Concerttoelichting
Yannick Nézet-Séguin: Die Walküre
vr 26 april 2024 • 18.00 uur
PROGRAMMA
dirigent Yannick Nézet-Séguin
Siegmund Stanislas de Barbeyrac
Sieglinde Elza van den Heever
Hunding Soloman Howard
Wotan Brian Mulligan
Brünnhilde Tamara Wilson
Fricka Karen Cargill
Ortlinde Justyna Bluj
Helmwige Jessica Faselt
Gerhilde Brittany Olivia Logan
Siegrune Maria Barakova
Waltraute Iris van Wijnen
Grimgerde Ronnita Miller
Rossweisse Catriona Morison
Schwertleite Anna Kissjudit
Richard Wagner 1813–1883
Die Walküre
Erster Tag des Bühnenfestspiels
Der Ring des Nibelungen [1848–54] (concertante uitvoering)
Er is een pauze na het eerste en na het tweede bedrijf
Einde concert circa 22:45 uur
Eerste uitvoering door ons orkest
Nederlandse en Engelse titelteksten: Janneke van der Meulen
Cover: Foto Joel & Jasmin Forestbird (Unsplash)
Waltraute. Kostuumontwerp voor Die Walküre (1876) door Carl Emil Doepler. Coll. Archivio Ricordi
Synopsis
Die Walküre
I - Tijdens een storm bereikt Siegmund Hundings hut. Diens vrouw Sieglinde verzorgt hem. Als Hunding thuiskomt, vertelt Siegmund over zijn leven vol rampspoed. Hij ontdekt dat Hunding verwant is aan zijn vijanden. Hunding gunt hem gastvrijheid tot de ochtend; daarna zal Siegmund de strijd met hem moeten aanbinden. Siegmund smeekt zijn vader Wälse om een zwaard. Als Hunding door een slaapdrank van Sieglinde in diepe slaap ligt, wijst Sieglinde Siegmund op het zwaard in de boom, volgens een eenogige vreemdeling bestemd voor de allersterkste. Met de ontdekking dat ze tweelingbroer en -zus zijn, groeit de liefde tussen Siegmund en Sieglinde. Siegmund trekt het zwaard uit de boom.
II - De Walküre Brünnhilde zal Siegmund steunen in zijn strijd tegen Hunding. Wotans vrouw Fricka klaagt echter over de incestueuze tweeling en over de geschonden huwelijksrechten van Hunding. Wotan moet de wet handhaven: Siegmund kan nooit de held zijn die de ring van Alberich terugwint van de draak Fafner. Wotan moet Brünnhilde vertellen dat ze Hunding moet helpen: hij probeert haar uit te leggen waarom. Siegmund en Sieglinde zijn op de vlucht. Brünnhilde moet Siegmunds dood aankondigen, maar raakt onder de indruk van zijn liefde voor Sieglinde. Als Hunding verschijnt, steunt ze Siegmund, maar Wotan verbrijzelt Siegmunds zwaard Nothung met zijn speer. Siegmund wordt gedood, Hunding sterft door Wotans toedoen. Brünnhilde vlucht met Sieglinde.
III – Brünnhildes acht Walkürenzusters dragen gevallen helden naar Walhalla. Tot hun verrassing verschijnt Brünnhilde met Sieglinde. De Walküren zijn bang voor Wotans toorn, maar wijzen de zwangere Sieglinde de weg naar een veilige plek. Sieglinde vlucht met de stukken van het zwaard. De woedende Wotan jaagt de Walküren weg en veroordeelt Brünnhilde tot sterfelijkheid: een leven aan de haard bij welke man haar maar wil hebben. Brünnhilde wijst Wotan erop dat ze gedaan heeft wat hij eigenlijk wilde. En Sieglinde zal hem de onafhankelijke held brengen waarop hij wacht: Siegfried. Wotan kust zijn dochter in slaap en dwingt met zijn speer vuurgod Loge om de rots waarop zij ligt te omringen. Alleen wie de punt van zijn speer niet vreest, zal door het vuur kunnen dringen.
Ondergang van een familie
Storm. Onweer. Noodweer. In de koperblazers klinkt de almachtige kreet van de god Donner. Een vluchtende vechtjas baant zich een weg door het woud. Vermoeid. Uitgeput.
