Wandelroute nl
De Kampina Tekst en fotografie: Ruben Schipper
De Kampina is een van de oudste natuurgebieden van Nederland. In de jaren twintig en dertig werd het Brabantse gebied van heide-, bos-, moeras- en rivierenlandschap gekocht door Natuurmonumenten. HIKE & trekking reporter Ruben Schipper maakte een 15 km lange rondwandeling en liet zich verrassen door het afwisselende landschap. 24
141201 Hike #8.indd 24
12/3/14 12:38 PM
HIKE & Trekking
Steeds meer vogels weten de Kampina te vinden. Kraanvogels en visarenden zijn al gesignaleerd. boeren en dreigde verloren te gaan. Volgens de overlevering gaf hij het de naam Kampina omdat dit een meer Latijnse klank zou hebben. Het betekent gewoon De Kempen.
In the middle of nowhere starten wij onze wandeling. Aan de horizon zien we nog een enkele boerderij, verder is het hier verlaten. Terwijl de laatste zonnestraal door een grote wolk wordt verdreven kijken wij uit over het Dal van Beerze. Een zilverreiger loopt door het water van de Beerze. Door het overlopen van de beek zijn de boeren vertrokken waarna een opvangbekken werd aangelegd. Steeds meer vogels weten deze plek te vinden. Kraanvogels en een visarend zijn ook al gesignaleerd. Nadat we de Beerze zijn overgestoken, volgen we de route over de dijk naar het Winkelsven. De bomen langs de dijk staan in het moeras. In deze omgeving komt het water deels van kwelders uit de grond. Dat verklaart het unieke karakter van de Kampina met zijn vele vennen en natte heide. Via oude onverharde wegen komen we uit op de Melaniedreef en passeren nu pas het bordje ‘Kampina’. In 1846 kocht koffiehandelaar Candidus ten Brink de eerste 263 ha grond van ‘de Kempische Heide’. Het woeste land was niet interessant voor de lokale
Natte Natuurparel Het pijpestroo groeit hoog en ontneemt het zicht op de heide langs de paden. De IJslander paarden die in de Kampina rondlopen hebben nog voor jaren genoeg te eten. Gelukkig worden de dieren geholpen bij het onderhoud van het gebied. Op tal van plaatsen wordt de hei geplagd. Smalle repen aarde worden afgegraven zodat op de schrale grond de hei weer kan groeien. Zonnedauw en klokjesgentiaan zijn weer op steeds meer plaatsen te vinden. Het kan op deze route nat zijn, in de routebeschrijving van de Rother wandelgids werden we hier al voor gewaarschuwd. Gelukkig kunnen we tot nu toe zonder al te veel problemen onze voeten droog houden. We zien overal water om ons heen, maar het grondwaterpeil is te laag. Het water is verzuurd en bevat te veel stikstof. Door het teveel aan voedingsstoffen groeit het gras erg goed, met als gevolg dat de natte heide verdwijnt. Vorig jaar is het herstelproject ‘Natte Natuurparel’ van start gegaan. Waterschap de Dommel en natuurorganisaties werken hier samen om de waterkwaliteit in de vennen te verbeteren en het grondwaterpeil te verhogen. De bossen in de omgeving van de Huisvennen worden gekapt omdat de naaldbomen veel water verdampen. Op de kale bodem zal het maaisel van de heide worden uitgestrooid om het herstel te versnellen.
Linksboven
Kenmerkend voor de Kapmpina zijn de vele vennen. Rechtsboven
De Brabantse Kampina is een van de oudste beschermde natuurgebieden van Nederland. Middenboven
Herstelproject de ‘Natte Natuurparel’: om de waterkwaliteit in de vennen te verbeteren en het grondwaterpeil te verhogen worden naaldbomen gekapt. Middenonder
Horecagelegenheden zijn er onderweg niet. Eten en drinken meenemen dus.
25
141201 Hike #8.indd 25
12/3/14 12:38 PM
©Freytag & Berndt, Wenen
Wandelroute nl
Boven
De drijfnatte Nianadreef. Midden
’Verdwaalde’ Drentse keien in Brabant. De keien liggen hier ter nagedachtenis aan Pieter van Tienhoven, een van de oprichters van Natuurmonumenten. Onder
Het Banisveld: tot circa twintig jaar geleden grootschalig landbouwgebied, nu veelzijdig natuurgebied.
Schuilholen Tijdens de opmars van de bevrijders, aan het einde de Tweede Wereldoorlog, zijn Amerikaanse Airborne-militairen met enkele zweefvliegtuigen per ongeluk in De Kampina geland. Verzetsgroepen slaagden erin de manschappen naar de bossen rond de Huisvennen te brengen waar ze in holen konden schuilen. Boeren uit de omgeving brachten vlees. Een bakker uit Oisterwijk bakte voor de onderduikers wel zestig broden per dag. Even later turen we aan de oever van het Kogelvangersven over het water en zien we, terwijl enkele ganzen over vliegen, onze zilverreiger weer. Bij de Zandbergsvennen liggen enkele Drentse keien opgestapeld. Het is het grafmonument van Pieter van Tienhoven, een van de oprichters van Natuurmonumenten. In 1904 verkochten de nazaten van Candidus ten Brink de Kampina aan de familie van Tienhoven. Hij was een groot liefhebber van de Kampina én van Drente. Na een laatste blik over de vennen trekken we de bossen weer in. Natte voeten De paden dragen hier namen als Nianadreef, Melandiedreef en Annadreef. Over de naamgeving van de dreven doen veel verhalen de ronde. Mogelijk hebben de zussen van Candidus na zijn overlijden de lanen een naam gegeven. De naam Niana is Aziatisch, de Melaniedreef zou vernoemd kunnen zijn
Bij een echte Kampina beleving houd je geen droge voeten. naar de heilige Melanie. Net als de zussen Ten Brink gaf zij een deel van haar vermogen aan de armen. Op de Nianadreef staan grote plassen water. Een ruiter te paard gaat er met veel plezier in draf doorheen. Een echtpaar baant zich een weg door het struikgewas, op zoek naar een droge weg in het bos, maar komt uiteindelijk teleurgesteld terug. Overal staat een laag water. Wijs geworden van een eerder avontuur toveren wij rubber kaplaarzen uit de rugzak tevoorschijn en lopen tamelijk ontspannen door het water. Hoewel het water een paar keer bijna over de rand heen gutst, houden we droge voeten. De modderige dreef brengt ons uiteindelijk bij het landhuis Huize Kampina. De oorspronkelijke hoeve werd in de Tweede Wereldoorlog verwoest, waarna dit optrekje werd gebouwd. Vuilstort Daar waar we weer tegen de Beerze aan lopen, pakken we het pad op dat langs de oever van de beek voert. Het laatste deel van de wandelroute loopt door het Banisveld. Het gebied dat grootschalige ruilverkaveling heeft gekend en tevens een vuilstort herbergde werd in 1996 aangekocht door Natuurmonumenten. Al binnen tien jaar veranderde het gebied in een veelzijdig natuurgebied. Op de voormalige vuilstort staat nu een uitkijktoren. Vanaf die plek is goed te zien hoe de natuur zich heeft ontwikkeld.
Deze wandeling is slechts één van de 52 wandelingen uit de Rother wandelgids Nederland. Kijk om te bestelllen en voor welke Rother gidsen er nog meer in het Nederlands zijn verschenen op uitgeverijelmar.nl
Deze wandeling is gelopen op Hanwag schoenen. hanwag.nl
Download gratis de routebeschrijving en gps-file op hikeandtrekking.nl
26
141201 Hike #8.indd 26
12/3/14 12:38 PM