పాత నిభందన చరిత్ర

áê`« x|O^èŒ# K«i`«„ ã¨OH˜∆ѨΠ=~°‚#

ѨiK«Ü«∞=Ú

I. ɡ·aÅ∞ K«i„`«#∞ ѨiîOKÕk ZO^Œ∞‰õΩ?

II ɡ·aÅ∞ K«i„`« Ü≥ÚHõ¯ L^ÕÌâ◊O

III. ɡ·aÅ∞ K«i„`« Ü≥ÚHõ¯ Ü«ÚQÆ=ÚÅ∞

IV áê`« x|O^èŒ# K«i„`« HÍÅ=ÚÅ∞

[ŠѨ„à◊Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞ HÍÅO, H©„.ѨÓ. 4004–2348

[ŠѨ„à◊Ü«∞=Ú `«~°∞"å`« HÍÅ=Ú, H©„.ѨÓ. 2348–1921

Ñ≤`«~°∞Å HÍÅ=Ú, H©„.ѨÓ. 1921–1706

I. J„ÉÏǨ=Ú Ü≥ÚHõ¯ rq`«=Ú

II. W™êû‰õΩ Ü≥ÚHõ¯ jÅ=Ú, rq`«=Ú

III. Ü«∂HÀ|∞ K«i„`«

IV Ü≥∂¿ãѨ٠K«i„`«

V. Ü≥∂|∞ „QÆO^äŒO

^•ã¨ºÑ¨Ù HÍÅ=Ú, H©„.ѨÓ. 1706–1491

I ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ ^•ã¨ºÑ¨Ù HÍÅOÖ’ SQÆ∞ѨÙÎ

II. J}z"Õ`«

III. "≥∂¿+ [##=Ú, Ѩx

IV. Ju |bÜ«∞"≥∞ÿ# áÈ\©

V. SQÆ∞ѨÙÎÖ’ rqOz# ^•x Ѷ¨Å=Ú

Ѩ„Ü«∂}=ÚÅ HÍÅ=Ú, H¢©.ѨÓ. 1491– 1451

I. Z„~° ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞O_ç ã‘<å~Ú=~°‰õΩ

II. ã‘<å~Ú =^ŒÌ#∞#fl ã¨O=`«û~°=Ú

III. ã‘<å~Ú#∞O_ç HÍ^Õ+¨µ=~°‰õΩ

IV. HÍ^Õ+¨µ#∞O_ç Ü≥Ú~åÌ#∞ =^ŒÌ‰õΩ

Ü«Ú^Œú q[Ü«∞=ÚÅ HÍÅ=Ú, H©„.ѨÓ. 1451–1400

I. Ü≥Ú~åÌ#∞ Ü≥ÚHõ¯ ^•i

II Ü≥∞iHÀ#∞ ™êfinè#=Ú KÕã≤H˘#_»O

III. Hõ<å#∞ ˆHO„^Œ „áêO`åxfl [~ÚOK«_»O

IV. SHõº ‰õÄ@q∞, ^ŒHõ∆}Ѩ٠q[Ü«∞ Ü«∂„`«

V. SHõº ‰õÄ@q∞, L`«Î~°Ñ¨Ù q[Ü«∞ Ü«∂„`«

VI. Éèí∂ qÉèí[#, Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= =∞$u

<åºÜ«∂kèѨ`«∞Å HÍÅ=Ú, H©„.ѨÓ. 1400–1095

I. =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# Ѩiã≤÷u

II. ~å[H©Ü«∞ Ѩiã≤÷u

III. P~°∞ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# ^ŒO_»Ü«∂„`«Å∞

IV ~°∂`«∞ Ü≥ÚHõ¯ Hõ^äŒ

V. „Ѩ=HõÎ – <åºÜ«∂kèѨuÜ≥ÿ∞# ã¨=¸ÜÕ∞Å∞

SHõº ~å[º=Ú, H©„.ѨÓ. 1095–975

I. ѨiK«Ü«∞=Ú – ^≥·= ѨiáêÅ#

II. ™œÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ UÅ∞|_ç

III. ^•g^Œ∞ rq`«=Ú, ѨiáêÅ#

IV. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ ѨiáêÅ#, jÅ=Ú

V. „Ѩ=HõÎÅ∞ ÖËѨ|_»_»O

VI. P HÍÅѨ٠™êÇ≤Ï`«ºO

L`«Î~° ~å[º=Ú, H©„.ѨÓ. 975–722

I. ѨiK«Ü«∞=Ú

II. <åÅ∞QÆ∞ HÍÅ=ÚÅ∞

^ŒHõ∆} ~å[º=Ú, H©„.ѨÓ. 975–586

I. `˘e H©∆}`«, Lr˚==ÚÅ∞

II. Ô~O_»= H©∆}`«, Lr˚==ÚÅ∞

III =¸_»= H©∆}`«, Lr˚==ÚÅ∞

IV. z=i H©∆}`«, K≥~°Q˘x áÈ|_»_»O

K≥~° HÍÅ=Ú, H©„.ѨÓ. 586–536

K≥~å#O`«~° HÍÅ=Ú, H©„.ѨÓ. 536–400

ѨiK«Ü«∞=Ú

I. ɡ·aÅ∞ K«i„`«#∞ ZO^Œ∞‰õΩ ѨiîOKåe?

D „Ѩâ◊fl ã¨iÜ≥ÿ∞#^Õ. ¿ã=‰õΩ_»∞ ɡ·aÅ∞#∞ K«^Œ"åe. ^•xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.

~Ú`«~°∞ʼnõΩ LѨ^ÕtOKåe. =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# ˆH∆=∂aè=$kú H˘~°‰õΩ „ÔH·ã¨Î=ÙÅO^Œ~°∞ ã¨fiO`«QÍ

ɡ·aÅ∞ K«^Œ"åe. HÍÖËl áê~î°º „Hõ=∞OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ Éˇ·aÅ∞ K«i„`«<≥O^Œ∞‰õΩ K«^Œ"åe?

1. ZO^Œ∞HõO>Ë, ɡ·aÅ∞ KåÖÏ „ѨKå~°O HõÅ^≥· Z~°∞QÆ|_çOk. – „ÔH·ã¨Î= Ö’HõOÖ’

^•x Hõ^äŒÅ∞ „Ѩu ~ÚO@ K«^Œ∞=|_»∞`«∂, K≥ѨÊ|_»∞`«∂ LO\Ï~Ú. ã¨OѶ¨∞OÖ’ ^•xH˜ J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# ™ê÷#=ÚOk. ÖÏ_ç˚Ö’#∂ Q“~°=Ѩ^Œ"≥∞ÿ# KÀ@∞ LO@∞Ok, âßã¨# ã¨Éèí ǨÅ∞Ö’#∞, <åºÜ«∞™ê÷<åÖ’¡#∞ ‰õÄ_® JÖÏ\˜ ™ê÷#"Õ∞ LO@∞Ok. L`«¯$+¨ì"≥∞ÿ# P^èŒ∞xHõ ™êÇ≤Ï`«ºO`À Jk ÃÑ#"Õã¨∞‰õΩOk, =∞iÜ«Ú =¸_»∞ =O^ŒÅ ÉèÏ+¨Ö’¡xH˜ Jk `«~°∞˚=∂ KÕÜ«∞|_çOk.1 „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ#∞, Ѩ~ÀHõ∆OQÍ#∞ Ö’HõOÖ’x =∞i U ~Ú`«~° ѨÙã¨ÎHõO HõO>ˇ#∞ ѨkÔ~@∞¡ Z‰õΩ¯= ~°K«#Å#∞ Jk L`«ÊuÎ KÕã¨∞ÎOk. JÖÏ\˜ „QÆO^äŒO, JO`« „ѨKå~°O HõÅk, JO`« ã¨$[<å`«‡Hõ"≥∞ÿ#k, ã¨fi`«O„`«"≥∞ÿ# U ã¨O㨯$u Ѩ^äŒHõOÖ’<≥·<å ÉèÏQÆOQÍ ã‘fiHõiOѨ|_»∞`«∞Ok.

2. ZO^Œ∞HõO>Ë Jk Ju `«‰õΩ¯=QÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ|_çOk. – ɡ·aÅ∞#∞ K«k"Õ

^•xHõO>ˇ#∞ [#∞Å∞ ɡ·aÅ∞#∞ QÆ∂iÛ JkèHõOQÍ qO@∂ LO\Ï~°∞. ѨiîOKÕ ^•xHõO>ˇ

Z‰õΩ¯=QÍ ^•xx QÆ∞iOz qO\Ï~°∞. ^•xfl QÆ∂iÛ "åi‰õΩ#fl *Ï˝#O ÃÑ·ÃÑ·# LO_Õ^Õ.

^•x ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ã¨Ê+¨ì J=QÍǨÏ# "åiH˜ ÖË^Œ∞. SQÆ∞ѨÙÎ, Ѩ~å¬ º, „wã¨∞, ~À=ÚÅ

K«i„`«#∞ q^•ºi÷ ã¨OH˜∆ѨÎOQÍ =∂„`«"Õ∞ <Õ~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞. HÍÖËl „QÍ_»∞ºÜÕ∞\òûÖ’ ZO`«

=∞Ok J„ÉÏǨ=Ú ÖË^• "≥∂¿+ ÖËHõ ^•g^Œ∞ J<Õ "åix QÆ∂iÛ ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# ã¨=∂Kå~åxfl

~Ú=fiQÆÅ~°∞? ÖËHõ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞‰õΩQÍx, áœÅ∞‰õΩQÍx ã¨O|OkèOz# rq`« QÍ^äŒÖ’¡QÆÅ

XHõ _»[#∞ "åã¨Î"åÅ#∞ K≥ѨÊQÆÅ~°∞?

3. ZO^Œ∞HõO>Ë Éˇ·aÅ∞ „Ѩ}ÏoHõ K«i„`å`«‡Hõ"≥∞ÿ#k. – Jk `«~°¯ âß„™êÎxH˜QÍx, q*Ï˝# âß„™êÎxH˜QÍx ã¨O|OkèOz#k HÍ^Œ∞. ^•x ѨÙ@ÅÖ’ q"≥∂K«# Kåi„uHõOQÍ

á⁄~°Å∞ qѨÊ|_çOk† ^•xx Kåi„`å`«‡HõOQÍ Ñ¨iîOKåe. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ XHõ =K«#OÖ’

#∞O_ç =∞Ozx, XHõ "åã¨Î"åxfl, ѨÙ~°∞+¨µx, Kåi„`«Hõ"≥∞ÿ# J=∞iHõÖ’ ~Úã¨∞ÎOk† ^•x

ã¨O|O^è•Å#∞ ѨÙ#~°∞^ŒúiOz#ѨC_»∞ =∞i WOÔHO`« Z‰õΩ¯=QÍ ~Úã¨∞ÎO^À! XHõ Q˘Ñ¨Ê

z„`« Ѩ\Ïxfl =ÚHõ¯Å∞QÍ HõuÎiOz, P =ÚHõ¯Å#∞ |Ǩï=∞uH˜ ã¨=∞iÊOz#@∞¡ TÇ≤ÏOK«∞†

WHõ¯_» XHõ á⁄^Œ, JHõ¯_» XHõ |O_», ~ÚOHÀ =ÚHõ¯Ö’ he "Õ∞Ѷ¨∞Ѩ٠`«∞#Hõ ÖËHõ ^•x

„ѨuaOaOѨ*Ë¿ã hà◊¡ H˘Å#∞ ÖÏO\˜q L<åflÜ«∞#∞HÀ† „Ѩu XHõ¯ ^•xÖ’ „ѨuÉèí

`«Ñ¨ÊHõ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk, J~Ú<å QÆOcè~°"≥∞ÿ# HõàÏ z„`åxfl =∞#∞+¨µºÅ∞ JÖÏ Ñ¨ijeOK«~°∞†

HõàÏ`«‡Hõ"≥∞ÿ# qÅ∞=Å#∞ [#∞Å`À ÖˇHõ¯QÆ@ì~°∞. =∂QÍflHÍ~åì, Å∂^äŒ~ü "åºYºÅ∞, ÖË^•

J„ÉÏǨO eOHõ<£ jÅO J<Õq `«Ñ¨ÊHõ „â◊^ŒúQÍ K«^Œ"åe† Kåi„`å`«‡Hõ ^Œ$HõÊ^äŒèŒOÖ’

K«∂z#ѨC_»∞, Jq KåÖÏ Pã¨H˜Îx Hõey™êÎ~Ú. J„ÉÏǨ=Ú, "≥∂¿+, ^•g^Œ∞, áœÅ∞Å#∞

QÆ∂iÛ =º‰õΩÎÅ∞QÍ `≥eã≤H˘# QÀi#@¡~Ú`Õ, J„ÉÏǨ=Ú`À KÕÜ«∞|_ç# x|O^èŒ##∞

QÍx, ã‘<å~Ú =∞iÜ«Ú HõÅfii ^Œ$âߺÅ#∞ QÍx, ÖË^• ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î „Ѩã¨OQÍxflQÍx

h=Ù „QÆÇ≤ÏOK«QÀi#@¡~Ú`Õ, QÆOcè~°"≥∞ÿ# "≥Ú`«ÎOÖ’x ÉèÏQÍÅ∞QÍ =∂„`«"Õ∞ h=Ù "å\˜x

`≥eã≤HÀQÆÅ=Ù. ɡ·aÅ∞#∞ Kåi„`«Hõ ^Œ$ëêìº K«^Œ"åe.

4. ^•xÖ’x UHõ`«#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ_®xH˜. – ɡ·aÅ∞ ˆH=ÅO XHõ¯ ѨÙã¨ÎHõO HÍ^Œ∞†

Jk J<ÕHõ ѨÙã¨ÎHÍÅ ‰õÄ~°∞Ê. ^•xx ~åã≤# #ÅÉèˇ·=∞Ok ÖËY‰õΩÅ∞ ^Õâ◊ HÍÖÏ=^èŒ∞Å qã‘Î~°‚`«KÕ`« q_çáÈÜ«∂~°∞. "åà◊√§ ã¨O㨯$uÖ’x qq^èŒ =~åæʼnõΩ K≥Ok#"åà◊√§. Q˘_»∞¡ HÍK«∞‰õΩ<Õ"åà◊√§, KÕѨÅ∞ Ѩ>Ëì"åà◊§ ^ŒQÆæ~°#∞Oz ~å[Hõ=ÙÅ∞, L`«Î=∞ ѨO_ç`«∞Å=~°‰õΩ JO^Œ∞Ö’ L<åfl~°∞. HÍx ‰õÄ~°∞Ê =∂„`«O ã¨=∞`«∞źOQÍ Q˘Ñ¨ÊQÍ LOk. K«i„`«, <åºÜ«∂OQÆO, Hõq`«fiO, WuǨã¨O, ˆQÜ«∞O, ™ê"≥∞`«, „Ѩ=K«#O LѨ=∂#O, LѨ<åºã¨O, Ѩ„uHõ, É’^èŒ "≥Ú^ŒÖˇ·#=hfl D „QÆO^äŒOÖ’x ѨÙ@Ö’¡ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~Ú. D #ÅÉèˇ·=∞Ok "åiÖ’ XHõi ~°K«# =∞~˘HõiH˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_® J*Ï˝`«OQÍ<Õ ~å™ê~°∞, J~Ú<å Wk UHõ ѨÙã¨ÎHõOQÍ ~°∂ѨÙk^Œ∞̉õΩOk. D #ÅÉèˇ·=∞Ok XHõi<˘Hõ~°∞ Z~°∞QÆx "åÔ~·#ѨÊ\˜H©, P`≥·‡Hõº`« =∞iÜ«Ú L^ÕÌâ◊O "åã¨Î"åxH˜ UHõ HÍ~°ºã≤kú HõeyOzOk. ^≥·qHõ „ѨÜ≥∂[<å

|^Œú"≥∞ÿ# UHõ ã¨∂„`«`«, q"≥∂K«# H˘~°‰õΩ KÕã≤# ^≥·qHõ"≥∞ÿ# `åºQÆO Z_»`≥QÆx `˘QÆ~°∞ ^•~°OQÍ D 66 ѨÙã¨ÎHÍÅ#∞ QÆ∞zÛ UHõ ѨÙã¨ÎHõOQÍ KÕã≤Ok. H˘kÌ H˘kÌQÍ, XHõ Ü«ÚQÆO QÆ_»z# `«~°∞"å`« =∞~˘Hõ Ü«ÚQÍxH˜ JO^Œe L^ÕÌâ◊O `Õ@`≥Å¡=∞~ÚOk† ''"≥Ú^Œ@ zQÆ∞~å‰õΩ `«~°∞"å`« HõOH˜, HõOH˜Ö’Oz yO[Å∞ á⁄_»q∞#@∞¡—— D ѨÙã¨ÎHõOÖ’ q+¨Ü«∞O qK«∞Û‰õΩOk. „H©ã¨∞Î g@xflO\˜Ö’ ˆHO„^Œ aO^Œ∞=Ù. PÜ«∞# j~°¬O#∞Oz ˆ~YÅhfl =zÛ HõÅ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. Ѩ~°^≥·ã¨∞#∞ áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl"≥·Ñ¨Ù#∞O_ç, Ѩ~°^≥·ã¨∞#∞ á⁄Ok#"≥·Ñ¨Ù#∞O_ç

QÍx =zÛ# ˆ~YÅhfl PÜ«∞# j~°¬O#∞O_ç qK«∞Û‰õΩ#fl"Õ, „H©ã¨∞Î JxflO\˜H˜ P^è•~°Éèí∂`«∞_»∞.

PÜ«∞# ÖˉõΩO>Ë JO`å J=ºHõÎO† PÜ«∞# LO>Ë ã¨=∞ã¨Î ([QÆ`ü) =º=ã¨÷, ~°=∞º`«fiO, „Hõ=∞O, UHõ`«fiO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

5. =∂#= K«i„`«#∞ `≥e¿Ñ „QÆO^äŒOQÍ. – ã¨fi[#=Ú#∞ QÆ∂iÛ# K«i„`«#∞ Z~°∞QÆx "å_≥=fi_»∂ qâßÅ"≥∞ÿ# <åQÆiHõ`«‰õΩ K≥Ok#"å_»∞QÍ K≥ѨCHÀÖË_»∞. =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# ™êǨÏã¨

Hõ$`«º=ÚÖ’<≥·<å, Ѩ`«#OÖ’<≥·<å, QÆOcè~°"≥∞ÿ# áê~îåÅ∞ Jxfl HÍÖÏʼnõΩ K≥Ok#, ™ê~°=O`«"≥∞ÿ# ™êÇ≤Ï`«ºÑ¨Ù K«i„`«Ö’ ^•y L<åfl~Ú. Éèí∂q∞ÃÑ·#∞#fl QÆ∞iÎOѨ٠QÆey#

=∂#= *Ï`«∞ÅÖ’ ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ<Õ "åi P~°OÉèíO, "åi Éè’QÆÉèÏQͺÅ∞, Ѩ`«<åÅ∞ =ÔQ·~åÅ#∞ ɡ·aÅ∞ ѨÓ~°‚OQÍ *Ï_»Hõ@∞ì`ÀOk. "åi K«i„`« J<Õ #∂Å∞`À „Ѩu Q˘Ñ¨Ê

„áêp# ^Õâ◊Ѩ٠Éè’QÆÉèÏQͺÅ∞ HõeÑ≤"ÕÜ«∞|_®¤~Ú. JÖψQ, HõbÌÜ«∞, SQÆ∞ѨÙÎ, J+¨Ø¬~°∞, ||∞Ö’#∞, Ѩ~å¬ º, =∂ã≤^ÀxÜ«∂, ~À=Ú J<Õ=hfl "å\˜ "å\˜ (ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ`À) ѨikèÖ’

`åHõ|_®¤~Ú.

ɡ·aÅ∞#O^Œ∞QÆÅ qâßfi™êxfl Éèí„^ŒÑ¨~°K«_®xH˜. – =∞#O "ÕÖÏk ÉÏź 㨇$`«∞Å#∞

JkèQÆq∞™êÎO. J<ÕHõ ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çKåHõ =∞# z#fl<å\˜ WO\˜H˜ uiy =™êÎO.

„Ѩfk JѨC_»∞ ZO`À =∂i#@∞¡O@∞Ok! áê`« ~ÚÅ∞¡, ^è•#ºÑ¨Ù H˘@∞ì, =∞#O P@ÖÏ_ç#

ÖËHõ q„â◊q∞Oz# á⁄ÖÏÅ∞, ã¨OˆH`«OQÍ LOK«∞‰õΩ#fl H˘O_» kQÆ∞= ÉèÏQÆO, =∞#O

™êfl#O KÕã≤#, KÕѨÅ∞Ѩ\˜ì#, ÖËHõ ¿ã¯\˜OQ∑ P_ç# ÃãÅÜÕ∞~°∞ Jhfl `«=∞ H˘Å Ѩi=∂}ÏÖ’¡

=∂iáÈÜ«∂~Ú. Jq L<åfl ÖˉõΩ<åfl =∞# rq`«O WѨC_»∞ ZkyáÈ~ÚOk.

ÉÏź㨇$`«∞Å ÖÏQÍ<Õ =∞# `«O„_ç ɡ·aÅ∞ g∞^Œ =∞# qâßfiã¨O `˘eˆQ JáêÜ«∞O LOk. ɡ·aÅ∞#∞ QÆ∞iOz# J*Ï˝#OÖ’<Õ JáêÜ«∞O LOk† ^•xH˜ Ѩiëê¯~°=Ú, "Õ∞Öˇ·# ã¨O„QÆǨÏ"≥∞ÿ# *Ï˝#O Hõey LO_»_»"Õ∞.

II. ɡ·aÅ∞ K«i„`« L^ÕÌâ◊O. ɡ·aÅ∞ „áê^äŒq∞Hõ L^ÕÌâ◊=Ú =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#k. K«i„`« JO`«\˜Ö’ =∞`«=Ú

„áê=ÚYº"≥∞ÿ#^≥· LOk. Jk Hõà◊, Ѩ^Œº=Ú, K«\ÏìÅ∞, PKå~åÅ∞, ‰õΩ@∞O| rq`«=Ú, `«~°K«∞QÍ Q˘Ñ¨Ê Ü«Ú^Œú=ÚÅ∞ J<Õ "å\˜`À ÃÑ#"ÕÜ«∞|_çOk. J~Ú<å, Jk ã¨∂„`« „áêÜ«∞OQÍ J#∞HÀxkQÍ#∞, Ô~O_»= ™ê÷#OÖ’ L#flkQÍ#∂ ÉèÏqOK«|_çOk. ~å[H©Ü«∂Å∞, |∞kú‰õΩâ◊Å`« ™ê„=∂*ϺŠx~å‡}O, ѨÓ~°fi tÅÊHõàÏ "≥·Éèí=O, HõàÏHõ$`«∞Å∞, ™êÇ≤Ï`«ºO, K«\ÏìÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q =∂„`«O "≥Ú^Œ\˜ ™ê÷<åxfl P„Hõq∞ã¨∞Î<åfl~Ú. ^•xH˜ aè#flOQÍ, ɡ·aÅ∞ K«i„`«Ö’, =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# L^ÕÌâ◊=Ú „Ѩ^äŒ=∞ ™ê÷<åxfl

P„Hõq∞™ÈÎOk. J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ^•x Hõ^äŒÖ’ "≥Ú^Œ\˜#∞O_ç Hõ_»Ñ¨\˜=~°‰õΩ, „Ѩu „áêp# Q˘Ñ¨Ê ~å[ºO`À U~°Ê~°K«|_ç# ^Õ=Ùx „Ѩ[Å∞ ã¨O|O^èŒO HõeyÜ«Ú<åfl~°∞. "å~°∞ L#fl`«

ã≤÷uH˜ "≥à◊¡_®xH˜ L#fl H˘xfl "≥∞@¡#∞ QÆ∂iÛÜ«Ú, "åi Ѩ`«<åxH˜ QÆÅ HÍ~°}ÏÅ#∞

QÆ∂iÛÜ«Ú H˘O`«=~°‰õΩ <Õ~°∞Û‰õΩO^•O. J~Ú<å, ɡ·aÅ∞ ™ê^è•~°}"≥∞ÿ# K«i„`«

ã¨OÉèí"åÅ`À ‰õÄ_ç#^≥· LOk. Ñ≤`«~°∞Å∞, Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ J<Õ =¸_»∞ Q˘Ñ¨Ê

Ü«ÚQÍÖ’¡¡–x["≥∞ÿ# =∞`« P~°OÉèíO, ^•x Kåi„`«Hõ ѨÙ~Àaè=$kúx *Ï_» Hõ@ì_»"Õ∞ WO^Œe „áê^äŒq∞Hõ L^ÕÌâ◊"≥∞ÿÜ«ÚOk. Q˘Ñ¨Ê Kåi„`«Hõ =∞`åxfl =∞x+≤ #=∞‡HõáÈ~Ú<å, ^•xfl QÆ∞iOz# Ѩi*Ï˝#O ÖˉõΩO_® LO_»_»∞.

III. ɡ·aÅ∞ K«i„`« Ü«ÚQÆ=ÚÅ∞.

ɡ·aÅ∞ K«i„`« HÍÖÏÖ’¡ ÖËHõ Ü«ÚQÍÖ’¡ =¸_»∞ „Ѩ^è•# ã¨OѶ¨∞@#Å∞ QÆ∞iÎOK« |_®¤~Ú: (1) ã‘<å~Ú H˘O_»ÃÑ· "≥∂¿+ ^èŒ~°‡âß„ã¨ÎO ~Ú=fi|_»_»O† (2) ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î

k<å# Ѩiâ◊√^•ú`«‡ ky ~å=_»O† (3) z=i Já⁄ã¨ÎÅ∞x =∞~°}O. Ü«ÚQÍÅ∞ D

„H˜Ok q^èŒOQÍ x~°fizOѨ|_»=K«∞Û:

1.Ñ≤`«~°∞Å Ü«ÚQÆO,3 „H©.ѨÓ. 4004–1491. ã¨$+≤ì#∞O_ç ^èŒ~°‡âß„ã¨ÎO ~Ú=fi|_Õ =~°‰õΩ.

6.

2.Ü«¸^Œ∞Å Ü«ÚQÆO, „H©.ѨÓ. 1491#∞O_ç „H©.â◊. 30. ^èŒ~°‡âß„ã¨ÎO ~Ú=fi|_ç#k

"≥Ú^ŒÅ∞ Ѩiâ◊√^•ú`«‡ ky =zÛ#O`«=~°‰õΩ.

3. „ÔH·ã¨Î= Ü«ÚQÆO, „H©.â◊. 30–100 Ѩiâ◊√^•ú`«‡ ky =zÛ#k "≥Ú^ŒÅ∞ Já⁄ã¨ÎÅ∞_≥·#

Ü≥∂Ǩ#∞ =∞$u á⁄O^Õ=~°‰õΩ.

"≥Ú^Œ\˜ ^•x QÆ∞} ÅHõ∆}O ‰õΩ@∞O|O – ‰õΩ@∞O| „Ѩ`«ºHõ∆`«, ‰õΩ@∞O| =∞`«=Ú, ‰õΩ@∞O| ѨiáêÅ#† Ô~O_»=k, *ÏfÜ«∞"≥∞ÿ#k – *ÏfÜ«∞ =∞`«O, *ÏfÜ«∞ x|O^èŒ#†

=¸_»=k, (=∂#=) *ÏuH˜ ã¨O|OkèOz#k – „ѨѨOK« "åºÑ¨Î"≥∞ÿ# =∞`«=Ú, ã¨O^Õâ◊=Ú.

^Õ=Ù_»∞ "≥Ú^Œ\˜ Ü«ÚQÆOÖ’ Ñ≤`«~°∞Å ^•fi~å ‰õΩ@∞OÉÏÅ`À =∂\Ï¡_®~°∞† Ô~O_»= ^•xÖ’

"≥∂¿+ ^•fi~å [<åOQÆO`À =∂\Ï¡_®~°∞† =¸_»= ^•xÖ’ `«# ‰õΩ=∂~°∞x ^•fi~å Ö’Hõ

=∞O`«\˜`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞.

IV. áê`« x|O^èŒ# K«i„`« HÍÅ=ÚÅ∞. K«i„`« ã¨OÉèí"åÅ#∞ ã¨iÜ≥ÿ∞# ^Œ$HŒÊ^äŒOÖ’ xÅáêÅO>Ë, K«i„`« P^è•~åÅ∞, "å\˜ `ÕnÅ∞ J<Õ H˘xflO\˜x "≥Ú^Œ@ ã≤÷~°OQÍ x~°‚~ÚOKåe. PÜ«∂ Ѷ¨∞@#Å#∞ "å\˜ HÍÖÏʼnõΩ KÕiÛ ¿Ñ~˘¯#_»OÖ’ JkèHÍ~åxfl ã¨OáêkOK«_®xH˜ XHõ QÆO@ =ºÜ«∞O KÕã≤#@¡~Ú`Õ Jk XHõ rq`« HÍÅѨ٠¿ã=QÍ Ñ¨iQÆ}˜OѨ|_»∞`«∞Ok.

1.[Å „Ѩà◊Ü«∞=Ú#‰õΩ =ÚO^Œ∞ HÍÅ=Ú, „H©.ѨÓ. 4004–2348. ã¨$+≤ì#∞O_ç [ńѨà◊Ü«∞=Ú=~°‰õΩ.

2.[Å „Ѩà◊Ü«∂#O`«~° HÍÅ=Ú, „H©.ѨÓ. 2348–1921. [Å „Ѩà◊Ü«∞=Ú#∞O_ç J„ÉÏǨ=Ú Ñ≤Å∞=|_ç#O`«=~°‰õΩ.

3.Ñ≤`«~°∞Å HÍÅ=Ú, „H©.ѨÓ. 1921–1706. J„ÉÏǨ=Ú Ñ≤Å∞=|_ç#k "≥Ú^ŒÅ∞ SQÆ∞ѨÙÎ#‰õΩ =Å㨠áÈ~Ú#O`«=~°‰õΩ.

4.K≥~° HÍÅ=Ú, „H©.ѨÓ. 1706–1491. SQÆ∞ѨÙÎ#‰õΩ =Å㨠áÈ~Ú#k "≥Ú^ŒÅ∞ x~°æ=∞=Ú=~°‰õΩ.

5.„Ѩܫ∂} HÍÅ=Ú, „H©.ѨÓ. 1491–1451. x~°æ=∞=Ú#∞O_ç Ü≥Ú~åÌ#∞ #k ^•>Ë=~°‰õΩ.

6.Ü«Ú^Œú q[Ü«∞=Ú, „H©.ѨÓ. 1451–1400. Ü≥Ú~åÌ#∞ #k ^•\˜#k "≥Ú^ŒÅ∞ Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= =∞~°}O=~°‰õΩ.

7.<åºÜ«∂kèѨ`«∞Å∞, „H©.ѨÓ. 1400–1095. Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= =∞~°}O#∞O_ç, ™œÅ∞ Jaè¿+H˜OѨ|_Õ=~°‰õΩ.

8.SHõº~å[º HÍÅ=Ú, „H©.ѨÓ. 1095–975. ~åAQÍ ™œÅ∞ Jaè¿+H˜OѨ|_ç#k "≥Ú^ŒÅ∞ Ô~ǨÏÉÏ=Ú ã≤OǨã¨<åxfl Jkè+≤ìOKÕ=~°‰õΩ.

9.^ŒfiO^Œfi ~å[º=Ú, „H©.ѨÓ. 975–722. Ô~ǨÏÉÏ=Ú ã≤OǨã¨<åxfl ZH˜¯#k "≥Ú^ŒÅ∞ ëÈ„"≥∂#∞ Ѩ`«#O=~°‰õΩ.

10.Ü«¸^• =∂„`«"Õ∞, „H©.ѨÓ. 722–586 ëÈ„"≥∂#∞ Ѩ`«#O#∞O_ç Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú

Ѩ`«#O=~°‰õΩ.

11.K≥~° HÍÅ=Ú, „H©.â◊. 586–536. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú Ñ¨`«#O#∞O_ç *ˇ~°∞ÉÏƒÉˇÅ∞

„H˜O^Œ uiy =KÕÛ=~°‰õΩ.

12.K≥~å#O`«~° HÍÅ=Ú, „H©.â◊. 536–400. (Ü«¸^Œ∞Å∞) uiy =zÛ#k "≥Ú^ŒÅ∞

áê`« x|O^èŒ# „QÆO^äŒ ~°K«# =ÚyÜ«Ú=~°‰õΩ.

ã¨∂K«#Å∞ 11921 <å\˜H˜ D `«~°∞˚=∂ ÖˇHõ¯ ~Ú=fi|_çOk. 2Dean had “wrought.” 3Jk ɡ·aÅ∞ HÍÅ x~°‚Ü«∞ Ѩ\˜ìHõ

KåÖÏ Jxâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿ#k. JOwHõiOѨ|_Õ q^è•#O Hõ~°∞"≥·#O^Œ∞#, ɡ·aÅ∞ =∂i˚<£Ö’ QÆ∞iÎOѨ|_ç# L+¨~ü Ü≥ÚHõ¯ HÍÅ

x~°‚Ü«∞O ~ÚHõ¯_» ~Ú=fi|_çOk. ^•^•Ñ¨Ù =O^Œ ã¨O=`«û~åÅ `«~°∞"å`« x~°æ=∞=Ú [iy Ü«ÚO_»=K«∞Û.

áê`« x|O^èŒ# ~°K«#Å K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊=ÚÅ∞

PkHÍO_»=Ú: P~°OÉèí=ÚÅ „QÆO^äŒ=Ú

x~°æ=∞HÍO_»=Ú: ÉÏxã¨`«fiO#∞O_ç *ÏuQÍ ~°∂á⁄O^Œ_»O

ÖËgÜ«∞HÍO_»=Ú: K«@ì=ÚÅ∞, K«@ì=ÚÅ∞, K«@ì=ÚÅ∞

ã¨OMϺHÍO_»=Ú: J~°}º „Ѩܫ∂}=ÚÅ∞

kfifÜ≥∂Ѩ^Õâ◊HÍO_»=Ú: "≥∂Ü«∂|∞ "≥∞ÿ^•#=ÚÖ’ Lr˚==Ú

Ü≥∞Ǩϟ+¨µ=: Éèí∂ "åQÍÌ#Ѩ٠<≥~°"Õ~°∞Ê

<åºÜ«∂kèѨ`«∞Å∞: „Ѩu XHõ¯_»∞ `«# ^Œ$+≤ìÖ’ =∞OzkQÍ `Àz#k KÕã≤#ѨC_»∞

~°∂`«∞: „¿Ñ=∞Ü≥ÚHõ¯ #=∞‡Hõ`«fiO

1 ã¨=¸ÜÕ∞Å∞: =∂~°∞ÊK≥O^Œ∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú

2 ã¨=¸ÜÕ∞Å∞: =∂~°∞ÊK≥O^Œ∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú

1 ~åAÅ∞: „Ѩ=HõÎÅ∞, ~åAÅ∞

2 ~åAÅ∞: „Ѩ=HõÎÅ∞, ~åAÅ∞

1 k#=$`åÎO`«=ÚÅ∞: Ü«∂[‰õΩÅ∞, ~åAÅ∞

2 k#=$`åÎO`«=ÚÅ∞: Ü«∂[‰õΩÅ∞, ~åAÅ∞

Z„*Ï: K≥~°Ñ¨@ì|_ç#"å~°∞ Ô~O_»∞ ™ê~°∞¡ uiy ~å=_»O – ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠ѨÙ#ó x~å‡}O, ã¨O㨯~°}Å∞

<≥ÃÇÏ=∂º: Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú Ñ¨@ì} ѨÙ#óx~å‡}O

Z¿ãÎ~°∞: #tOѨ‰õΩO_» Ü«¸^Œ∞Å#∞ HÍáê_»_»O

Ü≥∂|∞: hu=∞O`«∞Å∞ „â◊=∞Ѩ_Õk ZO^Œ∞‰õΩ?

H©~°Î#Å∞: Ü«¸^Œ∞Å H©~°Î#ŠѨÙã¨ÎHõO

™ê"≥∞`«Å∞: *Ï˝#∞ʼnõΩ =∂@Å∞, ^èŒ#ºHõ~°"≥∞ÿ# rq`«O

„Ѩã¨Oy: ''Éèí∂q∞g∞^Œ =∞#O Uq∞ KÕÜ«∂e?——

Ѩ~°=∞w`«=Ú: „¿Ñ=∞ ™œO^Œ~°º=Ú

Ü≥∞+¨Ü«∂: "≥∞ã‘ûÜ«∂#∞ QÆ∂iÛ# „Ѩ=HõÎ

~Ús‡Ü«∂: qÅÑ≤OK«∞ „Ѩ=HõÎ

qÖÏѨ"åHõº=ÚÅ∞: J~Ú^Œ∞ ^Œ∞óYHõ~°"≥∞ÿ# áê@Å∞

Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞: ÔHÉÏ~°∞ #n f~å# „Ѩ=HõÎ

^•xÜÕ∞Å∞: L^ÕÌâ◊=Ú, „áê~°÷#, „Ѩ=K«#O`À ‰õÄ_ç# „Ѩ=HõÎ

Ǩϟ¿+Ü«∞: zuH˜áÈ~Ú# ‰õΩ@∞O|=ÚQÆÅ „Ѩ=HõÎ

Ü≥∂"ÕÅ∞: q∞_»`«Å `≥QÆ∞Å∞, ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î „Ѩ=HõÎ

P"≥∂ã¨∞: ™êOѶ‘∞Hõ <åºÜ«∞=Ú, ™êÇ≤Ï`«º #_»Hõ QÆÅ „Ѩ=HõÎ

F|^•º: Z^À=Ú, Z^À=Ú, Z^À=Ú

Ü≥∂<å: Ѩ~°[# ^Õfi+¨ |∞kúQÆÅ „Ѩ=HõÎ

g∞HÍ: ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ#∞, J<ÕHÍ~°÷=ÚÅ∞ ã¨∞ÊiOK«∞#@∞¡ K≥ѨC „Ѩ=HõÎ

#Ǩ˙=Ú: h<≥"≥ ã¨=∂kè w`«=Ú

ǨÏ|‰õį‰õΩ: ''=∞iÜ«Ú ~ÚOHõ#∞—— J<Õ „Ѩ=HõÎ

*ˇÑ¶¨<åº: <åºÜ«∞ x~°‚Ü«∞ *’ºux Hõey# „Ѩ=HõÎ (1:12)

ǨÏQÆæ~Ú: K≥~å#O`◊~°=Ú Ü«∞^ä•~°÷=ÚQÍ ÃÇÏK«ÛiOK«∞ „Ѩ=HõÎ

*ˇHõ~åº: K≥~å#O`◊~°=Ú ™êOˆHuHõ=ÚQÍ ÃÇÏK«ÛiOK«∞ „Ѩ=HõÎ

=∞ÖÏH©: z=i =∂@Å#∞ K≥Ñ≤Ê# „Ѩ=HõÎ. Ü«ÚQÍO`«=Ú#H˜=fi|_ç# ^Õ=Ùx "åHõº=Ú

ÃÇÏ„c ɡ·aÅ∞Ö’#∞ =¸_»∞ =ÚYº"≥∞ÿ# ÉèÏQÍÅ∞

I. ^èŒ~°‡âß„ã¨Î=Ú – `À~å (5 ѨÙã¨ÎHÍÅ∞)

Z.PkHÍO_»=Ú

a.x~°æ=∞HÍO_»=Ú

ã≤.ÖËgÜ«∞HÍO_»=Ú

_ç.ã¨OMϺHÍO_»=Ú

W.kfifÜ≥∂Ѩ^Õâ◊HÍO_»=Ú

II. „Ѩ=HõÎÅ∞ – <≥aÜ«∞"£∞ (8 ѨÙã¨ÎHÍÅ∞)

Z. =ÚO^Œ\˜ „Ѩ=HõÎÅ∞

1.Ü≥∞Ǩϟ+¨µ=

2.<åºÜ«∂kèѨ`«∞Å∞

3.ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ (1, 2)

4.~åAÅ∞ (1, 2)

a. `«~°∞"å`« „Ѩ=HõÎÅ∞

1.Ü≥∞+¨Ü«∂

2.~Ús‡Ü«∂

3.Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞

4.Ѩ<≥flO_»∞ =∞Ok ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ (z#fl „Ѩ=HõÎÅ∞)

III. ~°K«#Å∞ – ÔH`«∂a"£∞ (11 ѨÙã¨ÎHõ=ÚÅ∞)

Z. H©~°Î#Å∞, ™ê"≥∞`«Å∞, Ü≥∂|∞

a. J~Ú^Œ∞ K«∞@ìÅ∞ – "≥∞yÖ’¡`ü

1. Ѩ~°=∞w`«=Ú

2. ~°∂`«∞

3. qÖÏѨ"åHõº=ÚÅ∞

4. „Ѩã¨Oy

5. Z¿ãÎ~°∞

ã≤. ^•xÜÕ∞Å∞, Z„*Ï/<≥ÃÇÏ=∂º k#=$`åÎO`«=ÚÅ∞ (1, 2)

ÃãѨÓì*ˇO\ò Ü≥ÚHõ¯ <åÅ∞QÆ∞ „Ѩ^è•# ÉèÏQÆ=ÚÅ∞ (ÃÇÏ„cÖ’#∞O_ç „w‰õΩÖ’xH˜ `«~°∞˚=∂)

I. ^èŒ~°‡âß„ã¨Î=Ú: HÍO_» ѨOK«HõO (5 ѨÙã¨ÎHÍÅ∞)

PkHÍO_»=Ú#∞O_ç kfifÜ≥∂Ѩ^Õâ◊HÍO_»=Ú=~°‰õΩ

II. K«i„`« (12)

Ü≥∞Ǩϟ+¨µ=#∞O_ç Z¿ãÎ~°∞=~°‰õΩ

III. Ѩ^Œº HÍ=º=Ú (5)

Ü≥∂|∞#∞O_ç Ѩ~°=∞w`«=Ú=~°‰õΩ

IV. „Ѩ=K«#=Ú (17) Ü≥∞+¨Ü«∂#∞O_ç =∞ÖÏH©=~°‰õΩ

A. ÃÑ^ŒÌ – Ü≥∞+¨Ü«∂#∞O_ç ^•xÜÕ∞Å∞=~°‰õΩ (5)

B. z#fl – Ǩϟ¿+Ü«∞#∞O_ç =∞ÖÏH©=~°‰õΩ (12)

ã¨$+≤ì#∞O_ç [ŠѨ„à◊Ü«∞O=~°‰õΩ

H©„. ѨÓ. 4004–2348 (Pk. 1:1–8:13)

ѨiK«Ü«∞ ÉèÏQÆ=Ú: PkHÍO_»=Ú. – PkHÍO_»=Ú (`«~°=Ú, P~°OÉèí=Ú)

''P~°OÉèí=ÚÅ „QÆO^äŒ=Ú.—— Pk. 1:1 Jxfl\˜ „áê~°OÉèÏxfl ~Úã¨∞ÎOk. ''`«~°=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯—— J<Õ

„ѨÜ≥∂QÆ=Ú D „H˜Ok Ѩk ™ê~°∞¡ =ã¨∞ÎOk: ''Éèí∂=∂ºHÍâ◊=ÚÅ∞ ... "å\˜ L`«ÊuÎ „Hõ=∞=Ú,——

Pk. 2:4† ''P^•=Ú Ü≥ÚHõ¯,—— 5:1† ''<À=Ǩï Ü≥ÚHõ¯,—— 6:9† ''<À=Ç¨ï ‰õΩ=∂~°∞Å

Ü≥ÚHõ¯,—— 10:1† ''¿+=Ú Ü≥ÚHõ¯,—— 11:10† ''`≥~°Ç¨ï Ü≥ÚHõ¯,—— 11:27† ''Wëê‡ÜÕ∞Å∞

Ü≥ÚHõ¯,—— 25:12† ''W™êû‰õΩ Ü≥ÚHõ¯,—— 25:19† ''Uâß=Ù Ü≥ÚHõ¯,—— 36:1† ''Ü«∂HÀ|∞

Ü≥ÚHõ¯,—— 37:2. D „ѨÜ≥∂QÆ Ñ¨^Œúu PHõã≤‡HõO HÍ^Œ∞. ~°K«~Ú`« P~°OÉèí=ÚÅ K«i„`«#∞

`≥eqQÆeyÜÕ∞ K«iÛã¨∞Î<åfl_»∞. ɡ·aÅ∞Ö’x "≥Ú^Œ\˜ ~°K«#‰õΩ#fl D ã¨fiÉèÏ=O =ÚO^Œ∞QÍ<Õ

^Œ$+≤ìH˜ PxOk. =∞iÜ«Ú ''PkHÍO_»=Ú—— Jx `«y#@∞ìQÍ<Õ Ñ≤Å∞=|_çOk.

1. qâ◊fiO Ü≥ÚHõ¯ P~°OÉèíO (Pk. 1:1). – Z. ã¨=∞㨺 q=iOѨ|_çOk. – XHõ

L‰õΩ¯ Hõ_ô¤ ~Ú=fi|_ç#@¡~Ú`Õ, ã¨∞`«∞ÎÅ∞QÍ, <åQÆ\˜ #‰õΩ¯Å∞QÍ, ã¨∂^Œ∞Å∞QÍ, "åKü „ã≤ÊOQ∑û

=ÔQ·~åÅ∞QÍ =∞#O KÕÜ«∞=K«∞Û. Jk ã¨$lOK«_»O HÍ^Œ∞† Jk ~°∂áêO`«sHõ~°}O. L‰õΩ¯ ZHõ¯_»#∞O_ç =zÛOk? ^•xfl Z=~°∞ KÕâß~°∞? WHõ¯_» qâ◊fiO LOk† ã¨∂~°∞º_»∞, #Hõ∆„`åÅ∞, ã¨=Ú„^•Å∞, "ÕÅ ~°HÍÖˇ·# rq`« q^è•<åÅ∞ L<åfl~Ú. Jã¨Å∞ „Ѩâ◊fl =∂~°∞Ê#∞ QÆ∞iOz

HÍ^Œ∞. =¸ÖÏxfl QÆ∞iOz.

a. ã¨=∞㨺 Ѩi+¨¯iOK«|_çOk. – `«~åÅ H˘Åk q"å^Œ=Ú ã¨=∞㨺#∞ HõeyOzOk.1

''x`«º=Ú——† ''ã¨fiO`«QÍ KÕã≤H˘#fl——† ''PHõã≤‡Hõ ã¨OÉèí=O——† Jx H˘xfl Ѩiëê¯~åÅ∞QÍ

~Ú=fi|_®¤~Ú. Ju^Õ=`å ѨÓ[`À q∞QÆ`å Ѩiëê¯~åÅ∞ `«=∞ ~°∂áêÅ#∞ =∂~°∞Û H˘<åfl~Ú. Jaè„áêÜ«∂Å ÉÏɡÅ∞ =∞^茺, PHõã≤‡Hõ ã¨OÉèí=O Un ÖË#@∞ì#∂fl† Un ‰õÄ_®

`«#∞fl `å#∞ xi‡OK«∞HÀÖË^Œ#fl@∞ì#∂fl, ѨiѨÓ~°‚"≥∞ÿ# „Ѩu ^•xH˜ `«y#O`« HÍ~°}O

LO_®Å#fl@∞ì#∂fl =∞# ~°K«~Ú`« ã¨Ê+¨ìOQÍ K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞. ^≥·= „¿Ñˆ~Ñ≤`« HÍÅO#∞O_ç

=zÛ# XˆH "åHõºO ã¨=∞㨺#∞ Ѩi+¨¯iã¨∞ÎOk† ''PkÜ«∞O^Œ∞ ^Õ=Ù_»∞ Éèí∂=∂ºHÍâ◊=ÚÅ#∞ ã¨$lOK≥#∞—— (Pk. 1:1). ^Õ=Ù_Õ Ñ¨iëê¯~°"≥∞ÿ L<åfl_»∞. ^Õ=ÙxH˜ JѨÊyOz`Õ, ''PÜ«∞# =∂@ ÃãÅqÜ«∞ºQÍ ^•x „ѨHÍ~°=∂Ü≥∞#∞ PÜ«∞# P*Ï˝Ñ≤OѨQÍ<Õ HÍ~°º=Ú

ã≤÷~°Ñ¨~°K«|_≥#∞—— (H©~°Î#. 33:9).

ã≤. HÍÅ=Ú. – ''P~°OÉèíOÖ’—— – q*Ï˝# âß„ã¨ÎO q"ÕHõO`À q∞eÜ«∞<£ ã¨O=`«û~åÅ#∞

[ŠѨ„à◊Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞ HÍÅO

QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»∞`«∞Ok. =∞Oz^Õ† =ã¨∞Î=ÙÅ =¸ÖÏxfl "ÕÅH˘Åk Ü«ÚQÍʼnõΩ

J#fi~Úã¨∞ÎOk. J=ã¨~åxfl Pk. 1:1 f~°∞ã¨∞ÎOk.

2. PkHÍO_»=Ú Ü≥ÚHõ¯ „Hõ=∞=Ú (Pk. 1:2–2:3). – (Z) „áê~°OÉèíѨ٠J=ºHõÎ

ã≤÷ux, – ''x~åHÍ~°=ÚQÍ#∞ â◊¥#º=ÚQÍ#∞——† (a) „Hõ=∞Ѩ~°K«∞ â◊H˜Î† ''^Õ=Ùx P`«‡

[Å=ÚÅ g∞^Œ JÖÏ¡_»∞K«∞O_ç——#@∞ì#∞† (Pk. 1:2) (ã≤) XHõ ^•x "≥O@ XHõ\˜ =zÛ#

P~°∞ k<åÅ∞ ÖËHõ PkHÍO_»Ñ¨Ù „Hõ=∞OÖ’x HÍÖÏÅ∞ L#fl@∞ì ã¨$+≤ì iHÍ~°∞¤ ã¨∂z™ÈÎOk.

(1) "≥Å∞QÆ∞ P~°OÉèíO. <≥|∞ºÖÏ~ü ã≤^•úO`åxH˜ ÖÏÑπÖÏãπ Hõ~°Î. PkHÍO_®xH˜ P^è•~°OQÍ

LO_»_®xH˜ Jk LOK«|_»ÖË^Œ∞, qâßfixfl QÆ∂iÛ ÖˇHõ¯ K≥ѨÊ_®xH˜ Jk „QÆÇ≤ÏOK«|_çOk.

P ã≤^•úO`«O „ѨHÍ~°O, f„="≥∞ÿ# "Õ_çx ѨÙ\˜ìOKÕ "≥Å∞QÆ∞ "åÜ«Ú Ñ¨^•~°÷=Ú „^Œ=OQÍ

=∂~°_®xfl "≥O|_çOzO^Œ@. ã¨∂~°∞ºxH˜ =ÚO^Œ∞ "≥Å∞QÆ∞#∞ ÃÑ\˜ì# "≥∂¿+#∞ "≥„i"å_»x

Ñ≤ez# [#∞Å∞ J^Õ Ñ¨xx KÕã≤# ÖÏÑπÖÏãπ#∞ âß„ã¨Î"Õ`«ÎQÍ KÕâß~°∞. (2)qâßÅ=Ú#‰õΩ Pk. Éèí∂q∞ LѨi`«ÅO K«Ö¡QÍ J~ÚºOk† Pqi Hõq∞‡# ^Œ@ì"≥∞ÿ# á⁄~°Å∞ „^ŒgÉèíqOz =~°¬OÖÏ Ñ¨_®¤~Ú ÖËHõ "Õ∞Ѷ¨∂Å∞ÖÏ ÖËKå~Ú, PHÍâ◊ qâßÅ=Ú JO`«∞ÖËx ^Œ$â◊º"≥∞ÿ# he~°OQÆ∞ _Õ~åÖÏ ~°∂á⁄OkOk. (3) YO_®Å∞, ã¨=Ú„^•Å∞, =$Hõ∆*ÏÅ=ÚÅ P~°OÉèí=Ú. qâ◊fi"åºÑ¨ÎOQÍ ã¨=Ú„^Œ=Ú#fl ã¨=∞Ü«∞O XHõ\˜ L#fl@∞ìOk, JѨC_»∞ YO_®Å∞QÍx, nfiáêÅ∞QÍx, f~°Ñ¨Ù ™ê~°QÍx ÖË#@∞ìOk. ^Õ=Ù_»∞ ѨeHÍ_»∞† ã¨=Ú„^Œ QÆ~°ƒùOÖ’#∞O_ç YO_®Å∞ ÖËKå~Ú† ã¨=Ú„^•ÅÖ’ nfiáêÅ∞ JHõ¯_»Hõ¯_» xeKå~Ú, "≥Ú^Œ\’¡ =„ã¨ÎÇ‘Ï# =∞#fl@∞ì#∞, Ѷ¨Å~°Ç≤Ï`«OQÍ#∞ L<åfl~Ú QÍx, HÍÅ„Hõ=∞OÖ’ =$Hõ∆*ÏÅO`À Jq =„ã¨Î^è•~°}

KÕÜ«∞|_®¤~Ú. (4) ã¨∂~°º, K«O„^Œ, #Hõ∆„`«=ÚÅ P~°OÉèíO. ã¨$+≤ì iHÍ~°∞¤ ''QÀK«~°=∞Ü≥∞º_ç—— =ã¨∞Î ~°∂ѨOÖ’ L#fl@∞ ÉèÏqOK«=K«∞Û. JO>Ë, Éèí∂q∞g∞^Œ#∞O_ç K«∂KÕ"åiH˜ HõxÊOKÕ

ã¨OѶ¨∞@#Å∞QÍ =i‚OK«|_çOk. <åÅæ= HÍÖÏxH˜ =ÚO^Õ PHÍâ◊Ѩ٠`å~°Å∞ xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ

LO_çÜ«Ú<åfl, JѨC_»∞ Éèí∂q∞g∞^Œ L#fl "åiH˜ ^Œ$â◊º=∞ÜÕ∞ºÖÏ Jq ~°∂á⁄O^•~Ú.

(5) ã¨=Ú„^Œ r=ÙÅ∞ ([Å K«~°=ÚÅ∞) PHÍâ◊ Ѩ‰õ∆ΩÅ P~°OÉèí=Ú. r=ÙÅ K«Å#O [iyOk. JѨÊ\˜=~°‰õΩ Éèí∂q∞g∞^Œ U [O`«∞=Ó #_»=ÖË^Œ∞, QÍeÖ’ U ѨH©∆ ZQÆ∞~°

ÖË^Œ∞, ã¨=Ú„^ŒOÖ’ U KÕѨÅ∞ D^ŒÖË^Œ∞. =∞~À™êi ^Õ=Ùx âßã¨#O |Ü«∞Å∞^Õ~°∞`«∞Ok, PHÍâ◊=Ú, ã¨=Ú„^•Å∞ r=ÙÅ`À =Úã¨∞~°∞HÀ|_®¤~Ú. Jk K«eOK«∞ „áê}∞Å∞, „áêÔH_»∞ [O`«∞=ÙÅ∞, PHÍâ◊ Ѩ‰õ∆ΩÅ∞, ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù KÕѨŠHÍÅ=Ú. (6) Éèí∂q∞g∞^Œ – „áê}=Ú, #~°∞_»∞. P~°= HÍÅѨ٠QÆ∞}=Ú–#~°∞_»∞† =∞x+≤ QÆ∞} ÅHõ∆}=Ú ^Õ=Ùx áÈeHõÖ’ KÕÜ«∞|_»_»O (Pk. 1:27). D J^蕺ܫ∞=ÚÖ’ ''ã¨$lOK≥#∞—— J<Õ Ñ¨^ŒO =Ú=∂‡~°∞

qxÜ≥∂yOѨ|_çOk: Éèí∂=∂ºHÍâ◊=ÚÅ ã¨O^Œ~°ƒù=ÚÖ’ 1:1† [O`«∞ „áê}∞Å∞

ã¨$lOѨ|_»_»OÖ’ 1:21† =∞x+≤ P~°OÉèí=ÚÖ’ 1:27. ÖËxq L#flq J<Õ"å\˜H˜ =∞^茺

`˘e ˆ~Y wÜ«∞|_çOk, Ô~O_»=k „áê}∞Å∞ „áê}O ÖËx "å\˜H˜ =∞^茺 wÜ«∞|_çOk, =¸_»=k, =∞$QÆ=Ú#‰õΩ #~°∞xH˜ =∞^茺 wÜ«∞|_çOk. `«# J_»∞QÆ∞ ÉèÏQÍ# #~°∞_»∞

`å#∞ uiy "≥àı¡ Éèí∂q∞x áÈe, Éèí∂q∞Ö’ `«# "Õ~°¡#∞ áê`«∞H˘x xÅ∞K«∞ K≥@∞ì#∞ áÈe, Éèí∂q∞g∞^Œ ã¨OK«iOK«∞ [O`«∞=Ù#∞ áÈeÜ«Ú<åfl_»∞. J~Ú`Õ J`«_»∞ P [O`«∞=ÙÅ=Öˇ

QÍHõ, J`«x =ÚY=Ú ÃÑ·H˜ K«∂KÕkQÍ HõeyÜ«Ú<åfl_»∞. J`«_»∞ ^Õ=Ùx ã¨fi~°∂ѨOÖ’

L<åfl_»∞ – (i.) q"ÕHõ=Ú Hõey „QÆÇ≤ÏOK«∞ â◊H˜ÎÖ’. #~°∞xH˜ =ÚO^Õ „Hõ=∞=Ú, ~°=∞º`«

L<åfl~Ú† J~Ú`Õ P „Hõ=∂xfl, ™œO^Œ~åºxfl Jaè#OkOKÕ "å_≥=_»∂ ÖË_»∞, ÖËHõ HÍ~°}Ïxfl, Ѷ¨e`åxfl [`« KÕÜ«∞QÆÅ"å_»∞ ÖË_»∞. ^Õ=Ù_»∞ =∂„`«"Õ∞ JÖÏ ã¨$lOK«QÆÅ_»∞† ^Õ=Ùx

ã¨fi~°∂ѨOÖ’ L#fl #~°∞_»∞ =∂„`«"Õ∞ ^Õ=Ùx ã¨$+≤ìH˜QÆÅ áê¡#∞#∞ ^•x ™œO^Œ~åºxfl

„QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ_»∞. (ii.) q"ÕK«#Ö’#∞, q"ÕHõ=ÚÖ’#∞, Ѷ‘eOQÆ∞û#∞ ã¨iQÍ LѨÜ≥∂yOK«∞

HÀ_»OÖ’. (iii.) q"ÕHõ"≥∞ÿ# "å\˜x HÀ~°∞H˘<Õ â◊H˜ÎÖ’#∞. (iv.) huQÆÅ ã¨fiÉèÏ=OÖ’

`«Ñ¨C XѨCÅ∞ Z~°∞QÆ∞@Ö’#∞. (v.) JkèHÍ~°OÖ’#∞ – ã¨iQÍ LѨÜ≥∂yOK«∞HÀQÆÅ_»∞.

''UÅ∞^Œ∞~°∞QÍHõ,—— J<Õ Ñ¨^Œ „ѨÜ≥∂QÆO (Pk. 1:26), XHõ KÀ@ ã≤÷~° x"åã¨=Ú U~°Ê~°K«∞H˘<Õ

#~°∞x `«`åfixfl ã¨∂zã¨∞ÎOk. Éèí∂q∞, ^•x Ѷ¨Å ™ê^èŒ#=ÚÅxfl\˜x "åxH˜ JѨÊyã¨∞ÎOk.

Éè∫uHõ ã¨$+≤ìx <≥·uHõ ÉèÏ=O`À ^èŒiã¨∞ÎOk: ^•x JO`«=Ú #~°∞_»∞, "åx ã¨~Àfi`«¯$+¨ì"≥∞ÿ#

JO`«=Ú ^Õ=Ù_»∞.

ã¨$+≤ì iHÍ~°∞¤Ö’x XHõ\˜ Ô~O_»∞ ÅHõ∆}ÏÅ∞ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# QÆ∞iÎOѨىõΩ `«y#"≥·Ü«Ú<åfl~Ú.

(1) q*Ï˝# âß„ã¨ÎO ™ê÷Ñ≤Oz# Ѷ¨e`åÅ`À QÆ∞iÎOѨ^Œy# UH©ÉèÏ=O Jk HõeyÜ«ÚOk†

JO>Ë, P~°OÉèíO LO^Œx† „Hõ=∂xH˜ =ÚO^Œ∞ x~åHÍ~°=Ú â◊¥#º=Ú LO^Œx† ã¨$+≤ì XˆH

ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HõeyOk HÍ^Œ∞, XHõ^•x "≥O@ =∞~˘Hõ\˜ HõeyO^Œx† ^•x "≥#∞"≥O@

ѨÙ~Àaè=$kú LO^Œx† D ѨÙ~Àaè=$kú `«‰õΩ¯= "å\˜#∞O_ç ÃÇÏK«Û~Ú# r=ÙÅÖ’xH˜

HõeyO^Œx ~ÀA~ÀA‰õΩ [iy# ã¨$+≤ì K«∂Ñ≤Ok. _®ifi<£ QÍx, \˜<£_»Öò QÍx, ǨÏH±ûb

QÍx, JÖÏO\˜ q*Ï˝# Ü«ÚQÆO HÍx HÍÅOÖ’ JO`« =∞OzQÍ TÇ≤ÏOK«QÆey LO\Ï~å?

(2) Jk ˆH=ÅO K«i„`«ÜÕ∞ HÍ^Œ∞. K«i„`«Ü≥ÿ∞`Õ =∂#= ã¨=∂Kå~° =¸ÖÏÅ#∞

LѨÜ≥∂yOK«∞H˘O@∞Ok† <À\˜ =∂@Å áê~°OѨ~åºÅ∞, „"åÜ«∞|_ç# K«\ÏìÅ∞, _®‰õĺ"≥∞O@∞Å∞, „áêp# *Ï˝Ñ¨Hõ zǨflÅ∞ g\˜Ö’ H˘xflÜ≥ÿ∞ LO\Ï~Ú. U áê~°OѨ~°ºO

‰õÄ_® #~°∞_»∞ Éèí∂q∞g∞^Œ „Ѩ`«ºHõ∆O HÍHõ ѨÓ~åfixH˜ "≥à◊¡ÖË^Œ∞. Jk Já⁄HõeÑ‘û

JÜ«ÚºO_®e, JO>Ë =∂#"åf`« „Ѩ`«ºHõ∆`«Ü≥ÿ∞ LO_ç f~åe. ɡ·aÅ∞ ZÖÏ `≥~°∞K«∞ H˘O@∞O^À, JÖψQ Jk =¸ã≤H˘O@∞Ok. Z~°∞QÆÖËx QÆ`«O, `≥eã≤H˘# gÅ∞Ѩ_»x Éèíq+¨º`«∞Î |Ü«∞Å∞Ѩ~°K«|_ç# ^Œ$âߺÅ`À ɡ·aÅ∞ `≥~°∞K«∞H˘x, =¸ã≤H˘O@∞Ok.

3. áêѨѨ٠„áê~°OÉèí=Ú (Pk. 2:4–3:24). – Pk. 1:1–2:3 ã¨$+≤ìÜ≥ÚHõ¯

™ê^è•~°}"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ѨÙ`ÀOk. D ÉèÏQÆO =∂#=Ùx QÆ∂iÛ ã¨=∂Kå~°q∞KÕÛ@@∞ì

á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«|_çOk. `˘e ÉèÏQÆOÖ’ #~°∞x`À KÕiÛ „ѨHõ$u K«~°Û hÜ«∂Oâ◊=∞~ÚºOk.

