw de Géradon, geboren Joos de ter Beerst, overleed te Luik op 31 oktober 1959. Haar huwelijk te Pittem op 13 augustus 1907 (de familie ver bleef tijdens de winter te Brugge en tijdens de zomer (tot einde oktober) op het kasteel ter Waterstraat) was het tweede adellijke huwelijk op dit kasteel

In teg en ste llin g m et zijn voorganger was pastoor Brulois een voor zijn tijd zéér v o oruitstrevend en vrij ruim denkend priester. R egelm atig g in g hij n aar Engeland op reis w aarvoor telkens, v an z e lfsp re k e n d , de toestem m ing diende gevraagd aan de oude an g lo fiel M gr. Faict. Pastoor Brulois had die ruim denkendheid k en n e lijk o p g ed a an door zijn O ostends verblijf, tot tweem aal toe, in d it d o o r M gr. Faict zo gevreesd liberaal nest. P riester Brulois h a d , te O o ste n d e , ook de gew oonte opgenom en, af en toe, zee b a d e n te n em en . Als pastoor te Pittem , van zijn 61-ste tot zijn 66-ste lev en sjaar, heeft hij deze gew oonte verder gezet (198). Zoals zijn v o o rg a n g er Mgr. M alou stond ook Mgr. Faict duidelijk af w ijz e n d teg en o v er alles w at te m aken h ad m et sport, hygiëne, z w e m m e n , b a d e n en licham elijke opvoeding : «En règle générale, les b a in s so n t dangereux et il ne faut pas les introduire dans nos m œ u rs» («In algem ene regel zijn baden gevaarlijk en zij m oeten n ie t b in n e n g e b ra c h t w orden in onze levensgew oonten») (199). P asto o r B rulois, die kennelijk op de hoogte was van d it b is sch o p p e lijk lich t-o p -ro o d , om zeilde het geval door doktersattest v o o r te leggen of door, te O ostende, een zeebad te nem en, uit e ig e n b e w e g in g , m et achteraf een geschreven akte van berouw (200) aan de b issch o p , die aldus voor een voldongen feit w erd ge p la a tst. D it vrij kort p astoraat, am per 5 jaar, — w aarvan de betijdens deze eeuw. Op 4 oktober 1904 was jonkvrouw Regina-Sylvia-AlbertaGodelieve-Maria-Ghislena te Pittem in het huwelijk getreden, 23 jaar oud, met de Waalse edelman jonkheer Henri-Eugène-Maria-Comeel 't Serstevens, doctoor in de Rechten, toen 35 jaar oud (° Stavelot 16 juni 1869). (198) ABB : Pastoor Brulois aan Mgr. Faict, 27 maart 1887, 20 mei 1888. (199) ABB : Acta Faict, 1866, 27 april, fol. 167 : «Lettre à M. Parmentier à Courtrai» (principaal St. Amandscollege). In 1859 had de bekende Lodewijk Van Haecke, toen leraar in het college te Oostende, gesteund door een doktersad vies, aan Mgr. Malou de toestemming gevraagd om zeebaden te nemen. De bisschop antwoordde : «Je vous conseille d'ajourner les bains de mer jusqu'à ce que le besoin s'en fasse sentir plus vivement» (Zie «Dagklapper» Brugge, 9 december 1962). (200) ABB : Pastoor Brulois aan Mgr. Faict, 6 augustus 1887, 23 juli 1880. Zo bv. op 6 augustus 1887 : «Hier, j'ai dû aller à Ostende. Arrivé près de la mer, je me suis dit qu'un bain froid calmerait peut-être mon système nerveux et j'ai pris la résolution de dénoncer immédiatement ma transgression du règlement épiscopal dans l'espoir que, dans sa bonté, Monseigneur mon Evêque voudra bien me par donner. J'oserai ajouter que ce bain m'a fait un bien réel» (ABB). Enkele dagen voordien had pastoor Brulois nachtelijk bezoek gekregen van dieven «qui ont visi té toutes les pièces du rez-de-chaussé, ils ont fracturé un pupitre. J'ai vu de la lumière, j'ai fait du bruit, j'ai tiré un coup de révolver et mes deux visiteurs se sont enfui par la porte de devant ...» (ABB).

h a n d e lin g echter niet m eer behoort tot het onderw erp van deze s tu d ie — e in d ig d e m et de dood van pastoor Pieter-Leonard Brulois, op 13 m aart 1891, 66 jaar oud. Hij w erd, zoals hoger aange s tip t, ten grave gelegd op nauw elijks enkele schreden van zijn v o o rg a n g e r Castel.

BESLUIT. «Il (= Castel) aspire de tout son cœ ur à devenir curé; il est d 'a il leu rs très capable et je suis sûr q u 'il ferait parfaitem ent bien au m in istère» («E.H. C astel verlangt van ganser harte om pastoor te w o rd e n ; hij is tro u w en s zeer bevoegd en ik ben zeker dat hij tot in h e t p a ro ch iew e rk zeer goed zou doen») : aldus, in zijn vertrouw e lijk verslag v an 31 juli 1856 aan Mgr. M alou, de fijnzinnige scherpo p m e rk e n d e m en sen k e n n er superior J.J. Faict. Profetische taal, w a n t H e n ri-E d m o n d Castel kw am inderdaad véél beter tot zijn re ch t als p aro ch iep rieste r, als parochiew erker dan als leraar. M eer een m ed em en selijk e volksm ens, een m ensenzot (zoals zijn vriend J J . Faict) d an w ereldvreem de kam ergeleerde of bureaukraat. Méér een «petit vicaire», een noeste veldw erker, dan een geblazeerde h au t-c lerg é-m en talite it. Streng orthodox-katholiek, m et duidelijke afw eerreflex jegens al w ie deze geloofsbelijdenis niet deelde, in ee n tijd toen «dialoog» en «trialoog» nog niet voorkw am en in de k erk elijk e w o o rd en sch at, laat staan in de dagdagelijkse w erkelijk h e id . S cherp taak -en -p lich tsb ew u st, zonder evenw el een au to ri taire klein e god te zijn. B eginselvastheid verstrengeld m et, op een vrij gelu k k ige w ijze, een goedaardige begrijpende caritas. Een p o litiek -g eën g a g eerd p riester en pastoor, m et ruggegraat, durvend zelfs, m et p assie zelfs, de draak stekend m et som m ige high-lifep re te n tie s zoals hij ze op zijn parochie, vooral te Pittem , zag. Zéér b e g e n a d ig d p re d ik a n t, volgens het volksorakel zelfs de beste p re d ik a n t die er w as in Mgr. Faict's diocees. Dit heeft het hoofd v a n de p a sto o r n iet op hol gebracht. Een genegen vriendelijke relatie tot zijn b issch o p , studie- en leeftijdsgenoot. Zij w aren o p re ch te v rie n d e n , Faict en Castel. Vrij dik was en is de stoflaag der v e rg e te lh e id d ie rust(te) op de gedachtenis van deze 19de eeuw se P ittem se pastoor. H opelijk treedt hij, door deze studie, helderder en sch e rp g etek e n d er n aar voor als een m erkw aardige p riester fig u u r in een gesloten plattelandsgem eente, zoals Pittem dat was tijd e n s zijn am b tsp erio d e.

In e e n latere b ijdrage hoop ik te handelen over enkele adellijke fam ilies, te P ittem gevestigd tijdens deze jaren en, uiteindelijk, d e vele m o eilijk h ed en die er gew eest zijn tussen deze zelfbew uste h ig h -life en de parochiale geestelijkheid geleid door een beginsel v aste, k o rd ate en m anm oedige pastoor Castel. H et geheel is b e d o eld als b ijd rag e tot een betere kennis van het Pittem der n eg en tie n d e ee u w , heel in het bijzonder de tw eede helft van deze b o e ie n d e eeu w .

ANDRE DEMEULEMEESTER

Priester Karel-Lodewijk Tavernier (1826-2878), medestudent van Guido Gezette. Pittemnaar. Een verdienstelijke priester.

EEN PITTEMNAAR MEDESTUDENT VAN GUIDO GEZELLE. KAREL-LODEWIJK TA VERNIER (1826-1878).

K arel-L odew ijk T avernier w erd geboren te Pittem op m aandag 13 m a a rt 1826 om half negen in de m orgen als zoon van Ivo Tavernier en C oleta V erstraete (1). Ivo T avernier was «kammeslager» van b e ro e p , of ook g en o em d «weefkam m aker» (2). Coleta V erstraete was zijn tw ee d e echtgenote nadat Serafina V erm andere, zijn eerste e c h tg e n o te , v roegtijdig w as overleden. De familie T avem ier v er sc h ijn t te P ittem vanaf de tw eede helft der 17de eeuw en zou, v o o ral in de 19de eeuw , in het parochiaal en gem eentelijk leven b elan g rijk e am b ten vervullen. O ver het lager onderw ijs van de k lein e K arel-L odew ijk is w einig gew eten. Zéér verm oedelijk liep hij school in de «dagschool» van zijn oom Petrus T avem ier (3) die g e v e stig d w as in de h erb erg «De Tulpaan», op de oostelijke hoek v an d e K au w straat en de Eikeldreef (thans K auw straat huis n u m m e r 19). N a de Lagere School te Pittem ging de jonge T a v e rn ie r s tu d e re n aan het college te Tielt (4) en, daar hij besloten h a d p rie ste r te w o rd en , bood hij zich aan als kandidaat voor de af d e lin g W ijsb egeerte aan het Klein Sem inarie te Roeselare. U it de reto rica 1849 van h et Tieltse college was er nog een tw eede k an d i d a a t v o o r h et p riestersch ap : de T ieltenaar H enri Van W alleghem (5). H e t to eg an g sex am en tot de afdeling W ijsbegeerte had plaats te R o eselare op 22 au g u stu s 1849. Er w aren 23 m ededingende k an d i d a te n . De eerste prijs w erd behaald, ex aequo, door G uido Gezelle (1) Gemeentearchief Pittem, geboortenregister 1826, nummer 47. De voornamen daar luidden : Karel-Louis. (2) Ibidem. Zie ook overlijdensregister 1866. Ivo Tavemier overleed te Pittem op 8 november 1866 in de leeftijd van 67 jaar. (3) Over de familie Tavemier te Pittem zie : Valère Arickx «Geschiedenis van Pit tem» (Pittem 1951) blz. 236. Idem : «Het volksonderwijs te Pittem 1800-1872» in «Biekorf» 1962-1963. (4) Zoals blijkt uit de lijst der uitslagen behaald op het ingangsexamen te Roese lare (afdeling Wijsbegeerte) in augustus 1849 : «Collegium unde ... Thil.» (col lege van herkomst : Tielt) naast de naam van Tavemier. (5) Geboren te Tielt op 21 december 1830. Priester gewijd te Brugge op 10 juni 1854. Leraar college leper in 1854, vervolgens onderpastoor te Egem, te Brugge St.-Anna. Pastoor te Oostkerke in 1874. Ontslagnemend in oktober 1894. Overleed te Tielt op 21 januari 1897.

u it B rugge (6) en Karei Delaey uit Staden. Voor de P ittem naar w e rd d it toegangsexam en beslist een tegenvaller: Karel-Lodewijk T av e rn ier w as de 22-ste op 23 en behaalde niet de helft der p u n ten . Z ie h ie r zijn bekom en uitslagen (7): Latijnse redevoering: 10 op 20. L atijnse vertaling : 11 op 16. Latijnse Spraakkunst : 15 op 16. G eloofsleer : 0 op 8. W iskunde : 0 op 8. G rieks: 0 op 16. G eschie d e n is : 0 op 6. A ardrijkskunde : 0 op 6. Totaal : 36 op 96. De s u p e rio r an h et Klein Sem inarie, Jan-Jozef Faict, voegde daar als b e m e rk in g («observatio») bij : «satis bene» (= «voldoende goed»). T ijd en s d it schooljaar 1&49-1850 verbleef T avem ier dus op de af d e lin g W ijsbegeerte, h et eerste jaar dat zij te Roeselare gevestigd w as. H et is verm oedelijk hier dat hij de Brugse hovenierszoon G u id o G ezelle voor h et eerst heeft leren kennen. Er w aren 25 p rie ste rk a n d id a te n (8). O ver de gang van zaken op deze afdeling tijd e n s d it schooljaar 1849-50 is een uitvoerig verslag bew aard van s u p e rio r Faict dat gepubliceerd w erd (9).. In ap ril 1850, aan het ein d van het eerste sem ester van dit school jaar, n o teerd e su p erio r Faict in een rapport bestem d voor Mgr. M alou, het volgende over T avernier : «Charles Tavernier : C arac tère : A ssez bo n ; un p eu léger». Capacité : suffisante. P iété: satis fa isan te. C o n d u ite : assez bonne. A pplication : assez soutenue» (10). O p 3 o k to b er 1850 trad Karel-Lodewijk Tavernier bin n en in h e t G root S em inarie te Brugge sam en m et 24 andere m ed estu d en ten w aarv an de lijst w erd gepubliceerd (11). De verschillende sta d ia d ie T av ern ier doorliep (12), op weg naar het priesterschap, w a re n precies dezelfde als deze van de Bruggeling G uido Gezelle ; K ru in sc h erin g op 20 decem ber 1851, M indere O rden op 5 juni 1852, O n d e rd ia k o n a a t op 18 decem ber 1852, D iakonaat op 17 d e c e m b e r 1853 en tenslotte het priesterschap op zaterdag 10 juni (13) 1854, Q u atertem p erzaterd ag van Pinksteren, in de Salvator-

(6) Deze uitslagen van Gezelle heb ik gepubliceerd in «Gezellekroniek», nummer 6, oktober, 1970, blz. 107. (7) Archief bisdom Brugge, bundel Klein Seminarie, superioraat Faict. (8) Zie : José de Müelenaere «Gezelle en zijn Franse Zusters» in «Gezellekroniek», nr. 11, 1976, blz. 59-88 (vooral blz, 64, voetnoot 13). (9) Zie : Erik Derluyn «De jonge Gezelle en zijn geestelijke oversten» in «Biekorf», 1969, blz. 76-86. (10) Archief bisdom Brugge, bundel Klein Seminarie, superioraat Faict. (11) Zie : José de Müelenaere «Over Gezelles Confratemity» in «Gezelliana», Jg. V, 1974, blz. 3-122 (zie blz. 96, Appendix 3). (12) Zie hoger voetnoot blz. 6. De stadia van Gezçlle zijn gepubliceerd in «Gezelle kroniek», loc. cit. (13) Archief bisdom Brugge, Acta Malou, 1854, 10 juni, fol. 137.

k ath e d ra a l te Brugge toegediend door de als «grand seigneur» p o n tifië re n d e Mgr. M alou, bisschop van Brugge. N a zijn p riesterw ijd in g w erd de jonge Tavernier n aar het college te K ortrijk g e stu u rd dat toen onder de leiding stond van de b e k e n d e fel g ep o litiseerd e principaal Karel-Jozef C lém ent (14). H ier z o u hij slechts tw ee jaar blijven als leraar «van de Fransche en V laam sche talen» aan de Lagere Afdeling. De roeping van Taver n ie r lijkt n iet bepaald gelegen te hebben op het onderw ijsvlak, w el in d e parochiepastoraal. O p d it laatste vlak zou hij dan ook h e t g ro o tste g edeelte van zijn leven doorbrengen. Zijn parochie a p o sto laa t nam een aanvang op K erstavond, w oensdag 24 decem b e r 1856, toen hij door Mgr. Malou benoem d w erd tot o n d er p a s to o r d e r St. M artinusparochie te Loppem . O p dat ogenblik was d ez e lan d elijk e parochie gelegen in de dekenij B rugge-Zuid en teld e 1.621 zielen, m et slechts één onderpastoor. Karel-Lodewijk T a v e rn ie r vo lg de er als onderpastoor Jozef De Smet (15) op, oudle ra a r van G u id o Gezelle (16) die, in dezelfde functie, was overge p la a tst n aar O u d e n b u rg . Een w o n d er feit was wel dat, op deze zelfd e K erstavond 1856, ook de Loppem se pastorij een andere b e z itte r kreeg : p asto o r Filiep-Jakob G ossaert (17) nam op die dag o n tslag en w erd opgevolgd door Pieter-Jakob V ande Maele (18), s in d s 26 juni 1846 on d erp asto o r te Ingelm unster. Te Loppem k w am o n d e rp a sto o r T avernier terecht in de sfeer van de plaatse lijke fe o d aliteit geïn k arn eerd in de w eledele familie van Caloen w a a rv a n ook Gezelle w eldra een regelm atige bezoeker zou w orden

(14) Geboren te Komen op 15 juni 1808. Medestichter en bewaker van het college te Kortrijk in 1833. Priester gewijd te Brugge op 13 juni 1835. Principaal van het college te Kortrijk van 1840 tot 1860. Ere-kanunnik op 23 januari 1855. Overleden te Kortrijk op 29 oktober 1869. (15) Geboren te Hulste op 6 januari 1801. Leraar te Torhout in 1832. Bewaker aan het college te Brugge in 1835. Priester gewijd in 1839. Leraar te Brugge in 1839. Onderpastoor en leraar te Torhout in 1844. Hulppriester en Directeur der Zusters Maricolen te Loppem in 1846. Onderpastoor te Loppem in 1849, te O udenburg in 1856 alwaar hij overleed op 11 oktober 1870. (16) Zie daarover : «Haec Olim» (annuarium St.-Lodewijkscollege Brugge), nr. 12, 1960-1961, blz. 123. (17) Geboren te Roeselare op 24 mei 1790. Priester gewijd te Doornik op 23 decem ber 1815. Onderpastoor te Denderleeuw op 4 januari 1816, te Denderhoutem op 19 februari 1816, te Wortegem op 25 augustus 1817. Pastoor te Bekegem op 23 december 1822. Pastoor te Loppem op 20 februari 1832. Ontslagnemend op 24 december 1856. Overleed te Ruddervoorde op 21 mei 1868. (18) Geboren te Roeselare op 16 augustus 1809. Priester gewijd te Brugge op 20 mei 1837. Hulppriester te Passendale op 10 januari 1838. Onderpastoor te Passendale op 31 januari 1843. Onderpastoor te Ingelmunster op 26 juni 1846. Pastoor te Loppem op 24 december 1856 en te Hoogstade op 20 april 1871. Ontslag nem end op 2 oktober 1882. Overleed te Gentbrugge op 24 februari 1899.

(19). H et is trouw ens tijdens het onderpastoraat (1856-1863) van T av e rn ier te Loppem dat het prestigieus neogotiek slot w erd h er b o u w d tu ssen 1859 en 1862 en w eldra pleisterplaats van allerlei v re e m d e en in h eem se kunstenaars en dichters w erd. In dat feo d aal L oppem w as het dat de P ittem naar «zijn eerste spâ stak». O p za te rd ag 12 sep tem b er 1863 w erd onderpastoor Karel-Lodewijk T av e rn ier, in dezelfde functie, overgeplaatst naar de Brugse St.A n n a -p aro c h ie, op dàt ogenblik een dichtbevolkte proleten p a ro ch ie v an ruim 10.000 zielen m et één pastoor en drie o n d er p asto o rs. Van d en b u ite n dus (w ant Loppem was toen nog een ty p isch e plattelandsgem eente) naar de stad. O p deze parochie, die G ezelle th u isp aro ch ie w as, zou T avem ier het langste gedeelte van zijn p asto rale carrière doorm aken nl. 11 jaar, tot januari 1874. Te B rugge kw am K arel-Lodew ijk T avem ier in de b u u rt van G uido G ezelle die, sin d s 26 augustus 1860, naar zijn geboortestad was teru g g e k eerd . T ijdens deze 11 jaren van zijn onderpastoraat op de vo lk se S t.-A n n a-p aro ch ie, die w eldra de vele hum usgrond zou w o rd e n voor h et kiem end socialism e, heeft Tavernier 3 pastoors m eeg em aak t. V ooreerst pastoor Pieter-Jozef W elvaert (20), die er p a sto o r w as sin d s 24 januari 1862 en die tijdens de tragische ch o lera-e p id e m ie die te Brugge en elders toesloeg in 1866, b e zw eek aan deze ziekte, slachtoffer van zijn tot de bodem gaande to e w ijd in g (21). De M enenaar C asim ir-Lodew ijk Affenaer (22), die d e sy m p a th ie genoot van Mgr. Faict, kwam toen als pastoor naar S t.-A n n a tot aan zijn prom otie tot pastoor-deken te V eum e op 1 d e c e m b e r 1869. De d erd e pastoor tenslotte, w aarm ede Tavernier (19) Zie daarover uitvoerig in mijn bijdragen «Notities bij een vriendschap. Gezelle en Jozef van Caloen» in «Biekorf», jg. 1972, blz. 135-141 en blz. 233-240. Zie eveneens : Alban Vervenne en Albert Dhont «Geschiedenis van Loppem» (Loppem, 1974), blz. 148. Enkele jaren later zou Gezelle privé-leraar Nederlands worden van de kasteelzoon Jozef-Marie-Louis-Viktor van Caloen. (u Brugge 12 maart 1853) doch toen was Tavemier al vlug uit Loppem. (20) Geboren te Oostkamp op 7 maart 1815. Priester gewijd te Brugge op 5 juni 1841. Studies te Leuven beëindigd met een baccalaureaat in de Godgeleerd heid op 10 april 1843. Onderpastoor te Meulebeke op 12 oktober 1843 en te Brugge St.-Salvators op 15 oktober 1845 (opvolgend aan Lodewijk De Costere die toen pastoor werd te Pittem), Pastoor te Pervijze op 9 juli 1859 en te Brugge St.-Anna op 24 januari 1862. Aldaar overleden op 25 oktober 1866. (21) Archief bisdom Brugge, Acta Faict 1866, 25 oktober, fol. 340 : «Le 25 octobre 1866 est décédé M. Pierre Welvaert, desservant de l'église St.-Anne à Bruges. Cet écclésiastique a succorrlbé au choléra, dont il avait senti les premières atteintes après avoir administré un cholérique. Par suite du certificat, délivré par le médecin, le corps du défunt n'a pu être présenté à l'église, mais a été porté immédiatement au cimetière». (22) Geboren te Menen op 2 oktober 1826. Leraar te Oostende. Pastoor te Brugge St.-Anna. Pastoor-deken te Veume alwaar hi overleed op 7 juni 1887.

sam en w erk te, w as aan deze laatste helem aal niet onbekend aange z ien zij collega's gew eest w aren in het Kortrijks college : Edm ond V an Lede (23), telg uit een voornam e Brugse familie, om glansd d o o r h et aureool van zijn tw ee volbrachte principalaten, eerst te P o p e rin g e (1856-1860) vervolgens te Kortrijk (1860-1866). O p de S t.-A n n a p a ro c h ie is o n d erpastoor Tavernier, die geen w ereld v re e m d e stu d ax w as, jarenlang een taaie veldw erker gew eest, niet b e p a a ld in de kijker lopend, zoals er in die jaren zovele van deze v erd ie n ste lijk e w erkers w aren, ietw at onheus genoem d de «bas clergé». R egelm atig ging hij op fam iliebezoek naar Pittem en in de p e rio d e 1865-1874 heeft hij vaak de taak vervuld van boodschap p e r v o o r de P ittem se pastoor (1865-1886) H enri-Edm ond Castel (1814-1886) n a a r Mgr. Faict te Brugge. Tavem ier en Castel w aren tro u w e n s goed e v rien d en . Als filosofiestudent te Roeselare had de jo n g e T av ern ier de gevestigde poësisleraar Castel in het korps g ek e n d . H et d riek o p p ig onderpastoorsbestand op St.-A nna o n d er g in g in de jaren van T avem ier's verblijf aldaar vanzelfsprekend w ijz ig in g e n : de w et van kom en en gaan. H et is niet mijn b e d o e lin g al deze priesters hier op te som m en. G edurende enkele jare n h ad T av ernier als collega-onderpastoor niem and m inder dan zijn stu d ie g e n o o t uit het Tieltse college en verder m ede-sem inarie g e n o o t, de reeds hogergenoem de H enri-Lodew ijk van Walleg h em . De zeer bedrijvige bijenkorf, die de St.-A nna-parochie w as, kreeg v erd er nog de hulp van een «geestelijk koster» (24) in d e p erso o n van de O edelem naar H ubert Claeys (25). Na zijn dood te B rugge op 10 m aart 1867 kreeg de parochie nog hulp vanw ege d e op ru st zijn d e gew ezen pastoor van W enduine, Pieter-Jakob W a n co u r (26). V anaf 11 oktober 1865 kwam ook G uido Gezelle te rech t in de pastoraal als onderpastoor op de St.-W alburgaparoch ie, een n est van heel w at edellieden en hogere burgerij die er h u n w in te rre sid e n tie h ad d en (bv. de fam ilie van O utryve d'Yde-

(23) Geboren te Brugge op 31 januari 1828 en aldaar overleden op 6 april 1912. (24) Een «geestelijk koster» in het Westvlaams kerkelijk landschap van die dagen was een priester die dagelijks hulp bood in de parochiekerk : biecht horen, communie uitreiken, enz. Een soort «hulppriester» dus. (25) Geboren te Oedelem in 1791. Priester gewijd te Rome op 30 december 1826. Geestelijk koster te leper St. Maartens en vervolgens op St.-Anna-parochie te Brugge alwaar hij overleed op 10 maart 1867. (26) Geboren te Moorslede op 28 november 1793. Intrede in Groot Seminarie te Gent op 1 oktober 1819. Priester gewijd te Mechelen op 8 maart 1823. Hulp priester te Denderbelle op 16 mei 1823. Onderpastoor te Merkem op 8 oktober 1824. Pastoor te Stene op 10 september 1835. Pastoor te Wenduine op 30 december 1840. Ontslagnemend op 19 augustus 1853. Overleed te Brugge op 7 oktober 1876.

w alle), h et tegengestelde dus van de volkse verpauperde b u u rt ro n d de S t.-A nna-kerk. O p w o e n sd a g 21 jan u ari 1874 ving dan een laatste faze aan in de p riesterlijk e lo o p b aan van Karel-Lodewijk T avem ier : op die dag k reeg hij v an Mgr. Faict zijn eerste pastorij (die helaas ook zijn laatste zou zijn). De parochie Sint-Joris-ten-D istel bevond zich in 1875 op h e t g ro n d g e b ie d van de dekenij B rugge-Zuid en telde 1.458 zielen m et één o n d erpastoor (ongeveer zoals Loppem dus). D e k erk, toegew ijd aan de H. G eorgius, was gebouw d in 1837 in d e zgn. L ouis-P hilippe-stijl. Karel-Lodewijk Tavernier volgde, als p a sto o r v an Sint-Joris-ten-D istel («Saint-Georges-lez-Bruges» zo als de officiële stukken zeggen) F rans-N orbert Verrou (27) op die op 21 ja n u a ri 1874 als pastoor w erd overgeplaatst naar O ostnieuw k erk e en d ie n iet b ijzo n d er snugger blijkt gew eest te zijn (28). Bij z ijn aa n k o m st trof hij als onderpastoor B enedikt-C onstant Platev o et (29) aan , die, later te P ittem de eerste aalm oezenier zou w o rd e n v an de aldaar in 1895 gevestigde Broeders M aristen. Reeds o p 24 se p te m b e r 1874 w erd Platevoet onderpastoor te H outem V e u rn e en te S t.-Joris-ten-D istel vervangen door Karel-AugustE m iel D edie, een M esenaar (30). O p zijn nieuw e parochie kw am de n ie u w e p asto o r al dadelijk in kontakt m et de «insignis benefactor», d e «uitzonderlijke w eldoener» van deze parochie, de B ru g g elin g, p riester Frans-B althazar-B runo-D ésiré van Flamme de S ta m p aerts-H o u ck e (31) die vanaf 1839 tot 1870 onderpastoor was g e w eest te S t.-Joris-ten-D istel. Pastoor T avem ier, die in zijn twee

(27) Geboren te Rexpoede, in Frans-Vlaanderen, in mei 1823. Onderpastoor te Tor hout in 1859. Onderpastoor te Waregem in 1864. Pastoor te Klemskerke in 1867, te Sint-Joris-ten-Distel in februari 1872, te Oostnieuwkerke in januari 1874, te Gullegem in september 1879 alwaar hij overleed op 7 november 1891. (28) Zie : José de Müelenaere «Canon Pieter Benoit» in «Handelingen» «Société d'Emulation», 1968, blz. 160-203 (zie vooral blz. 166, voetnoot 10). (29) Geboren te Loker op 11 februari 1845. Priester gewijd te Brugge in 1872. Onderpastoor te St.-Joris-ten-Distel op 27 december 1872. Onderpastoor te Houtem-Veurne op 24 september 1874. Aalmoezenier der Broeders Maristen te Pittem op 10 oktober 1898. Aalmoezenier der Zusters H. Kindsheid te Ardooie op 18 mei 1904 en van de Zusters van de H. Vincentius te Loker op 19 juli 1908 alwaar hij overleed op 11 september 1917. (30) Geboren te Mesen op 27 januari 1842. Priester gewijd te Brugge op 6 juli 1868. Onderpastoor te Brugge St.-Salvator in 1868. Onderpastoor te Houtem-Veume op 14 september 1872, te St.-Joris-ten-Distel op 24 september 1874 en te Beveren-IJzer op 31 oktober 1889. Ontslagnemend op 8 november 1911. Over leed te leper op 25 november 1912. (31) Geboren te Brugge op 14 september 1808. Intrede in Groot Seminarie te Brugge op 1 oktober 1834. Priester gewijd op 9 juni 1838. Onderpastoor te Sint-Joris-ten-Distel op 29 januari 1839. Ontslagnemend op 7 januari 1870. Overleed te Brugge op 16 december 1877.

v o rig e stan d p laa tse n de w eldaad had ondervonden van de aan w e z ig h e id in de p aro ch iestru k tu u r van kloosterzusters, voelde te S t.-Jo ris-ten -D istel het ontbreken ervan als een leem te en ging op zo ek n a a r kloosterzusters. Zijn oog en keuze viel op de congrega tie d e r Z u sters van M aria gesticht in zijn geboortedorp Pittem in 1848. De stic h tin g van het klooster d er Zusters van M aria van Pittem te S in t-Jo ris-ten -D istel, de eerste stichting van deze congregatie b u ite n P ittem , w erd reeds elders behandeld (32). Pastoor Tavern ie r gaf er de b eslissende stoot toe m et de niet te m isprijzen fin an ciële h u lp van de zéér w elstellende priester van H am m e de S tam p aerts-H o u ck e, een em inente geestelijke sponsor. O p 16 s e p te m b e r 1874 schreef de Eerw aarde M oeder M arie-joseph Verm andere', kloosteroverste te Pittem (33), aan kanunnik Bruno Van H ove (34), b elast op diocesaan vlak m et de kloostergem eenten, het v o lg e n d e : «Mr. le C uré de St.-G eorges nous m et un peu dans l'e m b a rra s. Lors de la retraite à Bruges, il m 'a adressé une lettre sig n é e p a r M gr. W em ar (35) dans laquelle il insiste p o u r avoir des sœ u rs p e n d a n t le m ois d'O ctobre. C 'est une chose tout-à-fait im p o ssib le . Ju sq u 'ici je n 'a i donné aucune réponse» (36). O p 1 d e c e m b e r 1874 schreef Z uster Carolina (37), die aangeduid was als o v erste v an d e n ieu w e stichting, aan kanunnik Bruno Van Hove te B rugge h et v o lg en d e: «N ous com ptons nous rendre à St.-Georges d a n s la p rem ière q u in zain e du m ois de Décem bre. N ous l'avons a n n o n c é ain si à Mgr. le C uré de St.-Georges» (38). In feite ging de

(32.) Zie : Antonellus Verschuere «De Zusters van Maria van Pittem. Een eeuw congregatieleven ...» (Lannoo Tielt, 1948), blz. 32-33. (33) Pélagie Vermandere, geboren te Pittem in 1823 en aldaar overleden in 1885. Over haar zie : Antonellus Verschuere, op. cit., blz. 18, 23, 29. Een uit zonderlijk knappe kloosteroverste spijts een eerder tengere gezondheid. Zie eveneens : Kloosterarchief Pittem : «Het leven van Zuster Marie-Joseph». (34) Geboren te Izegem op 5 november 1819. Priester gewijd te Brugge op 21 december 1844. Leraar te Brugge in 1844 en te Roeselare in 1849. Superior te Roeselare in 1859. Diocesaan Inspekteur M.O. in 1869. Groot-vikaris van Mgr. Faict in 1875. Onverwachts, na een woordenduel met de oude Mgr. Faict, de laan uitgestuurd in 1890. Overleed te Tielt op 19 augustus 1891. Zijn praalgraf op de Tieltse dodenakker. (35) Bedoeld wordt Mgr. Antoon-Jan-Filiep Wemaer, grootvikaris van Mgr. Faict vanaf 1866 tot aan zijn dood in 1875. Ultramontaans scherpslijper tot en met, oefende hij grote invloed uit op het diocesaan beleid van zijn tijd. (36) Archief bisdom Brugge. Bundel Zusters H. Vincentius, nr. 23. (37) Voor meer ampele biografische realia over deze kloosterszuster, zie : Thérèse Deschout» De Congregatie van de Zusters van Maria van Pittem. Ontstaan en uitbreiding tot na de tweede oorlog» (KUL, licentiesknpt Godsdienstweten schappen, 1979), vooral Deel II (lijst der intredens). (38) Zie hoger voetnoot 36.