De echte handeling van Der Ring des Nibelungen is begonnen: de vooravond, Das Rheingold, is voorbij. We weten dat Alberich, de Nibelung uit de titel, een ring van wereldmacht gesmeed heeft uit het goud van de Rijn. Die ring is hem afgenomen door oppergod Wotan, die met goudschat en ring de bouw van zijn hemelburcht Walhalla afbetaalt bij de reuzen Fasolt en Fafner. Alberich vervloekt de ring: onheil kome over iedereen die hem in bezit heeft, totdat het kleinood weer terug is bij zijn ware meester. De vloek werkt: Fafner doodt zijn broer Fasolt en gaat met de goudschat naar een ver bos, om die daar als vadsige maar vervaarlijke draak in een hol te bewaken.
Oerwezen Erda, de moeder van de Nornen (lotsgodinnen), waarschuwt Wotan: blijf weg van de ring. ‘Alles wat is, zal eindigen.’ Wotan berust niet, verzet zich tegen dat lot: bij Erda verwekt hij negen dochters, de Walküren, die de dapperste doden van de slagvelden moeten plukken om als leger het Walhalla te bevolken. En een verder naamloze vrouw wordt moeder van zijn mensenkinderen
Sieglinde en Siegmund. In laatstgenoemde ziet Wotan een onafhankelijke held, die hem van het lot zal kunnen redden. Vermomd als de mensenheld Wolfe – ‘Wolf’ is zijn bijnaam, Wälse de naam waaronder zijn kinderen hem kennen – leidt hij zijn zoon op tot vechtjas en laat hem vervolgens alleen. De moeder wordt vermoord. Zijn dochter heeft hij laten roven door rouwdouwers die haar als bruid ten geschenke geven aan het barse stamhoofd Hunding. Wotan laat het gebeuren, maar stoot een zwaard in de boomstam in Hundings huis en wie dat zwaard eruit kan trekken, zal de ware man voor Sieglinde zijn. Tot die tijd laat Wotan haar aan haar lot over. Siegmund zaait als woeste strijder dood en verderf –hij noemt zichzelf ‘Wehwalt’, de brenger van verdriet – en komt in aanraking met Hundings mannen. Hij verliest zijn wapens. Wotan creëert een vernietigend noodweer: en zo komt Siegmund ‘zuiver toevallig’ terecht in het huis van Hunding, waar hij een schuilplaats zoekt. Geheel onafhankelijk. Maar Fricka, Wotans echtgenote en niet de moeder van de Walküren en de twee mensen, ziet dat anders.
Die Walküre schildert het begin van de ondergang van een familie. In Die Walküre is iedereen familie: reuzen, draken, dwergen, Nornen worden genoemd, maar aanwezig zijn ze niet. Wotan heeft tien dochters en een zoon verwekt. En als die vluchtende vechtjas, Wehwalt, Siegmund, krachteloos
Schwertleite. Kostuumontwerp voor Die Walküre (1876) door Carl Emil Doepler. Coll. Theatermuseum Wenen
de hut binnen strompelt, staat hij aan het begin van een hereniging met een van hen: zijn tweelingzus Sieglinde. Hunding en Fricka zijn de aangetrouwden, die de eer van hun families verdedigen. Bloedverwanten zijn ze niet en bloed is alles: zozeer, dat Siegmund en Sieglinde de broederlijke en zusterlijke genegenheid al snel vermengen met lichamelijk verlangen. Er wordt een kind verwekt, dat Siegfried gaat heten en dat ter wereld zal komen als zijn eigen neefje. Fricka kan dit niet accepteren. Tegen de wil van Fricka en tegen de regels van familie-eer waaraan Wotan zich moet houden, gaat Brünnhilde dit kind redden. En daarmee laat ze Wotan zien wat werkelijke
Van onze oren maakt Wagner poorten voor verbeelding
onafhankelijkheid is: niet heldhaftigheid die door hem op afstand gemanipuleerd wordt, maar frisse opstandigheid en onverwacht zelfstandig initiatief, waarmee ze Wotans eigenlijke wensen alsnog probeert uit te voeren. Door de regels van zijn eigen huis verplicht tot straffen, geeft Wotan haar hetzelfde lot als zijn andere dochter Sieglinde: willoos wachten tot een held haar komt redden.