„ѨHõ$u Ü«∂=`«∞Î J#O`«=∞~Ú#, *Ï˝#ѨÓi`«"≥∞ÿ# =¸Å=∞QÆ∞ ^Õ=Ùx Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ

*Ï_»Hõ\˜ìáÈ`«∞Ok. Ô~O_»= ÉèÏQÆOÖ’ #~°∞_»∞ Ѷ¨∞#"≥∞ÿ# K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊ =∞ø`å_»∞. =∂#=Ù_»∞

`«# ã¨$+≤ìHõ~°∞Îx ã¨fi~°∂ѨOÖ’ L#flO^Œ∞#, `«# x["≥∞ÿ# ÉÏO^èŒ=ºOÖ’ J`«_»∞ ã¨$+≤ìH˜

H˜s@OQÍ#∞ „ѨÉèí∞=ÙQÍ#∞ xÅ∞Ѩ|_»`å_»∞.

Z. P~°OÉèí ã≤÷u. – WHõ¯_» =∞#O ã¨iQÍæ K«i„`«Ö’ „Ѩ"ÕtOKåO. |Ü«∞ÖÏÊ@∞

=∂#= q"ÕHõѨ٠=¸ÖÏÅ#∞ qxÜ≥∂yOK«∞HÀ=K«∞Û. P~°OÉèí ã≤÷ux QÆ∂iÛ# =∞#

*Ï˝#=Ú (1)=∂#=Ùx x"å㨠ã¨÷ÖÏxH˜ "≥à◊√¡`«∞Ok. Jk U^≥#∞. Ô~O_»∞ „Ѩ=ÚY"≥∞ÿ#

Ü«¸„Ѷ¨\©ãπ =∞iÜ«Ú ÃÇÏ^≥ÌÔHÅ∞ (>ˇÿ„yãπ) #^Œ∞Å∞ Pã≤Ü«∂ <≥·|∞∞u „áêO`åxfl

ã¨∂zã¨∞Î<åfl~Ú. "åºÑ≤Oz# áê~°OѨ~°ºO, #= q*Ï˝# Ѩiâ’^èŒ#Å`À ã≤÷~°Ñ¨~°K«|_ç#^≥·, HÍHÍã¨ãπ‰õΩ ^ŒHõ∆}OQÍ L#fl L#fl`« Éèí∂=ÚÅ∞ =∂#= _ÀÖÏ „Hõ=∂xfl ã¨∂zã¨∞Î<åfl~Ú.

(2) ã¨=∂[=Ú. #~°∞_»∞ XO@i `«<åxH˜ QÍ#∞ ã¨$+≤ìOѨ|_»ÖË^Œ∞ ã¨iQÆ^•, `«#HõO>Ë

ÃÇÏK≥·Û# =∞$QÆ r=ÙÅ`À ã¨Ç¨Ï"å™êxH˜ xˆ~ÌtOѨ|_»ÖË^Œ∞. ã¨fi*Ïu`À#∞ ‰õΩ@∞O|

r=#OÖ’#∞ Ѷ¨∞#"≥∞ÿ# L^ÕÌâßÅ#∞ ™êkèOKÕ"å_»∞QÍ LO\Ï_»∞. ǨÏ=fi ã¨$+≤ì J=ã¨~°"≥∞ÿ#

UHõ`åfixfl, *ÏuÜ≥ÚHõ¯ ã¨=∂#`åfixfl É’kèã¨∞ÎOk. (3) =$uÎ. #~°∞_»∞ ™È=∞iQÍ

LO_»_®xH˜ Z#fl_»∂ L^ÕÌtOѨ|_»ÖË^Œ∞. ™È=∞i`«#OÖ’ â◊‰õΩÎÅ∞ `«∞ѨCѨ_»`å~Ú, <≥·uHõ QÆ∞}ÏÅ∞ #t™êÎ~Ú. QÆ#∞Hõ U^≥#∞ `À@#∞ ¿ã^ŒºÑ¨~°K«∞@‰õΩ#∞ ^•x HÍÜ«Ú@‰õΩ#∞ J`«_»∞ JO^Œ∞Ö’ LOK«|_®¤_»∞. (4) <≥·uHõ ã≤÷u. ^Õ=Ùx`À ã¨OѨÓ~°‚ ã¨Ç¨Ï"åã¨=Ú, x~ÀÌ+¨`«fi=Ú =∞iÜ«Ú #=∞‡Hõ=Ú`À ѨiѨÓ~°‚ Pj~åfi^Œ=Ú† JkèHõ"≥∞ÿ# ™êfi`«O„`«ºÑ¨Ù

ã≤÷ux K«i„`«HÍ~°∞_»∞ z„uã¨∞Î<åfl_»∞† ''D `À@Ö’#∞#fl „Ѩu =$Hõ∆Ѷ¨Å=ÚÅ#∞ h=Ù x~°ÉèíºO`«~°=ÚQÍ u#=K«∞Û#∞—— (Pk. 2:16)† HÍx XHõ POHõ∆`À, ''J~Ú`Õ =∞OzK≥_»¤Å

`≥eqxK«∞Û =$Hõ∆Ѷ¨Å=ÚÅ#∞ u#‰õÄ_»^Œ∞—— (Pk. 2:17). ™êfi`«O„`åºxH˜ ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞O_®e.

=∞x+≤ K«\Ïìxfl Q“~°qOKåe, ™êfi~°÷Ѩ~°"≥∞ÿ# ~ÚK«ÛùÅ#∞ „âı+¨ª`«‰õΩѨÜ≥∂yOKåe. Éèí∂q∞g∞^Œ

UeHõÜ≥ÿ∞, J`«_»∞ (Ѩ~°Ö’Hõ=∞O^Œ∞#fl) ^Õ=ÙxH˜ Ö’|_çÜ«ÚO_®e.

a. Ju„Hõ=∞=Ú. – JѨÊ\˜ˆH áêѨ=Ú, áêÑ≤ Ö’HõOÖ’ "≥eâß~°∞. P Ô~O_çO\˜H˜ U^≥#∞ ^•i fã≤Ok. ã¨~°Ê=Ú ™ê`å#∞ Ü≥ÚHõ¯ QÆ∞~°∞`«∞QÍ QÍx, ÖËHõ U*ˇO\òQÍ QÍx „Ѩ`«ºHõ∆=∞~ÚºOk (Ü≥∂Ǩ#∞ 8:44† „ѨHõ@#12:9† 20:2Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞). â’^èŒ#, áêѨ =∂~åæxfl QÆ=∞xOK«∞: JHõ¯_», ''D `À@ K≥@¡Ö’ ^Õx Ѷ¨Å=Ú<≥·##∞ g∞~°∞ u# ‰õÄ_»^Œx ^Õ=Ù_»∞ K≥ÃÑÊ<å?—— J<Õ Ñ¨ÙÅHõiOѨ*˿㠄Ѩâ◊fl LOk. JѨC_»∞ XHõ ¿ÇÏÜ«∞"≥∞ÿ# J|^ŒúO ѨÙ\˜ìOk: ''g∞~°∞ Kå=<Õ Kå=~°∞—— (Pk. 3:1, 4). ^•x`À ^Õ=ÙxÜ«∞O^Œ∞

JѨ#q∞‡Hõ, `«Ñ¨C_»∞ "åOKè«, `«Ñ¨C_»∞ ZxflHõ, ÉÏǨ@"≥∞ÿ# Jq^èÕÜ«∞`« J<Õq XHõ^•x"≥O@ XHõ\˜ [iyáÈÜ«∂~Ú. ^Õ=Ùx Hõ_»‰õΩ KÕi`Õ W=hfl =∂iáÈ`å~Ú† ã¨`«º=Ú#O^Œ∞

qâßfiã¨=Ú, ^Õ=ÙxÜ«∞O^Œ∞ #q∞‡Hõ, ã¨iÜ≥ÿ∞# "åOKè«, ã¨iÜ≥ÿ∞# ZxflHõ, ^Õ=Ùx z`åÎxH˜ ÉÏǨ@"≥∞ÿ# q^èÕÜ«∞`« J<Õq [~°QÍe.

ã≤. ^ŒO_»#. – ^•x`À, ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#, J=ã¨~°"≥∞ÿ#, ^Àëê~ÀѨ} ^Œ∂~°ã¨∞÷Å=fi_»O

J<Õ „ѨuѶ¨ÅO "≥O\Ï_ç, P^•=Ú Ç¨Ï=fiÅ∞ ''^•QÆ∞H˘<ÕÖÏ KÕã≤Ok—— (Pk. 3:8). JHõ¯_», „ã‘ÎÃÑ· QÆ~°ƒù"Õ^Œ# ÃÇÏK«∞Û KÕÜ«∞|_»_»O, ѨÙ~°∞+¨µxÃÑ· „Ѩܫ∂㨠JkèHõO KÕÜ«∞|_»_»O J<Õ <åºÜ«∞qkè =zÛOk† J~Ú#ѨÊ\˜H©, L#fl`«"≥∞ÿ# xsHõ∆}, ã¨~°Ê=Ú Ü≥ÚHõ¯ `«Å#∞ z`«∞Hõ„`˘‰õΩ¯ ã¨O`å# "åQÍÌ#=Ú J<Õ Ô~O_»∞#∞ ~Ú=fi|_®¤~Ú. Pk. 3:15Ö’, áÈQ˘@∞ìH˘x# U^≥#∞ QÆ∞=∞‡=Ú =^ŒÌ<Õ, „H©ã¨∞Î#O^Œe q"≥∂K«# HÍ~°º„Hõ=∂xfl QÆ∂iÛ#

HÍOuÖËx „Ѩ=K«<åxfl Hõ#∞Q˘O\ÏO.

4. ã¨$+≤ì „Ñ¨u ^èŒfi#∞Å∞, Ѩ`«#=Ú. – Pã¨H˜Îx HõeyOKÕ Q˘Ñ¨Ê "åã¨Î==ÚÅ *Ï_»Å∞

HõeyÜ«Ú#fl „áêp# ™êÇ≤Ï`«º=Ú WHõ¯_» ^•YÅ∞ KÕÜ«∞|_çOk.2 J~Ú`Õ Jq J#º[#∞Å

ÉèÏ"åÅ`À áê_»∞KÕÜ«∞|_®¤~Ú, =∞iÜ«Ú ^≥·= „¿Ñˆ~Ñ≤`«"≥∞ÿ#^≥· QÆOcè~°"≥∞ÿ# iHÍ~°∞¤#∞O_ç

Jk ZO`À „H˜OkH˜ Ѩ_çáÈ~ÚOk. ''ã¨$+≤ì ã¨O^Õâßxfl áÈe, Ѩ`«#Ѩ٠Hõ^äŒÜ«Ú Ö’Hõ=∞O`«@

ã¨OKå~°O KÕã≤Ok. J#º [#=ÚÅ∞ "åi Éèí∂ QÆ~°ƒù âß„™êÎx`À, "åi K«i„`«`À, "åi ѨÙ~å} QÍ^èŒÅ`À HõeÑ≤ ^•xfl uiy <å\Ï~°∞. J~Ú<å h=Ù ^•xfl QÆ∞iÎOK«ÖË#@∞ìQÍ

^•x ~°OQÆ∞QÍx, ã¨fiÉèÏ=OQÍx Z#fl_»∞ ѨÓiÎQÍ =∂~°Û|_»ÖË^Œ∞. WHõ¯_», ZÖÏQÆ∞<åfl, ™ê~°fi„uHõ =∂#=Ù_»∞ J<Õ QÆ∞}QÆ}=ÚQÆÅ Ö’Hõ"åºÑ¨Î"≥∞ÿ# "åã¨Î=O, K«@ì=Ú, =∞iÜ«Ú

ã¨$+≤ì =¸Å∞QÆ∞Å∞, „H©ã¨∞ÎÜÕ∞ã¨∞#O^Œe q"≥∂K«#, `«=∞ ™êHõ∆º=∞O^Œ∞ „Ѩu =∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯

ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú JHõ∆~å~°÷OQÍ, D =~°‚# KåÖÏ ã¨`«º"≥∞ÿ#^Œx K≥ѨÊ_®xH˜ K«@ì q~°∞^ŒúOQÍ

~°Ç¨Ï㨺"≥∞ÿ# PÖ’K«# KÕã¨∞ÎOk.——3

5. |e „áê~°OÉèí=Ú (Pk. 4:1–15). – `˘e =∂#= ‰õΩ@∞O|=ÚÖ’xH˜ =zÛ#

Ñ≤Å¡Å∞ J@∞ ã¨∂~°º HÍOux ~Ú@∞ h_»#∞ ‰õÄ_® `≥KåÛ~°∞. J#fl^Œ=Ú‡Å∞ =$`«∞ÎÅÖ’#∞, `å=Ú `≥zÛ# J~°Ê}Ö’#∞ `Õ_®QÍ L<åfl~°∞. P =∞#∞+¨µºe^ŒÌiÖ’ ~ÚOHÍ Ö’`≥·# =º`庙êÅ∞<åfl~Ú. Hõ~¸#∞ Éèí∂q∞x ¿ã^ŒºO KÕ¿ã"å_»∞, ¿ÇÏɡÅ∞ Q˘„Ô~Å HÍѨi. XHõ_»∞ `«# á⁄Å=Ú Ñ¨O@Ö’x ÉèÏQÍxfl `≥KåÛ_»∞, JO>Ë, Hõ$`«[˝`å~°Ê} `≥KåÛ_»∞. =∞~˘Hõ_»∞ `«# =∞O^ŒÖ’ `˘eK«∂Å∞ ѨÙ\˜ì# "å\˜Ö’ „H˘qfi# "å\˜x `≥KåÛ_»∞ JO>Ë, áêѨ ѨiǨ~å~°÷|ex `≥KåÛ_»∞. U^≥#∞Ö’x `«=∞ x~ÀÌ+¨`«fiѨ٠ã≤÷uÜ«∞O^Œ∞ P^•=Ú Ç¨Ï=fiÅ∞ JiÊOzÜ«ÚO_»=K«∞Û, JÖÏ\˜ J~°Ê}<Õ Hõ~¸#∞ `≥KåÛ_»∞. ^•xÖ’ áêѨѨ٠ÉèÏ=##∞ =ºHõÎѨ~°KÕkQÍx, Hõ∆=∂Ѩ} H˘~°‰õΩ "Õ_»∞H˘<Õ ÉèÏ=OQÍx LO_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ, `«# `«=Ú‡xH˜ L#fl qâßfiã¨=Ú Hõ~¸#∞‰õΩ ÖË^Œ∞ (ÃÇÏ„c. 11:4). `«# ã¨fiÉèÏ==Ú ¿ÇÏɡÅ∞`À áÈeÛ K«∂¿ãÎ, qâßfiã¨=ÚÖËxk, ã¨fihuQÆÅk, ã¨fi~Ú+¨ìO`À ‰õÄ_çOk. U^≥#∞ QÆ∞=∞‡=Ú<˘^ŒÌ Jk Ѩiã¨Ü«Úº_»∞, ã¨∞OHõi ã¨OѶ¨∞@#Ö’ LOk. Hõ~¸#∞ Ü≥ÚHõ¯ fHõ∆}"≥∞ÿ# ^Õfi+¨=Ú J`«x #~°Ç¨Ï`«º‰õΩ #_çÑ≤OzOk† ¿ÇÏɡÅ∞‰õΩ#fl #=∞‡Hõ=Ú J`«x ǨÏ`«™êH˜∆QÍ xeÑ≤Ok. "≥Ú^Œ\˜QÍ ~°HõÎѨ٠=∞~°HõÅ`À xez# =∞#∞+¨µºÅ á⁄_»"≥·# Öˇ·<£Ö’ J`«_»∞ "≥Ú^Œ\˜QÍ xeKå_»∞, Ô~O_»=kQÍ, ^Õ=Ùx Ѷ¨∞#"≥∞ÿ# <åÜ«∞Hõ áê„`«ÅÖ’ J`«_»∞ |Ǩï â◊H˜ÎQÆÅ"å_≥·

Ü«Ú<åfl_»∞.

6. Hõ~¸#∞ =Oâß=o (Pk. 4:16–26). – Hõ~¸#∞‰õΩ ǨÏ<À‰õΩ J<Õ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ HõeQÍ_»∞. J`«x ‰õΩ=∂~°∞x ¿Ñ~°∞#∞|\˜ì ǨÏ<À‰õΩ J<Õ T~°∞ Hõ\Ïì_»∞. `«O„_ç ZÖÏ\˜"å_À

‰õΩ=∂~°∞_»∞#∞ JÖÏ\˜"å_Õ. Hõ~¸#∞ ã¨O`«u"å~°∞ ™êǨÏ㨠Hõ$`«º=ÚÅ∞QÆÅ ÉèíH˜ÎÇ‘Ï#"≥∞ÿ# [#"≥∞ÿÜ«Ú<åfl~°∞. Hõ~¸#∞, ǨÏ<À‰õΩ, D~å^Œ∞, =∞Ǩ˙Ü«∂ÜÕ∞Å∞, =∞`«∂ëêÜÕ∞Å∞, Öˇ"≥∞‰õΩÅ∞ D =~°∞㨠„Hõ=∞OÖ’ =™êÎ~°∞. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ "åiH˜ „ѨHõ¯^•~°∞Å∞<åfl~Ú. Wk ZO^Œ∞‰õΩ ¿Ñ~˘¯<åfl~°O>Ë D =~°∞㨠z=~° Öˇ"≥∞‰õΩ L<åfl_»∞. D =~°∞ã¨Ö’x

QÆ∞}QÆ}ÏÅhfl W`«x ‰õΩ@∞O|OÖ’ L<åfl~Ú. Öˇ"≥∞‰õΩ‰õΩ ~Ú^ŒÌ~°∞ ÉèÏ~°ºÅ∞<åfl~°∞. "å~°∞

J`«xH˜ Ü«∂ÉÏÅ∞, Ü«¸ÉÏÅ∞, `«∂|ů~¸#∞ J<Õ =ÚQÆ∞æ~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞<åfl~°∞: Ü«∂ÉÏÅ∞

Ѩâ◊√=ÙÅ∞ QÆÅ"å_»∞† Ü«¸ÉÏÅ∞ "å~Ú^Œº ã¨Ow`åxH˜ =¸Å ѨÙ~°∞+¨µ_»∞† `«∂|ů~¸#∞

Ѩ^Œ∞#∞QÆÅ ~åy, W#∞Ѩ Ѩx=Ú@∞¡ KÕÜ«Ú"å_»∞. Hõ~¸#∞ Ü≥ÚHõ¯ P„QÆǨÏ=Ú Öˇ"≥∞‰õΩ

#O^Œ∞ uiy „Ѩ`«ºHõ∆=∞~ÚºOk, Jk D ''Y_»æ w`«OÖ’—— HõxÊã¨∞ÎOk:

F P^• F ã≤ÖÏ¡, <åѨÅ∞‰õΩ q#∞_ç Öˇ"≥∞‰õΩ ÉèÏ~°ºÖÏ~å, <å =∂@ PÅH˜OK«∞_ç ##∞fl QÍÜ«∞Ѩ~°z#O^Œ∞ÔH· XHõ =∞#∞+¨µºx K«OÑ≤ux ##∞fl ^≥|ƒH˘\˜ì#O^Œ∞ÔH· XHõ Ѩ_»∞K«∞"åx K«OÑ≤ux (Pk. 4:23).

ã¨OH˜∆ѨÎ"≥∞ÿ# D iHÍ~°∞¤#∞O_ç =∞#O Ô~O_»∞ áê~îåÅ#∞ U~°∞HÀ=K«∞Û: (1) Éè∫uHõ"≥∞ÿ# <åQÆiHõ`« ^Õ=Ùx =~°=Ú HÍ^Œ∞, Jk ˆH=ÅO =∂#= ѨÙ~Àaè=$kú =∂„`«"Õ∞. (2)<åQÆiHõ`«

=∞`«=Ú HÍ^Œ∞, ^•xH˜ „ѨuQÍ#∞#fln HÍ^Œ∞, Hõ~¸#∞ =Oâ◊ „Hõ=∞O D kQÆ∞=QÆÅ `˘e

JOâ◊=ÚÅxã¨∞ÎOk: ǨÏ`«º, T~°∞, |Ǩï ÉèÏ~°º`«fi=Ú, QÍÜ«∞‰õΩ_»∞, ("å~Ú^Œº=ÚÅ∞), ֒ǨÏѨ٠Ѩx"å_»∞, Ѩ^Œº=Ú† J~Ú`Õ, ''^Õ=Ùx`À #_»z#—— =∞x+≤H˜ ã¨O|OkèOz#

XHõ¯ L^•Ç¨Ï~°} ‰õÄ_® ÖË^Œ∞.

7. ¿+`«∞ =Oâß=o (Pk. 5). – ¿+`«∞ `«~°∞"å`« P^•=Ú‰õΩ ~Ú`«~° ‰õΩ=∂~°∞Å∞

L<åfl~°<Õk xã¨ûO^ÕǨÏO, "åi#∞O_ç ~Ú`«~° =Oâ◊Ѩ٠„Hõ=∂Å∞ kQÍ~Ú. J~Ú`Õ nxfl

Éèí„^ŒÑ¨~°K«_»OÖ’ ~Úk <À=Ǩï =^ŒÌ‰õΩ #_çÑ≤ã¨∞ÎO^Œx HÍÉ’Å∞. (<À=Ǩï) „âı+¨ª"≥∞ÿ#

ÅHõ∆}ÏÅ#∞ Hõ#∞Ѩ~°∞™êÎ_»∞, =∞iÜ«Ú J`«x ^•fi~å =Oâ◊O âßâ◊fi`«=ÚQÍ#∞O_»∞#@∞¡

KÕÜ«∞|_ç, "åQÍÌ#=Ú KÕÜ«∞|_ç# ã¨O`å#=Ú =K«∞Û#@∞ì U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_çOk. D

Öˇ·#∞ D „H˜Ok q^èŒOQÍ Ñ¨k ¿Ñ~°¡`À ‰õÄ_çÜ«ÚOk: P^•=Ú, ¿+`«∞, Z<À+¨µ, ˆH~Ú<å#∞, =∞ǨÏÅÖËÅ∞, Ü≥∞Ô~^Œ∞, ǨÏ<À‰õΩ, "≥∞`«∂Ã+Å, Öˇ"≥∞‰õΩ, <À=Ǩï. `˘e K«∂ѨÙÖ’, [##=ÚÅ∞, =Ü«∞ã¨∞ûÅ∞, =∞~°}=ÚÅ∞ J#fl@∞ì ‰õΩ@∞O| il+¨ì~°∞ÖÏ HõxÊã¨∞ÎOk, =∞iÜ«Ú UHõOQÍ Hõ~¸#∞ =Oâßxfl áÈe#@∞ì JxÑ≤ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ H˘kÌQÍ K≥ѨÊ|_ç<å P Öˇ·#∞ (™ê~°)‰õΩ |Ǩï aè#flOQÍ LOk. ¿+`«∞, Z<À+¨µ k<åÖ’¡ ''Ü≥∞Ǩϟ"å <å=∞=Ú# „áê~°÷# KÕÜ«Ú@ P~°OÉèí"≥∞ÿ#k—— (Pk. 4:26). ''ǨÏ<À‰õΩ ^Õ=Ùx`À #_»z# `«~°∞"å`«

^Õ=Ù_»`«x fã≤H˘x áÈÜ≥∞#∞ QÆ#∞Hõ J`«_»∞ ÖËHõáÈÜ≥∞#∞—— (Pk. 5:24). ^≥·qHõ"≥∞ÿ# ã¨Ç¨Ï"åã¨=Ú =∞iÜ«Ú J=∞~°`«fi=Ú Pj~åfi^Œ=Ú J<Õ Ô~O_»∞#∞ P =∂@Ö’¡ LO_»_»O

„áê=ÚYºO. <À=Ǩï ''huѨ~°∞_»∞,—— J`«_»∞ ''^Õ=Ùx`À ‰õÄ_» #_»z#"å_»∞—— (Pk. 6:9). iHÍ~°∞¤Å∞ Ô~O_»∞ |Ǩï JÅÊOQÍ L<åfl, Hõ~¸#∞, ¿+`«∞Å =Oâß=o z„`åÅ∞ |Ǩï aè#flOQÍ z„uOK«|_®¤~Ú.

8. „Éèí+¨ª`«fi=Ú, [Å „Ѩà◊Ü«∞=Ú (Pk. 6:1–8:14). – Z. [Å „Ѩà◊Ü«∞=ÚÅ áê~°OѨ~åºÅ∞. – D J^蕺ܫ∂Å∞ Q˘Ñ¨Ê K«i„`« ã¨OÉèí"åxfl =i‚ã¨∞Î<åflÜ«∞<Õk xã¨ûO^ÕǨÏO.

=∞#O =ÚO^Œ∞QÍ K«∂z#@∞ì U^≥#∞ „Ѩu^èŒfi#∞Å∞ =∞iÜ«Ú Ñ¨`«#=Ú, J<Õq „áêp#

™êÇ≤Ï`åºÖ’¡ HõxÊ™êÎ~Ú. Pk ɡ·aÅ∞ K«i„`«Ö’ [Å „Ѩà◊Ü«∞O ~°∂_èç Ѩ~°K«|_ç#O`«

ã¨OѨÓ~°‚OQÍ =∞i U ~Ú`«~° ã¨OѶ¨∞@#Ü«Ú KÕÜ«∞|_»ÖË^Œ∞. Jk Ö’`≥·#, K≥~°QÆx

=Ú„^Œ#∞ q_çz "≥o¡Ok. `«∞ˆ~xÜ«∞<£, ÃÇÏ=∂\˜H±, Ããq∞\˜H±, P~°º<£ J<Õ <åÅ∞æ Q˘Ñ¨Ê

=Oâ◊=ÚÅ áê~°OѨ~åºÅÖ’ Jk HõxÊã¨∞ÎOk. Jq Q˘Ñ¨Ê =º`庙êÅ∞ HõeyÜ«ÚO\Ï~Ú:

H˘#fl~Ú`Õ, Ju ^Õ=`å qâßfiã¨O=Å# ѨÓiÎQÍ =„H©HõiOK«|_®¤~Ú† J~Ú`Õ "å~°∞ Ju

ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ#flk F_» xez#@∞ì K≥ѨÊ|_»¤ ã¨÷ÅO<˘^ŒÌ. K≥·<å"å~°∞, Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞, HõbÌÜ«ÚÅ∞, SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«ÚÅ∞, „w‰õΩ ^Õâ◊ã¨∞÷Å∞, ÃãÖòìû, ÖÏÑπû, Zãπ‰õĺ=∂H±û,

"≥∞H˜ûHõ<£û, =∞iÜ«Ú =∞^茺, ^ŒHõ∆} J"≥∞iHÍ"å~°∞ J<Õ g~°O^Œ~°∞ D áê~°OѨ~åºxfl

Éèí„^ŒÑ¨~°Kå~°∞. g@xfl\˜Ö’ HõbÌÜ«ÚÅk JkèHõ „Ѩã≤kúQÆÅk, =∞iÜ«Ú Jk ɡ·aÅ∞ =~°‚#‰õΩ

Ju ã¨g∞ѨOQÍ LO@∞Ok. Jk Ô~O_»∞ ~°∂áêÖ’¡ LOk: (1) „H©.ѨÓ. 260Ö’ ɡ~Àã¨ãπ

J<Õ ||∞Ö’hÜ«ÚŠѨÓ*Ïi „w‰õΩÖ’ „"åã≤Ok. Wk J<ÕHõ â◊`åÉÏÌÅ∞QÍ `≥eÜ«∞=ã¨∞ÎOk.

(2) „H©.â◊. 1872Ö’ h<≥"≥ tkäÖÏÅÖ’ „`«=fi|_ç# ‰õΩ<≥~Úá¶ê~ü‡ aà◊¡Å∞ – ^•^•Ñ¨Ù 25

â◊`åÉÏÌÅ∞ x^Œ∞iOz# `«~°∞"å`« "≥eâß~Ú.4

a. [Å „Ѩà◊Ü«∂xH˜ <≥·uHõ HÍ~°}ÏÅ∞. – [Å „Ѩà◊Ü«∞=∞<Õk ˆH=ÅO Éè∫uHõ"≥∞ÿ#

q<åâ◊#O =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞. Jk L#fl`«"≥∞ÿ# <≥·uHõ ã¨OÉèí="≥∞ÿÜ«Ú#flk. Pk. 6:5

K«^Œ∞=Ù. ã¨=∂[O <≥·uHõOQÍ#∞, xsHõ∆}ÖËxkQÍ#∞ K≥_çáÈ~ÚOk. „Éèí+¨ª`«fiѨ٠HÍ~°}ÏÅ∞

^Œ∂~°OQÍ "≥o¡ "≥^ŒHõ#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. Pk. 6:1–5 K«^Œ∞=Ù. Hõ~¸#∞, ¿+`«∞ J<Õ "åi

Ô~O_»∞ =OâßÅ#∞ QÆ∞iOz U=∞x K≥ѨÊ|_çO^À *Ï˝Ñ¨HõO KÕã≤HÀ. Jk ÉÁuÎQÍ kQÆ*Ïi#

ã≤÷u (''^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞Å∞——) ¿+`«∞ Ü≥ÚHõ¯ ã¨O`«u"å~°∞, (''#~°∞Å ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞——) Hõ~¸#∞

ã¨O`«u "åi`À q∞„t`« q"åǨÅ∞ KÕã≤H˘#fl^•xH˜ „ѨuѶ¨Å"≥∞ÿÜ«ÚO_»=K«∞Û (Pk. 6:2).

^Œ∞+¨ì`«fiO`À [iy# „Ѩu ~årÖ’, `«Ñ¨C"≥·Ñ¨ÙˆH ÖÏÉèÏÅ∞

„Éèí+¨ª`åfixH˜

„ѨuѶ¨ÅOQÍ =zÛOk (=∂#=) *Ïu q<åâ◊#"Õ∞. q∞uq∞Oz# <Õ~°O q∞uq∞Oz#

^ŒO_»##∞ á⁄O^Œ∞`«∞Ok. Hõ~îÀ~°"≥∞ÿ# <Õ~°ã¨∞÷_»∞ rq`« HÍ~åQÍ~å<≥·fl<å J#∞Éèíq™êÎ_»∞

ÖËHõ K«xáÈÜÕ∞=~°‰õΩ Q˘O`«∞‰õΩ Li "ÕÜ«∞|_»`å_»∞. `«=∞ <Õ~åÅ#∞|\˜ì Éèí∂q∞g∞^Œ#∞O_ç

`«∞_çz "ÕÜ«∞|_ç#"å~°∞ [Å „Ѩà◊Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞ HÍÅO "å~°∞ =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞. h\˜=~°^Œ, ™⁄^˘=∞#∞ ÖˉõΩO_» HÍeÛ"Õã≤# Jyfl"å#, `≥QÆ∞Å∞ Ü≥ÚHõ¯ QÍe, Ü«Ú^Œú=∞<Õ `«∞á¶ê#∞

ÖËHõ ÃÑ#∞QÍe, (=ÔQ·~åÅ∞) f~°∞ÊÜ≥ÚHõ¯ ^Õ=Ùx ã¨O^ÕâßÅ∞QÍ<Õ LO_çáÈÜ«∂~Ú. ã≤. [Å „Ѩà◊Ü«∂xH˜ ™ê^èŒ#=Ú. – Éèí∂q∞x ã¨$lOz# PÜ«∞<Õ ^•x <åâ◊#=Ú

H˘~°‰õΩ Kåe#xfl ™ê^èŒ<åÅ#∞ `«# =â◊=ÚÖ’ xÅ∞ѨÙH˘<åfl_»∞. =∂#= Ü«ÚQÍxH˜

=ÚO^Œ∞ =∂\˜ =∂\˜H˜ Éèí∂q∞ =~°¬=ÚKÕ`« =ÚOz "ÕÜ«∞|_»∞`«∂, ã¨=Ú„^•Å J_»∞QÆ∞# =ÚxyÜ«ÚOk. =∞ǨQÍ^èŒ [Å=ÚÅ T@ÅxflÜ«Ú qѨÊ|_®¤~Ú, PHÍâ◊Ѩ٠`«∂=ÚÅ∞

`≥~°=|_®¤~Ú (Pk. 7:11). =∂#= „Ѩ`«ºHõ∆`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ `«~°K«∞QÍ Uk [~°∞QÆ∞`«∂

LO_Õ^À, ^Õ=Ùx Hõ~°∞}ÏǨÏã¨Î=Ú#∞ |\˜ì, Q˘Ñ¨Ê <≥·uHõ L^ÕÌâ◊O H˘~°‰õΩ, =∞~°Å JÖÏ [~°QÆ_»O ã¨∞ÅÉèí"Õ∞. ѨtÛ=∞ Pã≤Ü«∂Ö’x H˘xfl ÉèÏQÍÅ∞ ~ÚOHõ#∞ ã¨=Ú„^Œ =∞\ÏìxH˜ `«‰õΩ¯=QÍ<Õ L<åfl~Ú, Ѩš=ÚQÍ#∞O_Õ ~Ú`«~° ÉèÏQÍÅ∞ hà◊¡`À =ÚOz"ÕÜ«∞|_ç "ÕÅ H˘Åk [#∞Å#∞ Éèí∂q∞g∞^Œ#∞O_ç `˘ÅyOzOk.

_ç. [Å „Ѩà◊Ü«∞ HÍÅH˘Å`«, qã‘Î~°‚=Ú. – #ÅÉèˇ· k<åÅ∞ =~°¬O ‰õΩiã≤Ok. #∂\ UÉèˇ· k<åÅ=~°‰õΩ hà◊√¡ ÃÑ·H˜ L|∞‰õΩ`«∞<Õ L<åfl~Ú. Jq PiáÈ_®xH˜ Ô~O_»∞=O^ŒÅ

W~°"≥·Ü«∞~Ú^Œ∞ k<åÅ∞ Ѩ\Ïì~Ú. Jk Ö’Hõ "åºÑ¨Î"≥∞ÿ#^≥·<å JÜ«ÚºO_®e, ÖË^• "å~°∞ ~ÚOHÍ qã¨ÎiOѨHõ =ÚO^Œ∞ =∂#= K«i„`« P~°OÉèí=Ú HÍHõ=ÚO^Õ P [#∞Å=~°‰õΩ

K≥Ok#^≥·<å JÜ«ÚºO_®e. K≥ѨÊ|_Õ^Õ^≥·<å, ™ê~°fi„uHõ"≥∞ÿ# áê~°OѨ~°ºO qã¨ÎiOz

"åºÑ≤OK«Hõ =ÚO^Œ∞ P~°OÉèí K«i„`«Ö’ ã¨OÉèíqOz#^≥·<å JÜ«ÚºO_®e. D Ô~O_çO\˜Ö’

U XHõ>ˇÿ<å, qâ◊fi [h#`« áê~°OѨ~°ºO ã¨iÜ≥ÿ∞Ü«ÚO@∞Ok.

W. <À=Ǩï [Å „Ѩà◊Ü«∞=Ú. – H˘O^Œi ¿Ñ~°∞¡ ZšѨC_»∞ Q˘Ñ¨Ê ã¨OѶ¨∞@#Å`À [`«‰õÄ_ç LO\Ï~Ú. eOHõ<£ ÉÏx㨠q=ÚH˜Î`À#∞, „HÀ"£∞"≥Öò HÍ=∞<£ "≥Å∞Î`À#∞, "≥∂¿+ x~°æ=∞=Ú`À#∞ [`«‰õÄ_çÜ«Ú<åfl~°∞† JÖψQ <À=Ǩï [Å „Ѩà◊Ü«∞O`À LO\Ï_»∞. Pk. 6:9† 7:1† Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞ 14:14 K«^Œ∞=Ù. <À=Ǩï ^Õ=Ùx =∞x+≤Ü≥ÿ∞Ü«Ú<åfl_»∞, „Éèí+¨ª`«fiѨ٠ܫÚQÆOÖ’ <åÜ«∞‰õΩxÖÏ ~°∂á⁄O^•_»∞. |eÑ‘~î°O "≥O@ |eÑ‘~î°O ‰õÄeáÈ~ÚOk, HÍx <À=Ǩï |eÑ‘~î°O xѨCÅ∞ [Å „Ѩà◊Ü«∞O`À PiÊ"ÕÜ«∞|_Õ=~°‰õΩ áÈÖË^Œ∞. XO@iQÍ xezÜ«ÚO_»_®xH˜ ^è≥·~°ºO HÍ=Åã≤=ã¨∞ÎOk. H˘kÌ=∞Okx =∂„`«"Õ∞ "≥O\Ï_»QÆeˆQ KÀ\˜H˜

<À=Ǩï #_çÑ≤OK«_®xH˜ ™êǨÏã≤OKå_»∞. <À=Ǩï Ü≥ÚHõ¯ ѨiѨÓ~°‚"≥∞ÿ# q^èÕÜ«∞`« =∞iÜ«Ú

ˆH∆=∞O, xsHõ∆}ÖËx K≥_»∞`«#O =∞iÜ«Ú (=∂#=) *Ïu <åâ◊#O – J<Õq K≥‰õΩ¯K≥^Œ~°x

áê~îåÅ∞QÍ xezáÈÜ«∂~Ú. #∂\Ï ~Ú~°"≥· ã¨O=`«û~åÅ∞ <À=Ǩï ѨÓ~°‚OQÍ

„ѨHõ\˜OKå_»∞ (qâßfiã¨) g~°`«fiO`À rqOKå_»∞. `«# ѨxÜ«∞O`«\˜H˜ ˆH=ÅO U_»∞QÆ∞~°∞ =∂„`«"Õ∞ =∂~å~°∞: `«# ÉèÏ~°º, J`«x ‰õΩ=∂~°∞Öˇ·#, ¿+=Ú, Ǩ=Ú, Ü«∂¿Ñ`«∞, `«=∞ ÉèÏ~°ºÅ`À. J~Ú<å, <À=Ǩï q[Ü«∞=O`«∞_Õ: J`«_»∞ `«# qkèx <≥~°"Õ~åÛ_»∞, J`«_»∞ [Å „Ѩà◊Ü«∂xfl ^•\Ï_»∞.

ã¨∂K«#Å∞

1Dean had “wrought.” 2See Cunningham Geikie, “Hours With the Bible,” Vol. I., Chap. 8. 3F. Delitzsch, quoted in Smith’s Old Testament History, p. 29. 4See Cunningham Geikie, “Hours With the Bible”; or “The Scriptures in the Light of Modern Discovery and Knowledge,” Vol. I., Chap. 13.

[ŠѨ„à◊Ü«∞=Ú `«~°∞"å`« HÍÅ=Ú

[ŠѨ„à◊Ü«∞=Ú#∞O_ç JÉτǨ=Ú Ñ≤Å∞=|_»∞=~°‰õΩ, H©„.ѨÓ. 2348–1921 (Pk. 8:10–11:26)

1. Ô~O_»= „áê~°OÉèí=Ú (Pk. 8:15–9:29). – =∂#= *ÏuH˜ F_» Ô~O_»= TÜ«∞ÅQÍ ~°∂á⁄OkOk. ^•xÖ’#∞O_ç <À=Ǩï#∞ J`«x ‰õΩ@∞O|=Ú"å~°∞#∞ #∂`«#"≥∞ÿ# („á⁄ÉË+¨<£) ѨsH∆Í HÍÖÏxH˜ "≥àÏ¡~°∞.

Z. |eÑ‘~î°=Ú, x|O^èŒ#. – Ѩq„`«"≥∞ÿ# [O`«∞=ÙÅÖ’ „Ѩu *Ïu#∞O_ç U_çO\˜x <À=Ǩï Éèí„^ŒÑ¨iKå_»∞. F_»Ö’#∞O_ç J`«_»∞ |Ü«∞\˜H˜ "≥o¡# `«~°∞"å`« KÕã≤# "≥Ú^Œ\˜ Ѩx ^Õ=ÙxH˜ |eÑ‘~î°=Ú#∞ Hõ\˜ì, Ѩq„`«"≥∞ÿ# [O`«∞=ÙÅÖ’#∞, Ѩ‰õ∆ΩÅÖ’#∞ ^Õ=ÙxH˜ |e JiÊOK«_»"Õ∞. J`«x P~å^èŒ##∞ JOwHõiOK«_»OÖ’, ^Õ=Ù_»∞ <À=Ǩï`À XHõ x|O^èŒ# KÕÜ«∞_»O [iyOk, =∞iÜ«Ú JO^Œ"≥∞ÿ# "åQÍÌ# ^èŒ#ã¨∞û`À PÜ«∞# ^•xx =Ú„kOKå_»∞. P x|O^èŒ#Ö’x =ÚMϺOâßÅ∞: (1) WHõ g∞^Œ@ [Å „Ѩà◊Ü«∞O ÖË^Œ∞†

(2) #~°∞_»∞ qã¨ÎiOz Éèí∂q∞x xO_çOKåe† (3) [O`«∞ PǨ~°=Ú ã≤÷~°O KÕÜ«∞|_çOk†

(4) ǨÏ`«º‰õΩ =∞~°}^ŒO_»# qkèOѨ|_»_»O`À =∂#= rq`«O Ü≥ÚHõ¯ qt+¨ì`« J=∞Å∞

KÕÜ«∞|_çOk.

a. <À=Ç¨ï ‰õΩ=∂~°∞ÅÜ≥ÚHõ¯ QÆ=∞ºO. – <À=Ǩï rq`«Ñ¨Ù z=i ã¨OѶ¨∞@#Ö’¡

J`«_»∞ „^•H∆Í~°ã¨=ÚKÕ =∞`«∞Î_»=fi_»O XHõ\˜, Ǩ=Ú Ü≥ÚHõ¯ ã≤QÆ∞æÖËx JQ“~°==Ú, ¿+=Ú, Ü«∂ÃÑ`«∞Å Z‰õΩ¯"≥·# =∞~åº^Œ`À ‰õÄ_ç# „Ѩ=~°Î#Å∞ L<åfl~Ú. JO^Œ∞Ö’ L#fl

ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# `å~°`«=∞º"Õ∞ "åi aè#fl"≥∞ÿ# QÆ=∂ºÅ#∞ „Ѩ=K«# ~°∂ѨOQÍ z„uOKÕ

ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ U~°Ê_çOk: (1) Hõ<å#∞, JO>Ë Ç¨=Ú ã¨O`«u â◊Ñ≤OѨ|_»∞`«∞O^Œx, (2)¿+=Ú nqOK«|_»`å_»x, (3) Ü«∂ÃÑ`«∞ qã¨ÎiOK«∞`å_»x „Ѩ=zOѨ|_çOk.

2. [#=ÚÅ P~°OÉèí=Ú (Pk. 10). – PÜ«∂ [#=ÚÅ#∞ QÆ∂iÛ# „áêp# JkèHÍ~°=Ú PkHÍO_»=Ú 10= J^蕺ܫ∞"Õ∞. <À=Ç¨ï ‰õΩ=∂~°∞Å =Oâß=à◊√Å∞, "å~°∞ K≥^Œi# q^è•<åxfl Jk ~Úã¨∞ÎOk. (1) Ǩ=Ú‰õΩ #Å∞QÆ∞~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞<åfl~°∞, "å~°∞ Ü«¸„Ѷ¨\©ã¨∞ kQÆ∞= ÉèÏQÆOÖ’#∞, <≥·Å∞ Ö’Ü«∞Ö’#∞ ™ê÷=~åÅ#∞ U~°Ê~°K«∞H˘<åfl~°∞.

Ju „áêp# <åQÆiHõ`« Ǩ=Ú ã¨O`«uH˜ ã¨OÉOkèOzOk. (2) ¿+=Ú Ü≥ÚHõ¯ J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞

‰õΩ=∂~°∞Å∞ <≥·|∞∞u Pã≤Ü«∂Ö’ ã≤÷~°Ñ¨_®¤~°∞. g~°∞ Ü«¸„Ѷ¨\©ã¨∞ =^ŒÌ Ǩ=Ú ã¨O`«u "åix [~ÚOz# HõbÌÜ«ÚÅ∞† gi`À J+¨Ø¬sÜ«ÚÅ∞, ã≤iÜ«∞#∞Å∞, Jˆ~cÜ«ÚÅ∞, =∞iÜ«Ú ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ∞ L<åfl~°∞. `«~°∞"å`« Q˘Ñ¨Ê ™ê„=∂[º QÆ∞OѨÙ#∞ ™ê÷Ñ≤Oz# "å~°∞

gˆ~. (3) Ü«∂ÃÑ`«∞‰õΩ U_»∞QÆ∞~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞<åfl~°∞, gi#∞O_ç =∂nÜ«ÚÅ∞, „w‰õΩÅ∞, ~Àg∞Ü«ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú S~Àáê #= *Ï`«∞Å "å~°O^Œ~°∞#∞ =KåÛ~°∞. g~°∞ Z‰õΩ¯=QÍ K≥^Œi qã¨ÎiOz<å, "ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ∞iÎOѨÙÖËHõÜÕ∞ L<åfl~°∞, J~Ú`Õ W~°"≥·<åÅ∞æ =O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ "å~°∞ Ö’HÍxfl UÅ∞`«∞#fl [#"≥∞ÿÜ«Ú<åfl~°∞.

3. ÉÏɡÅ∞ QÀѨÙ~°O, ÉèÏ+¨Å∞ `å~°∞=∂~°∞ (Pk. 11:1–9). – â◊`åÉÏÌÅ∞

QÆuOzáÈÜ«∂~Ú. Ü«¸„Ѷ¨\©ãπ kQÆ∞= ÉèÏQÆOÖ’ +‘<å~°∞<˘^ŒÌ [<åÉèÏ ˆHO„nHõ$`«=∞=fi_»O

P~°OÉèí=∞~ÚºOk. Q˘Ñ¨Ê ¿Ñ~°∞ ã¨OáêkOK«_»O, K≥^ŒiáÈ=_®xfl JiHõ@ì_»O J<Õ ^ŒfiO^Œfi

L^ÕÌâ◊O`À [#∞Å∞ Q˘Ñ¨Ê QÀѨÙ~åxfl Hõ@ì<å~°OaèOKå~°∞. <À=Ǩï`À KÕã≤# ^Õ=Ùx x|O^èŒ#Ö’, [#∞Å∞ qã¨ÎiOz, Éèí∂q∞x xO_çOK«_»=∞<Õk PÜ«∞# U~åÊ>ˇÿÜ«ÚOk.

JO^Œ∞=Å# "åi áêѨO "åi QÀѨÙ~°=ÚÅÖ’ ÖË^Œ∞, Jk "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Ö’¡ LOk.

ÉèÏ+¨Å#∞ `å~°∞=∂~°∞ KÕÜ«∞_»OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ [#∞Å L^ÕÌâßxfl ~°^Œ∞ÌѨ~°Kå_»∞, Jk "åix

K≥^Œ~°Q˘\˜ìOk† JO^Œ∞=Å# Jk `å~°∞=∂~°∞, ÉÏɡÅ∞ J#|_çOk.

4. ¿+=Ú Ü≥ÚHõ¯ =Oâß=o (Pk. 11:10–26). – D =K«<åÅ∞ J~Ú^Œ=

J^蕺ܫ∞=Ú Ü≥ÚHõ¯ „Ѩu ~°∂Ѩ=Ú#∞, ã¨OѨÓ~°‚`«Ü«Ú<≥·Ü«Ú<åfl~Ú. Jk P^•=Ú

#∞O_ç <À=Ǩï`À HõeÑ≤ ¿+`«∞ =Oâß=ox (w`«#∞) ~Úã¨∞ÎOk. W^≥·`Õ ¿+=Ú Ü≥ÚHõ¯

™ê~°#∞ ¿+=Ú#∞O_ç J„ÉÏǨ=Ú=~°‰õΩ ~Úã¨∞ÎOk. „Ѩu Öˇ·#∞Ö’#∞ Ѩk ¿Ñ~°∞¡<åfl~Ú. D =Oâß=à◊√ŠѨ\©ìÅ∞ ˆH=ÅO ‰õΩ@∞O| il+¨ì~°¡ HõO>Ë q∞Oz#"≥· L<åfl~Ú. ɡ·aÅ∞

K«i„`« Ü≥ÚHõ¯ „áê^äŒq∞Hõ L^ÕÌâ◊O`À Jq ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ HõÅ∞Ѩ|_»`å~Ú. x["≥∞ÿ#

=∞`«O ZÖÏ P~°OÉèí"≥∞ÿ =$kúK≥OkO^À ^•x *Ï_» Hõ@ì_»"Õ∞ nx L^ÕÌâ◊"≥∞ÿ#@∞ìOk.

DÖÏ\˜ Jaè=$kú "≥Ú^Œ@ "åQÍÌ#Ѩ٠™ê~°#∞, P ™ê~° uiy qâßfiã¨∞Öˇ·# =∞#∞+¨µºÅ

™ê~°#∞ "≥O|_çã¨∞ÎOk. P =~°∞ã¨Ö’ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç# "≥∞ã‘ûÜ«∂ J<Õ xsHõ∆}Ï

#Hõ∆„`«O KåÖÏ ^Œ∂~°OQÍ#∞ HÍOuÇ‘Ï#OQÍ#∞ L<åfl† ǨÏ<À‰õΩ, <À=Ǩï, J„ÉÏǨ=ÚÅ

=O\˜ Hõ^ä• <åÜ«∞‰õΩÅ ~°∂Ѩ z„`åÅ∞ P~°OÉèí â◊`åÉÏÌÅÖ’ L#fl (=∞#∞+¨µºÅ) ™ê÷~Úx JkèQÆq∞OzÜ«ÚOk.

Ñ≤`«~°∞Å HÍÅ=Ú

JÉτǨ=Ú Ñ≤Å∞=|_ç#k "≥Ú^ŒÅ∞ SQÆ∞ѨÙΉõΩ =Åã¨É’=Ù=~°‰õΩ, H©„.ѨÓ. 1921–1706 (Pk. 11:27–50)

ѨiK«Ü«∞O–ÃÇÏ„cÜ«ÚŠѨx. – q"≥∂K«‰õΩx QÆ∞iOz QÆ∞ѨÎOQÍ KÕÜ«∞|_ç# "≥Ú^Œ\˜

"åQÍÌ#O (Pk. 3:15) =∂#= *ÏuH˘Hõ PâßH˜~°}OQÍ xezO^Œx =∞#O K«∂KåO. Jqhu ^•Ñ¨ÙiOz ^•x=Å¡ Hõey# [Å „Ѩà◊Ü«∞O Pâ◊#∞ ѨÓiÎQÍ ‰õÄeÛ"Õã≤Ok. [Å

„Ѩà◊Ü«∞O `«~°∞"å`« ‰õÄ_® PHÍâ◊O "Õ∞Ѷ¨∂=$`«Î"≥∞ÿOk. P~°OÉèí HÍÖÏ# <≥·Å∞, Ü«¸„Ѷ¨\©ãπ „áêO`åÅ ™ê„=∂*ϺÅ∞ <åQÆiHõ`« PKå~°O ÖËx q„QÆǨ~å^èŒ# ˆHO„^•Å∞QÍ =∂~å~Ú.

JkfifÜ«∞ ã¨`«º^Õ=Ùx H˘~°‰õΩ Z=_À, ZHõ¯_À xez#"å_≥·Ü«ÚO_®e, ÖˉõΩO>Ë =∂#= *Ïu xsHõ∆}ÖË#O`«QÍ #tOz áÈ<≥·Ü«ÚOk. Jk ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ L#fl`«"≥∞ÿ# ѨxÜ≥ÿ∞Ü«ÚOk.

`å`å¯eHõOQÍ, ^Õ=Ù_»∞ Ǩ=Ú, Ü«∂ÃÑ`«∞ =Oâ◊=ÚÅ "≥O@ "≥àÏ¡_»∞. PÜ«∞# Ããq∞\˜H± =Oâ◊O`À ‰õÄ_® HõbÌÜ«ÚÅ =Oâ◊=ÚÖ’x XHõ XO@i ‰õΩ@∞OÉÏxfl ~°H˜∆OѨ "≥àÏ¡_»∞.

^Õ=Ùx QÆ∂iÛ# *Ï˝<åxfl ã¨r=OQÍ xeÑ≤, Hõ_»‰õΩ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç# ''ã¨O`«u—— =¸ÅOQÍ =Oâ◊=ÚÅxflO\˜x uiy ^Õ=Ùx ã¨Ç¨Ï"å™êxH˜ fã≤H˘x ~å"åÅ<Õk ^Õ=Ùx L^ÕÌâ◊"≥∞ÿÜ«ÚOk. ˆH=ÅO H˘O`«=∞Ok =∂„`«"Õ∞ `åHõ|_çÜ«ÚO_»QÍ, JѨÊ\˜=~°‰õΩ ^Œ$+≤ì =∞#∞+¨µºÅ g∞^Œ HÍHõ ã¨OѶ¨∞@#Åg∞^Œ xÅ∞Ѩ|_ç#@∞¡Ok. â◊`åÉÏÌÅ#∞ H˘Å=_®xH˜ "ÕÜ«∞|_ç# J_»∞QÆ∞Å`À Ѩq„`«"≥∞ÿ# K«i„`«HÍ~°∞_»∞ „áê=ÚYº"≥∞ÿ# ã¨OѶ¨∞@#Å<Õ tY~å„QÆO#∞O_ç tY~å„QÆ=Ú#‰õΩ ^•@∞‰õΩO@∂ "≥à◊¡`å_»∞. D q+¨Ü«∞O #∞O_ç, ^Œ$+≤ì [#∞Åg∞^Œ ˆHO„nHõ$`«=∞ø`«∞Ok. K«i„`«Ö’x „Ѩ^è•# „Ѩ"åǨÏ=Ú ÃÇÏ„c =Oâßxfl XHõ¯

*ÏuQÍ KÕã≤ xO_»∞QÍ „Ѩ=Ç≤ÏOѨ<å~°OaèOzOk. D HÍÅѨ٠K«i„`« Ü«∂„u‰õΩÖˇ·Ü«Ú#fl

#Å∞QÆ∞~°∞ Q˘Ñ¨Ê ÃÇÏ„c Ñ≤`«~°∞Å#∞, J„ÉÏǨ=Ú, W™êû‰õΩ, Ü«∂HÀ|∞, Ü≥∂¿ãѨ٠J#∞"åix "≥O|_çã¨∞ÎOk.

I. J„ÉÏǨ=Ú rq`«=Ú. (Pk. 11:27–25:10.) ''qâßfiã¨∞ʼnõΩ `«O„_çQÍ—— J„ÉÏǨ=Ú, ÃÇÏ„c =OâßxH˜ Hõ~°ÎÜ≥ÿ∞, Q˘Ñ¨Ê =º‰õΩÎÅÖ’ XHõ_≥·Ü«Ú<åfl_»∞. J`«x rq`«O ã¨Ç¨Ï[OQÍ Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOѨ|_»∞`«∞Ok, JO>Ë, (1) ã¨OKå~åÅ∞, (2) ÃÇÏ„É’#∞Ö’ ã≤÷~° x"åã¨O U~°Ê~°K«∞H˘#_»O.

1. ã¨OKå~åÅ∞.– Z. `˘e QÆ$ǨÏ=Ú. – Pã≤Ü«∂ <åQÆiHõ`«‰õΩ "≥Ú^Œ\˜ ™ê÷#=ÚQÍ#∞#fl

kQÆ∞= Ü«¸„Ѷ¨\©ãπ ÃÑ·, T~°∞ J<Õ KÀ@ J„ÉÏǨ=Ú ™ê÷x‰õΩ_≥·Ü«Ú<åfl_»∞. Jk "≥Ú^Œ\˜Ö’ Ǩ=Ú ÖËHõ @∞ˆ~hÜ«ÚʼnõΩ K≥OkO^≥·Ü«Ú<åfl, q[Ü«∞O=Å# Ããq∞\˜H±QÍ =∂iOk. ã¨Ê+¨ìOQÍ, Jk q„QÆǨ~å^èŒ#‰õΩ ã¨O|OkèOz#^Õ (Pk. 11:31† Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= 24:2Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞).

a. Ñ≤Å∞ѨÙ, x|O^èŒ# (Pk. 12:1–3). – `«# ^Õâ◊=Ú#∞, |O^èŒ∞ [#=Ú#∞, `«O„_ç ~ÚO\˜x q_çz, `å#∞ ~ÚOHÍ `≥eã≤H˘#=Åã≤# ^ÕâßxH˜ „Ѩܫ∂}O Hõ=∞‡x J`«_»∞ Ñ≤Å∞=|_®¤_»∞. =∞`«Ñ¨~°OQÍ, Ѩ`«#O =^ŒÌ#∞O_ç D Ñ≤Å∞ѨÙ#∞, ^•x Ѩ~°º= ™ê#=Ú#∞, KåÖÏ „Ѩ=ÚY"≥∞ÿ# ã¨OѶ¨∞@#Å∞ L<åfl~Ú. Jk <åÅ∞æ "åQÍÌ<åÅ`À

‰õÄ_çÜ«ÚOk: (1) ÃÇÏ„c ÖËHõ Ü«¸^• [#∞Å`À ‰õÄ_ç# Q˘Ñ¨Ê [<åOQÆ=Ú. (2) Q˘Ñ¨Ê

¿Ñ~°∞. "å~°∞ rqOz# k<åÖ’¡ „ѨѨOK«Ñ¨Ù JOK«<åÅ „ѨHÍ~°O x„"≥∂^Œ∞Å∞, Ѷ¨~ÀÅ∞, ÔH·ã¨~°∞Å∞ qâßÅ"≥∞ÿ# Éèí∂ ÉèÏQÍxfl P„Hõq∞OKå~°∞, QÍx K«i„`«Ö’ K≥~°QÆx QÆ∞~°∞Î xeÑ≤# "å_»∞QÍx, JO`« „Ѩ=ÚY"≥∞ÿ#"å_»∞QÍx "åiÖ’ Z=_»∂ ÖËHõáÈÜ«∂_»∞, =∞iÜ«Ú J`«x ÉèÏ"åÅ∞ J`«x ã¨O`«u "åig∞^Œ =Ú„^ŒQÍ "ÕÜ«∞ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. qâßfiã¨∞ʼnõΩ `«O„_çQÍ

=¸_»∞ =∞`åÅ∞: Ü«¸^•, „ÔH·ã¨Î=, =∞ǨÏ=∞‡nÜ«∞ =∞`åÅ∞ J„ÉÏǨ=Ú "≥·Ñ¨Ù K«∂™êÎ~Ú.

(3)Éèí∂ "åQÍÌ#O† ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ∞ Hõ<å#∞#∞ ™êfin#Ѩ~°K«∞H˘#_»OÖ’ <≥~°"ÕiÛOk.

(4)ã¨HõÅ [#∞ʼnõΩ n"≥#† Ô~O_»∞"ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ `«~°∞"å`« Jk „H©ã¨∞ÎÖ’#∞, Ö’Hõ "åºÑ¨ÎOQÍ ã¨∞"å~°Î „ѨHõ\˜OK«_»OÖ’#∞ <≥~°"Õ~°Û|_çOk. WOHÍ qâßÅ=∞ø`«∞#fl Ѩi^èŒ∞ÅÖ’, <≥~°"Õ~°Û|_Õ q^è•#OÖ’<Õ Jk ~ÚOHÍ LOk.

ã≤. =Å㨠áÈ=_»O. – „Ѩ`ÕºH˜OѨ|_ç# U *ÏfÜ«∞ rq`«"≥∞ÿ<å =Å㨠áÈ=_»OÖ’

áê`«∞‰õΩáÈ~Ú LO@∞Ok† J~Ú`Õ =Å㨠áÈÜÕ∞q H˘xfl =∂„`«"Õ∞ =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#"≥· Ü«ÚO\Ï~Ú ÖËHõ ÃÇÏ„cÜ«ÚʼnõΩ K≥Ok#"å\˜=Öˇ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# K«i„`«Ö’ ^•yÜ«ÚO\Ï~Ú.

_≥Éèˇ· J~Ú^Œ∞ UO_»¡ „áêÜ«∞OÖ’, ^Õâ◊O`À#∞, |O^èŒ∞[#O`À#∞ `≥QÆ`≥OѨÙÅ∞ KÕã¨∞H˘x, ZHõ¯_çH˜ "≥àÏ¡Ö’ Z~°∞QÆHõÜÕ∞ |Ü«∞Å∞^Õ~°_»=∞O>Ë, qâßfi㨠g~°`«fiO HÍÅ=ã≤ =ã¨∞ÎOk. ''qâßfiã¨=Ú#∞ |\˜ì P Ñ≤Å∞ѨىõΩ Ö’|_ç, ... ZHõ¯_çH˜ "≥à◊¡=Öˇ<À Jk Z~°∞QÆHõ |Ü«∞Å∞ "≥à‹¡#∞—— (ÃÇÏ„c. 11:8). JÖÏ\˜ =ºH˜Î x~°O`«~°=ÚO_Õ ã¨O`«uH˜

™ê÷Ѩ‰õΩ_≥·Ü«ÚO_»∞@‰õΩ,

^Õ=Ùx UHõ`«fi=Ú J<Õ QÆOcè~°"≥∞ÿ# ã¨`«º=Ú#‰õΩ J=HÍâ◊=Ú HõeyOK«∞"å_≥· LO_»∞@‰õΩ#∞

xÅ∞Ѩ|_®¤_»∞.

`«# `«O„_çÜ≥ÿ∞# `≥~°Ç¨ï`À#∞, `«O„_çÖËx `«# ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞x ‰õΩ=∂~°∞_≥·# Ö’`«∞`À#∞, `«# ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# âß~å`À#∞ Ü«¸„Ѷ¨\©ã¨∞ ÃÑ·#∞#fl Ǩ~å#∞‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. JHõ¯_»

`≥~°Ç¨ï =∞$u<˘O^•_»∞, J„ÉÏǨ=Ú ~ÚOHõ#∞ ^≥·qHõ"≥∞ÿ# Ñ≤Å∞ѨىõΩ Ö’|_çÜ«ÚO_ç, Ü«¸„Ѷ¨\©ãπ #k „Ѩ=Ç≤ÏOK«∞ =∂~°æ=Ú#∞O_ç Hõ<å#∞‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~å_»∞. WѨC_»∞ `å#∞

Z~°∞QÆx ^Õâ◊OÖ’, Ѩ~å~Ú =OjÜ«ÚÅ =∞^茺 J`«_»∞ xezÜ«Ú<åfl_»∞. Ã+ÔH=ÚÖ’

^Õ=Ù_»∞ J`«xH˜ „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ `«# x|O^èŒ##∞ ã¨i „H˘`«ÎkQÍ KÕã≤, ''h ã¨O`å#=Ú#‰õΩ D

^Õâ◊ q∞K≥Û^Œ#x—— (Pk. 12:7) "åQÍÌ#O KÕâß_»∞. =Å㨠ã¨OѨÓiÎ KÕÜ«∞|_çOk, K«∂Ñ≤OK«#∞#fl ^Õâ◊O ~Ú^Õ.

H˘xfl ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ J„ÉÏǨ=Ú XHõ ã¨÷ÅO#∞O_ç =∞~À ã¨÷ÖÏxH˜ u~°∞QÆ∞`«∂

L<åfl_»∞. J`«_»∞ (1) ÉË`ÕÅ∞Ö’, (2) ^ŒHõ∆}=Ú#, (3) SQÆ∞ѨÙÎÖ’, (4) ^ŒHõ∆}=Ú#, (5)ÉË`ÕÅ∞Ö’ x"å™êÅ∞ U~°Ê~°K«∞H˘O@∂ =KåÛ_»∞. WHõ¯_» J„ÉÏǨ=Ú, Ö’`«∞Å∞ "ÕÔ~·áÈÜ«∂~°∞† Ü≥Ú~åÌ#∞ Ö’Ü«∞Ö’x ™⁄^˘=∞Ö’ Ö’`«∞ `«# QÆ∞_®~åxfl "Õã≤H˘<åfl_»∞, ™⁄^˘=∞Ö’<Õ J`«_»∞ xezáÈÜ«∂_»∞. (6) J„ÉÏǨ=Ú ^ŒHõ∆}=ÚQÍ ÃÇÏ„É’#∞‰õΩ "≥àÏ¡_»∞. ã≤÷~°"≥∞ÿ# x"å™êxH˜ ~Úk ˆHO„^ŒOQÍ =∂iOk. J~Ú`Õ Hõ_»=~°‰õΩ J`«_»∞ QÆ∞_®~åÅÖ’<Õ x=ã≤OKå_»∞. „Ѩu ã¨÷ÅOÖ’ J`«_»∞ |eÑ‘~î°O Hõ\Ïì_»∞. QÆ∞_®~°=Ú, |eÑ‘~î°=ÚÅ<Õq J`«x Hõ<å#∞ rq`åxH˜ qâı+¨ ÅHõ∆}=ÚÖˇ·Ü«Ú<åfl~Ú.