Heilige Maagd M aria, m ijne Moeder, bid Jésus voor m ij, ik heb al m ijne hoop in uwe voorspraak gesteld. H. A lfh. de Lia.

* B I»

T O O B D E Z IE L VAN DEN EERW. IIEER

CAROLUS-LUDOVICUS TAVERNIER, Geboren te Pitthem d en ........................ Priester gewijd te Brugge den . . . Professor te K ortrijk............................. Onderpastor te Lopliem den . . . . Onderpastor te Sle Anne te Brugge den Pastor te S. Jooris-ten-Distel den . . Aldaar godvruchtig in den Heer ont* slapen d e n ......................................

13 Maart 1826, 10 Juni 1834, 1834, 24 Dec. 1836, 12 Sept. 1863, 21 Jan. 1874, 20 Mei

1878.

Heere, ik heb den luister van uw huis bemind, wees mij daarom gedachtig en vergeet niet de goede diensten die ik in hetzelve bewezen heb. Ps. XXV. E sdras XII. Kwelling en droefheid heb ik gevonden en den naam des Heeren aanroepen. Ps. CXIV. Ik zuchtte over degene die in droefheid was en mijne ziel was vol medelijden voor den arme. J ob XXX. Weest uwe oversten indachtig die u het woord Gods verkondigd hebben. A d Hebr . XIII. 7. Lieve Broeders, Zusters en Vrienden ik sterf, maar mijne liefde voor u sterft niet, ik zal u beminnen in den hemel gelijk ik u bemind heb op aarde. G. B erchm. O z o e t e J é s u s , g e e f h e m de e e u w i g e r u s t .

AKT VAN GELOOF, HOOP EN LIEFDE. (7 jaren en 7 maal 40 dagen aflaat, toepasselijk aan de zielen des vagevuurs. Drukkerij Vr. Vanhee-W ante , te Brugge.

Bidprentje van E.H. Karel-Lodewijk Tavernier.

stic h tin g van start daags vóór de O udejaarsavond, 30 decem ber 1874. O p die dag kw am en de twee eerste Zusters van Maria aan in p a sto o r T av e rn ier's parochie. N aast de overste Z uster Carolina w as er nog Z u ster P haraïlde (39) en tenslotte de «oudere jonge d o ch ter» , Juffrouw C am illa V erm andere, zus van de kloosterover ste te P ittem . O m d at Juffrouw Camilla V erm andere sinds geruim e tijd een elem en t van sp an n in g was in de verhouding tussen het P ittem s k looster d er Z usters van M aria en de w eledele familie de M ü elen aere, zag de kloosteroverste V erm andere in deze stichting, v er v an P ittem , een gelukkige uitw eg om haar zus, die een v e n ijn ig e v rijzegster w as, te verw ijderen uit Pittem . Pastoor T a v e rn ie r w erd de geestelijke direkteur van de nieuw e stichting. R eeds op 8 jan u ari 1875 benoem de Mgr. Faict priester van H am m e d e S tam p aerts-H oucke tot buitengew one biechtvader van het k lo o ster (40). Hij zou het blijven tot aan zijn dood op 16 decem ber 1877. O p 4 m aart 1878 w erd hij in deze taak opgevolgd door C o n sta n t Van Z ieleghem (41), gew ezen onderpastoor van Pittem , op d a t o g en b lik pastoor van de Potterie te Brugge (42). M gr. Faict, die een duidelijke sym pathie had voor de 11 priesters (w ijd in g 10 ju n i 1854) die te Roeselare h u n Filosofie hadden ge d a a n tijd en s zijn eerste jaar superioraat (1849-1850) — daarbij b e h o o rd e K arel-L odew ijk T avem ier — heeft zich daadw erkelijk in g ezet bij de M inister van Justitie te Brussel om de bouw los te k rijg en van een sp ik sp lin tern ieu w e pastorij te St.-Joris-ten-Distel. D eze n ie u w b o u w kw am er, w an t de oude pastorij was nog erger d a n een v erlaten b ro u sseh u t : «Le presbytère de St.-Georges é ta it d e v e n u in h ab itab le au p o in t que le C uré a dû chercher un a b ri chez son vicaire ...» aldus de Brugse bisschop aan de M inister (43). (39) Zie hoger voetnoot 37. Euphrasie de Rynck, geboren te Koolskamp in 1839, algemene Overste in 1885 (opvolgend aan haar tante Moeder Marie-Joseph Vermandere) tot aan haar ontslag in 1920. Overleed te Pittem in 1923, te Pit tem begraven naast de neogotieke kerkhofkapel. (40) Acta Mgr. Faict 1875 8 januari, fol. 8. (41) Geboren te Tielt in 1831. Priester gewijd te Brugge op 19 december 1857. Leraar aan het Klein Seminarie te Roeselare. Onderpastoor te Pittem vanaf einde oktober 1872 tot 30 december 1875 (bij de Tavemiervriend pastoor Henri-Edmond Castel), Pastoor der Potterie te Brugge alwaar hij overleed in 1902. (42) Acta Mgr. Faict 1818, 4 maart, fol. 99. (43) Ibidem 1877, 5 april, fol. 148-149. In 1873 had Karel-Lodewijk Tavemier, toen nog onderpastoor op-St.-Anna te Brugge, als edelmoedige weldoener van zijn geboortedorp Pittem, het altaar bekostigd dat geplaatst werd in de toen ge bouwde St.-Jozefskapel op de Kriekewijk, fraai heiligdom dat werd ingewijd op 23 mei 1873. In 1948, bij de restauratie van deze bidplaats, verdween dit altaar. Zie : A. Verschuere, op. cit., blz. 27 en 74.

H elaas al te vroeg zou de deem stering van de dood neerdalen over d it v erd ie n ste lijk priesterleven. Pastoor Karel-Lodewijk Taverriier o v erleed in zijn pastorij te St.-Joris-ten-D istel op m aandag 20 mei 1878, a m p er 52 jaar oud. Hij w erd te St.-Joris-ten-D istel begraven e n als p asto o r opgevolgd, door de Bissegem naar Pieter-Jan G hesq u iè re (44), sin d s 1859 on d erp asto o r te Ingelm unster. Hij w as als jo n g e lin g een « m ed estu d e n t van G uido Gezelle» gew eest, zoals p rijk t in de h o o fd in g van deze bijdrage. T avem ier en Gezelle w a re n aan elkaar goed bekend. Toch w aren zij geen vrienden. Wat G ezelle als v rie n d e n h ad w aren m eestal m ensen die belangstelling h a d d e n v oor de taal, de folklore, de geschiedenis, de o u d h e id k u n d e . N iets van d it alles bij T avem ier. Uit G ezelle's biografie b lijk t n erg en s d a t de zó eigengeaarde Brugse dichter een speciale v rie n d e n re la tie h ad m et de te Pittem geboren priester. Beider lev en sw eg liep vaak gelijklopend. T avernier w as zeker geen d ic h te r no ch taalk u n d ig e. Een voortreffelijk, sterk pastoraal in g e steld p riester, z o n d e r konflikten m et zijn overheid, onderdanig. M et d eze b ijd rag e b eoogde ik slechts deze 19de eeuw se Pittem se p rie s te r, helaas w at vergeten (zoals nog anderen), opnieuw tot lev en te w ek k en , figuurlijk dan.

André DEMEULEMEESTER.

(44) Geboren te Bissegem op 15 mei 1829. Priester gewijd te Brugge op 22 decem ber 1855. Onderpastoor te Emelgem op 8 mei 1856. Onderpastoor te Ingelmun ster op 30 augustus 1859. Pastoor te St.-Joris-ten-Distel op 20 mei 1878 (sterf dag van zijn voorganger !) en te Zarren op 24 mei 1888 alwaar hij overleed op 1 oktober 1894. (gegevens volgens bidprentje).

ADRES VAN DE AUTEUR : A n d ré D em eu lem eester, T ieltsestraat, 9 - 8870 Pittem .

Iedere auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van de door hem ingestuurde bijdrage. Bijdragen verschenen in «De Roede van Tielt» mogen slechts overgenomen worden met toestemming van de redactie. d r u k Vevs, Tielt

' i i b u ste l

'(‘f f ’

/w W w

'4,in n e k e K iisw e e n r

? c * 1‘ -

' c'e v e e o h ’

f ît I'.P e/er,r t 'ip

\ \ ) .,

o \

u ± ^ tn

«#

- ^

“

,i. •__"’

-••

„fc\

y een 11

/ I W -* V / ftX â a ^ *y?< ,< Vfc l 3. a>».

■

eslkerk.Se

X a sch n n sk erh e &

•i,..""1'"' ^ w <>7^ v ^ / ;î:îV ||v i U

J t> -h e ,le iv a lfe

MelenVm-e,

Se/uiedken

, 0 \j& bîerkene

0 ^ L t 'e J il, 3 BeubvrtMet X uen M ■

K û rte m a r e k

Han Br, ai len

e <7/ aw /

k a ' r'i/7W

1 '

’ Jloem en ^ S te ite a p e l^ J fie ftn X Ç o e h e c k

1. ‘‘r le n e e e

/ ,1 t / yy' /),)// t À

Il.Je /l luieriaaTe

BTioven oven MJT. .

ï. 0 >■/

lJ >

^._

// ,T*

iïe T /,n -

,„r

& U 'l i n e n , fa l e

„

../u.,uidiet

Chap

’l o l l e X ' C h . J

K sene

, t?, r,ieel’

tHaent

<ruim ee t c ^

C r is tp ,^

Z e n J u a n k•ayy».. ert !

tM alinelit.

V X5 ? k-,

ifa’t e e n /i B ep

i^e/~ h,it 1/!Ui#\■''/v <\ 'ƒ>' .............. t* ‘t '“‘y ‘" H eest ,iB , 1 A “ i r , ' ’^ Î *V • 'T O .1 / t,fatL T.lf )a -fau

, o

Jt a e iu ^ ffooaleJeM . ^fljoijlede

J c m k e r s h e i en _a A

.J/ ïC.uv1-

t e r />e°nck

ft I /erken

fï Æ ‘ "

X oortsche

_a -

¥.\A r i / r m )f >tv , S

'7'//.'V l y

/Lw«* ( "/’• J A/// ‘

- ^ t ^ 4

’*JWC‘

— ... ’» ?

, —v •£■»#-• / / ,/ ’jL- ru itere — • ■WJT. * ■'-M ichelt h a p - , _ y ±_ _ = / . 0>. * -4- ■*-■ç /' -<• ^ ' .f h'lU t’.ii’in / — ^ K~ ‘/À ,,,,/ > , A ° (YsZy t *□ — œ~ ~

!W * / :t /ilVv/,',' ^ % > 0 _3£NA 'i'ekJrsAL.

O 'iL—ÏS^Jl

Z e,bel,)hein

lleutenhorj _

, I]m ./e^°

'e /ie r

-—

Beecke^/iern

* *

' *

' " ' ' n e £ {

S ta e n b e r y M -

l ( 1 / i r / hUj .

7? h iÿ îï

....... ‘

< < ? e 't e e r J 't r d x t

) (S/-J

e;£\

St>ezirk}B

’.tt /« rL**eT\c <.VAj> ffaeunèer^t k Wf ôttsfam yfAornur À>‘ •Hun:

*■ ^ ü

'o ye C k ip . _

_ 'Ÿ< ellef> eek

y ■Æf' V N ? / w f ; •«<■' _

:. <êsik$teseCab

'■JTdeChetoe

. 7>y.,Y/,v“ .M enin

Cape/AC|

Ï.A' V/

''^ k e r Â e^ ...;

erV U ^

i ; P\ I ^°Jltilbtn\v,

X 7r

n t •ft

jr.f

« S ^ ,* r ^ K UA

'JiooJO Ler « ■ i

So n u ’rq,vt

n. -a /;é 'leervan Belletn

'tH tiU o \n .m n .'t^ a a I i

o B e lle e n A iurbecke

\S a r e iid e

TViUendriejLtiruleahern M ei'te

tReeeIete ^

te r S e re k t \ * S o e .lv o o rd

la\N ev ele <%

^Bseckbooyn

tSeeeib oem ° M & h :

ttp ren^ •.;----•&

rp o o ljf. \

^jÉSàcmflen

/ s Ja n q e v e td t Mitrelle "o

’L"-. deK ireke ^ e rl u ch

...

’*.......\ i J s d ^ e < e \

■ ■ £■ 44 ^ ï } % J

— *■ * 2 )ierd u rn

■ ®Wenleheke

ic k t ÏV o ry e lu T *** V e u r tth e m l w m £ td n v ie * ï A-. S M i,u ^ -

\ Jtykrf

u e it

W it*

,4 »o

IterE eyej, ’ jy

Î BeJ/eryt- ’ ; >J 'Mtw a ndei dei jyM ^B eeebeeke tW.tefo ylVÏhrbecke^

* v. o Ji> ■e?el’n i r \ t r ^ d ü / , 'eqnem (lliil/ea hem %4 l. ^

WelCfyjpJ ^ ^ 7

c' Y y ^ '. ^

î\..

» ' y ^ "^ s SjteMTMickÿ

annetf/ur?nt

n.-~t- ....

Z e n d e le

OlTlEXÀ YI

S: ™ l ï r_ ' i a

«'«’m *.

S W '\

^ i 5i-

9Bl\ui\rei ie 'i j p it d l

9/&ir <. LdtuLzs

ONTELBAAR

zijn de diensten die de Bank U kan-verstrekken zowel wat geldbeleggingen als wat kredieten betreft. Een goede raad ... bespreek in vertrouwen al uw financiĂŤle zaken met een deskundige van de

BANK VAN ROESELARE EN W E ST - V LA A N D E R E N

zo wint U zeker tijd en geld !

Agentschap Tielt, Markt 24

DE ROEDE VAN TIELT Heemkundige Kring voor Tielt en de gemeenten van de vroegere Roede van Tielt Lid van het Westvlaams Verbond van Kringen voor Heemkunde

Voorzitter : P. Vandepitte, Driesstraat 9, 8880 Tielt Tel. 051/40.17.00 Ondervoorzitter : Gh. Vandeputte, Statiestraat 83, 8780 Oostrozebeke - Tel. 056/66.90.91 Secretaris : Ph. De Gryse, Kastanjelaan 1, 8880 Tielt Tel. 051/40.18.38 Redactie : J. Billiet Ph. De Gryse W. Devoldere P. Vandepitte R. Vanlandschoot Lidm aatschapsbijdrage : 350 fr. (te storten op PR. 000-0398411-32 van de Roede van Tielt, Kastanjelaan 1, 8880 Tielt. Verschijnt viermaal per jaar. Dit nummer wordt los verkocht : 200 fr.

IN H O U D VAN DIT NUMMER :

TIELTSE CAFERIJKDOM Een overzicht van cafĂŠs en uitbaters tussen 1900 en 1980.

Wettelijk depot : D /1980/1624-2

VOORWOORD

Het is een soort aangename plicht om zo’n nummer in te leiden. Heel uitzonderlijk gaat het hier om een nummer 2-3-4, in totaal 136 blz., ruim geïllustreerd met 35 blz. uitgelezen foto’s en de tekst van een lied. Het resultaat van vele maanden intens speurwerk, gepres teerd door Julien Verbrugge, en stil op de achtergrond de controle en «retouches» van onze accurate secretaris Philippe De Gryse. Het is op zijn minst merkwaardig dat binnen een termijn van nauwelijks drie maanden over de streek van Tielt twee omvangrijke «boekwerken» verschijnen. Op 21 november beleefden wij in de goed bezette schouwburgzaal van het Gildhof de voorstelling van «Een streek in oorlog. Oorlogs documenten uit het Tieltse, 1914-1919», goed voor zo’n 450 blz. Nu ligt dit merkwaardig cafénummer klaar. Des te belangrijker omdat het tot stand kwam op basis van ernstig bronnenonderzoek maar op een uitstekende wijze aangevuld met veel gegevens opgedaan in de vele contacten en vraaggesprekken met de bewoners of ex-bewoners en uit baters van deze cafés. Een geduldig en nauwkeurig samenspel tussen de gegevens «uit de boeken» en het levende geheugen van de mensen die zich nog herinneren uit «de tijd van toen». Een voorbeeld mis schien van de inbreng van «oral history». Met voor ogen wat in de jongste jaren en ook vandaag aan studie werk over het Tieltse werd en wordt verricht, hebben we de overtui ging dat onze streek momenteel één van de historische meest intens be studeerde gebieden is uit het Vlaamse land. Aan onze Vlaamse universiteiten ligt het Tieltse erg in trek en we kunnen ons daar alleen geluk kig mee achten omdat op die wijze een jpngere generatie geschoolde mensen aantreedt die het onderzoek verder kunnen stimuleren. Dat de prijs voor geschiedenis van de provincie West-Vlaanderen zopas werd toegekend aan Ronny Gobyn voor zijn verhandeling «Tielt na de grote crisis . Bijdrage tot de studie over transitie en stagnatie in Vlaanderen, 1862-1914» zegt ook veel over het niveau van het gepresteerde werk. Met onze elf jaargangen publiceerden wij nu 1968 blz. en daar bovenop nog eens 168 blz. in onze extra-nummers, het fotoboek «Van Thielt tot Tielt» en «Tielt en de Molenlandroute» als extra-uitgaven niet meegerekend. Het zou spijtig zijn indien we dat ritme niet langer zouden kun nen aanhouden. We hopen opnieuw over enkele maanden een beperkt 50

B.T.K.-projekt te starten, maar uiteraard vergt dit alles nogal wat financiële middelen. Voor 1981 lanceren we dan ook een nieuwe for mule : het gewone lidmaatschap blijft beperkt tot 350 fr. (50 fr. meer o.a. omwille stijgende verzendingskosten, enz.) maar wij hopen dat heel wat leden orts als «steunend lid» willen helpen door 500 fr. over te schrijven. Ereleden zijn uiteraard erg welkom.

Om onze leden ook een blik in de toekomst te laten werpen, leggen we nu reeds ons publicatieschema van 1981 voor : nummer 1 :

An Callens, De lettergilde van het Sint-Jozefscollege, 1870-1880, de tijdgenoten van Rodenbach. Met foto’s een gedicht van Jan Craeynest en een opstel van H. Persyn. Paul Dewitte bespreekt de «Geschiedenis van Aalter» van L. Stockman. nummer 2 - 3 : ruim themanummer over de emigratie uit onze streek en zeer specifiek uit Egem in de periode 1850-1920. Met bijdragen van Paul Dewitte en Frans De Poorter en een ruime keuze uit de plaatselijke pers. nummer 4 : zeer gevarieerd nummer met korte bijdragen over meerde re gemeenten uit de Roede van Tielt.

Schrijf nu over om uw kring financieel leefbaar te houden : gewoon lid : 350 frank steunend lid : 500 frank erelid : min. 700 frank

Aan al onze leden wensen we een voorspoedig nieuw jaar 1981 toe.

OUD T ISLT S STEMMINGSLIED.

straat-

1. (lied).

- V i-v a t den

b a a s u i t ' t P e -p er

straat-

je .

TIELTSE CAFERIJKDOM. Een

overzicht 1900

van

café’s en

uitbaters 1980.

tussen

IN L E ID IN G «Geeft hem uitzet. ’t Is n’n Tieltenaar.» Zoals de inwoners van meerdere andere Vlaamse steden door het volk bedacht werden met een bijnaam (zoals «kiekefretter», «maneblusser», «stroppedrager»), zo ook hadden de Tieltenaars vroeger een bijnaam, namelijk die van «U IT Z E T D R IN K E R S».

Een bewijs daarvan vinden we in een oud, in onbruik geraakt stemmingslied, dat vroeger wel nooit zal gepubliceerd zijn geweest, maar dat door enkele oudere Tieltenaars nog gekend is; met genoegen drukken wij er hier één strofe van af. In de jaren vóór de juke-box was elke herberg een soort minikleinkunstteater, waar personen met een goede stem gemakkelijk op de stoel gingen staan om, vanop dit geïmproviseerd podium, de liedjes van de toenmalige liedjesmakers-straatzangers door de gelagkamer te laten galmen, met als enige beloning het applaus van de herberg bezoekers en een «pint» van de cafébaas, want zo’n klant in huis betekende een gevoelig opdrijven van de «tering». Het was volksvermaak. Ook het hier besproken liedje stamt uit die tijd. Ieder stroofke had het over een andere stad, en dus over een andere spotnaam. Na iedere strofe werden de vorige telkens opnieuw gezongen in omgekeerde volgorde, waarbij de cafébezoekers natuurlijk duchtig meezongen. Maar wat was uitzet? Ik heb daar allerlei verklaringen over gehoord: van «klakskesbier» (dus het restje bier dat door de drinker in zijn glas wordt gelaten) tot «mislukt brouwsel». Volgens gewezen brouwer Henri Loosveldt (Tielt) was «uitzet» het eerste blond café-bier, dat rond de eeuwwisseling opgang kende. Langzamerhand verbeterde de kwaliteit van het bier en kwam men van «uitzet», over «bock» en «export», tot de nu gebruikelijke «pils». L.L . De Bo (1826-1885), in zijn «Westvlaams Idioticon», bevestigt goeddeels deze verklaring waar hij schrijft: «Uitzet. Bleek bier. Men 53

brouwt in Vlaanderen twee soorten van bier: bruin bier en uitzet.... De Pitthemsche uitzet, de uitzet van Pitthem (bij Tielt) is vermaard.» Wel is het ons niet onmiddellijk duidelijk hoe de o.i. pejoratieve betekenis of bijklank van de spotnaam «uitzetdrinker» en van het woord «uitzet» in het aangehaalde liedje dan kan verzoend worden met de duidelijk positieve beoordeling over uitzet als kwaliteitsbier door de deskundigen H. Loosveldt en L.L. De Bo.

Enkele wetenswaardigheden Te Tielt, en we mogen gerust stellen dat dit pas na de 2e Wereldoorlog zal veranderd zijn, sprak men nooit over «café» noch over «herberg». Men ging altijd op «stamnee», een dialekte vervorming van het Frans «estaminet». Zo sprak men ook over «stamneebaes», «stamneetaefle», enz... En, maar dan spreken we hier zeker van vóór 14-18, wanneer een vrijer met zijn lief op stamnee ging, dan bestelde hij niet twee glazen, maar slechts één: de verliefden dronken beiden steeds uit hetzelfde glas; en wie de grootste dorst had, kon het meest drinken... Zoals men nu «n’n pils» of « ’n pintje» bestelt, zo vroeg men in die tijd «n’n demi». En gelogen was het niet, want toen bestelde men halve liters.

Hoe het groeide. Eén van mijn opdrachten, als tijdelijk tewerkgestelde (in het «bijzonder tijdelijk kader») bij de heemkundige kring «De Roede van Tielt», was een lijst op te maken van wat er in Tielt zoal aan cafés bestaan had. Als Tieltenaar in hart en nieren, en sinds jaar en dag vergroeid met het Tieltse volksleven, vond ik dat van meetaf aan niet alleen een geschikte opdracht voor mij, maar tevens een boeiend opzoekingswerk. Het oorspronkelijk opzet was enkel maar de cafénamen op te zoeken én alle cafés ruimtelijk te situeren. Ter staving van mijn bevindingen, en ook wel uit persoonlijke belangstelling, noteerde ik evenwel ook zoveel mogelijk de naam van de bewoners en de periode van uitbating. Dan begon de passie: ik wilde alles en volledig.

Bronnen. In het stadsarchief is weinig of niets over cafés te vinden. Mijn bijzonderste bron was dus de overlevering: talrijke ouderen met een nog goed geheugen, talloze familieleden, vroegere geburen of opvolgers van caféuitbaters werden door mij ondervraagd; door aanvulling, verbetering, bevestiging van al deze verklaringen kwam al een aardige lijst tot stand. Ook kon ik gebruik maken van enkele zeer belangrijke dokumenten. Zo tond ik heel wat namen op een lijst «Kregen toelating om herberg te houden», in het bezit van burgemeester Vander Meulen; deze lijst beslaat de periode 1902-1915. Ik stelde vrij vlug vast dat de lijst nogal onvolledig was bijgehouden. (Wel leert deze lijst ons dat het openen van nieuwe herbergen crescendo ging van 1903 tot 1911.) Hetzelfde dokument vermeldt dat in de gemeenteraadszitting van 29 november 1902 beslist werd dat alle nieuwe uitbatingen een taks van 100F dienden te betalen (Meestal vermeldt die lijst de naam van de uitbater, in enkele zeldzame gevallen die van de brouwer.) Vanaf 23 september 1912 werd deze gemeentetaks opgetrokken tot 250F! Als je bedenkt dat een «demi» dan amper lOct. kostte, is het vlug berekend dat caféuitbaters toen al redenen te over hadden om te klagen over de belastingsdruk...

De bezetting tijdens W.O. 1. Op 19 april 1916 moest het stadsbestuur van Tielt op bevel van de Duitse « Kommandantur» de «Lijst van alle in de gemeente zich bevindende estaminets, koffiehuizen, enz...» inleveren. Het dokument is een goed leesbaar handschrift, maar het vermeldt alleen de naam van de uitbater en het adres : de cafénaam komt er niet in voor. Zo weten we met zekerheid dat op die datum 254 herbergen op het Tieltse grondgebied werden opengehouden. Uit mijn opzoekingen ben ik met zekerheid tot de vaststelling gekomen dat er onder die 254 een zestal worden vermeld die zeker geen café waren, en dus onder die «koffiehuizen, enz...» moeten worden ondergebracht. Naar alle waarschijnlijkheid waren dat winkels waar de klanten, de zondag na de mis of de donderdag na de markt, hun wekelijkse winkelwaar kwamen inslaan en in de keuken een tas koffie met een «druppelke» als ristourne kregen.

Een aantal mij met zekerheid bekende cafés komen niet op deze lijst voor. Ik vermoed dat zij bij het begin van de bezetting vrijwillig hun deuren hadden gesloten, om ze na november 1918 weer te openen. Op 21 november 1916 kwam van de « Kommandantur» het bericht dat 120 van die «estaminets» hun deuren dienden te sluiten! Het aantal Tieltse cafés werd, met één pennetrek, tot de helft herleid! Bedoelde lijst is eveneens een goed leesbaar handschrift; ze vermeldt de naam van de uitbater en het adres, maar maakt evenmin melding van de cafénaam. Van die 120 cafés zijn er heel wat die na de oorlog niet meer heropend werden. Deze 120 cafés hebben wij op de hiernavolgende lijst gemerkt met x. De cafés voorkomende op het dokument van 19.4.1916, en die niet verplicht werden te sluiten op 21.11.1916, hebben wij gemerkt met V Beide lijsten zijn in het bezit van burgemeester D. Vander Meulen.