Brünnhilde is grotendeels een originele creatie van Wagner: ze verenigt elementen van diverse mythen en sagen, met name Noorse en IJslandse. Ze herinnert tevens aan Antigone, de Griekse koningsdochter die het tegen alle wetten in opneemt voor haar broer. Wotan is als haar vader niet alleen gebaseerd op de Noorse en Germaanse oppergoden, maar heeft in zijn verzet tegen het lot iets
van Antigones vader Oedipus en diens onverbiddelijke zwager Creon, maar ook van Shakespeares koning Lear, die zijn dierbaarste dochter verstoot. In de vier opera’s van Der Ring des Nibelungen (Das Rheingold, Die Walküre, Siegfried en Götterdämmerung) vermengt Richard Wagner allerlei elementen uit de Noord-Europese mythologie met klassiek drama en Shakespeare.
Hoewel hij werkt met Leitmotieven – muzikale eenheden die personages, voorwerpen of gebeurtenissen vertegenwoordigen –verwacht Wagner niet dat de luisteraar die allemaal kent. Het stond hem voor ogen dat zijn publiek zijn muziek als een concreet fenomeen zou ervaren, als een ketting van stimulansen. Wagner maakt van de oren de poorten voor verbeelding: de storm aan het begin van de eerste akte, de fameuze ‘Walkürenritt’, de entree van Hunding op dat sterk ritmische motief, de plotselinge lichtval, knetterend vuur, het klinken van het Walhallamotief als Sieglinde spreekt over de onbekende man die het zwaard in de boom kwam stoten, veroorzaken via de oren beelden in het hoofd van de luisteraar. Zo voelen we ook de liefde: vaderliefde, zusterliefde, broederliefde en moederliefde. Die laatste wordt vertegenwoordigd door Sieglindes hartstochtelijk jubelende uitroep als ze hoort van het kind dat ze in zich draagt: de melodie komt als hoopgevende boodschap terug aan het slot van Götterdämmerung, als het hele geslacht van Wotan zijn einde heeft gevonden. Dat Leonard Bernstein het gebruikte in zijn musical West Side Story – als Maria haar ‘I have a love and it’s all that I have’ zingt –vertelt ons iets over de universele muzikale taal van Wagner.
Hein van Eekert
Stanislas de Barbeyrac • Siegmund
Geboren: Bordeaux, Frankrijk
Studie: Conservatoire de Bordeaux bij Lionel Sarazzin
Prijzen: Laureaat Elisabeth Concours 2011
Operarollen: Don Ottavio/Don Giovanni, Tamino/Die Zauberflöte, Max/Der Freischütz, Walther von der Vogelweide/Tannhäuser, Alfredo/La Traviata, Cassio/Otello, Pelléas/ Pelléas et Mélisande
Operahuizen: Metropolitan Opera, Royal Opera House, Opéra National de Paris, Bayerische Staatsoper, De Nationale Opera, Festivals van Aix-en-Provence en Salzburg
Chen
Yannick Nézet-Séguin • dirigent
Geboren: Montréal, Canada
Studie: piano, compositie, kamermuziek en orkestdirectie aan het Conservatoire de Musique du Québec in Montreal, koordirectie aan het Westminster Choir College in Princeton, New Jersey
Huidige positie: music director Metropolitan Opera New York, Philadelphia Orchestra, Orchestre Métropolitain du Grand Montréal; eredirigent Rotterdams Philharmonisch (tot 2018 chef-dirigent), erelid Chamber Orchestra of Europe
Debuut Rotterdams Philharmonisch: 2005
Elza van den Heever • Sieglinde
Geboren: Johannesburg, Zuid-Afrika