2. ÃÇÏ„É’#∞Ö’ ã≤÷~°Ñ¨_ç# rq`«O. – D HÍÖOÖ’x „Ѩ^è•# ã¨OѶ¨∞@#Å∞: Z.HõbÌÜ«ÚÅ ^ŒO_»Ü«∂„`«. – ZÖÏg∞Ü«ÚÅ ~å[=Oâ◊=Ú HõbÌÜ«∞#∞ áêeã¨∞ÎOk.

xâ◊ÛÜ«∞=Ú`À ‰õÄ_ç# D =Oâ◊=Ú `«=∞ Ü«Ú^Œú q[Ü«∂Å#∞ ѨtÛ=∞=Ú# Ü≥Ú~åÌ#∞

Ö’Ü«∞=~°‰õΩ <≥@∞ìH˘O@∂ =zÛOk. Ü≥Ú~åÌ#∞ „áêO`«OÖ’ L#fl H˘kÌ=∞Ok ~åAÅ∞

Ѩ<≥flO_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ P HÍ_çx "≥∂ã≤ J@∞ `«~°∞"å`« u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ KÕâß~°∞.

Hõ^˘~å¡Ü≥∂"≥∞~°∞ P u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞#∞ J}z, Ö’`«∞`À ã¨Ç¨, ™⁄^˘=∞ [#∞Å#∞ K≥~°Q˘xáÈÜ«∂_»∞. J„ÉÏǨ=Ú `«# ~ÚO@#∞#fl =¸_»∞=O^ŒÅ Ѩ^Œ∞<≥xq∞k =∞Ok `«sÊù^Œ∞ KÕÜ«∞|_ç# Ãã·x‰õΩÅ`À HõbÌÜ«ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ZÖÏg∞Ü«Úx `«iq∞ K≥~°Q˘x "åix J`«x KÕu#∞O_ç `«Ñ≤ÊOKå_»∞. P uiy =KÕÛ ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ qO`≥·# Ü«∂[Hõ ~å[QÆ∞ "≥∞e¯Ãã^≥‰õΩ#∞ J`«_»∞ Hõeã≤H˘x Pj~°fikOѨ|_»`å_»∞, =∞iÜ«Ú J„ÉÏǨ=Ú J`«xH˜

Ѩ^À=O`«∞ JiÊ™êÎ_»∞.

a. ǨQÆ~°∞`À q"åǨÏ=Ú. – "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ HõÅ∞QƉõΩO_»

ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çzáÈÜ«∂~Ú. J„ÉÏǨ=Ú, âß~åÅ∞ =Ü«∞ã¨∞û =∞o¡#"å~“`«∞<åfl~°∞.

âß~å ã¨ÅǨ`À, ǨQÆ~°∞ J<Õ P"≥∞ ^•ã≤x J„ÉÏǨ=Ú Ô~O_»= ÉèÏ~°ºQÍ ã‘fiHõi™êÎ_»∞.

Jˆ~cÜ«ÚʼnõΩ =¸Å ѨÙ~°∞+¨µ_»∞QÍ Wëê‡ÜÕ∞Å∞‰õΩ P"≥∞ `«e¡Ü«∞ø`«∞Ok.

ã≤. ã¨∞#flux U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O. – JѨÊ\˜H˜ J„ÉÏǨ=Ú `˘Oɡ· `˘q∞‡k UO_»¡"å_≥· Ü«ÚO\Ï_»∞. âß~å Ѩk ã¨O=`«û~åÅ∞ z#flk. "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç# x|O^èŒ# ~ÚOHõ#∞ <≥~°"Õ~°Û|_»=Åã≤Ü«ÚOk: Jk âß~å ^•fi~å <≥~°"Õ~°Û|_®e, P"≥∞‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ÖË_»∞.

=∞~À™êi ^Õ=Ù_»∞ „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ, Ô~O_»∞ QÆ∞~°∞`«∞Å`À `«# x|O^èŒ##∞ uiy „H˘`«ÎkQÍ

KÕâß_»∞: (1) "åi ¿Ñ~°∞¡, `˘eQÍ J„ÉÏ=Ú (Q˘Ñ¨Ê `«O„_ç), =∞iÜ«Ú âß~å~Ú ([QÆ_»

Q˘O_ç) J<Õq J„ÉÏǨ=Ú ([# ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#‰õΩ `«O„_ç), =∞iÜ«Ú âß~å (~å[ ‰õΩ=∂i)

QÍ =∂~°Û|_®¤~°∞† (2) x|O^èŒ# [#∞ʼnõΩ ã¨∞#flu `«~° `«~°=ÚʼnõΩ [~°∞QÆ=Åã≤#

HÍ~°ºOQÍ ~Ú=fi|_çOk.

_ç. ™⁄^˘=∞ <åâ◊#=Ú. – Ü≥Ú~åÌ#∞ "≥∞ÿ^•#Ѩ٠Ѩ@ì}ÏÅ K≥_»∞ #_»`« JO`«~åƒùQÆO

Ö’xH˜ ky, P K«∞@∞ìѨ@¡#∞#fl [#=ÚÅ∞ JO^Œ∞Ö’ kQÆ|_çáÈÜ«∂~°∞. "åi <åâ◊<åxfl

QÆ∂iÛ ^Õ=Ù_»∞ f~å‡xOz, P q+¨Ü«∂xfl J„ÉÏǨ=Ú#‰õΩ |Ü«∞Å∞Ѩ~°Kå_»∞. J`«x

q*Ï˝Ñ¨# P Ѩ@ì}ÏÅ#∞ ~°H˜∆OѨ ÖËHõáÈ~Ú<å, Ö’`«∞ =∂„`«O ã¨OѨÓ~°‚OQÍ #tOzáÈÖË^Œ∞.

™⁄^˘=∞#∞ ^ŒÇ≤ÏOz# Jyfl QÆO^èŒHõ=ÚÅ `«∞á¶ê#∞#∞ `å#∞ K«∂_®Å#fl J¿ÑHõ∆#∞ |\˜ì

Ö’`«∞ Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ~°º `«#∞fl HÍáê_»∞HÀÖËHõáÈ~Ú<å, JyflÖ’#∞O_ç ÖÏy# H˘iqÖÏ Ö’`«∞

|Ü«∞@Ѩ_®¤_»∞. Ö’`«∞ ™ÈÜ«∞~°∞‰õΩ `«Ñ≤ÊOK«∞H˘x áÈ~Ú, `«# ™⁄O`« ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ=Å#<Õ, ÃÇÏ„cÜ«ÚʼnõΩ n~°…HÍÅѨ٠â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ xez# "≥∂Ü«∂cÜ«ÚʼnõΩ#∞, J"≥∂‡hÜ«ÚʼnõΩ#∞ `«O„_çÜ«∞Ü«∂º_»∞.

W. [##=Ú, W™êû‰õΩ#∞ JiÊOK«_»O – WѨC_»∞ J„ÉÏǨ=Ú #∂ˆ~O_»¡"å_»∞ âß~å

`˘OÉèˇ· UO_»¡ „áêÜ«∞=Ú QÆÅk. W~°"≥·Ü«∞~Ú^Œ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ ã¨OK«iOK«∞`«∂, Hõx

ÃÑ\˜ì# `«~°∞"å`« "åQÍÌ#Ѩ٠<≥~°"Õ~°∞Ê J<Õ "≥Å∞QÆ∞ „ѨHÍtOzOk. W™êû‰õΩ J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ

‰õΩ=∂~°∞x âß~å HõO@∞Ok. J~Ú`Õ ~ÚOHõ#∞ Hõ~îÀ~°"≥∞ÿ# â’^èŒ# "åiH˘~°‰õΩ "ÕzÜ«ÚOk.

ã¨fi[#=ÚÃÑ· =∞=∞HÍ~åxfl ^Õâßaè=∂<åxfl J„ÉÏǨ=Ú Ü≥ÚHõ¯ qâßfiã¨=Ú [~ÚOzOk.

`«# ™⁄O`« QÆ~°ƒùѶ¨Å=ÚÃÑ·#∞#fl =∞=∞HÍ~åxfl Jk [~ÚOK«∞`«∞O^•? `«# K≥=ÙÅH˘Hõ

qO`≥·# =~°Î=∂#O WÖÏ qxÑ≤ã¨∞ÎOk, ''– h‰õΩ XHõ¯_≥·Ü«Ú#fl h ‰õΩ=∂~°∞x, J#QÍ h=Ù „¿Ñq∞OK«∞ W™êû‰õΩ#∞ fã≤H˘x "≥∂sÜ«∂ ^Õâ◊=Ú#‰õΩ "≥o¡ JHõ¯_» <Õ#∞ h‰õΩ

K≥ѨÊÉ’=٠Ѩ~°fi`«=ÚÅÖ’ XHõ ^•xg∞^Œ ^ŒÇ¨Ï# |eQÍ J`«x #iÊOK«∞=∞x

K≥ÃÑÊ#∞—— (Pk. 22:2). JÖÏ\˜ P[˝ =∞# <≥·uHõ ã¨fiÉèÏ"åxH˜ q„ÉèÏOuQÍ LO@∞Ok.

ÉÏ^茺`«Å ã¨OѶ¨∞~°¬}QÍ Jk QÀK«iã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ J„ÉÏǨ=Ú‰õΩ Jk JÖÏ ÖË^Œ∞.

=∂#= |e ã¨~°fi ™ê^è•~°}O† P HÍÅOÖ’ Jk JkèHõOQÍ LOk, J„ÉÏǨ=Ú‰õΩ Jk

qO`« HÍ^Œ∞. ^•xx J`«_»∞ Ziy#@∞ì<åfl_»∞. Jk áÈ~å@OQÍ =∂~°ÖË^Œ∞. XHõ"≥·Ñ¨Ù

^Õ=Ùx Ñ≤Å∞ѨÙ, =∞~À"≥·Ñ¨Ù W™êû‰õΩ#O^Œe J`«x „¿Ñ=∞ =∞iÜ«Ú "åQÍÌ# x|O^èŒ#Ü«∞O^Œe

J`«x xsHõ∆} J<Õ "å\˜=∞^茺 Jk ~Ú~°∞‰õΩ# Ѩ_çÜ«ÚOk. P "åQÍÌ<åxH˜ J`«x P`«‡

ÅOQÆ~°∞=Öˇ ã‘ìÅ∞ H˘HͯÅ`À ayOK«|_çÜ«ÚOk. =∞~˘Hõ=∂~°∞ J`«x qâßfiã¨O q[Ü«∂xfl ~°∞z K«∂zOk (ÃÇÏ„c. 11:17–19). J„ÉÏǨ=Ú‰õΩ#fl qâßfiã¨=Ú, J#∞Éèí==Ú J<Õq ~ÚHõ¯_» tY~å„QÆ=Ú#∞ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~Ú. J`«x ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ~°H˜∆OѨ|_®¤_»∞† ZO^Œ∞HõO>Ë, ^Õ=Ù_»∞ x[OQÍ J`«x |exQÀ~°ÖË^Œ∞. J`«xH˜ q"åǨÏO [iyOk, W™êû‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞Å∞

`«#K«∞@∞ì ÃÑiˆQÖÏ P Ñ≤`«~°∞_»∞ (J„ÉÏǨ=Ú) rqOKå_»∞. ÃÇÏ„É’#∞ =^ŒÌ =∞ÔHÊÖÏ

QÆ∞ǨÏÖ’, `«# ÉèÏ~°º#∞ áêu ÃÑ\Ïì_»∞. "åQÍÌ# Éèí∂q∞Ö’ `å#∞ Ü«∞[=∂xQÍ L#fl

ã¨÷Å=Ú J^Õ. Hõ<å#∞Ö’ XHõ â◊`å|ÌO Ü«∂„`« KÕã≤# `«~°∞"å`« JHõ¯_Õ J`«_»∞ ‰õÄ_®

áêuÃÑ@ì|_»`å_»∞.

Ö’HÍxH˜ J„ÉÏǨ=ÚÅ∞ |Ǩï H˘kÌ=∞Ok (=∂„`«"Õ∞) L<åfl~°∞. Ö∫H˜Hõ"≥∞ÿ#

ÖÏÉèÏÅHÀã¨O x`«º`«fiѨ٠WHõ¯@¡Ö’ Ѩ_ç# Ö’`«∞=O\˜"å~°∞ J<Õ‰õΩÅ∞<åfl~°∞. L^ŒÜ«∞

HÍÅѨ٠=∞OK«∞=Öˇ Ö’`«∞#∞ J`«x ã¨O`«u"å~°∞#∞ QÆuOzáÈÜ«∂~°∞† J„ÉÏǨ=Ú J`«x

ã¨O`«u"å~°∞#∞ Ö’Hõ=ÚÜ≥ÚHõ¯ QÆux fiÛ k^•Ì~°∞.

II. W™êû‰õΩ Ü≥ÚHõ¯ jÅ=Ú, rq`«=Ú. (Pk. 24:1–28:9.)

1. W™êû‰õΩ rq`«O Ü≥ÚHõ¯ qâı+¨ ÅHõ∆}=Ú. – W™êû‰õΩ rq`« K«i„`« "≥O@<Õ

K≥ѨÊ|_çOk. J`«x rq`«O XHõ „ѨHõ¯ `«# `«O„_ç`À#∞, =∞iÜ≥ÚHõ "≥·Ñ¨Ù J`«x ‰õΩ=∂~°∞_≥·#

Ü«∂HÀ|∞`À#∞ ÃÑ#"ÕÜ«∞|_çOk. W™êû‰õΩ rq`«O J„ÉÏǨ=Ú"≥·Ñ¨Ù _≥Éèˇ·Ü«∞~Ú^Œ∞

ã¨O=`«û~åÅ#∞, Ü«∂HÀ|∞ #∂\Ï ~Ú~°"≥· ã¨O=`«û~åÅ#∞ P=iã¨∞ÎOk. J`«x rq`«OÖ’ =ÚYº"≥∞ÿ# „Ѩu ã¨OѶ¨∞@# "åiH˜ ã¨O|OkèOz#^Õ. Kåi„`«Hõ =ºH˜ÎQÍ J`«_»∞ "åi <ÕѨ^䌺OÖ’ q∞yeáÈÜ«∂_»∞. J`«_»∞ `«=∞ `«e¡ rq`« HÍÅOÖ’, P"≥∞ „ѨÉèÏ"åxH˜ Ö’<≥· âßOux HÀˆ~"å_»∞QÍ ã¨=∞~°Ê}HÀã¨O `«O„_çH˜ =â◊=∞Ü«∂º_»∞. J@∞Ñ≤=∞‡@, Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ`À

Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞‰õΩO_» "åiH˜ Ö’|_»_»O J`«x ÉèÏ~°º „áêÉźO=Å# JÜ«ÚºO_»=K«∞Û.

^ŒHõ∆} ^Õâ◊Ѩ٠ÉèÏQÆ"≥∞ÿÜ«Ú#fl ÃÇÏ„É’#∞Ö’<À ÖËHõ ^•xH˜ ã¨g∞ѨOÖ’<À #∂\ Z#Éèˇ· n~°…

ã¨O=`«û~åÅ rq`«O QÆuOzáÈ~ÚOk. W™êû‰õΩ J„ÉÏǨ=Ú=Öˇ #Å¡~å~Ú=O\˜"å_»∞

QÍx, Ü«∂HÀ|∞=Öˇ `«\ÏÅ∞# ÃÑ·ÔHyi Ѩ@∞ì‰õΩ<Õ J#∞Éèí=O QÆÅ"å_»∞ HÍ_»∞. "åQÍÌ#

Ѩل`«∞_»∞QÍ, "åQÍÌ# x|O^èŒ#‰õΩ "å~°ã¨∞_»∞QÍ, D HÍÅOÖ’x #Å∞QÆ∞~°∞ Ñ≤`«~°∞Å =∞^茺

J`«_»∞ Q“~°=Ѩ^Œ"≥∞ÿ# ™ê÷#O Hõey L<åfl_»∞. L#fl`«"≥∞ÿ# J„ÉÏǨ=Ú qâßfiã¨OÖ’

J`«_»∞ #_çKå_»∞, J„ÉÏǨ=Ú`À QÆÅ ^Õ=Ùx x|O^èŒ##∞ uiy „H˘`«ÎkQÍ KÕÜ«∞_®xH˜QÍ#∞

^Õ=Ù_»`«xH˜ =∂\˜=∂\˜H˜ „Ѩ`«ºHõ∆=∞ø`å_»∞.

2. J`«x q"åǨÏ=Ú, ‰õΩ@∞O|=Ú. – T~°∞ J<Õ `«=∞ ™⁄O`« „QÍ=∞O#∞O_ç Ǩ~å#∞=~°‰õΩ J„ÉÏǨ=Ú

<åǨϟ~°∞ "≥O@=zÛ#@ì~Ú<å LO_®e ÖË^• ‰õΩ@∞O|Ѩ٠=Åã¨#∞ `«~°∞"å`« J#∞ã¨iOz#"å_≥·<å JÜ«ÚºO_®e. JHõ¯_Õ J`«_»∞ LO_çáÈÜ«∂_»∞. q„QÆǨ~åkè‰õΩÖˇ·# Hõ<åhÜ«ÚÅ`À ZÖÏ\˜ q"åǨÏ|O^èŒ"≥∞ÿ# ÃÑ@∞ìH˘# _®xH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç#"å_≥·, Ǩ~å#∞Ö’ L#fl <åǨϟ~°∞ ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ `«# #q∞‡# ÉO@∞#∞

J„ÉÏǨ=Ú Ñ¨Oáê_»∞. JHõ¯_»#∞O_ç ɡ`«∂ÜÕ∞Å∞ ‰õΩ=∂Ô~ÎÜ≥ÿ∞# iÉϯ#∞ `ÕQÍ, P"≥∞ W™êû‰õΩ#‰õΩ ÉèÏ~°ºÜ«Ú, Uâß=Ù, Ü«∂HÀ|∞ J<Õ Hõ=Å Ñ≤šʼnõΩ `«e¡Ü«Ú<≥·~ÚOk.

III. Ü«∂HÀ|∞ K«i„`« . (Pk. 27:1–49:33.)

Ü«∂HÀ|∞ Ô~O_»∞ ¿Ñ~°¡‰õΩ, J`«x jÖÏxH˜ ã¨O|OkèOz# Ô~O_»∞ =ÚYº"≥∞ÿ# ^Œâ◊ʼnõΩ ã¨O|OkèOz# Ô~O_»∞ J^蕺ܫ∂Å∞<åfl~Ú. "≥Ú^Œ\˜k Ü«∂HÀ|∞ (™ê÷# „Éèí+¨µìxQÍ KÕã≤# "å_»∞)† Ô~O_»= ^•xÖ’ J`«_»∞ W„âßÜÕ∞Å∞ (^Õ=Ùx ~å[ ‰õΩ=∂~°∞_»∞)QÍ ~°∂á⁄O^Œ∞`å_»∞.

qÉèí[# ˆ~Y=^ŒÌ ÃÑ#∂ÜÕ∞Å∞ ^Õ=Ùx ^Œ∂`«`À áÈ~å_ç F_çOѨ|_®¤_»∞, [Ü«∞"≥ÚO^•_»∞, „ÔH·ã¨Î=Ùx =∂~°∞ʉõΩ U ~Ú`«~° Ñ≤`«~°∞x rq`«O ‰õÄ_® áÈeHõQÍ HõxÊOK«^Œ∞. "≥Ú^Œ\˜#∞Oz z=i=~°‰õΩ W`«~°∞Å∞ #=∞‡Hõ"≥∞ÿ# rq`åxfl QÆ_çáê~°∞. Ü«Ú=~å*ˇ·# W„âßÜÕ∞Å∞ =∂„`«O

™ê÷# „Éèí+¨µìxQÍ KÕã≤# Ü«∂HÀ|∞ HõO>Ë XHõ aè#fl"≥∞ÿ# =ºH˜ÎQÍ HõxÊ™êÎ_»∞.

1. ™ê÷#O ѨÙK«∞ÛH˘#fl Ü«∂HÀ|∞ (Pk. 27:1–32:32). – Z. J`«x ¿Ñ~°∞. –

J`«x ѨÙ@∞ìHõÖ’ [iy# XHõ ã¨OѶ¨∞@##∞|\˜ì, J`«xH˜ Ü«∂HÀ|∞ J#∞ ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì|_çOk:

=∞_ç"≥∞#∞ Ѩ@∞ìH˘x#"å_»∞, `«@∞ìH˘x Ѩ_»∞#@∞¡ KÕÜ«Ú"å_»∞, „Éèí+¨µìxQÍ KÕÜ«Ú"å_»∞.

J`«_»∞ z#fl"å_≥·<å, Z#∞flH˘#|_ç# Öˇ·#∞ =∞iÜ«Ú x|O^èŒ# Ü«∂HÀ|∞ ^•fi~å =KÕÛq

QÆ#∞Hõ, J`«x [#‡ ã¨=∞Ü«∞OÖ’, ''ÃÑ^ŒÌ"å_»∞ z#fl"åxH˜ ^•ã¨∞_»QÆ∞#∞—— Jx „Ѩ=zOѨ

|_çOk (Pk. 25:23).

a. [#‡ ǨωõΩ¯#∞ KÕlH˜¯OK«∞H˘#∞@. – Uâß=Ù "Õ@QÍ_»∞† Ü«∂HÀ|∞ ''™ê^èŒ∞=Ù——

`À@=∂e. Uâß=Ù "Õ@#∞Oz JÅã≤=KåÛ_»∞, Ü«∂HÀ|∞ KÕã≤# =O@HÍxH˜ `«# [#‡ ǨωõΩ¯#∞ ÉË~åxH˜ ÃÑ\Ïì_»∞. `«#‰õΩ#fl Pj~åfi^•xfl D q^èŒOQÍ Hõ∆}˜Hõ"≥∞ÿ# J#∞Éèí=OHÀã¨O =^Œ∞Å∞‰õΩO\Ï_»∞. WÖÏO\˜ #_»`« Hõey#"å_»∞ XHõ P`À‡#fl`«"≥∞ÿ# =∞`« ™ê÷Ѩ#‰õΩ QÍx xÅHõ_»QÍ LO_»^ŒQÆæ *Ïux ™ê÷Ñ≤OK«_®xH˜ QÍ#∞ J~°∞›_»∞ HÍ^Œ∞. ™ê^èŒ∞"≥·# Ü«∂HÀ|∞ [#‡ ǨωõΩ¯#‰õΩ#∂, xÉO^èŒ# "åQÍÌ<åʼnõΩ#∂ qÅ∞= Hõ\˜ì, "å\˜x PHõeQ˘#fl `«#

™È^Œ~°∞x#∞O_ç á⁄O^•_»∞.

ã≤. JѨǨÏiOz# n"≥#Ü«∞#|_çOk. – ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çKå~Ú. Ñ≤`«~°∞Å n"≥##∞

„Ѩ™êkOK«_®xH˜ =$^Œ∞ú_≥·# W™êû‰õΩ‰õΩ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl=∞~ÚOk. P ÉÏÅ∞~° [#‡

ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „ѨHõ\˜OѨ|_ç# ^≥·= L^ÕÌâßxH˜ aè#flOQÍ, P n"≥##∞ Uâß=Ù‰õΩ

„Ѩ™êkOK«_®xH˜ J`«_»∞ f~å‡xOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. J~Ú`Õ, iÉϯ x„^ŒáÈÖË^Œ∞. P"≥∞ XHõ

Ѩ<åflQÆO ѨxflOk, Ü«∂HÀ|∞ `«# ¿Ñ~°∞‰õΩ `«y#@∞ì LO_ç, P"≥∞ Ѩ<åflQÆO „ѨHÍ~°O #_çÑ≤OѨ|_®¤_»∞. P U~åÊ@∞ q[Ü«∞=O`«=∞~ÚºOk. =∞O^Œ ^Œ$+≤ìQÆÅ W™êû‰õΩ, Ǩ[~°∞HÍx Uâß=ÙÅ∞ K«`«∞~°OQÍ "≥∂ã¨yOѨ|_®¤~°∞. Ñ≤`«~°∞x Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# n"≥#Å∞ Ü«∂HÀ|∞ `«Åg∞kH˜ XiQÍ~Ú. _ç. Ǩ~å#∞‰õΩ áêiáÈ=_»O. – Ѷ¨e`«OQÍ `«O„_ç, `«e¡, J#fl Ü≥Ú^ŒÌ#∞O_ç Ü«∂HÀ|∞ "Õ~°∞ KÕÜ«∞|_®¤_»∞. Uâß=Ù J`«x K«OѨ "≥^Œ‰õΩ`«∞<åfl_»∞. iÉϯ Ü≥ÚHõ¯ ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰õΩ, Ǩ~å#∞Ö’ `«# |O^èŒ∞ [#∞Å =∞^茺 ÉèÏ~°º#∞ "≥^Œ‰õΩH˘<ÕÖÏ W™êû‰õΩ Ü«∂HÀ|∞#∞ ѨOѨÙ`å_»∞. Jk ^Œ∞óYHõ~°"≥∞ÿ# J#∞Éèí="Õ∞† – ÉÏźѨ٠PÖ’K«#Å∞, ã¨fiÜ«∞O hK«`«fiѨ٠KèåÜ«∞Å∞, Uâß=٠ѨQÆf~°∞Û‰õΩ<Õ ^ŒO_»=Ú J`«x "≥#∞Hõ L<åfl~Ú. `«#‰õΩ =ÚO^Œ∞ U=ÚO^À ^Õ=ÙxH˜ =∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ã¨∞. ~å„u =zÛOk. #Hõ∆„`åÅ „H˜O^Œ J`«_»∞ Ѩ~°∞O_ç Ü«Ú<åfl_»∞. ѨQÆ\˜ PÖ’K«#Å∞ ~å„u HõÅÖ’ ~°∂Ѩ٠k^Œ∞̉õΩ<åfl~Ú. J`«_»∞ ѨÓiÎQÍ

^Õ=Ùx qã¨i˚OK«ÖË^Œ∞† ÖËHõ J`«_»∞ ^Õ=ÙxKÕ`« qã¨i˚OѨ|_»#∂ ÖË^Œ∞. xK≥Û# ^Œ~°≈#=ÚÖ’ J„ÉÏǨ=Ú ^Õ=Ù_»∞, W™êû‰õΩ ^Õ=Ù_»∞, x|O^èŒ# ^Õ=Ù_»∞, `«#∞fl `å#∞ |Ü«∞Å∞Ѩ~°K«∞H˘x, áêiáÈ`«∞#fl ¿Ñ^Œ Ü«∂HÀ|∞‰õΩ ~å#∞#fl U~åÊ@¡#∞ ã¨i„H˘`«ÎqQÍ KÕâß_»∞. ÉèíH˜Î`À ÉèíÜ«∞=Ú <˘Ok, „‰õΩOy# Ü«∂HÀ|∞ L^ŒÜ«∞=Ú# ÖËz, XHõ ~åux ã¨ÎOÉèí=ÚQÍ xeÑ≤, ÉË`ÕÖò, ^Õ=Ùx ~ÚÅ∞¡ Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ\˜ì, =∞iÜ«Ú „Ѩ=∂}O KÕã¨∂Î Ü«∂HÀ|∞‰õΩ#fl gÅ∞`À, Ü≥∞Ǩϟ"å `«#‰õΩ ^Õ=Ù_≥·Ü«ÚO\Ï_»x K≥áêÊ_»∞.

W. Ǩ~å#∞ =^ŒÌ rq`« q^è•#O. – Ǩ~å#∞Ö’ Ü«∂HÀ|∞ `«#`À ã¨=∂#∞x `«# =∂=∞Ü≥ÿ∞# ÖÏÉÏ#∞#O^Œ∞ K«∂Kå_»∞. `˘e K«∂ѨÙÖ’<Õ `å#∞ „¿Ñ=∞Ö’ Ѩ_ç# ~å¿ÇÏÅ∞#∞

J`«_»∞ `«Ñ¨ÊHõ q"åǨÏO KÕã≤H˘O\Ï_»x Ziy# ÖÏÉÏ#∞, `«# "≥Ú^Œ\˜ ‰õΩ=∂Ô~ÎÜ≥ÿ∞#

ÖËÜ«∂#∞ ÃÑO_®¡_»∞#@∞¡ LK«∞Û "Õ™êÎ_»∞. ã¨fi^Õâ◊O#∞O_ç "≥à◊¡Q˘@ì|_ç# ã≤÷uÖ’ ~Ú~°"≥·

ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çzáÈ`å~Ú. z=~°‰õΩ, Z‰õΩ¯= Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ`À#∞, ÃÑ^ŒÌ ‰õΩ@∞O|=Ú`À#∞, áê`« ~ÚO\˜H˜ QÆ$Ǩϟ#∞‡Y∞_Ò`å_»∞. Hõ<å#∞‰õΩ `«∂~°∞Ê f~åxH˜ =KÕÛã¨iH˜, `«##∞ Hõeã≤H˘#_®xH˜ Uâß=Ù <åÅ∞æ=O^ŒÅ =∞Ok`À =ã¨∞Î#fl "å~°Î J`«_»∞ qO\Ï_»∞. `«# ™⁄O`« áêѨ=ÚÅ∞, `«# J#fl‰õΩ#fl ѨQÆ J<Õ ^ŒO_»=Ú =∞~À™êi J`«x =ÚO^Œ∞ ÖËz xÅ∞ã¨∞ÎOk. JÜ≥∂Qƺ`«, |ÅÇ‘Ï#`« J<Õ ÉèÏ=O`À J`«x P`«‡ J`«xfl #eÑ≤"Õã¨∞ÎOk.

Uâß=Ù#∞ âßOuѨ~°K«_®xH˜ |Ǩï=∂#O "≥O@ |Ǩï=∂#O ѨOáê_»∞. Ü≥∞É’ƒ‰õΩ

ˆ~=Ù#∞ ‰õΩ@∞O|O ^•\˜ "≥o¡Ok. ÃÑ#∂ÜÕ∞Å∞Ö’ Ü«∂HÀ|∞ XO@iQÍ xezáÈÜ«∂_»∞.

qz„`«"≥∞ÿ# Ü≥∞Ǩϟ"å =~°Î=∂x‰õΩx`À Ü«∂HÀ|∞ ~å„uÜ«∞O`å ÃÑ#∞QÆ∞ÖÏ_®_»∞, z=iH˜

pHõ\˜ JO`«iOz, `≥Å¡"å~°<≥·Ü«ÚOk. ¿ãfiKåÛùѨ~°∞_≥·# Ü«∂HÀ|∞ Ö’|~°K«∞H˘O\Ï_»∞†

JѨC_»∞ `å#∞ PtOz# n"≥##∞ ã¨OáêkOK«∞H˘#fl Ü«∂HÀ|∞ W„âßÜÕ∞Å∞QÍ

~°∂á⁄O^Œ∞`å_»∞.

2. ~å[ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# W„âßÜÕ∞Å∞. – WHõ¯_»#∞O_ç Ü«∂HÀ|∞ XHõ #∂`«#"≥∞ÿ#

=ºH˜Î. ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å∞ XHõi<˘Hõ~°∞ Hõeã≤H˘x âßOuQÍ q_çáÈ`å~°∞. KåÖÏ HÍÅO `«^Œ∞Ѩi `«=∞ `«O„_çx áêuÃÑ@ì_®xH˜ "å~°∞ Hõeã≤H˘O\Ï~°∞. ^Õ=Ùx Ñ≤Å∞ѨÙ#∞|\˜ì, W„âßÜÕ∞Å∞

ÉË`ÕÅ∞#‰õΩ Ü«∂„`« KÕ™êÎ_»∞. ÉË`≥¡¿ÇÏ=Ú<˘^ŒÌ `«# „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ~å¿ÇÏÅ∞ ɡ<åºg∞#∞ [#‡`À =∞$u<˘O^Œ∞`«∞Ok. `«=∞ P„QÆǨÏ=Ú=Å# J`«x ‰õΩ=∂~°∞Å∞ J`«x P`«‡#∞ qã≤yOK«∞

`å~°∞. `«# „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ~å¿ÇÏÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ „Ñ≤Ü«∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# Ü≥∂¿ãѨ٠`«##∞O_ç ~Ú~°"≥· ã¨O=`«û~åÅ∞ ^Œ∂~°=∞ø`å_»∞. SQÆ∞ѨÙÎ Ü≥ÚHõ¯ qO`≥·# UeHõ ɡ<åºg∞#∞#∞ `«#

Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ `Õ=Åã≤OkQÍ P^Õt™êÎ_»∞. W„âßÜÕ∞Å∞ J#∞ÉèíqOz# D JO^èŒHÍ~°=∞O`«\˜

Ö’#∞ Ü≥∞Ǩϟ"å ǨϙêÎxfl J`«_»∞ áÈxÜ«∞ºÖË^Œ∞. D HÍÅOÖ’, J`«_»∞ |eÑ‘~î°=Ú#∞

Hõ\˜ì J„ÉÏǨ=Ú W™êû‰õΩÅ x|O^èŒ# ^Õ=ÙxH˜ J`«_»∞ „áê~°÷# KÕ™êÎ_»∞. J`«x â◊s~°=ÚÃÑ· Ѩ~°^Õâ◊ x"åã¨=Ú, ^Œ∞~°Ìâ◊, x|O^èŒ# xsHõ∆} "å\˜ Ѩxx [iyOKå~Ú. Ü«∂HÀ|∞

W„âßÜÕ∞Å∞QÍ ~°∂á⁄Ok, ã¨iQÍ Ñ¨iѨHõfi"≥∞ÿ# =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ =zÛ KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. Z@ìˆHʼnõΩ "Õ∞Ѷ¨∂Å∞ q_çáÈÜ«∂~Ú. Ü≥∂¿ãÑ¨Ù Éˇ<åºg∞#∞Å∞ uiy J`«xH˜ JѨÊyOK«|_®¤~°∞. SQÆ∞ѨÙÎÖ’ J`«x rq`åxH˜ Jã¨Î=∞Ü«∞O [~°∞QÆ∞`«∞Ok, ѨÙ~å`«# ÃÇÏ„É’#∞ ã¨=∂kèÖ’ J`«x Z=ÚHõÅ∞ `«# Ñ≤`«~°∞Å`À ‰õÄ_» q„â◊q∞™êÎ~Ú.

IV. Ü≥∂¿ãѨ٠K«i„`«. (Pk. 37:1–50:26.)

ѨiK«Ü«∞O. – ÃÇÏ„c „Ѩ[Å`À Ü≥∂¿ãѨىõΩ#fl ÉÏO^èŒ=ºO J„ÉÏǨ=Ú, W™êû‰õΩ, Ü«∂HÀ|∞ʼnõΩ =º`åºã¨OQÍ LO@∞Ok. x|O^èŒ# [#∞ÅO^ŒiH˜ "å~°∞ Ñ≤`«~°∞Å∞† `å#∞

W„âßÜÕ∞Å∞ Ü≥ÚHõ¯ Ѩxfl^ŒÌi ‰õΩ=∂~°∞ÅÖ’ XHõ¯_»∞ =∂„`«"Õ∞, Éèíq+¨º`ü [<åOQÆO W„âßÜÕ∞Å∞ Jx Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞O^Õ QÍx, Ü≥∂¿ãѨ٠Jx HÍ^Œ∞. Ü≥∂¿ãѨ٠x|O^èŒ# [#∞ʼnõΩ JkèHÍi HÍ_»∞. `«# x|O^èŒ##∞ ã¨i „H˘`«ÎkQÍ KÕÜ«Ú@‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ J`«x Ñ≤`«~°∞ʼnõΩ „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ#@∞ì, PÜ«∞# Ü≥∂¿ãѨÙ#‰õΩ „Ѩ`«ºHõ∆O HÍ_»∞. J~Ú<å, J`«_»∞#∞ J`«x ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å∞ Ñ≤`«~°∞Å

HÍÖÏxH˜ K≥Ok#"åÔ~·, Ñ≤`«~°∞Å∞QÍ K«∂Ѩ|_®¤~°∞ (Já⁄. 7:8, 9). Ü≥∂¿ãѨ٠Hõ^äŒ =∞#ã¨∞û

HõiyOKÕkQÍ LO@∞Ok. =∞iÜ«Ú J`«x jÅ=Ú áê`« x|O^èŒ# K«i„`«Ö’ JO^Œi

HõO>ˇ#∞ „âı+¨ª"≥∞ÿ#kQÍ k^ŒÌ|_çOk. ѨÓ~°fiѨ٠Ñ≤`«~°∞Å „âı+¨ª"≥∞ÿ# ÅHõ∆}ÏÅ#∞ J`«_»∞

UHõO KÕ™êÎ_»∞: J„ÉÏǨ=Ú=O\˜ |Å=Ú, x~°‚Ü«∞O, W™êû‰õΩ=O\˜ F~°∞Ê, ™ê^èŒ∞

ã¨fiÉèÏ==Ú, Ü«∂HÀ|∞ Ü≥ÚHõ¯ ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞, "å~°O^ŒiÖ’#∞#fl qâßfiã¨=Ú –

J`«<À¡ L<åfl~Ú. J`«x rq`«O Ô~O_»∞ J^蕺ܫ∂Å∞QÍ q_»nÜ«∞=K«∞Û: (1) Hõ<å#∞

^Õâ◊OÖ’ J`«x ÉÏź k<åÅ∞† (2) SQÆ∞ѨÙÎÖ’ J`«x =∂#=`«fiO.

1. Hõ<å#∞Ö’ J`«x ÉÏź k<åÅ∞. – D HÍÅOÖ’x ã¨OÉèí"åÅ∞ Ô~O_»∞ "åã¨Î"åÅKÕ ~°∂Ѩ٠k^ŒÌ|_®¤~Ú, U=O>Ë:

Z. J`«x `«O„_ç Ü≥ÚHõ¯ ѨHõ∆áê`«=Ú. – `«# x["≥∞ÿ# ÉèÏ~°ºQÍ QÆ∞iÎOz, `å#∞ `˘eQÍ „¿Ñq∞Oz# ~å¿ÇÏÅ∞‰õΩ Ü«∂HÀ|∞ =Úã¨e`«#OÖ’ ѨÙ\˜ì# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ Ü≥∂¿ãѨÙ. Ô~O_»=k, xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ, Ü≥∂¿ãѨ٠„¿Ñq∞OѨ^Œy# jÅ=ÚQÆÅ"å_≥·Ü«Ú<åfl_»∞. Ü«∂HÀ|∞ Ü≥ÚHõ¯ =∞=∞HÍ~°=Ú Z<Àfl q^è•Å∞QÍ Hõ#∞Ѩ~°K«|_çOk† JO^Œ∞Ö’ QÆ∞iÎOѨ^Œy#k, ~å[ ‰õΩ=∂~°∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ ^èŒiOK«∞#\˜ì qz„`«"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞QÆÅ JOw–XHõ "Õà◊, *˺+¨ª`«fiѨÙ

ǨωõΩ¯ J`«xH˜ ~Ú=fi|_»∞`«∞O^Œx Jk QÆ∞~°∞`Õ"≥∂. ^•xH˜ Ѩ~°º=™ê#O "≥#∞"≥O@<Õ

J`«x J#flÅ∞ K«∂Ñ≤# Jã¨∂Ü«∞Ö’ „Ѩ`«ºHõ∆=∞~ÚºOk. J~Ú`Õ Jk Ü≥∂¿ãѨÙ#∞

áê_»∞KÕÜ«∞ÖË^Œ<Õk J`«x ã¨fiÉèÏ==Ú Ü≥ÚHõ¯ qO`≥·# |Å=Ú#‰õΩ x^Œ~°≈#"≥∞ÿÜ«ÚO@∞Ok.

ZO^Œ∞HõO>Ë, rq`«OÖ’ =∞#‰õΩ ÅaèOK«x "å\˜HõO>Ë JkèHõ"≥∞ÿ# Ö’Å`« =∞#‰õΩ#fl

QÆ∞}ÏÅ#∞ áê_»∞KÕã¨∞ÎOk. J`«x `«O„_ç QÆ∞_®~°=Ú |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#ѨC_»∞ J`«_»∞ ^Œ$_è»"≥∞ÿ#

Ѩ^Œúux ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl_® J<Õk ã¨O^ÕǨã¨Ê^ŒO.

a. J`«x J#flÅ ^Õfi+¨=Ú. – Jk Ü≥∂¿ãѨ٠Ü≥ÚHõ¯ Ô~O_»∞ HõÅÅ=Å¡ JkèHõ=∞~ÚºOk.

"åi Ѩ#Å∞ `«#‰õΩ ™ê™êìOQÆѨ_»_»OÖ’#∞† Ô~O_»= ^•xÖ’ ã¨∂~°º, K«O„^Œ∞Å∞ =∞iÜ«Ú Ñ¨^ŒH˘O_»∞ #Hõ∆„`åÅ∞ `«#‰õΩ „"≥Ú‰õΩ¯`åÜ«∞<Õk – *˺+¨ª`«fiO H˘~°‰õΩ J`«_»∞ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î#fl@∞ì – "åiH˜ =∞iO`« ~°∞A=ÙQÍ =∂iOk. Jã¨∂Ü«∞ ^Õfiëêxfl ÃÑOK«∞`«∞Ok, =∞iÜ«Ú ^Õfi+¨=Ú Ç¨Ï`«º‰õΩ P~°OÉèí=∞=Ù`«∞Ok. Ã+ÔH=Ú „áêO`«=ÚÖ’ `«=∞ =∞O^Œ=^ŒÌ #∞#fl ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å ^ŒQÆæ~°‰õΩ ÃÇÏ„É’#∞Ö’#∞#fl "åi =Oâ◊Ѩ٠QÆ$ǨÏ=Ú#∞O_ç Ü«∂HÀ|∞ Ü≥∂¿ãѨÙ#∞ ѨOÑ≤#ѨC_»∞ "åiH˜ J=HÍâ◊O Åaèã¨∞ÎOk. ''– WkQÀ D HõÅÅ∞ Hõ#∞"å_»∞ =K«∞ÛK«∞<åfl_»∞† gx K«OÑ≤ ~ÚHõ¯_»#∞#fl XHõ QÆ∞O@Ö’ áê~°"Õã≤, ^Œ∞+¨ì=∞$QÆ=Ú gx ux"ÕÃã#x K≥ѨC^Œ∞=Ú, JѨC_»∞ gx HõÅÖË=∞QÆ∞<À K«∂`«=Ú ~°O_»x XHõx`À XHõ_»∞ =∂@ÖÏ_»∞H˘xi—— (Pk. 37:19, 20). J`«x `«O„_ç =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°∞@‰õΩ, J`«xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞=Ú ÅaèOKÕ@@∞¡ QÆ∞O@Ö’ "åx Ѩ_»"ÕÜ«∞=Öˇ#x ~°∂ÉË#∞ "åiH˜ K≥áêÊ_»∞.

~°∂ÉË#∞ ÖËx ã¨=∞Ü«∞OÖ’, Ü«¸^•Ü≥ÚHõ¯ ã¨ÅǨ##∞ã¨iOz, SQÆ∞ѨÙÎ#‰õΩ "≥àı¡ =~°Î‰õΩʼnõΩ "å~°∞ Ü≥∂¿ãѨÙ#∞ Jq∞‡"Õâß~°∞. "å~°∞ ^Õfi+≤Oz# JOwx, Q˘„Ô~Ñ≤Å¡ ~°HõÎOÖ’ =ÚOz, ^Œ∞+¨ì =∞$QÆ=ÚʼnõΩ Ü≥∂¿ãѨ٠PǨ~°"≥∞ÿ#@∞¡ "å~°∞ `«=∞ `«O„_çx #q∞‡OKå~°∞. <Õ~°=Ú, ^Œ∞óY=Ú J<Õ `≥~° P ‰õΩ@∞O| ~°OQÆOÃÑ· Ѩ_çOk.

2. SQÆ∞ѨÙÎÖ’ J`«x rq`« HÍÅ=Ú. – Z. J`«x ÉÏx㨠rq`«O. – Ѷ¨~À JOQÆ

~°Hõ∆‰õΩʼnõΩ JkèѨuÜ«∞QÆ∞ áÈfѶ¨~°∞‰õΩ ¿ã=‰õΩ_»∞QÍ L#fl J`«_»∞, `«# ™ê=∞~°÷º=Ú

#=∞‡Hõ=ÚÅ=Å¡ `«fi~°Ö’<Õ `«# Ü«∞[=∂x QÆ$ǨxH˜ JkèѨu JÜ«∂º_»∞. J`«x‰õΩ#fl D ™ê=∞~°÷º"Õ∞ J`«x q<åâ◊<åxH˜ HÍ~°}=∞~ÚOk. áÈfѶ¨~°∞ ÉèÏ~°º=Å¡ xO^Œ "ÕÜ«∞|_ç

J`«_»∞ K≥~°™êÅ áêÅÜ«∂º_»∞.

a. K≥~°Ö’ J`«x rq`«O. – Ü≥∂¿ãѨ٠x~åâ◊Ѩ_ç ‰õÄ~°∞ÛO_Õ =∞x+≤HÍ^Œ∞. Hõ@Hõ\ÏÅ "≥#∞Hõ Ãã·`«O ^è≥·~°ºOQÍ, Ѩ~ÀѨHÍiQÍ L<åfl_»∞. J`«_»∞ uiy `«# qâßfi™êxfl

<≥ÅH˘Å∞ʉõΩ<åfl_»∞. K≥~°™êÅÖ’ ™ê\˜ Mˇ·ne^ŒÌiH˜ "åà◊¡ HõÅÅ ÉèÏ"åxfl K≥ѨÊ_»O=Å¡, Ѷ¨~À HõÅÅ#∞ QÆ∂iÛ q=iOK«_®xH˜ J`«_»∞ Ñ≤Å∞=|_®¤_»∞. Jk UHõK«Ûù„`åkèѨ`åºxH˜

~å=_®xH˜ „Ѩ^äŒ=∞ ™Èáê#OQÍ =∂iOk.

ã≤. ~å*ϺkèHÍ~åxH˜ ã¨O|OkèOz# J`«x rq`«O. – SQÆ∞ѨÙΉõΩ "≥·ãπ~å~ÚQÍ, ѨÙ+¨¯ÅOQÍ Ñ¨O_Õ U_»∞ ã¨O=`«û~åÅÖ’, Ѷ¨~À HõÅÅKÕ =ÚO^Œ∞QÍ ã¨∂zOѨ|_ç# U_ÕO_»¡

Hõ~°=Ù xq∞`«Î=Ú Ü≥∂¿ãѨÙKÕ ^è•#ºO xÅ∞= KÕÜ«∞|_çOk. ѨÙ+¨¯ÅѨ٠ѨO@ ã¨O=`«û~åÅ∞

QÆuOzáÈ~Ú† Hõ~°=Ù HÍÅO =zÛOk, "å\˜`À ^è•#ºO H˘~°‰õΩ Ü≥∂¿ãѨ٠ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å∞

=KåÛ~°∞. WѨC_»∞ J`«xH˜ J=HÍâ◊O ÅaèOzOk. "åix J`«_»∞ q_çz ÃÑ_»`å_»∞, J~Ú`Õ Éˇ<åºg∞#∞#∞ "å~°∞ fã≤H˘x =KÕÛ=~°‰õΩ "å~°∞ `«# =ÚY=Ú K«∂_»‰õÄ_»^Œx

P*Ï˝Ñ≤™êÎ_»∞. ɡ<åºg∞#∞#∞ `«# =^ŒÌ#∞O_ç `˘eyOѨ|_»»_®xH˜ "åi =Úã¨e `«O„_ç

=ÚO^Œ∞ JOwHõiOK«ÖË^Œ∞, J~Ú`Õ PHõe PkèѨ`«ºO KÕã≤Ok, Hõ_»‰õΩ P z#fl"å_çx

Ü«¸^• Ǩg∞QÍ L#flO^Œ∞# JOwHõi™êÎ_»∞. Ô~O_»= ™êi, ɡ<åºg∞#∞‰õΩ |^Œ∞Å∞ `å#∞ |On J=_®xH˜ Ü«¸^• JѨÊyOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. JѨC_»∞ Ü≥∂¿ãѨ٠`«#∞fl `å#∞

`≥Å∞ѨىõΩO\Ï_»∞, "åi <Õ~åxfl Hõ∆q∞™êÎ_»∞, Ü«∂HÀ|∞ `Õ|_»`å_»∞, x|O^èŒ# „Ѩ[Å∞

SQÆ∞ѨÙÎ#‰õΩ ~°Ñ≤ÊOѨ|_»_»O`À P HÍÅO =ÚyOѨ|_»∞`«∞Ok. Ü≥∂¿ãѨ٠=∞$u<˘Ok SQÆ∞ѨÙÎÖ’ áêuÃÑ@ì|_ç#ѨÊ\˜H˜x, x|O^èŒ# "åQÍÌ<åÅg∞^Œ J`«xH˜ ã≤÷~°"≥∞ÿ# qâßfi㨠=Ú#fl@∞ì =∞~°} ã¨=∞Ü«∂# ~Ú=fi|_ç# J`«x P#u ã¨∂zã¨∞ÎOk (Pk. 50:24, 25).

Ü≥∂¿ãѨ٠jÅ=Ú qÅHõ∆}"≥∞ÿOk. J`«_»∞ ÃÑ@ì^Œy# J<ÕHõ ѨsHõ∆ʼnõΩ QÆ∞i JÜ«∂º_»∞: `«O„_çH˜QÆŠѨHõ∆áê`«=Ú, Jã¨∂Ü«∞Ü«Ú, `«# J#flÅ∞ KÕã≤# ѨÓ~°‚"≥∞ÿ# Ǩx, Jqhu Hõey# „ã‘ΠѨeH˜# =Ü«∂º~°Ñ¨Ù =∂@Å∞, ^Œ∞ëê¯~°ºO q+¨Ü«∞OÖ’ tHõ∆#∞ J#∞ÉèíqOz# ã¨^Œ∞æ}O, JkèHÍ~°OÖ’xH˜ `«fii`«OQÍ ÃÇÏzÛOѨ|_ç# ã≤÷u, „Ѩu H©_»∞‰õΩ ѨQÆ f~°∞ÛH˘#QÆey# J=HÍâ◊=Ú ~Ú=hfl J`«x rq`å# J#∞Éèí= „áê=ÚMϺxfl

=Ç≤ÏOKå~Ú. WO`«Hõ#fl Z‰õΩ¯=QÍ â’kèOѨ|_ç# #~°∞_»∞ Z=fi_»∂ ÖË_»∞† ~ÚO`«HõO>Ë

q*Ë`«‰õÄ_® Z=_»∂ ÖË_»<Õ K≥áêÊe. =∂#= K«i„`«Ö’ Hõ∆=∂|∞kúH˜ J`«_»∞ Q˘Ñ¨Ê

L^•Ç¨Ï~°}Ü≥ÿ∞Ü«Ú<åfl_»∞† J„ÉÏǨ=Ú ã¨Ç≤Ï`«O `«# qâßfiã¨OÖ’ ~ÚO`«\˜ Ѷ¨∞# q[Ü«∂xfl XˆH q^è•#OÖ’ ™êkèOK«ÖËHõ áÈÜ«∂_»∞. JÖÏ@ѨC_»∞, ''qâßfiã¨∞ʼnõΩ

`«O„_çQÍ—— Ü≥∂¿ãѨ٠QÍHõ, J„ÉÏǨ=Ú ZO^Œ∞‰õΩ Ѷ¨∞#`« =Ç≤ÏOKå_»∞? ZO^Œ∞HõO>Ë, ''qâßfiã¨Ñ¨Ù Ü«∂##OÖ’—— J`«_»∞ H˘ÅO|ãπ ÖÏO\˜"å_»∞. J„ÉÏǨ=Ú Z~°∞QÆx ã¨=Ú„^•Å Ö’xH˜, Z~°∞QÆx Éèí∂ÉèÏQÍÖ’¡xH˜ `«# Ѩܫ∞<åxfl ™êyOKå_»∞. J„ÉÏǨ=Ú, W™êû‰õΩ, Ü«∂HÀ|∞Å∞ LO_ç, K«∂Ñ≤# "≥Å∞QÆ∞Ö’ Ü≥∂¿ãѨ٠`«# Ü«∂„`«#∞ H˘#™êyOKå_»∞.

V. Ü≥∂|∞ „QÆO^äŒO.

Ü≥∂|∞ „QÆO^äŒO D HÍÖÏxH˜ K≥O^Œ∞`«∞Ok. Jk Z<Àfl â◊`åÉÏÌÅ „H˜`«O ~åÜ«∞|_çO^Œ#flk HÍ^Œ∞ q+¨Ü«∞O† HÍx ã¨OѶ¨∞@#Å∞, ^Œ$âߺÅ∞, ^•x ‰õÄ~°∞Ê, ^•x ã¨fi~°=∞O`å, Ñ≤`«~°∞Å HÍÅOÖÏ LO@∞Ok. Ü≥∂|∞ `«∂~°∞Ê ^ÕâßÅÖ’ â◊H˜ÎQÆÅ „Ѩ^è•#∞_≥·

Ü«Ú<åfl_»∞. `«#‰õΩ Hõey# Pã≤Îx, `«# Ñ≤Å¡Å#∞ áÈQ˘\˜ì, hK«"≥∞ÿ# "åºkè`À J`«x ÉÏkèOK«_®xH˜ ^Õ=Ù_»∞ JѨ"åkH˜ J#∞=∞ux™êÎ_»∞.1 J`«x P^ŒiOK«_®xH˜ =ÚQÆ∞æ~°∞

¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ =™êÎ~°∞. Ü≥∂|∞, J`«x =ÚQÆ∞æ~°∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Öˇ·# ZbѶ¨A, aÖÏÌ^Œ∞, *’Ѷ¨~°∞, xez K«∂KÕ ZbǨï, =∞iÜ«Ú ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"å =∞^茺 [iy# "åQÍfi^Œ=Ú Q˘Ñ¨Ê

HÍ=º~°∂ѨOÖ’ D „QÆO^äŒOÖ’ á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«|_çOk. Ü≥∂|∞ `«# Ü«∞^ä•~°÷`«#∞ xÅ∞ѨÙ

‰õΩO\Ï_»∞, =∞iÜ«Ú J`«_»∞ Ô~O_»O`«Å JÉèí∞º^ŒÜ«∂xH˜ ѨÙ#~°∞^ŒúiOѨ|_»`å_»∞. Ñ≤`«~°∞Å

K«i„`«#∞ D „QÆO^äŒO P^Œ~°≈=O`«OQÍ z„uOzOk. nxH˜ K«i„`å^è•~°=ÚOk, Ѩ^ŒºHÍ=ºÑ¨Ù

q=~°}Å`À#∞, JÅOHÍ~åÅ`À#∞ ~°zOѨ|_çOk. <å@Hõ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# (L^ÕÌâ◊=Ú

HõeyOKÕ) „Hõ=∞OÖ’ ã¨OѶ¨∞@#Å ã¨O|O^èŒ=Ú, JѨÊ\˜HõѨC_»∞ =∂\Ï¡_Õ =∂@ʼnõΩ

KåÅ qã¨Î$`«OQÍ#∞ Ѩ^Œº~°∂ѨOÖ’#∞ L<åflÜ«∞<Õk D L^ÕÌâßxfl ã¨∂zã¨∞Î<åfl~Ú. H©_»∞

J<Õ ã¨=∞㨺‰õΩ ã¨O|OkèOz# q"å^•Oâ◊O PѨ^Œ‰õΩ, „Ѩ=~°Î#‰õΩQÆÅ ã¨O|O^èŒO, L^ÕÌâ◊O, K«∂_»ÖËx ^•xÜ«∞O^Œ∞ qâßfi™êxfl HõeyOK«_®xH˜ #_çÑ≤OK«|_®¤~°∞.

QÆ=∞xHõ. Ñ≤`«~°∞Å HÍÅ=ÚÖ’x H˘xfl qâı+¨ ÅHõ∆}=ÚÅ∞.

1. Jk T~°∂~°∞ uiÔQ_çk. – "≥∞<≥ãπ, x„"≥∂^Œ∞, J+¨Ø¬~°∞=Öˇ J„ÉÏǨ=Ú, W™êû‰õΩ, Ü«∂HÀ|∞Å∞ Ѩ@ì}ÏÅ ™ê÷Ѩ‰õΩÅ∞ HÍ~°∞, HÍx XHõ =Oâßxfl, qâßfi™êxfl "å~°∞

™ê÷Ñ≤OKå~°∞. "å~°∞ QÆ∂_®~°=ÚÅÖ’ x=ã≤OKå~°∞. "å~°∞ XHõ KÀ@∞#∞O_ç =∞iÜ≥ÚHõ

KÀ@∞‰õΩ "≥àÏ¡~°∞. J~Ú`Õ "å~°∞ QÆ∞iÖËx, K«@ìOÖËx ã¨OKå~°∞Å∞ HÍ~°∞† "å~°∞ Ü«∂„u‰õΩÅ∞, ^Õ=Ùx Ñ≤Å∞ѨÙ"Õ∞~°‰õΩ =Å㨠áÈ~Ú#"å~°∞, ã¨~Àfi`«¯$+¨ì"≥∞ÿ# L^ÕÌâ◊O`À

2. Jk Ñ≤`«~°∞Å áêÅ#.– `«O„_ç (Z) ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ UeHõÜ≥ÿ∞Ü«Ú<åfl_»∞. J`«xH˜

r= =∞~°}ÏÅ JkèHÍ~°=ÚOk (Pk. 22:10† 28:24Å#∞ K«∂_»∞). (a) q∞e@s „Ѩ^è•#∞_»∞. "≥∞™⁄á⁄`«q∞Ü«ÚʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ J„ÉÏǨ=Ú Ãã·<åºxfl #_çÑ≤OKå_»∞.

(ã≤)‰õΩ@∞O|Ѩ٠ܫ∂[‰õΩ_»∞. J`«_»∞ |eÑ‘~î°=ÚÅ#∞ Hõ\˜ì ‰õΩ@∞O|=Ú H˘~°‰õΩ |Å∞Å#∞ JiÊã¨∞ÎO_Õ"å_»∞. (_ç) ‰õΩ@∞O|Ѩ٠„Ѩ=HõÎ. J`«xH˜, =∞iÜ«Ú J`«x ^•fi~å ^Õ=Ù_»∞ `«# z`åÎxfl `«# L^ÕÌâßÅ#∞ „ѨHõ\˜™êÎ_»∞.

3. ^Õ=Ùx QÆ∂iÛ# ÉèÏ=#Å∞. – (Z) ^Õ=Ùx UHõ`åfixfl. Ñ≤`«~°∞Å∞ ã≤÷~°OQÍ KÕѨ\Ïì~°∞. |Ǩï ^Õ=`å~å^èŒ#Ü«∞#fl *Ï_»ÜÕ∞ÖË^Œ∞. (a) ^Õ=Ùx =ºH˜Î`«fi=Ú. ã¨$+≤ìÖ’ ^Õ=`åfixfl

P~ÀÑ≤OKÕ, SQÆ∞ѨÙÎÖ’ J`«ºkèHõ=ÚQÍ L#fl ã¨$+≤ì P~å^èŒ# "åi =∞^茺 ÖË<Õ ÖË^Œ∞. (ã≤)^Õ=Ùx

™ê~°fi„uHõ`«fiO. PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î Éèí∂q∞H˜ ^Õ=Ù_≥·Ü«Ú<åfl_»∞ (Pk. 18:25)† J„ÉÏǨ=Ú‰õΩ, W„âßÜÕ∞Å∞‰õΩ ZÖÏQÀ JÖψQ PÜ«∞# Ѷ¨~À‰õΩ#∞ ^Õ=Ù_≥·Ü«Ú<åfl_»∞† PÜ«∞# Ü≥Ú~åÌ#∞ g∞^Œ ZÖÏQÀ JÖψQ <≥·Å∞, Ü«¸„Ѷ¨\©ã¨∞Åg∞^Œ ‰õÄ_® UeHõÜ≥ÿ∞Ü«Ú<åfl_»∞. (_ç) ^Õ=Ùx Ѩiâ◊√^Œú`«. J#º ^Õ=`«Å##∞ã¨iOK«∞ K≥_»∞QÆ∞ÅKÕ`« PÜ«∞# Z#fl_»∞ =ÚY qHÍ~°=Ú <˘Ok#"å_»∞ HÍ_»∞. ã¨~°fiÖ’Hõ=Ú#‰õΩ <åºÜ«∂kèѨuÜ≥ÿ∞# "å_»∞ ã¨iÜ≥ÿ∞# ^•x<Õ [~°∞ѨÙ`å_»∞ (Pk. 18:25).

4. P~å^èŒ<å ~°∂áêÅ∞. – JHõ¯_» QÆ∞_ç QÀѨÙ~åÅ∞ QÍx, ѨO_»∞QÆÅ∞ QÍx ÖË=Ù†

ã¨Éσ`«∞Å *Ï_»Å∞QÍx ÖË=Ù. J~Ú`Õ "≥∂¿+ ^èŒ~°‡âß„ã¨ÎO `«# ã¨$+≤ì#∞O_ç q„â◊q∞Oz#

^Õ=ÙxÃÑ· U_»= k#Ѩ٠q„âßOux P^è•~°O KÕã¨∞ÎOk, =∞iÜ«Ú HÍÖÏxfl "å~åÅ∞QÍ

qÉèílOz# *Ï_»Å∞<åfl~Ú (Pk. 8:10–12). "≥∂>ˇÿ# |eÑ‘~îåÅ∞, [O`«∞ |Å∞Å∞, JiÊOѨ|_ç# *Ï˝Ñ¨Hõ zǨflÅ∞, „Ѩu[˝Å∞, Ü«∂„`«Å∞, „áê~°÷#Å∞, ^Œâ◊=∞ ÉèÏQÍÅ∞, =∞iÜ«Ú ã¨∞#flu =O\˜, PKå~° q^è•<åÅ∞ L<åfl~Ú.

5. <åQÆiHõ`« Ü≥ÚHõ¯ ^Œâ◊. – Ñ≤`«~°∞Å∞ XHõKÀ@∞#∞O_ç =∞iÜ≥ÚHõ KÀ@∞H˜ ã¨OK«iOz#"åÔ~·<å, "å~°∞ J<åQÆi‰õΩÅ∞ =∂„`«OHÍ~°∞. HõbÌÜ«∞, SQÆ∞ѨÙÎ Ü«ÚQÍÅÖ’x P<å\˜ J`«∞º#fl`« <åQÆiHõ`«Ö’ "å~°∞ ã¨O|O^èŒO HõeyÜ«Ú<åfl~°∞. "å~°∞ Q˘„Ô~Å#∞ HÍKÕ"åÔ~·<å, =º=™êÜ«∞O KÕ¿ã"å~°∞. "åiH˜ _»|∞ƒ, PÉèí~°}ÏÅ∞<åfl~Ú† Ü«¸^•‰õΩ

tMÏ LOQÆ~°=ÚOk, =∞iÜ«Ú Ü≥∂¿ãѨىõΩ ~å[ =„™êÎÅ∞<åfl~Ú† =∞iÜ«Ú <≥·Å∞, Ü«¸„Ѷ¨\©ãπ Ö’Ü«∞Å „áêO`«OÖ’ =iúe¡# „"å`« J<Õ Hõà◊`À ѨiK«Ü«∞O ÖˉõΩO_»_»O

[~°∞QÆHõáÈ=K«∞Û.