Onnauwkeurigheden in de bronnen. Ook de bevolkingsregisters leverden bij mijn opzoekingswerk heel wat nuttige gegevens op. Spijtig genoeg werden de registers 1900-1920 zeer slecht bijgehouden; die van 1921 tot 1930 zijn iets beter. De schuld zal wel niet altijd toe te schrijven zijn aan de bevoegde ambtenaar; vermoedelijk verhuisden in die tijd heel wat burgers zonder dat ooit officieel mede te delen, anderen deelden het pas jaren later mee. Zo vinden we bv. in de bevolkingsregisters dat Adolphe Desmet op 22 mei 1919 in «De Pluime» op de Markt kwam wonen, terwijl we uit andere dokumenten met zekerheid weten dat hij er in 1916 café hield, en er dus, wat dan gebruikelijk was, hoogstwaar schijnlijk ook woonde. In die bevolkingsregisters vinden we ook wel eens data die niet stroken met die uit de reeds besproken lijst «Kregen toelating Om herberg te houden» (waar alleen een jaartal wordt vermeld). Misschien is dit te verklaren door het feit dat de toelating mogelijks lang op voorhand diende aangevraagd te worden; in ieder geval: wanneer de twee bronnen niet hetzelfde jaartal aangeven, dan is de datum uit de lijst altijd ouder dan die uit de bevolkingsregisters; in al die gevallen hebben wij de voorkeur gegeven aan de datum vermeld in de bevolkingsregisters: we beschouwden die datum als de werkelijke openingsdatum, de datum uit de lijst als de datum van de aanvraag. Wat betreft de eigenlijke cafénamen: mijn zeer talrijke zegsmannen en -vrouwen konden mij meestal geen zekerheid geven omtrent de juiste 56

schrijfwijze: was het, op die bepaalde datum, nog «Den Haene» of was het al «Den Haan»? In de talrijke twijfelgevallen hebben wij de thans gangbare schrijfwijze gebruikt. Veelal was er, bij mijn zegslieden ook twijfel over of er al dan niet «O uden», «Nieuwen», «Groten», «Gouden», enz... in de cafénaam voorkwam: dergelijke adjektieven worden in de gesproken volkstaal meestal weggelaten. Heel dikwijls was het niet te achterhalen wanneer precies een inwonend kind of inwonende kinderen de zaak van hun ouders hadden overgenomen; in de praktijk gebeurde dat overigens waarschijnlijk zeer vaak geleidelijk. In dergelijke gevallen beschouwden we dan als datum van de overname ofwel de huwelijksdatum van de zoon of de dochter, ofwel de overlijdensdatum van de ouder.

De plaatselijke brouwerijen. Om de «stamnee’s» van de zo nodige drank te voorzien, waren natuurlijk ook brouwerijen vandoen. Tot rond de eeuwwisseling waren er niet minder dan acht brouwerijen te Tielt! We vermelden ze in alfabetische volgorde der straatnamen: 1. F. D ’hoopstraat: De Revnck, later Vander Meulen. (nu nr 46: Wed. Vander Meulen) 2. Hulstplein: Médard Verstraete. (nu nr 32: Instituut H. Familie) 3. Ieperstraat: Loosveldt. (nu nr 43: appartementen) 4. Kortrijkstraat: Colle, (nu nr 34: Marcel De Rammelaere) 5. Markt: Van Besien. (nu nr 35: Westvlaams Beroepskrediet) 6. Nieuwstraat: Félix Van Canneyt. (nu nr 16: Wed. De Cloedt) 7. Rameplein: De Croix, (nu nr 9: Wasserij De Lelie) 8. St. Amandstraat : Dinneweth, Brouwerij De Nieuwe Arend, (nu nr 9 : Latexco). Daarbij moet zeker vermeld worden dat ook de brouwerij Muylle uit Pittem een groot aantal herbergen te Tielt bevoorraadde. Maar Tielt had ook een «cider»-fabrikant: vóór W.O. 1 vervaardigde August Lampaert limonade in de huidige F. D ’hoopstraat (zie nr 56, van de cafélijst). Deze limonade werd aan de man en/of vrouw gebracht in een fles voorzien van een vernuftig procédé: in de hals van de fles stak een «marbel» of knikker, zodat men maar een beperkte hoeveelheid ineens kon drinken of uitschenken.

2a. De bedrijfsgebouwen op de binnenkoer van de brouwerij Vander Meulen (thans F. D’hoopstraat nr. 46). Foto genomen aan de achterzijde van het woonhuis, ca. 1939. Deze brouwerij heeft het langst bier gebrouwd in Tielt, nl. tot 1961. (Foto in het bezit van Daniël Vander Meulen).

2b. Afdruk van de gietijzeren stempel waarmee het merkteken van de brouwerij Van der Meulen in de houten bierbakken en -vaten werd gebrand. (Stempel in het bezit van Paul Vander Meulen)

Tussen beide oorlogen in kenden we ook de opkomst van de limonadefabriek «Pearl» in de Luchtbalstraat (eerst Vanden Brande, later en nu nog Vanden Bussche).

Dank. Ik houd eraan zeer hartelijk te danken: - de heemkundige kring «De Roede van Tielt», voor de tewerkstelling in het B .T .K ., voor de boeiende opdracht die ik daar te vervullen kreeg en voor de publikatie van mijn opzoekingen. - Ph. De Gryse, sekretaris van de Kring, die mijn opzoekingen begeleidde, de resultaten ervan grondig heeft gekontroleerd en de uitgave ervan persklaar heeft gemaakt. - burgemeester D. Vander Meulen, die mij uit eigen beweging heel wat onmisbare dokumenten uit eigen verzameling ter hand stelde. - het diensthoofd en het personeel van de dienst «Bevolking» op het stadhuis, voor de bereidwilligheid waarmee ze me hielpen wegwijs worden in de bevolkingsregisters. - politiekommissaris L. Remmerie voor het ter beschikking stellen van een stel nuttige gegevens. - vooral de honderden Tieltenaars bij wie ik voor inlichtingen ging aankloppen en die mij vriendelijk en bereidwillig hielpen; ze waren zo talrijk dat ik me hier, spijtig genoeg, moet beperken tot een «naamloze» vermelding van al die medewerkers. Eenzelfde dank gaat naar de talrijke personen die graag foto’s en/of dokumentatiemateriaal ter beschikking stelden. - allen die, als reaktie op deze publikatie, op- of aanmerkingen, aanvullingen of verbeteringen zullen willen insturen ofwel op het adres van de heemkundige kring ofwel op het adres van de auteur.

Bronnen. - Stadsarchief, Tielt: de bundels 649-650-1761 en 1830 tot 1839. - Bevolkingsregisters der stad Tielt van 1900 tot 1980. - Archief D. Vander Meulen: * Uittreksels uit het «Register der beraadslagingen»: «Kregen toelating om herberg te houden» (1902-1915). Authentieke lijst der café-uitbaters op 19.04.1916 59

Authentieke lijst der café-uitbaters die op last van de « Kom mandan tur» dienden te sluiten op 21.11.1916. - Politiekommissariaat, steekkaarten over herbergen, 1954-ca. 1965. - Mondelinge mededelingen door honderden Tieltenaren, opgetekend tijdens het jaar 1979.

Gebruikte afkortingen en verklaring van de gebruikte tekens. SAT * x § §§ —

Stadsarchief, Tielt Uitbater op 19.4.1916 Uitbater op 19.4.1916, werd verplicht te sluiten op 21.11.1916 Betaalde gemeentetaks van 100F (vanaf 29.11.1902) Betaalde gemeentetaks van 250F (vanaf 23.9.1912) De herberg bestond al in 1900 (met toen als uitbater meestal de Ie uitbater vermeld op onze lijst). + Overlijdensdatum 11.111 (Getal van 5 cijfers) Nummer uit het «Register der beraadsla gingen», fs zoon van fa dochter van ca ongeveer

Schikking van de gegevens De cafés werden geklasseerd per straat. De straten worden vermeld in alfabetische volgorde. De cafés van de linker- en rechterzijde van de straat worden afzonderlijk vermeld, tenzij er maar enkele cafés in de straat zijn gelegen. In de eerste kolom staan de cafénamen; ze zijn doorlopend genummerd; wanneer eenzelfde café achtereenvolgens verschillende namen had, behoudt het café in onze lijst hetzelfde nummer, met toevoeging van a. b. c. enz... In de tweede kolom wordt de uitbater of uitbaatster vermeld, met eventueel de gebruikelijke bijnaam of de naam waaronder ze het best gekend waren. In de derde kolom wordt de periode van uitbating vermeld, met eventuele biezonderheden; ook wordt hier de huidige ligging (straat + nummer) aangeduid, zodat de lezer een duidelijker beeld krijgt van de lokalisering.

T IE L T S E C A F E R IJK D O M 1900 - 1980

A BEELSTRA A T 1 Den Abeele ( = ) Bijgenaamd « ’t Verdomneske»

Victor Van Quaethem -1915 Joseph Van Dierdonck (*)1915-191H (46.042) Jan Willemyns 21.12.1919-01.06.1935 Laatste uitbater. (N u: nr 7, wed. Arthur Vincke)

BED EV A ARTSTRA AT 2 a De Samenkomst

Links Henri De Witte (:: ) (§) (Mietje Deyne)

b De Toerist

zelfde uitbaters Daniël De Witte

Camiel De Neve

1908(42.458) In 1918 zwaar beschadigd. Heette na herstellingswerken:

14.02.1930-25.08.1962 Er lag tot dan een «bascule» of weegbrug. 01.04.1963-heden (Nu : nr 2, hoek met Gruuthusestr.)

3 De Nieuwe Commercie

Adiel Van Lerberghe (5) Ivo Van Daele Adiel Van Lerberghe (:;‘ )

(43.344) (44.010) -06.05.1922 Laatste uitbater. Gesloopt. (Nu : nr 8, Mare Depraeter)

4 a Moline

Jules Christiaens (Emilie Tollenaere) Frédéric Tack (x)

Geen data bekend.

b De Wever

Henri Scharlaecken Remi Simaeys Maria Vuylsteke Alouis Bouckaert Elvire Dhondt

1919-31.12.1926 01.01.1927-25.08.1932 15.08.1932-10.02.1934 15.07.1934-01.03.1939 25.08.193913.12.1939

c De Sportman

Omer Willemyns

01.06.1940-

19101911-

1915-

(46.031)

10.08.1954

Leon Quintyn Albert Monserez Noë Herman («Slosse») (Simonne Bouckaert) Wilfried Delaere

5 a Het Poorthof

b In Wingene

6 a De Nieuwe Commercie

b De Ruste

7 a Purfina b De Hippodroom

Edmond Vanden Abeele (x) (Edmond «Stokers») (§)

03.08.1965-02.06.1966 Laatste uitbater. Gesloopt. (N u: nr 12, appartementen) 1912-01.06.1927

August Vandewalle («Gusten de plakker»)

02.06.1927-ca 1946 Dan groentenwinkel, met zelfde bewoner. Woonde er tot 31.01.1977. Gesloopt. (Nu : nr 14, onbebouwd)

Adiel Van Lerberghe (§)

1907-1910 (42.091) Verhuisde toen, met de cafénaam, naar nieuwbouw nr 3 van deze lijst.

Joseph De Busscher 1910(43.319) Wed. Adolf De Meulemees-1913(44.548) ter (x) Lieske Van Poucke -15.10.1932 Laatste uitbater (N u: nr 20, André Dauw)

Robert Vandenbulcke

06.02.1935-30.06.1948

Pascal Mouton Medard De Cuypere Cyriel Billiet Roger Desmet Simonne Deschamps Thérèse Goossens

30.06.1948-10.04.1951 25.04.1951-01.10.1953 01.10.1953-17.09.1959 06.11.1959-02.07.1974 19.07.1974-07.01.1978 07.05.1979-17.12.1979 Staat sindsdien leeg. (Nu: nr 46, hoek met Korteweg)

(Bedevaartstraat)

Rechts

8 a Café Des Sports

Adiel Van Lerberghe

10.12.1954-01.12.1956 27.12.1956-21.11.1957 04.03.1958-29.01.1965

26.05.1922- ..

1926

b De Loskaai

9 a De Nieuwe Steenweg

Alfons Vermeersch Marcel De Fauw Antoon De Leersnijder

01.08.1931-01.12.1937 30.12.1937-20.11.1968 08.10.1968-heden Werd onder deze gesloopt en totaal heropgebouwd. Er lag steeds, en nu nog een weeg brug. (Nu : nr 3, hoek met Blekerijstraat)

Henri De Witte (§) Theophiel Verbeure

1903-1908 1908-

b De Marialoopsteenweg Paul Christiaens (x) («Paul uit den Achtkante»)

(40.165) (42.563)

-1930 Laatste uitbater. (N u: nr 7, Charles Vander Steede)

10 De Toekomst

Jules Van Quaethem (§) l .duard Debeil ( " ')

1907(42.070) 30.09.1907-15.08.1933 Laatste uitbater. (Nu : nr 67, wed. Adhemar Rotty-Debeil)

11 a De Kilo

Richard Malfait Constant Morbé (x) Henri De Meese

1907(42.107) 1910-01.03.1951 (43.776) 03.04.1953-30.05.1956

Maurice D ’Ooghe Richard Maes (Pharaïlde Vande Capelle)

01.09.1956-21.11.1964 27.07.1965-heden (Nu : nr 87)

Victor Van Dierdonck Achiel Vergote Albert Vergote Georges Desmet (Simonne Devos)

geen data bekend, geen data bekend. 01.07.1947-01.03.1973 15.02.1974-03.08.1978 Staat sindsdien leeg. (N u: nr 115, hoek met Geluwestraat)

Karel Vande Wiele Joseph De Deurwaerder

01.02.193320.03.1934-

b Den Draver

12 De Nieuwe Wandeling (= ) bijgenaamd «D e Zwarte Gevel»

B E N EL U X LA A N 13 ’t Kelderke

3a. De Loskaai (nr. 8b) werd in april 1975 gesloopt en heropgebouwd. (Foto Philippe De Gryse).

3b. Bij het nemen van de foto in 1972 was «Den Travers» (nr 73) al gesloten als café; toch waren de naam en het beroep van de voorlaatste uitbater toen nog te lezen op de gevel. (Foto Philippe De Gryse).

Maurice Van Hollebeke (Christina Tuyn) Idem Paul Simaeys Constant Biebuyck René Strobbe Pierre Larue

01.09.1938-01.09.1939 20.06.1940-23.08.1946 25.08.1946-25.02.1954 01.03.1954-01.09.1957 01.11.1957-01.08.1964 29.01.1965-31.05.1967 Laatste uitbater (Nu : nr 3, Jackie Van Reckem)

(Hotel-restaurant Schamrock: zie Euromarktlaan, nr 67 van deze lijst) (Café ’t Nieuw Postje: zie I uropalaan, nr 68a van deze Ii|st)

BO SA K KERSTRA A T 14 De Sleepperse

Bewoners onbekend.

BR U G G ESTR A A T

Links

15 De Karper ( = )

Henri Allaert Wed. Triphon Van Parijs ( :: Emiel De Mulder Eduard Missant Alfons Lannoy Arthur Meirhaeghe

16 De Eendracht

Désiré Seurinck Henri Grim ez (*) Achie] Van Walleghem Willem Broux (Simonne Van Walleghem)

Tôt rond de eeuwwisseling. Gesloopt ; grond werd inge nomen door hofstede Vande Walle. Had uitweg langs de Marialoopsteenweg.

geen data bekend. 1913(44.661) 20.02.19191920-01.01.1922 09.02.1922-08.03.1934 (49.290) 10.03.1934-01.06.1940 In mei 1940 tot puin gebom bardeerd. (Nu: nr 14, onbebouwd) Geen data bekend. 11.03.1913-01.11.1936 (44.490) 01.11.1936-11.04.1950 11.04.1950-01.01.1965 Laatste uitbaters. (Nu:nr 18, Jozef Desmet)

17 De Pauw ( = )

Constant Dierckens Henri Verhelle Camiel Desoete (x) (Maria Nolf) Jules Kimpe

-01.12.1901 01.12.1901- .07.1903 .07.1903-01.02.1925

18 Den Beer ( = )

Petrus De Brabant ( ) Julia De Brabant (fa. Petrus) Maurice Grymonprez Michel Windels Achiel Kindt Adiel Kindt

Geen data bekend -01.06.1938 24.09.193806.11.1939 05.12.193901.05.1949 08.06.1949-18.04.1958 18.04.1958- .07.1971 Laatste uitbater. (Nu : nr 68, winkel A. Kindt)

19 De Halve Maan ( = )

Wed. Constant Galle Hector Van Maele (was ook smid) Karei De Duitsche

-01.05.1901 31.08.1901.1909

01.10.1925-05.08.1927 Laatste uitbater. Er stond een openbare pomp. (Nu : nr 58, Arsène Quintyn)

.1909-

.1913 (43.097)

Laatste uitbater? (Nu: nr 76, wed. Albert Naert)

(Bruggestraat)

Rechts

20 Verhruik/aal zonder naam

Maurice Debrabandere Oswald Debrabandere

.1948-01.01.1964 01.01.1964- heden Alleen bakkerij - pasteibak kerij - verbruikzaal. (Nu : nr 5)

21 Kloef 2

De Zonnegroep vzw

.07.1978-heden (N u: nr 19)

22 a Luna

Richard Maes (Pharaïlde Vande Capelle) Jules Lietaert André Vanhoutte Germain Devlieger Lucien Plovie Frans Van Hecke

22.01.1954-11.02.1956

11.02.195602.11.195728.03.195901.02.196001.02.1964-

29.06.1956 21.03.1959 01.01.1960 01.11.1963 08.11.1971

Lena Claerhout Georgette Debouver Georges Volckaert Jenny Vanseveren Johnv Goeminne Roger Monserez

15.11.1971-10.10.1973 24.04.197313.12.1973 15.03.197301.08.1975 14.09.197308.08.1975 01.08.197524.06.1976 27.08.197604.11.1976

b Oef & Co

Luc Van Maele

01.07.1977-

c De Keet

Hans Lemey

04.07.1980-heden (Nu : nr 33)

23 't Nieuw Gastof ( = )

Justin Van Lancker Camiel De Vlieger (x)

-08.02.1909 21.01.1909-17.10.1917 (42.827) Werd zwaar gebombardeerd. Laatste uitbater. (N u: nr 35/37, bureau’s pvba Tieltex)

24 ’t Nieuw Gasthof

Julien Camerlynck

30.10.1920-25.04.1923 Enige uitbater. Op 11.02. 1922 werd er een restaurant geopend (SAT). (Nu: nr 39, Valere Van Mae Ie)

25 In Noorwegen ( = )

Constant Van Dierdonck Emiel Vermeersch (’ ) (Emma Deleu) Camiel Van Dierdonck (fs.Oscar en Emma Delen

Geen data bekend 28.08.1912-

Charles Louis Tytgat Henri Bogaert Isidoor Maes (gezegd «Graeve») (Babe Wullaert) Cyriel Van Coillie (Hélène Maes) Alberic Callewaert

Geen data bekend Geen data bekend. 1906-

01.10.1933-01.09.1938

Jules Adam

05.09.1938-

26 a De Zwaan ( = )

b ’t Aards Paradijs

15.06.1980

Geen data bekend. Laatste uitbater. (Nu : nr 45, Marcel Leenknecht)

-01.10.1933

4. De bedoeling zal wel anders geweest zijn, maar deze verkeerspijl schijnt iedereen ertoe te verplichten om binnen te gaan in « ’t Aards Paradijs» (nr 26b). (Foto Geert Vermeulen, juni 1980)

27 De Reisduif

Francine Adem

27.10.1954-heden. (Nu : nr 61 )

Isidoor Maes (gezegd « Gr,leve» )

Rond de eeuwwisseling. (N u: nr 99, Godfried Windels)

François Desmet Camiel Desmet (x) Adolf Heytens (Marie Verschaetse) Edmond Minne René Windels Cyriel Vande Casteele

Geen data bekend. Tot ca 1918 23.08.1922-01.05.1928

D EIN ZESTEEN W EG 28 ’t Withuis

.1928.1943 .1943.1945 01.01.1946-24.10.1964 Laatste uitbater. (Nu : nr 62, onbewoond)

29 a De Landsman (?) ( = )Femand Lampaert

-1903

b De Wandeling

Henri Rots (§) Camiel Coene Wed. Ivo Schoonaert Corneel De Coster Adiel Schoonaert Henri De Brabant (*) Wed. Camiel Desmet

1903 1907 1908 1910 1910

c De Velobaan

|elles Devlieghere

1929 10.01.1921Kw am, met de eaféna.tm, van nr 30 a van deze lijst. Laatste uitbater. (Nu : nr 54, kinders Devlieghere. Hoek met Caloenstraat.)

30 a De Velobaan

b De Nieuwmarkt

(40.368) (42.246) (42.484) (43.335) (43.529)

Jules Devlieghere (")

1914-10.01.1921 (45.194) Enige uitbater. Verhuisde, met de eafénaam, naar nr 29 e van deze lijst.

Albert Vande Papeliere

22.02.1946-10.04.1953 Enige uitbater. (Tussen De Velobaan en De Nieuwmarkt lag dus een on-

derbreking van 25 jaar.) (N u: nr 66, René Aelvoet)

D E K E N D A R R A SLA A N

Links

31 a Elet Brouwershof ( = ) Jules Desseyn

.1912

b De Steenkapperij

Henri Dupont (*) (Emilie Bruggeman)

c Het Blauwhuis

Alfons Lannoy Frans Tjoen Maurice Duthoit Roger Duthoit (Jenny Vanseveren) Etienne Volcke (Jacqueline De Cuypere)

08.03.193417.10.1935 31.10.193508.11.1939 30.05.1940-01.08.1967 01.08.1967-14.09.1973

Johan Decocker

01.07.1979-heden (N u: nr 6)

Victor De Cuypere Roger Desmet (I ina Dürr) Michel Verhelst (Simonne Bekaert)

05.05.1954-07.08.1956 10.08.195601.04.1959

33 Den Dragon

Frans Plovie Adolf Bruneel Karei Bruneel

01.03.195201.11.195301.10.1957(Nu : nr 24)

34 a De Halve Maan

Kinders Galle Ida Galle ) (wed. Constant Allaert) Irma Allaert («Matje Spille»)

01.05.1901Geen data bekend.

Désiré De Muynck

01.03.1930-ca 1958 Laatste uitbater. (Nu : nr 42, José Viaene)

d De Marbel

32 Rochefort

b In Vlaanderen

.1912-01.04.1933 (44.284)

14.07.1975-01.03.1977

01.05.1959-23.02.1962 Laatste uitbaters. (Nu : nr 20, wed Jozef Van Daele) 30.10.1953 01.10.1957 heden

-01.03.1930

(Deken Darraslaan)

Rechts

35 a Den Herder

Henri Goethals Cvriel Vandervcnnct Edmond Devos

)

Geen data bekend. 1914 Geen data bekend.

(45.122)

b De Garage

Camiel Verhelst Maurice Vande Walle Maria Vande Walle

14.06.1923 (SAT) 01.09.1936-01.07.1961 01.07.1961-23.05.1969

c Barkajac

Gérard Acx

Geen data bekend.

d ’t Polenplein

Lucien Loontjens

05.12.1972-heden (N u: nr 1)

Leon Devos Cylon Vanden Abeele (Lucienne Hommé) Willy Braekevelt Jeannine Spiessens

.1948-01.12.1960 01.12.1960-01.10.1967

37 Bar van het OCMW -rustoord

Eigen uitbating

Sedert 1971. Is opgezet als een private bar voor verblijvenden en bezoe kers. Alleen ’s avonds en tijdens week-ends open. (N u: nr 17)

38 ’t Zwemmershof ( = )

Charles Vandevoorde

Geen data bekend. (4-24.12. 1903) 31.12.1903(40.223) > -1920' ? -08.06.1940 Laatste uitbaatster. (Nu : nr 39, Jerome Lemey)

36 Alfa

Charles Bultinck August Vandervennet (x) Wed. Cyriel Dobbelaere

39 De Grote Pinte

Lmiel Devos (::‘) (§)

18.11.1967-12.10.1969 18.11.1969-02.01.1973 Laatste uitbaatster. (Nu : nr 3, wed. Maurice Mestdagh)

1911 - ? (4- 03.03.1930) (44.255) Enige uitbater. (N u: nr 53, Gilbert Duyck)

40 Den Nieuwen Haan

41 Den Haan ( = )

42 Den Groenen Boomgaard ( = )

43 Den Groenen Boomgaard

Constant Blondeel (x) (§) (gezegd «Bakkers») Alfred Landuyt (M. Juliette Blondeel) René Vande Capelle

(4-22.07.1932) (40.435) 08.04.1921-01.05.1954

Constant Blondeel

-1903 Verhuisd e dan naar nr 40 van deze lijst.

Henri Van Walleghem Désiré De Muynck (x)

1904(40.576) 1914-1923 (45.055) Laatste uitbater. (N u: nr 61, Antoon Spiessens)

1903 ?

01.05.1954-01.07.1972 Laatste uitbater. (N u: nr 59, Sylvère De Vriese)

Wed. Camiel Van Ooteghem

-01.01.1923

C ')

Camiel Linclau Julien Debie

17.02.1927-24.09.1951 (SAT) 24.09.1951-01.06.1956 Laatste uitbater. Bouwde er naast een nieuw café. (N u: nr 71, Albert Gallens)

Julien Debie

01.06.1956-25.05.1971 Enige uitbater. Werd gesloopt in 1971 voor verbre ding van Keidani; vormde tot dan hoek met Keidam.

(D e Vijfwegen: zie Pittemsesteenweg, nr 225 van deze lijst.)

D EN TER G EM STR A A T 44 In Transvaal ( = )

Jan Vande Maele (x)

Geen data bekend. (+ 14.10.1938, maar was toen als café reeds gesloten.) Enige uitbater. (Nu : nr 2, Roger De Witte)

F. D’HOOPSTRAAT

Links

(’t Fortuintje: zie Hoogstraat, nr 88 c van deze lijst) 45 a Naam onbekend ( —) b De Wante

c In Aarsele

Wed. Leonard Sabbe Charles Van Overbeke («Karel Wante»)

? -15.02.1909 15.02.1909-01.05.1913 Was voerman, (42.857)

François- De Loot (- ) Achiel De Loof

13.05.1913- ? 01.10.1929-01.02.1956 (Was toen reeds als café gesloten) (N u: nr 16, André De Decker)

46 't Postje ( = )

August Allemeersch ? -verrroedelijk 1910 Alfons Van Pachtenbeke (x) 07.09.1910-16.05.1930 Edmond Ide Geen data bekend. Laatste uitbater. (Nu: nrs 32-34, Dr Claevs en O. Mathvs)

47 a ’t Bierhuis ( = )

Peter Hurtekant hertrouwde wed. Louis Tytgat

Geen data bekend ? -07.01.1914

Arthur Debie (x)

1914-01.10.1929 Laatste uitbater.

b De Palmboom

Vormde hoek met Europalaan. (Nu : onlangs gesloopt voor verbreding kruispunt) 48 a De Nieuwen Bek

b Touring

Emiel Lambrecht («Sieke uit den Bek») André Hoste (Martha uit den Bek) René Stofferis (nog altijd met Emiel Lambrecht)

24.09.1924-

(SAT)

Roger Desmet

01.04.1959-31.01.1969 Laatste uitbater. Werd ge sloopt. Vormde hoek met

18.01.1941-30.03.1945 10.04.1945-01.11.1958

Beneluxlaan. ( Nu : rif 42, kantoren Régis str.it ie j 49 Het Prinsenhof

Arthur Debie Jerome Maes Marcel De Backer Liliane Beeckman Luc Deboever Sylvain Carron

01.10.1929-25.07.1949 06.08.1949-01.04.1960 01.05.1960-01.05.1969 23.02.1970-21.12.1972 01.01.1973-31.12.1978 15.03.1979-heden (Nu : nr 62)

50 a Het Prinsenhof ( = )

August Van Glielütve ( \

? -1928 (= ] Woonde er tot C1.07.1932. l ange uitbater. Na 30 jaar on dcrbrekiug :

Clément Van Tieghem (Martha Callens)

01.10.1958-31.12.1963 Enige uitbater. (Nu: nr 68, C\ nel De RoCallens j

Renu Naessens Jules Naessens ( ' ;

Geen data bekend ?-ca. 1922 Laatste uitbater. (Nu : nr 84 a, Jozef Lannoy )

b ’t Nieuw Fortuintje

51 De Hoefsmederij ( = )

(ts. Renu j

52 De Voorstad

Eduard Wullaert

1902-1911 Enige uitbater (Nu : nr 96, Madeleine Van Ryckeghem)

53 De Gentsche Steenweg

Gustaaf Mathys (§)

.04.1907-1920 (42.089) Enige uitbater. (N u: nr 106, Maurice Van Parys)

54 De Wandeling ( = )

Camiel De Soete (Maria Nolf) August Lampaert Isidoor Maes ( Babe Wullaert) Joseph Missant I dmond I ecat I j

}

.07.1903

.07 .1903-25.01. 1906 (40.250) 26.01 .19061909 1912

(43.012) (44.218)

Laatste uitbater. (Nu: nr 110, Jo/et' De Vlie ger). 55 Argentins

Jules De l o o t August DeVni i ght

01.05.1905(41.086, . 1907- 31. 10. 1909 142.375, I .utstc uitbater. ( Nu : nr. 126, annex Paul I )e boete i.