Studie: San Francisco Conservatory of Music; Sheri Greenawald
Prijzen: Seattle Opera International Wagner Competition (2008)
Operarollen: Elettra/Idomeneo, Donna Anna/ Don Giovanni, Leonora/Fidelio, Elisabetta/Maria Stuarda, Elsa von Brabant/Lohengrin, Marie/ Wozzeck, Kaiserin/Die Frau ohne Schatten
Operahuizen: Wiener Staatsoper, Theater an der Wien, Opernhaus Zürich, Oper Frankfurt, De Nationale Opera, Metropolitan Opera, Lyric Opera of Chicago
Foto: Eduardus Lee Foto: Jérôme Bellocq Foto: Jiyang
Brian Mulligan • Wotan
Geboren: Endicott NY, USA
Studie: Juilliard School of Music, New York
Prijzen: George London Award, Winnaar
International Hans Gabor Belvedere Vocal Competition
Operarollen: Graaf Di Luna/Il trovatore, Wotan Das Rheingold en Die Walküre, Kurwenal/Tristan und Isolde, Barak/Die Frau ohne Schatten
Operahuizen: Metropolitan Opera, Wiener Staatsoper, Opernhaus Zürich, Lyric Opera of Chicago, San Francisco Opera, De Nationale Opera
Soloman
Geboren: Washington DC, USA
Studie: Manhattan School of Music; Morgan State University
Prijzen: Washington Performing Arts
Ambassador of the Arts Award 2021
Operarollen: Commendatore/Don Giovanni, Sarastro/Die Zauberflöte, Fafner/Das Rheingold, Grand Inquisiteur/Don Carlo, Ramfis/Aida, Timur/Turandot
Operahuizen: Metropolitan Opera, Lyric Opera of Chicago, Washington National Opera, Staatsoper Hamburg, Opéra National de Bordeaux, Royal Opera House
Tamara Wilson • Brünnhilde
Geboren: Arizona, USA
Studie: University of Cincinnati; Houston Grand Opera Studio
Prijzen: Richard Tucker Award 2016; Francesco Viñas Competition: Grand Prize
Operarollen: Leonora/Il trovatore, Leonora/La forza del destino, Isolde/Tristan und Isolde, Aïda/ Aïda, Chrysothemis/Elektra, Ariadne/Ariadne auf Naxos
Operahuizen: Metropolitan Opera, Lyric Opera of Chicago, Opernhaus Zürich, Teatro alla Scala, Los Angeles Opera, De Nationale Opera
Foto: Jon Adjahoe Foto: Opus 3 Artists Foto: Dario Acosta Howard • Hunding
Justyna Bluj • Ortlinde
Geboren: Przemyśl, Polen
Studie: Muziekacademie Krakau bij Olga
Popowicz, International Opera Studio Zürich
Masterclasses bij: Brigitte Fassbaender, Anne Murray, Helmut Deutsch
Prijzen: Hans und Eugenia Jütting–beurs
Operarollen: Contessa Almaviva/Le nozze di Figaro, Diane/Iphigénie en Tauride, Contessa di Ceprano/Rigoletto, Annina/La traviata, Ortlinde/Die Walküre, Die Vertraute/Elektra
Operahuizen: Poolse Nationale Opera, Opernhaus Zürich, Théâtre des Champs-Elysées
Karen Cargill • Fricka
Geboren: Abroath, Schotland
Studie: Royal Conservatoire of Scotland
Glasgow; University of Toronto; National Opera Studio, Londen
Prijzen: Kathleen Ferrier Award 2002
Operarollen: Anna/Les Troyens, Waltraute, Erda/ Der Ring des Nibelungen, Brangäne/Tristan und Isolde, Suzuki/Madama Butterfly, Judith/Hertog Blauwbaards burcht
Operahuizen: Metropolitan Opera, Royal Opera House, Deutsche Oper Berlin, Scottish Opera, Edinburgh International Festival, Glyndebourne Festival
Jessica Faselt • Helmwige
Geboren: Iowa City, USA
Studie: University of Iowa School of Music, Cincinnati Conservatory of Music