6. x|O^èŒ# Ü≥ÚHõ¯ „áê^è•#º`«. – Ñ≤`«~°∞Å HÍÖÏxH˜, ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ K«i„`«HõO`«\˜H˜

J„ÉÏǨ=Ú`À KÕÜ«∞|_ç# x|O^èŒ# =¸ÖÏ^è•~°"≥∞ÿÜ«ÚO@∞Ok. Hõ^äŒ ã¨OѨÓiÎQÍ =∂#=`«fiO`À ‰õÄ_çO^Œ<Õk xã¨ûO^ÕǨÏO. Jhfl ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# L^ÕÌâßÖË =Åã¨Åxfl\˜Ö’#∞, ‰õΩ@∞O|, *ÏfÜ«∞ rq`«OÖ’#∞ "å\˜ áê„`«#∞ x~°fiÇ≤ÏOKå~Ú. "å\˜x ã¨$lOz# "åã¨Î=O, |ÅO x|O^èŒ#ÜÕ∞. Ö’HõOÖ’ ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ#∞ =º`åºã¨"≥∞ÿ# "å~°QÆ∞#@∞¡ KÕã≤Ok

J^Õ. "åQÍÌ# Éèí∂q∞ H˘~°‰õΩ, ^Õâ◊O H˘~°‰õΩ, ã¨=∞ã¨Î [#=ÚÅ#∞ Pj~°fikOKÕ ''ã¨O`å#O—— H˘~°‰õΩ "å~°∞ x~°O`«~°O Z^Œ∞~°∞ K«∂KÕÖÏ KÕã≤Ok. `˘eQÍ HõbÌÜ«∞Ö’x J„ÉÏǨ=Ú‰õΩ

KÕÜ«∞|_çOk. J~Ú^Œ∞ ÖËHõ P~°∞ ™ê~°∞¡ Hõ<å#∞Ö’ Jk J`«xH˜ ã≤÷~°Ñ¨~°K«|_çOk, W™êû‰õΩ‰õΩ Jk ã¨i „H˘`«ÎkQÍ KÕÜ«∞|_çOk, Ü«∂HÀ|∞‰õΩ uiy K≥ѨÊ|_çOk. Ü≥∂¿ãѨÙ

`å#∞ =∞$u<˘O^ŒÉ’ÜÕ∞ P#u ^•xÃÑ· xeáê_»∞† â◊`åÉÏÌÅ `«~°∞"å`« =∞O_»∞K«∞#fl

á⁄^Œ ^ŒQÆæ~° Jk "≥∂¿+‰õΩ uiy „H˘`«ÎkQÍ KÕÜ«∞|_çOk, ã‘<å~Ú =^ŒÌ *ÏfÜ«∞ x|O^èŒ#QÍ

Jk qã¨ÎiOѨ*ËÜ«∞|_çOk. XHõ =∞x+≤ ÖËHõ [#=Ú Ü≥ÚHõ¯ jÅ=ÚÃÑ·Ü«Ú#fl qâßfi™êxH˜, â◊H˜ÎH˜ H˘Å`«ÖË^Œ∞.

ã¨∂K«#

1Dean had “suffered.”

^•ã¨ºÑ¨Ù HÍÅ=Ú

SQÆ∞ѨÙΉõΩ =Å㨠áÈ~Ú#k "≥Ú^ŒÅ∞ x~°æ=∞=Ú=~°‰õΩ, H©„.ѨÓ. 1706–1491 (x~°æ=∞. 1–14)

I. ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ ^•ã¨ºÑ¨Ù HÍÅOÖ’ SQÆ∞ѨÙÎ. „áêp# SQÆ∞ѨÙÎ Ü≥ÚHõ¯ K«i„`« H˘xfl ™ê~°∞¡ =¸_»∞ Ü«ÚQÍÅ∞QÍ qÉèílOѨ|_»∞`ÀOk:

1. „áêp# ™ê„=∂[º=Ú. =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞x „áêp# HÍÅO#∞O_ç „H©.ѨÓ. 2100 =~°‰õΩ.

2. =∞^茺 ÖËHõ Ç≤ÏH±™Èãπ ™ê„=∂[º=Ú, „H©.ѨÓ. 2100#∞O_ç 1650=~°‰õΩ.

3. „H˘`«Î ™ê„=∂[º=Ú, „H©.ѨÓ. 1650–525. Ç≤ÏH±™Èãπ "≥à◊¡Q˘@ì|_ç#k "≥Ú^ŒÅ∞ áê~°ã‘‰õΩÅ ™ê„=∂[º=ÚÖ’ SQÆ∞ѨÙÎ qb#=∞ÜÕ∞º=~°‰õΩ.

"≥Ú^Œ\˜ HÍÅOÖ’, kQÆ∞= SQÆ∞ѨÙÎ *Ï`«∞Å#∞ "≥∞<≥ãπ UHõOKÕã≤, "≥∞OѶ≤ãπ J<Õ

„áêp# „Ѩ^è•# #QÆ~åxfl ™ê÷Ñ≤OKå_»∞, =∞iÜ«Ú SQÆ∞ѨÙÎ#∞ Ue# =ÚÃѶ· XHõ@= ~å[ =OâßÅÖ’ ~Úk "≥Ú^Œ\˜k. â◊`åÉÏÌÅ∞ QÆuOz# g∞^Œ@, <åÅæ= ~å[ =Oâ◊O Q˘Ñ¨Ê Ñ≤~°q∞_»¡#∞ Hõ\˜ìOk. WOHõ#∞ `«~°∞"å`« HÍÅOÖ’ Ѩ<≥flO_»= ~å[ =Oâ◊O, ZQÆ∞= SQÆ∞ѨÙÎÖ’

L#fl ^ä≥ɡãπ‰õΩ JkèHÍ~åxfl =∂iÛOk. "≥Ú^Œ\˜ HÍÅO Ü≥ÚHõ¯ „ѨHÍâ◊=O`«=∞~Ú#

Ü«ÚQÍxH˜ JHõ¯_» „áê~°OÉè’`«û=O [iáê~°∞.

Ç≤ÏH±™Èã‘Ü«ÚÅ∞ ÖËHõ =∞^茺 ™ê„=∂[ºÑ¨Ù HÍѨi ~åAÅ∞ Pã≤Ü«∂#∞O_ç *Á~°|_ç#

¿+=Ú =Oâ◊ѨÙ"å~°∞. ™ê=∞~°÷º=ÚQÆÅ x~åfiǨωõΩÖˇ·<å, `˘Å∞`« "≥Ú~°@∞ J<åQÆi‰õΩÅ∞

QÆ#∞Hõ, "åi UÅ∞|_ç „H˜O^Œ SQÆ∞ѨÙÎ <åQÆiHõ`« "≥Å∞QÆ∞ HÍOu Ç‘Ï#=∞~ÚºOk.

Ç≤ÏH±™Èã‘Ü«ÚÅ#∞ "≥à◊¡Q˘\˜ì# J"≥∂ã≤ãπ „H˘`«Î ™ê„=∂*Ϻxfl `≥KåÛ_»∞ =∞iÜ«Ú

„ѨMϺuQÍOz# Ѩ^≥Ìxq∞^Œ= ~å[ =OâßxH˜ J`«_»∞ ™ê÷Ѩ‰õΩ_»Ü«∂º_»∞. JO^Œ∞Ö’

SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«ÚÅ JÖˇQÍ˚O_»~°~Ú# `À`ü"≥∞ãπ III KÕi#"å_≥· Ü«Ú<åfl_»∞. Wk, ѨO^˘q∞‡^Œ= ~å[ =Oâ◊O`À KÕi SQÆ∞ѨÙÎ K«i„`«Ö’ =∞Ǩ „ѨHÍâ◊=∂#"≥∞ÿ# â◊Hõ=ÚQÍ "≥Åã≤Ok.

HõbÌÜ«∞#∞O_ç =zÛ# ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ =Å㨠nx „áê~°OÉèí ÉèÏQÆOÖ’ JÜ«ÚºO_»=K«∞Û.

=∞iÜ«Ú D =∞^茺 HÍÅOÖ’x `«~°∞"å`« ÉèÏQÆOÖ’ "å~°∞ SQÆ∞ѨÙΉõΩ =Å㨠=zÛ

Ü«ÚO_»=K«∞Û. Ѷ¨~ÀÅ∞ J„ÉÏǨ=Ú#∞, Ü≥∂¿ãѨÙ#∞, Ü«∂HÀ|∞#∞ P^ŒiOz# PÖ’K«#‰õΩ

~Úk ÖˇHõ¯ K≥ѨC`«∞Ok. J#º ^ÕjÜ«ÚŠѨ@¡ SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«ÚʼnõΩ LO_Õ ^Õfiëêxfl, ¿+=Ú =OjÜ«ÚÅ∞QÍ g~°∞ =∂„`«"Õ∞ K«q K«∂_»ÖË^Œ∞.

II. J}z"Õ`«.

ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ∞ SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ JkèHõ"≥∞ÿ# P^Œ~åaè=∂<åÅ#∞ K«∂~°Q˘O@∞#fl

ã≤÷uÖ’ PkHÍO_»O =ÚQÆ∞ã¨∞ÎOk. x~°æ=∞HÍO_»=Ú ÉÏx㨠=Oâ◊O QÆ∞iOz P~°OÉèí =∞ø`«∞Ok. SQÆ∞ѨÙÎ ^Õâ◊=Ú ''^•ã¨º QÆ$ǨÏ=Ú——QÍ =∂iáÈ~ÚOk. Ѩq„`«"≥∞ÿ# K«i„`«

"≥o¡#O`«=~°‰õΩ, #_»∞=∞# =zÛ# â◊`åÉÏÌÅ∞ =∞ø#O =Ç≤ÏOKå~Ú.1 ~å[ =OâßÅ∞

ÃÑ·H˜ ÖË=K«∞Û Ñ¨_çáÈ=K«∞Û, ^Œ∂~°Ñ¨Ù Ü«Ú^•úÅ∞ [~°∞QÆ=K«∞Û, J"≥∂Ѷ¨∞"≥∞ÿ# QÆ∞_»∞Å∞, "å\˜ tkäÖÏÅ∞ U"≥·`Õ ÉèíH˜ÎѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ# cèux ~ÚOHÍ Ö’HÍxH˜ Hõeyã¨∞Î<åflÜ≥∂ Jq

Hõ@ì|_»=K«∞Û, J~Ú`Õ, ˆH=ÅO Ö’Hõ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# =∞Ç≤Ï=∞‰õΩ ^Õ=Ùx iHÍ~°∞¤Ö’ KÀ@∞ÖË^Œ∞. "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç# q"≥∂K«<å QÍ^茉õΩ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl=∞ÜÕ∞º=~°‰õΩ Hõ^äŒ „áê~°OÉèíO HÍ^Œ∞. Hõ_»‰õΩ, ''Ü≥∂¿ãѨÙ#∞ Z~°∞QÆx „H˘`«Î ~åA SQÆ∞ѨÙÎ#∞ UÅ <å~°OaèOK≥#∞—— (x~°æ=∞.

1:8). JuQ˘Ñ¨Ê "Õ∞à◊√¡ `«fi~°Ö’<Õ =∞~°∞=|_®¤~Ú. ã¨ÖÏq∞ãπ Ü≥ÚHõ¯ Ѩ^•flÅ∞QÆ∞

ã¨O=`«û~åÅÖ’, ^ä≥q∞™ÈìHõÖò ^Õâ◊ |Ç≤Ï+¨¯~°} KÕÜ«∞|_®¤_»∞† "å@~ü Å∂ Ü≥ÚHõ¯ Ѩk¿ÇÏ_»∞

ã¨O=`«û~åÅÖ’ "≥e¡OQ∑@<£ Ü≥ÚHõ¯ _»∂ºH±ÃÑ· ÅO_»<£ JÅ¡i =¸Hõ Ѩ_®¤~°∞. J~Ú`Õ

ÃÇÏ„c Ü≥∂¿ãѨ٠Ü≥ÚHõ¯ ¿ã= â◊`åÉÏÌÅ `«~°|_ç xezO^ŒO>Ë =∞#O Pâ◊Û~°ºáÈ=Ú.

''„H˘`«Î ~åA—— ¿+=Ú =OjÜ«Ú_≥·# Ç≤ÏH±™Èã¨∞#∞ SQÆ∞ѨÙÎ#∞O_ç `«iq∞, ™ê÷xHõ UeHõÅ#∞ ѨÙ#~°∞^ŒúiOz#"å_≥· Ü«ÚO_»=K«∞Û. ^•ã¨º=Ú, x~°æ=∞=Ú Ü≥ÚHõ¯ Ѷ¨~ÀÅ∞ – ¿ã\˜ I, ~å"£∞¿ã<£ II =∞iÜ«Ú "≥∞<≥Ѷπ`å JÜ«ÚºO_»=K«∞Û. g~°O^Œ~°∞ ѨO^˘q∞‡^Œ= ~å[ =OjÜ«ÚÅ∞. ¿ã\˜, ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ∞ `«fi~°QÍ qã¨ÎiOK«_»OKÕ ÉèíÜ«∞Ѩ_®¤_»∞. =∞iÜ«Ú Ç≤ÏH±™Èãπ Ü≥ÚHõ¯ ^ŒO_»Ü«∂„`« J`«_»∞ ã≤OǨã¨<åxfl Jnè+≤ìOK«_»O J<Õ "å\˜x *Ï˝Ñ¨HõO KÕã≤H˘x, ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ ^è≥·~åºxfl ‰õÄÅ„^ÀÜ«∂Å#∞‰õΩ#fl@∞ì<åfl_»∞. ~åu |\©ìŠѨxÖ’ "åix Hõ$tOѨ*ËÜ«∂Å#∞‰õΩ<åfl_»∞† J~Ú<å "å~°∞ qã¨ÎiOKå~°∞. z=~°‰õΩ, „Ѩu =∞QÆa_»¤#∞ <≥·Å∞#kÖ’ Ѩ_»"ÕÜ«∞=Åã≤OkQÍ J`«_»∞ P^ÕtOKå_»∞. JѨC_»∞ q"≥∂K«‰õΩ_»∞ =KåÛ_»∞.

III. "≥∂¿+ [##=Ú, Ѩx.

Jxfl\˜Ö’ ^Õâ◊ Éèí‰õΩÎ_»∞QÍ, HõqQÍ, q_çÑ≤OK«∞"å_»∞QÍ, K«@ìq∞K«∞Û"å_»∞QÍ, K«i„`«HÍ~°∞_»∞QÍ, =∞x+≤QÍ, "≥∂¿+ K«i„`«Ö’ Q˘Ñ¨Ê ™ê÷<åxfl =Ç≤ÏOKå_»∞. Ѩ^≥Ìxq∞k, ѨO^˘q∞‡k ~å[ =OjÜ«ÚÅ∞ `«=∞ Ѷ¨∞#HÍ~åºÅ#∞ #∞#flx ~åug∞^Œ q_çz "≥àÏ¡~°∞. W\©=Å ÖË=<≥`«Î|_ç#"åi =∞g∞‡Å Ü≥ÚHõ¯ á¶È\’Å∞ fã≤<å, "åi ¿Ñ~°∞¡ =∞~°∞QÆ∞#

Ѩ_®¤~Ú. "≥∂¿+Ü≥ÿ∞`Õ `«# iHÍ~°∞¤#∞ XHõ =Oâ◊Og∞^Œ#∞ XHõ =∞`«Og∞^Œ#∞ „"åã≤

"≥àÏ¡_»∞. ^Õ=Ùx „Ѩ[Å#∞ "≥à◊¡xKÕÛÖÏ P ~å„u QÆifi+≤ìÜ≥ÿ∞# Ѷ¨~À =^ŒÌ#∞O_ç J#∞=∞ux

J`«_»∞ ÖÏQÆ∞‰õΩ#flk "≥Ú^ŒÅ∞H˘x, =ÚÃѶ·=¸_»∞ â◊`åÉÏÌÅ `«~°∞"å`« ‰õÄ_® "≥∂¿+

¿Ñ~°∞ Ѷ¨∞#OQÍ<Õ LOk. J`«x rq`«O ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ =¸_»∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOѨ|_»∞

`«∞Ok: #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ SQÆ∞ѨÙÎÖ’† #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ q∞^•º#∞Ö’ Ѩ~°^ÕtQ͆

#ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚʼnõΩ q"≥∂K«‰õΩ_»∞, <åÜ«∞‰õΩ_»∞, x~åfiǨωõΩ_»∞QÍ.

J`«x z=i #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ K«i„`«, J`«x [#∞Å K«i„`«ÜÕ∞, =∞iÜ«Ú Jk

„Hõ=∞|^ŒúOQÍ `«~°∞"å`« HÍÅ qÉèí[#Ö’ Ѩ_»∞`«∞Ok.

1. SQÆ∞ѨÙÎÖ’ #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞. – (Z) J`«x [##=Ú, q^Œº. – ÖËgÜ«∞

QÀ„`åxH˜ K≥Ok# J„=∂=Ú, Ü«∂H˘Éˇ`«∞Å<Õ ÉèíH˜ÎQÆÅ `«e¡^ŒO„_»∞ʼnõΩ "≥∂¿+ [x‡™êÎ_»∞.

q∞~åº=Ú, JǨÏ~À#∞Å∞ ¿ã\˜ #~°Ç¨Ï`«º âßã¨#=Ú |Ü«∞Å∞ "≥_»ÅHõ =ÚO^Œ∞ [x‡Oz

#@∞ì<åfl~°∞. J~Ú`Õ "åi =¸_»= a_»¤ JÖÏ HÍ^Œ∞. JkèHÍ~°∞ʼnõΩ Z~°∞Hõ ÖˉõΩO_»

J`«x [#‡ =¸_»∞ <≥ÅÅ=~°‰õΩ ~°Ç¨Ï㨺OQÍ ^•zÃÑ@ì|_çOk. ~°Ç¨Ï㨺OQÍ LOK«_»O

~ÚOHÍ ™ê^茺O HÍ#ѨC_»∞, [=Ú‡ ÃÑ\˜ìÖ’ LOz, P ã¨∞O^Œ~°∞_≥·# ÉÏÅ∞_»∞ <≥·Å∞#kÖ’

ÃÑ@ì|_®¤_»∞. Ѷ¨~À ‰õΩ=∂Ô~Î J`«x Hõ#∞Q˘x, ÃÑOK«∞H˘x, "≥∂¿+ Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ\˜ìOk. P

ÃÑ\˜ìx, JO^Œ∞Ö’ L#fl ÉÏÅ∞x "≥O\Ï_ç# q∞~åº=Ú áêezÛ ÃÑOKÕ #~°∞û#∞ Ñ≤Å∞K«∞H˘x

=™êÎ#x K≥Ñ≤Ê, `«# ™⁄O`« `«e¡<Õ fã≤H˘x =ã¨∞ÎOk. JÖÏQÆ∞#, ^Õ=Ùx Hõ~°∞}ÏǨÏã¨Î=Ú#∞

|\˜ì, ~åÉ’ÜÕ∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞, g_Õ~°∞Û"å_»∞ =∞iÜ«Ú ^Õâßxfl 㨄Hõ=∞=ÚQÍ fiÛk^ÕÌ"å_»∞

P<å\˜ „ѨѨOKåxH˜ ™ê^茺Ѩ_ç# J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# q"ÕHõѨ٠<åQÆiHõ`«Ö’#∞ (Já⁄. 7:22), =∞iÜ«Ú, `«# ÃÇÏ„c `«e¡=Å#, Ö’HõOÖ’ L#fl QÆOcè~°"≥∞ÿ# P`«‡ ã¨O|O^èŒ=∞QÆ∞ qâßfiã¨OÖ’#∞ ÃÑOK«|_®¤_»∞.

(a) "≥∂¿+ Z#∞flH˘#flk. – ("≥∂¿+ HÀ~°∞‰õΩ#flk.) "≥∂¿+ ѨÙ~°∞+¨`åfixH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞.

`å#∞ ÃÇÏ„cÜ«Ú_»<Õ ~°Ç¨Ï㨺O `«#`À LOk. SQÆ∞ѨÙΠѨ#∞Åg∞^Œ JkèHÍi ÃÇÏ„cÜ«Úx H˘@ì_»O J`«_»∞ K«∂z#ѨC_»∞, P SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«Úx K«OÑ≤, "åx ^ÕǨxfl ~Úã¨∞HõÖ’ áêuÃÑ\Ïì_»∞. J<åºÜ«∂xfl K«∂z#ѨC_»∞ ã¨Ç≤ÏOK«ÖËx "Õ_ç ~°HõÎO "≥∂¿+ <åàÏÅÖ’ QÆ∞O_» „Ѩ=Ç≤Ïã¨∞ÎO^Œ#fl =∂@ xã¨ûO^ÕǨÏO. J~Ú`Õ Jk P Hõ∆}OÖ’ [iy# `˘O^Œ~°áê@∞

K«~°º HÍ^Œ∞. ÃÇÏ„c. 11:24–26† Já⁄. 7:23–25Ö’¡#∞O_ç Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å∞ ã¨Ê+¨ì

=∞ø`«∞<åfl~Ú: (1) SQÆ∞ѨÙÎ ~å[iHõO `«#‰õΩ „Ѩ™êkOKÕ ^•xÜ«∞O`«\˜ HõO>Ë, ÉÏxã¨Å∞QÍ

L#fl `«# ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å H˘~°‰õΩ áÈ~å_»_®xH˜ J`«_»∞ ~Ú+¨ìѨÓ~°fiHõOQÍ HÀ~°∞‰õΩ<åfl_»∞†

(2) W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ q_»∞^ŒÅ‰õΩ ^è≥·~°ºOQÍ <≥@∞ìH˘x "≥àı¡ÖÏ "åix ѨÙiH˘ÖÏÊÅx J`«_»∞ xsH˜∆OKå_»∞. HÍx ã¨=∞Ü«∞O ~ÚOHÍ Ñ¨iѨHõfiO HÍÖË^Œ∞, =∞iÜ«Ú J`«_»∞ QÍx, `«# [#∞Å∞ QÍx ^•xH˜ ~ÚOHÍ ã≤^ŒúѨ_çÜ«ÚO_»ÖË^Œ∞. ã¨OÔHà◊√¡ ~ÚOHÍ aQÆ∞=Ù HÍ"åe, D Q˘Ñ¨Ê ѨxH˜ "≥∂¿+ `å<Õ „Hõ=∞tHõ∆} á⁄O^•e. Hõà◊ʼnõΩ, q*Ï˝# âß„™êÎʼnõΩ SQÆ∞ѨÙÎ

=∞Oz áê~î°âßÅQÍ LOk† J`«x `«e¡ X_çÖ’ =∞`«O Ü≥ÚHõ¯ „áê^äŒq∞Hõ áê~îåÅ∞ J`«_»∞

„QÆÇ≤ÏOKå_»∞, J~Ú`Õ D L`«¯$+¨ì"≥∞ÿ# ѨxH˜ `«#∞fl `å#∞ ã¨<åflǨÏO KÕã≤H˘#_®xH˜

=ÚO^Œ∞ J`«_»∞ ^Õ=Ùx`À XO@iQÍ QÆ_»∞Ѩ=Åã≤#"å_≥·Ü«Ú<åfl_»∞. q∞^•º#∞ J~°}ºO

Ö’#∞, ã‘<å~Ú Ü≥ÚHõ¯ UHõ`«fiOÖ’#∞, ^Õ=Ù_Õ `«#‰õΩ LѨ^Õâ◊‰õΩ_≥· LO_»QÍ, J`«_»∞ `«# qâ◊fi q^•ºÅÜ«∂xfl Hõ#∞Q˘<åfl_»∞, =∞iÜ«Ú J`«_»∞ `«# _çѨ¡"≥∂#∞ á⁄O^•_»∞.

2. q∞^•º#∞Ö’ #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ – Z„~° ã¨=Ú„^•xH˜ `«∂~°∞Ê##∞#fl q∞^•º#∞‰õΩ

"≥∂¿+ áêiáÈ`å_»∞. ™êÜ«∞O„`«Ñ¨Ù "Õà◊ ÉÏq g∞^Œ#∞#fl =∞Åz# ~åug∞^Œ J`«_»∞

‰õÄ~°∞ÛO_»QÍ, q∞^•º#∞ Ü«∂[‰õΩx U_»∞QÆ∞~°∞ ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞ `«=∞ =∞O^Œ‰õΩ hà◊√¡ ÃÑ@ì=KåÛ~°∞.

H˘O^Œ~°∞ "≥Ú~°@∞ =∞O^Œ HÍѨ~°∞Å∞ gi =∞O^ŒÅ#∞ „`Àe"Õâß~°∞. J}K«|_»∞`«∞#fl `«#

ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞ŠѨHõ∆OQÍ "≥∂¿+ P`«‡ ZO`« P"Õâ◊O`À LO_çO^À, ~ÚÖÏ J}K«|_ç# D

Ü«Ú=`«∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨Ç≤Ï`«O Jk `«‰õΩ¯=QÍ LO_»ÖË^Œ∞. SQÆ∞ѨÙÎ#∞O_ç áêiáÈ~Ú

=zÛ# "åx ã¨=∞Ü≥∂z`«"≥∞ÿ# ã¨Ç¨Ü«∞O J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# ѨiK«Ü«∞OQÍ =∂iáÈ~ÚOk.

J`«_»∞ ~Ú„`À ‰õΩ=∂Ô~ÎÜ≥ÿ∞# ã≤áÈÊ~å#∞ q"åǨÏO KÕã≤H˘O\Ï_»∞. q∞^•º#∞Ö’ #ÅÉèˇ·

ã¨O=`«û~åÅ HÍÅO <≥=∞‡kÜ≥ÿ∞# Q˘„Ô~Å HÍѨi =$uÎx J#∞ã¨i™êÎ_»∞. "åQÍÌ# Éèí∂q∞H˜

`«# [#∞Å#∞ K«^Œ∞#∞QÍ ÖËx P ^Õâ◊OQÆ∞O_® #_çÑ≤OK«_®xH˜ ^•xfl Z~°∞HõQÆÅ"å_≥·

Ü«ÚO\Ï_»∞. Hõ_»Ñ¨\˜H˜, =∞O_»∞K«∞#fl á⁄^ŒÖ’ J`«xH˜ ^Õ= ^Œ~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ''J„ÉÏǨ=Ú, W™êû‰õΩ, Ü«∂HÀ|∞Å ^Õ=Ù_≥·—— Ü«Ú#fl@∞ì PÜ«∞# `«#∞fl ѨiK«Ü«∞O KÕã≤H˘O\Ï_»∞ (x~°æ=∞. 3:6), Ñ≤`«~°∞Å HÍÅ=∞O`«\˜Ö’ „Ѩ^è•# áê„`« =Ç≤ÏOz# x|O^èŒ# ã¨i „H˘`«ÎkQÍ KÕã≤, W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ#∞ q_çÑ≤OK«_®xH˜ "≥∂¿+‰õΩ P#ux ~Ú™êÎ_»∞. "≥∂¿+ ÉèíÜ«∞HõOÑ≤`«∞_≥·, =∂@Å∞ =∞O^Œye¡#"å_»Ü«∂º_»∞, ~åAÅ ^Œ~åƒ~°∞#‰õΩ "≥à◊¡=Åã≤# `«# Ѩx#∞O_ç J`«_»∞ "≥#∞Hõ‰õΩ `«QÆ∞æ`å_»∞. J~Ú`Õ ^Õ=Ùx Ü≥Ú^ŒÌ#∞O_ç =∂#"åf`« HÍ~åºÅ∞ `«# Ü≥∂Qƺ`å Ѩ„`åÅ∞QÍ ^èŒiOK«∞‰õΩ#fl"å_≥·, `«#‰õΩ „Ѩ=HõÎQÍ JǨÏ~À#∞ LO_ÕÖÏ P[˝#∞

á⁄Ok, "≥∂¿+ SQÆ∞ѨÙΉõΩ uiy =™êÎ_»∞.

IV. Ju |bÜ«∞"≥∞ÿ# áÈ\©.

K«i„`«Ö’ KåÖÏ QÆ∞iÎOѨ^Œy# áÈ\© [iyOk. q∞^•º#∞ Éèí∂ ÉèÏQÍxfl q_çz# `«~°∞"å`« "≥∂¿+ JǨÏ~À#∞#∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. "å~°∞ Hõeã≤ `«=∞ ™⁄O`« [#∞Å ÃÑ^ŒÌÅÜ≥Ú^ŒÌ‰õΩ "≥à◊¡`å~°∞. "å~°∞ `«=∞ Ѩxx "åiH˜ `≥eÑ≤, xÜ«∞q∞OѨ|_ç# ã¨∂K«Hõ „H˜Ü«∞ÅKÕ`« ^•xx ã≤÷~°Ñ¨~°Kå~°∞. J}K«|_»∞`«∞#fl [#∞Å∞ "åi Ѩxx JOwHõiOz, "åi Ñ≤`«~°∞Å Ü≥ÚHõ¯ x|O^èŒ# ^Õ=Ùx Ü≥∞^Œ∞@ ÉèíH˜Î`À =OQÆ∞`å~°∞. Ѷ¨~À`À "å~°∞ JO`«QÍ q[Ü«∞O ™êkèOK«ÖËHõ áÈÜ«∂~°∞. =¸_»∞ k<åÅ∞ „Ѩܫ∂}"≥∞ÿ áÈ~Ú `«=∞ ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"å‰õΩ |eÜ«∞iÊOK«∞#@∞¡ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ#∞ áÈx=∞‡x PÜ«∞# ¿Ñ~°@ "å~°`«x J_»∞QÆ∞`å~°∞. JO`« =∞~åº^ŒQÍ KÕã≤# =∞#qx JOwHõiOzÜ«Ú#fl@ì~Ú`Õ, Ѷ¨~À‰õΩ "Õ∞Å∞QÍ LO_Õ^Õ, J`«x [#∞ʼnõΩ ˆH∆=∞OQÍ LO_Õ^Õ. nxH˜ "≥Ú^Œ\˜ Ѷ¨e`«O

ã¨OÔHà◊¡#∞ ayOz, ÉèÏ~åxfl Z‰õΩ¯= KÕÜ«∞_»O =∂„`«"Õ∞. Ѷ¨~À =^ŒÌ#∞O_ç Hõiî#"≥∞ÿ# x~åHõ~°}#∞ Z^Œ∞~˘¯x, Hõ+¨ìѨ_ç Ѩx KÕã¨∞Î#fl `«# ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å#∞O_ç KÕ^≥·# u@∞¡

u#fl"å_≥·, "≥∂¿+ Z@∞`ÀK«x"å_≥·Ü«ÚO\Ï_»∞. Ѩk `≥QÆ∞à◊√¡ ÖË^• ''^≥|ƒÅ∞—— XHõ^•xg∞^Œ XHõ\˜ Ѩ_®¤~Ú: hà◊√¡ ~°HõÎ=∞Ü«∂º~Ú, HõѨÊÅ∞, ¿ÑÅ∞, DQÆÅ∞, [O`«∞~ÀQÆO, ÉÁ|ƒÅ∞, =_»QÆO_»∞¡, q∞_»`«Å∞, pHõ\˜, `˘eK«∂Å∞Å =∞~°}O.

1. áÈ\© Ѩ_ç# q^è•#O. – Jk ˆH=ÅO ÉÏx㨠=OâßxH˜x, "åix J}KÕ "åiH˜x =∞^茺 [iˆQ áÈ~å@O =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞† Jk Ѷ¨~À‰õΩ, "≥∂¿+‰õΩ =∞^茺 [iy#

áÈ\© ‰õÄ_®. Jk SQÆ∞ѨÙÎ q„QÆǨʼnõΩ ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"å‰õΩ =∞^茺 xez# [QÆ_»O.

^•^•Ñ¨Ù „Ѩu `≥QÆ∞Å∞ ‰õÄ_® „ѨHõ$u ã≤^Œú"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒÜÕ∞† ѨÅ∞ q^èŒ=ÚÖˇ·# Ѩiã≤÷`«∞Å#∞

|\˜ì "å\˜ J^Œ∞ƒù`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# QÆ∞}=Ú `≥Å∞ã¨∞ÎOk: "å\˜ f„=`«, "≥O@ "≥O@<Õ

Jq ÃÇÏzÛOѨ|_»_»O† Jq "≥∂¿+ =∂@#∞ |\˜ì =zÛ, "≥à◊¡_»O† "≥Ú^Œ\˜ =¸_»∞

ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ `«Ñ¨Ê `«H˜¯# "å\˜Ö’ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ q∞#Ǩ~ÚOK«|_»_»O† ^•^•Ñ¨Ù

„Ѩun SQÆ∞ѨÙÎ q„QÆǨ~å^èŒ#‰õΩ ÃÑ^ŒÌ ^≥|ƒQÍ =∂iOk.

2. áÈ\©Ü≥ÚHõ¯ P=â◊ºHõ`«. – Ö’Hõ=∞O^ŒO`«\˜Ö’ XˆH XHõ =Oâ◊=Ú XHõ¯_Õ XHõ¯

^Õ=Ùx Ü≥ÚHõ¯ P`«‡ ã¨O|O^èŒO HõeyÜ«Ú#fl@∞ì *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚOK«∞HÀ"åe† =∞iÜ«Ú qâßfiã¨=Ú "åi =Oâ◊=ÚÜ≥ÚHõ¯ QÆ∞iÎOѨ٠UHõOQÍ áÈQ˘@∞ìH˘<Õ JáêÜ«∞OÖ’ P ÉÏxã¨Å∞

kyÜ«Ú<åfl~°∞. ã¨OYºÅ∞, ^èŒ#=Ú, <åQÆiHõ`«, JkèHÍ~°=Ú, XHõ\˜H˜ #∂~°O`«Å∞ "åiH˜ q~À^èŒOQÍ L<åfl~Ú. Z#fl_»∞#∞ áÈQ˘@∞ìHÀÖËx XHõ áê~î°O "åiH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿÜ«ÚOk†

–Jk áÈÖË^Œ∞. SQÆ∞ѨÙÎÜ≥ÚHõ¯ q„QÆǨÅ∞ =∞\˜ìáêÅÜ«∂º~Ú ÖË^• „áêp# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ÃÑ@ì|_Õ =¸ºlÜ«∞=ÚûÖ’ =∂„`«"Õ∞ xezáÈÜ«∂~Ú† J~Ú`Õ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ ^Õ=Ù_»∞

<åQÆiHõ „ѨѨOK«=∞O`«\˜KÕ P~åkèOѨ|_»∞`«∞<åfl_»∞. SQÆ∞ѨÙÎÖ’ KÕÜ«∞|_ç# ã¨∂K«Hõ „H˜Ü«∞Å∞ J^Œ∞ƒù`«=ÚÅ∞ ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ Z‰õΩ¯= ã¨÷ÖÏxfl ѨÓiOKå~Ú. Ju ^Õ=`å~å^èŒ#

J<Õ^•xfl J=ÅOaèOKÕÖÏ K≥iÑ≤"ÕÜ«∞|_Õ ^•x =∞^茺 W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ `«=∞ Ñ≤`«~°∞Å qâßfi™êxfl xÅ∞ѨÙH˘#_®xH˜ QÍ#∞ `«=∞ ^ÕjÜ«∞ 㨇$uÖ’xH˜ Jk W=∞_»Û|_çOk.

3. áÈ\©Ü≥ÚHõ¯ JO`«O. – Hõ_»Ñ¨\˜ ^≥|ƒ g∞^ŒÑ¨_»∞`«∞Ok. ~å[ Éèí=#O#∞O_ç QÆ∞_çÃã=~°‰õΩ, SQÆ∞ѨÙÎÖ’ „Ѩu `«Å∞ѨÙ#∞ =∞~°} ^Œ∂`« `«\˜ì, `˘e K«∂Å∞Å#∞ K«OÑ≤ "Õ™êÎ_»∞. HÍx ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ QÆ$ǨÅ∞ ˆH∆=∞OQÍ<Õ L<åfl~Ú. ^Õ=ÙxH˜ Ö’|_ç "å~°∞ Ѩ™ê¯#∞ [iyOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. Q˘„Ô~Ñ≤Å¡ =kèOѨ|_çOk† ÃÇÏ„c qâßfi™êxH˜ QÆ∞~°∞`«∞QÍ, ^•x ~°HõÎ=Ú

QÆ_»Ñ¨ Hõ=ڇʼnõΩ ^•fi~° |O^è•Å‰õΩ ѨÓÜ«∞|_çOk. Ѩ™ê¯ ѨO_»∞QÆ#∞ PK«iOz# "åi QÆ$ǨÅ#∞ P ã¨OǨ~°‰õΩ_»∞ ^•\˜áÈÜ«∂_»∞. SQÆ∞ѨÙÎÖ’ Q˘Ñ¨Ê â’Hõ=Ú ÖËzOk. |O^èŒHÍÅ∞

T_çѨ_®¤~Ú, W„âßÜÕ∞Å∞ ã¨fi`«O„`«OQÍ LO_»_®xH˜ `«iq∞"ÕÜ«∞|_çOk. Hõ_»™êiQÍ

Ѷ¨~ÀÜ≥ÚHõ¯ ǨÏ$^ŒÜ«∞O Hõiî#=∞~ÚºOk. J`«_»∞ "åi"≥O@ Ѩ_»`å_»∞† Ѩ~°fi`åÅ =∞^茺

"å~°∞ z‰õΩ¯‰õΩ<åfl~°∞, Z„~° ã¨=Ú„^ŒO "åiH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ LOk† ã¨=Ú„^ŒO Ô~O_»∞QÍ

pÅ∞`«∞Ok† W„âßÜÕ∞Å∞ ^•\˜"≥o¡ ~°H˜∆OѨ|_çOk† SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«ÚÅ∞ "åix "≥O\Ï_ç, ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚOz"ÕÜ«∞|_®¤~°∞.2

V. SQÆ∞ѨÙÎÖ’ rqOz#^•x Ѷ¨Å=Ú.

SQÆ∞ѨÙÎ ÉÏxã¨`«fiO ZO`« Hõ~îÀ~°OQÍ LO^À, JO`« „áê=ÚYº"≥∞ÿ# Ѷ¨e`åÅ#∞ ™êkèOzOk.

1. W„âßÜÕ∞Å∞#∞ Jk XHõ ^Õâ◊Ѩ٠„Ѩ[Å∞QÍ KÕã≤Ok. – "å~°∞ Ѩ<≥flO_»∞ u~°∞QÆ∞_»∞

*Ïu ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞QÍ SQÆ∞ѨÙÎÖ’ „Ѩ"ÕtOKå~°∞. Ü«∂HÀ|∞#∞ J`«x <ÕÔ~·# ã¨O`«u"å~°∞

_≥Éèˇ·=∞Ok ¿ã=‰õΩÅ`À KÕiÛ, P *Ïu JO`« ‰õÄ_® Ô~O_»∞ ÖËHõ =¸_»∞"ÕÅ =∞OkÜ≥ÿ∞

Ü«ÚO_»=K«∞Û. "å~°∞ Hõ<å#∞Ö’<Õ xezÜ«ÚO_ç#@¡~Ú`Õ, XHõ _»[#∞ u~°∞QÆ∞_»∞ *Ïu ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞QÍ peáÈ~Ú LO_»=K«∞Û. [# ™êO„^Œ`« Z‰õΩ¯=QÍ#∞#fl Éèí∂ ÉèÏQÆOÖ’, J}KÕ"å_ç |Å"≥∞ÿ# KÕu „H˜O^Œ, XHõ ^Õâ◊Ѩ٠„Ѩ[Å∞QÍ ‰õΩkOѨ|_®¤~°∞.

2. Jk "åix <åQÆi‰õΩÅ∞QÍ KÕã≤Ok. – Hõ<å#∞ u~°∞QÆ∞_»∞ *ÏuQÍ "å~°∞ "≥àÏ¡~°∞. "åiH˜ ZÖÏ\˜ <åQÆiHõ`« LO_Õ^À =ÚO^Œ∞QÍ K«∂KåO. "å~°∞ Z‰õΩ¯= HÍÅO Q˘„Ô~Å

HÍѨ~°∞Å∞QÍ SQÆ∞ѨÙÎÖ’ H˘#™êyÜ«ÚO_»HõáÈ=K«∞Û. SQÆ∞ѨÙÎ, JѨC_»∞, ZѨC_»∞#∞ =º=™êÜ«∞Ѩ٠^Õâ◊OQÍ LOk. ÃÑ·QÍ, "≥~Úº ã¨O=`«û~åÅ=~°‰õΩ „ѨѨOK«OÜ≥ÚHõ¯ |∞kú

‰õΩâ◊Å`«QÆÅ rq`åxH˜x, Éè∫uHõ <åQÆiHõ`«‰õΩ#∞ Jk <åÜ«∞Hõ`«fiO =Ç≤ÏOzOk. JÖÏ\˜

áê~î°âßÅÖ’ JO`« n~°…HÍÅO rqOz# ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ∞ ^•x=Å# "Õ∞Å∞ á⁄O^Œ_®xH˜

`«QÆæ ã¨Ç¨Ï[ |∞kúQÆÅ"åÔ~·Ü«Ú<åfl~°∞. „Ѩ`ÕºH˜Oz "≥∂¿+, ''SQÆ∞ѨÙÎÜ≥ÚHõ¯ ã¨HõÅ q^ŒºÅ#∞

JÉèíºã≤OKå_»∞—— (Já⁄. 7:22)† QÆ∞_®~°=Ú xi‡OѨ|_ç# ^•x#∞O_ç J`«x „H˜O^Œ xѨÙ}∞Öˇ·# Ѩx"å~°∞ L#fl ã¨OQÆu qk`«"Õ∞ (x~°æ=∞. 25–40).

3. ^•x =ÚyOѨ٠ã¨OQÆ`«∞Å∞ *ÏfÜ«∞ qâßfiã¨=Ú#O^Œ∞ "åix ã≤÷~°Ñ¨~°Kå~Ú. –"å~°∞ SQÆ∞ѨÙÎÖ’ ã≤÷~°=ÚQÍ H˘#™êyÜ«Ú#fl@ì~Ú`Õ, J@∞ *ÏfÜ«∞ qâßfiã¨=Ú, W@∞

*ÏfÜ«∞ QÆ∞iÎOѨ٠J<Õ Ô~O_çO\˜x HÀÖ’Ê~Ú LO_Õ"åˆ~. ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"å <ÕiÊOz#3 áê~îåÅ#∞ W„âßÜÕ∞Å∞ Z#fl_»∞#∞ =∞iz áȉõΩO_» LO_ÕÖÏ SQÆ∞ѨÙÎ #Å¡|Å¡QÍ ~°∂á⁄OkOk. q„QÆǨ~å^èŒ#‰õΩ JѨC_»Ñ¨C_»∞ =∞~°e<å, n~°…HÍÅOÖ’ "å~°∞ `«=∞ qâßfi™êxH˜ #=∞‡HõOQÍ L<åfl~°∞. Ô~O_»∞ =O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ J„ÉÏǨ=Ú, W™êû‰õΩ, Ü«∂HÀ|∞Å∞ Ü«∂„u‰õΩÅ∞QÍ rqOz# Hõ<å#∞‰õΩ uiy =zÛ, ~ÚѨC_»∞ ^•xx [~ÚOz, ™êfinè#Ѩ~°K«∞HÀ=Åã≤Ü«Ú<åfl~°∞. J~Ú`Õ JO`å XˆH™êi HÍ^Œ∞. H˘kÌ k<åÅ „Ѩܫ∂}=Ú "åix Hõ<å#∞‰õΩ `≥zÛÜ«ÚO_Õ^Õ. "åQÍÌ# Éèí∂q∞x "å~°∞ ã¨fiO`«O KÕã¨∞HÀ_®xH˜, XHõ *ÏuH˜ K≥Ok# `≥QÆQÍ x~°fiÇ≤ÏOѨ|_»_®xH˜x, „Hõ=∞tHõ∆}‰õΩ#∞ =∞^茺 #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ xeKå~Ú.

ã¨∂K«#Å∞

1SQÆ∞ѨÙÎÖ’ "å~°∞ rqOz# HÍÅ=Ú Ñ¨i+¨¯iOѨ|_»x ã¨=∞㨺ÅÖ’ XHõ\˜. ÃÇÏ„c ɡ·aÅ∞Ö’ Jk <åÅ∞æ=O^ŒÅ

ã¨O=`«û~åÅ#fl@∞ì (Z‰õΩ¯= ã¨iQÍ, <åÅ∞æ=O^ŒÅ =ÚÃѶ·) KÕã¨∞ÎOk. Pk. 15:13† x~°æ=∞. 12:40, 44† Já⁄. 7:6

Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞. áœÅ∞ J#∞ã¨iOz# x~°æ=∞. 12:40, 41 Ü≥ÚHõ¯ ÃãѨÓì[O\ò Ñ≤`«~°∞Å∞ Hõ<å#∞Ö’ ã¨OK«iOz#

^•x`À KÕiÛ, QÆÅf. 3:17Ö’ <åÅ∞æ=O^ŒÅ =ÚÃѶ· ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok. 2^•>Ë KÀ@∞#∞ QÆ∂iÛ qâı+¨"≥∞ÿ# K«~°Û H˘~°‰õΩ "≥∞Q͈~fi Ü≥ÚHõ¯ ''ɡ·aÅ∞ Éèí∂=ÚÅ∞—— ~°K«#Ö’ 438–443Å#∞ K«∂_»∞. 3Dean had “wrought.”

rq`«OÖ’x 3

Ѩ„Ü«∂}=ÚÅ HÍÅ=Ú

x~°æ=∞=Ú#∞O_ç Ü≥Ú~åÌ#∞#∞ ^•@∞=~°‰õΩ, H©„.ѨÓ. 1491– 1451 (x~°æ=∞. 15–40, ÖËq., ã¨OMϺ., kfifÜ≥∂.)

I. Z„~° ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞O_ç ã‘<å~Ú=~°‰õΩ. (x~°æ=∞. 15–18.)

1. q"≥∂K«<å w`«O (x~°æ=∞. 15). – Z„~° ã¨=Ú„^•xH˜ `«∂~°∞Ê ÉèÏQÍxH˜ KÕi# W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ L^ÕfiQÍÅ#∞ `ÕeHõQÍ =i‚OK«ÖË=Ú ã¨iQÆ^•, "å\˜x „QÆÇ≤ÏOK«_»O

‰õÄ_® ã¨∞ÅÉèí™ê^茺O HÍ^Œ∞. q#Ü«∞=O`«"≥∞ÿ#^≥·<å q[Ü«∞=O`«"≥∞ÿ# ^èŒ#º`« "åiH˜ J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# J#∞Éèí"åxfl HõeyOzÜ«ÚO_»=K«∞Û. QÆ~åfixH˜ U KÀ@∂ ÖË^Œ∞. "åi JáêÜ«∞O ZO`« Hõ+¨ì`«~°=∞~ÚºO^À "åi q_»∞^ŒÅ JO`« ã¨OѨÓ~°‚=∞~ÚºOk =∞iÜ«Ú

Jk ã¨OѨÓ~°‚OQÍ Ü≥∞Ǩϟ"å=Å#<Õ Hõey#k QÆ#∞Hõ q=ÚH˜ÎH˜ *Ï˝Ñ¨Hõ zǨÏfl=ÚQÍ

=∞# =^ŒÌ‰õΩ =zÛ# n~°…"≥∞ÿ# P w`«OÖ’ PÜ«∞#ˆH ã¨∞Îu qxÑ≤OK«|_çOk.1

2. Ô~Ѷ‘n=Ú‰õΩ „Ѩܫ∂}=Ú. – q[Ü«∞ ™ê^èŒ#`À W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠xezÜ«ÚO_»ÖË^Œ∞. ^ÕjÜ«∞ (*ÏfÜ«∞) x~°fiǨÏ} ã‘<å~Ú ^ŒQÆæ~° =ÚyOK«|_®e. JHõ¯_çH˜

"≥àı¡ =∂~°æOÖ’ H˘O`« ^Œ∂~°=Ú ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù `«∂~°∞Ê f~°"≥∞ÿ Ü«ÚOk† L`«Î~°Ñ¨Ù"≥·Ñ¨Ù#

^•xx P#∞‰õΩ#fl lÖÏ¡ ''+¨Ø~°∞ J~°}º=Ú—— Jx, ^ŒHõ∆}Ѩ٠"≥·Ñ¨Ù# ''ã‘#∞ J~°}º=∞x——

L<åfl~Ú. D „Ѩܫ∂}Ѩ٠`˘e ÉèÏQÆOÖ’ =∂~å [Å=ÚÅ#∞ =∞^èŒ∞~°OQÍ KÕÜ«∞_»O, Ub=ÚÖ’ Ѩ<≥flO_»∞ T@Å∞, _≥Éèˇ· D`« K≥@¡ =^ŒÌ q_çk ^•\˜áÈÜ«∂~°∞. x~°æ=∞O [iy

XHõ <≥Å QÆ_çzáÈ~ÚOk. "å~°∞ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# ã‘#∞ J~°}ºOÖ’ „Ѩ"ÕtOKå~°∞.2

SQÆ∞ѨÙÎ#∞O_ç `≥K«∞Û‰õΩ#fl PǨ~° ^è•#ºO J~ÚáÈ<å~°OaèOzOk, ^•Ç¨ÏO`À PHõe ÉÏ^èŒ [`«‰õÄ_çOk. QÆ`« q=ÚH˜Î, ^Õ=Ùx ã≤÷~°"≥∞ÿ# "åQÍÌ<åÅ#∞ =∞~°z# [#∞Å∞, J~°}ºOÖ’

K«xáÈ=Ù@‰õΩ `«=Ú‡#∞ `À_»∞H˘x =zÛ#@∞ì [#∞Å∞ "≥∂¿+ÃÑ· Hõiî#"≥∞ÿ# xO^ŒÅ ~åtx "≥∂áê~°∞. JѨC_»∞ HõxHõ~°O`À ‰õÄ_ç# J^Œ∞ƒù`«O, J#∞k#=Ú J#∞„QÆÇ≤ÏOѨ|_Õ =∞<åfl

P~°OÉèí"≥∞ÿ "åi „Ѩܫ∂}HÍÅѨ٠#ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOѨ|_çOk. ^•x<Õ

„ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ Ѩ~°Ö’Hõ=Ú#∞O_ç =zÛ# PǨ~°"≥∞ÿÜ«Ú#fl@∞ì `«#‰õΩ ~°=∞º"≥∞ÿ# áÈeHõQÍ LѨÜ≥∂yOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.

3. Ô~Ѷ‘n=ÚÜ≥Ú^ŒÌ q_çk. – W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ ~ÚѨC_»∞ K≥‰õΩ=ÚH˜ ~å~ÚQÍ#∞#fl

ã‘#∞ J~°}º "≥∞ÿ^•#=Ú#∞ q_çz, Ô~Ѷ‘n=Ú Ö’Ü«∞Ö’ kQÍ~°∞. "å~°∞ Ǩϟˆ~|∞ J#∞ Ѩ~°fi`« „âı}˜QÍ#∞#fl „Ѩ^Õâ◊OÖ’xH˜ „Ѩ"ÕtOK«∞`«∞<åfl~°∞. WHõ¯_» ‰õÄ_® "å~°∞ hà◊¡ H˘~°‰õΩ

~Ú|ƒOk Ѩ_®¤~°∞. "≥∂¿+ |O_»#∞ H˘@ìQÍ hà◊√¡ ã¨=∞$kúQÍ „Ѩ=Ç≤ÏOKå~Ú. WHõ¯_»

J=∂ÖËH©Ü«ÚÅ∞ JHõ¯~°ÖËx ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Ü«Ú^•úxH˜ kQÍ~°∞. JǨÏ~À#∞#∞ Ǩ˙~À#∞

"≥∂¿+ KÕ`«∞Å∞ „áê~°÷#Ü«∞O^Œ∞ ÃÑ·H˜ xÅɡ\˜ìÜ«ÚO_»QÍ, U~°Ê~°K«|_ç# =∞#∞+¨µºÅKÕ

Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ `«iq∞ H˘@ì|_®¤~°∞. Q˘Ñ¨Ê áÈ\©Ö’#∞, x~°æ=∞=ÚÖ’#∞

~Ú„`À`À#∞#fl "≥∂¿+ ‰õΩ@∞O|=Ú J`«x`À Hõeã≤H˘O\Ï~°∞. <åºÜ«∞f~°∞Ê q+¨Ü«∞OÖ’

<åºÜ«∞"≥∞ÿ#, qÅ∞"≥·# ã¨ÅǨ ~ÚzÛ ~Ú„`À "≥∂¿+‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ_»∞.

II. ã‘<å~Ú =^ŒÌ#∞#fl ã¨O=`«û~°=Ú. Ô~Ѷ‘n=Ú#∞O_ç "≥∂¿+ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ#∞ ã‘<å~Ú Ñ¨~°fi`«=Ú =^ŒÌ‰õΩ #_çÑ≤™êÎ_»∞. "å~°∞ "≥àı¡ Ö’`≥·# Hõ#∞=∞Å =∂~°æO cèu H˘ÖËÊÖÏ LO@∞Ok. J~Ú`Õ Hõ_»‰õΩ "≥~Úºxfl

J~Ú^Œ∞ =O^ŒÅ J_»∞QÆ∞Å Z`«∞ÎÖ’ qâßÅ"≥∞ÿ# #Å¡~å~Ú |eÑ‘~îåxfl áÈe Ѩiâ◊√^Œú

Ѩ~°fi`«=Ú Z^Œ∞@ Z`«∞ÎQÍ#∞#fl "≥∞ÿ^•#OÖ’ "å~°∞ q_çk kQÍ~°∞.3 1. *ÏfÜ«∞ x|O^èŒ# (x~°æ=∞. 19, 20). – J„ÉÏǨ=Ú`À KÕÜ«∞|_ç# x|O^èŒ#

Ñ≤`«~°∞Å HÍÅOÖ’ `«~°K«∞QÍ ã¨i „H˘`«ÎkQÍ KÕÜ«∞|_çOk. W\©=Å =∞O_»∞K«∞#fl á⁄^Œ ^ŒQÆæ~° "≥∂¿+‰õΩ Jk ã¨i „H˘`«ÎQÍ KÕÜ«∞|_ç#^Õ, ÉèíH˜Î „â◊^ŒúÅ`À qã¨ÎiOѨ*ËÜ«∞|_ç *ÏfÜ«∞ x|O^èŒ#QÍ fiÛ k^ŒÌ|_çOk. J„ÉÏǨ=Ú#∞ Ñ≤ezO^≥=~À, Ñ≤`«~°∞Å#∞ HÍáê_çO^≥=~À, SQÆ∞ѨÙÎÖ’ „Ѩ[Å =¸Å∞QÆ∞Å#∞ qx ÉÏxã¨`«fiO#∞O_ç "åix q_çÑ≤OzO^≥=~À† "åi „Ѩܫ∂}OÖ’ ~ÚѨÊ\˜=~°‰õΩ "åix áÈ+≤Oz #_çÑ≤OzO^≥=~À, PÜ«∞<Õ "åix ~ÚѨC_»∞

`«#`À x|O^èŒ# ÉÏO^èŒ=ºOQÆÅ "åixQÍ KÕã≤H˘#_®xH˜ HÍ"åÅx J_»∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞.

"≥∂¿+ ^•fi~å ^Õ=ÙxKÕ L^ÕÌtOѨ|_ç# x|O^èŒ#, „Ѩ[ÅKÕ JOwHõiOѨ|_ç, „QÆO^äŒã¨÷=Ú

KÕÜ«∞|_ç, ÉèíH˜Î ѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ# |Å∞Å ^•fi~å#∞, ~°HõÎ „áÈHõ∆} ^•fi~å#∞ ã≤÷~°Ñ¨~°K«|_çOk. D x|O^èŒ# Ѩk P[˝ÅÖ’xH˜ qã¨ÎiOK«|_ç, L~°∞=ÚÅ∞, "≥∞~°∞ѨÙÅ∞, Éèí∂ HõOѨ=Ú [~°∞QÆQÍ "≥Ú^Œ\˜QÍ ã‘<å~Ú H˘O_» tY~°=Ú#∞O_ç ѨÅ∞Hõ|_çOk. `«^Œ∞Ѩi Jq ^Õ=ÙxKÕ ~åu ѨÅHõÅg∞^Œ „"åÜ«∞|_®¤~Ú. Jq D „H˜O^Œ ~Ú=fi|_®¤~Ú:

1.<Õ#∞ `«Ñ¨Ê "Õ~˘Hõ ^Õ=Ù_»∞ h‰õΩO_»‰õÄ_»^Œ∞.

2.^Õx áÈeHõ<≥·##∞ h=Ù q„QÆǨÏ=Ú KÕã≤H˘#‰õÄ_»^Œ∞.

3.h ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"å <å=∞=Ú#∞ =º~°÷=ÚQÍ LK«ÛiOѨ‰õÄ_»^Œ∞.

4.Ѩiâ◊√^Œú=ÚQÍ PK«iOK«∞@‰õΩ h=Ù q„âßOu k#=Ú#∞ *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚOK«∞H˘#∞=Ú.

5.h `«O„_çx `«e¡x ã¨<å‡xOK«∞=Ú.

6.#~°Ç¨Ï`«º KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.

7.=ºaèK«iOѨ‰õÄ_»^Œ∞.

8.^˘OyeOѨ‰õÄ_»^Œ∞.

9.J|^Œú ™êHõ∆º=Ú Ñ¨Å∞Hõ‰õÄ_»^Œ∞.

10.(h á⁄~°∞QÆ∞"åx^ŒQÆ∞ ^Õx<≥·##∞ K«∂z) PtOѨ‰õÄ_»^Œ∞.

eHõ~°˚ãπ Ü≥ÚHõ¯ K«\ÏìʼnõΩ J~Ú^Œ∞ =O^ŒÅ ã¨O=`«û~åʼnõΩ =ÚO^Œ∞QÍ#∞, ~À=ÚÜ≥ÚHõ¯ Ѩ<≥flO_»∞ ѨÅHõʼnõΩ "≥ÜÕ∞ºO_»¡ =ÚO^Œ∞QÍ#∞, ã‘<å~Ú#∞O_ç J#∞„QÆÇ≤ÏOѨ

|_ç# QÆOcè~°"≥∞ÿ# K«@ìq∞k. D Ѩk P[˝Å∞ ~ÚOHÍ q=iOѨ|_ç, ™êOѶ‘∞Hõ ã¨O|O^èŒ

"≥∞ÿ#, „H˜Ü«∂ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# K«\ÏìÖ’¡xH˜ qã¨ÎiOK«|_®¤~Ú.

2. *ÏfÜ«∞ Ü«∂[Hõ`«fiO. – Ñ≤`«~°∞Å HÍÅOÖ’ ‰õΩ@∞O| Ü«∞[=∂#∞_»∞

Ü«∂[‰õΩ_»∞QÍ =º=ǨÏiOKå_»∞. x~°æ=∞=Ú `«~°∞"å`«, *Ïu Ü«∂=`«∞ΠѨiâ◊√^Œú"≥∞ÿ#kQÍ ZOK«|_ç#ѨC_»∞, "åiÖ’ `˘e K«∂Å∞Öˇ·`Õ =∞s Z‰õΩ¯=QÍ ZOK«|_®¤~°∞ (x~°æ=∞. 13:2, 11–15). `«~°∞"å`« `˘e K«∂Å∞ʼnõΩ =∂~°∞QÍ ÖËgÜ«∞ QÀ„`«O „Ѩ`ÕºH˜OK«|_çOk (ã¨OMϺ. 3:5–13). JǨÏ~À#∞ ‰õΩ@∞Oa‰õΩÅ∞ Ü«∂[Hõ ^èŒ~°‡O [iyOK«_®xH˜ xÜ«∞q∞OK«|_®¤~°∞. JǨÏ~À#∞ `å<Õ, J`«x `«~°∞"å`« *˺+¨ª ‰õΩ=∂~°∞_»∞ D Ü«∂[Hõ „Hõ=∞=ÚÖ’, Ü«¸^• [<åOQÆOÖ’x J`«∞º#fl`« ™ê÷#"≥∞ÿ# „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩ_»∞QÍ xÜ«∞q∞OK«|_®¤_»∞.

3. *ÏfÜ«∞ ѨO_»∞QÆÅ∞. – =¸_»∞ ã¨O=`«û~°Ñ¨Ù ѨO_»∞QÆÅ∞<åfl~Ú. "åi *ÏfÜ«∞ K«i„`«Ö’ „áê=ÚYº"≥∞ÿ# ã¨OѶ¨∞@#ʼnõΩ Jq *Ï˝Ñ¨HÍ~°÷ ã¨∂K«#Å∞ XHõ^•x"≥O@ =∞i

Ü≥ÚHõ\˜ =K«∞Û HÀ`« HÍÅѨ٠^Œâ◊Å##∞ã¨iOz P ѨO_»∞QÆ L`«û= HÍÖÏÅ∞ xÜ«∞q∞OѨ |_®¤~Ú.

Z. Ѩ™ê¯, ÖËHõ ѨÙeÜ«∞x ~˘>ˇìŠѨO_»∞QÆ, Jc|∞ <≥Å 14–21Å =∞^茺 (=∞# U„Ñ≤Öò P~°OÉèíOÖ’) =KÕÛk x~°æ=∞=Ú Ü≥ÚHõ¯ ~å„u ™ê÷Ñ≤OѨ|_ç, ÉÏxã¨`«fiO#∞O_ç q_çÑ≤OѨ|_ç# ^•xH˜ *Ï˝Ñ¨HÍ~°÷OQÍ [~°∞Ѩ|_»∞`«∞Ok, HÀ`« HÍÅѨ٠P~°OÉèí=ÚQÍ ‰õÄ_® Jk [~°∞Ѩ|_»∞`«∞Ok. WO^Œ∞Ö’ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ#k Ѩ™ê¯ Q˘„Ô~Ñ≤Å¡#∞ ѨÙeÜ«∞x ~˘>ˇìÅ`À#∞ KÕ^Œ∞ ‰õÄ~°Å`À#∞ u#_»O, ѨO_ç# ^è•#ºÑ¨Ù Ѩ##∞ ѨO@#∞ ^ŒÜ«∞KÕã≤# ^Õ=ÙxH˜ Hõ$`«[˝`« ã¨∂K«#QÍ JÖÏ¡_çOK«_»O.

a. "å~°=ÚŠѨO_»∞QÆ ÖËHõ ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î. – Wk Ѩ™ê¯ ѨO_»∞QÆ `«~°∞"å`« UÉèˇ· k<åʼnõΩ =ã¨∞ÎOk. ^è•#ºÑ¨Ù HÀ`«‰õΩ =ÚyOѨÙQÍ D ѨO_»∞QÆ [~°∞Ѩ|_»∞`«∞Ok. Ѩ™ê¯

ѨO_»∞QƉõΩ UÉèˇ· k<åʼnõΩ ^èŒ~°‡âß„ã¨Îq∞Ü«∞º|_ç#O^Œ∞#, "≥#∞Hõ =zÛ# Ü«¸^Œ∞Å∞ ^èŒ~°‡âß„ã¨ÎO

~Ú=fi|_ç# ^•xH˜ *Ï˝Ñ¨HÍ~°÷OQÍ nx<åK«iOKÕ"å~°∞. HÍÅÛ|_ç# (~˘>ˇì =ÚHõ¯Å#∞)

JѨÊ=ÚÅ ~°∂Ѩ=ÚÖ’ „Ѩ^äŒ=∞ Ѷ¨Å=ÚÅ #iÊOK«_»O =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# =ÚYº PK«~°}Ü≥ÿ∞Ü«ÚO@∞Ok.

ã≤. Ѩ~°‚âßÅŠѨO_»∞QÆ, ÖËHõ Ѷ¨Å ã¨O„QÆǨÏ=ÚŠѨO_»∞QÆ. – Wk U_»= <≥ŠѨk¿ÇÏ#= k#=Ú#∞O_ç, W~°"≥· Ô~O_»= k#O=~°‰õΩ PK«iOѨ|_»∞`«∞Ok. Jk ѨO@ – WÅ∞¡ =O\˜k. Ѷ¨Å ã¨O„QÆǨÏ=ÚÅ#∞ PK«iOK«_»O. Jk Ü«¸^Œ∞Å∞ Hõ$`«[˝`«Å∞ K≥e¡OK«_»O. #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ "å~°∞ QÆ∞_®~åÅÖ’ x=ã≤Oz# ^•xH˜ *Ï˝Ñ¨HÍ~°÷OQÍ, XHõ "å~°O ~ÀAÅ áê@∞ "å~°∞ H˘=∞‡Å`À xi‡OK«|_ç# `å`å¯eHõѨ٠áêHõÖ’ LO\Ï~°∞.