56 De Molenwal

Remi Van Daele (§) August Lampaert

1 lïcupluel Pteters ( ,

Jules Strobbe Edmond Vereecke («De Vetten»)

1905 (41.303) Geen data bekend. Maakte er «cider» of limonade. 1912-04.04.1920 16.04.1920-08.12.1923 (48.918) 15.03.1924-31.07.1928 Laatste uitbater. (N u: nr 152, Gentiel De Decker, hoek niet Stoopsmoletiw eg ,

(F. D ’ltoopstraat)

Rechts

(De Fortuine: /te Hoogstraat, nr 93 van deze li]st) 57 D ’Oude Posterij ( ~ )

August Carlu Joseph Van Dierdonck Félix Verhamme (x) Félix Windels Charles Declercq («Eske») Arthur Tuyn César D ’Hulster Alfons Vanmassenhove (Simonne Devos) Matinee Vanhastel A1ton s V an ni assen ho ve Odo Vanhastel

1885-1907 .05.1907-

.04.1908 (42.087) .09.1914(46.038) -01.05.1925 20.09.1927-15.04.1938 28.02.1939-15.06.1951 10.05.1951-01.03.1959 28.03.1959-08.12.1960 01.09.1961 -27.08.1962 31.11.196201.06.1963 01.06.196327.08.1963

Denise Wullaert Mare De Ceuninck Luc Vandierendonck

02.12.1963-19.04.1973 01.06.1973-18.10.1973 13.08.1976-10.07.1978 (N u: nr 33, onbewoond. Vormt hoek met A. Loosveldtstraat)

58 De Sportvriend

Elorent Marten.s

15.01.1936- . .1974 Enige uitbater. (N u: nr 103, Roland Verhaest)

59 't Engelsch Hof ( = )

Alouis Van Parijs August Braekevelt Victor Desmet

-1907 02.12.1907(42.439) 1910-1945 (43.605) Laatste uitbater. (N u: nr 133, Willy Adam)

60 De Strooman

Petrus De Neve Jules Quintyn

: (ยง)

1906-1928 (41.480) 1928-1945 Laatste uitbater (Nu : nr 167, Frans Tallieu. Vormt hoek met Kleine Weg)

D R IESSTR A A T 61 De Voerman ( = )

Victor Casteleyn (x) Georges Casteleyn Achiel Dewitte

-03.02.1932 1928-06.02.1936 05.03.1936-15.02.1937 Laatste uitbater. Het huis werd gesloopt in 1979. (Nu : nr 35, Roger Desmet)

62 De Stamperij

August Carlu (ยง) Joseph Missant (x)

1911 (44.043) 1912-1918 Laatste uitbater. (N u: nr 37, Roger Van Pamel)

63 De Nieuwe Voerman

Henri Goemaere (ยง) Kinders Goemaere

1903

(40.367) ? - .09.1944 Laatste uitbaters (N u: nr 39, Yvonne Goemaere)

64 America

65 't Meerlaantje ( = )

Gusraaf Blancke ) (§) (Leonie De Loof) René Blancke

Charles Vanden Brande Frédéric Wijnsberghe Charles Verschaetse (\ ) August Colle Marcel Colle Godelieve Rotsaert

1905-

(41.434)

-1922 Laatste uitbater. (N u: nr 55, Gilbert Blancke) Geen data bekend. ( + 21..06.1909) 1910 (45.593) 1915-30.10.1934 (45.928) 15.05.193508.08.1947-27.03.1970 10.04.1970-heden (N u: nr94)

EGEM SESTEENW EG 66 In Legendaele ( = )

joannes Willemyns Isidoor Gilices y Vital Minne (::‘ ) François Minne

-09.11.1908 10.11.19081910-15.10.1929 (43.524) 15.10.1929- .12.1972 Laatste uitbater. (Nu : nr 77, Eddy Claeys)

(De Nachtegaele: is grondgebied Pittem.)

EU R O M A R K TLA A N 67 Hotel Shamrock

Diederik Vlaemynck

29.10.1971-heden (Nu : nr 24)

Roger Desmet

31.01.1969-09.04.1973

Antoon Tuyn (Denise Wullaert)

19.04.1973-heden (Nu : nr 60, hoek met Bené luslaan. )

Lotje Monteyne

Geen data bekend

EU R O PA LA A N 68 a Touring b ’t Nieuw Postje

FEESTW EGEL 69 a Au Boulevard

Wed. L. Monteyne Victor Monteyne Victor Lakiere Alouts Vermeulen Camiel Vande Velde Alberic Maes Jan Willemyns

1904 (40.577) 1912 (44.286) 1920(?)-15.10.1932 01.11.1932-01.03.1934 15.03.193415.03.1935 10.08.193521.10.1935 15.11.1935- ?

b In Pittem

Baziel Vanhuffel (Helena Willemyns)

15.01.1943-29.03.1954

c Monaco

Gustaaf Transé

11.05.1954-11.05.1965 Laatste uitbater. (Nu : nr 2, Maria Vande Walle)

70 De Feestewegel ( = )

Celestin («Pitje») Baekelandt ? -1907(?) René Missant 1907 (42.219) Gustaaf Hoste 21.09.1908 vóór 1911 Constant Dinneweth Jules Decraemer 1915 (48.235) Edmond Vandekerckhove (x) ? -woonde er tot 1930 Laatste uitbater. Later totaal verbouwd. (N u: nr 12, Marcel Cools)

GRO TE HULSTSTRAAT 71 Den Appel

Constant Desseyn Jules Dierckens (x) Edmond Vereecke

1903 (40.338) Geen data bekend. 1919 (48.291) Laatste uitbater. (Nu : nrs 32-34, Georges Warn-ez en Rat. De Bruynej

72 Sint-Lucas

Gérard Vermeire Dorsan Truyaert

07.11.1955-30.12.1972 01.01.1973-hedcn (Nu: nr 57)

G RD UTH U SESTRA A T

Links

73 Den Travers ( = )

Paul Vander Ougstraete Aimé Desmet

-29.12.1902 29.12.1902- 02.1903

René Billiet l * ) Joannes De Meulemeester Octaaf Christiaens Prosper Desmet

74 Au Bureau de Tabac ( =

Constant Clarisse (x)

75 Het Lusthof

Richard Malfait (x) (§) Jan Vande Voorde Jules Noppe

(G ruuthusestraat)

1413-18.10.1920 (44.769) 15.12.1*122-01.11.1933 (SAT) 03.11.1933-11.01.1967 30.Cl. 1967-25.12.1971 Laatste uitbater. (N u: nr2, Raf Dejonckheere) -1916 ? Enige uitbater. Was tevens tabaksnijder. (Nu : nr 12, Lia Lesage) .

.1911-30.06.1926 (43.774) 01.08.1926-31.12.1929 01.01.1930-31.12.1946 Laatste uitbater. Bleef er wo nen. Onlangs gesloopt en herbouwd. ( Nu : nr 88, Alfons Vermeersch)

Rechts

(De Toerist: zie Bedevaartstraat, nr 2 b van deze lijst.) 76 Antverpia

Pierke Tytgat (x) (§)

77 In Waereghem

Adolf De Meulemeester (§) Edmond Taek ( ; Adiel Van Lerberghe Joseph ITeytens Adiel Van Raes Emiel Bonte Gabriel Merreel Vr. Desmet-Vanhee Gaston Seghers

1911 (43.787) Enige uitbater. (Nu : nr 1, wed. H. Vercruysse) .

.1908(42.773) 1913-30.03.1926 (44.567) 01.06.1926-15.02.1927 1927-09.04.1931 11.04.1931-01.09.1932 01.04.1933-19.10.1933 01.06.193515.07.1935 14.08.193515.01.1936 15.01.1936- 14.02.1938 Laatste uitbater. (Nu : nr 11, Ronny Allegaert)

78 In Chicago

Henri Den Doncker (§) Joseph De Busscher Cyriel Hoste Pieter De Clercq (x) ( « ’t Metserke») Adiel Van Lerberghe Alfons Garmain

1908 1909 1910 02.07.1913

(42.774) (42.948) (43.343) (44.712)

1927-04.08.1933 01.09.1933-15.02.1934 Laatste uitbater. (Nu : nr 15, Remi Holvoet)

79 Het Nieuw Kwartier

Lucien Lawaisse

21.06.1935-27.01.1936 Enige uitbater. (Nu : nr 39, Joseph Goossens)

80 ’t Botientje

Constant Den Doncker (§) Edmond Vander Perre René Ameye Honoré Dhondt

1911(43.793) -26.02.1923 01.04.1923-15.12.1926 25.02.1927-01.12.1929 Laatste uitbater. Onlangs gesloopt en herbouwd. (Nu: nr 65, Jan Staelcns. Vormt hoek met Kastanjelaan)

Charles Bultinck Alphonse Maes

-1903 31.10.1903-31.10.1908 Laatste uitbater? Omstreeks 1965 gesloopt. Lag rechtover Stedemolenstraat.

Einders Valcke (x) (§)

01.07.1911-31.09.1923 (43.843) Enige uitbaters. (Nu : nr 37, Hector De Cock)

H O LD EST R A A T 81 De Krieke (?) ( = )

H O N D STR A A T 82 Het Hoogscharley

Cyriel De Buck Maurice Penninck José Dumon (Henauw Cécile) idem

03.04.1959-01.11.1965 06.11.1965-01.09.1969 27.09.1969 10.02.1978

84 Het Slachthuis

Frans Tallieu

02.12.1949-07.09.1974 Enige uitbater. (Nu : nr 3, bureau’s slacht huis)

H O O G ST R A A T

Links

85 D ’Hespe ( = )

C.amiel De Soete Arthur Dobeir ( : i

83 Watewy

07.11.1978-heden (N u: nr 98. Is de kantine van het gelijknamig speel- en sportplein. )

H O O G SE R LE IST R A A T

Gezusters Demeyer Leon Deroo

Albert Deroo

-31.12.1912 31.12.1912-01.11.1919 (44.451) 01.11.1919-31.04.1923 01.05.1923In mei 1940 gebombardeerd. Bleef verder open, met noodbedakking. -15.06.1960 Werd dan gesloopt en herop gebouwd.

Raoul Callewaert Rosita Sourdeau Yvette De Keyser Willy De Scheemacker (echtg. van vorige)

18.06.1966-01.04.1975 04.04.1975-25.07.1975 26.10.1976 (4-04.12.77 : 08.06.1977-heden (Nu : nr 2, hoek met St Janstraat)

86 Milckbar

Eugène Verhelle

1952-1969 Enige uitbater. (Nu : nr 6, Eugène Verhelle)

87 A B C ( = )

Victor Simoens Camiel Vercampt August Seynhaeve (x) (§)

1903 19041910 1911-21.06.1919

(«Tjaen Seynhaeve») Arthur Lampaert Maurice Vandewalle Joannes Vande Voorde Octaaf Vande Walle («Patje Vande Walle») August Valcke Henri Musschoot Walter Dierckens René Windels Albert Vande Sompele Adiel Dobbelaere Adhémar Vande Walle Hendrika Debie Gabriëlle Arckx Gerarda Van Stekelenburg Lucienne Hommé

(44.039) 01.07.1919-01.01.1929 01.01.1929- 31.12.1929 01.01.1930- 15.05.1932 20.06.1932-01.09.1937 18.12.1937- 13.04.1938 20.05.1938- 31.03.1942 01.04.1942-03.06.1945 16.07.1945-12.12.1949 01.01.1950- 10.11.1951 10.11.1951- 13.11.1952 13.11.1952- 31.01.1959 30.04.1959-06.11.1963 -01.05.1966 30.07.1966- 25.01.1967 07.03.1967-

15.07.1978

(N u: nr 30, onbewoond.) 88 a De Voyageur

Wed. Arthur De Croix (§§) 1913 Léopold Vander Meeren («Pulle Vander Meeren»)

(44.663) -07.10.1927

b ’t Wit Paard

René Albert

20.11.1927-15.08.1933

c ’t Fortuintje

Cyriel Lambrecht Theophiel De Caluwé Adiel De Decker Clément Van Tieghem Yvonne Deblaey

19.09.1933-24.12.1936 31.05.1937- 08.11.1937 25.11.1937- 01.04.1939 01.04.1939-01.10.1958 20.10.1958-01.10.1961 Laatste uitbaatster. In 1962 gesloopt en, samen met de hele rij, na straatverbreding herbouwd als woon huis. (N u: nrs 66, R. Vande Vel de, en 68, G. De Rammelaere)

(H oogstraat)

Rechts

89 a ’t Klein Schaeck ( = )

August Van Robaeys Jules Missant August Van Robays (x )

01.03.190705.12.1908-

Martha Van Robays

05.10.1932-ca.1975

b Central

-28.02.1907

(42.002)

5a. Twee voetballers van F.C. Tielt, Achiel Debusschere (links) en Fons Vermeersch (rechts), vermoedelijk in 1927 op de gevoelige plaat gezet voor « ’t Wit Paard» (nr. 88b) «bij R. Allaert, huurhouder». (Foto in het bezit van Georges Vermeersch).

5b. Hetzelfde café, enkele jaren later « ’t Fortuintje» geworden; bij de verbouwing liet men de poort en de Ie verdieping ongewijzigd. Het uithangbord vermeldt twee maal «Fortuntce» (sic) en (vertikaal) «Friture». (Zichtkaart in het bezit van Georges D ’haveloose).

(N u: nr 1, Martha Van Robays)

Camiel Vanden Bossche Roger De Deurwaercler b Rio

Camiel Van Houtteghem

a De Gouden Leeuw ( = )Wed. Piet er Deneve Ivo Deneve (fs. Pieter) Thcophiel Monsere/ ( ; Jules Matin s Roland Herman I lonbert Herman René Hommé («Frico») André Gelaude Lucien Plovie

18.12.1925-01.C2.1942 (SAT) Was lokaal B.S. P. 11.02.1942-12.10.1942 12.10.1942-01.11.1943 04.11.1943-heden (N u: nr 9) I r is een achterliggende ciiiema/aal. Geen data bekend Geen data bekend. (+13.06.15) -29.10.1926 01.12.1926-27.04.1951 01.06.1951-01.08.1955 -01.03.1956 01.07.1956-28.05.1962 01.12.1962-06.09.1963 o o

MauriceNeirinck

a Ons Huis

b De Vlegel

Studenten-vzw

09.01.1971-18.04.1973

c De Dracke

Studenten-vzw

25.05.1973 21.09.1973

d De Gouden Leeuw

Jacques De Boever

26.11.1973-14.03.1976

e Pic-Nic

Joris Van Hoorne

24.03.1976-25.04.1977 Laatste uitbater. (Nu : nr 37, bureau’s Tielt’s Toekomst. Vormt hoek met Vijverstraat.)

92 a La Ville de Paris ( = (Constant Den Doncker b De Maagd van Gent

Constant Tytgat (::'j

-1908

1908-01.12.1927 (42.509) Laatste uitbater. (Nu : nr 41, Hans Wenes)

93 De I ortuine ( = )

-30.04.1920

Alt ral De Wever

Georges De Jonckheere

01.05.1920-15.10.1921 (49.036) Laatste uitbater. Werd wat later gesloopt. (N u: nr 87,J.M . De Cock)

94 Parkhotel

Luc Plettinck

1961 1973 Enige uitbater. Was alleen hotel-restaurant; zaal voor feesten. (N u: nr 10, Luc Plettinck)

95 De Papegaai ( = )

Gezusters Verhuist (Hentlriea en Pélagie) Joseph Hoste ( j ( Emilie Valide Caveve j

H U LST PLE IN

Alouis Vande Putte (Hélène Braet)

-1907 1907-01.11.1919 (42.042 )

10.11.1919-11.04.1931 Laatste uitbaters. Gesloopt voor villa J. Waelckens. In 1979 gesloopt voor verbreding weg.

(De Hulsteboom: zie A. Loosveldtstraat, nr 162 van deze lijst.) (Het Park: zie Karnemelkstraat, nr 114 b van deze lijst.)

H U LST ST R A A T 96 Naam onbekend (=

Jules Vroman François Casaert

- .11.1903 .11.1903-ca 1925. Bleef er wonen tot 1930. Laatste uitbater. Sinds lang gesloopt. Lag juist naast huidige winkel Grisby (nr 2), naar Hulstplein toe.

97 De Nieuwe Papegaai ( = ) Wed.Victor Vande Ghinste

geen data bekend.

(Leonie Tack) hertrouwde met Allons Eelbode

)

1901-1936?

6. Op het voetpad voor het caté van François Casaert (nr. 96). Het opschrift boven de deur luidt : -«François Casaert. Magazijn van kolen». De twee staande vrouwen : links Martha Casaert en rechts Zulma Casaert. Zittend v.l.n.r. : Benoni Wittevrongel, Maurice Casaert, Maria Casaert, Henri Wielfaert, Edward Wittevrongel. Het kindje op de tafel : Georges D’haveloose. (Foto in het bezit van Georges D ’haveloose).

Laatste uitbater. (N u: nr20, Robert Elslander

IEPERSTRA AT

Links

98 Het Paradijs ( = )

Wed Edmond Beert Camiel Verhelst )

99 D ’Oude Bakkerij ( = )

-14.03.1913 1913-17.06.1923 (44.662)

Severin Mestdagh Leon Van Steenhuyse (Maria Verhelst) Maurice Blondeel (Godelieve Vansteenkiste) Georges Depoortere Joseph Dedeurwaerder Gérard De Boever (Gabriëlle Steyaert) Octaaf De Boever

20.06.1923-15.01.1934 01.04.1934-09.01.1945

Arthur De Ruyck

Data onbekend.

12.02.1945-25.07.1947 28.07.1947-24.04.1954 01.05.1954-01.05.1958 18.1 1.1958-

( + 26.09.64) ( + 14.08.73)

14.08.1973-heden Er stond tot voor een 20-tal jaren een openbare pomp. (Nu : nr 14)

(+11.06.1909)

(Leonie Tallieu) Theophtel Mattheeuws (\) (Leonie Tallieu)

100 De Stad Gent ( = )

101 Mimosa

Camiel Bruggeman (:: ) Hector Yde Adolf Spiessens Richard Maes (Pharaïlde Vande Capelle) Lucien Loontjens

Vital Vande Walle Gabriël Penninck (Simonne Planckaert)

17.02.1912-1919

Laatste uitbaters. (Nu : nr 60, Jeanine Spiessens)

-15.04.1934 (+19.04.29)

10.06.1934-01.11.19-53 14.11.1953-14.02.1956 11.02.195601.02.1960 16.12.1961-24.06.1967 Laatste uitbater. (N u: nr 76, Roger Desmet) 01.03.195630.11.1956-

15.09.1956 09.07.1957

7a. Een deel van «Het Paradijs» (nr. 98) omstreeks 1930, met de openbare pomp en een ouderwetse rennersfiets. (Foto in het bezit van Germain De Vlteghere).

7b. «De Nieuwe Pluim» (nr. 175b) in 1929. Van links naar rechts : Marcel De Vlieghere, Leontine Vandaele (echtgenote van Constant Tijtgat, uitbater), en de zonen Georges Tijtgat en Jozef Tijtgat; deze laatste was van 1938 tot 1959 uitbater van café «Sint-Anna» (nr. 143). (Foto in het bezit van Germain De Vlieghere).

Emiel Braekevelt

102 a De Gulden Sporen ' Jan Goethals Constant De Keyzer (Clothilde Goethals) Tnphon Devos (*) Jules Desseyn Edmond Devos Leonard Vanraepenbusch Victor Callewaert Orner Willemyns Arthur Meirhaeghe b De Sportcentrale

Georges Bogaert Gilbert Dupont (Christelle Bogaert)

(Ieperstraat)

Rechts

103 Den Blauw voet ( = )

Oscar Desauw Jules Wittevrongel (x) (Valérie Clincke) Bcnoni Wittevrongel (fs. Jules) Renu Wittevrongel

104 a Het Dambert ( = )

15.07.1957-01.08.1965 Laatste uitbater. (Nu : nr 84, Robert Vanneste, hoek met St-Michiclstraat) Data onbekend. (+ 20.05.02) 03.09.1904- .05.1906 .05.1906(41.647) -01.11.1921 01.11.1921-01.08.1930 0109.1930-01.10.1932 06.10.1932-01.04.1938 30.05.1938-01.06.1940 01.06.1940-15.07.1949 15.07.1949-

( + 02.12.65)

09.12.1966-heden (Nu : nr 86. Vormt hoek met Stedemolenstraat. )

1910 1914-

(45.171)

-01.06.1956 01.07.1956-01.10.1970 Laatste uitbater. In 1971 gesloopt voor parking en verbreding' toegang Krommewalstraat; Vormde hoek met Kromme walstraat; cafétoegang was langs Krommewalstraat.

Félix Lambert

Geen data bekend.

Louis Goethals (x) (Dockx) Theophiel Mattheeuws Camiel Verhelst

Geen data bekend.

(+10.01.1910)

1919-1923 17.06.1923-05.12.1949

Was onder hem ook motogarage. (Sarolea en F.N.)

8a. Zittend voor café Sint-Crispijn (nr. 105a), v.l.n.r. : een zekere juffrouw Debrabandere uit Schuiferskapelle, Marcel Vermeulen, Georges Vermeulen, Georgette Wittevrongel, Elza Dinneweth, Antoon Vercampt, Martha Vande Weghe, onbe kend. De twee kinderen zijn Suzanna en André Dinneweth. Op de achtergrond ziet u café «De Gulden Sporen» (nr. 102a); dit gebouw is anno 1980 nog onveran derd. Deze foto werd gemaakt in het begin van de jaren dertig. (Foto in het bezit van Georges Vermeulen).

8b. Huwelijksfoto van Lies Grunder (zuster van de bazin uit « ’t Withuis», mevrouw Cyriel Vande Casteele) en Cyriel Vande Weghe. Staande : Désiré Vande Weghe en zijn echtgenote Emma Penninck; anno 1980 leven beiden nog : hij is van 1885, zij van 1899. De foto werd genomen voor café «In ’t Withus» (nr. 28) in januari 1947. (Foto in het bezit van Cyriel Vande Casteele).

b Het Textielhuis

105 a Sint-Crispijn ( = )

b Astoria

Jules Houttekier Albert Ghekiere Cyriel Bouckaert Eric Dewitte

15.01.1950-01.06.1960 01.06.1960-18.09.1972 19.09.1972-01.07.1974 01.07.1974-heden Is lokaal van Socialistische parti; en aanverwante. (Nu : nr 67)

Edmond Devos (*) Constant Dinneweth

? -01.11.1921 15.01.1922-31.05.1933

Cyriel Baekelandt

01.06.1933-01.07.1962 Was lokaal A .C.O .D . 17.09.1962- 01.04.1963 15.07.1963- 12.08.1978 Er is een achterliggende zaal. (Nu : nr 71, onbewoond)

Rachel Windels August Rogge

106 Polenplein

Triphon Devos

1949-1966 enige uitbater. (N u: nr 79, wed. Triphon Devos)

107 a Het Nieuw Brouwershof

Jules Desseyn (x) (§) Albert Desseyn

1912(44.274) 19.04.1938-01.12.1950

Leon Soenen (Zoë Vande Walle)

05.12.1950-13.06.1973 Laatste uitbaters. (Nu : nr 83, Giovanni Lobue)

Ivo Van de Walle Isidoor Werniers Charles Wittevronge! (:: )

1890-01.05.1903 01.05.1903(40.132) 1907-? ' ( + 07.07.1935) (42.069) -01.01.1942

b De Stad Roeselare

K A N EG EM STRA A T 108 De Pauw ( = ) bijgenaamd «D e StekvogeD

Marie Wittevrongel (fa Charles) Fernand Grymonprez Wed. Gustaaf Huys (Irma Verhaeghe) Maurice Taillieu (Paula Huys)

26.11.1942-31.01.1946 01.02.1946- 15.05.1946 17.05.1946- 01.08.1951 Laatste uitbaters. (N u: nr 83, Adolf Heytens)

9. Een café met een ronkende naam : «The Lord» (nr. 112b), wellicht minder bekend, want gelegen op de hoek van twee kleine straatjes buiten het centrum. (Foto Geert Vermeulen, juni 1980).

109 Het Kruis

Charles Dobbelaere (§) Charles Deschrijver Charles Dobbelaere

110 De Flessche (=)

A u g u s t Macs

Jules Vander Plaetse I\. > W in d e V alle i :: )

Maurits Vander Beken Adolf Heytens Richard Heytens

30.05.1906(42.539) 21.05.1911-15.11.1920 (43.770) 15.11.1920.1930? Laatste uitbater. (N u: nr 87, Robert Vroman, hoek met Kerkebosstraat) -26.04.1901 26.04.1901-01.05.1903 01.05.1903-01.03.1927 (40.108) sl 7.02.1927-01.01.1933 01.01.1933 - ? 26.05.1955- .09.1968 Laatste uitbater. (N u: nr 78, Richard Heytens)

K A PELLESTRA AT 111 Oost-Moline

112 a Sint-Joseph

Karei Deroo Isidore Vermeulen (Pauline Deroo) Oscar Van Steenkiste (Elisa Vermeulen) Raymond De Vreese (Ivonne Deroo) Leo (Camiel) Vannieuwenhuvze

Henri Landuyt ( = (M o d e st V n n d c n v ie rc Ç

Georges Vanderiviere b The Lord

113 De Vogelpik ( = )

02.03.192401.01.1928-

(SAT)

11.09.1931-01.05.1934 27.04.1936-01.02.1938 01.02.1938-31.10.1939 Laatste uitbater. Vormde hoek met Diksmuidse Boterweg. (N u: nr 8, Triphon De Bruyne) Vóór 1900 Geen data bekend. 1948-02.01.1975

krans De Soete (Rosette Vanderiviere)

07.01.1975-heden (N u: nr 10, hoek met Diksmuidse Boterweg)

Henri Verhelle Jan Gelaude

-01.12.1901 01.12.1901-01.07.1919

Laatste uitbater. (N u: nr 36, André Heytens) (De Vélo: zie Stokerijstraat, nr 333 van deze lijst)

K A R N EM ELK STRA A T 114 a Unitas b Het Park

Oscar Desauw (§)

1910

Jan Noll (\ )

1912-1928 Laatste uitbater. (N u: nr 11, Frits De Brabantj

(43.525)

K A STEELSTR A A T

Links

115 a Sint-Arnoldus ( = )

Jules Bethune Ivo Gilewie Wed. Constant Lampaert Félix Hoste Henri Vande Caveye Henri Devoldere ( \ )

-01.05.1903 10.05.1903(40.163) 1906 (41.607) 1907 - .12.1909 .12.1909(43.115) -01.01.1930

Triphon Lecat

20.04.1930.1940 Laatste uitbater. In 1969 gesloopt voor verbreding straat. ( Nu : nr 8, onbebouwd)

116 Sint-Antonius ( = )

Edmond Plettinck Henri Gilewie Joseph Debels René Ameye (x)

-1902 Geen data bekend 1909 (43.189) 1911-01.04.1923 (43.953) Laatste uitbater. In 1969 gesloopt voor verbreding straat. (Nu : nr 20, doorgang tot garages van appartementsgebouw )

T l7 ’t Hof van Brabant ( =

Wed. Van Quaethem (Virginie Bekaert) Allons Van Quaethem

27.08.1894-27.08.1904

b Den Blauwen Haan

27.08.1904-

16.12.1908

118 Rialto

Jules Van Quaethem (::\)

16.12.1908-01.10.1925 (42.641) Laatste uitbater. (Nu : nr 32, wed. Albert Vercoutere)

Félix Devos Theophiel Penninck Georges Van Hollebeke (Irma Tuyn) Jules Mortier Frans Van Haelst André Beckaert Alouis Bouckaert Désiré D'Floop Robert Van Thournout Georges Van Thournout I rcddv D’Haene Gabriël Bekaert (Georgette Debouver) Luc Dupont (Rua Van Hccke)

01.12.1932-15.11.1936 25.02.1937-19.04.1940 01.05.1940-24.07.1946 24.07.1946-01.04.1955 10.09.195510.09.1956 21.03.195601.01.1960 01.08.1960-13.07.1961 10.11.1962-01.11.1964 05.10.1965-05.08.1968 11.07.1968-31.12.1975 23.01.1976-06.10.1979 15.10.197930.03.1980 01.06.1980heden (N u: nr 58, hoek met Wittestraat)

119 City Lowelle

1 miel 1)e Beis i i ( §§ )

23.10.1912 (+14.02.1927) (44.589) Enige uitbater. Er was een danszaal bij, gelegen achter het huidige nr 108 en nu ingenomen door discount Dial. (N u: nr 106, Georges De Brabandere)

120 a De Schoe

Prosper Missant (§) Alouis Braet (x) Octavie De Groote (Marietje Vereecke)

1911 (43.786) Geen data bekend 10.03.1919-01.07.1933

Constant Van Steenkiste (Anna De Deurwaerder) Frits Claevs (Anna De Deurwaerder) Adiel De Coster Gérard De Busscher Alouis Bouckaert

10.10.1933- (+22.02.1941)

b ’t Voetballeke

22.12.1941-

25.02.1942

25.02.194201.03.1943 01.03.194324.10.1952 01.11.1952-01.03.1955

(Georgette Bekaert) Victor Denys (Mariette Verleysen)

03.03.1955-20.10.1971 Laatste uitbaters. Gesloopt. (N u: nr 116, Delvami) 1954-1969 Enige uitbaatster. (N u: nr 182, Frans Allaert)

121 Bristol

Wed. Benoît Servaes

(Kasteelstraat)

Rechts

122 a De Vrede ( = )

Achiel Vanden Bussche (x)

b De Windsor

123 a De Congo ( = )

Germain Vanden Bussche

Paul Neirinck (Sylvie Rommel) Camiel Tytgat Victor Crop (Euphrasie Maes) Triphon Sanders

b Meulebeke

124 De Peerdekop

Félix Brûlez (Sidonie D ’Hulster) Jos. Vercruysse Maurice Clarisse Maurice Timmerman Emenc Deconinck Noël Van Clooster (Marleen Deconinck, ta. Emenc.)

Arthur Houttekier (§)

-15.03.1935 15.03.1935-31.10.1955 V as ook patisserie tot 1940. Werd «De Windsor» pas na 1944. Laatste uitbater. (Nu : nr 1, parfumerie Bouckaert. Vormt hoek met .St.-.Miehielstra.u) -1913 1913-13.03.1920 (44.562 01.10.1920-01.08.1930 01.08.1930-01.10.1932 14.10.1932-01.03.1935 01.03.1935-20.11.1935 15.01.1936-10.07.1940 01.10.1940-01.09.1957 01.04.1958-10.10.1971 11.10.1971-heden (Nu : nr 3)

19.02.1906 (42.001 Was tevens paardenslachter en h.ui vleesw arçntabriek ;

Jules Ransehaen (: Albert Ransehaert

I 25 Dc Vlaamse 1>tiil

Triphon (Alfons) Braet (§) (Hortence Ameye) Camiel Janssens (x)

machines werden aangedreven vanuit de aanpalende weverij Vanden 1leeele, nu zetels Yerbeke. 13.03.191I-I94X 1948-1953 Laatste uitbater. In 1969 gesloopt voor verbreding straat. (Nu : nr 131, Albert Ranschaert) 1911

(43.763)

1912-01.01.1920 Laatste uitbater. In 1969 gesloopt voor verbreding straat. (N u: nr 139, wed. Adolt Van Walleghem)

K ER KEBO SSTR A A T 126 ’t Bierhuis ( = )

Henri Vanden Buverie René De Langhe Adiel Van Meenen (x) Adolf Heytens

Geen data bekend 21.04.1906-31.10.1906 (41.630) 01.11.1906 05.04.1920 05.04.1920-23.08.1922 Laatste uitbater? (N u: nr 7, André Vanhoutte)

K1STESTRAAT 127 Prins Albert ( = )

Adiel Blaneke Eduard Missant Arthur Goethals (x)

-30.04.1902 01.10.1902.1913 1913-1916? Laatste uitbater. Hij bleef er wonen tot 1944. (N u: nr 14, Antoon Ninclaus, hoek met Begijnenstraat)

128 De Kleine K ist( = )

'I riphon Seynliaeve I |,\en ele' Roeper ■

-1911

10.

