Oog voor verleden, heden en toekomst van de stad

“Oog voor verleden, heden en toekomst van de stad”

Annemarie Mulder | Bouw- en Woningtoezicht:

Van het controleren van de bouwkwaliteit, de invoering van de Omgevingswet, funderingsproblemen, de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. En van het verbeteren en verduurzamen van de particuliere woningvoorraad tot aan een vergunning voor een dakkapel en het maken van het omgevingsplan voor Rotterdam. Annemarie Mulder, hoofd Bouw- & Woningtoezicht van de gemeente Rotterdam over de vele taken van haar afdeling en de verschuiving daarin. “We zetten ons in voor de leefbaarheid van de stad, in brede zin.”

Annemarie trapt af met waar BWT voor staat: “Bouw- en Woningtoezicht is er voor nieuwe stadsontwikkelingen en heeft oog voor de bestaande stad. We dragen bij aan het verleden, heden en de toekomst. Met zo’n 300 mensen werken we we mee aan de veilige leefbaarheid in de stad. We werken aan de stad die nooit stilstaat. Onze afdeling houdt zich bezig met meer dan 40 verschillende onderwerpen, van het aanvragen van omgevingsvergunningen tot het melden van overlast.”

“De laatste jaren zie je een verschuiving en houden we ons ook bezig met het beschermen van de bestaande woningvoorraad. De kwaliteit van een groot deel van de particuliere woningen is verouderd. De huizen hebben te maken met verzakkingen, funderingsproblemen, asbest en schimmel. Als de kwaliteit slechter wordt, woon je minder prettig en daalt de waarde van je huis. En dat kan weer zorgen voor sociale problemen. We willen juist evenwichtige wijken.

Zo pakken we samen met het Nationaal Programma Rotterdam Zuid dat soort problemen aan en hebben we bijvoorbeeld een loket voor funderingsproblemen. En we hebben het programma Goed (ver)huren opgezet, met een loket voor huurders die een te hoge huur betalen.”

‘We werken aan de stad die nooit stilstaat.’

Omgevingswet: vinger aan de pols met stakeholders

De Omgevingswet is januari van dit jaar ingegaan. Bouw- en Woningtoezicht is de afdeling die daar misschien wel het meeste mee te maken heeft. Hoe gaat het tot nu toe? Annemarie: “De gedachte achter de wet, namelijk ruimte voor initiatiefnemers, is heel mooi. We hebben ons jarenlang goed voorbereid, bijvoorbeeld met het aanpassen van systemen, maar in de praktijk zijn we dus net gestart. Het aantal vragen valt nog mee. We merkten dat veel initiatiefnemers nog voor de jaarwisseling, dus onder de oude regels, aanvragen hebben ingediend. Die moeten we nog onder het oude stelsel afhandelen. Maar het aantal aanvragen onder de nieuwe wet begint nu op gang te komen.”

“Volgens de gedachte van de Omgevingswet, integraal samenwerken, vinden we het belangrijk om ervaringen uit te wisselen met onze partners en stakeholders. Daarom organiseren we in mei voor de regio Rijnmond samen met het Havenbedrijf Rotterdam en de Provincie Zuid-Holland een tweedaagse bijeenkomst voor bedrijven over de Omgevingswet. Ook de gemeenten uit de regio en ketenpartners zijn erbij. Dat is de eerste keer dat we horen hoe de Omgevingswet wordt ontvangen. We zijn dan vooral benieuwd naar hoe de ervaringen van bedrijven zijn, wat hebben we tot nu toe geleerd en wat en hoe kunnen we verbeteren? Het is goed om met elkaar de vinger aan de pols te houden.”

‘Een betere bouwkwaliteit tegen aanvaardbare kosten, daar kun je niet op tegen zijn natuurlijk’

Wet Kwaliteitsborging (Wkb): meer verantwoordelijkheid van gemeente naar bouwer

Naast de Omgevingswet is per 1 januari ook de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen ingegaan, de Wkb. Annemarie: “Het doel van de wet is de bouwkwaliteit in Nederland te verbeteren. De aansprakelijkheid voor aannemers is duidelijk vastgelegd en in het publiekrecht is een aantal wijzigingen doorgevoerd. De wet geldt vooralsnog alleen voor nieuwbouw en voor bouwwerken met zoals dat heet de ‘laagste gevolgklasse’. Dit zijn bijvoorbeeld eengezinswoningen en kleinere bedrijfspanden. Als het misgaat en er niet wordt voldaan aan de bouwtechnische regels, zijn de risico’s en persoonlijke gevolgen beperkt. Onder deze wet geldt voor deze gebouwen een meldingsplicht en moet onder meer een private kwaliteitsborger worden ingeschakeld die toezicht houdt op de bouw. Voorheen deed de gemeente dat. Die verantwoordelijkheid ligt dus meer bij de bouwer.”