4. *ÏfÜ«∞ QÆ∞_®~°O. – ã‘<å~ÚÖ’ L#fl ã¨O=`«û~°O QÆ∞_®~°=Ú Hõ@ì|_çOk.

Jk "≥∂ã≤H˘x "≥à◊¡QÆÅ ^Õ"åÅÜ«∞O, Ѩk¿ÇÏ#∞‰õΩ #ÅÉèˇ·Ü«∞~Ú^Œ∞ J_»∞QÆ∞Å∞. ''Ѩiâ◊√^Œú

ã¨÷Å=Ú—— Ѩk¿ÇÏ#∞‰õΩ =ÚÃѶ· J_»∞QÆ∞Å∞, ã¨=ÚYѨ٠~˘>ˇìÅ |Å¡, U_»∞ „Ѩq∞^ŒÅ∞O_Õ nѨ

ã¨ÎOÉèí=Ú, JO`å |OQÍ~°O`À LO\Ï~Ú. ''Ju Ѩiâ◊√^Œú ã¨÷ÅO,—— Ѩk¿ÇÏ#∞ J_»∞QÆ∞Å

K«KÒÛùHõ"≥∞ÿ#k. JO^Œ∞Ö’ ™ê=∂„y ã¨∞=~°‚ ^èŒ∂áêiÎÜ«Ú, JO`«@#∞ |OQÍ~°∞ ˆ~‰õΩÅ`À

`åѨ|_ç# x|O^èŒ# =∞O^Œã¨=ÚO_≥#∞. P =∞O^Œã¨OÖ’ =∞<åflQÆÅ |OQÍ~°∞ áê„`«Ü«Ú, zQÆ∞iOz# JǨÏ~À#∞ KÕuHõ„~°Ü«Ú, x|O^èŒ# ѨÅHõÅ∞#∞ LO_≥#∞. Ju Ѩiâ◊√^Œú

ã¨÷Å=ÚÖ’xH˜ Z=_»∂ "≥à◊¡‰õÄ_»^Œ∞. J~Ú`Õ „Ѩ^è•#Ü«∂[‰õΩ_»∞ XHõ¯_Õ ã¨O=`«û~°=Ú#‰õΩ

XHõ¯™êi „Ѩ[Å áêѨ=ÚÅ H˘~°‰õΩ ã¨O=`«û~°Ñ¨Ù „áêÜ«∞tÛ`«Î=Ú KÕÜ«Ú k#=Ú#

(~°HõÎ=Ú`À) JO^Œ∞Ö’ „Ѩ"Õt™êÎ_»∞. "≥Å∞Ѩ@ „áêOQÆ}=ÚÖ’, ^ŒÇ¨Ï#|e #iÊOK«∞

|eÑ‘~î°=Ú, QÆOQÍà◊=Ú ÃÑ@ì|_ç LO\Ï~Ú. J~°}º „Ѩܫ∂}=ÚÅÖ’ „Ѩ`«ºHõ∆ QÆ∞_®~åxfl

"≥∂ã≤H˘x "≥à◊√¡`«∂ LO_Õ"å~°∞. J@∞ `«~°∞"å`«, ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ ^Õ"åÅÜ«∞O Hõ@ì|_Õ=~°‰õΩ ~°=∂~°q∞ <åÅ∞æ=O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ +≤֒ǨïÖ’ LOK«|_ç *ÏfÜ«∞ P~å^èŒ#‰õΩ ™ê÷#OQÍ LO_çáÈ~ÚOk.

5. *ÏfÜ«∞ |Å∞Å∞. – ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ P~å^èŒ#‰õΩ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# ÅHõ∆}O |Å∞Å #iÊOK«_»O. Jq [O`«∞ |Å∞Å∞ HÍ=K«∞Û ÖËHõ Ѷ¨Å=ÚÅ J~°Ê}Å∞ HÍ=K«∞Û. [O`«∞ |Å∞ÅÖ’ =¸_»∞ `«~°QÆ`«∞Å∞<åfl~Ú.

Z. ^ŒÇ¨Ï# |Å∞Å∞. – Wq J#∞k#O L^ŒÜ«∞, ™êÜ«∞OHÍÖÏÅ∞ JiÊOK«|_»∞`«∂ LO\Ï~Ú† ^Õ=ÙxH˜ ѨÓ~°‚"≥∞ÿ# ã¨=∞~°Ê} J#_®xH˜ QÆ∞~°∞ÎQÍ Jq ã¨OѨÓiÎQÍ ^ŒÇ≤ÏOѨ|_»`å~Ú.

a. ã¨=∂^è•# |Å∞Å∞ (J~°Ê}Å∞). – D |e JiÊOKÕ"å_»∞ `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞ qO^Œ∞‰õΩ PǨfixOK«∞H˘<ÕÖÏ H˘xfl ÉèÏQÍÅ∞ ZuÎÃÑ@ì|_»_»O J<Õk D |Å∞Å ã¨fiÉèÏ="≥∞ÿ Ü«ÚO@∞Ok. ^Õ=Ùx`À ã¨Ç¨Ï"åã¨=Ú, ã¨O|O^èŒ=Ú HõeyÜ«ÚO_»_»O J<Õ"å\˜x =ºHõÎ

Ѩ~°K«_®xH˜ L^ÕÌtOѨ|_»`å~Ú, H˘xfl™ê~°∞¡ ~Úq JkèHõ ã¨OYºÖ’ JiÊOK«|_»`å~Ú. ã≤. áêѨ ѨiǨ~å~°÷|e. – Wq =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ#q HÍ=K«∞Û ÖËHõ *ÏfÜ«∞"≥∞ÿ#q HÍ=K«∞Û. Jk U ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’<≥·<å, D |e XHõ |e Ѩâ◊√=Ù<Õ HõeyÜ«ÚO@∞Ok. XHõ ÉèÏQÆ=Ú |eÑ‘~î°O g∞^Œ ^ŒÇ≤ÏOK«|_»∞`«∞Ok† XHõ ÉèÏQÆ=Ú Ü«∂[‰õΩÅ∞ u#=Åã≤Ü«ÚO@∞Ok, J~Ú`Õ Jk U áê„`«Ö’ =O_»|_»∞`«∞O^À P áê„`« J@∞ Ñ≤=∞‡@, ֒ǨÏ=Ú^≥·`Õ â◊√„Éèí=ÚQÍ Hõ_»QÍe =∞\˜ì^≥·`Õ Ñ¨QÆÅ Q˘\Ïìe. ^•x JO`«iO„kÜ«∞=ÚÅ∞ =ÔQ·~åÅ#∞ ta~°=Ú "≥Å∞Ѩ@ ^ŒÇ≤ÏOѨ|_®e. áêѨ=Ú Ü≥ÚHõ¯ JѨq„`«`«#∞ QÆ∂iÛ# áê~î°O =∞#ã¨∞ûÖ’ =Ú„kOK«_®xH˜ QÍ#∞ áêѨ ѨiǨ~å~°÷ |eÜ≥ÚHõ¯ PK«~°} L^ÕÌtOѨ|_ç#@∞ìOk.

6. *ÏfÜ«∞ „Éèí+¨ª`«fi=Ú. – ã‘<å~Ú H˘O_» kQÆ∞= ÉèÏQÆOÖ’<Õ *ÏfÜ«∞ x|O^èŒ# Ju„Hõq∞OK«|_çOk. H˘O_»g∞^Œ#∞#fl "≥∂¿+ "åi =∞^茺 ÖËHõáÈ=_»O`À `«=∞‰õΩ =ÚO^Œ∞

#_»=_®xH˜ ^Õ=`«Å∞ HÍ"åÅx [#∞Å∞ J_çQÍ~°∞. JǨÏ~À#∞ "åiH˜ Ö’|_®¤_»∞.

SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«ÚÅ∞ H˘eKÕ ^Œ∂_»#∞ J#∞ã¨iOz, W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ q„QÆÇ¨Ï ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#

ѨO_»∞QÆ [~°∞ѨىõΩ<åfl~°∞. Jk Ô~O_»= P[˝‰õΩ <ÕÔ~·# Ju„Hõ=∞=Ú. "≥∂¿+ ~åu ѨÅHõÅ`À

~å<Õ =KåÛ_»∞. P x|O^èŒ##∞ "å~°∞ ÉèíOQÆ=Ú KÕÜ«∞QÍ Jk „"åÜ«∞|_ç# ѨÅHõÅ#∞

J`«_»∞ ѨQÆ∞ÅQ˘\Ïì_»∞. J`«x q*Ï˝Ñ¨# ^•fi~å [#∞Å∞ ѨÙ#~°∞^ŒúiOѨ|_®¤~°∞, J~Ú<å

P <Õ~åxH˜ tHõ∆QÍ =¸_»∞ "ÕÅ=∞Ok ‰õÄÖË=~°‰õΩ ѨÙ#~°∞^Œú~°} [~°∞QÆÖË^Œ∞. J@∞ Ñ≤=∞‡@ x|O^èŒ# ã¨i „H˘`«ÎkQÍ KÕÜ«∞|_çOk, „H˘`«Î ѨÅHõÅ∞ ã≤^ŒúѨ~°K«|_®¤~Ú.

III. ã‘<å~Ú#∞O_ç HÍ^Õ+¨µ=~°‰õΩ.

1. [<åÉèÏ ÖˇHõ¯Å∞. – ã‘<å~ÚÖ’ q_çk =ÚyOK«Hõ =ÚO^Œ∞, QÀ„`«=ÚÅ [<åÉèÏ ÖˇHõ¯Å∞ fÜ«∞|_®¤~Ú. =ÚÃѶ· Zxq∞k ã¨O=`«û~åÅ `«~°∞"å`«, „Ѩܫ∂}ÏÅ∞ =ÚyÜ«∞Hõ =Ú#∞Ѩ٠Ô~O_»=™êi [<åÉèÏ ÖˇHõ¯Å∞ fÜ«∞|_®¤~Ú. Ô~O_»∞ ™ê~°∞¡ fÜ«∞|_ç# D [<åÉèÏ ÖˇHõ¯Ö=Å# ã¨OMϺHÍO_®xH˜ P ¿Ñ~°∞ =zÛOk.

2. HÍ^Õ+¨µ‰õΩ ™êy áÈ=_»O. – ã‘<å~Ú#∞O_ç, x~°æ=∞=Ú `«~°∞"å`« XHõ

ã¨O=`«û~åxH˜, Hõ<å#∞‰õΩ ^ŒHõ∆}Ѩ٠H˘ã¨#∞#fl HÍ^Õ+¨µ‰õΩ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ KÕ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. =∂~°æO JÅã¨@ HõeyOKÕ Z_®iÖ’ LOk. @ÉË~å =^ŒÌ, Z‰õΩ¯=QÍ ã¨}˜y, JyflKÕ ^ŒÇ≤ÏOK«|_®¤~°∞. „Ѩܫ∂}O uiy H˘#™êyOK«Hõ=ÚO^Œ∞, `«=Ú‡#∞ "≥O|_çOz# q∞„t`« [#=ÚKÕ „¿Ñˆ~Ñ≤OK«|_ç, W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ =∞<åfl#∞ Jã¨Ç≤ϺOK«∞‰õΩ<åfl~°∞, SQÆ∞ѨÙÎ Éè’[<åxfl HÀ~å~°∞. Ѩӈ~_»∞ Ñ≤@ìÅ∞ JѨiq∞`«OQÍ Ñ¨OѨ|_®¤~Ú† ^•x`À áê@∞ `≥QÆ∞Å∞ ‰õÄ_® =zÛOk, [# ã¨=¸Ç¨Å∞ #tOzáÈÜ«∂~°∞. @ÉË~å q_çk H˜„É’`«∞ ǨÏ`å"å Jx Ñ≤Å∞=|_çOk (=∞$QÆ"åOKè« ã¨=∂^èŒ∞Å∞). P „Ѩܫ∂}OÖ’ ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# =∞~˘Hõ

ã¨OѶ¨∞@# q∞~åº=Ú JǨÏ~À#∞Å „^ÀǨÏO. q∞~åº=Ú ‰õΩ+¨µì`À "≥Ú`«Î|_ç "≥∂¿+ q*Ï˝Ñ¨# KÕÜ«∞QÍ ã¨fiã¨÷Ѩ~°K«|_çOk.

3. qâßfiã¨=Ú q_çáÈ=_»O. – HÍ^Õ+¨µ#∞O_ç "åQÍÌ# Éèí∂q∞x "ÕQÆ∞ K«∂_»_®xH˜

Ѩxfl^ŒÌ~°∞ =∞#∞+¨µºÅ∞ ѨOѨ|_®¤~°∞. UHÍaè„áêÜ«∞OQÍ "å~°O^Œ~°∞ P ^Õâßxfl á⁄y_®~°∞, ^•x ™ê~°=O`«"≥∞ÿ# ã≤÷uH˜ ~°∞A=ÙQÍ H˘xfl ѨO_»¡#∞ ‰õÄ_® `≥KåÛ~°∞. J~Ú`Õ Ü≥∞Ǩϟ+¨µ=, HÍÖË|∞Å∞ `«Ñ¨Ê q∞ye# "å~°O^Œ~°∞ ^•xfl [~ÚOK«∞`å=∞<Õ xsHõ∆} ÖË^Œx K≥áêÊ~°∞.

^•x`À "åi *ÏfÜ«∞ qâßfiã¨=Ú XHõ¯™êi ‰õÄeáÈ~ÚOk. =∞~˘Hõ <åÜ«∞‰õΩx Z#∞flH˘x uiy SQÆ∞ѨÙΉõΩ "≥à◊¡^•=∞x "å~°∞ „ѨuáêkOKå~°∞. "åix ^è≥·~°ºÑ¨~°K«_®xH˜ ѨÓ#∞‰õΩ#fl

Ü≥∞Ǩϟ+¨µ=, HÍÖË|∞Å∞ ~åà◊¡`À H˘@ì|_»‰õΩO_» H˘kÌÖ’ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. `«~°K«∞QÍ "åi qâßfiã¨=Ú |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ K«eOK«∞`«∂ LO_ç<å† "åQÍÌ# Éèí∂q∞#∞O_ç "å~°∞ ~ÚO`«‰õΩ

=ÚO^Œ∞ "≥#∞Hõ‰õΩ uiy#"å~°∞ HÍ~°∞† "åi =ÚMÏÅ∞ ÉÏx㨠QÆ$ǨÏO"≥·Ñ¨Ù xeÑ≤#"å~°∞ HÍ~°∞. Jk qâßfiã¨=Ú Ü≥ÚHõ¯ tY~å„QÆO (ÃÇÏ„c. 3:19). Jqâßfiã¨∞Öˇ·# P `«~°=Ú"å~°∞

=ÚÃѶ· Zxq∞k ã¨O=`«û~åÅáê@∞ u~°∞QÆ∞`«∂ LO_»=Åã≤OkQÍ qkèOK«|_®¤~°∞† XHõx

"≥O@ =∞~˘Hõx Z=ÚHõÅ∞ J~°}ºOÖ’ pH˜ áÈÜÕ∞=~°‰õΩ. HÍÖË|∞, Ü≥∞Ǩϟ+¨µ=Å∞ =∂„`«"Õ∞

Hõ<å#∞Ö’ „Ѩ"ÕtOKÕÖÏ „|uHÍ~°∞. D =ÚÃѶ· Zxq∞k ã¨O=`«û~åÅ∞ ^•^•Ñ¨ÙQÍ MÏmÜÕ∞. ã¨Éσ`«∞#∞ Ju„Hõq∞Oz# "åxH˜ qkèOѨ|_ç# tHõ∆, HÀ~åǨï, ^•`å=Ú, Ja~å=ÚÅ

u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞, JǨÏ~À#∞ Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ^è•# Ü«∂[Hõ`«fiѨ٠JkèHÍ~°=Ú zQÆ∞iOz# J`«x

KÕu Hõ„~°KÕ ã≤÷~°Ñ¨~°K«|_»_»O, J<Õq D HÍÅOÖ’x ã¨OÉèí"åÅ∞. ^•x =ÚyOѨÙÖ’

Hõ<å#∞‰õΩ "≥à◊¡_®xH˜ uiy W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ HÍ^Õ+¨µ‰õΩ KÕ~°∞‰õΩO\Ï~°∞.

IVV. HÍ^Õ+¨µ#∞O_ç Ü≥Ú~åÌ#∞ =^ŒÌ‰õΩ.

Ô~O_»=™êi HÍ^Õ+¨µÖ’ L#flѨC_»∞, |O_»#∞ Ô~O_»∞=∂~°∞¡ H˘\˜ì "≥∂¿+ JǨÏ~À#∞Å∞

áêѨO KÕã≤#O^Œ∞# "åQÍÌ# Éèí∂q∞Ö’xH˜ "≥à◊¡ J#∞=∞u á⁄O^ŒHõ áÈÜ«∂~°∞. JHõ¯_»

q∞~åº=Ú =∞$u<˘O^Œ∞`«∞Ok. Uâß=Ù ã¨O`«u"åÔ~·# Z^Àg∞Ü«ÚÅ∞ "åi Éèí∂

ÉèÏQÆOÖ’#∞O_ç "≥à◊¡_®xH˜ J#∞=∞uOK«#O^Œ∞#, W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ uiy "≥o¡, Z„~°

ã¨=Ú„^Œ=Ú Ü≥ÚHõ¯ ^ŒHõ∆}Ѩ٠H˘##∞ `å‰õΩ`å~°∞. =∂~°æOÖ’ JǨÏ~À#∞ K«xáÈ~Ú, Ǩϟ~°∞

Ѩ~°fi`«=Ú<˘^ŒÌ áêuÃÑ@ì|_»`å_»∞. „H˘`«ÎQÍ L`«Ê#fl"≥∞ÿ# Jqâßfiã¨=Ú=Å# `åѨHõ~°"≥∞ÿ#

ã¨~°ÊѨ٠`≥QÆ∞Å∞ P~°OÉèí=∞~ÚºOk. „H©ã¨∞Î HõÅfiiÖ’ Z`«Î|_ç# ^•xH˜ áÈeHõQÍ, "å~°∞

ã¨fiã¨÷`«<˘O^Œ_®xH˜ "≥∂¿+ ~Ú`«Î_ç ã¨~åÊxfl "åi =∞^茺 xÅ∞ѨÙ`å_»∞. Ü≥Ú~åÌ#∞‰õΩ

`«∂~°∞Ê##∞#fl J"≥∂sÜ«ÚÅ |e+¨µìÖˇ·# FQÆ∞, ã‘Ǩϟ##∞ ~Ú^ŒÌ~°∞ ~åAÅ#∞ [~Ú™êÎ~°∞.

~°∂ÉË#∞, QÍ^Œ∞, =∞#¿+¬ Ü≥ÚHõ¯ J~°ú QÀ„`«=Ú P Éèí∂ ÉèÏQÆOÖ’ ã≤÷~°Ñ¨_»`å~°∞.

W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ q[Ü«∞ Ü«∂„`«Å q+¨Ü«∞"≥∞ÿ cèue¡# "≥∂Ü«∂|∞ ~åA "åix

â◊Ñ≤OK«∞#@∞¡ ¿Ñ~°∞QÍOz# n~°… ^Œi≈Ü«∞QÆ∞ aÖÏ=Ú‰õΩ ÅOK«q∞™êÎ_»∞. `«# âßѨ=ÚÅ∞

„Ѩu ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ J`«x ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^Œ n"≥#Å∞QÍ<Õ LK«ÛiOѨ|_®¤~Ú. „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ

J`«_»∞ ^Õxx KÕÜ«∞*ÏÅHõ áÈÜ≥∞<À, Ѩ~ÀHõ∆OQÍ KÕÜ«∞QÆeQÍ_»∞. "≥∂Ü«∂|∞ „ã‘ÎÅ`À W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ áêѨ=Ú KÕ¿ãÖÏ HõeÊOKå_»∞. ^•xH˜ tHõ∆QÍ Ñ¨OѨ|_ç# `≥QÆ∞Å∞ =Å# "ÕÅH˘Åk =∞Ok ^Õ=Ùx „Ѩ[Å∞ ã¨OǨÏiOѨ|_®¤~°∞. Ѷ¨Å â◊¥#º=∞~Ú# Z_®i Ü≥ÚHõ¯ JáêÜ«∞=ÚÅ`À áê@∞, XHõ "≥·Ñ¨Ù ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# â◊„`«∞=ÙÅ∞ =∞~À"≥·Ñ¨Ù "åi ™⁄O`« qâßfiã¨=Ú J<Õ "å\˜KÕ`« Ü≥Ú~åÌ#∞‰õΩ „ѨHõ¯<Õ `«∂~°∞Ê ÉèÏQÍ<å W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞

=∞lb "Õâß~°∞. kfifÜ≥∂Ѩ^Õâ◊HÍO_»OÖ’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO`À ‰õÄ_ç# ã¨O^Õâßxfl g_À¯Å∞

„Ѩã¨OQÆOQÍ "≥∂¿+ „Ѩã¨OyOKå_»∞. =∞$`« ã¨=Ú„^•xH˜ `«∂~°∞Ê kâ◊QÍ Ñ≤™êæ H˘O_»Ü≥ÚHõ¯

tY~å„QÆ=Ú#∞O_ç "åQÍÌ# Éèí∂q∞Ü≥ÚHõ¯ ^Œ~°≈#O J`«xH˜=fi|_çOk. JHõ¯_» J`«_»∞ =∞$u<˘Ok `≥eÜ«∞|_»x ã¨=∂kèÖ’ áêuÃÑ@ì|_»`å_»∞. J`«x Ѩx [iyOK«|_çOk. J`«_»∞ `«# „Ѩ[Å#∞ q"≥∂zOKå_»∞, ÉÏx㨠=Oâ◊O#∞O_ç „Hõ=∞Ѩ~°K«|_ç# ^Õâ◊OQÍ ~°∂á⁄OkOKå_»∞, "åQÍÌ# Éèí∂q∞Ü≥ÚHõ¯ QÆ∞=∞‡=ÚÅ ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~åÛ_»∞. `«# Ѩxx `«# rq`åxfl HõeÑ≤ J`«_»∞ „H˜O^Œ ÃÑ\Ïì_»∞.

ã¨∂K«#Å∞ 1"≥∂¿+ H©~°Î#‰õΩ#∞, ÃÑO@∂~°∞ Ü≥ÚHõ¯ Ѩ^•ºxH˜x =∞^茺QÆÅ `å~°`«=∂ºxH˜ y|ƒ<£ Ü≥ÚHõ¯ ''"≥∂¿+ Ü«ÚQÆ=Ú—— ¿Ñr 62#∞ ã¨O„ѨkOK«∞. 2D J~°}ϺÅÖ’ „Ѩܫ∂}O Ü≥ÚHõ¯ q=~åÅ H˘~°‰õΩ, ÔQ~ÚH© Ü≥ÚHõ¯ ''ɡ·aÅ∞`À QÆO@Å∞,—— Vol. II , ¿ÑrÅ∞ 200, 201, 210, 211 K«∂_»∞. 3See “Hours With the Bible,” Vol. II., pp. 251-253, 261-264.

Ü«∂HÀ|∞ Ü≥ÚHõ¯ 12 =∞Ok

‰õΩ=∂~°∞Å∞

ÖËÜ«∂ ‰õΩ=∂~°∞Å∞

1.~°∂ÉË#∞

2.+≤"≥∂º#∞

3.ÖËg

4.Ü«¸^•

5.Wâß≈MÏ~°∞

6.*ˇ|∂Å∂#∞

(ÖËÜ«∂ ^•ã≤Ü≥ÿ∞#) lÖÏÊù ‰õΩ=∂~°∞Å∞

7.QÍ^Œ∞

8.P¿+~°∞

(~å¿ÇÏÅ∞ ^•ã≤Ü≥ÿ∞#) aÖÏ› ‰õΩ=∂~°∞Å∞

9.^•#∞

10.#á¶êÎe

~å¿ÇÏÅ∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞

11.Ü≥∂¿ãѨÙ

12.ɡ<åºg∞#∞

W„âßÜÕ∞Å∞ 12 QÀ„`«=ÚÅ∞

1.~°∂ÉË#∞

2.+≤"≥∂º#∞ (Éèí∂q∞ qÉèÏyOѨ|_ç#ѨC_»∞ –P„Hõ=∞} `«~°∞"å`« ÖËgÜ«ÚʼnõΩ ÉèÏQÆq∞Ü«∞º|_»ÖË^Œ∞ ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ Ü«∂[‰õΩʼnõΩ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞.)

3.Ü«¸^•

4.Wâß≈MÏ~°∞

5.*ˇ|∂Å∂#∞

6.QÍ^Œ∞

7.P¿+~°∞

8.^•#∞

9.#á¶êÎe

10.Z„á¶ê~Ú=Ú*

11.=∞#¿+¬*

(*W^ŒÌ~°∞ QÀ„`«Hõ~°ÎÖË ZO^Œ∞HõO>Ë

"åi^ŒÌ~°∞ Ü≥∂¿ãѨ٠‰õΩ=∂~°∞Å∞. "å~°∞ Ü«∂HÀ|∞KÕ ^Œ`«∞Î fã≤HÀ|_®¤~°∞.)

12.ɡ<åºg∞#∞

Ü«Ú^Œú q[Ü«∞=ÚÅ HÍÅ=Ú

Ü≥Ú~åÌ#∞#∞ ^•\˜#k "≥Ú^ŒÅ∞H˘x Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= =∞~°}=Ú=~°‰õΩ, H©„.ѨÓ. 1451–1400 (Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= 1–24)

I. Ü≥Ú~åÌ#∞ ^•i.

1. „H˘`«Î <åÜ«∞‰õΩ_»∞. – Ü≥Ú~åÌ#∞ `«∂~°∞Ê f~å# W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ kyÜ«ÚO_»QÍ, "≥∂¿+ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ#∞ q_çz"≥àÏ¡_»∞. FQÆ∞, ã‘Ǩϟ#∞ÅÃÑ· q[Ü«∞=Ú #kH˜ `«∂~°∞Ê "≥·Ñ¨Ù##∞#fl Ñ‘~î°Éèí∂q∞x ã¨OáêkOzOk. Hõ<å#∞ ã¨iQÍ #kH˜ ѨtÛ=∞ "≥·Ñ¨Ù##∞#flk. Ѩ~°fi`«=∞Ü«∞"≥∞ÿ# ^Õâ◊=Ú „áêHÍ~°=ÚÅ∞QÆŠѨ@ì}=ÚÅÖ’ Ü«Ú^Œú „Ñ≤Ü«ÚÖˇ·# [#∞Å`À xOѨ|_ç#k Hõ<å#∞. "åi Ü≥∞^Œ∞@ LOK«|_ç#k `ÕeÔH·#k HÍ^Œ∞. Q˘Ñ¨Ê Ü«ÚQÍʼnõΩ

Q˘Ñ¨Ê"å~°∞ HÍ"åe. W„âßÜÕ∞bÜ«ÚʼnõΩ Ô~O_»= "≥∂¿+ =∞Ô~#fl_»∂ ÖË_»∞. „H˘`«Î ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ „H˘`«Î"åix PǨfix™ÈÎOk. q_çÑ≤OK«_®xH˜, W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ#∞ „Hõ=∞|^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜ "≥∂¿+‰õΩ `«~°∞}q∞zÛ# ^Õ=Ù_Õ, [~ÚOK«_®xH˜x ™ê÷=~åÅ∞ U~°Ê~°K«_®xH˜x Ü≥∞Ǩϟ+¨µ=‰õΩ J=HÍâ◊q∞KåÛ_»∞.

2. Ü≥Ú~åÌ#∞ qÉèÏyOѨ|_çOk. – "≥#∞Hõ |Å"≥∞ÿ# â◊„`«∞=Ù XuÎ_ç KÕã¨∂Î LO_»QÍ, W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ Z„~° ã¨=Ú„^Œ=Ú =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~°∞. |Å"≥∞ÿ# â◊„`«∞=Ù <≥^Œ∞~˘¯<Õ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ "å~°∞ Ü≥Ú~åÌ#∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ KÕ~å~°∞. JHõ¯_», ã¨=Ú„^Œ=Ú =^ŒÌ `«=∞ ^Õ=ÙxÜ«∞O^Œ∞#∞, `«=∞ <åÜ«∞‰õΩxÜ«∞O^Œ∞#∞ qâßfiã¨=Ú á⁄OQÆ∞#@∞¡ qâı+¨"≥∞ÿ# J^Œ∞ƒù`«O [iyOk. Jk HÀ`«HÍÅO. Öˇ|<å#∞ Ѩ~°fi`«O g∞^Œ Hõiy =KÕÛ Ç≤Ï=∞ „Ѩ"åǨÏ=Ú=Å#

Ü≥Ú~åÌ#∞ kQÆ∞= Éèí∂=ÚÅ∞ =~°^Œ`À xOѨ|_»`å~Ú. JHõ¯_» É’@∞¡QÍx, „a_ç˚Å∞QÍx

ÖË=Ù. J~Ú`Õ Ñ¨iâ◊√^Œú"≥∞ÿ# =∞O^Œã¨=Ú "≥∂Ü«Ú Ü«∂[‰õΩÅ áê^•Å∞ #k JOK«∞#‰õΩ

`«QÆÅQÍ<Õ, hà◊√¡ qÉèÏyOK«|_®¤~Ú, W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ MÏm^≥·# #k „Ѩ"åǨÏѨ٠=∂~åæ#

#_çzáÈÜ«∂~°∞. P ~å„u "å~°∞ |㨠KÕã≤# ã¨÷Å=ÚÖ’ Ô~O_»∞ *Ï˝Ñ¨HÍ~°÷ ~åà◊¡ zǨÏfl=ÚÅ#∞

xÅɡ\Ïì~°∞. #k „Ѩ"åǨÏѨ٠=∂~°æ=Ú# XHõ\˜Ü«¸, yÖÏæÅ∞Ö’ =∞i Ü≥ÚHõ\˜Ü«¸

LOK«|_≥#∞.

3. yÖÏæÅ∞Ö’ q_çk. – „Ѩܫ∂} HÍÅ=ÚÖ’ =^Œe"Õã≤# ã¨∞#flu J<Õ HÍ~°º„Hõ=∞O

ã¨i „H˘`«ÎkQÍ KÕÜ«∞|_çOk. "åi Jqâßfiã¨=Ú=Å¡ Hõey# xO^Œ, ^•x tH∆Íqkè `˘ÅyOѨ|_ç#O^Œ∞# yÖÏæÅ∞ J<Õ ¿Ñ~°∞ =zÛOk. x~°æ=∞Ѩ٠~å„u=Öˇ<Õ WHõ¯_» ‰õÄ_®

Ѩ™ê¯ =∞~À™êi PK«iOK«|_çOk. JѨC_»∞ ã¨OǨ~° ^Œ∂`« „Ѩã¨#fl`« SQÆ∞ѨÙÎ ^Õâ◊OÖ’

#∞Oz ^•\˜áÈ~Ú#ѨC_»∞ JHõ¯_» [#∞Å∞ ÉèíÜ«∞cè`«∞Å∞ K≥O^•~°∞† WѨC_»∞ Hõ<åhÜ«ÚÅ∞ Ü≥∞iHÀ QÀ_»Å "≥#∞Hõ ÉèíÜ«∞HõOÑ≤`«∞Öˇ· „‰õΩOyáÈ`«∞<åfl~°∞. WHõ¯_» =∞<åfl‰õÄ_» xez áÈ~ÚOk† WHõ¯_»QÍx, ÖË^• ÉË`ÕÅ∞‰õΩ ã¨g∞áê##∞#fl =∞iÜ≥ÚHõ yÖÏæÅ∞ =^ŒÌ HÍx, Hõ<å#∞ [~ÚOѨ|_ç "åi=∞^茺 ѨOÑ≤}©Å∞ "Õã≤H˘<Õ=~°‰õΩ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ `«=∞ ta~åÅ#∞ xÅ∞ѨىõΩ<åfl~°∞.

II. Ü≥∞iHÀ#∞ ™êfinè#=Ú KÕã≤H˘#_»O. Ü≥Ú~åÌ#∞#∞ ^•@Hõ =Ú#∞¿Ñ, â◊„`«∞=ÙÅ ^Œ∞~°æ=ÚÅ#∞ "ÕQÆ∞ K«∂_»_®xH˜ Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= QÆ∂_è®Kå~°∞Å#∞ ѨOáê_»∞. ^Õ=Ùx „Ѩ[Å Ü≥ÚHõ¯ Éèíq+¨º`ü q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ã≤÷~°"≥∞ÿ# qâßfiã¨=ÚQÆÅ ~åǨ|#∞ XHõ „ã‘Î, Ü≥∞iHÀÖ’ P "ÕQÆ∞Å"åix ^•z, P Ѩ@ì}O

™êfinè#Ѩ~°K«∞H˘<Õ@ѨC_»∞ `«# ~ÚO\˜ ˆH∆=∂xfl QÆ∂iÛ# JÉèíÜ«∂xfl á⁄OkOk. "≥∂¿+ `«# P^Õâßxfl á⁄Ok#@∞¡, yÖÏæÅ∞#O^Œ∞ =∞lbÖ’ Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= `«# P^Õâßxfl á⁄O^•_»∞. Jk =∞O_»∞K«∞#fl á⁄^ŒÖ’ HÍ^Œ∞, QÍx X~° ^Œ∂ã≤# Y_»æO`À, Ü«Ú^Œú q[Ü«∂xH˜

JO`«~å~°÷OQÍ ^≥·= „Ѩ`«ºHõ∆`« J`«xH˜ HõeyOk. Ü≥∞iHÀ#∞ ™êfinè#Ѩ~°K«∞H˘#_»O J<Õk

^Õ=Ùx ѨxÜÕ∞QÍx #~°∞x Ѩx HÍ^Œ∞ J<Õk Ü≥∞iHÀ#∞ =Ú@ì_ç "Õ¿ã q^è•#OÖ’<Õ

K≥ѨÊ|_çOk. Ü≥∞iHÀ Hõ<å#∞Ü≥ÚHõ¯ ^•fi~°O† ^•\˜áÈÜÕ∞ =∂~°æOÖ’ Jk LOk. Jk

"≥#∞Hõ q_çz ÃÑ@ì|_»‰õÄ_»^Œ∞. ^•x QÀ_»Å#∞ Ѩ_»Q˘@ì_®xH˜ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ =^ŒÌ

WO[#∞¡ Ug∞ ÖË=Ù. ^Õ=Ùx P[˝#∞|\˜ì, ^•xK«∞@∞ì U_»∞™ê~°∞¡ uiy, "å~°∞ |∂~°

^èŒfix`À#∞ Q˘Ñ¨Ê â◊|Ì=Ú KÕÜ«∞QÍ QÀ_»Å∞ ‰õÄÅÛ|_®¤~Ú, Ü≥∞iHÀ "åi^≥·~ÚOk. SQÆ∞ѨÙÎ

Ü≥ÚHõ¯ HÍ_çx q~°∞QÆQ˘\˜ìOk Ü≥∞Ǩϟ"å, ã¨=Ú„^ŒO QÆ∞O_® =∂~åæxfl `≥iKå_»∞, J~°}ºOÖ’

áÈ+≤Oz, "åix #_çÑ≤OKå_»∞, PÜ«∞# "åiH˜ `«# ^èŒ~°‡âß„™êÎxfl ~ÚKåÛ_»∞, "åi

H˘~°‰õΩ PÜ«∞# Ü≥Ú~åÌ#∞ #kx "Õ~°∞ KÕâß_»∞. K≥_çáÈ~Ú# Hõ<åhÜ«ÚÅ#∞ `˘ÅQÆ^Àã≤

"åQÍÌ#O KÕã≤# Éèí∂q∞x x|O^èŒ# [#∞ʼnõΩ ~Ú=fi_»O ^•fi~å PÜ«∞# `«# x|O^èŒ##∞ <≥~°"Õ~åÛ_»∞.

III. Hõ<å#∞ ˆHO„^Œ „áêO`åxfl [~ÚOK«_»O.

1. Ǩ~Úx Ѩ@∞ìH˘#_»O. – =∞^茺 Hõ<å#∞‰õΩ Ǩ~Ú H©ÅHõ ™ê÷#OQÍ LO@∞Ok. "≥Ú^Œ\˜ ^•_çÖ’ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ `«~°∞=∞|_®¤~°∞. |OQÍ~°∞, H˘O`« "≥O_ç_»|∞ƒ, +‘<å~°∞

=„™êÎÅ∞ Ü≥∞iHÀÖ’ JѨǨÏiOz# PHÍ#∞ áêáêxfl |\˜ì Jk [iy#@∞ì HÍ~°}Ïxfl

Hõ#∞Q˘<åfl~°∞. ™êfi~°÷Ѩ~°"≥∞ÿ# ¿Ñ~åâ◊‰õΩ Jk ã¨=∞Ü«∞O HÍ^Œ∞† `«# rq`åxfl áÈQ˘@∞ì

H˘#_»O ^•fi~å `«# áêáêxH˜ PHÍ#∞ ѨiǨ~°O K≥e¡OKå_»∞. Ǩ~ÚÃÑ· Ô~O_»= áÈ~°∞

Ǩ~Úx, Hõ<å#∞ ˆHO„^Œ „áêO`åxfl W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ ™êfinè#O KÕã≤Ok.

2. Ã+ÔH=Ú Ü≥ÚHõ¯ ‰õÄ_çHõ. – WѨC_»∞ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ =∞^茺 Éèí∂ ÉèÏQÆOÖ’

L<åfl~°∞. `«=∞ Ñ≤`«~°∞Å Ü≥ÚHõ¯ J_»∞QÆ∞*Ï_»Å∞ "åi K«∞@∂ì L<åfl~Ú. J„ÉÏǨ=Ú Ã+ÔH=ÚÖ’ `˘eQÍ `«# QÆ∞_®~åxfl "Õã≤H˘x, |eÑ‘~îåxfl Hõ\Ïì_»∞. ^•xH˜ ã¨g∞ѨOQÍ

L#fl ÉË`ÕÅ∞Ö’, áêiáÈ`«∞#fl Ü«∂HÀ|∞ ^Œ~°≈#=Ú á⁄Ok, *Ï˝Ñ¨HÍ~°÷ zǨflxfl xi‡OKå_»∞. J`«_»∞ Ѩ~°^Õâ◊O#∞O_ç uiy =zÛ#ѨC_»∞, J`«_»∞ Ã+ÔH=ÚÖ’ x=ã≤Oz, "≥∞™⁄á⁄`«q∞ Ü«∂Ö’#∞O_ç `«# ‰õΩ@∞O|=Ú fã≤H˘x =zÛ# q„QÆÇ¨Ï ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ JHõ¯_» áêuÃÑ\Ïì_»∞. WѨC_»∞ ^Õ=Ùx â◊H˜ÎKÕ`«, ^Õ=Ùx x|O^èŒ# <≥~°"Õ~°Û|_»∞`«∞Ok, Ѩq„`«"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î`À =∞~°Å „áê~°OaèOK«_»O, x|O^èŒ#‰õΩ *Ï˝Ñ¨HÍ~°÷"≥∞ÿ# zǨÏflO LOK«_»O `«yÜ«ÚO@∞Ok. JO^Œ∞=Å#, QÆ`«OÖ’ "≥∂¿+ ~ÚzÛ# L`«Î~°∞=Ù#∞|\˜ì (kfifÜ≥∂. 27), Ã+ÔH=ÚÖ’ Ѩq„`«"≥∞ÿ# ‰õÄ_çHõ [iyOk. L`«Î~å# DÉÏÅ∞ Ѩ~°fi`«=Ú, ^ŒHõ∆}=Ú# L#fl ÔQsr=Ú =∞^茺֒QÆÅ ã¨#flx Ö’Ü«∞Ö’ Ã+ÔH=Ú LOk. P Ö’Ü«∞ #_»∞=∞# ÖËgÜ«ÚÅ∞ xezÜ«Ú<åfl~°∞. "å~°∞ q^èÕÜ«ÚÅÃÑ· ^Õ=Ùx n"≥#Å∞ LK«ÛiOѨQÍ, ÔQsr=Ú

Ѩ~°fi`«O g∞^Œ#∞#fl P~°∞ QÀ„`«=ÚÅ "å~°∞ ''P"≥∞<£—— Jx ѨeHÍ~°∞† Jq^èÕÜ«ÚÅg∞^Œ

"å~°∞ âßѨ=ÚÅ#∞ LK«ÛiOѨQ͆ DÉÏÅ∞#∞O_ç P~°∞ QÀ„`«=ÚÅ "å~°∞ ''P"≥∞<£—— Jx ѨeHÍ~°∞. JѨC_»∞ *Ï˝Ñ¨HÍ~°÷Ѩ٠zǨÏfl=Ú edOK«|_çOk, ^èŒ~°‡âß„ã¨ÎO xÅ∞Ѩ|_çOk, |Å∞ŠѨO_»∞QÆ PK«iOK«|_çOk.

IV. SHõº ‰õÄ@q∞, ^ŒHõ∆}Ѩ٠q[Ü«∞ Ü«∂„`«. 1. yaÜ≥∂hÜ«ÚÅ`À "å~°∞ [`«‰õÄ_»_»O. – Éèí∂ P„Hõ=∞} HÍÅOÖ’, =∞^茺

Hõ<å#∞Ö’ L#fl yÖÏæÅ∞Ö’ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ „Ѩ^è•# ta~°=Ú LO_Õk. Ǩ~Ú

‰õÄeáÈ~Ú# `«Hõ∆}"Õ∞, Ǩ~ÚH˜ ^ŒHõ∆}=ÚQÍ L#fl yaÜ≥∂#∞#∞O_ç =~°Î=∂x‰õΩÅ∞

Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ =zÛ, "å~°∞ |Ǩï ^Œ∂~°^Õâ◊O#∞O_ç =zÛ#"åÔ~·#@∞ì#∂, `å=Ú HÍáê_»|_»_®xH˜ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ`À [`«‰õÄ_ç Ü«ÚO\Ï=∞x `≥eáê~°∞. Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= JOwHõiOKå_»∞. "åi "≥∂™êxfl QÆ∂iÛ `≥eã≤H˘#flѨC_»∞, "åix <åâ◊#O KÕÜ«∞‰õΩO_®Åx Ѩq„`«OQÍ P x|O^èŒ##∞ LOKå_»∞QÍx, "åix ''W„âßÜÕ∞bÜ«ÚʼnõΩ K≥@∞¡ #~°∞‰õΩ "å~°∞QÍ#∞, hà◊√¡ KÕ^Œ∞"å~°∞QÍ#∞—— xÜ«∞q∞OKå_»∞.

2. ÉË`ü – Ǩϟ~À#∞ Ü«Ú^Œú=Ú. – yaÜ≥∂hÜ«ÚÅ∞ [`«‰õÄ_»_»O`À ^ŒHõ∆} „áêO`«OÖ’ L#fl Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú, ÃÇÏ„É’#∞, Ü«∂~ü=∞ø`ü, ÖÏH©+¨µ =∞iÜ«Ú ZQÀ¡#∞ J<Õ Ñ¨@ì}ÏÅ∞, J@∞ HÍáê_»∞H˘#_®xH˜x, ÃÑ·H˜ ZQÆÜ«∞_®xH˜x ¿ãflǨÏO`À ã¨Yº=∞Ü«∂º~Ú. Ü≥∞Ǩϟ+¨µ=`À q#flѨO KÕã≤H˘#fl yaÜ≥∂#∞ÃÑ· "å~°∞ ^•_ç KÕâß~°∞. J`«_»∞ ~å„u"Õà◊ Ãã·<åºÅ#∞ #_çÑ≤, P ‰õÄ@q∞ ÃÑ·|_ç Q˘Ñ¨Ê ÉË`ü – Ǩϟ~À<£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ "åix F_çOKå_»∞. Jk =<≥flÔHH˜¯#

''n~°… k#O—— „áêp# Ѩ^•ºxfl|\˜ì, Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= P[˝#∞|\˜ì ã¨∂~°º K«O„^Œ∞Å∞ xez

áÈÜ«∂~°∞ (Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= 10:12, 13).

V. SHõº ‰õÄ@q∞, L`«Î~°Ñ¨Ù q[Ü«∞ Ü«∂„`« .

Hõ<åhÜ«ÚÅ∞ =∞~˘Hõ =∂~°∞ Hõeã≤ Hõ@∞ìQÍ „Ѩܫ∂ã¨Ñ¨_®¤~°∞. L`«Î~å# Ǩ™È~°∞ ~å*ˇ·# Ü«∂c#∞ "åi SHõº ‰õÄ@q∞H˜ <åÜ«∞Hõ`«fiO =Ç≤ÏOz "Õ∞~À=Ú =^ŒÌ Ü≥∞Ǩϟ+¨µ=#∞

Z^Œ∞~˘¯#QÍ, J`«_»∞ "åix JHõ¯_» F_çOKå_»∞. HõÅã≤ Hõ@∞ìQÍ ~ÚzÛ# „ѨuѶ¨∞@##∞

~Úk JO`«O KÕã≤Ok. áÈ~å@O <≥=∞‡kQÍ ™ê÷xHõ"≥∞ÿ# áÈ~å\ÏʼnõΩ ky=zÛ, H˘xfl

QÀ„`«=ÚÅ"åˆ~ q[Ü«∞ Ü«∂„`«#∞ q=~åÅ`À =ÚyOKå~°∞. ^Õ=Ù_»∞ P^ÕtOz# "Õ∞~°‰õΩ

Ѩx ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# q^èŒOQÍ [~°QÆÖË^Œ∞, J~Ú`Õ Jk "åi ^ÕjÜ«∞ (*ÏfÜ«∞) r=#

q^è•<åxH˜ J`«º=ã¨~°"≥∞ÿÜ«ÚOk. "åi JáêÜ«∞=Ú ~Ú`«~°∞Å`À [`« ‰õÄ_»_»O, ¿ãflÇ¨Ï |O^èŒO, q"åÇ¨Ï |O^èŒO J<Õ"å\˜Ö’ LOk. "åi ˆH∆=∞O, Ѩq„`«"≥∞ÿ# "åi =∞`«O, "å~°∞ ã¨OѨÓ~°‚OQÍ "ÕÔ~· Ü«ÚO_»_»OÖ’ LOk. Hõ<åhÜ«ÚÅ#∞ "å~°∞ "≥à◊¡ Q˘@ì_»OÖ’ `«Ñ≤ÊáÈ~Ú# Ѩiã≤÷u `«~°∞"å`« HÍÅOÖ’ „Ѩ^è•# áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk.

VI. Éèí∂ qÉèí[#, Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= =∞$u.

1. Éèí∂ qÉèí[#. – SHõº „ѨuѶ¨∞@#, J™ê^茺"≥∞ÿ#@∞ì ~°∞A=Ù KÕã≤, Ѩ<≥flO_»∞

QÀ„`«=ÚÅ "åiH˜ p@∞¡"Õã≤ Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= Éèí∂ ÉèÏQÍxfl "åiH˜ ѨOz ~Ú™êÎ_»∞. Éèí∂q∞

ѨOѨHõOÖ’ ÖËgÜ«ÚÅ∞ XHõ QÀ„`«=ÚQÍ Ñ¨iQÆ}˜OѨ|_»ÖË^Œ∞, J~Ú`Õ Hõ<å#∞ JO`«\˜Ö’

ѨOѨHõO KÕÜ«∞|_ç#@∞¡ #ÅÉèˇ· Zxq∞k Ѩ@ì}ÏÅ#∞ "å~°∞ á⁄O^•~°∞. g\˜Ö’ P~°∞ P„â◊Ü«∞ ѨÙ~åÅ∞<åfl~Ú, Jq† `«∂~°∞Ê# ~å"≥∂`«∞–yÖÏ^Œ∞#∞, QÀÖÏ#∞#∞† ÉËÃã~°∞#∞, Ѩ_»=∞@–HÍ^Õ+¨µ, Ã+ÔH=Ú, ÃÇÏ„É’#∞#∞ xÜ«∞q∞Ozi. Ü≥∂¿ãѨ٠‰õΩ=∂~°∞e^ŒÌix Ü«∂HÀ|∞ ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. JÖÏQÆ∞#, ÖËg ÖˉõΩO_»QÆ<Õ, Z„á¶ê~Ú=Ú, =∞#¿+¬Å`À Ѩ<≥flO_»∞ QÀ„`åÖ∫`å~Ú. "å~°∞ ~°∂ÉË#∞, +≤"≥∂º#∞, Ü«¸^•, Wâß≈MÏ~°∞, *ˇ|∂Å∂#∞, ^•#∞, #á¶êÎe, QÍ^Œ∞, P¿+~°∞, Z„á¶ê~Ú=Ú, =∞#¿+¬, =∞iÜ«Ú Éˇ<åºg∞#∞ J#∞"å~°∞. 2. Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= g_À¯Å∞, =∞~°}=Ú. – SQÆ∞ѨÙÎÖ’#∞, Z„~° ã¨=Ú„^ŒOÖ’#∞ [iy# J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ Hõ#∞flÖÏ~å K«∂z#"åi `«~°=Ú HõO>Ë Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= Z‰õΩ¯= HÍÅO „|uHÍ_»∞. HÍÖË|∞, Ü≥∞Ǩϟ+¨µ=Å#∞ q∞#Ǩ~ÚOz, "å~°∞ J~°}º=ÚÖ’<Õ #tOKå~°∞, J`«_»∞ =∂„`«O #∂@ Ѩk UO_»¡ „áêÜ«∞O=~°‰õΩ „|uHÍ_»∞. Hõ_»=~°‰õΩ ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"å‰õΩ#∞, PÜ«∞# x|O^èŒ#‰õΩ#∞ #=∞‡Hõ=ÚQÍ L#fl"å_≥·, =∞~˘Hõ=∂~°∞ Ã+ÔH=ÚÖ’ QÀ„`«=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ‰õÄ_çHõ#∞ ÉèíH˜Î „â◊^ŒúÅ`À Ñ≤Å∞™êÎ_»∞. JHõ¯_» "åi K«i„`«#∞ uiy *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∂Î, „Éèí+¨ª`«fiO Ü≥ÚHõ¯ JáêÜ«∂xfl QÆ∂iÛ "åix ÃÇÏK«Ûi™êÎ_»∞. ''Ü≥∞Ǩϟ"å#∞ ¿ãqOK«∞@ g∞ ^Œ$+≤ìH˜ H©_»x `Àz#Ü≥∞_»Å g∞~°∞ Z=x ¿ãqOK≥^Œ~À, ... g∞Ô~=ix ¿ãqOѨHÀ~°∞

H˘x##∞ <Õ#∞#∞ <å ~ÚO\˜"å~°∞#∞ Ü≥∞Ǩϟ"å#∞ ¿ãqOK≥^Œ=Ú J<≥#∞—— (Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= 24:15).

JÖÏ\˜ QÆOcè~°"≥∞ÿ# =∂@Å`À J@∞ "åix, ~Ú@∞ `«# ~ÚO\˜x ^Õ=Ùx ¿ãqOK«_®xH˜

JѨÊy™êÎ_»∞. JѨC_»∞ ~åu`À *Ï˝Ñ¨Hõ zǨflxfl xÅѨ_»O`À *ÏfÜ«∞ x|O^èŒ##∞ uiy

„H˘`«ÎkQÍ KÕã≤, P ã¨=∂[ ‰õÄ_çHõ#∞ ѨOÑ≤"Õã≤, J`«_»∞ `«# Ñ≤`«~°∞Å =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°Û|_»`å_»∞.

<åºÜ«∂kèѨ`«∞Å HÍÅ=Ú

Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= =∞~°}=Ú#∞O_ç ™œÅ∞ Jaè¿+H˜OѨ|_Õ=~°‰õΩ, H©„.ѨÓ. 1400–1095 (<åºÜ«∂kèѨ`«∞Å∞† ~°∂`«∞† 1 ã¨=¸. 1–10)

I. =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# Ѩiã≤÷u. W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# Ѩiã≤÷`«∞Å∞ D q^èŒOQÍ ã¨O„QÆÇ≤ÏOѨ=K«∞Û:

1. q„QÆǨ~å^èŒ#Ö’xH˜ =∂\˜=∂\˜H˜ "≥à◊√§@. – HÍ~°}ÏÅ∞ Hõ#∞Q˘#=Åã≤

Ü«ÚO@∞Ok.

Z. "åik q„QÆǨ~å^èŒ#`À ‰õÄ_ç# "å~°ã¨`«fiO (Pk. 31:19† 35:2† Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= 24:2–14Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞). – J„ÉÏǨ=Ú q„QÆǨ~å^èŒ##∞ q_çzÃÑ\Ïì_»∞, J~Ú`Õ

Ü«∂HÀ|∞ q"åǨÏO`À, Jk ‰õΩ@∞O| rq`«OÖ’ „Ѩ"ÕtOzOk† =∞iÜ«Ú, q„QÆǨÅ#∞

áêuÃÑ\˜ì<å, ^•x *Ï_»ÅÖ’ H˘xfl H˘#™êy LO_»=K«∞Û<Õ"≥∂.

a. "åi SQÆ∞ѨÙÎ ÉÏxã¨`«fiO (x~°æ=∞. 32:21–34† Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= 24:14Å#∞ áÈeÛ

K«∂_»∞). – ã‘<å~Ú Ñ¨~°fi`«O ^ŒQÆæˆ~ JO`« Ç‘Ï#OQÍ, JO`« `«fi~°QÍ q„QÆǨ~å^èŒ#Ö’

W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ =ÚxyáÈÜ«∂~°O>Ë, J~°}ºÑ¨Ù „Hõ=∞tHõ∆} ^•xfl ѨÓiÎQÍ ~°∂ѨÙ=∂ѨÖËHõ

áÈ~ÚO^Œx Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= „Ѩã¨OQÆ"Õ∞ ~°∞A=ÙQÍ LOk.

ã≤. Hõ<å#∞ *Ï`«∞Å JѨq„`«`.« – P HÍÅOÖ’ Hõ<å#∞ Ç‘Ï<åu Ç‘Ï#"≥∞ÿ# =∞`«

q^è•<åxH˜ ˆHO„^Œ"≥∞ÿÜ«ÚOk. "åi =∞`åÖ’¡#∞O_ç H͈~Î*ò, „wã¨∞, ~À=ÚÅ∞ HÍ=∞Ö’Å`«QÆÅ

ÅHõ∆}ÏÅ#∞ J~°∞=Ù `≥K«∞Û‰õΩ<åfl~°∞. ^•xx |\˜ì, Hõ<åhÜ«ÚÅ#∞ |Ü«∞\˜H˜ <≥\˜ì"ÕÜ«∞#<åfl

<≥\˜ì"ÕÜ«∂e ÖË^• `«∞Oz "ÕÜ«∞#<åfl `«∞Oz "ÕÜ«∂e J<Õk ^≥·qHõ"≥∞ÿ# âßã¨#"≥∞ÿÜ«ÚOk.

W„âßÜÕ∞bÜ«ÚʼnõΩ JkÜÕ∞ ˆH∆=∞O. J"≥∂sÜ«ÚÅ J<åºÜ«∞O ѨiѨÓ~°‚=∞~ÚºOk.

âßã¨<åxH˜ Ö’|_»HõáÈ=_»O, ^•xfl "≥O|_çOz# JO`«~ü q"åǨÅ∞, Ѩq„`«"≥∞ÿ# =∞`åxH˜

Z_»`≥QÆx Ñ‘_»QÍ =∂iáÈ~ÚOk.

2. `«`ü Ѷ¨e`«OQÍ =∂\˜=∂\˜H˜ J}K«|_®¤~°∞. – á⁄~°∞QÆ∞ *Ï`«∞ÅKÕ J}K«|_»_»O

ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# „ѨuѶ¨ÅOQÍ =∂iáÈ~ÚOk. <≥·uHõOQÍ |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·# "å~°∞ ~å[H©Ü«∞OQÍ

|ÅÇ‘Ï#∞ÅÜ«∂º~°∞. „Hõ=∞tHõ∆} H˘~°ÔH·# f~°∞ÊÅ∞QÍ ‰õÄ_® Jq [iQÍ~Ú. =∞~°Å =∞~°Å

"≥∂Ü«∂cÜ«ÚÅ∞, q∞^•ºhÜ«ÚÅ∞, Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ∞ J<Õ"åiKÕ`« ÉÏkèOѨ|_ç#

W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞, `«=Ú‡#∞ ÉÏkèOz# "åi q„QÆǨ~å^èŒ##∞O_ç Ü≥∞Ǩϟ"å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiQÍ~°∞. n~°…HÍÅOÖ’ Z‰õΩ¯= Ѩq„`«"≥∞ÿ# qâßfiã¨"Õ∞ q[Ü«∞O ™êkèOzOk.

3. q_çÑ≤OK«∞@‰õΩ ÖËz#"åix <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å<åfl~°∞. – g~°∞ P^Œ~°≈"≥∞ÿ# =∞#∞+¨µºÅ∞ HÍ^Œ∞. „ÔH·ã¨Î= qâßfiã¨g~°∞Å HõO>Ë "å~°∞ ZO`À `«‰õΩ¯"≥·# "åˆ~. `«~°K«∞QÍ

=¸_è» #=∞‡HÍÅ∞QÆÅ, `«~°K«∞QÍ HÀѨyOK«∞H˘<Õ, <≥·uHõOQÍ |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·#"åˆ~, J~Ú<å

"å~°∞ ^Õ=ÙxÜ«∞O^Œ∞ #q∞‡HõÜ«ÚOKå~°∞. P ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ J^Õ ÃÑK«∞Û. áœÅ∞ QÍx ÖËHõ

Å∂^äŒ~ü QÍx `«=∞ `«~°=Ú "åix JkèQÆq∞Oz#"åÔ~·#@∞ì, "å~°∞ `«=∞ HÍÅOHõO>Ë

JkèQÆq∞OzÜ«Ú<åfl~°∞. ÃÑ·QÍ, "å~°∞ ^Õâ◊Éèí‰õΩÎÅ∞. JkèHõ"≥∞ÿ# QÀ„`«Ñ¨Ù Jã¨∂Ü«∞Å∞

„ѨÉeÜ«Ú#fl P HÍÅOÖ’, "å~°∞ JkèHõ"≥∞ÿ# ^Õâ◊ÉèíH˜ÎQÆÅ"åÔ~·Ü«ÚO\Ï~°∞. "å~°∞ P HÍÅѨÙ

>ˇÖòû, "åÖˇÃããπ, =∞iÜ«Ú "å+≤OQ∑@<£û.

II. ~å[H©Ü«∞ Ѩiã≤÷u.

XHõ *ÏfÜ«∞"≥∞ÿ# x~°fiǨÏ} QÍx, *ÏfÜ«∞"≥∞ÿ# „Ѩ^è•# #QÆ~°O QÍx, *ÏfÜ«∞ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ (~åA) QÍx ÖË_»∞. "≥∂¿+ XHõ =∞`« q^è•<åxfl ~ÚKåÛ_Õ HÍx ã¨Ê+¨ìOQÍ

x~°fizOѨ|_ç# ~å[H©Ü«∞Ѩ٠UÅ∞|_ç UnÖË^Œ∞. "å~°∞ Ѩ<≥flO_»∞ QÀ„`«=ÚÅ"å~°∞, LÉèíÜ«∞ ~°Hõ∆}‰õΩ H˘xfl™ê~°∞¡ XHõ\∫`å~°∞, H˘xfl™ê~°∞¡ XHõi<˘Hõ~°∞ ÅÜ«∞Ѩ~°K«∞ HÀ"åÅ<Õ=~°‰õΩ

^•^•Ñ¨Ù `«QÆ=ÙÅ∞ Ѩ_»`å~°∞. "åi Ѩiã≤÷u ZQ∑ɡ~üì „H˜O^Œ UHõO KÕÜ«∞|_»Hõ =ÚO^Œ∞ Ü«∂OQÀ¡âßHõ˚<£ ÃÇÏ áêìsÛ`À áÈÅÛ=K«∞Û. Ѩ<≥flO_»∞ z#fl ~å*ϺÅ∞QÍ q_çáȉõΩO_»

"åix |OkèOz# =¸_»∞ |O^è•Å∞<åfl~Ú.

Z. UHõ Ñ≤`«$`«fiO =∞iÜ«Ú K«i„`«. – J„ÉÏǨ=Ú D =Oâ◊ ™ê÷Ѩ‰õΩ_»∞. W™êû‰õΩ, Ü«∂HÀ|∞Å`À "å~°∞ `«=∞ ÉèíH˜Î =∞~åº^ŒÅ#∞ ѨOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. Ü≥∂¿ãѨÙ, "≥∂¿+, Ü≥∞Ǩϟ+¨µ==O\˜ "åi ¿Ñ~°¡ MϺu, Z„~° ã¨=Ú„^ŒO, Ü≥Ú~åÌ#∞, Ü«Ú^Œú q[Ü«∂Å =∞Ç≤Ï=∞ "åi *ÏfÜ«∞ "å~°ã¨`«fi"≥∞ÿ L<åfl~Ú.

a. L=∞‡_çÜ≥ÿ∞# ÉèÏ+¨, ÃÇÏ„c. – ~°Hõ~°HÍÖˇ·# „áêOfÜ«∞ ÖËHõ ™ê÷xHõ ÉèÏëê ÉèË^•

Å∞#fl@∞ì *Ï_»Å∞<åfl~Ú, HÍx D ÉèË^•Å∞ WOQÍ¡O_»∞Ö’ P„ÖˇÊù_£ HÍÅOÖ’ WOw¡+¨µ‰õΩ

L#fl ÉèË^•Å=O\˜"Õ.

ã≤. L=∞‡_ç =∞`«O. – „Ѩ`«ºHõ∆QÆ∞_®~°O +≤֒ǨïÖ’ LOk. JHõ¯_» |eÑ‘~î°=ÚOk.

*ÏfÜ«∞ „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩ_»∞ JHõ¯_» L<åfl_»∞. J#∞k#=Ú *ÏfÜ«∞ J~°Ê} |Å∞Å∞

[~°∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~Ú. =¸_»∞ ã¨O=`«û~°Ñ¨Ù ѨO_»∞QÆʼnõΩ D QÀ„`«=ÚÅ „Ѩux^èŒ∞Å∞

JHõ¯_çH˜ "≥à◊√¡`«∂ LO\Ï~°∞. JÖÏ\˜ ˆHO„nHõ$`«"≥∞ÿ# â◊‰õΩÎÅ∞ Ѩx KÕã¨∞Î<åfl~Ú. „wã¨∞

^Õâ◊ã¨∞÷ʼnõΩ ‰õÄ_® ~ÚÖÏ\˜ |O^èŒHÍÖË L<åfl~Ú† Éè∫QÀoHõ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ P~°OÉèíOÖ’<Õ

ZO`« |Å"≥∞ÿ# =ºH˜Î`åfixfl ÃÑOá⁄OkOzO^ŒO>Ë, "å~°∞ Z#fl_»∞ XˆH *ÏuQÍ (^Õâ◊OQÍ)

~°∂á⁄O^Œ‰õΩO_» ÖËHõ XHõ ^•x`À <˘Hõ\˜ KÕ~°∞H˘#_®xH˜ Z#fl_»∞ ‰õΩ^Œ~°ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ

„Ѩ=HõÎÜ≥ÿ∞# ã¨=¸ÜÕ∞Å∞, =∞iÜ«Ú ~å*ˇ·# ^•g^Œ∞#O^Œ∞ L#fl`«"≥∞ÿ# ~å[H©Ü«∞

„Hõ=∞|^Œú`«#∞ Hõ#∞Q˘x, "åix XHõ ~å[ºOQÍ |OkèOKÕ=~°‰õΩ ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ∞ `«=∞‰õΩ#fl

Hõ@∞ìÉÏ@¡#∞ HÍáê_»∞‰õΩ<åfl~°∞.