Prijzen: George London Award 2020, Hildegard
Behrens Foundation Award 2021
Operarollen: Hofdame/Macbeth, Hogepriesteres/Aïda, Freia/Das Rheingold, Helmwige/Die Walküre, Salome/Salome, Ariadne/Ariadne auf Naxos
Operahuizen: Metropolitan Opera, Atlanta Opera, Opera Theatre of Saint Louis, Florida Grand Opera, Tanglewood Music Festival
Foto: Nadine Boyd Foto: Dario Acosta Foto: Kinga Taukert
Maria Barakova • Siegrune
Geboren: Kemerovo, Rusland
Studie: Novosibirsk Murov College of Music, Russian Gnessin Academy of Music
Prijzen: Winnaar International Tchaikovsky
Competition 2019
Operarollen: Tancredi/Tancredi, Adalgisa/ Norma, Fenena/Nabucco, Preziosilla/La forza del destino, Stéphano/Roméo et Juliette, Olga/ Jevgeni Onegin
Operahuizen: Wiener Staatsoper, Teatro alla Scala, Metropolitan Opera, Teatro del Maggio Musicale Forentino, Teatro Massimo di Palermo, Bregenzer Festspiele
Brittany Olivia Logan • Gerhilde
Geboren: Californië, USA
Studie: California State University, Long Beach; Cincinnati Conservatory of Music
Prijzen: Judith Raskin Award 2021, Laureaat Giulio Gari Foundation Vocal Competition 2022
Operarollen: Clotilde/Norma, Anna/Nabucco, Marguerite/Faust, Hogepriesteres/Aïda, Tatjana/ Jevgeni Onegin, Musetta/La bohème, Bianca/La Rondine, Bridget/Migrations
Operahuizen: Metropolitan Opera, Welsh National Opera, Wolf Trap Opera, Houston Grand Opera
Iris van Wijnen • Waltraute
Geboren: Eindhoven
Studie: Utrechts Conservatorium; Opernstudio Bayerischen Staatsoper München
Masterclasses bij: Kiri Te Kanawa, Thomas Hampson, Leontina Vaduva
Operarollen: Marcellina/Le nozze di Figaro, Berta/Il barbiere di Siviglia, Fenena/Nabucco, Wellgunde/Das Rheingold, Waltraute/Die Walküre, Charlotte/Werther, Componist/Ariadne auf Naxos
Operahuizen: Bayerische Staatsoper, Théâtre des Champs-Élysées, Festspielhaus Baden-Baden, Aldeburgh Festival, Staatsoper Hannover, De Nationale Opera, La Monnaie/De Munt
Foto: Dario Acosta Foto: Richard Brown Foto: Olga Kovach
Catriona Morison • Rossweisse
Geboren: Edinburgh, Schotland
Studie: Royal Conservatoire of Scotland, Universität der Kunste Berlin, Hochschule für Musik Franz Liszt (Weimar)
Prijzen: Cardiff Singer of the World 2017
Operarollen: Cherubino/Le nozze di Figaro, Maddalena/Rigoletto, Fricka/Das Rheingold, Nicklausse/Les contes d’Hoffmann, Charlotte/ Werther, Hänsel/Hänsel und Gretel
Operahuizen: Staatsoper Hamburg, Nationaltheater Weimar, Oper Köln, Edinburgh International Festival, Salzburger Festspiele, Berliner Festspiele Foto: Stephanie von Becker
Ronnita Miller • Grimgerde
Geboren: Florida, USA
Studie: Manhattan School of Music, Juilliard Opera School
Prijzen: Grammy-nominatie Best Opera Recording 2023
Operarollen: Anna/Les Troyens, Mary/Der fliegende Holländer, Maddalena/Rigoletto, Erda/Das Rheingold en Siegfried, Fricka, Grimgerde/Die Walküre, Filippjevna/Jevgeni
Onegin, Lucia/Cavalleria Rusticana
Operahuizen: Metropolitan Opera, Los Angeles Opera, Lyric Opera Chicago, Deutsche Oper Berlin, Ravinia Festival, Edinburgh International Festival
Anna Kissjudit • Schwertleite
Geboren: Boedapest, Hongarije