Dat café «Dzjings» (nr. 130b) vroeger «De Spiegel» was, is nog duidelijk merkbaar. Let op het stijlverschil tussen de oudere en de moderne naamaanduiding. (Foto Geert Vermeulen, juni 1980).

Richard Vinckier Wed. Henri D’Ooghe (x) Félix Vinckier Joseph Van Hecke Charles Bekaert

1912 1915 1919

(44.467) (46.023) -01.03.1920 (47.888) 01.03.1920-31.12.1923 01.01.1924-31.07.1929 Laatste uitbater. (Nu : nr 33, José Derudder, hoek met Manestraat)

K O R T R IJK STR A A T

Links

129 Moderne

Karei Vanmaele Camiel De Deurwaerder Camiel Lambrecht Joseph Van Daele Leo Soens Roland Hermans Philibert Viane Richard Mestdagh

22.09.193107.10.1932 10.10.1932- 30.11.1935 30.11.1935-20.08.1937 20.08.1937-20.03.1939 01.04.1939-05.12.1950 11.12.195001.06.1951 20.08.195113.08.1952 25.09.195215.08.1976 Laatste uitbater. (N u: nr 2, Vogue)

130 a De Spiegel ( =)

Henri Van I.anduvi Aehiel Viivlsteke {'■)

-1914? -30.11.1935 (45.064) 30.11.1935-01.01.1965 01.01.1965-01.12.1969 08.12.1969(4-26.9.71) -25.07.1975

Camiel De Deurwaerder Willem Broux Roland Deblieck (Eliane De Witte) b Dzjing’s

1914

Guy Ravelingien

23.02.1977-heden (Nu : nr 8)

131 De Zouaaf

Paul Vanhee

28.03,1980-heden Is snackbar-restaurant. (Nu : nr 10, de helft van het huis)

132 ’t Putje

Cyriel Lambrecht (Lieske Poelvoorde) Daniël Van Walleghem

24.12.1936-01.08.1975 25.08.1976-heden (N u: nr 12)

11. «De Katholieke Kring» (nr. 137), bijgenaamd «Den Tap», lokaal van De Goede Vrienden van 1863 tot 1954, toen hij gesloopt werd; was tijdens W.O. 1 één van de Duitse Casino’s. (Foto uit J. Brys : 170 jaar muziekleven te Tielt).

133 a ’t Belfort b Breughel

Willem Verbeke

24.12.1936-25.12.1953

Médard Bulcaen (Sara Meerhaeghe)

15.01.1954- 01.08.1962 Laatste uitbaters. Nu: nr 14,1 rois Suisses )

-05.12.1928 Enige uitbater. (Nu : nr 30, charcuterie Vanden Bussche)

134 De Stad Kortrijk ( )

Allons Al Iaën i \ ■

135 Het Zonneke

Jules ( iliekiere i ( § ; 1910(Hortense Vari Wijnsberghe) T o n n e ( >bekïere

(4- 15.08.1922) (4-02.11.1940) -01.07.1955

( ta. J u l e s

136 a Bacchus

b Harlekijn

Raymond Bogaert Dorsan Nolt Waker Vath Roland Vanden Bussche

01.10.1955- 01.01.1960 01.01.1960-01.06.1974 19.11.1974-04.07.1975 .1975-heden (N u: nr 32)

Raoul Callewaert Vietor Carron Eugène Goeminne Paula Dujardin

25.03.1957-18.03.1966 15.06.1966- 29.05.1967 01.06.1967- 01.04.1968 05.06.1968- 13.04.1971

Jacky Vanmaele

01.12.1971-heden I r i s een podium \ oor klein kunst opi redens. Nu : nr 52. hoek met Rame straat

137 Katholieke Kring ( = ) Bijgenaamd «Den Tap»

Wed. Constant Spriet (Julie Missant) Jules Vervenne (Julie Missant) Camiel Craeymeersch Jules Verbeke Willem Verbeke

Geen data bekend

28.08.1901-25.04.1904 01.05.1904.

.1914 (40.606) .1919-20.07.1932 Cl .06.1936

Is. J u l e s

Marcel Rubens

Cl.06.1936-01.09.1853 Laatste uitbater. Gesloopt. (Nu : nr 60, I.ionel Vanmaele)

101

138 Het Vijverhof

Eric Goossens

26.08.1965-heden Was vroeger de kapel van de «Jongelingenpatronage», waarvan de voorgevel vernieuwd werd. (N u : nr 66/68)

139 De Sterre ( = )

Jan Vandaele (Marie Devriese) Henri Beke (Marie Devriese) Allons D estoop Charles Wullaert

Geen data bekend. ( + 20.10.1901) -06.02.1907

140 De Zalm ( = )

l-.diiard Dcfauw

('■' )

Camiel Van Ooteghem (Renilde Defauw) Jozef Dewever

01.05.1909.1920 .1920.1925? Laatste uitbater. Gesloopt. (N u: nr 76, wed. Michel Van Beselaere) Geen data bekend. (+18.02.1936) 14.04.1934-30.12.1950 01.04.1951-heden Er is een achterliggende zaal. (Nu : nr 78)

141 La C our de Flandres

Adolphe Desmet Arthur Vander Meeren ( ' / Joseph Vandierdonck Alphonse Deleersnijder

Geen data bekend. 1912-1919 (44.470) 15.11.1919-01.05.1925 15.08.1926-? Laatste uitbater. (N u: nr 94, Roger Depnpercj

142 De Sportclub

Roger Decock

02.12.1954-07.08.1961 Enige uitbater. (N u: nr 102, I). Vercruvsse;

143 Sint-A nna( = )

François Vincke Elodie Vincke (fa François) Richard Meerschman (Mietje) l.merence Meerschnian Triphon Sevnhaeve ( )

Geen data bekend. -29.08.1908

102

29.02.1908-

(42.450)

Geen data bekend. 1911

(44.466)

(Tjaen Seynhaeve) (Marie Electeur) Alidoor Blancke (Marie Electeur) Jozef Tytgat Georges Wijnsberghe Leon Devos Georgette Devos

144 a De Tulpaene ( = )

Wed. Vande Walle (Maria Tack) Arthur Vanneste Henri Bogaert Theophiel Demeyer Alphonse Vande Maele René Vande Walle

Hij was ook roeper. 12.03.1928-01.07.1938 01.10.1938-01.06.1959 01.06.1959-22.11.1960 01.12.196001.07.1963-heden (Nu : nr 112) -

.10.1907

23.10.1907-06.11.1908 06.11.1908(42.530) 15.05.19091910 (43.310) 1911 - .11.1912 (43.901)

b De Rooster

Jules De Decker (: )

.11.1912.1918 Werd, samen met de hele hoek, gedynamiteerd. Werd heropgebouwd als woonhuis.

c Palm Beach

Frits De Coninck

01.07.1974-heden Is snackbar. (Nu : nr 114, hoek met Oude Stationsstraat)

145 De Gouden Kloef ( = )

Isidore Verhelle

-1918 Werd, samen met de hele hoek, gedynamiteerd. Werd heropgebouwd als woonhuis. (Nu : nr 116, winkel Naessens)

146 Den Kleinen Beer ( = ) bijgenaamd « ’t Beerke»

Richard Missanl

- .05.1907 Hij was tevens «garde». 1907(41.646) 18.05.1929-? ( + 01.02.42) Geen data bekend. (+11.12.76) 11.12.1976-heden (N u: nr 152)

Alunis Missant-Devos (::j Alouis Missant-Braekevelt Wed. Missant («Fiene») Roger Vlaeminck (Jenny Missant)

103

12. «De Rooster» (nr. 144b) na de dynamitering op 14.10.1918. Bemerk hoe nauw de Oude Stationsstraat (links op de foto) toen was. Het huis uiterst rechts is anno 1980 nog onveranderd. (Zichtkaart in het bezit van Georges D’haveloose).

( Kortrijkstraat)

Rechts

(I)e Concorde: zie Markt, nr 1S9 var) deze lijst) ( De Klokke: zie Markt, nr 1SS van deze lijst)

( Bridge : zie Markt, nr 187 van deze lijst)

Pascal Frenay Achiel Thiers (was inwonend) Bonaventure De Clercq Louis Dewitte Mare Donckels

147 Java ( = ) : (Patisserie)

148 ’t Kanon ( = )

Camiel Arickx Remi Poublon Wed. Alphonse Vynekt (::'i

(Marie Baert) Gezusters Demever

149 Café Michot

150 a Naam onbekend ( =

Xavier Michot (x)

)

Charles Van Walleghem François Vande Walle

-01.05.1919 -03.03.1926 20.03.1926- .09.1944 16.11.1944-04.11.1974 12.1-1.1974-heden (Nu: nr 11) -31.08.1909 25.09.1909.1910 28.11.1912-01.11.1918 (44.355) 08.11.1918-01.11.1919 Laatste uitbaatsters. (N u: nr 15, winkel Adiel Langeraet, hoek met Patersdreef) 1916-15.04.1924 Lnige uitbater. (Nu : nr 21, wed. Leon Simoens)

-1902 .05.1902-

b De Gouden Zetel

Richard Claeys

c De Drie Laarzen

Jan Vereecke (x)

30.05.1914-18.12.1920 Laatste uitbater. (Nu : nr 55, winkel A. Billiet)

Edgard Arickx Camiel Arickx

25.01.1936-23.10.1961 23.10.1961-heden (N u : nr 65)

151 Tieltse Pasteibakkerij (Patisserie)

.1911-

(43.622)

105

Kortrijfcslraai.

13.

Op het opschrift boven de deur van het eerste huis links is op de oorspronkelijke foto duidelijk leesbaar : «De Vlasblomme» (nr. 152a). (Zichtkaart in het bezit van Mevr. Henri Mullebrouck).

152 a De Vlasblomme ( = ) Triphon Arickx Paul Lambrecht (Leontine Arickx) (fa. Triphon) b De Pasteibakkerij

-22.07.1915 Hij was ook slachter. 19.08.1915-10.08.1935 Hij was ook slachter.

Edgard Arickx

10.08.1935-25.01.1936 Laatste uitbater. Verhuisde dan naar nr 151 van deze lijst. (Nu : nr 69, winkel Frans Somers)

153 Naam onbekend

August Brouckaert (§)

1903 (40.384) Enige uitbater. (N u: nr 115, winkel en appartementen in opbouw)

154 De Rooster

Adiel Maertens

25.08.1919Was tevens Ford-garage. -1940 Zij bleef er wonen tot 01.09.1946. (N u: nr 117, bakkerij Marcel Neirinck)

Jeanne Maertens (fa Adiel)

155 De Rooster

Jules De Decker

.11.1912 (40.380) Enige uitbater. Verhuisde dan, met de cafénaam, naar 144 b van deze lijst. (N u: nr 121, winkel Domino, hoek met Luchtbals traat)

156 a De Lodie ( = )

Julien Verbaeys Emiel Van Wonterghem

-1903 24.03.1903- .05.1904

b De Wante

Charles Van Overbeke («Karei Wante»)

.05.1904-

(40.713)

c De Kuiperij

Cyriel Vanden Berghe

.1906-

(41.542)

d De Stad Ronse

Henri Lacomte (x)

.1903-

.1907(42.181) Op 14.10.1918 tot puin gebombardeerd; 8 doden,

107

14. Het eerste huis links vooraan is «De Rooster.» (nr. 154). Links van de voordeur was het winkel, rechts het café. Op het uithangbordje bij de poort : «Garage». Alleen de verdieping van het uiterst linkse deel is anno 1980 nog in de oorspronkelijke staat bewaard; het rechtse deel werd in 1979 gesloopt. De verdere huizenrij vertoont evenmin nog enige gelijkenig met de huidige toestand. (Zichtkaart uit het archief De Roede van Tielt, fonds Aimé Declercq).

waaronder zoon Orner I.aeomte. Na heropbouw :

e Atlanta

1 lenn I acomic Edmond Allier Willem Neirinck

03.1 1.1922-30.11.1932 01.1 1.1932-01.10.1935 07.10.193515.06.1936

Maurice Acx (Maria Leys) Georges Vanderiviere Allons Van Massenhove (Simonne Devos)

01.07.1936-

(4-QS.09.44)

-17.11.1950 29.1 1.1950-28.02.1966 01.05.196627.10.1967 Laatste uitbaters. (N u: nr 123, natuurwinkel Ceres, hoek met Luchtbalstraat)

157 a De Vierhoek ( = )

Adiel Monserez Henri Vande Cavev G h arlc s W u lla e rt (

Jules Van Coillie Rene Dhondt Eugène Goeminne Cvriel Landuyt (Agnès Dewitte)

h De Zwerver

-01.11.1902 08.1 1.1902.1909(43.133) 01.01.1920-15.04.1930 01.06.1930-13.05.1963 01.10.1963-08.03.1965 15.03.1965-01.06.1967

1 ucicn 1 contiens

01.06.1967-

05.12.1972

Wiltried R cm mer rc Martin Remmène

28.12.1973-24.12.1976 ( + ) 01.04.1977-heden (Nu : nr 137, hoek met St. Michielstraat)

KROM M EW ALSTRAAT (Den Blauwvoet: zie Ieperstraat, nr 103 van deze lijst,J

158 De Kiste ( = )

Wed. August Merchier (Romanie Bossuvt) Irancois Nolt ; ) Thvoplncl Vcrbeure Arthur Meirhaeghe Achiel Desmet Simonne 1lesmei i ta. Aehiel j

1905 .05.1905(41.080) .1920.1930 .1930-10.03.1934 10.03.1934(4- 11.11.68) -29.12.1975 In 1965 werd de café totaal vernieuwd. 109

Antoon Allaert

30.12.1975- heden (N u: nr 2, hoek met Kistestraat)

Richard Maes Adile Langeraet Valère Wyffels Camiel Lambrecht Juliaan Desmet Alfons Galleyn Camiel Vandenborre Albert Vanwalleghem Jerome Kimpe Georges Dejonckheere (Caroussel Dejonckheere) Henri Vandewaetere Camiel Turf Marcel Van Walleghem (Maria Adam) Hans Bogaert Stefaan Steyaert

.1921-01.07.1923 21.09.1923-01.03.1928 15.03.1928-01.05.1934

160 De Drie Leliÿi

Henri Benoot (*) (§) .

1907-01.08.1924 (42.088) Enige uitbater. (N u: nr 58, Albert Dupont)

161 Het Fort ( = )

Henri Vereecke Frédéric Tack Camiel De Soete-Nolf Arthur Goethals Severin Mestdagh (':')

159 Oud Tielt

Oscar Vannieuwenhuyse Georges Verbrugge Alfons Garmain

(Het Hoogscharley : zie Hondstraat, nr 82 van deze lijst.)

01.05.1934-30.11.1935 30.1 1.1935-10.11.1936

10.11.1936-04.05.1939 08.05.1939-07.06.1940 04.06.1943- 15.10.1944 03.11.1944- 31.12.1945 01.01.1946- 09.11.1946 06.11.1946- 20.04.1952 15.12.1952-15.05.1958 20.06.1958-20.06.1975 08.09.1975- 24.10.1978 01.04.1979-31.08.1979 Er is een achterliggende zaal. R. Maes startte er met de eer ste cinemazaal van Tielt. (N u: nr 6, onbewoond)

-1904

.02.1904.1905(41.199) - .1912? .1914-01.06.1923 (44.976) 01.07.1923-01.03.1935 15.04.193501.08.1935 20.06.193601.10.1942 Laatste uitbater? Gesloopt in oktober 1965 voor aanleg ringlaan.

A. LO O SV ELD TSTRA A T 162 De Hulsteboom ( = )

Constant Vander Meeren (Marie Colpaert) Alouis Vande Putte Arthur Debie

-1909

19101910-

(43.262) 1914

(43.439)

Laatste uitbater? Was gelegen naast ingang van het toen in aanbouw zijnde Instituut H. Familie. Is nu door voornoemd Instituut ingenomen.

LU C H TBA LSTRA A T 163 a De Luchtbal ( = )

b Monaco

Désiré Ver Eecke } 1896-01.07.1929 Remi Wittevrongel-Strobbe 01.08.1929-01.10.1932 Paul Van Poucke 15.10.1932-03.05.1938 Vital Vande Walle 2 5 .0 7 .1 9 3 8 10.12.1938 Albert Lambert 15.12.193829.02.1940 Edmond Vande Moortele 26.07.194015.03.1941 Marcel Huys 05.04.194101.11.1945 Jerome Deblauwe

10.11.1945-ca. 1958

Laatste uitbater. (Nu : nr 2, Jerome Deblauwe)

M A C ZECK PLEIN 164 Bar van het Stedelijk Zwembad

Ivan Van Maele

1973-heden

Wieze Van Hoe

Geen data bekend. Brandde totaal af in 1903. Na heropbouw :

Richard Loont|es (':') Adiel Loontjes (fs. Richard)

1904-01.09.1959 Laatste uitbater.

M A N K EM ERRIESTRA AT 165 a De Haeze ( = )

b ’t Leegtje

(40.433)

111

(Nu : nr 4, Maurice De Meyere)

M ARIA LO O PSTEEN W EG 166 De Pelikaan ( = )

Canuel Billiet (' ) Gezusters Billiet

Geen data bekend. ( + 07.04.36) -13.04.1970 Laatste uitbaatsters. Gesloopt voor uitbreiding landbouwschool. Lag op de hoek van de huidige afrit naar « Mariënhove».

(De Sleepperse: zie Bosakkerstraat, nr 14 van deze lijst.)

M ARKT 167 a De Pluime ( = ) b De Gouden Pluim

Xavier Michot Adolphe Desmet (*)

Daniël Serruys

Frans De Soete Eduard Maes

168 Den Hert

Jules Blancke Charles Serruys Hector Groenweghe Oscar Desmet (Maria Groenweghe) Maurice Van Ooteghem

Daniël Serruys Gilbert Hoste

112

-10.01.1913 1913?-28.05.1940 (44.489) Werd tot puin gebombardeerd. ? -01.08.1973 Aanvankelijk in noodcafébarak. Op 01.09.1958 in heropgebouwde café. 01.08.1973-07.01.1975 10.01.1975-heden (N u: nr 2) 1912 (44.486) 1915 (47.850) 13.07.1919( + 09.02.33) 15.03.1933-10.03.1939 01.04.1939-28.05.1940 Werd tot puin gebombardeerd. 15.06.1940 in noodcafébarak. 13.09.1958( + 03.11.79)

169 Cambrinus

(Dolly Taillie)

Huidige uitbaatster. (N u: nr 3)

Arthur Algoet (§)

.05.1911-1915 (43.729) Tussen 1915 en 1919 waren Den Hert en Cambrinus één enkel café. .1920(+16.03.39) -28.05.1940 Werd tot puin gebombardeerd. 01.11.1958-01.08.1969 Laatste uitbaters. (N u: nr 4, winkel Cupido)

Charles Serruys Daniël Serruys

André Hoste (Martha Lambrecht)

170 Den Arend ( = )

Wed. helix Robbereeht (:: ) Gustaaf Galle (Maria Robberecht) Emiel Verhelst Richard Vanden Bussche

171 De Botermarkt ( = )

Conrard Pieters Adolt Pieters (x) Maurice Lybaert

Maurice Lybaert

Antoon Lybaert

172 De Trompette ( = )

Joseph Plettinck Camiel Craeymeersch (Coralie Tollenaere, inwonende nicht van J. Plettinck)

Geen data bekend. (+20.10.27) -04.03.1933 01.04.193309.11.1938 24.10.1938-28.05.1940 Werd tot puin gebombardeerd. Werd niet heropgebouwd : is gedeeltelijk door verbrede straat ingenomen. Vormde hoek met Bruggestraat. -07.02.1903 -01.08.1933 01.08.193328.05.1940 Werd tot puin gebombardeerd. Bleef noodcafé tot : 15.08.1950-01.01.1967 Werd ook restaurant vanaf 1950. 01.01.1967-heden (N u: nr 7) -26.11.1902 26.11.1902-01.05.1904

113

15a. Vooraan links : het herenhuis van P. Notteboom; toen deze naar de overkant van de Markt verhuisde, kwam hier café «Cambrinus» (nr. 169). Ernaast : «Herberg De Arend» (nr. 170). De benedenverdieping van het stadhuis, op de achtergrond van de foto, was ook drankgelegenheid (nr. 177). (Zichtkaart uit het archief De Roede van Tielt).

15b. Vooraan rechts : opnieuw het herenhuis van P. Notteboom, maar nu gebruikt door Charles Serruys : de vroegere poort als kleerwinkel, de rest als café «Cam brinus» (nr. 169). Ernaast : «Den Hert» (nr. 168) en «De Gouden Pluim» (nr. 167b); beide opschriften zijn op de oorspronkelijke foto duidelijk leesbaar. Links : de cafés «De Klokke» (nr. 188), nagenoeg nog in dezelfde staat anno 1980, en het nog onveranderde «La Concorde» (nr. 189). (Zichtkaart uit het archief De Roede van Tielt, fonds Aimé Declercq).

Alberic De Backer August Devos (x) («Krikke Vos»)

01.08.1904.1910-

(40.714) .1919 (43.330)

Laatste uitbater. (Nu : nr 8, winkel Floralia) 173 De Drie Kortingen ( = ) August Alliet

Geen data bekend. (4-08.07.08) Laatste uitbater? (N u: nr 9, Yvonne Alliet (fa August)

174 Hôtel L ’Espérance ( = )

Was de hotelnaam tot 1915.

Hôtel Continental

Was de nieuwe hotelnaam, ingevolge het Duitse verbod van Franse namen (1915). Er was een achterliggende feestzaal, gebouwd door de liberale muziekvereniging « Amicitia. » De drankgelegenheid of café aan het hotel verbonden, heeft steeds als naam gehad :

Amicitia ( = )

-01.08.1901 09.11.1901-09.01.1913 19131916 (44.475) 1920-01.05.1925 Adolf.Bosteels Edmond Devolder 05.05.19251945 Er was tot dan wel altijd een verschil in de naam tussen hotel en café, maar de uitbating van de twee gebeurde altijd door dezelfde personen. Werd dan meubelwinkel. Na volledige heropknapping, opnieuw café (zonder hotel). Alex De Rammelaere 01.05.1952-01.07.1965 Godfried (Frits) Lambrecht 0 1.07.1965-2 4. 1 1.1965 Brandde op 24.11.65 totaal uit.

Henri Scheerens Charles Commeyne Xavier Michot

115

16. Unieke foto uit W.O.I. : Duitse parade voor «De Botermarkt» (nr. 171) en «De Trompette» (nr. 172). Alleen het huisje uiterst rechts (dat vroeger café «De Drie Koningen» was — zie nr. 173) is anno 1980 nog in de oorspronkelijke staat be waard. (Foto in het bezit van Georges Vandenbussche).

17. Impressionistische foto van het «Vlaamsch Huis» (nr. 176a). Behalve de twee ven sters links beneden is het gebouw onveranderd bewaard gebleven. Boven het venster in de trapgevel, de vermelding «1909». (Zichtkaart in het bezit van Georges D ’haveloose).

(N u: nr 10, ASLK en appartementen) 175 a Het Wit Paard ( = )

René Allaert

-20.10.1927

b De Nieuwe Pluim

Constant Tytgat Octave Tytgat

01.12.1927-1938 1938-31.12.1975 Vanaf 1955 tevens friture. Tot 1955 duivenlokaal

c Elite

Eric Broeckaert

03.05.1976-11.07.1977

Mare Van Dycke

Nog uitsluitend friture. 28.09.1978-29.12.1978

d ’t Kapoentje

176 a Het Vlaams Huis

b De Beiaard

Christiane Van Dycke (echtgen. Capoen)

01.01.1979-heden Friture-restaurant. (N u: nr 11)

Camiel Lambrecht Gérard Carpentier

01.05.1926-10.05.1931 01.06.1931-20.09.1944 Was liet lokaal van het V.N.V. (1926-1943) en van het Verdinaso (1931-1940).

Marcel Van Robaeys (en o.m. CarolaVande Walle)

20.09.1944-heden Sedert 1970 ook friture/ restaurant. Er is een achter liggende zaal, thans niet meer in gebruik.

177 ’t Stadhuis ( = )

-31.08.1907 Désiré Braet .1920 Camiel Van Daele-De Cock 01.09.1907-01.10.1934 Kinders Van Daele Laatste uitbaters. Werd toen ingenomen door stadsdiensten. (N u: nr 13, stadhuis)

178 De Warande ( = )

Henri De Cock Wed. Henri De Coek (x) Kinders De Coek August Devos (« Krikke Vos») Jules Mathvs

118

Geen data bekend. (4-10.06.05) Geen data bekend. (4-20.06.15) -1920 1920-15.10.1921 15.10.1921-01.12.1926 (49.307)

Victor Willemmyns en kinders Bagein De Coster-Bagein Camiel Vande Maele Alfred Spiessens Roger Dufour (Jacqueline SpiessensJ Gérard Clinckemaillie Arsène Vanseveren Raymond Everaert Christiana De Jonghe Anita Verheye Marie-Madeleine Beurms Maria Popelier

01.12.1926-01.06.1931 01.06.1931-01.03.1934 01.04.1934-19.11.1946 20.11.1946(+17.03.54) 21.02.1955-01.05.1962 15.05.196204.07.1962 06.09.196331.08.1964 25.09.196401.11.1965 10.12.196517.01.1968 12.04.196809.04.1969 31.03.1969- 14.03.1973 28.03.1973-heden (N u: nr 15)

179 De Graanm arkt ( = )

Wed. Emiel Van Oost Victor Derammelaere ) Alfons Vande Voorde Godelieve Vande Voorde (fa Alfons)

-30.06.1901 01.08.1901-01.04.1930 01.07.1930( + 28.09.55) -heden (Nu : nr 16)

180

Constant Heytens

Geen data bekend. ( + 05.10.13) Laatste uitbater. (N u: nr 18, Raiffeisenkas en appartementen)

Wed. Camiel Devlieger (:: ) Oscar Devlieger (fs Camiel) (Leontine Vander Stede)

1879

b De Kempen

René & Maria Mertens Maria Mertens Eric Serlet

25.10.1956-24.02.1963 24.02.196314.07.1971 Geen data bekend.

c Chopin

Marie-Madeleine Beurms Sick Stapert Hans Fàssler Gabriël Vande Walle

10.04.1974-01.08.1977 08.12.197716.02.1978 29.05.197819.10.1978 25.11.1978heden (N u: nr 19)

Maurice Vercampt René Mertens

19.07.1952-20.02.1963 24.02.196326.04.1978

Beurze ( = )

181 a Den Opzet ( = )

182 Het Witte Paard

( + 02.05.32) -10.10.1956

119

18. «Café Den Opzet. Chez Oscar» (nr. 181a) ca. 1930, met uitbater Oscar Devlieger en zijn echtgenote Leontine Vander Stede. Let op het uithangbord «Bieren Loosveldt, Thielt». (Foto in het bezit van Charles Vander Stede).

Luc Vander Ougstraete

183 Sint-Jorishof ( = )

August Wille

01.05.1978-heden (Nu : nr 20) -1914? (+25.12.25) Laatste uitbater. (Nu : nr 23, meubels De Vooght.)

184 De Ware Vlaming ( = ) Emiel Haeck (x)

-1916 Laatste uitbater. (Nu : deel van nr 24, Bank van Roeselare)

185 ’t H of van Vlaanderen Gezusters Rubbens Kinders Hevtens (*)

Geen data bekend. - .08.1916 Laatste uitbaters. (N u: nr 33, deel winkel De Bie)

186 De Wildeman ( = )

Wed. Charles Algoet (*) René Hoste Maurice Van Ooteghem Roger Decock

-23.10.1917 01.11.1917-15.06.1940 28.05.194007.08.1961 07.08.1961-heden (N u; nr 37)

187 Bridge

Pierre Vanden Brouck 18.05.1965Godfried (Frits) Lambrecht 07.12.1965Carlos Soenen 01.06.1969-heden (N u: nr 40)

188 De Klokke ( = )

Victor Vande Kerckhove (*)

-01.08.1925 Laatste uitbater. Was duivenlokaal. (N u: nr21, Siertex)

189 De Concorde ( = )

Eduward Vandurme Clementine Van Oost Rene Hoste (::‘)

Geen data bekend. -1912 1912-01.11.1917 (44.290) 1920-01.05.1932 (47.748) 01.05.1932-01.07.1940 15.08.194001.01.1957

Camiel Vandaele Jules Fonteyne Richard Vanden Bussche (Maria Devos)

08.11.1965 01.06.1969

121

«& 19. Het huis links is het «Agentschap Citroën» van René Van Parys, maar het opschrift «St. Jorishof» (nr. 183) is nog niet verwijderd. Het huis ernaast, met opschrift «Boek- en muziekhandel Jef Tinei», was tot 1916 café «De Ware Vlaming» (nr. 184). (Foto in het bezit van Charles Vander Stede).

Roger Toye (Jeanne Devos)

26.01.1957-heden (Nu : nr 42, hoek met Ieperstraat)

190 De Wandeling ( = )

Félix Standaert (x) Constant Den Doncker

Geen data bekend. 15.11.1919-25.05.1940 Laatste uitbater. (Nu : nr 30, juist over spoorweg, buitenverblijf Frans Debouck)

191 De Nieuwe Steenweg

Henri Sabbe (':') Arthur Sabbe

Geen data bekend. -24.09.1925 Was tevens boerderij. Laatste uitbater. In 1973 gesloopt wegens modernisering van de baan. Vormde hoek met St. Amandsstraat.

Antoon Desoppere

01.03.1957-15.11.1961

André Gelaude Denise Wullaert

01.01.196201.12.1962 10.12.1962- 01.12.1963 Laatste uitbaatster. (Nu : nr 2, Reisbureau Apollo)

M EU LEBEKESTEEN W EG

(= )

NIEU W STRAA T 192 a ’t Belfort b ’t Bankske

193 ’t Katje

Jules Dewitte 1909 (43.132) Polydore Christiaens 1912 (44.130) («Pol uit den Achtkante») Henri Algoet (’•') Geen data bekend. («Rieten Meneere») René Ameye 15.12.1927-19.07.1952 (Emma Hoste) Eugène Goeminne 25.07.1952-01.07.1956 Victor Buyck 10.08.1956-31.10.1968 Laatste uitbater. Gesloopt. (Nu : nr 12, appartementen)

123

20. Rechts : café De Katte :nr. 196), in 1914 gesloopt voor de bouw van het magazijn De Gryse. Ernaast, het herenhuis van Leopold De Gryse, in 1904 gebouwd op de plaats waar vroeger de herbergen «D ’Oude Eendraght» (nr. 194) en « ’t Torreke» (nr. 195) gestaan hadden. (Zichtkaart uit het archief De Roede van Tielt, fonds Aimé Declercq).