III. P~°∞ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# ^ŒO_»Ü«∂„`«Å∞. *ÏfÜ«∞ rq`«O ~°∂ѨÙk^ŒÌ|_Õ D =#º rq`« HÍÅOÖ’, "≥Å∞ѨÅ#∞O_ç P~°∞

^ŒO_»Ü«∂„`«Å∞ =KåÛ~Ú. *ÏfÜ«∞ „Éèí+¨ª`åfiʼnõΩ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# „ѨuѶ¨ÅOQÍ#∞, ^≥·qHõ"≥∞ÿ# f~°∞ÊÅ∞QÍ#∞ Jq Ѩi}q∞OKåÜ«∞x =∞#O =ÚO^Œ∞QÍ<Õ K«∂KåO. ''W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞

Ü≥∞Ǩϟ"å ^Œ$+≤ìH˜ K≥_»∞`«#O [iyOKå~°∞——† ''W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ Ü≥∞Ǩϟ"å‰õΩ "≥Ú~°

ÃÑ\Ïì~°∞—— J<Õ =∂iÛ =∂iÛ KÕÜ«∞|_ç# „Ѩuáê^Œ#Å∞ <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å „QÆO^äŒOÖ’

Ѩk™ê~°∞¡ =e¡OK«|_®¤~Ú (<åºÜ«∂kè. 3:7, 9† 3:12, 15† 4:1, 3† 6:1, 7† 10:6, 10). Wk "åi K«i„`«#∞ <≥·uHõ „áê=ÚYº`«`À HõÑ≤ÊOk. =∞`« Ü«Ú^•úÅÖ’#∞, ÖË^•

<å~°‡<£ Ü«Ú^Œú q[Ü«∞ K«i„`«Ö’ Hõ#|_»∞#O`«\˜ =∂#=`åfixfl ~Úk „Ѩ^Œi≈ã¨∞ÎOk†

HÍx ~ÚO^Œ∞Ö’ L#fl „Ѩ`ÕºHõ`« U=∞O>Ë – z=~°‰õΩ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ Ü≥∞Ǩϟ"å `«=∞‰õΩ ^Õ=Ù_≥·Ü«ÚO_Õ *ÏfÜ«∞ ~å[ºOQÍ ~°∂ѨÙk^ŒÌ|_»_»"Õ∞. 1. `«∂~°∞Ê#∞O_ç "≥∞™⁄á⁄`«q∞Ü«ÚÅ ^ŒO_»Ü«∂„`«. – J„ÉÏǨ=Ú HÍÅOÖ’

Ü«¸„Ѷ¨\©ãπ „ѨÉèí∞=ÙÅ∞ `«=∞ ™ê„=∂*Ϻxfl

qã¨ÎiOѨ*Ëã≤H˘x, Ö’`«∞#∞

K≥~°Ñ¨@∞ì‰õΩ áÈ=_®xfl K«∂KåO. J~Ú^Œ∞ =O^ŒÅ UO_»∞¡ QÆuOzáÈÜ«∂~Ú. P Ö’Ü«∞

Ü≥ÚHõ¯ =∞~˘Hõ „ѨÉèí∞=Ù =∞~˘Hõ ѨtÛ=∞ ^ŒO_»Ü«∂„`«#∞ ™êy™êÎ_»∞. P HÍ_ç „H˜O^Œ

W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ Zxq∞k ã¨O=`«û~åÅ∞ =¸ÖÏæ~°∞† JѨC_»∞ HÍÖË|∞‰õΩ JÅ∞¡_≥·#

XuflÜÕ∞Å∞ ^ŒO_≥uÎ=zÛ# "åix uiy Ü«¸„Ѷ¨\©ãπ‰õΩ `«~°∞=Ú`å_»∞.

2. ^ŒHõ∆}=Ú#∞O_ç "≥∂Ü«∂cÜ«ÚÅ ^ŒO_»Ü«∂„`«. – Ö’`«∞ ã¨O`«u"åÔ~·# "≥∂Ü«∂cÜ«ÚÅ∞, =∞$`« ã¨=Ú„^•xH˜ `«∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù# x=ã≤™êÎ~°∞. ZQÀ¡#∞ „H˜O^Œ PˆQflÜ«∞ „áêO`«Ñ¨Ù *Ï`«∞Å#∞ J}z, Ü≥Ú~åÌ#∞#∞ ^•\˜=zÛ Ü≥∞iHÀ#∞ Ѩ@∞ìH˘x Ѩ^≥Ìxq∞k

ã¨O=`«û~åÅ∞ `«# ™êfinè#OÖ’ LOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. ɡ<åºg∞hÜ«Ú_≥·# UǨ˙^Œ∞ Ü≥∞iHÀ =^ŒÌ#∞#fl ZQÀ¡#∞‰õΩ `«# QÀ„`«=ÚÅ HõѨÊ=Ú#∞ fã≤H˘x "≥àÏ¡_»∞. ~°Ç¨Ï㨺Ѩ٠^Œ~°≈#=ÚÖ’

J`«_»∞ P ~åA#∞ HõuÎ`À á⁄_çz, ѨtÛ=∞ kâ◊QÍ#∞#fl H˘O_»Å‰õΩ `«Ñ≤ÊOK«∞H˘x áÈ~Ú, Ãã·<åºxfl ˆ~Ñ≤, Ü≥Ú~åÌ#∞ ˆ~=ÙÅ#∞ Ѩ@∞ìH˘x, Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ Ѩk"ÕÅ=∞Ok "≥∂Ü«∂cÜ«ÚÅ#∞ =kèOKå_»∞. Wk P „áêO`åxH˜ Hõhã¨O Z#Éèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ <≥=∞‡kxzÛOk.

3. L`«Î~°=Ú#∞O_ç Hõ<åhÜ«ÚÅ ^ŒO_»Ü«∂„`«. – "≥∞~À=Ú ã¨~°ã¨∞û =^ŒÌ, Ü«∂c#∞ <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ =zÛ# L`«Î~° ~å[º ‰õÄ@q∞x Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= F_çOKå_»∞. `«~°∞"å`« Ü«∂c#∞ „H˜O^Œ L`«Î~° Hõ<åhÜ«ÚÅ∞ UHõ"≥∞ÿ L`«Î~°=Ú##∞#fl QÀ„`«=ÚÅ"åix ~Ú~°"≥·

ã¨O=`«û~åÅ∞ J}Kå~°∞. z@ìz=iH˜ ^≥É’~å J<Õ „Ѩ=H˜Î}˜ J~°∞^≥·# qâßfiã¨=Ú, ^è≥·~°º=ÚQÆÅ^≥·, #á¶êÎe QÀ„u‰õΩ_≥·# ÉÏ~å‰õΩ#∞ „¿Ñˆ~Ñ≤OzOk. Ѩk"ÕÅ =∞Ok Ãã·<åºxfl

ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛH˘x Ü≥∞„ã¨ÎUÖ’<£ "≥∞ÿ^•#=ÚÖ’ Q˘Ñ¨Ê q[Ü«∂xfl ™êkèOKå~°∞. Hõ<åhÜ«ÚÅ

JkèѨuÜ≥ÿ∞# ã‘Ãã~å HÍe#_»Hõ#∞ Hõ~¸hÜ«Ú_»QÆ∞ ÃÇÏɡ~°∞ ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# Ü«∂ÜÕ∞Å∞

QÆ∞_®~°=Ú#‰õΩ áêiáÈÜ≥∞#∞. ÃÇÏɡ~°∞ "≥∂¿+ =∂=∞Ü≥ÿ∞# ~Ú„`À ã¨O`«u"å_»∞. ÃÇÏɡ~°∞

ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# Ü«∂ÜÕ∞Å∞ QÆ∞_®~°Ñ¨Ù "Õ∞‰õΩ#∞ ã¨∞`≥Î`À J`«x ''Hõ}`«ÅÖ’xH˜ kQÆQ˘@ìQÍ

J`«_»∞ K«K≥Û#∞—— Ü«Ú^Œú w`«=ÚÖ’ P q[Ü«∂xfl ^≥É’~å H˘xÜ«∂_çOk (<åºÜ«∂kè. 5). 4. `«∂~°∞Ê#∞O_ç q∞^•ºhÜ«ÚÅ ^ŒO_»Ü«∂„`«. – q∞^•ºhÜ«ÚÅO>Ë, J„ÉÏǨ=Ú ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# ÔH`«∂~åÜ≥ÚHõ¯ ã¨O`«u"åÔ~·#, J~°cƒÜ«ÚÅ∞. "å~°∞ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ Éèí∂

ÉèÏQÆOÖ’ ã≤÷~°Ñ¨_»ÖË^Œ∞. HÀ`«HÍÅOÖ’ ^•x g∞^ŒÑ¨_ç, ^è•<åºxfl ^ÀK«∞H˘x "≥à◊√¡`«∂ LO_Õ"å~°∞. "å~°∞ ^ŒO_≥`ÕÎk ZO`« ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ LO^ŒO>Ë, W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞ H˘O_»ÅHÀ, „áêHÍ~°=ÚÅ∞ QÆŠѨ@ì}ÏÅHÀ, ÖËHõ QÆ∞ǨÏÅHÀ áêiáÈ=Åã≤ =KÕÛk. =∞#¿+¬ QÀ„u‰õΩ_≥·#

y^Àº#∞#∞ ^Õ=Ù_»∞ ÖËáê_»∞. `«# `«O„_ç ~ÚO@#∞, „QÍ=∞=ÚÖ’#∞ L#fl |Ü«∞Å∞ P~å^èŒ##∞ ÅÜ«∞Ѩ~°K«_®xH˜ J`«_»∞ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞. J`«_»∞ =ÚÃѶ· Ô~O_»∞"ÕÅ=∞Ok

Ãã·<åºxfl ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞, ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ"åix ~ÚO\˜H˜ ѨOÑ≤"Õã≤ Ѩk"ÕÅ=∞OkH˜ "å\˜x `«yæOKå_»∞† =∞m¡ `«yæOK«QÍ z=iH˜ =¸_»∞=O^ŒÅ=∞Ok hà◊√¡ `«=∞ KÕ`«∞Å`À fã≤H˘x „`åy#"å~°∞ q∞yeáÈÜ«∂~°∞. D z#fl QÆ∞OѨÙ`À ~å„u"Õà◊ q∞^•ºhÜ«ÚÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯x Q˘Ñ¨ÊQÍ Ç¨Ï`«=∂iÛ, `«∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù#∞#fl Z_®i „áêO`«O=~°‰õΩ "åix `«i=∂_»∞. y^Àº#∞, ÉÏ~å‰õΩÅ q[Ü«∂Å∞ L`«Î~°=Ú# L#fl QÀ„`åÅ=Å# HõeQÍ~Ú. D Ѷ¨∞#`«ÅÖ’ =∞^茺 ÉèÏQÆ=∞O^Œ∞ â◊H˜Î=O`«∞Öˇ·Ü«Ú#fl Z„á¶ê~¸g∞Ü«ÚʼnõΩ Z‰õΩ¯= áêÅ∞ÖË#O^Œ∞# =∞#™êÎѨ=Ú <˘O^•~°∞. "åi Jã¨∂Ü«∞#∞ y^Àº#∞ =ÚY ã¨∞Îu KÕã≤ âßO`«Ñ¨~°Kå_»∞ (<åºÜ«∂kè. 8:1–3). y^Àº#∞ P ã¨=∞Ü«∂xH˜ Hõ^ä•<åÜ«∞‰õΩ_»Ü«∂º_»∞. H˜s@=Ú ~Ú=fi|_ç<å, J`«_»∞ ã‘fiHõiOK«ÖË^Œ∞. Z‰õΩ¯= Ѷ¨∞#`« ÖˉõΩ<åfl, J`åºâ◊QÆÅ J`«x ‰õΩ=∂~°∞_≥·# Jc"≥∞Öˇ‰õΩ `«# ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞ÅÖ’ XHõx `«Ñ¨Ê q∞ye# "å~°O^Œix ã¨OǨÏiOz, Ã+ÔH=ÚÖ’ JÅÊ

HÍÅ=Ú#fl ™ê÷xHõ ~å[iHÍxfl á⁄O^•_»∞. u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ J}KÕ „Ѩܫ∞`«flOÖ’ J`«_»∞

`«# H˜s\Ïxfl, „áê}Ïxfl ã¨Ç¨ HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞.

5. `«∂~°∞Ê#∞O_ç J"≥∂‡hÜ«ÚÅ ^ŒO_»Ü«∂„`«. – "≥∂Ü«∂cÜ«ÚÅ=Öˇ<Õ J"≥∂‡hÜ«ÚÅ∞ ‰õÄ_® Ö’`«∞ ã¨O`«u "åˆ~. Ü≥Ú~åÌ#∞‰õΩ `«∂~°∞Ê „áêO`å# [iy# Ü«Ú^Œú q[Ü«∂xfl|\˜ì, "å~°∞ `«∂~°∞ Z_®iÖ’ QÆ∞q∞‰õÄ_ç L<åfl~°∞. "å~°∞ `«fi~°Ö’<Õ `«∂~°∞Ê##∞#fl QÀ„`åʼnõΩ XuÎ_ç ~Ú=fi™êQÍ~°∞. Ü≥∞á¶êÎ q_çÑ≤OK«QÆÅ ™ê^èŒ#=∞Ü«∂º_»∞.

[#‡#∞|\˜ì `«‰õΩ¯="å_»∞, "å~°ã¨`«fiO ÖËx"å_»∞QÍ <≥\˜ì"ÕÜ«∞|_ç#"å_»∞, HÍx uiy q_çÑ≤OK«|_ç, P ™ê÷#OÖ’ =∞~°Å xÅ∞=ɡ@ì|_ç#"å_≥·, J"≥∂‡hÜ«ÚÅ#∞ áê~°„^ÀÅ_®xH˜

ÖËѨ|_ç# Ãã·<åºxH˜ J`«_»∞ <åÜ«∞‰õΩ_»Ü«∂º_»∞. J`«_»∞ Ü«Ú^•úxH˜ áÈHõ=ÚO^Œ∞, `å#∞ q[Ü«∞=O`«OQÍ uiy=¿ãÎ `«#‰õΩ "≥Ú^Œ\˜QÍ Z^Œ∞~°∞Ѩ_Õk U^À Jk `«# ^Õ=Ù_≥·#

Ü≥∞Ǩϟ"å‰õΩ JiÊ™êÎ#x "åQÍÌ#O KÕâß_»∞. J`«_»∞ Ü«Ú^•úxfl [~ÚOKå_»∞, `«#‰õΩ#fl XHõ¯`ÕÜ≥ÿ∞# ‰õΩ=∂Ô~Î J`«x Hõeã≤H˘Ok, =∞iÜ«Ú, P"≥∞Ü«∞O^Œ∞ J`«_»∞ `«# "åQÍÌ<åxfl

xÅɡ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞.

6. <≥·|∞∞u#∞O_ç Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ ^ŒO_»Ü«∂„`«. – =∞^茺^èŒ~å ã¨=Ú„^Œ „áêO`«OÖ’

Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ∞ HõÅǨÏ"≥Ú#~°ÛQÆÅ =~°ÎHõO KÕ¿ã [#∞Öˇ·Ü«Ú<åfl~°∞. Ѷ≤hˆH "åiH˜ "å~°∞

áÈ\© Ѩ_Õ"å~°∞, =∞iÜ«Ú XHõ™êÔ~·`Õ "å~°∞ ã‘^À#∞#∞ ‰õÄ_® Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞, JHõ¯_»#∞O_ç

Jk Ô~O_»= `«∂~°∞=Öˇ „‰õΩOQÆ<å~°OaèOzOk. Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ∞ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ#∞

`«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ KÕ¿ã â◊„`«∞=ÙÅ∞, <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å HÍÅ=∞O`«\˜Ö’ "å~°∞ W„âßÜÕ∞bÜ«Ú

Å#∞ ÉÏkèã¨∞Î<Õ L<åfl~°∞. â◊H˜Î=O`«OQÍ "å~°∞ ^•g^Œ∞KÕ Ñ¨_»Q˘@ì|_Õ=~°‰õΩ ~å[iHõѨÙ

HÍÅOÖ’ ã¨Ç≤Ï`«O "å~°∞ `«=∞ K«~°ºÅ#∞ H˘#™êyOKå~°∞. ^ŒHõ∆}Ѩ٠QÀ„`«=ÚÖˇ·Ü«Ú#fl

+≤"≥∂º#∞, ^•#∞, Ü«¸^• J<Õ"å~°∞ gi `åH˜_çH˜ QÆ∞iÜ≥ÿ∞Ü«∂º~°∞. q∞e@s g~°∞Ö’¡ H˘xfl q^è•Å∞QÍ |Ǩï ã¨∞„Ѩã≤^Œú"≥∞ÿ# Hõ_»Ñ¨\˜"å_»∞ ^•#∞ QÀ„u‰õΩ_≥·# ã¨O™È#∞. [#‡`À<Õ J`«_»∞ <å[~°∞ KÕÜ«∞|_ç#"å_»∞, JO>Ë, JѨq„`«"Õ∞^≥·##∞ u#‰õÄ_»^Œx, „^•H∆Í

ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ^Õxx LѨÜ≥∂yOK«=^ŒÌx, `«# `«Å Z#fl_»∞#∞ Q˘iyOK«∞H˘#‰õÄ_»^Œx

`«# `«e¡KÕ =∂@ ~Ú=fi|_ç#"å_»∞. =∂#"åf`« |Å=Ú#O^Œ∞ J`«_»∞ P#OkOK«∞`«∂, JQÆO`«=ÚÅ#∞ KÕ¿ã ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ ÃÇÏ~°∂¯Åã¨û~Ú<å, x~°O`«~°O ^Õâ◊ÉèíH˜Î QÆÅ"å_≥·Ü«ÚO_Õ"å_»∞. <≥·|∞∞u H˘O_»Ö’¡ L#fl `«# ~ÚO@#∞O_ç Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅÃÑ· `«~°K«∞QÍ

XO@iQÍ<Õ ^•_»∞Å#∞ [~°∞ѨÙ`«∂ LO_Õ"å_»∞. XHõ ^•x"≥O@ =∞iÜ≥ÚHõ\˜ Ѷ≤e+‘ÎÜ«∞

„ã‘ÎÅ`À KÕã≤H˘#fl Ô~O_»∞ q"åǨÅ∞ J`«x q[Ü«∂xH˜, Ѩ`«<åxH˜ ^•ifâß~Ú†

ZO^Œ∞HõO>Ë, ã¨O™È#∞ |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# ~åHõ∆ã¨∞_»x K≥ѨÊ=K«∞Û. _≥bÖÏ Ü≥ÚHõ¯ ÖÏÅ#ʼnõΩ

Ö’<≥·, `«# |Å=ÚÜ≥ÚHõ¯ ~°Ç¨Ï™êºxfl K≥Ñ≤Ê, <å[~°∞ KÕÜ«∞|_ç# "åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ

`«# `«Å "≥O„_»∞HõÅ#∞ H∆“~°O KÕÜ«∞_®xH˜ JѨÊyOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. Jk Ç‘Ï#"≥∞ÿ# ^Œ$â◊ºO. Z=x ¿Ñ~°∞ qO>Ë Ñ¶≤e+‘ÎÜ«ÚÅ∞ =}˜HÍ~À, P ã¨O™È#∞ `«# `«Å#∞ _≥bÖÏ X_çÖ’

ÃÑ\Ïì_»∞. ^Õ=ÙxKÕ x~åHõiOѨ|_ç, `«# â◊„`«∞=ÙʼnõΩ PǨ~°=∞QÆ∞#@∞¡ J`«_»∞ P"≥∞

=^ŒÌ#∞O_ç "≥Å∞ѨeH˜ =KåÛ_»∞. JO^èŒ∞_»∞QÍ KÕÜ«∞|_ç, |OkèOѨ|_ç, P_»"å~°∞ KÕ¿ã "≥\˜ìѨxÜ≥ÿ∞# u~°∞QÆe qã≤ˆ~ ã≤÷uH˜ kQÆ*Ï~°Û|_®¤_»∞. `«# „=`åxfl ѨÙ#~°∞^ŒúiOK«∞

H˘#_®xH˜x, uiy `«# |Å=Ú Ñ¨ÙOAH˘#_®xH˜x J=HÍâ◊O ÅaèOzOk. `«# ^Õâ◊ѨÙ

q_»∞^ŒÅ‰õΩ `«# rq`åxfl ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ#fl ã≤fiãπ qOÔH¡Ô~·_£#∞áÈe, Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ Ü≥ÚHõ¯

^•QÀ#∞ ^Õ=`«‰õΩ ã¨O|OkèOz# L`«û= ã¨=∞Ü«∞OÖ’ [#∞Å q<À^ŒO H˘~°‰õΩ J`«_»∞

`Õ|_®¤_»∞. P ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠=∞^茺#∞#fl ã¨ÎOÉèÏxfl T_»Éˇ~°∞‰õΩ@ ^•fi~å, "ÕÅH˘Åk =∞Ok `«# â◊„`«∞=ÙÅ`Àáê@∞ `«#∞fl `å#∞ ã¨=∂kè KÕã≤H˘O\Ï_»∞. Ѷ≤e+‘ÎÜ«∞ |Å=Ú Ñ¨QÆ∞ÅQ˘@ì |_»ÖË^Œ∞† J~Ú`Õ J`«x ™êǨÏ㨠Hõ$`åºÅ=Å# W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ ^è≥·~°ºO =∞~°Å "≥eyOK«|_çOk. =∞i Z‰õΩ¯= xÅHõ_»Ü≥ÿ∞# Ѩx ã¨=¸ÜÕ∞Å∞, ^•g^Œ∞Å ^•fi~å [iyOѨ|_çOk.

IV. ~°∂`«∞ Ü≥ÚHõ¯ Hõ^äŒ. <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å HÍÅOÖ’ ~°∂`«∞ „QÆO^äŒ=∞O^Œ∞ K≥ѨÊ|_ç# ã¨OQÆ`«∞Å∞ [iQÍ~Ú.

P HÍÖÏxH˜ K≥Ok# <≥=∞‡kÜ≥ÿ∞# Jk Ü≥ÚHõ uÜ«∞ºx QÍ^èŒ. ѨÙã¨ÎHõO ѨÓiÎQÍ K«^Œ∞==Åã≤ Ü«ÚO@∞Ok. |Ǩïâß, J<ÕHõ ^ŒO_»Ü«∂„`«Å=Å#, Hõ~°=Ù =zÛ Ü«ÚO_»=K«∞Û, Jk "åix "≥∂Ü«∂|∞‰õΩ =Å㨠áÈÜÕ∞ÖÏ KÕã≤Ok. Zb"≥∞Öˇ‰õΩ, #Ü≥∂q∞ J<Õ ÉË`≥¡¿ÇÏg∞Ü«ÚÅ∞

`«=∞ ‰õΩ=∂~°∞Å`À "≥∂Ü«∂|∞Ö’ LO_»QÍ, "åi ‰õΩ=∂~°∞ʼnõΩ q"åǨÏ=Ú [iyOk. Ѩ^ÕO_»∞¡ QÆ_çKå~Ú, JO`«Ö’ =ÚQÆ∞æ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ ã¨O`å#OÖËx q^èŒ=~åO„_»Ü«∂º~°∞. #Ü≥∂q∞

QÆ$Ǩϟ#∞‡Y∞~åÖ∫`«∞Ok.

P Ü«∞ø=# „ã‘Å∞‰õÄ_® `«#`À |Ü«∞Å∞^Õ~°∞`å~°∞. Ѩ~å~Ú

*Ïu=∞^茺 D „ã‘ÎÅ∞ `«=∞ XO@i rq`åxfl ZÖÏ QÆ_»∞ѨÙ`å~å Jx ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∂, `«# "≥O@ ~å‰õΩO_® LO_»_®xH˜ „Ѩܫ∞uflã¨∞ÎOk. F~°Ê ã¨OHÀzOz, "≥#∞Hõ‰õΩ u~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞Ǩ HÍ=º=∞#fl\˜ì ÉèÏ+¨`À ~°∂`«∞ |^Œ∞eã¨∞ÎOk (~°∂`«∞ 1:16, 17). JÖÏ\˜ qâßfiã¨=Ú, ÉèíH˜Î |Ǩï=∂#O á⁄O^Œ‰õΩO_® áÈ^Œ∞. ÉË`≥¡¿ÇÏ=Ú#‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ#fl g∞^Œ@, `«# Éèí~°Î‰õΩ

|O^èŒ∞=Ù_≥·Ü«Ú#fl É’Ü«∞A á⁄Å=ÚÖ’ ѨiÔQ U~°∞H˘#_®xH˜ ~°∂`«∞ "≥à◊√¡`«∞Ok. `«# Éèí~°ÎÜ≥ÚHõ¯ ¿Ñ~°∞, J`«x ™êfiã¨÷º=Ú H˘#™êˆQÖÏ, #Ü≥∂q∞ P^Õâßxfl |\˜ì, |O^èŒ∞ ^èŒ~å‡xfl q"åǨÏѨ٠ǨωõΩ¯#∞ P"≥∞ HÀ~°∞`«∞Ok† JÖÏQÆ∞# P"≥∞, ^•g^Œ∞#‰õΩ#∞, =∞iÜ«∞‰õΩ#∞, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞‰õΩ#∞ Q“~°=Ѩ^Œ"≥∞ÿ# =∂`«$ =¸iÎQÍ J~ÚOk.

V. „Ѩ=HõÎ – <åºÜ«∂kèѨuÜ≥ÿ∞# ã¨=¸ÜÕ∞Å∞. (1 ã¨=¸. 1–10.) "≥∂¿+, ^•g^Œ∞Å =∞^茺 ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ KåÖÏ „áê=ÚYº"≥∞ÿ# =ºH˜ÎQÍ L<åfl_»∞. `«# HÍÅOÖ’ J`«_»∞ XHõ"≥·Ñ¨Ù Å∂^äŒ~ü =∞~À"≥·Ñ¨Ù ÉÏÑ≤Î㨇q∞K«∞Û Ü≥∂Ǩ<≥·Ü«Ú<åfl_»∞. [##=Ú#∞O_ç, =∞~°}O=~°‰õΩ `«# rq`«=∞O`å, P HÍÅO Ü≥ÚHõ¯ Ç‘Ï#"≥∞ÿ# ã≤÷ux JkèQÆq∞Oz xezÜ«Ú<åfl_»∞. a_»¤Å∞ÖËx ǨÏ<åfl, a_»¤ÅH˘~°‰õΩ `«Ñ≤Oz# ÃÇÏ„c `«e¡QÍ, ^Õ=Ùx J_çy J`«xfl á⁄Ok, uiy J`«xfl ^Õ=ÙxH˜ ã¨=∞iÊã¨∞ÎOk. JÖÏQÆ∞# J`«_»∞ +≤֒ǨïÖ’x „Ѩ`«ºHõ∆ QÆ∞_®~°=ÚÖ’ ÃÑOK«|_®¤_»∞. P HÍÅOÖ’ „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩ_≥·Ü«Ú#fl Ub, ''<åºÜ«∂kèѨuQÍ—— ‰õÄ_® L<åfl_»∞.

`«#Ö’ P Ô~O_»∞ Ѩ^Œ=ÙÅ#∞ UHõO KÕã≤#"å_»∞ J`«_Õ. =$^Œ∞ú_≥·# Ub, =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ Ñ¨q„`«∞_≥·<å,1 `«# Ñ≤Å¡Å∞ KÕã¨∞Î#fl Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# áêáêÅ#∞ J_»¤yOK«ÖË^Œ∞. ÉÏÅ∞_≥·# ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ ^•fi~å ^Õ=Ù_»∞ Ub ~ÚO\˜ <åâ◊<åxfl |Ü«∞Å∞Ѩ~°Kå_»∞. PÃѶ‰õΩ J<Õ KÀ@ [iy# Ü«Ú^ŒúOÖ’, Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ∞ Ub ‰õΩ=∂~°∞Å#∞ Y_»æO`À K«OÑ≤, =∞O^Œ™êxfl

KÕlH˜¯OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. P "å~°Î q#QÍ<Õ Ub Ѩ_ç K«xáÈ`å_»∞. ^Õ=Ù_»∞ ã¨=¸ÜÕ∞Å∞#∞

„Ѩ=HõÎQÍ Ñ≤ez# <å@#∞O_ç JO^èŒHÍ~°"≥∞ÿ# P ã¨O=`«û~åÅ#∞O_ç [#∞Å∞ xsHõ∆}`À

|Ü«∞@Ѩ_®¤~°∞. ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê HÍ~åºÅ#∞ D q^èŒOQÍ ã¨OH˜∆ѨÎO KÕÜ«∞=K«∞Û:

(1) Q˘Ñ¨Ê *ÏfÜ«∞ ã¨O㨯~°}Å#∞ J`«_»∞ `≥zÛ, x|O^èŒ##∞ ã¨i „H˘`«ÎkQÍ KÕã≤, ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"å#∞ P~åkèOK«_®xH˜ [#∞Å#∞ uiy `≥KåÛ_»∞.

(2) Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅKÕ =Ú@ì_ç"ÕÜ«∞|_»QÍ, Zɡ<≥[~°∞ =^ŒÌ J`«_»∞ ZO`«\˜ Ѷ¨∞# q[Ü«∂xfl ™êkèOKå_»O>Ë, `å#∞ <åºÜ«∂kèѨuQÍ L#fl k<åÖ’¡ =∞Ô~#fl_»∞ Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ∞

"åiÃÑ·H˜ ~åÖË^Œ∞.

(3) „Ѩ=HõÎÅ áê~î°âßÅÅ#∞ J`«_»∞ x~°fiÇ≤ÏOKå_»∞.

(4) `«# rq`« HÍÅ=∞O`«\#∞ J`«_»∞ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚʼnõΩ ''<åºÜ«∞O f~åÛ_»∞.——

(5) ~å[iHÍxH˜ J`«_»∞ =∂~åæxfl ã¨~°à◊O KÕâß_»∞, ™œÅ∞#∞ J`«_»∞ Jaè¿+H˜OKå_»∞.

™œÅ∞ x~åHõiOѨ|_ç# Ñ≤=∞‡@, J`«_»∞ ^•g^Œ∞#∞ Jaè¿+H˜OKå_»∞. <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å#∞O_ç

~åAʼnõΩ =∂~°∞Ê [iy# HÍÖÏxH˜ P q^èŒOQÍ ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ K≥Ok#"å_≥·Ü«ÚO\Ï_»∞.

J`«_»∞ <åºÜ«∂kèѨ`«∞ÅÖ’ Ѷ¨∞#∞_»∞#∞ z=i"å_»∞<≥· L<åfl_»∞. =∞iÜ«Ú ÃÇÏ„c „Ѩ=HõÎÅ =~°∞ã¨Ö’ "≥∂¿+ `«~°∞"å`« J`«_»∞ "≥Ú^Œ\˜"å_≥·Ü«ÚO\Ï_»∞.

ã¨∂K«#Å∞

1Dean had “suffered.”

W„âßÜÕ∞Å∞ <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å∞

Z."≥∞™⁄á⁄`«q∞Ü«∞ J}z"Õ`«

1.XfflÜÕ∞Å∞

a."≥∂Ü«∂|∞ J}z"Õ`«

2.UǨ˙^Œ∞

ã≤. Ѷ≤e+‘ÎÜ«∞ J}z"Õ`«

3.+¨=∞æ~°∞

_ç. Hõ<åhÜ«ÚÅ J}z"Õ`«

4.^≥É’~å

W. q∞^•ºhÜ«ÚÅ J}z"Õ`«

5.y^Àº#∞

6.Jc"≥∞ʼnõΩ

7.`ÀÖÏ

8.Ü«∂~¸~°∞

ZѶπ.J"≥∂‡hÜ«ÚÅ J}z"Õ`«

9.Ü≥∞á¶êÎ

10.WÉÏû#∞

11.UÖ’#∞

12.JÉ’Ì#∞

l. Ѷ≤e+‘ÎÜ«∞ J}z"Õ`«

13.ã¨"≥∂û#∞

ÃÇÏKüÛ. "≥Ú^Œ\˜ ã¨=¸ÜÕ∞Å∞Ö’

14.Ub

15.ã¨=¸ÜÕ∞Å∞

SHõº ~å[º=Ú

™œÅ∞ Jaè¿+H˜OѨ|_ç#k "≥Ú^ŒÅ∞ Ô~ǨÏÉÏ=Ú ã≤OǨã¨#O ZH˜¯#O`«=~°‰õΩ, H©„.ѨÓ. 1095–975 (1 ã¨=¸. 11–31† 2 ã¨=¸.† 1 ~åAÅ∞ 1–11)

I. ѨiK«Ü«∞=Ú – ^≥·= ѨiáêÅ#.

1. `˘e ~°∂Ѩ=Ú. – ã‘<å~Ú =^ŒÌ ^Õâ◊OQÍ ~°∂ѨÙk^ŒÌ|_ç#k "≥Ú^ŒÅ∞ W„âßÜÕ∞Å∞

XHõ ~å[ºOQÍ LO_çOk. "å~°∞ ^≥·qHõ ~å[º=Ú, ^Õ=Ùx ~å[ºO. ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ x["≥∞ÿ# ~å*ˇ·Ü«Ú<åfl, "≥Ú^Œ\˜Ö’ "≥∂¿+, =∞iÜ«Ú ~ÚOHÀ ÉèÏ=OÖ’ „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩÅ∞, `«~°∞"å`« <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å∞ P ~å*ϺxH˜ ^Õ=Ùx „Ѩux^èŒ∞Öˇ· L<åfl~°∞. J~Ú<å Pk#∞O_ç Éèí∂ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ~åAÅ#∞ QÆ∂iÛ# PÖ’K«# L#fl@∞ìOk. ~åAÅ∞ J„ÉÏǨ=Ú ã¨O`«u"åÔ~·

Ü«ÚO_®e (Pk. 17:16). ~åA H˘~°ÔH·# K«\Ïìxfl "≥∂¿+ „"åã≤ LOKå_»∞ (kfifÜ≥∂. 17:14–20).

ÃÑ·QÍ, ã¨=∞ã¨Î ^Õâ◊ [#∞Å#∞ Pj~°fikOK«∞ J„ÉÏǨ=Ú Ü≥ÚHõ¯ „âı+¨ª=∞~Ú# "åQÍÌ# ''ã¨O`å#=Ú——#∞ Éèí∂ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ~åA ã¨~°Ñ¶¨~å KÕÜ«∞É’`«∞<åfl_»∞† QÆ#∞Hõ, `«~°∞"å`« „Ѩ=K«#=ÚÖ’, "≥∞ã‘ûÜ«∂ ^•g^Œ∞ ã¨O`å#"≥∞ÿ, ^•g^Œ∞ ã≤OǨã¨#O g∞^Œ ‰õÄ~°∞ÛO_»

ɡ@ì|_»`å_»∞.

2. UHÍkèѨ`«º=Ú#‰õΩ =∂~°∞Ê K≥O^Œ∞@. – ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ rq`« z=i k#=ÚÅÖ’, [#∞Å∞ ~åA HÍ"åÅx J_»∞QÆ∞`å~°∞ (1 ã¨=¸. 8 K«∂_»∞). Ô~O_»∞ HÍ~°}ÏÅ#∞|\˜ì

"å~°∞ J_»∞QÆ∞`å~°∞: J`«x `«~°∞"å`« J`«x ‰õΩ=∂~°∞Å∞ <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å∞QÍ LO_»ÖËxk, Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ `«=∞ K«∞@∞ì#∞#fl ~Ú`«~° ^Õâ◊=ÚÅ=Öˇ ~åA "åiH˜ =ÚO^Œ∞QÍ "≥àÏ¡Å<Õ

HÀiHõ. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ ~Ú`«~° HÍ~°}ÏÅ∞ <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å HÍÅOÖ’ Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl

J~å[Hõ=Ú, `«=Ú‡#∞QÆ∂iÛ K«∞@∞ì#∞#fl ^Õâ◊=ÚÅ"åiH˜ K«∞ÅHõ# `«#OÖÏO\˜q L<åfl~Ú.

"åi q#flѨO ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl q=iOzOk† áêH˜∆HõOQÍ "åiH˜ `«#Ü≥∞_»Å

Hõ$`«[˝`«ÖËx `«#O, J~Ú`Õ „Ѩ^è•#OQÍ "åiH˜ x[=ÚQÍ ~å*ˇ·Ü«Ú#fl Ü≥∞Ǩϟ"å Ü≥∞_»Å

qâßfiã¨OÖËx `«<åxfl Jk |Ü«∞@ÃÑ\˜ìOk. "å~°∞ KÕã≤# ѨxHõO>Ë "åi L^ÕÌâ◊OÖ’<Õ

áêѨ=ÚOk. "åi =∂@ q#=Åã≤OkQÍ ^Õ=Ù_»`«xH˜ P^ÕtOz, ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"åÃÑ·

#=∞‡Hõ=ÚOz, `å#∞ „ѨHõ¯‰õΩ `«Ñ¨CH˘x, UHÍkèѨ`åºxfl „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïì_»∞.

II. ™œÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ UÅ∞|_ç. („H©. â◊. 1095–1055. 1 ã¨=¸. 11–31.)

1. ™œÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ ZxflHõ. – Z. J`«x UHÍO`«Ñ¨Ù Jaè¿+Hõ=Ú. – ɡ<åºg∞#∞ J<Õ JÅÊ QÀ„`«=Ú"å_≥·# H©+¨µ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ™œÅ∞. XHõ<å_»∞ `«# `«O„_ç QÍ_ç^ŒÅ#∞ "≥^Œ‰õΩ`«∂, „Ѩ=HõÎÜ≥ÿ∞# ã¨=¸ÜÕ∞Å∞#∞ J`«_»∞ ^Œi≈™êÎ_»∞. P ~ÚO@~°∂fiº‰õΩ „ѨuѶ¨Å=ÚQÍ ^Õ=Ùx P[˝=Å¡ ™œÅ∞ ~åAQÍ Jaè¿+H˜OѨ|_»`å_»∞.

a. J`«x |Ç≤Ï~°OQÆѨ٠ZxflHõ. – q∞™êÊÖ’ ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ *ÏfÜ«∞ ã¨Éèí#∞ "≥O@<Õ U~åÊ@∞ KÕ™êÎ_»∞. Ѩq„`«"≥∞ÿ# p@∞¡"Õã≤# Ѩ^ŒúuÖÏ "å~°∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍ~°∞. p\˜

™œÅ∞g∞^Œ Ѩ_çOk, J`«_»∞ #„=∞`«QÍ ™ê=∂#∞Ö’ ^•yÜ«ÚO\Ï_»∞. J`«_»∞ |Ü«∞@‰õΩ

~å|_ç#ѨC_»∞, q∞H˜¯e Q˘Ñ¨Ê^≥·# `«# ™ê\˜ [#∞ÅÖ’ Z‰õΩ¯= L`åûǨxfl ˆ~ÔHuÎOzOk.

ZÖÏÔQ·<å, H˘O^Œ~°∞ J`«xx ''J„ѨÜ≥∂[‰õΩ_»x—— ѨiǨã¨O KÕâß~°∞. ™œÅ∞ ^•xx xâ◊|ÌOQÍ áÈxKåÛ_»∞, =∞iÜ«Ú U^À XHõ ~å[HÍ~°ºO KÕÜ«∞_»O=Å# QÆ∞iÎOѨ٠á⁄O^•Å<Õ J=HÍâ◊O

H˘~°‰õΩ J`«_»∞ "ÕzÜ«Ú<åfl_»∞. ã≤. J"≥∂‡hÜ«ÚÅ#∞ F_çOK«_»O. – J`«xH˜ J=HÍâ◊O `«fi~°Ö’<Õ =zÛOk. J"≥∂‡hÜ«ÚÅ∞ Ü«∂ÉË+≤æÖÏ^Œ∞#∞ Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. ã¨iǨÏ^Œ∞ÌÅ ^ŒQÆæ~° L#fl „Ѩ[Å∞ ™œÅ∞‰õΩ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍ_ç Z_»¡#∞ Ѩ<≥flO_»∞ ÉèÏQÆ=ÚÅ∞QÍ #iH˜ XH˘¯Hõ¯ =ÚHõ¯ XH˘¯Hõ¯

QÀ„`«=Ú#‰õΩ ѨOÑ≤, `«#`À#∞ ã¨=¸ÜÕ∞Å∞`À#∞ KÕ~°‰õΩO_»∞"å_≥=_À "åx Z_»¡#∞ `å#∞ P „ѨHÍ~°"Õ∞ KÕÜ«Ú^Œ∞#x ™œÅ∞ =~°Î=∂#O ѨOáê_»∞. W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅÖ’ =¸_»∞

ÅHõ∆Å=∞Ok ™œÅ∞ ѨHõ∆OQÍ KÕ~å~°∞. =∞iÜ«Ú ™œÅ∞ â◊„`«∞=ÙÅg∞^Œ `«\ÏÅ∞# Ѩ_»QÍ

á⁄@∞ì=Öˇ "å~°∞ K≥^ŒiáÈÜ«∂~°∞. _ç. yÖÏæÅ∞Ö’ Ѩ\Ïìaè¿+Hõ=Ú. – ™œÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ q[Ü«∞=Ú =ºuˆ~‰õΩÅ <Àà◊√¡ =¸~ÚOzOk, yÖÏæÅ∞Ö’ U~°Ê~°K«|_ç# QÀ„`«=ÚÅ ‰õÄ_çHõÖ’, [Ü«∞^èŒfi#∞Å`À J`«_»∞

W„âßÜÕ∞Å∞ ~åAQÍ H˜s@O`À Jaè¿+H˜OѨ|_®¤_»∞.

2. `å#∞ x~åHõiOѨ|_Õ=~°‰õΩ ™œÅ∞ áêÅ#. – Z. ã¨fi`«O„`«=Ú#ÔH· Ü«Ú^Œú=Ú. –ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ „H˜O^Œ W„âßÜÕ∞Å∞ Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅÃÑ· Zɡ<≥[~°∞Ö’ q[Ü«∂xfl ™êkèOzOk HÍx "åig∞^Œ P^è•~°Ñ¨_çÜ«ÚO_»_®xfl ã¨OѨÓ~°‚OQÍ Ñ¨_»„^ÀÜ«∞ÖË^Œ∞† =∞iÜ«Ú, ~Ú\©=Å, W„âßÜÕ∞Å∞#∞ x~åÜ«Ú^èŒ∞Å#∞QÍ KÕã≤, ~ÚO`«‰õΩ =ÚO^≥#fl_»∂ ÖË#O`« aQÆ∞=ÙQÍ |O^èŒHÍÅ#∞ ayOKå~°∞. `å#∞ `«# ã≤OǨã¨#Og∞^Œ Éèí„^Œ=ÚQÍ L#fl `À_»<Õ, z#fl|∞K«∞Û`«∞#fl D P^è•~°Ñ¨_»_®xfl JO`«"≥ÚOkOK«_®xH˜ J`«_»∞ f~å‡xOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.

q∞Hõ‡+¨µ=^ŒÌ ™êkèOz# q[Ü«∞O Ü«Ú^Œú ã¨OѶ¨∞@#Ö’ Ѷ¨∞#OQÍ *Ï˝Ñ¨HõO LOK«∞HÀ

^ŒyOk. ™œÅ∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# Ü≥∂<å`å#∞, `«# PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ∞ "≥∂Ü«Ú"åx`À ‰õÄ_», XHõ H˘O_» tY~åxfl ZH˜¯, Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅÃÑ· `«\ÏÅ∞# Ѩ_ç, "åix `«aƒ|∞ƒ KÕâß~°∞.

JÖÏ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç#"åix ™œÅ∞ ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù ^Œix L#fl "≥∞ÿ^•#O=~°‰õΩ `«i=∂_»∞.

a. ™œÅ∞Ü≥ÚHõ¯ ~Ú`«~° Ü«Ú^•úÅ∞. – J<ÕHõ [#=ÚÅ∞ W„âßÜÕ∞Å∞#∞ „Ѩu"≥·Ñ¨Ù#∞O_ç

X`«∞Î`«∂ L<åfl~°∞. "≥∂Ü«∂|∞, J"≥∂‡#∞, Z^À=Ú, =∞iÜ«Ú Dâß#º kâ◊QÍ L#fl

*’ÉÏ J<Õ ã≤iÜ«∂ ~å*ϺxH˜ q~À^èŒOQÍ#∞ q[Ü«∞=O`«"≥∞ÿ# Ü«Ú^•úÅ#∞ KÕâß_»∞. ã≤. ™œÅ∞ x~åHõiOK«|_»_»O. – J<ÕHõ=∞Ok =∞#∞+¨µºÅ=Öˇ ™œÅ∞#∞ `«#

Ѩ^Œq#∞O_ç kQÆ*Ï~å_»∞. W„âßÜÕ∞Å∞ x["≥∞ÿ# ~åA‰õΩ `å#∞ ˆH=ÅO Éèí∂q∞ g∞^Œ#∞#fl

„ѨuxkèÜ«∞<Õ ã¨OQÆux J`«_»∞ =∞~°záÈÜ«∂_»∞. JǨÏOÉèÏ=O`À, J`«_»∞ ^Õ=Ù_≥·#

Ü≥∞Ǩϟ"å‰õΩ #=∞‡Hõ=ÚQÍ LO_»Hõ Jq^èÕÜ«Ú_»Ü«∂º_»∞. J=∂ÖËH©Ü«ÚÅ#∞ <åâ◊#O

KÕÜ«∞_®xH˜ ѨOѨ|_ç#ѨC_»∞, JQÆQÆ∞ ~åA#∞ ~°H˜∆Oz q[Ü«∞ zǨÏflOQÍ `≥K«∞Û‰õΩ<åfl_»∞

ã¨iQÆ^•, Q˘„Ô~ÅÖ’#∞ Z_»¡Ö’#∞ Ü≥∞Ǩϟ"å‰õΩ |eÜ«∞<Õ ™ê‰õΩ`À |eã≤#"å\˜x

`≥K«∞Û‰õΩ<åfl_»∞. Jq^èÕÜ«Ú_≥·# P k#=Ú#∞O_ç J`«_»∞ ^Õ=ÙxH˜ ™⁄O`«O H͉õΩO_»

áÈÜ«∂_»∞, ã¨=¸ÜÕ∞Å∞KÕ`« q_çzÃÑ@ì|_®¤_»∞.

3. ™œÅ∞ `«yæáÈ=_»O, ^•g^Œ∞ ÃÑ·H˜~å=_»O. – ™œÅ∞Ü≥ÚHõ¯ q∞ye# UÅ∞|_ç ^•g^Œ∞ K«i„`«Ö’ W=Ú_»∞`«∞Ok. |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ HÍHõÜÕ∞ ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ ^•g^Œ∞#∞ Jaè¿+H˜™êÎ_»∞† ~åAÜ≥ÚHõ¯ Hõëêìxfl f~°Û_®xH˜ ѨiKå~°‰õΩ_»∞QÍ ™œÅ∞Ü≥ÚHõ¯ ^Œ~åƒ~°∞‰õΩ Ñ≤Å∞=|_»`å_»∞, `«~°∞"å`« Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ`À U~°Ê_ç# Ü«Ú^ŒúOÖ’ Q˘ÖϺ`«∞#∞ ǨÏ`«=∂~°∞Û `å_»∞† „Ѩ*Ïaè=∂<åxfl, ™œÅ∞Ü≥ÚHõ¯ Ñ≤zÛ Jã¨∂Ü«∞#∞ J`«_»∞ K«qK«∂™êÎ_»∞. `«# ã¨fiǨϙêÎÅ`À ™œÅ∞ ^•g^Œ∞#∞ K«OѨ „Ѩܫ∞ufl™êÎ_»∞† `«# ‰õΩ=∂Ô~ÎxzÛ q"åǨÏO KÕÜ«∞_»O =Å# J`«xx LifÜ«∂Åx „Ѩܫ∞ufl™êÎ_»∞† z=iQÍ, ^Õâ◊ ÉÇ≤Ï+¨¯~°} rq`åxH˜ J`«x QÆ∞iKÕã≤, XHõ KÀ@∞#∞O_ç =∞iÜ≥ÚHõ KÀ@∞‰õΩ J`«xfl H˘xfl™ê~°∞¡ `«~°∞=Ú`å_»∞.

™œÅ∞ ^Õ=ÙxKÕ qã¨i˚OѨ|_ç#"å_≥·, `«#‰õΩ HõÅ∞QÆÉ’ÜÕ∞ Ü«Ú^ŒúOÖ’ `«# [Ü«∂Ѩ [Ü«∂Å#∞ QÆ∂iÛ q=iOK«_®xH˜ U<ÀÌ~°∞Ö’x Hõ~°‚ Ñ≤âßz ^ŒQÆæ~° qKå~°} KÕ™êÎ_»∞.

=∞~°∞ã¨\˜ k#=Ú# yÖ’ƒ= =^ŒÌ Ü«Ú^Œú=ÚÖ’, W„âßÜÕ∞Å∞ ǨÏ`«∞ÅÜ«∂º~°∞, ™œÅ∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞ K«xáÈÜ«∂~°∞, Ѷ≤eÑ‘ÊÖ’ HÍã≤Ü«∞ãπ, „|∂@ãπ#∞ áÈe ™œÅ∞ `«# HõuÎg∞^Œ Xiy „áê}ÏÅ∞ q_»∞™êÎ_»∞. Ü«∂ÉË+≤æÖÏ^Œ∞ =^ŒÌ „ѨHÍâ◊=O`«OQÍ ÖËz# ã¨∂~°∞º_»∞ yÖ’ƒ= Ѩ~°fi`«=Ú =^ŒÌ HÍOuÇ‘Ï#OQÍ „‰õΩOyáÈ~ÚOk.

4. ™œÅ∞ UÅ∞|_çÜ≥ÚHõ¯ qâı+¨ ÅHõ∆}ÏÅ∞. – ™œÅ∞ Ѩ@ì}ÏÅ#∞ xi‡Oz#"å_»∞QÍx, ~å[H©Ü«∞"≥∞ÿ# x~°fiǨωõΩ_»∞QÍx, ™êÇ≤Ï`«º áÈ+¨‰õΩ_»∞QÍx, x["≥∞ÿ# =∞`åxfl ÃÑOá⁄OkOѨ

*Ë¿ã"å_»∞QÍx HÍ_»∞. J`«_»∞ Ãã·xHõ ^Œ∞~°O^èŒ~°∞_»∞, `«=∞ ^Õâ◊O ‰õÄeÛ"ÕÜ«∞|_Õ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’

W~°∞QÆ∞ á⁄~°∞QÆ∞ ~å*ϺŠ=∞^茺 `«=∞ Ãã·xHõ |ÅO ã≤÷~°O HÍ=_®xH˜ J`«_≥O`À Hõ$+≤x

KÕ™ê_»∞. „Ѩ*Ïaè=∂#O HÍ"åÅx J`«_»∞ HÀi#"å_»∞. J~Ú`Õ ^≥·qHõ"≥∞ÿ# ~å[ºOÖ’

^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"å ~Úëêìxfl <≥~°"Õ~°Û_»OÖ’ #=∞‡HõOQÍ LO_»Hõ, `«# ™⁄O`« ~Úëêìxfl

<≥~°"Õ~°∞ÛHÀ|∂x#O^Œ∞#, ^Õâ◊ P^Œ~°≈O H˘~°‰õΩ, ^Õ=Ùx ǨÏ$^ŒÜ«∂#∞™ê~°∞xH˜ KÀ@∞

~ÚKÕÛÖÏ J`«_»∞ `˘eyOѨ|_®¤_»∞.

III. ^•g^Œ∞ rq`«=Ú, ѨiáêÅ#. („H©.ѨÓ. 1055–1015. 1 ã¨=¸. 16–31†

2 ã¨=¸.† 1 ~åAÅ∞ 1–11:11† 1 k#=$. 11–29.)

K«i„`«Ö’ ^•g^Œ∞ ™ê÷#O. – áê`« x|O^èŒ# K«i„`«Ö’ J„ÉÏǨ=Ú, "≥∂¿+, ^•g^Œ∞

J<Õq =¸_»∞ Q˘Ñ¨Ê ¿Ñ~°∞¡. J„ÉÏǨ=Ú ™ê÷Ѩ‰õΩ_»∞, "≥∂¿+ ^èŒ~°‡âß„™êÎxfl ~ÚzÛ#"å_»∞,

^•g^≥·`Õ Ju „âı+¨µª_≥·# ~åA. ^ÕjÜ«∞ â◊H˜ÎÖ’#∞, ™œÉèÏQƺOÖ’#∞ J`«x áêÅ#Ü«∞O^Œ∞ tY~å„QÆ=Ú#∞ KÕ~°∞‰õΩOk. J~Ú`Õ ^•g^Œ∞ ~åAHõO>ˇ Jkè‰õΩ_»∞† J`«_»∞ `«# „Ѩ[ʼnõΩ Hõq. "≥∂¿+ `«~°∞"å`«, ÃÇÏ„c ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ ^•g^Œ∞ rq`«=Ú, J`«x ~°K«#Å∞ J`«ºkèHõ"≥∞ÿ# ™ê÷<åxfl P„Hõq∞OKå~Ú. J`«x =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# rq`åxfl QÆ∂iÛ, áê`« x|O^èŒ#Ö’ L#fl =º‰õΩÎÅO^ŒiHõO>ˇ Z‰õΩ¯=QÍ =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. J`«x rq`«OÖ’x ã¨OѶ¨∞@#Å∞ =∞iÜ«Ú Ñ¨iáêÅ# J~Ú^Œ∞ ÉèÏQÍÅ „H˜O^Œ KÕ~°Û=K«∞Û:

1. ã¨OÉèí=O I. – ÉË`≥¡¿ÇÏ=ÚÖ’ HÍѨi rq`«O. – Z. [#‡ ã¨÷Å=Ú, ‰õΩ@∞O|=Ú. –

É’Ü«∞A, ~°∂`«∞Å =Úk=∞#∞=∞_»∞#∞, Ü≥∞+¨¬~Ú ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ^•g^Œ∞. ~å[iHõѨ٠QÀ„`«OQÍ

Ü«∂HÀ|∞ Ñ≤`«~°∞ʼnõΩ ã¨O|OkèOz# n"≥#Ü«∞O^Œ∞ (Pk. 49:8–12) ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì|_ç#

Ü«¸^• QÀ„`åxH˜ K≥Ok<å, ^•x „Ѩ`ÕºHõ`« xÅ∞ѨÙHÀ_®xH˜ J`«_Õg∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ZÖÏO\˜

QÆ∞iÎOÑ¨Ó ÖËx ÉË`≥¡¿ÇÏ=∞#∞ „QÍ=∞OÖ’ ^•g^Œ∞ ѨÙ\Ïì_»∞. J`«x P~°OÉèí rq`«Ñ¨Ù QÆ$ǨÏ"≥∞ÿ

L#flO^Œ∞‰õΩ QÍ#∞ Jk x~°O`«~° Ѩq„`«`«#∞ á⁄O^ŒÖË^Œ∞. J`«xHõO>ˇ L#fl`«∞_≥·#

‰õΩ=∂~°∞_»∞ [x‡Oz#O^Œ∞=Å¡<Õ J~ÚºOk. a. J`«x =$uÎ. – ^•g^Œ∞ Q˘„Ô~Å HÍѨi, n#=∞~ÚºO^Õ QÍx, Q“~°=Ѩ^Œ"≥∞ÿ#

Ñ≤Å∞ѨÙ, J~Ú<å Jk ^è≥·~åºxH˜x, *Ï„QÆ`«Î Hõey LO_»_®xH˜x Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞Ok. `«# =∞O^Œ#∞ HÍáê_»_»OÖ’, Ü«Ú=‰õΩ_»∞QÍ J`«_»∞ KÕã≤# HÍ~åºÅÖ’ ã≤OǨxfl, ZÅ∞QÆ∞ |O\˜x ã¨OǨÏiOK«_»O J<Õq L<åfl~Ú. J`«x H©~°Î#ÅÖ’ KåÖÏ=~°‰õΩ |Ü«∞@ Q˘„Ô~Å#∞ HÍK«∞‰õΩ<Õ rq`«Ñ¨Ù *Ï_»Å∞ L<åfl~Ú.

ã≤. |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ KÕÜ«∞|_»x J`«x Jaè¿+HõO. – ™œÅ∞ x~åHõiOѨ|_ç# `«~°∞"å`«, J`«xH˜ "å~°ã¨∞_≥· Ü«ÚO_»_®xH˜ Ü≥∞+¨¬~Ú ‰õΩ=∂~°∞<˘Hõx Jaè¿+H˜OK«_®xH˜ ã¨=¸ÜÕ∞Å∞

ѨOѨ|_®¤_»∞. UbÜ«∂|∞ J<Õ J`«x ÃÑ^ŒÌ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ Hõ#Ѩ_»QÍ<Õ ZO`À =ÚQÆ∞ú_»Ü«∂º_»∞.

ǨïO^•QÍ HõxÑ≤OK«_»O HÍ^Œ∞ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# ǨÏ$^ŒÜ«∞"Õ∞ qâßfi™êxH˜ `«y#^Œ#fl q+¨Ü«∞O

ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ ã¨Ç¨ P ã¨=∞Ü«∂xH˜ =∞~°záÈ~Ú#@∞ì<åfl_»∞. ™œÅ∞ [#∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂#∞

™ê~°∞_»∞QÍ L<åfl_»∞, J`«_»∞ HõxÑ≤OK«_»OÖ’ q∞e@s Hõ^ä• <åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ, =∞iO`«

Z‰õΩ¯=QÍ HõxÑ≤™êÎ_»∞ . Ü≥∞+¨¬~Ú ‰õΩ=∂~°∞ÅÖ’ XHõi `«~°∞"å`« =∞~˘Hõ~°∞ WO@~°∂fiºÖ’

x~åHõiOѨ|_®¤~°∞. ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"å W„âßÜÕ∞Å∞‰õΩ x["≥∞ÿ# ~åA J<Õ ^•xH˜ #=∞‡HõOQÍ, ''^Õ=Ùx ǨÏ$^ŒÜ«∂#∞™ê~°∞_≥·—— LO_Õ =∞#∞+¨µº_»∞ J`«_»∞ XHõ¯_Õ. J`«x Jaè¿+HõO PO`«~°OyHõOQÍ [iyOk. |Ǩïâß ‰õΩ@∞O|OÖ’x "åà◊√¡‰õÄ_® ^•xx Z~°QÆHõ áÈ=K«∞Û. _ç. ™œÅ∞‰õΩ QÍÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ. – ''P k#=Ú#∞O_ç Ü≥∞Ǩϟ"å P`«‡ ^•g^Œ∞ g∞kH˜

|Å=ÚQÍ =K≥Û#∞—— (1 ã¨=¸. 16:13). ''Ü≥∞Ǩϟ"å P`«‡ ™œÅ∞#∞ q_çzáÈ~Ú

Ü≥∞Ǩϟ"åÜ≥Ú^ŒÌ#∞O_ç ^Œ∞~å`«‡Ü≥ÚHõ\˜ =zÛ J`«x "≥~°Ñ≤OѨQÍ—— (1 ã¨=¸. 16:14).

^•g^Œ∞ Jaè¿+HõO `«~°∞"å`« =ºHõÎѨ~°K«|_ç# iHÍ~°∞¤ JÖÏ [iy#@∞ì K≥ѨC`«∞Ok.

„áêp# HÍÅO#∞O_ç ã¨Ç¨Ï[OQÍ L#fl PKå~åxfl |\˜ì ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞#fl, pHõ\˜QÍ#∞#fl

™œÅ∞ P`«‡#∞ ã¨Ow`«O`À q_çÑ≤OK«_®xH˜ "å~°∞ Ü«∞uflOKå~°∞. Ü«Ú=‰õΩ_≥·# ^•g^Œ∞

JѨÊ\˜H˜ „ѨMϺu QÍOz# QÍÜ«∞‰õΩ_≥·Ü«Ú<åfl_»∞, QÆ#∞Hõ ~å[ ^Œ~åƒ~°∞Ö’ QÍÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ LO_»∞#@∞ì J`«_»∞ PǨfixOK«|_®¤_»∞. J~Ú<å, ^Œ~åƒ~°∞Ö’ J`«x LxH˜

`å`å¯eHõ"≥∞ÿ#^À, ÖËHõ PÜ«∂ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ =∂„`«"Õ∞ L#fl^À JÜ«ÚºO_»=K«∞Û, ZO^Œ∞HõO>ˇ `«fi~°Ö’<Õ J`«_»∞ `«# `«O„_ç =∞O^Œ`À L#fl"å_»∞QÍ =∞#O J`«}˜‚ =∞~°Å Hõeã≤H˘O\ÏO.

W. ^•g^Œ∞ Q˘ÖϺ`«∞`À Ü«Ú^ŒúO. – ™œÅ∞ `«fi~°Ö’<Õ Ñ¶≤e+‘ÎÜ«ÚÅ`À =∞~˘Hõ Ü«Ú^•úxH˜

"≥à◊¡=Åã≤ =zÛOk. XO@i áÈ~å@O`À<Õ Ü«Ú^ŒúOÜ≥ÚHõ¯ [Ü«∂Ѩ[Ü«∂Å∞ `ÕÅ∞Û‰õΩO^•

=∞x #ÅÉèˇ· k<åÅ∞QÍ Q˘ÖϺ`«<Õ XHõ =∞Ǩ |Åâße =ÚO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞Î<åfl_»∞, HÍx

J`«x`À `≥yOz Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜ W„âßÜÕ∞Å∞Ö’ Z=fi~°∂ ÖˉõΩO_® áÈÜ«∂~°∞.

Ãã·#ºOÖ’ L#fl `«# J#flÅ =^ŒÌ‰õΩ U^À XHõ Ѩxg∞^Œ Ü«Ú=‰õΩ_≥·# ^•g^Œ∞ ѨOѨ|_®¤_»∞, ã¨"åÅ∞#∞ JOwHõi™êÎ_»∞, ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"åÜ«∞O^Œe qâßfiã¨O`À Hõ=K«OQÍx PÜ«Ú^è•Å∞QÍx ÖˉõΩO_®<Õ, `«# =_çÃãÅ`À P`«‡ ã¨∞Îu KÕã≤H˘<Õ Ñ¶≤e+‘ÎÜ«Úx ǨÏ`« =∂~åÛ_»∞. W„âßÜÕ∞Å∞‰õΩ ÅaèOz# Ѷ¨∞# q[Ü«∂xfl *ˇ#~°Öò ZOˆQ*ò"≥∞O\ò "≥O|_çOzOk. ^•g^Œ∞Ü≥ÚHõ¯ ™êǨÏ㨠Hõ$`åºxH˜ Ô~O_»∞ Ѷ¨e`åÅ∞ =KåÛ~Ú: ™œÅ∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# Ü≥∂<å`å#∞Ü≥ÚHõ¯ P`«‡ ^•g^Œ∞`À ÃÑ#"ÕÜ«∞|_ç, „¿Ñ=∞ ѨÓ~°fiHõOQÍ, xezÜ«ÚO_Õ ¿ãflǨxfl =∞iÜ«Ú, ™œÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ Ãã·xHõ ta~°OÖ’ ^•g^Œ∞ ã¨Éèí∞º_»ÜÕ∞ºÖÏ

Jk #_çÑ≤OzOk.

2. ã¨OÉèí=O II. – ™œÅ∞ P™ê÷#OÖ’ ^•g^Œ∞ rq`«O. – Z. ™œÅ∞Ü≥ÚHõ¯

Jã¨∂Ü«∞. – Ãã·#º=Ú Ü«Ú^Œú=Ú#∞O_ç uiy =zÛ#ѨC_»∞, „ã‘ÎÅ∞ `«O|∞~°Å Tˆ~yOѨÙ`À – ''™œÅ∞ "ÕÅH˘ÅkÜ«Ú, ^•g^Œ∞ Ѩk"ÕÅH˘ÅkÜ«Ú (â◊„`«∞=ÙÅ#∞) ǨÏ`«=Ú

KÕã≤~°xi—— (1 ã¨=¸. 18:7). `å#∞ ~åAQÍ x~åHõiOѨ|_»#∞<åfl_»xÜ«Ú, ~åÉ’ÜÕ∞ =∞x+≤ ^•g^Õ JÜ«Úº<åfl_»xÜ«Ú J#∞=∂xOK« <å~°OaèOKå_»∞. ''HÍ|\˜ì <å\#∞O_ç ™œÅ∞ ^•g^Œ∞g∞^Œ q+¨Ñ¨Ù K«∂Ѩ٠xeÃÑ#∞—— (1 ã¨=¸. 18:9).