Studie: Franz Liszt Muziekacademie (Boedapest) bij Katalin Halmai en Imola Pogány, Hochschule für Musik Hanns Eisler (Berlijn) bij Thomas Quasthoff
Prijzen: Wagnerprijs Jozsef Simándy
Competition 2013, Winnaar József Gregor
Competition 2014
Operarollen: Schwertleite/Die Walküre, Erda/ Das Rheinghold en Siegfried, La Cieca/La Gioconda, Marta/Iolanta, Ježibaba/Rusalka, Kate Pinkerton/Madama Butterfly, Gaea/Daphne
Operahuizen: Staatsopera Boedapest, Staatsoper Unter den Linden Berlijn
Foto: Simon Pauly Foto: Andrew Lowdo 2 mei 2024 • 20.15 uur
dirigent Yannick Nézet-Séguin
viool Randall Goosby
Dvořák Ouverture Carnaval
Price Tweede vioolconcert
Price Adoration
Brahms Vierde symfonie
Herdenkingsconcert
di 14 mei 2024
20.15 uur
Rotterdam, Laurenskerk
dirigent Giuseppe Mengoli
sopraan Ilse Eerens
sopraan Martha Bosch
mezzosopraan Nina van Essen
koor Laurens Collegium
Lutosławski Musique funèbre
Bruckner Ave Maria
Bruckner Aequale nr. 1 en nr. 2
Bruckner Christus factus est
Schönberg Friede auf Erden
Vivaldi Gloria
zo 26 mei 2024
14.15 uur
dirigent Bertie Baigent
sopraan Chen Reiss
Mozart Ouverture Idomeneo
Korngold Einfache Lieder
Berg Sieben frühe Lieder
Bach/Webern Ricercare
Mozart Symfonie nr. 40
Star Wars: A New Hope in Concert
vr 31 mei 2024
za 1 juni 2024
20.00 uur
20.00 uur
Rotterdam, Ahoy – RTM Stage
Williams Star Wars: A New Hope
Chef-dirigent
Lahav Shani
Eredirigent
Yannick Nézet-Séguin
Vaste gastdirigent
Tarmo Peltokoski
Eerste viool
Marieke Blankestijn, concertmeester
Quirine Scheffers
Hed Yaron Meyerson
Saskia Otto
Arno Bons
Mireille van der Wart
Rachel Browne
Maria Dingjan
Marie-José Schrijner
Noëmi Bodden
Petra Visser
Sophia Torrenga
Hadewijch Hofland
Annerien Stuker
Alexandra van Beveren
Tweede viool
Charlotte Potgieter
Cecilia Ziano
Frank de Groot
Laurens van Vliet
Tomoko Hara
Elina Staphorsius
Jun Yi Dou
Bob Bruyn
Eefje Habraken
Maija Reinikainen
Wim Ruitenbeek
Babette van den Berg
Melanie Broers
Lana Trimmer
Altviool
Anne Huser
Roman Spitzer
Galahad Samson
José Moura Nunes
Kerstin Bonk
Lex Prummel
Janine Baller
Francis Saunders
Veronika Lénártová
Rosalinde Kluck
León van den Berg
Olfje van der Klein
Cello
Emanuele Silvestri
Eugene Lifschitz
Joanna Pachucka
Daniel Petrovitsch
Mario Rio
Gé van Leeuwen
Eelco Beinema
Carla Schrijner
Pepijn Meeuws
Yi-Ting Fang
Contrabas
Matthew Midgley
Ying Lai Green
Jonathan Focquaert
Robert Franenberg
Harke Wiersma
Arjen Leendertz
Ricardo Neto
Fluit
Juliette Hurel
Joséphine Olech
Fluit/piccolo
Beatriz Da Baião
Hobo
Remco de Vries
Karel Schoofs
Anja van der Maten
Hobo/althobo
Ron Tijhuis
Klarinet
Julien Hervé
Bruno Bonansea
Klarinet/ basklarinet
Romke-Jan Wijmenga
Fagot
Pieter Nuytten
Lola Descours
Marianne Prommel
Fagot/ contrafagot
Hans Wisse
Hoorn
David Fernández Alonso
Felipe Santos Freitas Silva
Wendy Leliveld
Richard Speetjens
Laurens Otto
Pierre Buizer
Trompet
Alex Elia
Simon Wierenga
Jos Verspagen
Trombone
Pierre Volders
Alexander Verbeek
Remko de Jager
Bastrombone
Rommert Groenhof
Tuba
Hendrik-Jan Renes
Pauken/slagwerk
Danny van de Wal
Ronald Ent
Martijn Boom
Adriaan
Feyaerts
Harp
Charlotte Sprenkels
Orkestleden
Agenda
•
•
•
•