194 D ’Oude Eendraght ( = ) H enri Thvs

-1904 Werd toen gesloopt voor huis De Gryse. (Nu : nr 22, Belastingen, geel gebouw)

195 ’tT o rre k e ( = )

Camiel D ’Haveloose

-1904 Werd toen gesloopt voor huis De Gryse. (N u: nr 22, Belastingen, geel gebouw)

196 De Katte

Honoré Claeys Camiel Lambrecht

Geen data bekend. Geen data bekend. Laatste uitbater. (Nu : deel van nr 22, nml. conciergerie Belastingen: grijs gebouw)

Frans Vermeersch

09.04.1977-heden Is dienstencentrum OCMW. (N u: nr 3)

O N T V A N G ER ST R A A T 197 Beukenhove

O U D E STA TIO N SSTRA A T Links 198 a R hetorica( = )

b Het Christen Volkshuis

Wed Constant Neirinck -1903 Emiel Van Wonterghem 1903 (40.109) Frédéric Tack 01.05.1905(41.154) Alphonse De Waegenaere (x) -14.10.1918 Werd op die datum gedynamiteerd. Werd samen met «Sectie Neuf» (zie nr 199 b) gesloopt. Emiel Roose Camiel Lambrecht August Mullebrouck

26.05.1922- 30.09.1923 01.10.1923- 01.05.1926 01.09.1926-20.09.1938 Tot 1.7.1928 was de café

125

Isidore Vinckier Joseph Vaernewyck Frans Lassuy Georges Lootens

c De Gilde

Georges Lootens Guido Van Maele

gevestigd in het nr 2. Vanaf die datum werd die ruimte gebruikt voor de Welvaartwinkel en verhuisde de café naar nr 6. 20.09.1938-24.09.1949 22.09.1949-30.07.1955 10.09.1955-01.04.1962 01.04.1962Werd gesloopt en volledig nieuw opgebouwd (19681969). De café kwam terug naar zijn oorspronkelijke inplanting en veranderde van naam : 10.01.1970-01.03.1976 01,03.1976-heden (Nu : nr 2) -01.05.1905

199 a ’t Rood Leeuwke ( = ) Gustaaf Den Doncker b Sectie Neuf

Wed. Constant Neirinck

b Sectie Neuf

Wed. Constant Neirinck Jules De Bruyne (x) («Fluppe De Weerdt») (Eugenie Neirinck, fa Constant)

200 De Nieuwe Casino

01.05.1905(41.121) 03.04.1907-14.10.1918 Op die datum gedynamiteerd. Samen met «Rhetorica» (zie nr 198 a) gesloopt. Laatste uitbater. (Nu : en dit sedert sloping en nieuwbouw 68-69, ongeveer toegangspoort tot binnenkoer De Gilde: nrs 4-6-8)

Frédéric Vande Walle (!' ) (§,) 1912

201 Den Nieuwen Driehoek Allons Dicrckens (': j (§j

----- (44.459) Enige uitbater. Bleef er wonen tot 01.01.1929. (N u: nr 16, beenhouwerij De Cock) 1908-01.12.1928 Enige uitbater.

(42.607)

(N u: nr 30, winkel Hérita, hoCk met Grote HulststraatJ 202 Tivoli

|ules 1)en I )onckcr r ' i §

Frans Parmentier René Bouckaert Oscar Hellvn ( ■■Skaar C arius » j

203 a De Zagerij

Henri Den Doncker (§) ( Parles Simobin (

Wed. Remi Hellyn ( I nulle <lanus Maurice Hellyn Jules Hommé b D ’Amazone

204 Den Boer ( = )

1908 1910 19.03.1920-

(42.947) (43.493) i +03.01.1933

01.02.193301.11.1934-

01.11.1934 30.07.1939

Victor Windels Alphonse Van Massenhove (Simonne Devos) Félix Goethals Maurice Wullaert

28.09.193930.07.1954 28.08.1954-02.05.1956

Bruno Van Dierdonck Prudent Ternest

-01.11.1902 01.11.1902-07.07.1905 (40.009) 07.07.1905-01.01.1925 (41.284) Laatste uitbater. Er lag een weegbrug. (Nu: nr 88, Mobilis, hoek met Stocktmolenstraat)

Henri Wullaert (x)

205 Sinte-Cecilia ( = )

1909-15.01.1929 01.02.1929-31.12.1933 01.01.1934-31.07.1939 15.08.1939- 30.04.1964 Laatste uitbater. (N u: nr 46, onbewoond, hoek met «Conventieweg»)

Henri Van Walleghem Adolphe De Meulemeester Romana De Jaegher C. Noppe Félix Verhamme Henri Scharlaecken (x) Henri De Muynck (inwonend bij vorige) Joseph Heytens

15.06.1956-25.04.1958 01.05.1958- .12.1958 Laatste uitbater. (N u: nr 78, Francky Maes)

-1902 16.01.1904 1909 (42.789) 1910 (43.199) 1911 (43.680) 13.05.1913(44.703) 1920-04.12.1930 09.04.1931-01.10.1932

127

Alphonse Garnies n Félix Devos Alphonse Van Massenhove (Simonne Devos) Georges Mattheeuws Marcel Gelaude Wed. Félix Goethals

206 Au C ongo Belge

Verbeke

01.02.193315.11.193608.02.1954-

20.06.1936 01.02.1954 28.08.1954

26.12.1954- 04.09.1958 05.02.1959- 01.11.1959 03.11.1959- 31.12.1960 Laatste uitbaatster. (N u: nr 100, Triphon ISouckaert j Geen data bekend. Laatste uitbater. (N u: nr 102, Frits Vander Melden )

207 a De Smisse ( = )

Henri Verbes e ( j

b Sint-Lucas

Achiel Desmet (Zoë Verheye) Alphonse De Meese Orner Persyn ( 1samiie I lesinct la. Achiel1

208 ’t H of van Commercie Bernard Vermeulen ( = ) Ivo Van Daele Edmond Vande Walle Leon Adens Renu l’oels oorde [\ ) ( « Kop P' >el\ corde - i. Ivo Devos Ivo Devos Ivo Devos

(O ude Stationsstraat)

11.09.1920-

10.03.1934

01.04.1934- 01.11.1936 20.11.1936- 01.05.1976 Laatste uitbaters. (N u: nr 106, wed. Orner Persyn) 1896 -31.10.1901 01.11.1901 1908 (42.518) 1915 (46.426) Geen data bekend. 17.06.1920- 19.10.1921 .1922-30.10.1928 (SAT) 15.05.1930-01.03.1932 Laatste uitbater. (N u: nr 134, Gérard Claeys)

Rechts

209 De Vier Gekroonde ( )Constant Vande Walle Charles Vande Walle { \ (Elisa Dauw) Emiel Seynhaeve

128

-10.09.1920

-20.09.1915 - s

(+13.05.36)

( + 05.06.36) 01.07.1936-29.10.1948

210 De Casino ( = )

Noë Gelaude (Bertha Dierckens) Eugène Goeminne (Elza Bouckaert) Georges Goethals

29.10.1948-15.06.1956

Frédéric Vande Walle

-1912. Hij verhuisde dan naar «De Nieuwe Casino» (zie nr200). Tijdens W .O.l werden de uithangborden van deze twee cafés gebruikt door de Duitse Casino’s in de Kortrijkstraat : het toenmalig huis Loontjes en de toenmalige Katholieke Kring. 1912 - ? Laatste uitbater. (Nu : nr 43, André Willemyns)

Charles Van Overbeke («Karel Wante»)

01.07.1956-

01.10.1963

01.10.1963-heden (Nu : nr 21 )

211 De Bonte Duif

Orner De Keyzer (x) (§) Joseph Hoste

1908 (42.608) Geen data bekend. Laatste uitbater. (Nu : nr 65, Bernard Dinneweth)

212 a De Schoenmakerij

Henri Wullaert (§) Jan Nolf Richard Vinckier (x) Richard Bauwens

1907

b De Radio

Pierre Windels August Sanders («Loester») Alphonse Wolfcarius Wed. Huys-Verhaeghe Alouis Hommé Michel Windels Félix Goethals (Margriete van ’t Zwartjes) Alfons Van Massenhove Félix Goethals Andrea Ninclaus

(42.376)

-1910 25.08.1915Geen data bekend. -18.07.1925 -03.07.1935 15.07.1935-15.11.1936 20.02.193710.04.1937 20.04.193711.04.1939 15.04.T939-C3.12.i939

09.02.1940-15.06.1956 30.09.195625.04.195801.06.1959-

18.03.1958 15.05.1959 ?

129

Wed. Félix Goethals (Margareta De Clercq)

31.12.1960-01.10.1963 Laatste uitbaatster. (Nu : nr 69, gebruikt door St. Jozefsinstituut)

213 De Kursaal

Ad ici Strobbo

1909-20.06.1926 (42.965) Enige uitbater. Was BSP lokaal. Gesloopt voor nieuwbouw St. Jozefsinstituut (nr 75).

214 a De Kroon

Wed. Jozef Garnier (x) (Mathilde Missant)

Geen data bekend. Werd tijdens W .O.l zeer zwaar beschadigd. Werd na heropbouw :

Jules De Vrieze

02.11.1922-17.12.1939 In 1939 gesloopt voor nieuwbouw St. Jozefs instituut (nr 75).

215 a Het Rozeke

Achiel De Witte (§)

1906

b De Diabolo

Edmond Tack Jan Bouckaert Paul Vander Meeren

1908 (42.693) 1913 (44.800) Geen data bekend. Laatste uitbater. Vormde hoek met Kroonstraat. (N u: nr 85, gezusters Goethals)

b De Nieuwe Velomakerij

216 De Grenadier ( = )

217 Het Winkelke (= )

130

("' )

(§j

Alphonse Neirinck Jan Nolf Henri Van Ghensdaele Remi Hclh n ( \ j («Carius») Charles-Louis Tuyn Jules Bethune

Henri Van Ghensdaele («Bulte Boone»)

(42.965)

-1904 1905 1911 1911

(41.120; (43.762) (44.025)

1919 (49.012) 01.04.1925-01.12.1928 Laatste uitbater? (N u: nr 93, Frits Dierckens) -1911

Charles Bouckaert(x) («Sarei de tinnegieter») (Miete Boorens)

218 a La Petite Station ( = ) Henri De Soete (x) b De Kleine Statie

Henri De Soete

c ’t Stocktkapelleke

Cyriel Van Eeckhoutte

Prosper Desmet

219 a Au Buffet de la Station ( = )

b De Veehandel

(44.394)

Laatste uitbaters. Gesloopt bij aanleg Dwangstraat. 20.01.1894-28.02.1939 28.02.1939-01.06.1971 Tot ca 1950 uitgebaat onder vorige naam. 25.12.1971-heden (N u: nr 135)

Victor Beel Henri Maertens

-1904 01.05.1904- .11.1915 (40.597)

I .miel Cotte ( j

.11.1915-15.07.1940 (46.038) Door oorlogsschade onbewoonbaar geworden.

c Au Buffet de la Gare Michel Van Beselaere d ’t Sportpaleis

1912

Orner Willemyns André Willemyns

17.10.1947-01.06.1954 10.08.1954-15.12.1970 Laatste uitbater. Gesloopt bij modernisering Stationsplein en in wegenis opgenomen. Samen met «Au Progrès» (zie nr 303 a) vormde deze eigendom de scheiding tussen de (nu verdwenen) Stocktstraat en de (nu eveneens verdwenen) Spoorweglaan ; het geheel is nu Stationsplein.

PEPERSTRA AT 220 Royal ( = )

Triphon Devos

.05.1906

131

21.

« ’t Stockkapelletje» (nr. 218c) : dateert dit gebouwtje niet uit de vorige eeuw ? (Foto Geert Vermeulen, juni 1980).

Laatste uitbater. (Nu: nr 1, Freddy Wullaert)

PITTEM SESTEEENW EG

Links

221 Edelweis

Marcel Dezutter Maurice Billiet (Leona De Vlieger) Judith Vande Ghinste Gérard De Rammelaere

30.05.1952-16.07.1958 24.07.1958-27.05.1968 14.10.1968-05.08.1969 21.02.1970-heden (Nu: nr 14)

222 Memling

23.06.1958-12.11.1969 Jules Borret Godfried (Frits) Lambrecht 01.11.1969-13.04.1976 13.04.1976-heden Roberte Maes (Nu : nr 24)

223 Batavia ( = )

Henri Le Maigre Camiel Dufour Ivo Maes («Graeve») (x) Adiel Goethals Achiel Maes

André De Craemer Alphonse De Sloover

224 Bloemfontein

Emiel Devos Urbain Van Bruacnc ( j

- .08.1904 14.09.1904(40.787) 05.01.1906-04.02.1924 (41.408) 01.02.1924-23.04.1935 23.04.1935-01.04.1959 Sinds Ivo Maes was er een aanpalende smisse. De hele huizenrij werd gesloopt voor wegverbreding. Na heropbouw : 26.04.1959-01.10.1965 01.10.1965-heden (Nu : nr 28) Geen data bekend. 26.06.1912-ca 1924 Laatste uitbater. Na sloping in 1959 (zie Batavia hierboven) werd nieuw woonhuis opgebouwd. (Nu : nr 30, Octave Van Bruaene)

133

( Pittemsesteenweg)

Rechts

225 De Vijfwegen ( = )

Wed. Charles-Louis Loncke -1906 30.08.1906-11.11.1925 August Taek (41.743) Laatste uitbater. (Nu : nr 1, metalen Dhondt)

226 a Sint-Christoffel

Rachel Hoornaert Jules Borret Edmond Standaert Rosa Slosse Frans Haelewijn Alex Schepens Jenny Lippens Gerrit Spelt

30.09.1933-01.07.1952 10.07.1952-23.06.1958 10.10.1958- 31.10.1959 03.12.1959- 01.12.1960 01.12.1960- 30.12.1962 05.01.1963-01.03.1969 28.07.1969-01.08.1972 09.08.1972-06.11.1972

Yvan Cepinec (Lianne Lefever)

24.01.1974-heden (Nu : nr 13)

Constant Vande Walle Adiel Vermeersch

Geen data bekend. . .1915-18.12.1923 (46.094) Laatste uitbater. Gesloopt. Vormde hoek met Putterijstraat.

b Rubens

PO ELBER G 227 De Kloef ( = )

PO LD ERSTRA A T 228 a De Meerschblomme Constant I e Meigre ( = ) Camiel De Witte (\) b De Meersbloem

229 De Kortekeer ( = ) bijgenaamd « ’t Zevenhol»

134

Arsène Vermeulen

Ferdinand Goemaere (x) (Juliana Doom j Gezusters Goemaere:

-27.03.1912 1912 -ca. 1955. In 1970 gesloopt en nieuw bouw : 1970-heden Privaatclub. (Nu : nr 3) Geen data bekend. -1920

Pharaïlde, Emma, Maria, Laatste uitbaatsters. Augusta, Adrome, Demetria (N u: nr 13, onbewoond, totaal vervallen)

PONTW EG 230 De Vlaamse Duif

René De Vlieghere (Helena Van Dierdonck) Kinders De Vlieghere

01.05.1930In SAT is al een aanvraag te vinden uit 1922. -15.07.1963 Laatste uitbaters. In 1975 gesloopt bij modernisering wegenis. Werd in straatbedding opgenomen. Vormde tot dan hoek met Tramstraat.

PU TTERIJSTRA A T 231 De Truweel

Jules Deloof (§)

1909-15.09.1937 (42.856) Enige uitbater. (Nu : nr 30, André De Dobbelaere)

Arthur Van Dierdonck f i Wed. Camiel Craeymeersch Edmond Vercampt (Margriet Craeymeersch) Emma D ’Haeyaert Emiel Knudde Camiel Dierckens

-19.03.1924 05.04.192510.12.1925- 15.10.1927

Basiel De Deurwaerder (

Geen data bekend. ( + 01.05.16) (+16.02.19) 08.08.1919-01.10.1933

RA M EPLEIN 232 De Koeivoet ( = )

233 a De Maandag ( = )

(Amelie Lecluyse) Charles De Deunvaerder

15.10.1927-01.03.1930 05.03.1930-18.12.1930 Cl .01.1931-01.12.1940 Laatste uitbater. (N u: nr 1, Gérard Heytens, hoek met Nieuwstraat)

135

22. Boven de poort van het lage gebouw links is te lezen : «Fabriek van Tabak en Si garen». Ernaast : «De Lindeboom» (nr. 235) en «Het Tonneke» (nr. 234a). Het linkse deel van het volgende huis is café «De Maandag» (nr. 233a). Het hoekhuis is «De koeivoet» (nr. 232). Op het einde van de Nieuwstraat is café «De katte» (nr. 196) vervangen door het magazijn «L. De Gryse - Maes, Tissus». (Zichtkaart uit het archief De Roede van Tielt, fonds Aimé Declercq).

Maurice De Blaere Georges Verbrugge Michel Wullaert

13.11.1933-01.12.1934 01.08.1935-30.04.1937 01.05.1937-01.10.1938

Triphon Popelier (Lieske Mahieu)

01.01.1939-31.12.1970 Laatste uitbaters. In 1978 gesloopt voor garages Post.

Jan Houttekier (x) Victor Dumoulin

Wed. Gabriel Seynhaeve Daniël Missant

-1920? 1920? Dan tijdelijk gesloten als café. Heropend na ontdubbeling. 15.11.1924-15.10.1931 13.01.1932-01.04.1933

b Het Paviljoentje

Achiel VC'arnez Félix Windels Frits Vande Weghe

01.06.1933-01.04.1938 01.06.1938-29.02.1940 15.09.1940-18.03.1944

c De Molen

Maurice Mestdagh (Simonne Dierckens)

01.10.1944-22.08.1956

d Het Rameplein

Maurice Neirinck

01.05.1956-28.04.1971 Laatste uitbater. Gesloopt in 1974. (Nu : nr 7, deel van winkel Depoortere)

235 De Lindeboom ( = )

Camiel Bruggeman (x) Henri Lacomte Alfons Timmerman Frédéric Vander Meeren Georgine Monseré

-1918 1918-1922 12.11.1922-01.11.1924 01.11.1924-15.04.1934 15.06.1934-01.07.1940 Laatste uitbaatster. Gesloopt in 1974. (N u: nr 8, deel van winkel Depoortere)

236 a De Molen ( = )

Jules Verhamme (x)

Geen data bekend. ( + 05.07.23) 22.02.1924 -01.11.1931

b De Casino

234 a Het Tonneke ( = )

Jules Schepens (M. Zulma Verhamme) Maurice Stragier Petrus De Gryse

01.01.1932-01.01.1935 01.06.1935-15.07.1935

137

23. Foto uit de jaren twintig. In de eerste decennia van deze eeuw werden vele varkens geslacht voor café «In Den Molen» (nr. 236a). Zittend : links Verstraete en rechts Oscar Declercq (uitbater van «De Beenhouwerij — nr. 319 — en achteraf van «Hôtel de la Boucherie» — nr. 323). In het midden : beenhouwer Camiel Vermeersch. Tweede rij v.l.n.r. : Maria Cackaert, alias Mietje Verhamme», echtgenote Jules Verhamme / onbekend / onbekend / Ernest Verhamme, zoon van Jules / Jules Verhamme, cafébaas / Alberic Billiet (van 1925 tot 1927 uitbater van «Den Bek» — nr. 237b) / Leon De Zeure ? (Foto in het bezit van André Schepens).

b Biaritz

237 a Sint-Sebastiaenshof (= )

b Den Bek

Joseph Bouckaert Michel Windels Ladislaus Dierckens

29.07.1935-10.05.1937 22.08.1937-15.04.1939 01.08.1939-20.03.1954

Albert Vanderiviere Albert Van Hecke

01.04.1954-01.03.1965 15.03.1965-heden (N u: nr 12)

Denis Geuten Alidore Blancke (::J Henri Thys

-30.03.1901 01.01.1902-01.04.1905 Geen data bekend. 1922-

Georges Lambrecht («Sieke uit den Bek»)

1924 (SAT)

Petrus Coopman Alberic Billiet

03.11.192401.10.1925 01.10.192528.09.1927 Laatste uitbater. (Nu : nr 16, Jozef Billiet, hoek met Hulststraat)

238 De Schutter ( = )

Valérie Verleye

Juist vóór eeuwwisseling. Laatste uitbaatster. (N u: nr 17, wed. Jerome Kimpe, hoek met Hulststraat)

239 ’t Klein Molentje

Henri («Stijn») Blancke

Geen data bekend. Laatste uitbater? (N u: nr 18, Arthur Sanctorum)

240 De Dry Klokken ( = )

Jan Cackaert (*} Ernest Verhamme

-30.12.1927 30.12.19271940? Laatste uitbater ? Bleef er wonen tot 1960. (N u: nr21, Johny Willemyns)

241 a Het Zangershof ( = ) Juliana Benoot Jules De Witte Constant Den Doncker b De Kaatsbaan

Ernest Verhamme (x) Félix Windels

-1903 1905 1908

(41.369) (42.505)

1912-01.05.1921 (44.209) 01.05.1921-28.01.1935

139

Pogfxheckrekening 6«oi

Teseloon

JSJr

I *

champagne , wijnen , likeuren , limonaden

MINERALE WATERS

Cyrille Dinneweth-Dobbels Brouwerij “ DE NIEUWE AREND” THIELT

Schttii/ig Mr over

en leveriftg van het volgende, alhier betaalbaar

verkoop

_____ __

i^ - ~

.j v g -

T© bèta lea vöór 2 Oo*at I ‘42? ~mt f Bericht getrokken uit 4e rol der provinciale! belastingen van 1 9 2 7 . ^ \ ,

? i, r V ( X ,'

uer m l

Re cmd«rg«teel<ende verwittigd den lieer

£ I , f .... '

W w O A A A V V V t-

....Straat. Nr

**»

V V W & M A *.

. clef hij 1er r«4 n! <!er

Provinciale Belastingen van 1927, aangeslagen is als volgt :

; X . j&Z. m

•' OKOXDSLAtiKX IHiR Ittil.ASTlXOKX

■\ der belasting !

«ond-rt Paarden

. 7" # ^ in ’t kloin.'tjNitcvke. dranken klassen Verkoop » gegiste dranken w ... / [ van tabak of sigaren KV»slt*lrni«af&olftverd, der. {êrtvmvande {«*s .;

*terhr.*kH, 24.

i>eOntvanger, Th. D u r ie u x .

Totaal

....1

J l . 0| : _

Twee zeldzaamheden : een faktuur uit 1927 van de Tieltse brouwerij «De Nieuwe Arend» voor café «In Den Molen» (nr. 236a) en een aanslagbiljet van de provinciale belasting uit hetzelfde jaar op naam van Maria Verhamme, uitbaatster van hetzelfde café. (Beide stukken in het bezit van André Schepens).

Jules Vandamme («Loeten»)

01.02.1935-20.01.1947

c Nova

jozef Buyck

29.01.1947-27.02.1956

d De Voetbal

Wed. Floribert Hermans

01.03.1956-06.12.1957

e De Veemarkt

Maurice Mestdagh

01.01.1958-01.01.1973

f Ponderosa

Monique Mestdagh Simonne Planckaert Noël Pletts (Carine Moerman)

-29.12.1976 08.03.1977(4- 15.09.79) 01.12.1979-heden (Nu: nr 25)

RIJK EG EM K O U TER STR A A T 242 De Raepe

Geen uitbaters bekend.

Tot kort vóór eeuwwisseling. Er werd in dat huis vermoedelijk nog school ge houden. (Nu : nr 3, onbewoond en zeer vervallen)

243 De Raepe

Henri De Decker (* ) (§)

1903-ca 1920 (40.336) Enige uitbater. Bleef er wonen na sluiting café. (Nu : nr 9, Raymond Herman)

244 Den Achtkante ( = )

Jan Verstraete

-23.09.1915 19.10.1915-01.10.1920 (46.050) 1919-1955 (49.216) Laatste uitbater. (Nu : nr 23, Camiel Verheye, 94 jaar oud.)

Vital Braekevelt (':')

Camiel Verheye

245 Het Biesgat ( = )

Louis Standaert Achiel De Vaere Henri Vergote Vital Houttekier (x) (gezegd «Kimpe»)

Geen data bekend. 1909 (42.891) 1910 (43.449) 30.04.1914-01.05.1922 Laatste uitbater. Gesloopt. (Nu : nr 29, maalderij Van Huvlenbrouck)

141

246

De Kluite ( = )

247 De Pensejager ( = )

Henri Rots

Wed. Petrus Damman Adolphe De Blauwe Camiel Van Daele (§) Ivo Verheye

-1903 Laatste uitbater. Bouwde dan «De Wandeling» (zie nr29 b). (Nu : nr 24, Paul Bossouw) -1906 1906-1909 1909 (42.783) 22.12.1909 (43.191) Laatste uitbater. (Nu : nr 30, Mare De Muynck) -30.04.1902 01.05.1902-01.05.1906 Laatste uitbater? (N u: nr37, Albert Van Lenooghe)

248 De Vlasblomme

Henri Wyckhuys Ivo Goethals

249 Den Hoge Roker ( = )

Henri Haeck Karei De Duytsche

RU ISELED ESTEEN W EG

Links

250 De Wildeman

Désiré Quintyn 1905 ( 4-28.04.1907) (41.330) Alphonse Declercq-Quintvn 29.04.1911 -

Georges Coussens-Declercq Roger Declercq

(D e Wachtzaal: was grondgebied Kanegem)

-04.05.1905 29.04.19051909? Laatste uitbater. Gesloopt. Lag tussen «Het Biesgat» (nr 245) en «Den Achtkante» (nr 244) in, in feite in de Rijkegemkouterslag.

1957-15.08.1959 -1962 Laatste uitbater. (N u: nr 70, Roger Declercq)

( Ruiseledesteenweg)

Rechts

251 El Parador

Camiel Lybaert

03.05.1963-heden Hotel-restaurant. (Nu: nr 11 )

252 Den Tram ( = )

Jules Quintyn (*)

-01.04.1928 Enige uitbater. (Nu :nr 35, Georges Quintyn)

253 Den Boer ( = )

Ivo Meirhaeghe Arthur Coene

-20.05.1903 30.01.190328.11.1907 (40.170) 28.11.1907-10.02.1915 (42.337) Laatste uitbater. (N u: nr 63, Michel De Fauw, huis in de grote S-bocht)

Jules Devlieghere

254 De Wandeling ( = )

Henri Verbeke Emiel Braekevelt

-05.07.1904 12.07.190425.05.1912 (40.736) 01.05.1913-27.10.1916 01.11.1916

Karei De Duytsche René Quintyn (Zulma Goethals, later Zoë Coppens) Maurice Lambrecht (Zoë Coppens)

255 Den Ondank

Mietje d’Jock Kinders Monserez (o.m. Fiel d’Jock) neven en nichten van Mietje Gustave David-Monserez (zuster van Fiel d’Jock) Armand Deriemaecker Maurice Deriemaecker Georges Coussens Jan (Maurice) Lambrecht Marleen Taghon

11.02.1946-06.09.1966 Laatste uitbaters. (Nu : nr 83, wed. Antoon Van Daele) Geen data bekend. Geen data bekend.

)

20 . 11. 1909- 15. 11.1941

12.11.1941-17.11.1948 13.11.1948-13.04.1959 15.08.1959-01.01.1966 06.09.1966-23.08.1976 04.08.1976-heden (N u: nr 85, hoek met Ondankstraat)

143

25.

Op de grens Tielt-Kanegem (zie een hoekje van het naambord «Tielt», uiterst rechts op de foto) een typisch cafeetje van de oude stempel : «De Ondank» (nr. 255). (Foto Geert Vermeulen, juni 1980).

SCH U IFERSK A PELLESTEEN W EG Links 256 D eK riek e ( = )

Camiel Minne Achiel Van Walleghem

-07.05.1911 ( :: )

1911-01.09.1931

(43.732) Urbain Leys 01.09.1931-30.10.1934 (Antoinette Van Walleghem) Jules Vannieuwenhuyse 05.11.1934-01.02.1938 A heii. Sehauwbrouek

Brandde af in 1937. 01.04.1938-01.07.1967

Laatste uitbater. (N u: nr 10, Alberic Schauwbrouck) 257 a Het Zonneke ( = )

Rosalie Van Poucke Kinders De Vreese f :;')

258 Den Thieltenaer ( = )

Geen data bekend. -01.12.1928

(Henri en Hortence) Henri De Coster Georges Pattyn Edmond Desserano Remi Coorevits Modest Parmentier Maurice Verheecke Roger Scheerens (Godelieve Verheecke)

Werd in 1906 herbouwd 01.12.1928-01.05.1933 05.10.1933-14.05.1937 30.11.193731.10.1938 15.11.1938- 29.08.1939 08.09.193905.06.1954-ca 1958 Laatste uitbaters. (N u: nr 50, wed. Roger Scheerens)

Vital Minne Henri Wyckhuys Camille Declercq Eduard Lootens (Elodie De Duytsche) Alouis Popelier (Emma D e Duytsche) Camiel Grymonprez August De Visch (x) Jules Duyck Albert Vande Voorde

-30.04.1902 30.04.1902-01.08.1905 01.08.190515.01.1906 15.01.1906(41.432) 1912 ?-22.07.1913 (44.460) 16.10.1913(44.819) 29.12.1914- 27.12.1918 01.09.1920-04.03.1925 24.03.1925-01.06.1972 Laatste uitbater. In 1972 ge sloopt bij aanleg nieuwe baan. Tot dan liep de baan er haaks overheen ; stond ongeveer waar nu een vlucht heuvel ligt.