De wet levert zeker voordelen op: “Een betere bouwkwaliteit tegen aanvaardbare kosten, daar kun je niet op tegen zijn natuurlijk. Als je BWT zegt, zegt je bouwkwaliteit. Wij zijn van de constructie, brandpreventie, bouwfysica, daar zijn we in gespecialiseerd. Dat is onderscheidend voor Rotterdam, dat we als gemeente al die deskundigheid in huis hebben. We zijn dan ook een goede en serieuze partner voor ontwikkelaars en staan voor goede bouwkwaliteit. Bij nieuwe ontwikkelingen, maar ook bij bestaande projecten, denk bijvoorbeeld aan funderingsherstel zoals nu speelt in de (vooroorlogse) wijk Bloemhof in de wijk Feijenoord. En daar zijn we trots op.”

Alert blijven

Toch blijft BWT alert. Annemarie: “De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit ligt nu voor een bepaalde categorie bouwwerken bij private partijen. Daardoor staan wij met ons toezicht op afstand en dat is spannend, want gaat dat wel goed? Wij beschikken over zoveel kennis en ervaring met bouwwerken, dat hebben we in lange tijd opgebouwd. We weten waar de aandacht op moet liggen. Dat nemen marktpartijen nu over. Beschikken die marktpartijen over voldoende kennis en ervaring? Als het misgaat, moeten wij zelf kunnen waarnemen, ingrijpen en handhaven. Omdat er tot nu toe nog weinig ervaring is met de Wkb, is dat spannend. We hopen dat de kwaliteitsborgers goed zijn voorbereid en goed aan de slag kunnen en dat we zo weinig mogelijk hoeven in te grijpen.”

Inzet voor een leefbare stad

Een belangrijke taak van BWT is zorgen dat de stad leefbaar en veilig blijft. En dat is een heel breed begrip, vertelt Annemarie: “We houden toezicht op bestaande bouwwerken en we zorgen ervoor dat al die bouwwerken op het minimale kwaliteitsniveau blijven door ze te controleren. Dat doen we onder meer voor scholen en kinderdagverblijven. Als we zien dat bouwwerken een gevaar vormen voor de gebruikers of de omgeving, schrijven we de eigenaren aan om de gebouwen te herstellen. Ook zetten we onze expertise en ervaring in bij calamiteiten, bijvoorbeeld een grote brand waarbij instortingsgevaar dreigt. Ook geven we advies over het verduurzamen van gebouwen. Zo dragen we bij aan de leefbaarheid van wijken.”

Van heel complex naar trots

Rotterdam is de stad van de moderne bouwwerken. “We hebben iconische torens zoals de Zalmhaventoren en andere moderne bouwwerken zoals het Depot. Paradepaardjes waar we ook bij betrokken zijn. Soms zijn dat hele complexe en lastige projecten, maar dat zetten we dan toch met elkaar neer. Daar ben ik trots op. Daarnaast hebben we ook veel monumenten, cultureel erfgoed en parken waar we goed voor zorgen. Een mooi voorbeeld vind ik het Heinekengebouw, een Rijksmonument. Het is aangekocht door Stadsherstel Historisch Rotterdam. Nu is het een bedrijfsverzamelgebouw en heeft de oude brouwerij weer een nieuwe functie gekregen.”

Leren en vastleggen

Annemarie is geboren Rotterdamse en heeft de stad enorm zien veranderen. “Als je ziet hoe de Wilhelminakade er 25 jaar geleden uitzag en nu, je kan het je bijna niet meer voorstellen. Dat vind ik super inspirerend, de stad verandert waar je bij staat, kijk wat er gebeurt in de Rijnhaven. En straks de nieuwe stadsbrug, dat gaat ook weer bijdragen aan de bereikbaarheid en leefbaarheid van de stad. Net zoals het eerste houten circulaire woongebouw Sawa. Daarmee dragen we ook weer bij aan de duurzaamheid van de stad, door de verminderde CO2-uitstoot. Met BWT willen we daar zoveel mogelijk van leren en vastleggen. Net zoals natuur inclusief bouwen, het is nodig maar er zitten ook financiële kanten aan. Allemaal uitdagingen waar BWT zich de komende jaren voor inzet.”

Annemarie Mulder