^•g^Œ∞ ã¨^•ƒù=O`À ã¨Ç≤ÏOKå_»∞, Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl J`«x MϺu ™œÅ∞‰õΩ Jã¨∂Ü«∂yflx

HõeyOzOk. ^•g^Œ∞#∞ K«OѨ_®xH˜ ™œÅ∞ =∂\˜=∂\˜H˜ „Ѩܫ∞uflOK«_»O† Ô~O_»∞™ê~°∞¡

`«# ™⁄O`« KÕ`«∞Å`À#∞, `«# ^Œ~åƒ~°∞Ö’x"å~°∞ J`«x K«O¿ÑÖÏ HÀ~°_»OÖ’#∞† `«#

‰õΩ=∂Ô~ÎÜ≥ÿ∞# g∞HÍÅ∞`À q"åǨÏO [iyOz LiÜ≥Ú_»¤ EK«∞@`À#∞, JÖÏ [iyOK«∞@‰õΩ QÍ#∞ =O^Œ=∞Ok Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ#∞ Hõ@flOQÍ ã¨OǨÏiOK«QÀ~°_»OÖ’#∞

^•g^Œ∞#∞ ™œÅ∞ K«OѨEKå_»∞. D â’^èŒ# HÍÅ=∞O`«\˜Ö’#∞, Ü≥∂<å`å#∞ #=∞‡Hõ"≥∞ÿ#

¿ãflǨxfl ^•g^Œ∞`À H˘#™êyOKå_»∞. J~Ú`Õ z=~°‰õΩ J`«}˜‚ K«OѨ_®xH˜ `«# `«O„_ç

ã≤÷~°"≥∞ÿ# L^ÕÌâßxfl HõeyÜ«Ú#fl@∞ì J`«_≥iy, `«Ñ≤ÊOK«∞H˘x áêiáÈÜÕ∞ÖÏ ^ŒÜ«∂~°÷

ǨÏ$^ŒÜ«∞O`À ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_®¤_»∞.

3. ã¨OÉèí=O III. – ^•g^Œ∞ ^Õâ◊ |Ç≤Ï+¨¯~°} rq`«O. – H˘xfl ã¨O=`«û~åÅ

=~°‰õΩ ^•g^Œ∞‰õΩ ^Õâ◊ |Ç≤Ï+¨¯~°} [iˆQÖÏ ™œÅ∞ J`«}˜‚ `«i=∂_»∞. J`«_»∞ ¿ãflǨÏO

KÕã≤# =∞#∞+¨µºÅKÕ`« "≥∂ã¨yOѨ|_®¤_»∞ Ü≥∂¿ãѨÙ=Öˇ, =∞Ǩ P„ÖˇÊù_£ =Öˇ, ~å|~üì

„|∂ãπ =Öˇ ^Œ∞~°Ìâ◊ J<Õ áê~î°âßÅÖ’ J`«_»∞ ~å[iHõO H˘~°‰õΩ `«sÊù^Œ∞ KÕÜ«∞|_®¤_»∞.

™œÅ∞ ^Œ~åƒ~°∞#∞O_ç áêiáÈ~Ú# `«~°∞"å`« ^•g^Œ∞ „Ѩ`«ºHõ∆ QÆ∞_®~°=Ú#fl@∞ì#fl <À|∞#∞

^Œi≈Oz ã¨=ÚYѨ٠~˘>ˇìÅ`À áÈ+≤OѨ|_ç, Q˘ÖϺ`«∞ Ü≥ÚHõ¯ Y_®æxfl á⁄O^Œ∞`å_»∞.

JHõ¯_»#∞O_ç Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚŠѨ@ì}"≥∞ÿ# QÍà◊√‰õΩ JO>Ë, QÆ`« `«# ZkiÜ≥ÿ∞Ü«Ú#fl Q˘ÖϺ`«∞

Ѩ@ì}ÏxH˜ "≥à◊¡`å_»∞. JHõ¯_» ‰õÄ_® J`«_»∞ ˆH∆=∞OQÍÖË_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, Ju `«fi~°Ö’<Õ

Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ∞ J`«x PK«∂H©x HõxÃÑ\Ïì~°∞, =∞iÜ«Ú J`«_»∞ Ü«¸^•‰õΩ ѨtÛ=∞# L#fl

J^Œ∞ÖÏ¡=Ú QÆ∞ǨÏÖ’ ^•‰õΩ¯O\Ï_»∞. `«fi~°Ö’ ^è≥·~°º=O`«∞Öˇ·# XHõ QÆ∞OѨ٠J`«x

KÕ~°∞‰õΩO\Ï~°∞, JÖÏQÆ∞# J`«_»∞ ^Õâ◊ |Ç≤Ïëê¯~°∞Öˇ·# "åiH˜ <åÜ«∞‰õΩ_Ò`å_»∞. Éèí„^Œ`«H˘~°‰õΩ

=$^Œ∞úÖˇ·Ü«Ú#fl J`«x `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞ "≥∂Ü«∂|∞#‰õΩ `À_»∞H˘xáÈ~Ú, =∞$`« ã¨=Ú„^•xH˜

ѨtÛ=∞ H˘ã¨#∞#fl J_»q H˘O_»Å ^ÕâßxH˜ =™êÎ_»∞. |Å"≥∞ÿ# XHõ KÀ@∞#∞O_ç =∞iÜ≥ÚHõ

KÀ@∞#‰õΩ ™œÅ∞ `«~°∞=Ú`«∞<Õ L<åfl_»∞. Ô~O_»∞™ê~°∞¡ ™œÅ∞ ^•g^Œ∞ |Å=Ú „H˜O^Œ

L<åfl_»∞† J~Ú`Õ ^•g^Œ∞ L^•~° |∞kú`À J`«x „áê}Ïxfl =^Œe"Õ™êÎ_»∞. ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"å Jaè+≤‰õΩÎxH˜ q~À^èŒOQÍ J`«_»∞ `«# KÕux Z`«ÎÖË^Œ∞. ^Õ=Ùx ZxflHõ, Jaè¿+Hõ=Ú

`«#‰õΩ HõeyÜ«Ú<åfl, ^Õ=Ùx ã¨=∞Ü«∂xH˜ J`«_»∞ |^Œ∞ú_≥·Ü«ÚO\Ï_»∞. D HÍÅOÖ’<Õ

XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ ^•g^Œ∞ Ü≥∂<å`å#∞ʼnõΩ „¿Ñ=∞`À‰õÄ_ç# J#∞|O^èŒO [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

Ѩiã≤÷`«∞Å∞ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# â◊„`«∞=ÙÖˇ·Ü«Ú#fl@∞ì HõeÊOK«|_®¤~Ú† J~Ú`Õ JO`«\˜ â∫~°º=Ú

QÆÅ P`«‡Å ¿ãflÇ¨Ï |O^è•xfl U q~À^èŒ=Ú `≥OѨÖË^Œ∞. =∞~˘Hõ=∂~°∞ ^•g^Œ∞ Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ

Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ "≥à◊¡`å_»∞. "åi ~å*ˇ·# PH©+¨µ J`«xx ^ŒÜ«∞QÍ KÕ~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞. HÍx Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ

ã¨~åÌ~°∞Å∞ J`«x #=∞‡HÍxfl K≥_»Q˘\Ïì~°∞† =∞iÜ«Ú, ™œÅ∞`À "åiH˜ [iy# z=i Ü«Ú^ŒúOÖ’, `«# ã¨fi[#∞ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ áêÖÁæ#∞=∞x PH©+¨µ ^•g^Œ∞#∞ HÀ~°`å_»∞. z=iQÍ, ™œÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ JѨ[Ü«∞=Ú, yÖ’ƒ=Ö’ J`«x =∞~°}=Ú ^•g^Œ∞ ã≤OǨã¨# "≥∞Hõ¯_®xH˜ =∂~åæxfl `≥izOk.

4. ã¨OÉèí=O IV. – Ü«¸^•ÃÑ· ~åA† Ãã·#º ã¨O|O^èŒO HÍx Ü«Ú^ŒúO. – D (|OkáÈ@∞ ^˘OQÆ) ^ÀÑ≤_çQÍ_»∞ UÖÏ\˜ ~åA HÍ<≥·Ü«Ú<åfl_»∞? Ç‘Ï#"≥∞ÿ# q^è•<åÅÖ’, =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ â◊„`«∞=ÙÅg∞^Œ ѨQÆf~°∞ÛH˘#_»O, ã¨OѨÓ~°‚OQÍ "åi Pã¨∞ÎÅ#∞ ™êfinè#O

KÕã≤H˘#_»O ^•fi~å ^èŒ#=O`«∞_»=fi_»O XHõ\˜. HÍx ''^Õ=Ùx ǨÏ$^ŒÜ«∂#∞™ê~°∞_≥·#

=∞#∞+¨µº_»∞—— J\˜ì"å_»∞ HÍ_»∞. ^Õâ◊ |Ç≤Ï+¨¯~°}Ö’#∞ Ѩ~°^Õâ◊ x"åã≤QÍ#∞#flѨC_»∞ ã¨Ç≤Ï`«O

J`«_»∞ Hõ#∞Ѩ~°z# Pâßx„QÆǨÏO, ǨïO^•`«#O J`«_»∞ ~åAQÍ LO_»^Œy# qâı+¨

ÅHõ∆}ÏÅ#∞ Hõ#∞Ѩ~°zOk. Ü«Ú^Œú Éèí∂q∞Ö’ ™œÅ∞#∞ ã¨OǨÏiOKå#x K≥Ñ≤Ê `«# =^ŒÌ

|Ǩï=∂#O á⁄O^Œ∞^•=∞x `«ÅOz J|^Œú=∂_ç# J=∂ÖËH©Ü«Úx ã¨OǨÏiOz, K«xáÈ~Ú# `«# áÈ\©^•~°∞x Ü≥∞_»Å ^ŒÜ«∞ K«∂Ñ≤OKå_»∞. ™œÅ∞ Ü≥∂<å`å#∞Å g∞^Œ ^èŒ#∞sæ`«"≥ÚHõ\˜ KÕâß_»∞. `å#∞ ^Õâ◊ |Ç≤Ï+¨¯~°}=Ú HÍqOѨ|_ç#ѨC_»∞ `«# ™⁄O`«

QÀ„`«"≥∞ÿÜ«Ú#fl Ü«¸^• "åi <åÜ«∞‰õΩÅ #=∞‡HÍxfl K«∂~°Q˘#_®xH˜ ^•xx ÉèíiOzÜ«Ú<åfl_»∞, "å~°∞ ~ÚѨC_»∞ J`«xx ã¨`«fi~°"Õ∞ ~åAQÍ QÆ∞iÎOKå~°∞. ÃÇÏ„É’#∞

J<Õk Ñ≤`«~°∞Å HÍÅO<å\˜ Ѩ@ì}O. JHõ¯_» J„ÉÏǨ=Ú rqOKå_»∞† W™êû‰õΩ [x‡OKå_»∞.

JHõ¯_Õ =∞ˆHÊÖÏ QÆ∞Ç¨Ï LOk† J„ÉÏǨ=Ú, âß~å, W™êû‰õΩ, iÉϯ, Ü«∂HÀ|∞ ÖËÜ«∂Å∞

JHõ¯_Õ áêuÃÑ@ì|_®¤~°∞. Éèí∂ P„Hõ=∞}Å HÍÅOÖ’ Hõ<åhÜ«ÚÅ ~å[ Ѩ@ì}ÏÅÖ’

JkÜ≥ÚHõ\˜. WHõ¯_» ^•g^Œ∞ `«# =ÚYº Ѩ@ì}Ïxfl xÅ∞ѨىõΩ<åfl_»∞† WHõ¯_Õ Ü«¸^•

[#∞ÅKÕ`« J`«_»∞ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ Jaè¿+H˜OѨ|_®¤_»∞, =∞iÜ«Ú ~ÚHõ¯_» XˆH QÀ„`«Og∞^Œ

U_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ áêeOKå_»∞. `«H˜¯# QÀ„`«=ÚÅ"å~°∞ Wëȃ¿+`«∞ J#∞ ™œÅ∞ ‰õΩ=∂~°∞x

J#∞ã¨iOKå~°∞. J`«_»∞ |ÅÇ‘Ï#∞_»∞, ˆH=ÅO ¿Ñ~°∞‰õΩ =∂„`«"Õ∞ ~åA. JÉËfl~°∞ J<Õ

J`«x Ãã·<åºkèѨu `«# ѨHõ∆OQÍ HÍ~åºÅ∞ ™êkèOKÕ"å_≥·Ü«Ú<åfl_»∞. Ü≥Ú~åÌ#∞‰õΩ `«∂~°∞Ê "≥·Ñ¨Ù#∞#fl =∞ǨÏ#~¸=Ú#∞ "å~°∞ `«=∞ ~å[^è•x #QÆ~°∞QÍ ZOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. "åi

"≥#∞Hõ#∞#fl Ѩ^ŒH˘O_»∞ QÀ„`åÅ`À "å~°∞ áÈ\©QÍ =∞~˘Hõ ~å*Ϻxfl U_ÕO_»∞¡ H˘#™êyOKå~°∞. U_ÕO_»¡ JO`«ó Ü«Ú^ŒúO [iy# Ñ≤=∞‡@ Wëȃ¿+`«∞ JÉËfl~°∞`À `«QÆ=ÙÅ∞

Ѩ_®¤_»∞, ^•x`À JÉËfl~°∞ ^•g^Œ∞ ѨHõ∆=ÚQÍ KÕi, Ѩ<≥flO_»∞ QÀ„`«=ÚÅ "åix XˆH áêÅ# „H˜OkH˜ `Õ|∂<å_»∞. Jk J=∞Å∞ Ѩ~°K«|_»Hõ=Ú#∞¿Ñ, ^•g^Œ∞ Ü≥ÚHõ¯ Ãã·<åºkèѨuÜ≥ÿ∞# Ü≥∂"å|∞ JÉËfl~°∞#∞ „‰õÄ~°OQÍ K«Oáê_»∞. JÉËfl~°∞ÃÑ· L#fl Jã¨∂Ü«∞`À J`«_»∞ P HÍ~°ºO KÕã≤#@∞ì<åfl_»∞. JÉËfl~°∞ =∞~°}O`À áÈ\©Ñ¨_ç# ~å[ºO ‰õÄeáÈ~ÚOk, q[Ü«∞=O`«OQÍ ^•g^Œ∞ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅO^Œig∞^Œ ~åAQÍ xÜ«∞q∞OK«|_®¤_»∞.

5. ã¨OÉèí=O V. – W„âßÜÕ∞Å∞ JO`«\˜ÃÑ·# ~åA. – ÃÇÏ„É’#∞Ö’ ^•g^Œ∞ Ô~O_»==∂~°∞ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ Jaè¿+H˜OѨ|_®¤_»∞. QÀ„`«=ÚÅxfl\˜ g∞^Œ =ÚÃѶ·=¸_»∞

ã¨O=`«û~åŠѨiáêÅ# ã¨Ç¨Ï[OQÍ Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ ÖËHõ HÍÖÏÅ∞QÍ KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok.

Z. ÃÇÏK«ÛQÆ∞`«∞#fl JkèHÍ~°O JÉèí∞º^ŒÜ«∞O. – Wk ^Õ=ÙxH˜ #=∞‡Hõ=ÚQÍ L#fl HÍÅOQÍ

ѨiQÆ}˜OѨ|_çOk. ^•g^Œ∞ `«# `˘e Ü«∞`åflxH˜ ˆHO„^ŒOQÍ LO_Õ ~å[^è•x #QÆ~åxfl U~°Ê~°K«∞H˘#_»O. Ü≥∞|∂ã¨∞ ÖËHõ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú Hõ<åhÜ«ÚÅ „áêp# „Ѩ^è•# #QÆ~°"≥∞ÿ Ü«ÚOk. Ü«Ú^Œú q[Ü«∂Å∞ "≥Ú^Œ\˜ Ô~O_»∞ ™ê~°∞¡ – XHõ\˜ Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= k#=ÚÅÖ’#∂, =∞~À™êi <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å k#=ÚÅÖ’#∂ P Ѩ@ì}O Ѩ@ì|_çOk† HÍx Ü≥∞|∂ã‘Ü«ÚÅ∞

^•x ^Œ∞~°æ=Ú#∞ `«=∞ ™êfinè#OÖ’<Õ xÅ∞ѨىõΩ<åfl~°∞, JO^Œ∞=Å# Ѩ@ì}O "åi`À<Õ LOk. ^•g^Œ∞ XHõ¯™êˆ~ ^•xfl =â◊Ѩ~°K«∞H˘x, =∞O^Œ™êxfl JHõ¯_çH˜ `«~°eOKå_»∞, JÖÏQÆ∞# ^•xx J@∞ =∞`åxH˜ ~Ú@∞ ~å[H©Ü«∂xH˜x ~å[^è•x #QÆ~°OQÍ

U~°Ê~°K«∞H˘<åfl_»∞. ^•g^Œ∞ <å@#∞O_ç Jk ÃÇÏ„cÜ«ÚŠѨ@ì}ÏʼnõΩ Ѩ@ì}"≥∞ÿÜ«ÚOk.

J~Ú`Õ J`«_»∞ Hõ<å#∞ QÀ„`åÖ’¡ D ÉèÏQÍxfl F_çOK«_»O`À<Õ PQÆÖË^Œ∞. Ü«Ú^ŒúOÖ’

™œÅ∞ ZO`« Q˘Ñ¨Ê"å_À, ^•g^Œ∞ JO`«HõO>Ë ~ÚOHÍ ZO`À Q˘Ñ¨Ê"å_»∞. `«# Ü«Ú^Œú q[Ü«∂Å#∞ J`«_»∞ Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ∞, Z^Àg∞Ü«ÚÅ∞, "≥∂Ü«∂cÜ«ÚÅ∞, J"≥∂‡hÜ«ÚÅ∞, =∞iÜ«Ú ã≤iÜ«∞#∞Åg∞^Œ ™êyOz, SQÆ∞ѨÙÎ#∞O_ç Ü«¸„Ѷ¨\©ã¨∞=~°‰õΩ QÆÅ „Ѩu ~å*Ϻxfl

`«# JkèHÍ~°O „H˜OkH˜ `≥KåÛ_»∞. á¶Èh+≤Ü«∞ `«# ™êfi`«O„`åºxfl xÅ∞ѨىõΩOk, =∞iÜ«Ú

^•x ~å*ˇ·# Ç‘Ï~å=Ú`À J`«_»∞ ¿ãflÇ¨Ï ã¨O|O^è•Å#∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. JÖÏQÆ∞# ^Õ=Ù_»∞

J„ÉÏǨ=Ú`À KÕã≤# "åQÍÌ# x|O^èŒ# ^•g^Œ∞ ™ê„=∂*º qã¨Î~°}Ü«∞O^Œ∞#fl Éèí∂

ÉèÏQÆ=∞O^Œ∞ <≥~°"Õ~°Û|_çOk.

a. H©∆}^Œâ◊ HÍÅ=Ú. – ^•g^Œ∞ ZO`« Q˘Ñ¨Ê"å_≥·<å â’^èŒ#‰õΩ Jf`«∞_»∞ HÍ_»∞. `«#

Ãã·#º=ÚÖ’ ã≤áê~ÚQÍ L#fl LiÜ«∂ ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# |`≥¬|`À J„Hõ=∞ ã¨O|O^è•xfl ÃÑ@∞ìH˘x, J`«_»∞ K«OѨ|_»∞#@∞¡ KÕã≤, |`≥¬|#∞ ÃÑO_ç¡KÕã≤H˘O\Ï_»∞. „Ѩ=HõÎÜ≥ÿ∞# <å`å#∞ ~åA#∞

Z^Œ∞~˘¯x, J`«x ^À+¨=Ú ZO`« Ѷ¨∞’~°=∞~ÚºO^À z#fl Q˘„Ô~Ñ≤Å¡Ü≥ÚHõ¯ LѨ=∂#O

^•fi~å `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. UÉèˇ· XHõ@= H©~°Î# ^•g^Œ∞ =∂~°∞=∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯ ѨiѨHõfiѨÙ

=ÚY "≥·YiÜ≥ÿ∞Ü«ÚOk. J~Ú`Õ U =∂~°∞=∞#ã¨∞û ‰õÄ_® `«# <Õ~°=Ú Ü≥ÚHõ¯

„ѨuѶ¨Å=ÚÅ#∞ `˘ÅyOK«ÖËHõáÈ~ÚOk. <å@#∞O_ç ^•g^Œ∞ rq`åHÍâ◊=Ú ^Œ∞~°^Œ$+¨ì

"Õ∞Ѷ¨∞=ÚÅ`À HõѨÊ|_çOk. `«# K≥e¡H˜ H©_»∞ KÕã≤#O^Œ∞‰õΩ XHõ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ =∞~˘Hõ ‰õΩ=∂~°∞x K«Oáê_»∞. `«#‰õΩ „Ñ≤Ü«Ú_≥·# JÉϬ֒=Ú u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ KÕã≤ #tOzáÈQÍ, ~åA‰õΩ `«# ã≤OǨã¨#=Ú, `«# „áê}=Ú áÈ~Ú#O`« ѨxÜ≥ÿ∞~ÚOk. `«#‰õΩ #q∞‡# |O@∞QÍ L#fl Ãã·<åºkèѨuÜ«∞QÆ∞ Ü≥∂"å|∞ `«# ÃÑ^ŒÌ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# J^ÀhÜ«∞ ‰õΩ„@Ü«∞O^Œ∞

ÉèÏQÆO =Ç≤ÏOKå_»∞† =∞iÜ«Ú `«# `«~°∞"å`« ™⁄ÖÁ"≥∂#∞‰õΩ H˜s@O ^ŒH˜¯OK«=Åã≤# q+¨Ü«∞OÖ’ ~Ú|ƒOkx Z^Œ∞~˘¯<åfl_»∞. `å#∞ #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ áêeOz# `À_»<Õ =∞$`«∞º=Ù "≥O|_çOzOk.

6. ^•g^Œ∞ ѨiáêÅ#Ö’QÆÅ qâı+¨ ÅHõ∆}ÏÅ∞. – ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ K«i„`«Ö’ ^•g^Œ∞ UÅ∞|_ç |Ǩï =∞Ç≤Ï=∂Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿÜ«ÚOk. ÉÏǨϺ"≥∞ÿ# "≥·Éèí=OÖ’ ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ áêÅ# JkèQÆq∞OzOk, HÍx |Å=ÚÖ’#∞, ™œÉèÏQƺ „Ѩ^äŒ=∞ ã¨∂„`åÅÖ’#∞ ^•g^Œ∞ ѨiáêÅ# tY~å„QÆ=Ú#∞ KÕ~°∞‰õΩ#flk.

Z. Jk Ãã·xHõ áêÅ#Ü≥ÿ∞ Ü«ÚOk. – D HÍÅOÖ’ `«‰õΩ¯"≥·# ѨtÛ=∞ Pã≤Ü«∂ ^ÕâßÅ#∞ "å\˜H˜ =^Œe"Õã≤, SQÆ∞ѨÙÎ, J+¨Ø¬~°∞ ^ÕâßÅ∞ H©∆}˜OK«<å~°OaèOKå~Ú. „âıÜ«∞ã¨ûO`å ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiOÖ’<Õ LOk. QÆ`«OÖ’ ™œÅ∞ ™êkèOz# „ѨHÍâ◊=∂#"≥∞ÿ# q[Ü«∂Å∞ ^•g^Œ∞Ü≥ÚHõ¯ Ü«Ú^Œú q[Ü«∂Å`À „QÆǨÏ}O Ѩ\˜ì#@ìÜ«∂º~Ú. SQÆ∞ѨÙÎ #∞O_ç Ü«¸„Ѷ¨\©ã¨∞=~°‰õΩ ^•g^Œ∞ ™ê„=∂[º=Ú "åi Q˘Ñ¨Ê`«<å#flO`å HõÑ≤ÊѨÙzÛOk. a. JO`«~°OQÆ Jaè=$kú`À ‰õÄ_ç# HÍÅ"≥∞ÿÜ«ÚOk. – ^•g^Œ∞ #~° áêʼnõΩ_»∞QÍ [x‡OKå_»∞, ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# =º=™ê÷Ѩ‰õΩ_»∞. ~å[H©Ü«∞ ѨiáêÅ##∞, Ѩi„â◊=∞‰õΩ

ã¨O|OkèOz# Ãã·<åºÅ#∞ J`«_»∞ x~°fiÇ≤ÏOKå_»∞. „ѨÜ≥∂[# Hõ~°"≥∞ÿ#qÜ«Ú, #y+‘ Hõà◊Å#∞ J`«_»∞ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïì_»∞† ^è•<åºQÍ~åÅ#∞, HÀ@Å#∞ J`«_»∞ xi‡OKå_»∞, JO`«HõO>Ë

q∞#flQÍ, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ qâßÅѨ~°z, |ÅѨ~°Kå_»∞, JO^Œ∞Ö’ ~å[ Éèí=<åxfl

Hõ\˜ìOK«∞‰õΩ<åfl_»∞, ''^•g^Œ∞ Ѩ@ì}Ïxfl—— *ÏuH˜ Q“~°=OQÍ KÕâß_»∞. ã≤. Jk ™êÇ≤Ï`«ºÑ¨Ù ѨiáêÅ#. – ɡ·aÅ∞Ö’ JO^Œ"≥∞ÿ# Ѩ^•ºÅ∞, H©~°Î#Å∞. "å\˜Ö’ „âı+¨ª"≥∞ÿ#q ^•g^Œ∞ H©~°Î#Å∞. J~Ú`Õ, ^•g^Œ∞ ~°K«~Ú`« =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, Ѩ^ŒºHÍ=ºO

=∂„`«"Õ∞ ™êÇ≤Ï`«ºO HÍ^Œ∞, ~ÚOHÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ =∞#O K«∂^•ÌO. Jxfl\˜HõO>ˇ q∞Oz _ç. Jk =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ѨiáêÅ#. – J`«_»∞ XHõ <Õ~°O KÕã≤<å, ǨÏ$^ŒÜ«∞QÆ`«OQÍ

^•g^Œ∞ =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# =ºH˜Î. ^Õ=ÙxÜ«∞O^Œe qâßfiã¨=Ú, ^Õ=ÙxÃÑ· #=∞‡Hõ`«fi=Ú,

^Õ=ÙxÜ≥∞_»Å Hõ$`«[˝`« – J<Õq `«H˜¯# ~åAÅ#∞O_ç J`«x "Õ~°∞ KÕâß~Ú, g\˜`À

â◊H˜Î=O`«OQÍ P ^Õâ◊=ÚÃÑ· =Ú„^Œ"Õâß_»∞. Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ∞ Ѩ@∞ìH˘x uiy ѨOÑ≤"Õã≤#

<å@#∞O_ç H˜~°º`åºs=ÚÖ’ L#fl Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ# =∞O^Œã¨=Ú#∞ J`«_»∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ

`«~°eOKå_»∞. *ÏfÜ«∞ =∞`« rq`åxfl J`«_»∞ "ÕQÆ=ÚQÆ HõkeOz, Jk Z#fl_»∞ ÖË#O`«

J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# ™ê÷~ÚH˜ =KÕÛÖÏ x~°fiÇ≤ÏOKå_»∞. ^Õ"åÅÜ«∞ x~å‡}O ã¨fiÜ«∞OQÍ

KÕÜ«∞_®xH˜ ^Õ=ÙxKÕ x¿+kèOѨ|_ç<å, ^•xH˜ HÍ=Åã≤# ã¨Oã≤^Œú`«#O`å HÍqOKå_»∞.

JkfifÜ«∞ ã¨`«º^Õ=ÙxÜ«∞O^Œ∞ J`«_»∞ Hõ#∞Ѩ~°z# L`åûǨÏHõ~°"≥∞ÿ# ÉèíH˜ÎH˜ ^•g^Œ∞

~åAÅO^ŒiH˜ P^Œ~°≈ „áêÜ«Ú_»Ü«∂º_»∞. ''J`«_»∞ ^•g^Œ∞ =∂~°æ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ #_çK≥#∞——† ''J`«_»∞

^•g^Œ∞ #_»z# =∂~°æ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ #_»∞=ÖË^Œ∞——† J<Õ =∂@Å`À ^•g^Œ∞ `«~°∞"å`«

=zÛ#"åix K«i„`«HÍ~°∞_»∞ á⁄QÆ∞_»∞`å_»∞ ÖËHõ YO_»#O `≥eÜ«∞*Ë™êÎ_»∞. huÜ«∞O^Œ∞ Éèí∂Ö’Hõ=∞O`«\˜g∞^Œ UÅ∞|_ç KÕ¿ã "≥∞ã‘ûÜ«∂‰õΩ J`«_»∞ J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# áÈeHõQÍ xÅ∞™êÎ_»∞.

IV. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ ѨiáêÅ#, jÅ=Ú. (1 ~åAÅ∞ 2–11† 2 k#=$. 1–9.)

1. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ Ѩ^Œqx á⁄O^Œ∞@, ѨiáêÅ<åkèHÍ~°=Ú. – ''Sâ◊fi~°ºOÖ’ ѨÙ\˜ì#—— ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ `˘e ~åA ™⁄ÖÁ"≥∂#∞. K«i„`« JO`«\˜Ö’ "å~°ã¨`«fiO J<Õk ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# „Ѩâ◊fl. "≥"Õfi~°∞ ÉèÏ~°ºÅ=Å# ^•g^Œ∞‰õΩ ~Ú~°"≥·HõO>Ë Z‰õΩ¯==∞Ok ‰õΩ=∂~°∞Å∞<åfl~°∞.

J"≥∂fl#∞, JÉϬ֒=ÚÅ∞ =∞#O K«∂z#>Ëì Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# Kå=ÙÅ∞ K«KåÛ~°∞. ÃÑ^ŒÌ ‰õΩ=∂~°∞Å#∞

=^Œe, `«# `«~°∞"å`« =KÕÛÖÏ ^•g^Œ∞ ™⁄ÖÁ"≥∂#∞#∞ U~°Ê~°K«∞‰õΩ<åfl_»∞. WÖÏ\˜ U~åÊ@∞

™⁄ÖÁ"≥∂#∞ `«e¡Ü≥ÿ∞# |`≥¬ÉÏÜ≥∞_»Å Hõ#∞Ѩ~°z# ѨHõ∆áê`«O HÍ=K«∞Û, ÖË^• ™⁄ÖÁ"≥∂#∞‰õΩ

H˜s@O ÃÑ@ìHÀ~°∞‰õΩ<åfl, J`«x =∞~°} ã¨=∞Ü«∞=Ú# <≥=∞‡kQÍ<Õ ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ "å~°ã¨∞_»Ü«∂º_»∞. J^ÀhÜ«∞ ѨHõ∆OQÍ =∞~˘Hõ ‰õΩ„@ „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ#ѨC_»∞, J@∞ Ü≥∂"å|∞ J^ÀhÜ«ÚÅ#∞ ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ K«OѨ<å*Ï˝Ñ≤OKå_»∞. P q^èŒOQÍ `«# `«O„_ç qâßÅ"≥∞ÿ#

~å*ϺxH˜ Z^Œ∞~°∞ÖËx UeHõQÍ J`«_»∞ xezáÈÜ«∂_»∞. `«# #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åŠѨiáêÅ<åHÍÅOÖ’ ֒ѨÅ#∞O_ç ã¨=∞㨺Å∞ QÍx, "≥Å∞Ѩ@#∞O_ç Ü«Ú^•úÅ∞QÍx JO`«~°OQÆѨ٠Jaè=$kú H˘~°ÔH·# `«# U~åÊ@¡`À *’HõºO ÖˉõΩO_» L<åfl~Ú.

2. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ Ü≥ÚHõ¯ *Ï˝#Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# HÀiHõ. – ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ ~å*ˇ·# `À_»<Õ

yaÜ≥∂#∞Ö’ =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ѨO_»∞QÆ#∞ Ѷ¨∞#OQÍ PK«iOKå_»∞, Jk Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú

#‰õΩ U_»∞ "≥∞ÿà◊√¡ L`«Î~°OQÍ áê`« „Ѩ`«ºHõ∆Ѩ٠QÆ∞_®~°O ZHõ¯_» LO^À JHõ¯_» ~Úk

[iyOk. ™ê„=∂[ºO Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ~°=Ú P Ü«∞ø=# ǨÏ$^ŒÜ«∞O g∞^Œ L#fl@∞ìOk.

ZO^Œ∞HõO>Ë, P ~å„uÜ«∞O^Œ∞ HõÅÖ’ ^Õ=Ù_»∞ J`«xH˜ „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ `å#∞ Uq∞ J_çy<å

~Ú=fi_®xH˜ ã≤^ŒúOQÍ L<åfl_»∞† "åã¨Î=OQÍ Jk JáêÜ«∞Hõ~°"≥∞ÿ# ™êfi`«O„`«º=∞x =∞#‰õΩ

`Àã¨∞ÎOk. ™ê=∂#º =∞#ã¨∞ûÅ JÅÊ"≥∞ÿ# L^ÕÌâßÅ#∞ JkèQÆq∞Oz, `«# „Ѩ[Å#∞

UÅ_®xH˜ *Ï˝#O HÍ"åÅx ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ HÀ~å_»∞. ''*Ï˝<åxfl HÀ~°_»OÖ’ J`«_»∞ `«#

*Ï˝<åxfl „Ѩ^Œi≈OKå_»∞——† `«# ã¨=∞HÍe‰õΩÅO^Œix q∞Oz# *Ï˝#=Ú J`«xH˜ „Ѩ™êkOK«|_çOk. JÉèϺ㨠ã≤^ŒúOQÍ [iy# f~°∞ÊÖ’¡ J`«x *Ï˝#=Ú Ü≥ÚHõ¯ L^•Ç¨Ï~°}Å∞

~Ú=fi|_®¤~Ú (1 ~åAÅ∞ 3:16–28), q*Ï˝# ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# `≥eqÖ’#∞, ™êÇ≤Ï`«º <≥·Ñ¨Ù}º`«Ö’#∞ Jk QÀK«iã¨∞ÎOk (1 ~åAÅ∞ 4:29–34). `«# =¸_»∞"ÕÅ ™ê"≥∞`«ÅÖ’, "≥~ÚºHõO>ˇ `«‰õΩ¯"≥·#q =∞#‰õΩ ÅÉèíº=∞ø`«∞<åfl~Ú† =∞iÜ«Ú "≥~ÚºO\˜Ö’ XHõ\˜Ü«Ú, `«# áê@ÅÖ’ J~Ú^Œ∞ =∂„`«"Õ∞ Éèí„^ŒÑ¨~°K«|_®¤~Ú, (`«#‰õΩ P~ÀÑ≤OѨ|_ç# H©~°Î#Å∞ 72, 128 =∞#O JO^Œ∞Ö’ KÕ~°Û#@ì~Ú`Õ) J<ÕHõ"≥∞ÿ# ѨiáêÅ<å ÉÏ^茺`«Å∞, Q˘Ñ¨Ê Éèí=# x~å‡} HÍ~°º„Hõ=∂xH˜ =∞^茺 ~ÚÖÏ\˜ ™êÇ≤Ï`«ºÑ¨Ù HÍ~°º„Hõ=∞O [iyO^ŒO>Ë, KåÅ ÃÇÏK«∞Û ™ê÷~ÚÖ’ L#fl q"ÕHõ=ÚQÆÅ rxÜ«∞Ãã·ûÜ«ÚO_»=K«∞Û. ''J`«x *Ï˝#Ѩ٠=∂@Å∞ `≥eã≤H˘#∞@ÔH· J`«x *Ï˝#=Ú#∞ QÆ∂iÛ qx# Éèí∂Ѩ`«∞ÅO^ŒiÖ’ #∞O_çÜ«Ú [#∞ÅO^ŒiÖ’ #∞O_çÜ«Ú =∞#∞+¨µºÅ∞ ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ <˘^ŒÌ‰õΩ =zÛi—— (1 ~åAÅ∞ 4:34), ¿+| ^Õâ◊Ѩ٠~å}˜, ''L#fl^•xÖ’ ã¨QÆ"≥∞ÿ##∞ <å`À K≥ѨÊ|_»ÖË^Œx—— (1 ~åAÅ∞ 10:7)

ѨeH˜# =∂@Å∞ JHõ∆~å~°÷OQÍ „QÆÇ≤ÏOѨ|_®¤~Ú.

3. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ ^Õ"åÅÜ«∞=Ú. – Ü«∞ø=#∞_≥·# ~åA KÕÜ«∞=Åã≤# Ѩ#∞ÅÖ’ XHõ\˜ ^Õ"åÅÜ«∞ x~å‡}O. ^•g^Œ∞ „Ѩ}ÏoHõ#∞ ã‘fiHõiOz, ^•xH˘~°ÔH· q™êÎ~°"≥∞ÿ# ã¨Oã≤^Œú`«#∞ QÍqOKå_»∞. `«∂~°∞ ~å*ˇ·# Ç‘Ï~å=Ú`À `«#‰õΩ#fl ÉÏO^èŒ=ºO=Å# ÖˇÉÏ<å#∞ #∞O_ç ^Õ=^•~°∞ „=∂#∞Å∞#∞, xѨÙ}∞Öˇ·# Ѩx"å~°∞#∞ ÅaèOKå~°∞. x~å‡}ÏxH˜ U_»∞

ã¨O=`«û~åÅ HÍÅO Ѩ\˜ìOk. „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# ae¤OQ∑ =ÚÃѶ·H˜ `˘OÉèˇ· J_»∞QÆ∞Å∞ (30— x 90—). (JO>Ë, „Ѩ`«ºHõ∆ QÆ∞_®~åxH˜ Ô~O_»O`«Å∞) J#º ^Õ=`«Å QÆ∞_»∞ʼnõΩ#∞, „ÔH·ã¨Î= ÔH^äÀ„_»Öòû Hõ#fl `«‰õΩ¯= Ãã·AÖ’ L<åfl, ^•x ^èŒ<åkèHõº`«‰õΩ =∂„`«O Un áÈ\© Ѩ_»ÖË^Œ∞. Jk |OQÍ~°∞ ˆ~‰õΩ`À á⁄^ŒQÆ|_çOk. ^•x "≥Å P~°∞=O^ŒÅ q∞eÜ«∞#¡ _®Å~°∞¡QÍ JOK«<å "ÕÜ«∞|_çOk. JO^Œ∞Ö’ L#fl J`«ºkèHõ"≥∞ÿ# =º`åºã¨"Õ∞=∞O>Ë, J^Œ$â◊√º_»QÆ∞ ^Õ=ÙxÜ≥ÚHõ¯ ^Œ$â◊º"≥∞ÿ# ã¨fi~°∂ѨO ÖËHõáÈ=_»"Õ∞. ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# q„QÆǨ~å^èŒ#`À xO_»∞H˘xÜ«Ú#fl P HÍÅOÖ’, L`«¯$+¨ì"≥∞ÿ# P`«‡ ã¨O|O^èŒÑ¨Ù ã≤÷uH˜ x^Œ~°≈#OQÍ Jk xezOk. ''xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ ^Õ=Ù_»∞ D Ö’Hõ=∞O^Œ∞ x"åã¨=Ú KÕÜ«∞_»∞† PHÍâ◊ =∞ǨHÍâ◊=ÚÅ∞ ã¨Ç≤Ï`«=Ú x#∞fl Ѩ@ì*ÏÅ=Ù† <Õ#∞ Hõ\˜ìOz# ~¸ =∞Ok~°=Ú UÖÏQÆ∞ Ѩ@∞ì#∞?—— (1 ~åAÅ∞ 8:27). ''h=Ù PHÍâ◊=∞#∞ h x"åã¨ã¨÷Å=∞O^Œ∞ qx—— (1 ~åAÅ∞ 8:39). „Ѩu+≤ªOz# „áê~°÷#Ö’ DÖÏ\˜ Ѷ¨∞#"≥∞ÿ# ÉèÏ"åÅ∞ ™⁄ÖÁ"≥∂#∞KÕ =ºHõÎ

Ѩ~°K«|_®¤~Ú. ^Õ"åÅÜ«∞ x~å‡} HÍ~°º„Hõ=∞O =ÚyOK«_»O, *ÏfÜ«∞ ~å[^è•x #QÆ~°=∞<Õ

^•g^Œ∞ Ü≥ÚHõ¯ P^Œ~å≈xfl <≥~°"Õ~°Û_»"Õ∞ B`«∞Ok. *ÏuH˜ KÕÜ«∞=Åã≤# Ѩx Ãã·#º

ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞, HÍx P`«‡ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# „ѨÉèí∞`«fi=Ú† Éè∫uHõ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#k

HÍ^Œ∞, HÍx <≥·uHõ "≥·Éèí="≥∞ÿÜ«ÚOk. Éè∫uHõ"≥∞ÿ# â◊‰õΩÎÅ Ü≥ÚHõ¯ ǨÏ^Œ∞Ì, P`«‡ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#

L^ÕÌâßÅ#∞ <≥~°"Õˆ~Û KÀ@ Py, *ÏfÜ«∞ P^Œ~å≈xfl Ü«∞^ä•~°÷=ÚQÍ QÆ∞iÎOK« QÆÅQÍe.

<≥|∞Hõ^≥fl[~°∞KÕ`« <åâ◊#O KÕÜ«∞|_Õ=~°‰õΩ, "≥Ú^Œ\˜ ^Õ"åÅÜ«∞=Ú <åÅ∞æ=O^ŒÅ

ã¨O=`«û~åÅ∞ xezOk.

4. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ Ü≥ÚHõ¯ ~Ú`«~° Hõ@ì_®Å∞ – ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ Ü≥ÚHõ¯ ѨiáêÅ#

ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ tÅÊ Hõà◊Ö’ PQÆ+¨ìº<£ Ü«ÚQÆO =O\˜k. ''"≥O_çx ~åà◊¡O`« q™êÎ~°=ÚQÍ

"å_»∞Hõ KÕÃã#∞† ^Õ=^•~°∞ „=∂#∞Å#∞ Ã+¿Ñ¶ÖÏ „Ѩ^Õâ◊=∞O^Œ∞#fl "Õ∞_ç KÕ@¡=Öˇ

qã¨ÎiOѨ*ËÃã#∞—— (1 ~åAÅ∞ 10:27). J`«_»∞ `«# H˘~°‰õΩ XHõ Jáê~°"≥∞ÿ# ~å[ Éèí=<åxfl xi‡OK«∞‰õΩ<åfl_»∞, =∞iÜ«Ú `«#‰õΩ x["≥∞ÿ# ~å}˜QÍ ÉèÏqOѨ|_ç# Ѷ¨~À

‰õΩ=∂Ô~ΉõΩ XHõ\˜ Hõ\Ïì_»∞, =∞iÜ«Ú `«# ™ê„=∂[ºOÖ’ J<ÕHõ"≥∞ÿ# Ѩ@ì}ÏÅ∞, HÀ@Å#∞ J`«_»∞ Hõ\˜ìOKå_»∞. "å\˜Ö’ Ju „ѨMϺuQÍOz#k, ~Àg∞Ü«ÚÅ k<åÖ’¡ áêŇ~Ú~å=O\˜

\Ï_£"≥∂~ü.

5. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ Ü≥ÚHõ¯ =~°ÎHõ=Ú. – "≥Ú^Œ\˜QÍ ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ∞ Q˘„Ô~Å∞, Ѩâ◊√=ÙÅ =∞O^ŒÅ#∞ "Õ∞ѨىõΩ<Õ [#O. SQÆ∞ѨÙÎÖ’, HÍÅO [iy# Ñ≤=∞‡@, "å~°∞ =º=™êÜ«∞

^•~°∞ÅÜ«∂º~°∞. WѨC_»∞, `˘e™êiQÍ, "å~°∞ =~°ÎHÍxfl ™êyOKÕ [#∞ÅÜ«∂º~°∞. `«∂~°∞Ö’

L#fl ÉÏO^èŒ=ºO ^•fi~å, ÃãÊ~Ú<£Ö’ L#fl `«s¬+¨µ=~°‰õΩ =∞^茺^èŒ~å ã¨=Ú„^ŒO g∞^Œ∞QÍ

`«=∞ "åºáê~åxfl H˘#™êyOKå~°∞† Z„~° ã¨=Ú„^Œ f~°=Ú##∞#fl F_»ˆ~=ÙÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂ ^Õâ◊O`À Z‰õΩ¯=QÍ "åºáê~åxfl [iyOKå~°∞. `«=∞ á⁄~°∞QÆ∞"åÔ~·# á¶⁄h+≤Ü«∞#∞Å∞, SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«ÚÅ∞, Jˆ~cÜ«ÚÅ`À ‰õÄ_® `«=∞ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ =∂~°HõO KÕã≤H˘O@∂ =KåÛ~°∞. 6. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ Ü≥ÚHõ¯ „Éèí+¨ì`«fiO. – H˘xfl rq`« K«i„`«ÖË ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ÖÏ x~åâ◊#∞ Hõey™êÎ~Ú. J`«_»∞ ™ê=∂#∞ºÖˇ·# ~åAÅ ™ê÷~ÚH˜ Z#fl_»∂ kQÆ*Ï~°ÖË^Œ∞ QÍx, `«# Ü«∞ø=#HÍÅѨ٠QÆOcè~°"≥∞ÿ# "åQÍÌ<åÅ#∞ `«~°∞"å`« HÍÅOÖ’ <≥~°"Õ~°ÛÖËHõ áÈÜ«∂_»∞. Z. ~åAÜ≥ÚHõ¯ K«\Ïìxfl Ju„Hõq∞OKå_»∞. – ~åAʼnõΩ ã¨O|OkèOz# K«\Ïìxfl "≥∂¿+ kfifÜ≥∂. 17:14–20Ö’¡ xeáê_»∞. =¸_»∞ =∂~åæÖ’¡ ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ ^•xx

Ju„Hõq∞OKå_»∞: (1) QÆ∞„~åÅ#∞ JkèHõOQÍ KÕã≤H˘#_»OKÕ`« (1 ~åAÅ∞ 10:26), Jk Ãã·xHõ ã≤|ƒOkÃÑ· P^è•~°Ñ¨_»_®xH˜ QÆ∞~°∞`≥·Ü«ÚOk† (2) `«# JO`«óѨÙ~°O "≥~Úº=∞Ok`À

xO_ÕÖÏ ÉèÏ~°ºÅ ã¨OYº#∞ JkèHõO KÕÜ«∞_»OKÕ`«† (3) [#∞Å#∞ x~°∞¿Ñ^ŒÅ#∞ KÕ¿ã^≥·

Ü«Ú#fl\˜ì – "≥O_ç |OQÍ~°=ÚÅ#∞ `«# H˘~°‰õΩ Z‰õΩ¯=QÍ ‰õÄ~°∞Û H˘#_»OKÕ`«. g\˜`À

áê@∞ J`«_»∞ –a. ^≥·qHõ UÅ∞|_çÜ≥ÚHõ¯ „áê^äŒq∞Hõ K«\Ïìxfl Ѷ¨∞’~°OQÍ g∞~å_»∞. – ''<Õ#∞ `«Ñ¨Ê

"Õ~˘Hõ ^Õ=Ù_»∞ h‰õΩ LO_»‰õÄ_»^Œ∞—— (x~°æ=∞. 20:3) J<Õk "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\˜ P[˝. Ѩiâ◊√^ŒúOQÍ

^•x <åK«i™êÎ=∞<Õ "åQÍÌ#O [iyOk. P ^Õâ◊Ѩ٠^èպܫ∞O Ѩx, Ö’Hõ "åºÑ¨ÎOQÍ L#fl

Ju ^Õ=`å~å^èŒ##∞ <≥\˜ì"Õã≤, Ѩq„`«"≥∞ÿ# P`«‡ ã¨O|O^èŒÑ¨Ù P~å^èŒ##∞ <≥ÅH˘ÅÊ=Öˇ##fl^Õ†

P ^Õâ◊Ѩ٠=∞#∞QÆ_»‰õΩ JO`«HõO>ˇ `«H˜¯# HÍ~°}O ÖË^Œ∞. ''™⁄ÖÁ"≥∂#∞ =$^Œ∞ú_≥·#ѨC_»∞

J`«x ÉèÏ~°ºÅ∞ J`«x ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú#∞ W`«~° ^Õ=`«Å `«@∞ì „uáêÊ~°∞—— (1 ~åAÅ∞ 11:4).

ã≤. *ÏfÜ«∞ |ÅÇ‘Ï#`« =∞iÜ«Ú H©∆}`« Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ^äŒ=∞ ã¨∂„`åÅ∞. – ~åAÅѨ@¡

L#fl K«@ìO, ~å[ºOѨ@¡#∞#fl K«\ÏìÅ#∞ Ju„Hõq∞OK«_»"Õ∞ |ÅÇ‘Ï#`«‰õΩ =¸Å ã¨∂„`åÅ∞QÍ

~°∞A=Ù KÕÜ«∞|_®¤~Ú. J"Õ `«# ~ÚO\˜g∞kH˜ ^Õ=Ùx f~°∞Ê#∞ `≥KåÛ~Ú. [~°∞QÆÉ’ÜÕ∞

qÉèí[# J<Õ q<åâ◊#O J`«xH˜ |Ü«∞Å∞Ѩ~°K«|_çOk. =∞iÜ«Ú J`«x `«~°∞"å`« rq`«O

Jã¨O`«$Ñ≤Îx Hõ#∞Ѩ~°zOk, "≥Å∞ѨÅ#∞#fl ™ê=∞O`« ~å[º=ÚÅ∞ q„âßOux ÖËHõ <≥=∞‡kx

ÖˉõΩO_» KÕâß~Ú. Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ JO`«QÍ [~°QÆHõ áÈ~Ú<å, ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ `«# n~°…HÍÅѨ٠UÅ∞|_çx âßOuÜ«Ú`«OQÍ<Õ =ÚyOKå_»x K≥ѨÊ=K«∞Û.

V. „Ѩ=HõÎÅ L#flu. `«# HÍÅOÖ’#∂, J#O`«~° â◊`åÉÏÌʼnõÄ "≥∂¿+ "≥·Éèí"À¿Ñ`«∞_»∞QÍ xeKå_»∞.

Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= ã¨=¸ÜÕ∞Å∞Å =∞^茺 U „Ѩ=HõÎÜ«Ú ÖË_»∞. ã¨=¸ÜÕ∞Å∞`À#∞, ~å[iHõO`À#∞

„Ѩ=HõÎÅ Ü«ÚQÆO „áê~°OÉèí=∞ø`«∞Ok. „Ѩ=HõÎ ~åA‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# „Ѩu ~°∂Ѩ"≥∞ÿÜ«ÚO\Ï_»∞†

=∞iÜ«Ú ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ ™œÅ∞ k#=ÚÅ#∞O_ç, ã¨Ç¨Ï[ â◊$OQÍ~°"≥∞ÿ# J`«x ~°∂ѨO, =∞iÜ«Ú =~°Î=∂#O áê`« x|O^èŒ# ~°K«# =Úy¿ã=~°‰õΩ J~°∞^Œ∞QÍ J=ã¨~°=∞ø`«∞Ok.

"≥Ú`«ÎOg∞^Œ ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ ™œÅ∞HõO>ˇ Z‰õΩ¯= „áê=ÚYº"≥∞ÿ# =ºH˜ÎÜ≥ÿ∞ LO\Ï_»∞. ^•g^Œ∞

`å<Õ Q˘Ñ¨Ê „Ѩ=HõÎÅÖ’ XHõ_≥·Ü«Ú<åfl, „Ѩ=HõÎÅKÕ`« Z_»`≥QƉõΩO_» ã¨ÅǨe=fi|_»∞`«∂, ÃÇÏK«ÛiOѨ|_»∞`«∂, QÆkÌOѨ|_»∞`«∂ LO_Õ"å_»∞. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ HÍÅOÖ’ „Ѩ=HõÎÅ∞ „áê=ÚYº`« ÖËx áê„`« =Ç≤ÏOz#@∞ì<åfl~°∞. (XHõ~°∞ `«#‰õΩ ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ L#fl@∞ì HõxÊOz<å). P HÍÅѨ٠„Ѩ=HõÎÅ∞: ã¨=¸ÜÕ∞Å∞, QÍ^Œ∞ (1 ã¨=¸. 22:5† 2 ã¨=¸. 24:11), <å`å#∞ (2 ã¨=¸. 7:2–17† 12:1–12† 1 ~åAÅ∞ 1:8–24), W^ÀÌ (2k#=$. 9:29† 12:15† 13:22), JÃÇÏÜ«∞ (1 ~åAÅ∞ 11:29–39† 2 k#=$. 9:29). gi LѨ^Õâ◊=ÚÅÖ’ ~ÚHõ¯_» H˘OK≥O JHõ¯_» H˘kÌ =ÚHõ¯Å∞, <å`å#∞ LѨ=∂#O =O\˜q K«i„`«Ö’ KÕ~°Û|_ç#q `«Ñ¨Ê =∞ˆ~qÜ«Ú =∞#=~°‰õΩ ~åÖË^Œ∞.

VI. P HÍÅѨ٠™êÇ≤Ï`«ºO.

`˘e<å\˜ ÃÇÏ„c ™êÇ≤Ï`«ºO Ü≥ÚHõ¯ _Õ\ò ~Ú=fi_»O J™ê^茺O. "≥∂¿+‰õΩ ѨÓ~°fiO

Ñ≤`«~°∞Å∞ _®‰õĺ"≥∞O\òûg∞^Œ P^è•~°Ñ¨_çÜ«ÚO_»HõáÈ=K«∞Û. Öˇ"≥∞‰õΩ Ü≥ÚHõ¯ ''HõuÎ áê@—— (Pk.

4:23, 24), ã¨OMϺ. 21:12–17, 27–30Ö’¡ HõxÊOKÕ Ñ¨^ŒºÑ¨Ù `«∞#HõÅ∞ KåÅ „áêp#

Ѩ^ŒºÑ¨Ù ‰õÄ~°∞ÊÅ#∞ ã¨∂z™êÎ~Ú. Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= ѨÙã¨ÎHõO ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ HÍÅOÖ’ „"åÜ«∞|_ç

Ü«ÚO_»=K«∞Û, ~ÚѨC_»∞ ÖËx, ''Ü«∂ëê~°∞ „QÆO^äŒO#∞O_ç—— HÀ\ò KÕÜ«∞|_çOk. ^•g^Œ∞

k#=ÚÅ#∞O_ç Z‰õΩ¯"≥·# K«i„`« ™êÇ≤Ï`«ºO "≥Åã≤Ok. Jk „áêp# ™ê„=∂*ÏºÖˇ·#

SQÆ∞ѨÙÎ, ÖËHõ HõbÌÜ«∞, J+¨Ø¬~°∞Å∞ =∞#‰õΩ ~ÚzÛ# ^•#O`«\˜HõO>ˇ q∞Oz#k ^•g^Œ∞

HÍÅOÖ’ =zÛOk. `«# ѨiáêÅ# HÍÅOÖ’<Õ ~°∂`«∞, <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å∞ =zÛ

Ü«ÚO_»=K«∞Û. D HÍÅOÖ’x ~Ú`«~° K«i„`« ~°K«#Å∞ ''ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ K«i„`«,—— ''<å`å#∞ K«i„`«,—— ''QÍ^Œ∞ K«i„`«—— (1 k#=$. 29:29), =∞iÜ«Ú ''™⁄ÖÁ"≥∂#∞ HÍ~°º=ÚÅ „QÆO^äŒO—— (1 ~åAÅ∞ 11:41). ~ÚѨC_»∞ D ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ ÖË=Ù. J~Ú`Õ =∞# ã¨=¸ÜÕ∞Å∞, ~åAÅ „QÆO^ä•Å‰õΩ Jq P^è•~åÖˇ· LO_ç LO\ÏÜ«∞x xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ K≥ѨÊ=K«∞Û. J~Ú`Õ Ñ¨^Œº HÍ=ºO, ''*Ï˝#—— ™êÇ≤Ï`«ºO ^•g^Œ∞ ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ HÍÅOÖ’ L^èŒ$`«"≥∞ÿ#@∞ì „Ñ¨`ÕºHõOQÍ

K≥ѨÊ=K«∞Û. H©~°Î#ÅÖ’ 72 ^•g^Œ∞‰õΩ P~ÀÑ≤OK«|_®¤~Ú, Ô~O_»∞ (_≥Éèˇ· Ô~O_»=, #∂@

~Ú~°"≥· Zxq∞^Œ=) H©~°Î#Å∞ ™⁄ÖÁ"≥∂#∞‰õΩ P~ÀÑ≤OK«|_®¤~Ú. ^•g^Œ∞ ~°K«#Ö’¡ L#fl

P`«‡ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# f„=`« ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ ~°K«#Ö’¡ HÀÖ’Ê`«∞Ok† HÍx TǨ [#Hõ"≥∞ÿ#

â◊H˜Îx, HõàÏ ã¨OѨ^Œ QÆÅ =ÚyOѨÙ#∞ ~Úã¨∞ÎOk. ™ê"≥∞`«Å∞, „Ѩã¨Oy, Ѩ~°=∞w`«=ÚÅ∞

„Ѩ^è•#"≥∞ÿ# ~°K«#Å∞.1

ã¨∂K«# 1„Ѩã¨Oy `«~°∞"å`« HÍÖÏxH˜ K≥Ok#"≥· Ü«ÚO_»=K«∞Û.

L`«Î~° ~å[º=Ú

Ô~ǨÏÉÏ=Ú ã≤OǨã¨#"≥∞H˜¯#k "≥Ú^ŒÅ∞ ã¨=∞~°Ü«∞ Ѩ`«#O=~°‰õΩ

H©„.ѨÓ. 975–722 (1 ~åAÅ∞ 12–22† 2 ~åAÅ∞ 1–17) I. ѨiK«Ü«∞=Ú.

D KÀ@∞#∞O_ç qã¨ÎiOK«∞`«∞#fl ÃÇÏ„c K«i„`« „Ѩ"åǨÏ=Ú Ô~O_»∞ peHõÖ∫`«∞Ok.

q=~åÅ`À ‰õÄ_ç# Hõ^äŒ Z‰õΩ¯= ã¨=∞„QÆ=∞ø`«∞Ok. WѨÊ\˜=~°‰õΩ =∞# J^蕺ܫ∂Å∞

K«i„`« HÍÖÏ#∞™ê~°"≥∞ÿ#q. J^Õ áê¡#∞ ''^ŒfiO^Œfi ~å*ϺxH˜—— =∞iÜ«Ú ''Ü«¸^• XHõ¯

^•xˆH—— J#fl J^蕺ܫ∞Ѩ٠ji¬HõQÍ D J^蕺ܫ∂xH© `«^Œ∞Ѩi^•xH© ~Ú=fi|_»∞`«∞Ok†

J~Ú`Õ K«i„`« UHõ`åfixH˜x, ã¨~°à◊`«‰õΩ#∞ qÉèílOѨ|_ç# D ^ÕâßÅ#∞ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ#qQÍ

QÆ∞iÎOK«_»"Õ∞ ã¨||xÑ≤ã¨∞ÎOk.

1. ÉèË^ŒÑ¨Ù peHõ‰õΩ =¸Å=Ú. – Z. ^•x "Õ~°∞¡. – ''~å[ºO q_»Q˘@ì |_»_»=∞<Õk XHõ<å\˜ ѨxHÍ^Œ∞ J~Ú`Õ Jk â◊`åÉÏÌÅ =$kúÜ≥ÿ∞Ü«ÚOk.—— Ü≥∞Ǩϟ+¨µ=#∞O_ç ^•g^Œ∞ =~°‰õΩ Ü≥∂¿ãѨ٠Ü≥ÚHõ¯ Ô~O_»∞ QÀ„`åÅ∞ (Z„á¶ê~Ú=Ú, =∞#¿+¬), ɡ<åºg∞#∞ –Ü«¸^•HõO>Ë Z‰õΩ¯= PkèHõº`«#∞ J#∞ÉèíqOKå~Ú. Z„á¶ê~Ú=Ú‰õΩ – Ü≥∞Ǩϟ+¨µ=, ^≥É’~å, =∞iÜ«Ú ã¨=¸ÜÕ∞Å∞† =∞#¿+¬‰õΩ – y^Àº#∞ =∞iÜ«Ú Jc"≥∞Öˇ‰õΩ† ɡ<åºg∞#∞‰õΩ – ™œÅ∞, Ü≥∂<å`å#∞Å∞ K≥O^Œ∞`å~°∞.

„Ѩ`ÕºH˜Oz, Z„á¶ê~Ú=Ú QÀ„`«=Ú =∂„`«O `å=Ú ÃÇÏK«∞Û ™ê÷~Úx, ™êfi`«O„`åºxfl

HõeyÜ«Ú#fl@∞ì QÆ~°fi ã¨fiÉèÏ"åxfl „Ѩ^Œi≈OKÕ"å~°∞. (Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= 17:14–18† <åºÜ«∂kè.

8:1–3† 12:1–6Å#∞ K«∂_»∞) =∞iÜ«Ú ^•x <åÜ«∞‰õΩÅ∞ Ü«¸^• UÅ∞|_ç#∞O_ç

`˘eyáÈ=_®xH˜ `«y# ã¨=∞Ü«∞O H˘~°‰õΩ "ÕzÜ«Ú#fl@∞¡ ã¨OѶ¨∞@#Å∞ ~°∞A=Ù KÕã¨∞Î<åfl~Ú.

a. Ѩ^ŒqH˜ ~å=_»O, Ô~ǨÏÉÏ=Ú áêÅ#. – ''™⁄ÖÁ"≥∂#∞‰õΩ "≥~Úº=∞Ok ÉèÏ~°ºÅ∞, XˆH XHõ ‰õΩ=∂~°∞_»∞, J`«_»∞ |∞kú â◊¥#∞º_»∞.—— `«# `«O„_ç HÍÅ=ÚÖ’ L#fl Ѩ#∞flÅ

ÉèÏ~åxfl `«yæOK«=Åã≤OkQÍ [#∞Å∞ Ô~ǨÏÉÏ=Ú‰õΩ q#flqOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. =$^Œ∞úÖˇ·# `«#

ã¨ÅǨ^•~°∞Å =∂@Å∞ QÍHõ, `«#=O\˜ Ü«∞=fi#∞Å ã¨ÅǨ#∞ J#∞ã¨iOz, Ô~ǨÏÉÏ=Ú

`«# `«O„_ç #_»∞=ÚHõO>ˇ#∞ `«# z\˜H˜# „"ÕÅ∞ ÃÑ^ŒÌ^Œx L`«Î~°q∞KåÛ_»∞.

ã≤. Ü≥∞~ÀÉÏ=Ú, u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞. – Ü≥∞~ÀÉÏ=Ú J<Õ ã¨=∞~°∞÷_≥·# JkèHÍi

™⁄ÖÁ"≥∂#∞‰õΩ LO_Õ"å_»∞. J`«_»∞ Z„á¶ê~Úg∞Ü«Ú_≥· LO_»_»O QÆ=∞<å~°›O. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞

q„QÆǨ~å^èŒ##∞|\˜ì, Jk ^≥·qHõ"≥∞ÿ# áêÅ# J<Õ K«\Ïìxfl Ju„Hõq∞Oz# ^•xfl|\˜ì, P

~å[ºO qÉèÏyOѨ|_»∞`«∞O^Œxhfl, Ѩk QÀ„`åÅÖ’ Ü≥∞~ÀÉÏ=Ú Jkè‰õΩ_»=Ù`å_»x

„Ѩ=HõÎÜ≥ÿ∞# JÇ≤ÏÜ«∂ =ÚO^Œ∞QÍ `≥eÜ«∞*Ë™êÎ_»∞. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ Ü≥ÚHõ¯ J#∞=∂#OÖ’

Ü≥∞~ÀÉÏ=Ú Ñ¨_ç, SQÆ∞ѨÙΉõΩ áêiáÈ~Ú, ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ =∞~°}˜Oz# `À_»<Õ uiy =™êÎ_»∞.