145

( Schuiferskapellesteenweg)

Rechts

259 Den Haan ( = )

Constant Brackevelt Triphon Van Quathem Emiei Minne Libor Cocquyt (x)

260 ’t Kloefke

Gustave Vanderiviere Victor Vande Casteele (;:~) (Tecla Casteele) Alfons Neirinck Maurice Minne Georges Desmet (Simonne Devos) De Zonnegroep vzw

Geen data bekend. Geen data bekend. Geen data bekend. 1913 (44.851) Laatste uitbater. In 1972 gesloopt bij aanleg nieuwe baan. Dieper her bouwd als huis. (Nu : nr 1-3 Eric en Oscar Van Dierdonck) 1906-15.03.1911 15.03.1911 -

(41.631) (43.730)

-01.10.1933 01.10.1933-30.07.1968 20.05.1969-23.03.1970 Bleef dan enkele jaren onbewoond. 1975-heden Open op bepaalde uren tijdens weekend. Sedert opening van Kloef 2 in juli 1978 (zienr21 van deze lijst), wordt dit Kloefke gemeenzaam aangeduid als «Kloef 1». (N u: nr 27)

261 Pretoria ( = )

Henri Blondeel Vital Minne Henri Blondeel (::') René Blondeel

-30.04.1902 01.05.190211.04.1907-01.03.1935 01.03.1935-ca 1950 Laatste uitbater. (Nu : nr 41, Herman Missine)

262 De Wandeling ( = ) bijgenaamd « ’t Steertje»

Karei Dobbelaere Mietje Lootens August De Visch Miel Minne (x) Félix Masscho

03.01.1897-30.11.1910 1910 (43.553) 29.12.1914(45.195) 1915 (45.951) ..-ca 1920 Laatste uitbater. Bleef er wonen tot sloping in 1972 bij

146

aanleg vernieuwde baan. (Nu : nr 69, alleen nog een schuurtje) 263 D eSn ep pe( = )

Petrus Huys Vital Huys (x)

-04.09.1914 07.01.1909-15.09.1921 Laatste uitbater. Gesloopt. (Nu : nr 77, Firmin Vanhollebeke)

SIN T-AM AN DSTRA AT 264 Sint-Amand

l.dmond Van Walleghetn (») 1914-22.04.1930 (44.916) JanD eB acker 01.05.1930-12.10.1937 Octaaf Seynhaeve 25.12.1937-15.12.1958 Laatste uitbater. (Nu : nr 31, Gérard De Ruyck)

SIN T-JA N STRA A T

Links

265 ’t Zwijntje ( = )

Jan Van Dierdonck Jules Blaneke ( j Constant Windels Gaston Meulebrouck Adiel De Decker Marcel Van Robays Maurice,Vercamp André Maes Boudewijn Bouckaert Geert Penninck Rudy Van Hecke Wally Vanmaele Simeon Tanghe (Lucienne Hommé)

1893-1913? 1913 ?-01.03.1933 01.04.1933-31.03.1937 01.04.1937-01.04.1939 01.04.1939-01.09.1940 26.09.1941-20.09.1944 25.10.1944-19.07.1952 01.09.1952-01.03.1956 01.08.1956-30.12.1968 30.01.196922.12.1970-10.10.1974 04.10.1974-07.01.1978 01,07.1978-heden (Nu : nr 4 )

266 a De Posthoorn ( = )

Leonie Van Overbeke Jules Blancke Victor Steyaert (Marie Rotsaert) Médard Tijdgat (x)

-1901 08.05.1901Geen data bekend. 1914 (43 Was tevens barbier.

147

* ! 26. «De Getrouwen Haan» (nr. 270b) ten jare 1922. De muziekmaatschappij «De Ware Vrienden» voor hun lokaal, met in hun midden voorzitter brouwer Cyriel Dinneweth. De twee meisjes met de bloemen zijn : links Bertha Le Coûter, rechts Aline Le Coûter. Zittend v.l.n.r. : Dorsan Nolf, René Vande Walle (piot), Cyriel («Saaie») Persyn, René Verbeke («Pulle Beke»), Georges De Vyldere, brouwer Cyriel Dinneweth (voorzitter), Triphon Van Quickelberghe , Staf Heytens, Staf Delannoy. Staande, le rij, v.l.n.r. : onbekend, Gustaaf Vande Walle (grosse-caisse), Germaine Le Coûter (mevrouw Georges Heytens), Urbain Vanbruaene, Cyriel Vandaele, Maurice Lambrecht (likeurhandel), Dobbels ?, Georges Declercq, Adolf Bosteels (sigarenfabrikant), Emiel Verhelst, Stafke («Boerke») Lauwers, De Preetere («Peut-être) (met bolhoed), Frits Vande Weghe, Margriete Le Coûter. Staande, 2e rij, v.l.n.r. : Georges Heytens, onbekend, Maurice Van Quickelberghe, Jozef Van Quickelberghe, Petrus Vande Wiele, Camiel Le Coûter, Maurice Billiet, Baziel Lambert, onbekend. Staande, 3e rij, v.l.n.r. : Richard Van Quickelberghe, Michel Den Doncker («Pulleke Donckers»), Walter Dierckens, onbekend, Petrus De Grande, Adiel Vande Walle, Gaston Vande Weghe. Emiel Vercruysse, Arthur Lam brecht, R. Vansteenkiste, Marnix Vande Walle. In het dakvenster : André Le Coûter. (Foto in het bezit van Madeleine De Vyldere. Namen in 1979 opgegeven door Adiel Vande Walle, spelend lid van de harmonie, wellicht de enige overlevende van deze foto).

Henri Devos (Maria Coorevits) Lieve Devos (fa Henri) Pharaïlde Devos (fa Henri)

-12.07.1939 06.07.192824.04.192912.07.1939 Werd dan vernieuwd :

Leon De Vooght Adiel De Decker

27.12.193905.06.1940 01.09.1940- .06.1962 Laatste uitbater; bleef er evenwel wonen. Tot 1939 was er een openbare waterpomp.. (N u: nr 8, Adiel De Decker)

267 a Den Olifant ( = )

Hector Poublon Cyriel Vanden Berghe Charles Rosseel-Beke

Geen data bekend. 10.12.1904-1906 1906

(4-1903) (40.744) (41.542)

b De Kuiperij

Remi Poublon (*) (§) Simonne Poublon (fa Remi)

25.09.1909

(43.447)

b ’t H of Van Commercie

268 De Nieuwe Kroon ( = ) Edmond Wattyn August Kerckhove (x)

-heden (Nu : nr 14) -1907 1907-10.07.1919 Was tevens «spekkenbakker». Laatste uitbater. (Nu : nr 28, Bertrand Vandevoorde)

269 Café Beige

Wed. Charles Boulez (§) Jules Vincke Michel Verstraete (x)

1903-1905 (40.337) 1909 (43.185) 1911 (43.620) Laatste uitbater. In 1918 zeer zwaar beschadigd. (Nu : nr 38, Maria Provijn, hoek met Kalverstraat)

270 a De Velomakerij

Camiel Verhelst (*) (§)

1907

(41.927)

1913

(44.590)

b De Getrouwen Haan Camiel Le Coûter («Stijn») (Lmerence Verhelst, fa. Camiel)

149

André Le Coûter

15.05.1946-31.12.1970 Laatste uitbater. Was tevens garage (eerst moto’s Gilet, dan auto’s B.M.W.) (N u: nr64, wed. André Le Coûter)

Henri Ver Eecke (§) Henri De Keukelaere («Neetje Pit») August De Busschere Constant Sanctorum

1903 1905

(40.413) (41.101)

1905 1906

(41.350) (41.818)

b De Blanke Zon

Andréas Bruneel

1909-1910

(43.184)

c ’t Zwart Hondeke

Henri I)e Keukelaere (\) («Neetje Pit»)

1910-01.01. 1927 Laatste uitbater. (Nu : nr 72, Paul Vander Plaetse)

272 Keizer Karel

Guide Lambrecht

26.10.1973-1'leden Opende hier een nieuw café bi) sloping van het huis nr 84 (zie nr 2 72 b:is e v;m deze lijst) en behit‘ld de zelfde naam. (Nu : nr 78)

272bis a Keizer Karel

Henri Mervillie (§) Camille Du Pont (:{'J

271 a De Kloef

150

b De Wagenmakerij

Charles Van Oost

c Keizer Karel

René Steen Maurice Van Quickelberghe (Victorine Steen) Camiel Vannieuwenhuyse Michel Allaert-Bruneel (Clara Bos) Georges Lybaert Guido Lambrecht

01.05.1906-

.08. 1903 (41.632)

1919?

(46.878)

03.05.192119.01.1923-

(49.232)

01.09.193Q-05.il. 1934 01.02.1934-29.12. 1937 08.01.1938-01.02. 1969 01.02.. 1969-26.10.1973 Werd gesloopt in 1973 voor verbreding Pontstraat (nu Pontweg) en opgenomen in de straatbedding. Hij verplaatste zijn café naar nr 78 (zie nr 272 van deze lijst.)

273 De Rozenboom ( = )

Arthur Van Thieghem (* )

Geen data bekend. Geen data bekend. 31.01.1893- (+ 10.04.1944)

(Leonia Lannoo) (Maria Coppens) Médard Vroman

01.01.1936-31.12.1970

(Irène Van Thieghem, fa. Arthur)

Laatste uitbater. Bleef er wo nen tot sloping op

Henri Vermeire Clement Van Tieghem

23.10.1971. (N u: nr 138, achteruit opgetrokken nieuwbouw M. Verleye)

(Sint-Janstraat)

Rechts

(D ’Hespe: zie Hoogstraat, nr 85 van deze lijst) 275 Den Bonten Os ( = )

Wed. Constant De Bruyne

Jules De Bruyne (fs Constant)

276 De Rode Poort ( = )

277 Naam onbekend

Geen data bekend.

( + 13.05.04) 14.06.1904-31.08.1921 Laatste uitbater. (Nu : nr 11, Joseph Verstraete)

Constant Buydaert Emiel Buydaert (fs Constant) Gérard Heytens

1883(+12.09.14) 27.12.1910-01.11.1950

Henri D eja eg h e r(x)

Geen data bekend.

01.11.1950-01.01.1970 Laatste uitbater. (N u: nr 13, Norbert Persyn)

Was ook winkel. Bleef er wonen tot 28.02.1931 (Nu : nr 29, Hubert Thant) 278 a Het Kruis van Bourgogne (= )

Victor De Rammelaere

-01.08.1901 Alphonse Meirhaeghe 25.10.1901 Emile Van Wonterghem 14.02.1903 Charles Boulez (of wed. ?) 24.12.1903 Antoine Strack 05.12.1906 (Later brouwer op de Markt) Remi Van Houtte 24.10.1907 Was toen St. Janstraat 55.

151

27a. Café «De Rooseboom» (nr. 273) tijdens of kort na W.O.I. Vooraan, v.l.n.r. : Ar thur Van Tieghem, uitbater /Henri De Keukelaere, gezegd «Neetje Pit», uitbater van café « ’t Zwart Hondeke» (nr. 271c), kloefkappersbaas / Joseph Hovaere, zijn knecht. Op de achtergrond, v.l.n.r. : Joseph Musschoo en een onbekende. Rechts op de foto de molenwal van de Rooseboommolen, gesloopt juist voor de eeuwwis seling; de wal werd nooit afgedolven; nu staat het huis van Fr. Vancraeynest erop. Het wit bordje onder de dakgoot is een Duitse wegwijzer. Links daarvan is, bij scherp toezien, een uithangbord zichtbaar; daarop stond gebeiteld : «In den Rooseboom verkoopt men drank». (Foto in het bezit van Medard Vroman, laatste uitbater).

I — B > B IW*

iv w >

OOSEHOON

SS*t'

\ EKKOOPT MEN DR

27b. Een later uithangbord, met dezelfde tekst, wordt nu nog bewaard door Medard Vroman. (Foto Philippe De Gryse, 1977).

Waarschijnlijk op dezelfde plaats kwam in 1913, nieuw gebouwd :

De Nieuwen Haan

Triphon Van Quathem (’:')

1913

(44.849)

(S) (Lisa Braeckevelt , dochter uit «Den Haan», zie nr 259)

279 De Koeivoet ( = )

Henri Blondeel (*)

280 Het Paradijs ( = )

Joannes De Vreese Joseph Van Dierdonck Alouis Vande Putte Jules De Paepe Alouis Vande Putte

281 Het Hondje

Joseph Van Dierdonck Jan Huys (x)

Woonden er tot 15.01.1933. (Nu:nrs 51 Jozef Verkest en 53 Jerome Verhuist) -06.01.1932 Enige uitbater. Was tevens kleine boerderij. (N u: nr 115, K. Van Vooren)

-29.03.1909 04.1908(42.485) (43.434) 1910 1913 (44.600) (44.801) 1913 -20.02.1925 Simeon («Stijn») Verbeke (:S) Laatste uitbater. (Nu : nrs 123, Luc Vandenberghe en 125, onbewoond) 1911-1915 Geen data bekend. Laatste uitbater. (N u: nr 145, Madeleine Ver Eecke)

SIN T-M ICH IELSSTRA AT Links 282 Sint-Michel ( = )

M. Louise Van Overschelde (haar man, De Smet, was in Amerika) Theophiel Lievens Edmond Tack (x) (Silvie Lievens) Paul Christiaens («Paul uit den Achtkante»)

Geen data bekend.

Geen data bekend. 1910-1930

(43.537)

1930-ca 1940 Laatste uitbater.

153

Bleef er wonen tot aan zijn overlijden op 06.02.1953. Er stond een openbare pomp. Gesloopt. (N u: nr 50, Paul Waüters) 283 a De Lancier ( = )

Jules Van Landuyt

-1904 Bouwde dan aan de overkant een smisse en café en nam de cafénaam mee (zie nr 288)

b De Vlaamse Brouwerij

Wed. Félix Bourgeois 1904 Constant Vander Meeren (x) 1909 Hector Baert 919? Dorsan Nolf 1933-1937

c Het Boldershof

Severin Mestdagh

1937-15.03.1950

d Titan

Oscar De Vooght

01.04.1950-10.12.1956 Laatste uitbater. (Nu : nr 54, Noël De Bruyne)

284 De Patisserie

Gabriel Daenens

1945-28.02.1952 Enige uitbater. (N u: nr 84, Alouis Defour)

285 De Nieuwe Sint-Michel Gustaaf Van Steenkiste (§) François Vande Walle (x) Georges Braekevelt

1906

(41.895) -1929 13.04.1929-15.04.1933 Laatste uitbater. Vormt de scherpe hoek met de Luchtbalstraat. Het levensgroot St. Michielsbeeld dat boven de deur prijkt, werd er geplaatst door dhr Donego, schoenfabrikant en eigenaar van de huizenri) in de Luchtbalstraat. (N u: nr 88, Gontran Lambert)

( Sint-Michielsstraat)

Rechts

(40.786) (43.138) (48.225)

(D e Sportcentrale: zie Ieperstraat, nr 102 b van deze lijst) 286 Het Gildhof

Adiel De Keyzer

1904-1914 (Nu : nr 9, stadsschouwburg Het Gildhof)

287 De Landsman ( = )

Triphon Verbrugge Jules Verbrugge

-1908 1908-1922 Laatste uitbater. (N u: nr 19, anex winkel Tytgat)

288 De Lancier

Jules Van Landuvt^' ) (§)

1904(40.788) Kwam van de overkant (zie nr 283 a) Enige uitbater. (N u: nr 35, Anthime Vande Weghe)

289 De Vlaming

Alphonse De Blaere

1903

Paul Taek (::')

Geen data bekend.

Richard Tack

-1950 Laatste uitbater. Bleef er wonen. (Nu : nr 37, Pol Tack)

290 Au Passage

Paul Detheoux Henri Vande Weghe

('■')

(40.430)

1903 (40.234) 1912 (44.130) Laatste uitbater. (Nu : nr 41, Justine De Wulf)

291 De Klauwaert ( = )

Henri Dupont Jules Wittevrongel

Geen data bekend. Geen data bekend. Laatste uitbater. (Nu : nr 47, Maurice Maertens)

292 a ’t Gildhof ( = )

Camiel Dupont

1893-1912

Richard Missant (x) (Garde Missant)

.05.1907-31.12.1921 Laatste uitbater.

b De Stad Brussel

(N u : nr51, onbewoond)

155

293 Dc Nieuwe Vlaming

Louis-Napoleon Taek (§) Allons Van Heeke (x) ( « Pier Van Heeke » )

1903 1912-01.10.1938

(40.429) (44.447)

Laatste uitbater. (N u: nr 57, Rudi Verloove)

294

Alfons Braet (§) (Hortence Ameye) Eduard Clincke (x) Jan Nolf

1911 (43.743) 01.05.1928-15.04.1934

b Sportrevue

Omer Willemyns Hermin Strobbe

01.05.1934-30.05.1938 11.07.1938-28.02.1943

c Toulon

Adiel De Coster Theophiel Adens

01.03.1943-01.12.1953 01.12.1953-04.04.1955

d Waregem

André Bossuyt Alphonse Van Massenhove (Simonne Devos) Alphonse Van Massenhove

01.04.1955-04.02.1963 01.06.1963- 07.02.1964

a De Reisduif

295 Naam onbekend ( = )

Jules Vande Walle

1904-1911

(40.607)

31.03.1964- 01.05.1966 Laatste uitbaters. Lag naast « ’t Gangske». (Nu : nr 81, Ronny Denys) -17.02.1906

Laatste uitbater? (Nu :nr 87, Omer Houtteman) 296 Naam onbekend ( = )

Jan De Metsenaere

-03.02.1903

Laatste uitbater? (N u: vermoedelijk nr 115, Walter Vercruysse)

STA TIO N SBERM 297 Cosmopolite

156

Remi Van Daele (§) Georges Van Renterghem Emile Coffé Maurice Biebuyck Arthur Brigée Vrouw Delporte (SAT) (Barbara Mincke) Adolf Bruneel

1911 09.11.191107.11.191202.11.1915-

(43.943) 30.10.1912 (44.398)

10.08.1921-01.01.1924

01.04.1924-13.11.1930 1933-01:11.1953

298 Café Moderne

Félix Devos

01.02.1954-01.01.1957 Laatste uitbater. (Nu : nr 2, Freddy Dumou lin)

Modest Saelens (*) (§)

1907 (42.090) Laatste uitbater? (N u: nr 6, Werner De Bels)

August Deprez Wed. August Deprez (::‘) Camiel De Vlieger Gezusters De Vlieger

-29.03.1908 29.03.1908-16.02.1920 25.10.19191947 -01.07.1960 Laatste uitbaters. Gesloopt 1970. (N u: nr 1, garage Goethals en appartementen, hoek met Stationsstraat)

STA TIO N SPLEIN 299 L ’Avenir ( = )

300 Au Duc de Brabant ( = ) Guillielmus Biebuyck

301 a L ’Univers ( = )

b Telstar

Wed. Edmond Allaert (Mietje Van Oost)

-1904 Laatste uitbater? (N u: nr 4, wed. Gérard Van Glabeke) ('■)

Christiane De Deurwaerder 19.10.1968-heden Vormde destijds hoek met de (nu verdwenen) Stocktstraat. (Nu : nr 5)

302 a Café Du Commerce Ernest De Metsenaere (§) Joseph Uebusscnere b De Sportwereld

-1921 Enige uitbaatster? Er lag een weegbrug. Na haar, gesloten als café. In 1968 heropend als:

Triphon Lecat Edmond Bruneel (Matje Meurisse) Jules De Decker

1905 Ueen data DeKencl.

(41.202)

-20.04.1930 16.05.1930-18.02.1953 01.03.1953-01.06.1979

157

28. Tieltse arbeiders door de Duitse bezetter tijdens W.O.I. opgeëist om te werken aan de spoorweg, hier tijdens een rustpauze voor café «L ’Univers» (nr. 301a). Op deze foto konden we niet méér dan twee personen herkennen : de 2e, v.l.n.r., zittende persoon is Constant Ameye, de 5e is Ver Eecke («De Vetten»). Bemerk dat de meeste mannen klompen droegen, duidelijk het schoeisel van die tijd, en dat de ge bruikelijke drank bruik bier was. Het huis op de achtergrond is café «De Veehan del» (nr. 219b). (Foto in het bezit van Julien Verbrugge).

(Margriet Fonteyne)

303 a Au Progrès ( = )

b Concordia

304 Hôtel des Flandres

305 a Grand Hôtel de la Gare ( = ) b Grand Café de la Gare bijgenaamd «De Koolzak»

Wed. Emiel Declercq Cyriel Baekelandt [■ .miel Deprez (x) Wed. Fmiel Deprez (Clara De Decker) Alouis Bouckaert (Georgette Beckaert) Bernard Vanneste Julien Hoste August Van Wassenhove

Albert Pauwels (§§) (*) Wed. Jules De Decker Jerome De Soete

Georges Declercq (*)

Georges De Jonckheere Emeric De Coninck Médard De Cuypere Jerome Spiessens Willy Blancke

Laatste uitbaters. Lag tot 1970: Stocktstraat 6. (N u: nr 6, winkel Dirk Vansteenkiste) -14.02.1910 1910 19.10.1915(46.097) -01.12.1954

01.03.1955-15.02.1957 15.02.1957-11.12.1958 01.05.1959-15.09.1966 17.03.1967-12.08.1967 Laatste uitbater. Er lag een weegbrug. Gesloopt in 1971 bij modernisering Stationsplein en in wegenis opgenomen. Santen met « ’t Sportpaleis» (zie nr 219 d) vormde deze eigendom de scheiding tussen de (nu verdwenen) Stockt straat en de (nu eveneens verdwenen) Spoorweglaan; het geheel is nu Stationsplein. 1913

(44.721)

1919-1929 15.12.1928-01.12.1965 Laatste uitbater. (Nu : nr 17, afdeling Atheneum, hoek met Stationsberm) -13.10.1921

15.10.1921-01.06.1951 30.07.1951-07.10.1953 01.10.1953-12.11.1959 01.05.1960-16.07.1963 16.07.1963-15.05.1965

159

29. Vier cafés op één foto : links «Terminus» (nr. 306b), met dan slechts één verdieping, en een «antieke» benzinepomp ernaast. Aanpalend : Café «Groeninghe» (nr. 324a) en «Hôtel de la Boucherie» (nr. 323). Rechts : «Hôtel L ’Avenir» (nr. 299). Zie nog : de merkwaardige elektriciteitspaal en de acaciabomen die aan weerszijden van de «Nieuwe Statiestraat» waren aangeplant. (Zichtkaart in het bezit van Georges D ’haveloose).

Jerome Spiessens Agnes De Witte

15.08.1965-29.06.1966 01.06.196701.05.1968

André De Jonckheere

01.05.196830.08.1969 Laatste uitbater. (N u: nr 18, Bureaus Kadas ter, hoek met Stationsberm)

306 a Hôtel de la Gare

Jules Schauwbrouck Daniel Hollebeke (Georgine Monserez)

01.08.1929-17.07.1931 11.12.1931-01.03.1934 (SAT)

b Hôtel Terminus

Edgard Maes Cyriel Debels André Seynhaeve Robert Vandenbulcke Maurice Declercq (Yvonne Bouckhout)

17.03.1934-29.02.1936 29.02.1936-28.02.1943 02.03.1943-18.06.1948 30.06.1948-15.05.1961 20.05.1961-31.12.1977

c Café Terminus

Yolande De Schrijver

01.01.1978-heden (Nu : nr 21, hoek met Stationsstraat)

STA TIO N SSTRA A T

Links

307 Feestpaleis

Roger Lecat

Dorsan Nolf

01.01.1926-24.12.1936 Was voordien al zaal «A Cappella», maar zonder drankgelegenheid. R. Lecat hield er ook cinema tot hij in 1936 de «Movy» opende. 24.12.1936-01.01.1960 Laatste uitbater. (N u: nr 6, deel St. Jozefsinstituut. Er is nog een ach terliggende feestzaal,)

308 (Cremerie) Mokka

Valère Wyffels Gaston Ameye

15.08.1934-01.05.1952 01.05.1952-heden Evolueerde onder hem van cremerie en café tot restau rant. Is nu alleen nog restau rant.

(Nu : nr 14)

161

30. Dit is een foto van de in aanbouw zijnde zaal «A Cappella». In 1921 gebruikte architekt Valère Lievens deze oude foto om er een schets op te tekenen van de opdracht die hij had uit te voeren : de bestaande zaal voorzien van een conciergerie op de verdieping en van een café op het gelijkvloers; het werd het Feestpaleis (nr. 307). Op de achtergrond ziet men café «De Gaaipers» (nr. 349) in de Vredestraat. (Foto in het bezit van Edgard Lievens).

309 a Au Faubourg ( = )

Richard Claeys Gustave Van Steenkiste

1897-1901 03.12.1901-1902

b Café du Sport

Leon Buysse (§)

1911

c De Meubelmakerij

Camiel Gurdebeke (x)

-01.09.1930 Laatste uitbater. Was in 1930 reeds als café gesloten. (Nu : nr 38, Gérard Vandecavey, hoek met Kroonstraat)

Camiel Van Daele (§) Hector Leys (x) Camiel Lambrecht Valère Wyffels Daniël Missant Camiel Neirinek Wed. Oscar Popelier Gérard De Boever Alouis Bouckaert Albert Heyerick Alphonse Van Massenhove (Simonne Devos)

1903 (40.241) 1909-01.07.1933 01.07.1933Geen data bekend. 30.10.1934- 01.06.1937

310 Den Tamboer

311 a Café du Nord ( = )

(44.019)

30.06.1937-30.06.1943

01.07.1943-01.05.1956 01.05.1956-18.12.1958 01.01.1959- 01.08.1960 05.09.1960- 01.01.1961 01.01.1961- 25.01.1962 Laatste uitbaters. (N u: nr 50, Gabriël Casteleyn)

Virginie Seynhaeve (Wed. Neirinek) Aimé Neirinek (*) (fs. Virginie Seynhaeve).

Geen data bekend. (4-23.07.1909) Geen data bekend. (4-15.10.1924)

b Acht-uren-huis

Silvie Rommel (een schoonzuster) Margriet en Augusta Neirinek (fae Silvie Rommel)

Geen data bekend. (4-17.07.40) -14.01.1952 Was lokaal ACOD

c Métropole

Valère Wyffels

01.05.1952-01.09.1965 Was café-restaurant. Tot dan was er altijd een achterliggende zaal. Nadien Volksbeenhouwerij, dan « Doe-het-zelf».

163

d De Postiljon

Mare Ameye

.09.1976-heden Alleen restaurant. (N u: nr 70)

(L ’Avenir: zie Stationsplein, nr 299 van deze lijst.)

(Stationsstraat)

Rechts

312 De Leeuw Van Vlaanderen ( = )

Henri Van Dierdonck Jules De Decker Charles Van Overbeke («Karei Wante») Theophiel De Croix (§) Joseph Martens Joseph Hommé

313 a De Harmonie ( = )

Geen data bekend. -1901 18.10.1901- .05.1904 1906 1909 1913 Laatste uitbater. (N u: nr3, Norbert Meester)

(41.502) (42.913) (44.699) De

Arthur Haeck Theophiel Verbeure Adolf Bruneel Gustaaf Tollenaere Henri Vanraepenbusch Jan Vande Voorde

-vermoedelijk 1918 1918-1920 01.07.1922- 05.03.1923 20.08.1923- 01.11.1929 01.11.1929-18.05.1932 15.05.1932- 04.02.1959 Nadien heropgeknapt.

Bertha Devolder

04.02.1959( + 18.03.80) Laatste uitbaatster. (N u: nr 7, onbewoond)

314 Het Boldershof

Van Hollebeke Theophiel Verbeure

Geen data bekend. -1918 Zwaar beschadigd. Gesloten als café. (N u: nr 9, onbewoond)

315 a Het Zwart Paard

Camiel De Busschere

1906

Camiel Van Walleghem (x) Alphonse Deblauwe Henri Van Raepenbusch Vital Vande Walle

1914 (44.946) 1919-01.05.1931 15.05.1932- 15.10.1934 15.10.1934-20.01.1935

b Den Nieuwen Ijzer

b De Nieuwe Pluim

164

(41.752)

c De Sportvriend

August Verhaeghe («Mijnheer August»)

02.04.1935-01.08.1960

d Madison

Gabriel Penninck (Simonne Planckaert) Gabriël Vande Walle (Nicole Caron)

01.11.1963-05.08.1970

Camiel Demoor (§) Triphon Lecat (x) Victor Monteyne Jules Fonteyne (Martha Linclau) Félix Devos Georges Devos (M. Josée Gaytant)

1903 (40.412) Geen data bekend. 1919?-31.06.1940 01.07.1940-19.11.1956

316 ’t Schuttershof

317 a Café de l’Union ( = ) Edmond Missant Jean Pirron Jozef Maes

15.12.1970-27.03.1978 Laatste uitbater. (N u: nr 11, sinds 1978 onbewoond)

01.01.1957-01.09.1962 12.09.1962-heden (N u; nr 13) Geen data bekend. -31.10.1902 1902 (39.994)

b Le Renaisien

Emiel De Kevzer (:: )

1910

c Den Ijzer

Kinders Coffé Maurice Bourgeois Daniël Van Walleghem Jerome Maes Remi Laethem

vermoedel. 1920-01.03.1927 02.03.1927-04.02.1959 04.02.195901.04.1960 01.04.196023.12.1972 11.01.1973-heden (Nu: nr 19) Duivenlokaal «Exelsior».

Roger Lecat Dorsan Lecat (Emma Van Parijs) Rik De Blauwe

24.12.1936-31.07.1951 01.08.1951-01.06.1977

318 Movy

319 De Beenhouwerij ( = )

Oscar Declercq (*)

(43.421)

22.08.1978-heden Er is een achterliggende cinema- en feestzaal. (Nu : nr 25) -10.08.1924 (SAT)

Enige uitbater. Was ook beenhouwerij. (Nu : nr 35, Bernard Dumon)

165

31. De Sint-Elooisgilde «Vereenigde Metaalbewerkers, Thielt» voor café «De Yzer» (nr. 317c) in 1932. V.l.n.r. : Ie rij : Florimond Verhuist, Emeric Verhuist, Camiel Verhelst, Arthur Rosseel, Adolphe Rosseneu, Jules De Soete (deken), Frits Rosseel, Leon Daenekindt, Severin Mestdagh, Alberic Billiet, Georges Demeester, Cyriel Crop, Richard De Deurwaerder. 2e rij : Frits Vande Weghe, Michel Den Doncker, Richard Van Quickelberghe, Maurice Van Quickelberghe, Michel De Vliegere, Lucien Steyaert, Joseph De Vlieger, Triphon Van Quickelberghe, Georges Ide, Maurice Lampaert, Adiel Vande Walle, Oscar («Kootje») Declercq, Leon Declercq («Eske»), Gustaaf Bourry, Marcel Verhelst, August Heytens, Willem Missant, Prosper Vanhoutte, Marcel De Soete (fs. Jules), Jules Tack, André Le Coûter, Joseph Van Quickelberghe, Alfons De Maeght, Emiel Desmet, Walter Dierckens. 3e rij : Maurice Bourgeois (lokaalhouder), Fontje (Delannoy ?), onbekend, Emiel Vandaele, Joseph Hoste, Remi Hoste (fs. Joseph) Achiel Maes (standaarddrager), onbekend, Marcel Hoste (fs. Joseph), Joseph De Vlieghere, August Van Gelder, Prosper Vansteenkiste, Maurice Billiet. Bovenaan : onbekend : Joseph Verheye, Albert Vanderiviere, Joseph Claeys, Félix Huys, Eugène Verheile. (Foto uit het archief De Roede van Tielt, fonds Aimé Declercq).

320 Café Français

Edmond Missant (§) 09.02.1905(41.329) Arthur Vander Meeren 1908 (42.201) Richard Braekevelt (*) 1912 ( 44.471) (dochters Jenny en Ruphina)Laatste uitbaters. (N u: nr 43, Johan Callens)

321 a Au Faubourg

Charles De Duitsche Henri Den Doncker

b A L ’Opéra

322 a Den Tamboer ( = ) b De Gouden Duif

19051910

(43.466)

Aimé Neirinek Geen data bekend. Silvie Rommel Geen data bekend, (schoonzuster A. Neirinek) Marguerite Neirinek Geen data bekend. (fa Silvie Rommel) Laatste uitbaatster. (N u: nr 79, Noël Baert) Camiel Van Daele Victor Claeys Hector Leys Camiel Vander Meeren Arthur Desseyn (X)

-1903 30.04.041905-1909 1909

(40.411) (41.077) (43.025)

1909

(43.135)

Laatste uitbater. (N u: nr 89, Christiaan Van Pares ) 323 Hôtel de la Boucherie

Oscar Deelereq Aimé Deelereq (fs Oscar)

10.08.1924(SAT) -30.03.1958 Laatste uitbater. (N u: nr 103, Transport G. Dhondt)

324 a Groeninghe ( = )

Charles-Louis Van Daele Petrus Tytgat Adiel Monserez (*) Wed. Edmond Allaert (Mietje Van Oost) Maurice De Soete Maurice Vande Walle Severin Mestdagh

- .09.1907 1907 (43.305) Geen data bekend 1921-15.01.1925

Emiel Coffé Jerome Spiessens

15.07.1940-01.07.1954 10.09.1954-01.05.1960

b Het Nieuw Paradijs

15.01.1925(SAT) -01.09.1936 01.09.1936-05.01.1938

167

32. De Lustige Bolders in 1903 voor café «Den Tamboer» (nr. 322a). Vooraan met het bordje («Maetschappy de lustige bolders, 1909, Thielt») : Victor Monteyne. Zittend v.l.n.r. : Achiel ..., gezegd «de Pé», broer van de moeder van Henri Wielfaert / onbekend / Aloïs Vercruysse («Pekske») / onbekend / onbekend / Achiel Vanden Bussche, uitbater van «De Vrede» (nr. 122a) / Jules Ghekiere, later uitbater van «Het Zonneke» (nr. 135) / Camiel Vandaele, lokaalhouder / Arthur Goethals «Blekske») / Cyriel Vander Beken / Maria Vander Beken, zuster van voorgaande en echt genote van Camiel Vandaele. De twee mannen zittend uiterst links en uiterst rechts zijn gehandikapt en houden hun okselkruk vast. 2e rij v.l.n.r. : de eerste vier zijn onbekend / Adolphe Verhamme / Frans Kerckhove / Alphonse Vander Beken / Jules Vande Walle («Scheetje») / Henri De Grande / onbekend. Laatste rij : onbe kend / onbekend / Henri Van Daele / Alphonse Vande Weghe / Jan Seynhaeve / Charles Vande Kerckhove / onbekend / Ivo Acx (hij was «garde») / Arthur Haeck / Charles Vande Walle / Louis Ghekiere / Onbekende, maar was kunstsmid en familie van de uitbater. (De meeste personen werden herkend door Urbain Leys). (Foto in het bezit van André Monteyne).

33a. Een duidelijke foto van «Hôtel De La Boucherie» (nr. 323). Het rechtse gedeelte was «kruidenierswinkel», met afzonderlijke toegangsdeur. (Zichtkaart uit het archief De Roede van Tielt, fonds Aimé Declercq).

33b. Datumstempel van het «Hôtel De La Boucherie». (Uit het archief De Roede van Tielt, fonds Aimé Declercq).

HOTEL BOUCHEm j 'H NOV1942 T H IE L T

c Europa

Lucia De Paepe Adhémar De Paepe (Suzette Hellyn) Annie De Graeve Guido Desmet

25.08.196201.07.1963-

Albert Acx Michel Desmet Albert Heyerick Wed. André Wullaert

01.08.1955-29.04.1959 12.05.1959-09.11.1960

30.06.1963 04.06.1976

04.06.1976-24.08.1978 01.02.1979-heden (N u: nr 105)

STED EM O LEN STRA A T 325 a De Watertoren

b ’t Pompierke

STO K ER IJSTR A A T

Marcel Lemey

01.01.1961-01.11.1964 05.06.1965-14.04.1967

01.01.1972-heden (Nu : nr 12, hoek met Volderstraat)

Links

326 In Schuiferskapelle ( = ) August Devos («Krikke Vos»)

Geen data bekend. (N u: nr 6, Cvriel Lagaisse)

327 De Jager ( = )

-1904? 30.06.1904- 30.10.1905 (40.620) 01.11.1905- 01.02.1906 (41.359) 01.02.1906- 15.04.1909 23.04.19091916 (42.914) Laatste uitbater. Maar bleef er wonen tot 31.12.1926. (Nu : nr 28, Madeleine Arickx)

Adolphe Maes-Bardoel Gustave Vande Riviere Henri Vanden Bussche Eduard Van Rolleghem Victor Vander Meeren (x) («Glorieutjes»)

328

170

De Velodroom

Stanislas Macs (*) (§) («Stenne Graeve») Gustaaf Van Coillie Adolphe Maes-De Vriese

1909

(43.066)

1911 (43.643) 1912-15.08.1933? (44.413) Laatste uitbater. (Nu : nr 58, Gillis Hellebuyck)

3 29 Het Sportplein

J an Gelande (§)

(Stokerijstraat)

Rechts

1911 1915? (43.797) Enige uitbater. (N u: nr 72, Jan Christtaens).

(De Kom: zie Wingenestee we", nr 369 van deze li|st) 330 De Hippodrome

Camiel Van Thournout (x

1908-26.07.1936? (42.682) Enige uitbater. Gesloopt augustus 1972. (Nu : nr 9, Eric Ollivier)

331 De Vlaamsche Leeuw

I emand I.anipaert Victor I akiere (:: ) Jules Morbé Mielke De Jaegher

1903-01.11.1911 02.11.1911(44.020) 07.11.1919-01.10.1933 15.10.1933(4-04.04.69) Laatste uitbater. Gesloopt augustus 1972. Vormde spitse hoek met vroe gere Kapellestraat. Gedeelteli|k opgenomen m wegenis.

332 St.-Cecilia

Leonard Desserano (§) Jules Morbé (!:') Jules Houttekier («Jules de guide») Jules Vandamme ( « Loeten » ) Jules De Backer

1909 (43.084) Geen data bekend. 01.05.1920-15.09.1932

333 De Velo

Camiel Minne (§) Fernand Lampaert (x) Camiel Minne Camiel De Soete-Nolf

01.10.1932-01.02.1935 06.02.1936-31.05.1960 Laatste uitbater. Gesloopt augustus 1972. Vormde hoek met Oude Kapellestraat. Opgenomen in wegenis. 1911

(43.698) -01.11.1919 01.02.1920-25.08.1925 20.08.1925-14.09.1934 Laatste uitbater. (N u: nr23, Roger Loontjens. Ligt in dat deel van de Stokerijstraat dat vóór de

171

aanleg van de ringlaan een stuk was van de Kapellestraat) (Den Haene: zie Schuiferskapellesteenweg, nr 259 van deze lijst)

STOKTM OLENSTRAAT 334 a ’t Steentje

Gustaat Den Doncker

(§)

1909-01.02.1929 (40.947 )

b Montaleux

Marcel la Vuylsteke

c ’t Steentje

Michel Wullaert Karei Van Maele

15.08.193225.12.1933 25.12.193317.04.1944 Laatste uitbater. (N u: nr 1, opslagplaats Erta, hoek met Grote Hulststraat)

Antoine Houttekier (§) Louis («Wieten») Tuyn (x)

1912 1912

Ivo Wullaert 1élix Goethals (« I elïx van ’t Zwartjes»)

19.03.1920-10.12.1926 15.02.1927-19.02.1940 Laatste uitbater. (Nu : nr 3, opslagplaats Erta)

Victor Homme (x) (« I eût re» ) Jules Hommé (Elisa Parmentier)

1913

335 a De Meersch

b De Gentenaar

336 De Vos

-15.08.1932

(44.061) (44.412)

(44.653)

Geen data bekend. -01.11.1934 Laatste uitbater. (N u: nr 31, Maurice Devos)

TRA M STRAA T 337 De Tramstatie ( = )

Jules Verbeke

338 Taverne Amicitia

Maria Dierick

172

)

-1919 Laatste uitbater. (N u: nr 4, Gaspar Demeyer) 05.07.1980-heden (N u: nr 10, deel NCMV-gebouw 1

339 De Vos ( = )

August Devos Denis Geuten (x) Joseph Soenens (Bertha Geuten)

Geen data bekend. Geen data bekend. 04.02.1921-15.07.1923 Laatste uitbaters. (Nu : nr 12, wed. Herman Bogaert)

(De Vlaamsche Duif: zie Pontweg, nr 230 van deze lijst.)

A. VA ND E VYVERELAAN 340 ’t Paviljoentje bijgenaamd ’t Vissershuizeke

Raoul Vande Voorde (Nelly De Grande) Eric Penninck (Christina Samijn) Willy Debel (Caroline Van Paemel)

01.04.1972-30.06.1975

André De SI onver ( I.mda Tibackx )

01.07.1975-

31.12.1975

01.04.1976-

31.07.1976

01.09.1976(N u: nr2)

heden

V IJFPA ÇH T G O E N STRAAT 341 De Lindeboom ( = )

Joannes Vande Voorde Henri David Jules Cl.terhout (:: )

Geen data bekend. 1906 (41.589) 1906-1922 (41.596) Laatste uitbaters. (Nu : nr 9, onbewoond)

342 De Bergmolen

Henri De Meulenaere f ::') (§) 1911 (44.197) Alphonse Wittevrongel 18.09.1917-01.04.1937 (Elisa De Meulenaere) Adiel Dobbelaere 01.03.195001.11.1951 Gustave Monserez 10.11.1951- 31.12.1960 Laatste uitbater. Bleef er wonen na de sluiting. (Nu : nr 40, Luc Biebuyck, Hoek met Nachtegaalstraat)

343 De Kwakkel

Geen uitbaters bekend.

Tot na de eeuwwisseling. Brandde in 1926 (?) volledig uit. Werd nadien gesloopt. Grond is ingenomen door hoeve :

173

(N u: nr 28, André Seynhaeve) (Den Ouden Naehtega.il: was grondgebied Pittoni.)

V IJV ERSTRAA T 344 a Den Hazewind ( = )

b Den Opera

Ernest Delie Jozef Bardoel Henri Bogaert Leo Lambrecht Kinders Bossaert («De Kletsebillekes») Camiel Van Hollebeke Jules Wittevrongel

-1902 1903 1907 09.01.19081910

(40.077) (42.095) (43.237)

1912-1913 04.09.1913-

Arthur Debie

1914-1916 (45.186) Laatste uitbater. (N u: nr 4, Maurice Neirinck)

345 Jan Breydel

Désiré Vereruv sse (\ )

23.11,1910-ca 1922 Bleef er wonen tot 03.03.1926. Enige uitbater. (N u: nr 10, August Pelgrims)

346 a Dendermonde

Remi Wanzeele («Taxi») (Maria Eeckhout)

01.10.1924-01.07.1926

Daniël Hollebeke (Georgine Monseré) Ivo Devos Oscar Hellyn («Carius») Edmond Lecat Jozef Van Walleghem Michel Wullaert Félix Windels Omer Braekevelt (Wielrenner «Belleke») Victor De Cuypere

01.07.1926-15.02.1932

b Spa

174

01.03.193215.10.193201.05.193326.01.193510.01.193601.11.193601.03.1939-

15.10.1932 01.05.1933 26.01.1935 30.11.1935 01.11.1936 01.06.1938 23.09.1939

30.09.193920.12.1939 Laatste uitbater. (Nu : nr 12, Johny Desmet)

347 a Den Anker ( = )

Désiré Van Steenkiste (x)

-01.02.1930

b De Verbroedering

Georges Vande Walle (Madeleine Van Hecke)

30.04.1930-27.01.1940

c Jan Breydel

Georgine Monseré

01.07.1940-25.02.1954

d Labor

Paul Simaeys René Hommé («Frico») Maurice Mestdagh Alphonse Van Massenhove (Simonne Devos) Maurice Van Haesebrouck Richard Maes (Pharaïlde Vande Capelle)

25.02.1954- 01.09.1954 27.10.1954- 01.07.1956 22.08.1956-01.01.1958 18.03.1958- 28.03.1959

Geen eigenlijke uitbaters.

In de gebouwen van de vroegere melkerij Bauwens : oorspronkelijk lokaal van de Vlaamse Oudstrijdersbond (V .O .S.) (1920?-?), weldra ook van V.N.V. (1920?1926). Was bepaalde uren open op zaterdag, zondag, maandag als drankgelegen heid. (Nu : nrs 17, Freddy Bekaert en 19, André Vande Walle)

348 Jong-VlaanderenKerlinga

29.04.1959- 22.01.1960 01.02.1960- 27.07.1965 Laatste uitbaters. Gesloopt en nieuwbouw. (Nu : nr 14, onbewoond)

V RED ESTRA A T 349 De Gaaipers (= )

Charles-Louis Tuyn Paul Vanden Borre Vr. Jules Demoor (x) (man in Amerika) Oscar Hellyn («Carius») Jules Ferret Jerome Deblauwe Alouis Hommé

-1908 .09.1908-01.01.1933 01.02.1933-15.08.1939 01.11.1940- 24.10.1941 30.10.1941- 06.04.1943 12.04.1943-23.05.1944

175

(Maria Scharlaecken) Victor Soubry Georges Dhondt Achiel Van Severen Joseph Goeminne Wed. Frans Vermeersch Alphonse Van Massenhove (Simonne Devos) Noë Herman («Slosse»)

04.07.1944-30.08.1954 24.09.1954- 01.09.1954 01.11.1955- 01.10.1959 13.10.1959- 01.04.1960 30.05.1960- 25.07.1960 25.01.1962- 31.12.1962 29.01.1963- 17.07.1965 Laatste uitbater. (N u: nr 7, Frans De Brabandere)

VRO U W EN BO O M STRA AT 350 De Grauwenboom ( = ) Henri Heytens Adiel Heytens (x) (fs Henri)

Geen data bekend. ( + 17.09.10) -ca 1920 Was steeds en is nog bakkerij (Nu : nr 2, André Heytens)

W AKKENSESTEENW EG 351 Den Bek

Jules Tavenier (§)

Emiel Lambrecht (x) («Sieke uit den Bek») Hector Mestdagh Oscar De Laere (Van Paemel) Leon Goethals Arthur Tuyn Gentil Declercq

176

1911

(44.044)

Het betreft de brouwer-inrichter(van Pittem). De naam van de uitbater kon nergens worden teruggevon den. 18.10.1913-18.11.1922 (44.817) 30.12.1922-01.03.1930 01.05.1930-15.02.1936 15.04.193630.10.1937 02.11.193728 .02.1939 03.06.1939' I960 Laatste uitbater. Bleef er wonen tot 01.02.1965. (N u: nr2, Michel Desmet, spitse hoek met Poelbergwandelpad.)

352 a Gruuthuyse

b De Scorpioen

353 De Sneppe ( = )

Henri Vando Weghe (Melanie Malfait) Albin Maes Hector Mestdagh Roger Loontjens (Gabriëlle Mestdagh) Camiel De Neve Julien Devos Maurice Bethune Bernice Wullaert (Roger Desmet)

(§)

01.11.1928-01.03.1930 01.03.1930-01.12.1950 06.12.1950-01.04.1963 01.04.1963-25.11.1967 31.05.1969-01.11.1972 20.11.1972-21.02.1977 Bleef dan méér dan 2 jaar onbewoond. 08.08.1979-heden (N u: nr 9, hoek met Sey ntexlaan)

Lmiel Vande Volde Remi Neirinck (Maria Vande Velde) Michel Nemegheer

-06.07.1934 13.06.1934( + 04.09.39)

Wed. Henri De Laere August De Maeght Alphonse De Maeght (x) Valère De Maeght

355 De Nieuwe Bakkerij

(41.603)

Paul Degrande (Christine Bruneel)

(Maria Vande Velde)

354 A La Belle-Vue ( = )

1906-01.11.1928

Adiel Houtteman (x)

30.07.1941-ca 1965 (+19.05.1976) ( + 17.03.80) Laatste uitbaters ; bleven er wonen na sluiting. (N u: nr 30, onbewoond) Geen data bekend. .( + 07.11.01) 07.04.1902-15.02.1911 15.02.1911-

(43.699)

29.06.1948-heden (N u; nr 32, hoek met Pu tterij straat) Geen data bekend. Enige uitbater. Na 1916 wellicht niet meer heropend. Was steeds, en nog tot voor een paar jaar, bakkerij. Gesloopt bij modernisering Wakkensesteenweg in 1969; nadien heropgebouwd. (Nu : nr 73, José Houtteman)

177

34. Een vergane glorie : «De Sneppe» (nr. 353) in 1980, al enkele jare gesloten als café, maar nog bewoond tot einde 1979.

W ING ENSESTEENW EG

Links

356 a De Wingenschesteenweg ( = )

Kiniel Plovie ) (Alida Raes) Oscar Desauw (Alida Raes) I rans Plovie (fs Emiel)

Geen data bekend. ( + 22.10.15)

Frans Van Hecke

08.03.1952-01.02.1964 Laatste uitbater. Gesloopt voor aanleg ringlaan, oktober 1965. Stond ongeveer waar nu: nr2, wed. Daniël Scrruvs.

Jules Van Luchene (x)

Geen data bekend.

b De Kortekeer

357 Het Vliegende Paard

17.07.1942-01.03.1952

1+ 17.05..35 )

(= )

358 Het Neerhof

11.04.1917-

1 .ratste uitbater. (Nu : nr 88, Krans Van Bruwaene)

Constant Van Neste Camiei Vande Gulste (\) August Dobbelaere (Elza Vande Ginste) August Dobbelaere (Madeleine Vande Ginste) Maurice Wullaert Ivo Wullaert André Vanderiviere

16.11.1905

(41.371

)

Geen data bekend. 10.08.1934-10.05.1940 10.05.1940-01.07.1956 15.09.1956-01.05.1958 20.06.195820.04.1959 15.08.1959- 07.04.1961 Laatste uitbater. (N u: nr 102, Norbert Sierens) «

359 Het Burgerwelzijn ( = ) Henri Neirinck Augusta Deserranno (x) Henri Goethals

Geen data bekend. 1915 (46.042) Geen data bekend. Laatste uitbater. Gesloopt voor de aanleg van de speelplaats van de (nu inmiddels ook al opgedoekte) «Liefdeschool».

179

35. Voor café «In Het Neerhof» (nr. 358) : huwelijksfoto van Ernest De Jaeger en Cyrilla Vande Ginste (28.10.1924). V.l.n.r. : zittende : Camiel Vande Ginste, Emma Vanden Berghe, Ernest De Jaeger, Cyrilla Vande Ginste, Leonie De Vriendt, Francis De Jaeger; het kindje uiterst links is Yvonne Ninclaus. In het midden (in zig-zag) : Bertha Vande Ginste, Achiel De Vriendt, Pharaïlde Vande Ginste, René De Vriendt, Godelieve Vande Ginste, Eduard ..., Maurice De Jaeger, Gentiel De Vriendt, Pharaïlde De Jaeger, Philomene De Jaeger, René Lanckriet, onbekend, Sidonie De Vriendt, Jules Caerels, Edmond Vande Casteele, Alida Lanckriet, Cellie Simoens, Elza De Jaeger, Henri Vande Ginste, Théophile Backelandt. Boven (in zig-zag) : Remi Van Robays, Marie Vande Ginste, René Lanckriet, Elza Vande Ginste, ... De Bruyne, Julia De Jaeger, Georges De Vooght, Madeleine Vande Ginste, Hector De Jaeger, kokkin Irma Vereecke (of De Vreese ?), Clémence ..., Cyrilla Vanden Berghe, Alida Caerels, Irma De Vooght, Maria Den Doncker, Aloïs De Vriendt, Irma De Bruyne. Cyrilla Vande Ginste was de dochter van de café-uitbater; Ernest De Jaeger was afkomstig van Poeke. (Foto in het bezit van Julia De Jaeger, zuster van Ernest. Zij identificeerde, samen met Cyrilla Vande Ginste zelf, de personen op deze foto).

360 a Sint-Pieter

b ’t Mandeke

Wed. François Bossouw (§) Gust Dobbelaere

1911 Geen data bekend. Was tevens smid.

Camiel Van Ovcrbeke (::') Jules Van Robays

Geen data bekend. -25.10.1936 Laatste uitbater. (N u: nr 106, onbewoond, hoek met Vijfpachtgoenstraat)

(43.796)

361 De Groene Jager

Jules Taillieu (x) ( |)

1911 (44.077) Enige uitbater. (Nu : nr 110, Gilbert Vuye)

362 De Barrière ( = )

August Holvoet Henri Spriet (x)

-08.04.1911 04.04.1911-21.05.1941 (43.623) Laatste uitbater. Is gelegen tegenover de hoeve « ’t Hooit». Vroeger stond daar de barreel waar gemeentetaksen werden geïnd voor doortocht. (Nu : nr 124, Gaston Vermeire)

363 Naam onbekend (,= )

Constant Deelereq

-03.05.1906 Laatste uitbater. Juiste ligging kon niet achterhaald worden : ergens tussen «De Barrière» en «De Ratte».

364 De Ratte ( = )

Ivo Zutterman Edmond Spriet (::' )

-31.12.1908 14.01.1909-27.10.1918 (42.855) Werd door oorlog beschadigd. Dan hersteld. Vanaf 30.05.1919 door zelfde uitbater terug open. ( + 24.04.1952) 16.04.1941-1948 23.09.1948-14.05.1956 15.05.1956-11.05.1959

Valère Spriet Philemon Spriet Hector Lootens

181

Cyriel De Jaeger Jules Deserranno

27.07.1961-25.07.1967 01.11.1967-31.12.1975 Laatste uitbater. (N u: nr 132, Dirk Vaneeckhoute, hoek met Willekomstraat)

365 Sint-Elooi ( = )

Cannel De \\ ittc f' )

-ca 1940 Was ook bakkerij. (Nu : nr 132a, Roger Dekwae)

366 De Kroon ( = )

1 du.uil 1 ambert Henri D ’Ooghe (x)

-12.02.1913 15.02.1913-15.07.1930 (44.488) 16.07.1930-? Laatste uitbater? (Nu : nr 142, wed. brie Nemegeer)

Jules Dobbelaere

367 ’t Maantje ( = )

Franciscus De Clercq Henri Van Daele-Benoot Achiel («Pek») Persyn Achiel Dobbelaere

368 De Katte ( = )

Henri Claeys August Vercoutere-Persyn Leopold Vercruysse

( Wingensesteenweg )

Rechts

369 a De Kom ( = )

Isidoor Maes («Graeve») (Babe Wullaert) Eduard Van Rolleghem Georges Verbrugge

182

Geen data bekend. Was slachter. 1901 1904 (40.681) -1914 Laatste uitbater. (N u: nr 146, Marcel Depont) -06.04.1905 06.05.1905-13.03.1930 (41.137) 1930-01.03.1933 Laatste uitbater. (N u: nr 154, wed. Marcel Vande Kerckhove)

-1906 22.11.19061909

(43.149)

b De Vlieger

c De Zeepaling

1912-01.05.1920

Jules Houttekier (x) («Jules de Guide») 1 lenri 1 iaeek |ules Adam -Jules Tjiep

1?20-31.10.1925 01.12.1925-05.09.1938

I ell\ \\in du is

01.07.1940-31.12.1953

-Sues Windels ■

d De Voerman

Baziel Vannieuwenhuyze

01.03.1954-07.07.1972 Laatste uitbater. Gesloopt in augustus 1972 voor modernisering van de Stokerijstraat. Lag ongeveer ter hoogte van de huidige vluchtheuvel. Vormde hoek met Stokerijstraat.

370 De Zwingel ( = )

Geen data bekend. (4-27.12.10) Clementina Lanckriet (x) -1916 i \' ed. ( s ’llst , 1 ni [ ie Yliegere Laatste uitbaatster. (N u: nr 31, André De Sloover)

371 De Kannebank ( = )

( >« iis u m I >mne\\ edi i

Constant De Vliegere

Charles Vanneste Henri Braye Constant Dinneweth (x)

Geen data bekend. 16.11.19051911 (43.731) .01.1913-15.01.1922 Laatste uitbater. Was tweede uit een huizenrij '.1 1 1

drie. die in de volksmond

nu nog steeds de naam «De Kannebank» draagt. (Nu : nr 65, Cyriel De I anghe en nr 07. August

Verstaen) (De Grauwenboom: zie Vrouwenboomstraat, nr 350 van deze lijst.) (De Wachtzaal: is grondgebied Schuiferskapelle.)

W ITTESTRAAT (Rialto: zie Kasteelstraat, nr 118 van deze lijst.)

183

372 De G roenc Wandeling

Jules Bethune (x) (ยง) Jan Bouckaert

01.05.1903(40.164) 1919-1921 (46.335) Laatste uitbater. (Nu : nr 20, onbewoond)

373 In Salette

Camiel De Socte-Nolf (ยง) Edmond Den Doncker (" )

.07.1903(40.242) 02.04.1906-26.05.1919 Laatste uitbater. (Nu : nr 66, Roland Deblaere)

374 De Nieuwe Linde

Cyriel (Baziel) Vandekerckhove (x)

1904-01.06.1932 (40.619) Enige uitbater. (Nu : nrs 82, Ireddy Quintyn en 84, Alphonse Vanden Abeele)

375 De Gaze

Victor Crop ) (ยงj Achiel Vanderiviere (Alida Crop)

1909-01.10.1920 (43.190) 01.10.1920-18.06.1931 Laatste uitbater. Cale tot ca. 1925. (N u: nr 83, Roger Van 1 lunirnout. )

Julien VI R B R IG G l 1 juli 19SC.

184

DRUK VEYS, TIELT

Mogen wij nog eens aanbevelen : Een streek in oorlog. Oorlogsdocumenten uit het Tieltse, 1914-1919. 450 blz., 20 blz. foto’s, 3 kaarten 600 frank

Stort nu uw lidgeld van 350 frank. Wellicht wordt u erelid : minimum 700 frank. Zo houdt u uw heemkundige kring leefbaar. ADRES VAN DE AUTEUR : Julien VERBRUGGE Pontweg 63 8880 Tielt Ieder auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van de door hem ingestuurde bijdrage. Bijdragen verschenen in «De Roede van Tielt» mogen slechts overgenomen worden met toestemming van de redactie.

TA ?

tevecofr k f / ï ' A v V Cap

* C * '■ , / -

M o o r

I n A" / *' 0' V

"• *

" -.

h , .. k V .

/ P / a m e d e T o 'ied trh e u ffi

M le e e t M

* . ...n,

_R o b o t

boort

Jt\toeketiPkA $cke

Ichtoiom ƒ

fkii’frili i icm e i t

#> e J

" ^ k -**. “k ' ^ u -,

/!/; t ó'M icJiel Chap

y.. Koe/.’/

eiroAC.

» .

i _ jt . _

*- ‘T

't e e l t e\ ho r t ' b iic '

__ ;u!l— . -4-

H outen h orJ* _ k

, t]tnd e\P

Stiltot'

E e rrio a h e n t

M Vunendalc

" C Touir/hUit*

. k " u u ‘U

B .d M iftlÈ k 1 7 ^ -

\lo a d d lo o f t * 1^’td t't'ck e •ttni />»/r/;V 2 I5.MX’Yu^ . Moven U , & JÉ ed e m a lle AtolenYuner ^ ï. S c h re d e n °J tkerk\e ï . 0 K o rto n n iro l „ ° ^ r.ie JiJe r« trek tinskerke A p A AW erlette £ ReutvrtM ï. X u e n Ji. ' Rootte 7 /an tran io /i P ^ c O lie o t ï. t-Haenket r*

S .J tc e b

‘^

'f °

to lU n v C h .*

l \ A tVatoren

J ^ d U o o tn e n

\&Mieticd} , ,v , , v

( 't'irtp b y e " 1 -

* ter M e e rt

M ener

M o lr n m - d e e e k d " - - ............... . „ K o U ,i^ - - o ^ e - ... - . . t i ^1 b ƒe%V o’ .•j S t n d o t lS o u ^ S tO n ia n c k M . •■ ■ ■ .. j\

-•/.?"

% aoS£4s*M ««Hst-y» ’ £■

Jonkereheven^

\oortecticr)ue £"

’

ï i> c

• StnenberyM '. r t ï^5i /7>. tou rne : * i-A ï ? , .a 4•

Rentd i s teem-tra te '}Po ir jc < J } d . f t l

lO./tj/',

{ffal C e t u e

tei~J)o°u'k ',GetX

* Sterken rL

S te r n ie t'

jjt ^ n A S o * h e e k

%SAntoine

/ I p d J é t J ila n la e r h ' «Ir? -=_Vl i- a ,r , t s / n ir w œ

Startte# t e

t Stelen

Â ^ Jfet’r.e/ede\

Id/dlUQ ^

{ / i w M f s jv i) \

S t e in j c lM •

£ h t

'a tïd t4 ; e n

!*■

‘e

'(ntu rttm tt

[hfttte

t M

ettmiU

iv e

'B tr lU & k

, l

.TustreeV e : M en in 1 1

éy (

W , /* 4>

‘ „„.Z" lllebeek

1 •A W

' rA ,

M e n f i,

, \'AAi

»- —sc:.

jcA

-''.

^v<