Ѩ#∞flÅ ÉèÏ~°O `«yæOK«_®xH˜ Ô~ǨÏÉÏ=Ú x~åHõiOz#k ѨÙ~°ã¨¯iOK«∞H˘x, Ü≥∞~ÀÉÏ=Ú

Ѩk QÀ„`«=ÚÅ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞‰õΩ <åÜ«∞Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ_»∞, `«`ü Ѷ¨e`«OQÍ áÈ\© ~å*ϺÅ∞

U~°Ê_®¤~Ú.

(1) ^ŒHõ∆} ~å[ºO – Ü«¸^•, ɡ<åºg∞#∞ J<Õ Ô~O_»∞ QÀ„`åÅ∞ KÕi Ü«¸^•

J#|_çOk.

(2) L`«Î~° ~å[º=Ú – Ѩk QÀ„`åÅ∞ UHõ"≥∞ÿ W„âßÜÕ∞Å∞ Jx Ñ≤Å∞=|_çOk.

2. Ô~O_»∞ ~å*ϺÅ∞ áÈÅÛ|_®¤~Ú. – Z. Éèí∂ ÉèÏQÆ=Ú, [<åÉèÏ. – „áê=ÚYº"≥∞ÿ#

ÉèÏ=OÖ’, L`«Î~° ~å[º=Ú ^ŒHõ∆} ~å[º=Ú Z‰õΩ¯=QÍ *ÏfÜ«∞"≥∞ÿ#q† Ѩ<≥flO_»∞Ö’ Ѩk

QÀ„`åÅ#∞ Jk H“QÆeOK«∞H˘#flk, JO^Œ∞#∞|\˜ì W„âßÜÕ∞Å∞ J<Õ ¿Ñ~°∞#∞ LOK«∞‰õΩOk.

^•x Éèí∂ ÉèÏQÆO KåÖ qâßÅ=∞~ÚOk =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, Z‰õΩ¯= ^èŒxHõ=∞~ÚºOk ‰õÄ_®.

^•xH˜ „ѨHõ$u ã≤^Œú"≥∞ÿ# =¸Å Ѩ^•~å÷Å∞<åfl~Ú, Kåi„`«Hõ J#∞|O^è•Å∞<åfl~Ú. Ü«¸^•

Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞, ÃÇÏ„É’#∞#∞ Ѩ@∞ìH˘xÜ«ÚO_»QÍ, *Ï˝Ñ¨HÍÅ Pã≤Î`À ‰õÄ_ç# Ã+ÔH=Ú#∞†

„Ѩ`«ºHõ∆ QÆ∞_®~åxH˜ `˘e QÆ$ǨÏ"≥∞ÿÜ«Ú#fl +≤֒Ǩï#∞† ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ „Ѩ=HõÎÅ áê~î°âßÅ#∞

™ê÷Ñ≤Oz# yÖÏæÅ∞, =∞iÜ«Ú ÉË`ÕÅ∞, ~å=∂† P~å^èŒ#‰õΩ n~°… ™ê÷Ü«Ú=ÙQÍ L#fl ^•#∞ (<åºÜ«∂kè. 18:14–31) J<Õq W„âßÜÕ∞Å∞‰õΩ ™⁄O`«=∞Ü«∂º~Ú. ^•g^Œ∞ ™ê„=∂[ºOÖ’

™ê=∞O`«∞Å∞ QÍx, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍx Z=Ô~·<å xÅ∞Ѩ|_çÜ«Ú#fl@ì~Ú`Õ, Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO

JÖÏ\˜"å~°∞ W„âßÜÕ∞Å∞‰õΩ K≥Ok#"åÔ~·Ü«ÚO\Ï~°∞. ã¨=∞Ü«∞O QÆ_çz# H˘Åk, ÖËgÜ«ÚÅ#∞, Z‰õΩ¯=QÍ P`«‡ã¨O|O^èŒ∞Öˇ·Ü«ÚO_»QÀi# "å~°∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú‰õΩ =Åã¨

áÈ=_»O=Å# W„âßÜÕ∞Å∞ Ѩ_çáÈÜ≥∞#∞ (2 k#=$. 15:9, 10).

a. "åi =∞`«=Ú. – W„âßÜÕ∞Å∞ ~åAÅ∞ „áê~°OÉèíO#∞O_ç `«∞k=~°‰õΩ q„QÆǨ~å^茉õΩÖˇ·

Ü«Ú<åfl~°∞, [#∞Å∞ JO`«‰õΩq∞Oz# "å~°Ü«∂º~°∞. J~Ú<å QÆ∞iÎOK«=Åã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞=∞O>Ë – P~°OÉèíOÖ’x Q˘Ñ¨Ê „Ѩ=HõÎÅ∞ W„âßÜÕ∞Å∞‰õΩ K≥Ok#"åÔ~·<å

JÜ«ÚºO\Ï~°∞, ÖË^• Ѩxg∞^Œ "å~°∞ W„âßÜÕ∞Å∞‰õΩ ѨOѨ|_çÜ«ÚO\Ï~°∞. JÇ≤ÏÜ«∂, +¨=∞Ü«∂, UbÜ«∂, Zbëê, g∞HÍ, Ü≥∂<å, Ǩϟ+≤Ü«∂, P"≥∂ã¨∞, *ˇHõ~åº, Ü≥∞Ǩ˙ J<Õ "å~°O^Œ~°∞ [#‡=Å#QÍx, Ѩx=Å#QÍx L`«Î~°Ñ¨Ù „Ѩ=HõÎÖË. Ü«¸^• `«~°K«∞QÍ q„QÆǨ~å^èŒ#Ö’ Ѩ_»∞`«∞<åfl, Z‰õΩ¯=QÍ Ü≥∞Ǩϟ"å‰õΩ

#=∞‡Hõã¨∞÷~åÖˇ·Ü«ÚOk.

ã≤. ã≤÷~°`«fiѨ٠„Ѩ^äŒ=∞ ã¨∂„`åÅ∞. – D kQÆ∞= ~Ú=fi|_ç# "åã¨Î"åÅÖ’ Ü«¸^•

Ü≥ÚHõ¯ JkèHõ"≥∞ÿ# ã≤÷~°`«fi=Ú HõxÊã¨∞ÎOk: (1) Ü«¸^•‰õΩ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=∞< ^•g^Œ∞, ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ÅÜ«Ú, ^Õ"åÅÜ«∞=ÚÅÜ«Ú Ñ¨@ì}O ~å[^è•x #QÆ~°OQÍ LOk. W„âßÜÕ∞Å∞ÔH·`Õ

Ã+ÔH=Ú, u~åû, (ã¨=∞~°Ü«∞) ëÈ„"≥∂#∞ J<Õ Ñ¨@ì}ÏÅ∞ ~å[^è•x #QÆ~°∞Å∞QÍ XHõ^•x"≥O@

XHõ\˜ =∂~°Û|_®¤~Ú. (2) W„âßÜÕ∞Å∞ ˆH=ÅO Ô~O_»∞=O^ŒÅ UÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ=~°ˆH

H˘#™êy<å, `˘q∞‡k ~å[ =OâßʼnõΩ K≥Ok# ѨO^˘q∞‡k =∞Ok ~åAÅ∞ P ã≤OǨã¨#O

g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. „Ѩu ~å[ =Oâ◊=Ú ‰õÄ_® ~°HõÎ áê`«=Ú`À ‰õÄ_ç# u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞`À,

~°HõÎáê`«=Ú`À =Ú„kOK«∞‰õΩOk. Ü«¸^• 20 =∞Ok UeHõÅ`À <åÅ∞QÆ∞ =O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ xezOk. JO^Œ∞Ö’ |Å`å¯~°OQÍ ã≤OǨã¨<åxfl fã≤H˘#fl J`«ÖϺ `«Ñ¨Ê `«H˜¯# UeHõÅO^Œ~°∞ ^•g^Œ∞ Öˇ·#∞‰õΩ K≥Ok#"åˆ~.

II. <åÅ∞QÆ∞ HÍÅ=ÚÅ∞ =∞`« Ѩ~°OQÍ L`«Î~° ~å[º K«i„`«#∞ <åÅ∞QÆ∞ ã¨=∂#"≥∞ÿ# HÍÖÏÅ∞QÍ qÉèílOѨ=K«∞Û:

1. q„QÆǨ~å^èŒ# "Õ~°∞¡ áê`«∞H˘#_»O† UÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞, =¸_»∞ ~å[ =OâßÅ∞, J~Ú^Œ∞ ѨiáêÅ#Å∞. – =ÚYº Hõ^ä•<åÜ«∞‰õΩ_»∞ ~å[º ™ê÷Ѩ‰õΩ_≥·# Ü«∞~˘ÉÏ=Ú. `«#‰õΩ áÈ\©Ñ¨_Õ ~å[^è•xÖ’#∞#fl P~å^èŒ<å ˆHO„^•xH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç, `«# UÅ∞|_çÖ’#∞#fl ^ŒHõ∆}Ѩ٠z=i ÉèÏQÆOÖ’ L#fl ÉË`ÕÅ∞#∞, L`«Î~° z=~° ÉèÏQÆOÖ’ L#fl ^•#∞#∞ J`«_»∞ U~åÊ@∞ KÕâß_»∞. P Ô~O_»∞#∞ JѨÊ\˜ˆH Ѩq„`«"≥∞ÿ# ã¨÷ÖÏÅ∞QÍ ¿Ñ~°∞QÍOKå~Ú. JHõ¯_» ^Œ∂_»#∞ ѨÓlOK«_»=∞<Õ q„QÆǨ~å^èŒ##∞ J`«_»∞ xeáê_»∞. Jk SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«ÚÅ q„QÆǨ~å^èŒ<å ~°∂ѨOQÍ ^•xfl *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚOK«∞HÀ"åe† ã‘<å~Ú Ñ¨~°fi`«O=^ŒÌ W„âßÜÕ∞Å∞ P q„QÆǨ~å^èŒ#

Ö’<Õ Ñ¨_çOk, =∞iÜ«Ú ~Ú\©=Å Ü«∞~˘ÉÏ=Ú SQÆ∞ѨÙÎÖ’ Ѩ~°"åã≤QÍ LO_ç =KåÛ_»∞. Jk Ü≥∞Ǩϟ"å#∞ qã¨i˚OK«_®xH˜ L^ÕÌtOѨ|_çOk HÍHõáÈ=K«∞Û, HÍx J^Œ$â◊√º_»QÆ∞

^Õ=ÙxH˜ ^Œ$â◊º"≥∞ÿ# „Ѩu=∞QÍ LѨÜ≥∂yOѨ|_çÜ«ÚO_»=K«∞Û. Jk JÖψQ JÜ«Úº<åfl, Jk "≥Ú^Œ\˜k H͉õΩO_» Ô~O_»= P[˝#∞ Ju„Hõq∞Oz#\∫¡`«∞Ok. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞

q„QÆǨ~å^èŒ<Õ =∞#‰õΩ ¿ÇÏÜ«∞OQÍ HõxÊOzOk, Ѩq„`«"≥∞ÿ# K«i„`« ~°K«~Ú`« Ü«∞~˘ÉÏ=Ú

q„QÆǨ~å^èŒ##∞ QÆ∂iÛ ÉèíÜ«∞HõOÑ≤`«∞_»∞ HÍHõ =∂#ÖË^Œ∞. ''=∞iÜ«Ú `å<Õ áêѨ=Ú KÕã≤

W„âßÜÕ∞Å∞ "å~°∞ áêѨ=Ú KÕÜ«Ú@ÔH· HÍ~°‰õΩ_≥·# Ü«∞~˘ÉÏ=Ú—— (1 ~åAÅ∞ 14:16)

J<Õ =∂@Å ~°∂ѨOÖ’<Õ J`«_»∞ Li fÜ«∞|_®¤_»∞,1 =∂~åæÅ∞ q_çáÈÜÕ∞ ã¨÷ÖOÖ’

Ü«∞~˘ÉÏ=Ú xezÜ«Ú<åfl_»∞. ^≥·qHõ"≥∞ÿ# xÜ«∞=∂xfl|\˜ì ~å[ =OâßxH˜, ~å*ϺxH˜ ™ê÷Ѩ‰õΩ_≥·Ü«ÚO_®e. P ~å*ϺxH˜, ~å[ =OâßxH˜ ‰õÄ_® =∞Ç≤Ï=∂Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# QÆu LO_Õ^Õ† Jk J„ÉÏǨ"Õ∞QÍx, Ü«∞~˘ÉÏ"Õ∞QÍx ^•x ™ê÷Ѩ‰õΩxg∞^Œ<Õ ^•x QÆu Z‰õΩ¯=QÍ P^è•~°Ñ¨_çÜ«ÚO@∞Ok† J~Ú`Õ Ü«∞~˘ÉÏ=Ú ã¨QÆO Ö∫H˜HõO, ã¨QÆO =∞`« ã¨O|O^èŒO J<Õ `«# áêÅã‘=Å# âßâ◊fi`«OQÍ W„âßÜÕ∞Å∞ ѨÙ~Àaè=$kúx „¿ÑÅ∞_»∞=∞O^Œ∞`À ѨQÆÅQ˘\Ïì_»∞. J`«_»∞ „H˘`«Î Ü«∂[Hõ`åfixfl, =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ѨO_»∞QÆ q^è•<åÅ#∞ U~°Ê~°Kå_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«# ã¨∂„`åÅ∞ ~å[H©Ü«∞OQÍ *Ï˝#=∞xÑ≤OzOk, J~Ú`Õ

Hõ_»‰õΩ q<åâ◊#OQÍ ~°∞A=Ù KÕÜ«∞|_çOk. W„âßÜÕ∞Å∞ Ü≥ÚHõ¯ ~å[H©Ü«∞ ˆH∆=∞=Ú ^•x =∞`« Ѩq„`«`«ÃÑ· P#∞H˘xÜ«ÚOk. P HÍÖÏxH˜ ã¨O|OkèOz# q∞ye# ~åAÅ∞ Z=~°O>Ë: <å^•|∞, ÉÜ≥∞ëê, UÖÏ, l„g∞ – J<Õ"å~°∞. z=i"å_»∞, ÉÜ≥∞ëê=Öˇ, |Å`å¯~°OQÍ JkèHÍ~åxfl KÕѨ\˜ì#"å_≥·Ü«ÚO_ç, U_»∞ k<åÅ∞ ã≤QÆ∞æ=∂e# UÅ∞|_çx ™êyOz #tOzáÈ`å_»∞. D HÍÅ=∞O`«\˜Ö’ W„âßÜÕ∞Å∞ Ü«¸^• Z_»`≥QÆx â◊„`«∞`«fiOÖ’ z‰õΩ¯H˘x, JѨC_»Ñ¨C_»∞ |Ç≤Ï~°OQÆ"≥∞ÿ# Ü«Ú^•úxH˜ kˆQ"å~°∞.

2. q„QÆǨ~å^èŒ# q[Ü«∞=O`«=∞~ÚºOk† UÉèˇ· UO_»∞¡, XHõ ~å[ =Oâ◊O, <åÅ∞QÆ∞

ѨiáêÅ#Å∞. – Z. X„g∞, „H˘`«Î ~å[^è•x #QÆ~°∞. – D ~å[ =OâßxH˜ Hõ~°Î Ãã·<åºkèHÍiÜ≥ÿ∞#

X„g∞ J<Õ"å_»∞. JkèHÍ~åxfl KÕlH˜¯OK«∞‰õΩ#fl l„g∞x `«fi~°QÍ H˘\˜ì"Õã≤, ucfl J<Õ

¿Ñ~°∞QÆÅ ™êǨÏã≤ÃÑ· JO`«~°OQÆ Ü«Ú^•úxfl ™êyOz, X„g∞ Éèí„^Œ=ÚQÍ#∞#fl ã≤OǨã¨#=ÚÃÑ·

‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. l„g∞ `«# ™⁄O`« `«Åg∞^Œ<Õ u~åû ~å[ Éèí=<åxfl HÍeÛ"Õã≤H˘<åfl_»∞.

X„g∞ u~åû#∞ =^Œe"Õã≤, ã¨÷ÖÏxfl H˘x ëÈ„"≥∂#∞ #QÆ~åxfl Hõ\Ïì_»∞. ~å[ºO Ѩ`«#=∞ÜÕ∞º

=~°‰õΩ Jk ~å[^è•x #QÆ~°OQÍ xezOk. ^•x¿Ñ~°∞ `«~°∞"å`« (XHõ) lÖÏ¡‰õΩ ~Ú=fi

|_çOk J@∞Ñ≤=∞‡@ [#∞ʼnõΩ ÃÑ@ì|_çOk.

a. JǨ|∞, Ü≥∞*ˇÉˇÅ∞† |Ü«∞Å∞ P~å^èŒ#. – ã‘^À#∞‰õΩ Ü«∂[Hõ ~å*ˇ·# Z`«ƒÜ«∞Å∞

‰õΩ=∂Ô~ÎÜ≥ÿ∞# Ü≥∞*ˇÉˇÅ∞#∞ X„g∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# JǨ|∞ ÃÑO_ç¡KÕã≤H˘O\Ï_»∞. Ô~O_»∞

~å*ϺŠÃÇÏ„c UeHõÅÖ’#∞ J#º ^Õ=`å~å^èŒ#, =∞`«=Ú J<Õq "åi ~°HõÎOÖ’ H˘xfl

`«~åÅ∞QÍ q+¨OÖÏ „Ѩ=Ç≤Ï™ÈÎOk. P"≥∞ QÆ~°fiOQÆÅ z`«Î=Ú, =∞`« Ñ≤zÛ=O\˜ Pã¨H˜Î, „ã‘ÎÖ’ ^Õfi+≤OѨ^Œy# ^•#O`«\˜H˜ ^•^•Ñ¨Ù =¸_»∞"ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ „ѨuxkèQÍ xezáÈ~ÚOk. P"≥∞ HÍ=∞Ö’Å`«QÆÅ ÖËHõ âßã¨#=Ú#‰õΩ Ö’|_»x |Ü«∞Å∞ P~å^èŒ##∞ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\˜ì, Ü≥∞Ǩϟ"å ^Õ=Ùx P~åkèOKÕ "åiѨ@¡ Hõiî#"≥∞ÿ# Ç≤ÏOã¨Å#∞ P~°OaèOzOk, H˘kÌ=∞OkѨ@¡, ^•^•Ñ¨Ù Jk "Õ~°¡`À ÃÑiH˜"ÕÜ«∞|_ç#@ì~ÚOk. ã≤. UbÜ«∂ HÍÅ=Ú. – P HÍÅOÖ’ L#fl XHõ qâı+¨"≥∞ÿ# =ºH˜Î „Ѩ=HõÎÜ≥ÿ∞# UbÜ«∂. J`«_»∞ PǨ|∞#∞ J`«x áêáêÅ#∞ ZkiOKå_»∞† ^ÕjÜ«∞"≥∞ÿ# =∞`« „Éèí+¨ì`åfixfl|\˜ì

=¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ Hõ~°=Ù#∞ QÆ∂iÛ J`«_»∞ „Ѩ=zOKå_»∞† H˜„^À#∞ "åQÆ∞=^ŒÌ J`«_»∞

H͉õΩÅ KÕ`« áÈ+≤OѨ|_®¤_»∞, `«~°∞"å`« Ü≥∞*ˇÉˇÅ∞ ™⁄O`« ^Õâ◊OÖ’ ™êÔ~Ѩ`«∞Ö’x q^èŒ=~åÅ∞KÕ áÈ+≤OѨ|_®¤_»∞† z=iQÍ JǨ|∞#∞ =∞~À™êi Z^Œ∞~˘¯<åfl_»∞. HõÔ~‡Å∞ Ѩ~°fi`«O=^ŒÌ *ÏfÜ«∞ ‰õÄ@q∞x ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞, =∞iÜ«Ú |Ü«∞Å∞, Jëêìˆ~ΉõΩ K≥Ok# =O^ŒÅ=∞Ok Ü«∂[Hõ „Ѩ=HõÎÅ#∞ ѨsHõ∆‰õΩ Ñ≤eKå_»∞: Jyfl`À ã¨=∂^è•#q∞KÕÛ ^Õ=Ù_»∞ ^ÕjÜ«∞ (*ÏfÜ«∞) ^Õ=Ù_≥·Ü«ÚO_®Åx J`«_»∞ ã¨"åfiÅ∞ KÕâß_»∞. ÉèíÜ«∞cèuQÆÅ „Ѩ[Å∞, UbÜ«∂ J~°Ê}Å∞ ^ŒÇ≤ÏOz# ^≥·= „Ѩ`«∞º`«Î~°=Ú#∞ |\˜ì "åi q„QÆǨ~å^èŒ#Å#∞

`å`å¯eHõOQÍ [~ÚOKå~°∞. UbÜ«∂ „áê~°÷#‰õΩ =∞iH˘O`« „Ѩu „H˜Ü«∞QÍ, qã¨Î$`«

"å#=Å¡ n~°…"≥∞ÿ# Hõ~°=Ù ÉèíOQÆ"≥∞ÿOk, =∞iÜ«Ú UbÜ«∂ q[Ü«∞=O`«OQÍ JǨ|∞

„=`«OHõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ W„âßÜÕ∞Å∞‰õΩ Ѩ~°∞ÔQuÎ áÈÜ«∂_»∞. ã≤QÆ∞æ=∂e# Ü≥∞*ˇÉˇÅ∞ UbÜ«∂‰õΩ ÃÇÏK«ÛiHõ ã¨O^Õâßxfl ѨOÑ≤Ok. UbÜ«∂ Ǩϟˆ~|∞‰õΩ áêiáÈÜ«∂_»∞. JHõ¯_» x~åâ◊K≥Ok# „Ѩ=HõÎ#∞ ^Õ=Ù_»∞ HõÅ∞ã¨∞H˘<åfl_»∞. Z#fl_»∂ |Ü«∞Å∞#‰õΩ `«Å=OK«x U_»∞ "ÕÅ=∞Ok, ''W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ#OkOH˘Hõ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ∞—— q∞yeÜ«Ú<åfl~°x K≥Ñ≤Ê J`«x HÍ~°º=Ú#∞ =ÚyOK«∞H˘x ~°=∞‡x uiy ѨOѨÙ`å_»∞. UbÜ«∂ uiy =zÛ, `«#

™ê÷#=ÚÖ’ Zbëê#∞ „Ѩ=HõÎQÍ xÜ«∞q∞™êÎ_»∞. JǨ|∞ ~ÚO\˜"åi <åâ◊<åxfl ѨeH˜

Jyfl „=`«OKÕ`« PHÍâ◊=Ú#‰õΩ H˘xáÈ|_®¤_»∞. X„g∞ JǨ|∞ =OâßÅ∞ ~°HõÎѨ٠*Ï_»

ÖˉõΩO_» „‰õÄ~°"≥∞ÿ# Ü≥∞Ǩ˙ =Oâ◊OKÕ`« <åâ◊#O KÕÜ«∞|_ç#k. ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ =∞#ã¨∞ûÖ’

"≥∂¿+ `«~°∞"å`« =∞~˘Hõ „Ѩ=HõÎ Z=~°∂ WO`«\˜ „ѨÉèÏ"åxfl HõeyOK«ÖË^Œ∞. J`«x ¿Ñi@

XHõ QÍ^èŒ, XHõ <å#∞_ç HõeyOk. áê`« x|O^èŒ#Ö’x z=i „Ѩ=HõÎ, „H˘`«Î x|O^èŒ#Ö’x

„Ѩ[Å#∞ J`«x ~åHõ#∞ QÆ∂iÛ P `«~°∞"å`« Z^Œ∞~°∞ K«∂Kå~°∞ HÍx J`«_»∞ =∞#‰õΩ `≥e¿Ñ@@∞ì ^Õxx „"åÜ«∞ÖË^Œ∞ K≥ѨÊÖË^Œ∞. ÉÏÑ≤Î㨇q∞K«∞Û Ü≥∂Ǩ#∞ÖÏ J`«_»∞ =∂@HõO>Ë

KÕ`«Å<≥‰õΩ¯=QÍ KÕã≤ ÃÇÏ„c „Ѩ=HõÎÅÖ’

_ç. ~å[H©Ü«∞ ÉÏO^èŒ"åºÅ∞. – JǨ|∞ ~ÚO\˜Ö’ q∞yeÜ«Ú#fl ~åAÅ∞ JǨÏ*Ϻ, Ü≥∞Ǩϟ~å=Ú J<Õ"å~°∞. Ü«¸^•"≥·Ñ¨Ù q~À^èŒ ÉèÏ"åÅ∞ JǨ|∞ UÅ∞|_çÖ’ `«~°∞"å`«

ÉèÏQÆO=~°‰õΩ H˘#™êQÍ~Ú. ã≤iÜ«∂‰õΩ q~À^èŒOQÍ D Ô~O_»∞ ~å*ϺÅ∞ UHõ=∞Ü«∂º~Ú, Ô~O_»∞ ~å[ ‰õΩ@∞OÉÏÅ =∞^茺 q"åǨÏ=Ú`À Jk ^ŒQÆæ~°~ÚOk. ã≤iÜ«∂`À `«~°K«∞QÍ

Ü«Ú^•úÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú, ^•g^Œ∞ HÍÅO#∞O_ç H˘#™êQÆ∞`«∞#fl P„t`« ã≤÷ux "≥∂Ü«∂|∞

„`Àã≤"Õã≤Ok. ''"≥∂Ü«∂c ~åu——KÕ2 Pã¨H˜ÎHõ~°"≥∞ÿ# HÍOu D HÍÅOÃÑ· Ѩ_»∞`«∞Ok.

^Œ∂~°=Ú# L#fl J+¨Ø¬~°∞ XHõѨC_»∞ â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ#^≥·Ü«ÚOk, #∂\Ï UÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞

=∞^茺^èŒ~å „áêO`«OÖ’ Z~°∞Hõ|_»x ã≤÷uÖ’ xez, `«fi~°Ö’<Õ Ñ¨tÛ=∞ kâ◊#∞#fl z#fl

~å*ϺÅ#∞ Hõ|oOK«_®xH˜ |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∞ÎOk. D ã¨=∞Ü«∞O#∞O_ç J+¨Ø¬sÜ«ÚÅ

tÖÏ âßã¨<åÅ∞ =∞# Hõ^äŒg∞^Œ `«~°K«∞QÍ "≥Å∞QÆ∞#∞ q~°l=Ú‡`«∂ LO\Ï~Ú.

3. q„QÆǨ~å^èŒ# J_»¤yOѨ|_çOk† =O^Œ ã¨O=`«û~åÅ∞, XHõ ~å[ =Oâ◊=Ú, J~Ú^Œ∞ ѨiáêÅ#Å∞. – Wk z#fl ~å[º=Ú#‰õΩQÆÅ Q˘Ñ¨Ê Sâ◊fi~°º=Ú† J~Ú`Õ ~Úk

q∞}∞‰õΩ q∞}∞‰õΩ J<Õ z=i HÍOu, W„âßÜÕ∞bÜ«ÚʼnõΩ ~Úk ''Ç≤ÏO^Œ∂ ^Õâ◊Ѩ٠"Õã¨q HÍÅ=Ú.—— ã¨O㨯~°}ŠѨxÖ’ UbÜ«∂ HõO>ˇ Zbëê „âı+¨ª"≥∞ÿ# q[Ü«∂xfl ™êkèOKå_»∞.

Ü≥∞Ǩ˙ D =Oâ◊ Hõ~°ÎÜ≥ÿ∞ LO_ç, ã¨∞_çQÍe=O\˜ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞`À JǨ|∞ ~ÚO\˜x JO`«iOѨ*Ëâß_»∞, |Ü«∞Å∞ P~å^èŒ#`À ã¨Ç¨† J~Ú`Õ J`«_»∞ Ü«∞~˘ÉÏ=Ú „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\˜ì# ^Œ∂_» ѨÓ[Å#∞ uiy „áê~°OaèOKå_»∞. Ü≥∞Ǩϟܫ∂ǨA, Ü≥∞Ǩϟܫ∂+¨µ, Ü«∞~˘ÉÏ=Ú II, *ˇHõ~åºÅ∞ J`«xH˜ "å~°ã¨∞ÅÜ«∂º~°∞. Ô~O_»= Ü«∞~˘ÉÏ=Ú #ÅÉèˇ· XHõ¯ ã¨O=`«û~°O UÖÏ_»∞, =∞iÜ«Ú ~å*Ϻxfl ^•x J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# ã≤÷uH˜ J`«_»∞ H˘xáÈÜ«∂_»∞. h<≥"≥‰õΩ =~°Î=∂#O H˘xáÈ~Ú# Ü≥∂<åKÕ J`«_»∞ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞|_®¤_»∞. WѨC_»∞ ѨtÛ=∞ Pã≤Ü«∂Ö’ Jk „áê^è•#º`«#∞ á⁄O^Œ<å~°OaèOzOk. „Ѩ=HõÎÜ≥ÿ∞# Ǩϟ¿+Ü«∞‰õÄ_®

W„âßÜÕ∞Å∞ Ü≥ÚHõ¯ q„QÆÇ¨Ï Ñ¨Ó[ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ `«# ã¨fi~°=Ú<≥`åÎ_»∞.

4. q<åâ◊#OÖ’ q„QÆǨ~å^èŒ# JO`«=∞ø`«∞Ok† UÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞, <åÅ∞QÆ∞ ~å[

=OâßÅ∞, J~Ú^Œ∞ áêÅ#Å∞. – ~åAÅÖ’, J+¨Ø¬~°∞ KÕuÖ’ H©Å∞ÉÁ=∞‡Å∞QÍ L#fl

"åÔ~=~°O>Ë: +¨Å∂¡=Ú, "≥∞#¿ÇÏ=Ú, ÃÑHõǨº, ÃÑHõǨï, Ǩϟ¿+Ü«∞ J<Õ"å~°∞. "≥∞#¿ÇÏ=Ú

UÅ∞|_ç HÍÅ=ÚÖ’ J+¨Ø¬sÜ«ÚÅ∞ `«=∞ ^Õâ◊OÖ’xH˜ [#∞Å#∞ H˘xáÈ<å~°OaèOKå~°∞.

ÃÑHõǨï H˘O`« â◊H˜ÎQÆÅ UeHõ, ã≤iÜ«∂`À, J+¨Ø¬~°∞, Ü«¸^•Å‰õΩ q~À^èŒ=ÚQÍ ¿ãflǨÏ

ã¨O|O^èŒO HõeyÜ«Ú<åfl_»∞. \˜Q∑Å`À Ñ≤bã¨~ü II, J<Õ J+¨Ø¬~°∞ ~åA, ã≤iÜ«∂ ~å*Ϻxfl

JO`«iOѨ*Ëã≤, W„âßÜÕ∞Å∞ÃÑ· Q˘Ñ¨Ê HõáêÊxfl qkèOKå_»∞. J+¨Ø¬~°∞ÃÑ· q~À^èŒOQÍ Ç¨ÏŸ¿+Ü«∞ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ KÕã≤#ѨC_»∞, ^•x JO`«O =zÛOk. +¨Å‡<ÕÃã~°∞ IV Éèí∂ ÉèÏQÆOg∞kH˜

^ŒO_≥uÎ=zÛ, ã¨=∞~°Ü«∞#∞ Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. Ѩ@ì}O =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ xezOk.

J+¨Ø¬~°∞ ã≤OǨã¨#=ÚÃÑ· ™ê~°QÆ<£ ‰õÄ~°∞ÛO_ç ëÈ„"≥∂#∞ (ã¨=∞~°Ü«∞) Ѩ@ì}Ïxfl Ѩ@∞ìH˘x =∞Ô~#fl_»∞ ~å‰õΩO_ÕÖÏ Ñ¨k QÀ„`åÅ"åix K≥~°Q˘x áÈ`å_»∞. ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"å‰õΩ#∞,

"åi *ÏfÜ«∞ ѨxH˜x #=∞‡HõOQÍ LO_»x"å~°∞, `«=∞ *ÏfÜ«∞ QÆ∞iÎOѨÙ#∞ âßâ◊fi`«OQÍ áÈQ˘@∞ìH˘O\Ï~°∞. J+¨Ø¬sÜ«ÚÅ∞ gix `«=∞ ^ÕâßxH˜ `«~°eOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. P Ѩk

QÀ„`åÅÖ’ q∞ye# "åi`À J+¨Ø¬sÜ«ÚÅ∞ Hõeã≤áÈÜ«∂~°∞. q∞„t`« [#=Ú, ™ê=∂#º *ÏuH˜ K≥Ok# =∞`«=Ú`À â◊`åÉÏÌÅ∞ `«~°|_ç H˘#™êy, „H©ã¨∞Î HÍÅOÖ’ ã¨=∞~°Ü«ÚÅ∞QÍ ~°∂á⁄O^•~°∞.

ã¨∂K«#Å∞ 1JO>Ë Ü«∞~˘ÉÏ=Ú |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ x~°O`«~°O J==∂# Ѩ~°K«|_®¤_»∞. 2See Alfred Edersheim, “History of Israel and Judah,” Vol. VI., pp. 112-117.

^ŒHõ∆} ~å[º=Ú

Ô~ǨÏÉÏ=Ú ã≤OǨã¨#"≥∞H˜¯#k "≥Ú^ŒÅ∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú Ñ¨`«#O=~°‰õΩ, H©„.ѨÓ. 975–586 (1 ~åAÅ∞ 12–22† 2 ~åAÅ∞ 1–25† 2 k#=$. 10–361 )

ѨiK«Ü«∞=Ú. – ëÈ„"≥∂#∞ (ã¨=∞~°Ü«∞) Ѩ`«#O`À W„âßÜÕ∞Å∞ ~å[ºO JO`«

=∞~ÚºOk, ^•x`À ^ŒfiO^Œfi ~å[º HÍÅO =Úyã≤Ok. ^•^•Ñ¨Ù Ü«¸^• #∂\ÏÜ«∂Éèˇ·

ã¨O=`«û~åÅ∞ JkèHõOQÍ H˘#™êyOk. ã¨=∞~°Ü«∞ Ѩ@∞ì|_»_»O J<Õk W„âßÜÕ∞Å∞HõO>ˇ

Ü«¸^•‰õΩ `«‰õΩ¯= „áê=ÚYº"≥∞ÿ# ã¨OѶ¨∞@#QÍ LOk. <åÅ∞QÆ∞=O^ŒÅ Ü«¸^• K«i„`«

HÍÖÏxfl UHõ HÍÖOQÍ QÆ∞iÎOz =∞#O SHõº`«#∞ Éèí„^ŒÑ¨~°K«=K«∞Û. âßâ◊fi`«OQÍ L#fl XHõ Q˘Ñ¨Ê ¿Ñ~°∞QÆÅ „ѨÉèÏ"åxfl Ü«¸^•"åi K«i„`« L^•Ç¨Ïiã¨∞ÎOk.

^•g^Œ∞ ѨiáêÅ# P^Œ~°≈"≥∞ÿ# XHõ ~åA#∞, ~å*Ϻxfl ~Úã¨∞ÎOk. „Ѩ=K«#Ѩ٠xsHõ∆}Å∞, ^Õâ◊ „Ѩ[Å ã¨Ç¨Ï[ „¿Ñ~°} `«# K«∞@∞ì#∞, `«# PÖ’K«# K«∞@∞ì#∞ ¿ãHõiOK«|_®¤~Ú. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ q„QÆǨ~å^èŒ#=Å¡ <≥·uHõ ëêH± `«~°∞"å`«, Jq Ô~ǨÏÉÏ=Ú K«∞@∞ì#∞, L`«Î~°

~å[º=Ú K«∞@∞ì#∞ áÈQÆ∞KÕÜ«∞|_®¤~Ú. u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞#∞ J}K«_®xH˜ Ô~ǨÏÉÏ=Ú J#∞=∞uOK«|_»ÖË^Œ∞. Ü«∞~˘ÉÏ=Ú, Ü≥∞Ǩ˙ J<Õ "åi^ŒÌ~°∞ ~å[ =Oâ◊ ™ê÷Ѩ‰õΩÅ∞QÍ

„Ѩ=K«#O „ѨHÍ~°"Õ∞ ã¨∂zOѨ|_®¤~°∞† J~Ú`Õ "åi^ŒÌ~°∞ ‰õÄ_® P „Ѩ=K«#Ѩ٠xsHõ∆}#∞ ѨÓiÎQÍ x~åâ◊Ѩ~°Kå~°∞. z=iQÍ, ëÈ„"≥∂#∞#∞, W„âßÜÕ∞Å∞#∞ J+¨Ø¬~°∞‰õΩ ™êfinè#"≥∞ÿ# `«~°∞"å`«, JÅÊ ~å[º"≥∞ÿ# Ü«¸^•, ''ѨÓ~°‚"≥∞ÿ# *ÏfÜ«∞ `«`åfixfl `«# Ö’xH˜ `å#∞—— Ju „âı+¨ª"≥∞ÿ# ÉèÏ"åxfl |\˜ì ''ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛH˘Ok.——

ɡ·aÅ∞ K«i„`« Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# L^ÕÌâßxfl =∞#O =∞~°záȉõÄ_»^Œ∞† JO>Ë, ã¨`«º"≥∞ÿ# =∞`«=Ú Ü≥ÚHõ¯ P~°OÉèí=Ú, Jaè=$kú. P L^ÕÌâ◊Ѩ٠"≥Å∞QÆ∞Ö’<Õ ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ K«i„`«#∞ K«^Œ"åe.

JÖÏ K«∂z#ѨC_»∞, ^ŒHõ∆} ~å*Ϻxfl <åÅ∞QÆ∞ =O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ H©∆}`«, Lr˚==Ú J<Õ <åÅ∞QÆ∞ HÍÖÏÅ∞QÍ qÉèílOѨ=K«∞Û. „Ѩuk ‰õÄ_® P HÍÅOÖ’ UÅ∞|_çKÕ¿ã ~åAÅ jÅ=Ú`À

^ŒQÆæ~° ã¨O|O^èŒO Hõey LO@∞Ok. W„âßÜÕ∞Å∞=Öˇ HÍHõ, ^•g^Œ∞‰õΩ K≥Ok# XˆH ~å[ =Oâ◊=Ú

Ü«¸^•Ö’ L#fl@∞ì *Ï˝Ñ¨HõO KÕã≤HÀ"åe.

<åÅ∞QÆ∞ ѨiáêÅ#Å∞, `˘OÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞.

1. Ô~ǨÏÉÏ=Ú, JcÜ«∂=ÚÅ „H˜O^Œ H©∆}`«. – Z. =∞`«=Ú. – ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ „H˜O^Œ uiy#

I. `˘e H©∆}`«, Lr˚==ÚÅ∞.

q„QÆÇ¨Ï ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# =∞Å∞ѨÙÅ∞ H˘#™êy, W~°"≥· ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ =$kú<˘O^•~Ú. „Ѩ=HõÎÅ „ѨuѶ¨∞@# LO_ç ‰õÄ_® ^Õ=Ùx P~å^èŒ# `«yæáÈ~ÚOk, ^Õâ◊=∞O`«\˜Ö’ q„QÆÇ¨Ï ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#

QÆ∞_»∞Å∞ "≥eâß~Ú, ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Jqhu „Ѩ[Å =∞^茺 "åºÑ≤OzOk.

a. W„âßÜÕ∞Å∞`À ã¨O|O^èŒO. – Ü«∞~˘ÉÏ=Ú „H˜O^Œ Ѩk QÀ„`«=ÚÅ∞ UHõ"≥∞ÿ J`«x ~åAQÍ

KÕÜ«∞QÍ, P u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞#∞ J}K«_®xH˜ Ô~ǨÏÉÏ=Ú Ãã·<åºxfl ˆ~Ñ≤<å, Ã+=∞Ü«∂ „Ѩ=HõÎ ã¨ÅǨ#∞

J#∞ã¨iOz J`«_»∞ P „Ѩܫ∞`åflxfl =∂#∞‰õΩ<åfl_»∞. UkÜ≥∞ÖÏQÆ∞<åfl, Ô~O_»∞ ~å*ϺÅ∞ q~À^èŒOQÍ<Õ

H˘#™êQÍ~Ú. =∞iÜ«Ú JcÜ«∂=Ú =¸_ÕO_»¡ ѨiáêÅ<å HÍÅOÖ’, ÃÑ#∞~å~Ú=Ú H˘O_»=^ŒÌ

W„âßÜÕ∞Å∞ "åi`À Ü«Ú^Œú=Ú KÕã≤, ÉÏQÍ F_çOKå_»∞. ã≤. +‘+¨‰õΩ Ü≥ÚHõ¯ ^ŒO_»Ü«∂„`«. – ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«ÚÅ ~å[ ‰õΩ=∂Ô~Î#∞ q"åǨÏ=∂_®_»∞†

HÍx <≥·Å∞<˘^ŒÌ ÖËz# XHõ ~å[ =Oâ◊=Ú Ü«∞~˘ÉÏ=Ú‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã≤Ok. P ~å[ =OjÜ«Ú_≥·# +‘+¨H±, áêÅã‘Î<åÃÑ· ^•_çKÕã≤, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ Ѩ@∞ìH˘x, ^Õ"åÅÜ«∂xH˜QÆÅ |OQÍ~°∞ "≥·Éèí"åxfl

ÖÏy"Õâß_»∞. Hõ~åflH±2 Ü≥Ú^ŒÌ L#fl Q˘Ñ¨Ê QÆ∞_ç QÀ_»ÃÑ· +‘+¨H± nxfl K≥H˜¯Oz ɡ·aÅ∞ =~°Î=∂<åxfl

ã≤÷~°Ñ¨~°Kå_»∞.

2. P™ê, Ü≥∞Ǩϟëêáê`«∞ „H˜O^Œ Lr˚==Ú. – Z. ã¨O㨯~°}Å∞ – Ѩq„`«`«Ö’#∞, â◊H˜ÎÖ’#∞

P™ê #ÅÉèˇ· XHõ¯ ã¨O=`«û~°=ÚÅ∞ ѨiáêÅ# =ÚO^Œ∞#fl Ô~O_çO\˜HõO>ˇ#∞ =º`庙êxfl K«∂ѨÙ`«∞Ok.

ѨÅ∞ ã¨O=`«û~åÅ HÍÅ=Ú J`«_»∞ Q˘Ñ¨Ê âßOux J#∞ÉèíqOKå_»∞. P HÍÅOÖ’ q„QÆǨ~å^èŒ#‰õΩ

ã¨O|OkèOz# |eÑ‘~îåÅ#∞ `˘ÅyOK«_»OKÕ`« Ü≥∞Ǩϟ"å ^Õ=Ùx P~å^èŒ#‰õΩ QÆ∞iÎOѨÙ#∞ `≥zÛ

^•xfl ÃÑOá⁄OkOѨ*Ëâß_»∞. Ü≥∞Ǩϟëêáê`«∞ W~°"≥·Ü«∞~Ú^Œ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ huQÍ áêeOKå_»∞.

`«# `«O„_ç KÕã≤# ã¨O㨯~°}Å#∞ J`«_»∞ ~ÚOHõ#∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ fã≤H˘x áÈÜ«∂_»∞, =∞`«ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#

É’^èŒ „Hõ=∞OQÍ [iˆQÖÏ U~åÊ@∞¡ KÕâß_»∞, =∞iÜ«Ú <åºÜ«∞O [iˆQ Ѩ^Œúux ÃÑOá⁄OkOKå_»∞. a. ‰õÄ+‘Ü«Ú_≥·# *ˇ~°Ç¨ï ^ŒO_»Ü«∂„`«. – *ˇ~°Ç¨ï „H˜O^Œ Ѩk ÅHõ∆Å=∞Ok ‰õÄ+‘Ü«ÚÅ∞

^ŒO_≥uÎ=zÛ, P™ê âßOux K≥iKå~°∞. ^Õ=ÙxH˜ =∞#óѨÓ~°fiHõOQÍ „áêi÷Oz Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ "≥o¡

ZO`«\˜ Hõ_»Ñ¨\˜ fÔ~·Ê# Ü«Ú^•úxfl KÕ™ê_»O>Ë, J@∞ „ѨHõ¯#∞O_ç ~ÚOHÍ =¸_»∞ =O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ U ^ŒO_»Ü«∂„`«#∞ Ü«¸^• Z^Œ∞~˘¯#ÖË^Œ∞. Q˘Ñ¨Ê ã¨=¸Ç¨ÏO`À P™ê P q[Ü«∂xfl

H˘xÜ«∂_®_»∞, JHõ¯_» *ÏfÜ«∞ x|O^èŒ# ã¨i „H˘`«ÎkQÍ KÕÜ«∞|_çOk, ã¨O㨯~°}Å HÍ~°º„Hõ=∞O =∞i Z‰õΩ¯=QÍ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«|_çOk.

ã≤. q"åÇ¨Ï ã¨O|O^èŒ=Ú. – P™ê `«# rq`«Ñ¨Ù `«~°∞"å`« ÉèÏQÆOÖ’ W„âßÜÕ∞Å∞‰õΩ q~À^èŒOQÍ ã≤iÜ«∂`À ÉÏO^èŒ"åºxfl ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. Ü≥∞Ǩϟëêáê`«∞ `«# `«O„_ç Ѩ@∞ì‰õΩ#fl ã¨O|O^è•xfl `«Å„H˜O^Œ∞QÍ =∂iÛ"Õâß_»∞, W„âßÜÕ∞Å∞ ~å[QÆ∞ JǨ|∞ ‰õΩ=∂Ô~Î#∞ `«# ‰õΩ=∂~°∞xH˜ ѨÙK«∞ÛH˘x, ã≤iÜ«∂‰õΩ =ºuˆ~Hõ=ÚQÍ JǨ|∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕâß_»∞. II. Ô~O_»= H©∆}`«, Lr˚==ÚÅ∞. `˘q∞‡k ѨiáêÅ#Å∞, Ô~O_»∞=O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ∞.

1. H©∆}`«. – Z. Ü≥∞Ǩϟ~å=Ú, J`«ÖϺ. – Ü≥∞Ǩϟëêáê`«∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# Ü≥∞Ǩϟ~å=Ú ã≤OǨã¨<åxH˜ =™êÎ_»∞. J`«_»∞ JǨ|∞ ‰õΩ=∂Ô~ÎÜ≥ÿ∞# J`«ÖϺ#∞ ÃÑO_ç¡KÕã≤H˘O\Ï_»∞. `«# `«e¡Ü≥ÿ∞#

Ü≥∞*ˇÉˇÅ∞ f„="≥∞ÿ# P`«‡#∞, |Ü«∞Å∞ ^Õ=`å~å^èŒ##∞ Ü«¸^•‰õΩ H˘x =zÛOk. P™ê, Ü≥∞Ǩϟëêáê`«∞ŠѨx K«Hõ¯<≥·# =∂~°æOÖ’ <åâ◊#O KÕÜ«∞|_ÕÖÏ LOk. Zxq∞k ã¨O=`«û~åÅ

`«~°∞"å`« JǨ|∞ ~ÚO\˜ÃÑ·H˜ W„âßÜÕ∞Å∞Ö’#∞O_çÜÕ∞ =zÛ# Ü≥∞Ǩ˙ "≥o¡ "åix HõxHõ~°=Ú

ÖˉõΩO_» <åâ◊#=Ú KÕÜ«∞QÍ, Ü≥∞Ǩϟ~å=Ú `«~°∞"å`« =zÛ# J`«x ‰õΩ=∂~°∞_≥·# JǨÏ*Ϻ

ǨÏ`«=∂~°Û|_®¤_»∞. J`«ÖϺ `«Ñ≤ÊOK«∞H˘x, „ѨÉèí∞`«fiѨ٠ѨQÍæÅ#∞ KÕlH˜¯OK«∞H˘Ok, ~å[ ‰õΩ=∂~°∞Å

#O^Œix ã¨OǨÏiOzOk, Ü≥∂"å+¨µ =∂„`«"Õ∞ `«Ñ≤ÊOK«|_ç<å, `«~°∞"å`« P~°∞ ã¨O=`«û~åÅ∞

Ü«¸^• Ü≥∞*ˇÉˇÅ∞ HõO>ˇ JkèHõOQÍ LOk. ^•g^Œ∞ ã¨O`«u"å~°∞ XˆH tâ◊√=ÙQÍ q∞yÖËÖÏ

`«~°yáÈÜ«∂~°∞, q„QÆǨ~åkè‰õΩ~åÖˇ·# ~å}˜ ã≤OǨã¨<åxfl Jkè+≤ìOzOk† ^•g^Œ∞ =Oâ◊O JO`«iOK«_®xH˜ JO`å z=~°‰õΩ KÕ~°∞‰õΩOk† q"åÇ¨Ï q+¨Ü«∞=ÚÖ’ Ü≥∞Ǩϟëêáê`«∞ á⁄~°|_ç#

ã≤^•úO`«O JO`«\˜ KÕ^≥·# Ѷ¨e`åÅ#∞ `≥zÛOk.

a. Ü≥∂"å+¨µ, =∞iÜ«Ú „ѨuѶ¨∂`«=Ú. – =$^Œ∞ú_»QÆ∞ „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩ_≥·# Ü≥∞Ǩϟܫ∂^•KÕ

J`«ÖϺ Hõ_»‰õΩ ã¨OǨÏiOѨ|_»QÍ, ÉÏÅ∞_≥·# Ü≥∂"å+¨µ#∞ J`«_»∞ ã≤OǨã¨#=ÚÃÑ· ‰õÄ~°∞ÛO_»

ɡ\Ïì_»∞. H˘kÌ ã¨O=`«û~åÅ∞ ~å[º=Ú Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# k<åʼnõΩ uiy fã≤H˘x "≥à◊¡|_ç#@∞ìQÍ

QÀK«iOzOk† HÍx Ü≥∞Ǩϟܫ∂^• =∞~°}Ï#O`«~°O, uiy Ѩ`«#Ѩ٠ÅHõ∆}ÏÅ∞ J=`«iOKå~Ú, Ü≥∂"å+¨µ „H˜O^Œ „Ѩ=HõÎÜ≥ÿ∞# *ˇHõ~åº Ç¨Ï`« ™êH˜∆Ü«∞Ü«∂º_»∞.

ã≤. Ll˚Ü«∂. – nx"≥O@ =zÛ# =¸_»∞ ѨiáêÅ#ÅÖ’, JO>Ë, J=∞*Ϻ, Ll˚Ü«∂, Ü≥∂`å=ÚÅ áêÅ#Ö’, Ll˚Ü«∂k QÆ=∞<å~°›=∞~ÚºOk. Jk â◊H˜Î =O`«"≥∞ÿ#kQÍ#∞, ÉèÏQƺ=O`«"≥∞ÿ#

UÉèˇ· Ô~O_ÕO_»¡ áêÅ#Ü≥ÿ∞Ü«ÚOk. J`«x q[Ü«∞=ÚÖË J`«xfl <åâ◊#O KÕâß~Ú. ~åA‰õΩ ã¨O|OkèOK«x, Ü«∂[‰õΩxˆH K≥Ok# ^èŒ∂ѨO "ÕÜ«∞|∂x#O^Œ∞#, `å#∞ =∞Ô~#fl_»∞ ÉÏQÆ∞Ѩ_»x ‰õΩ+¨µì`À ÉÏkèOѨ|_®¤_»∞.

_ç. PǨA =∞iÜ«Ú „Éèí+¨ì`«fi=Ú. – PǨA UÅ∞|_çÖ’ ѨiѨHõfiO K≥Ok |Ç≤Ï~°OQÆ"≥∞ÿ#kÜ«Ú ™ê^è•~°"≥∞ÿ#kÜ«Ú<≥·# „Éèí+¨ì`«fiO=~°‰õΩ Jk kQÆ*ÏiOk. „ѨuKÀ@#∞#fl |Ü«∞Å∞ ÉÁ=∞‡Å`À#∞ |eÑ‘~î°=ÚÅ`À#∞ ã¨O`«$Ñ≤ÎѨ_»Hõ, ''J`«_»∞ `«# Ñ≤Å¡Å#∞ Jyflx ^•\˜OKå_»∞ (2 ~åAÅ∞ 16:3). JO>Ë, "≥ÚÖˇ‰õΩ „Ѩu=∞‰õΩ "åix |e ~ÚKåÛ_»∞. ~å[H©Ü«∞ H©∆}`«`À áê@∞, <≥·uHõ K≥_»∞QÆ∞ ^•xx "≥O|_çOzOk. Z^Àg∞Ü«ÚÅ∞, Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ∞, ã≤iÜ«∞#∞Å∞, W„âßÜÕ∞Å∞KÕ`« ‰õÄ_® "å~°∞ U_çÊOK«|_®¤~°∞. JO>Ë, ÅÜ«∞=Ú HÍÉ’ÜÕ∞ W„âßÜÕ∞Å∞ ã¨Ç≤Ï`«O "åix ÉÏkèOzOk.

PǨA J+¨Ø¬sÜ«ÚʼnõΩ Z‰õΩ¯= HõѨÊO Hõ\˜ì, "åi`À `«#∞fl HÍáê_»∞‰õΩ<Õ ã¨O|O^è•xfl

‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞. JѨÊ\˜Ö’ J+¨Ø¬~°∞ JkèHÍiHõOQÍ B#fl`«º ã≤÷uÖ’ LOk.

2. Ç≤Ïl¯Ü«∂ „H˜O^Œ Lr˚=O. – Z. Ü≥∞+¨Ü«∂, =∞iÜ«Ú ã¨O㨯~°}. – Z=i ~°K«#Å∞ =∞# =^ŒÌ‰õΩ =KåÛÜ≥∂ Ü«¸^• `˘e „Ѩ=HõÎÅ∞: Ü≥∂"ÕÅ∞, P"≥∂ã¨∞, g∞HÍ, #Ǩ˙=Ú, Ü≥∞+¨Ü«∂ J<Õ"å~°∞. Z=x ~°K«# J~Ú^Œ= ã¨∞"å~°Î ~°K«# Jx Ñ≤Å∞=|_çO^À, P Ü≥∞+¨Ü«∂ <åÅ∞QÆ∞

„ѨÉèí∞`«fi HÍÅ ÉèÏQÍÅÖ’ „Ѩ=zOKå_»∞, ã¨ÅǨeKåÛ_»∞, „ѨHõ\˜OKå_»∞ ‰õÄ_». Ç≤Ïl¯Ü«∂ UÅ∞|_ç

HÍÅOÖ’ J`«_»∞ Ju „áê=ÚYº"≥∞ÿ# áê„`«QÍ L<åfl_»∞. "åã¨Î"åxH˜ J@∞ ~åA#∞ ~Ú@∞ Ü«∂[‰õΩx

`«# h_»`À HõÑ≤Ê# Ü«¸^• „Ѩ=HõÎÅÖ’ J`«_»∞ "≥Ú^Œ\˜"å_≥·Ü«Ú<åfl_»∞. W„âßÜÕ∞Å∞Ö’ `«=∞ Hõ^ä• <åÜ«∞Hõ jÖÏÅ`À UbÜ«∂, ZbëêÅ∞ ~åAÅ#∞ =∞~°QÆ∞l˚"åÔ~·#@∞ì Hõ#∞Ѩ~°Kå~°∞. Ü«¸^•Ö’

PÖÏ\˜ ™ê÷<åxfl fã≤H˘#fl "åiÖ’ Ü≥∞+¨Ü«∂ "≥Ú^Œ\˜"å_»∞. J`«_»∞ ~å[HÍ~°º ^Œ∞~°O^èŒ~°∞_»∞QÍ#∞

„Ѩ=HõÎQÍ#∞ ~å[ ^Œ~åƒ~°∞Ö’ „Ѩ`«ºHõ∆=∞ÜÕ∞º"å_»∞. PǨA UÅ∞|_ç HÍÅOÖ’ =∞O_»∞K«∞#fl J`«x =∂@Å∞ ÅHõ∆ºÃÑ@ì|_»‰õΩ#fl@∞ì HõxÊOz<å, z=iH˜ Jq Ѷ¨e`åxfl ~ÚKåÛ~Ú. L`«Î~° ~å[º=Ú J+¨Ø¬~°∞`À z=i ã¨OѶ¨∞~°¬}Ö’ L#flѨC_»∞, Ç≤Ïl¯Ü«∂, Ü≥∞+¨Ü«∂ ã¨ÅǨKÕ „¿Ñˆ~Ñ≤OѨ|_ç#"å_≥·, =∞`« ã¨O㨯~°}Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O ^•fi~å Ü«¸^•‰õΩ „H˘`«Î rq`« HÍÖÏxfl ~ÚKåÛ_»∞. ^•g^Œ∞ k#=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞H˘x =∞i U ~åA#∞ JO`« Ѩq„`«"≥∞ÿ# L^ÕÌâßÅ`À ã≤OǨã¨#O g∞^Œ ‰õÄ~°∞ÛO_ç, "å\˜ H˘~°‰õΩ Z_»`≥QÆx Hõ$+≤ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. `«Ñ¨C_»∞ |Ü«∞Å∞ ^Õ=`å~å^èŒ#, ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# "≥ÚÖˇ‰õΩ

L`«û"åÅ∞ JO`«iOz, ^Õ=Ù_≥·# Ü≥∞Ǩϟ"å P~å^èŒ#‰õΩ KÀ@∞xKåÛ~Ú. "≥∂¿+KÕ KÕ~ÚOѨ|_ç#

W`«Î_ç ã¨~åÊxfl J`«_»∞ <åâ◊#O KÕâß_»∞, ZO^Œ∞HõO>Ë, Jk XHõ P~å^èŒ<å =ã¨∞Î=ÙQÍ =∂iáÈ~ÚOk.

=∞iÜ«Ú Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ Ѩ™ê¯ ѨO_»∞QÆ#∞ ѨÙ#~°∞^ŒúiOz, W„âßÜÕ∞Å∞ âı+¨=Ú#∞ JO^Œ∞Ö’

Hõeã≤H˘<ÕÖÏ J`«_»∞ PǨfixOKå_»∞.

a. Ãã#›s|∞ Ü≥ÚHõ¯ ^ŒO_»Ü«∂„`«. – ¿Ñ~°∞QÍOz# Ãã#›s|∞ J+¨Ø¬~°∞ ^ŒO_»Ü«∂„`« J`«x

HÍÖÏxH˜ ã¨O|OkèOz#^Õ. PǨA J+¨Ø¬~°∞‰õΩ HõѨÊ=Ú K≥e¡OKÕ"å_»Ü«∂º_»∞† J~Ú`Õ

Ç≤Ïl¯Ü«∂ Ü≥∞+¨Ü«∂ ã¨ÅǨ‰õΩ q~À^èŒOQÍ, SQÆ∞ѨÙÎ`À ã¨O|O^èŒO ÃÑ@∞ìH˘x, J+¨Ø¬~°∞‰õΩ

HõѨÊ=Ú K≥e¡OK« x~åHõiOKå_»∞. QÆ#∞Hõ Ãã#›s|∞ Ü«¸^•ÃÑ· ^ŒO_≥uÎ, J<ÕHõ Ѩ@ì}ÏÅ#∞

Ѩ@∞ìH˘x Ô~O_»∞ ÅHõ∆Å =∞Okx K≥~°Q˘x áÈÜ«∂_»∞, =∞iÜ«Ú Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ J`«_»∞

=Ú@ì_ç"Õâß_»∞. SQÆ∞ѨÙÎ ^ŒO_»Ü«∂„`« `«# ^Õâ◊OÃÑ·H˜ =ã¨∞ÎO^Œ<Õ ÉèíÜ«∞=Ú`À J`«_»∞ uiy "≥àÏ¡_»∞. =∞iÜ«Ú qO`≥·# qѨ`«∞Î=Å# XHõ¯ ~å„uÜ«∞O^Õ XHõÅHõ∆ Z#Éèˇ·Ü«∞~Ú^Œ∞

"ÕÅ=∞Ok Ãã·<åºxfl HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞. D ã¨OѶ¨∞@##∞ ɡ·~°<£ `«# Ѩ^ŒºOÖ’ ~ÚÖÏ „áê~°OaèOz H˘xÜ«∂_®_»∞: ''Q˘„Ô~Å ^˘_ç¤g∞^Œ Ѩ_ç# `À_ÕÅ∞=Öˇ J+¨Ø¬sÜ«Ú_»∞ ky áÈÜ«∂_»∞.—— h<≥"≥Ö’ Ãã#›s|∞ Ü≥ÚHõ¯ tÖÏ âßã¨<åÅ∞ J`«x q[Ü«∂Å#∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨∂zOKå~Ú, HÍx D qѨ`«∞Î#∞ ã¨∂zOK«ÖË^Œ∞, ÃÇÏ~˘_À@ã¨û~Ú`Õ nxx ã¨∂zOKå_»∞.

III. =¸_»= H©∆}`«, Lr˚==ÚÅ∞.

=¸_»∞ ѨiáêÅ#Å∞, `˘OÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞.

1. =∞#¿+¬, P"≥∂#∞Å „H˜O^Œ H©∆}`«. – Ç≤Ïl¯Ü«∂, Ü≥∞+¨Ü«∂Å ã¨O㨯~°}Å∞

`å`å¯eHõ"≥∞ÿ#qQÍ ~°∞A=Ù KÕÜ«∞|_®¤~Ú. q„QÆǨ~å^èŒ#‰õΩ ã¨O|OkèOz# áêsì

xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ LO@∞<Õ LOk. Ç≤Ïl¯Ü«∂ =∞~°}Ï#O`«~°O uiy "åi^Õ ÃÑ·KÕ~Ú

J~ÚºOk. =∞iÜ«Ú J`«x ‰õΩ=∂~°∞_≥·# =∞#¿+¬ „H˜O^Œ, J`«x UÉèˇ· Ü≥ÚHõ¯ ã¨O=`«û~åÅ

UÅ∞|_ç HÍÅOÖ’, ~ÚO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ Z#fl_»∂ [~°∞QÆ#O`« "ÕQÆOQÍ P ^•i „H˜O^Œ

=ÚYO ÃÑ\˜ìOk. Ziy# q„QÆÇ¨Ï Ñ¨Ó[Åxfl J=ÅOaèOѨ|_ç#@∞ì<åfl~Ú: |Ü«∞Å∞

P~å^èŒ#, "≥ÚÖˇ‰õΩ P~å^èŒ# HõbÌÜ«ÚÅ #Hõ∆„`«Ñ¨Ù P~å^èŒ#, ™È^≥, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ ~°HõÎ=Ú`À xOÑ≤# Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# z„`«Ç≤ÏOã¨Å∞ – "≥Ú^ŒÖˇ·#q J`«x n~°…ѨiáêÅ<å qâıëêÅ∞. Ü«¸^Œ∞Å

áê~°OѨ~°ºO #=∞‡^Œy#^≥·#@¡~Ú`Õ, Ü≥∞+¨Ü«∂ D HÍÅOÖ’ ǨÏ`«™êH˜∆Ü«∞Ü«∂º_»∞. =∞#¿+¬

`å`å¯eHõOQÍ ||∞Ö’#∞‰õΩ |OnÜ≥ÿ∞Ü«ÚO_»_»O J`«xH˜ |∞kú `≥Ñ≤ÊOzOk, q„QÆǨ~å^èŒ#

H˘O`«=~°‰õΩ J^Œ∞ѨÙÖ’ LOK«|_çOk, J~Ú`Õ J`«x ‰õΩ=∂~°∞_≥·# P"≥∂#∞ `«#

`«O„_çÜ≥ÚHõ¯ ^Œ∞~å‡~°æ`«##∞ã¨iOKå_»∞, =∞iÜ«Ú XHõ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞Ö’ J`«_»∞ #tOKå_»∞.

2. Ü≥∂+‘Ü«∂ „H˜O^Œ Lr˚==Ú. – Z. ~Ús‡Ü«∂, =∞iÜ«Ú ã¨O㨯~°}Å∞. –

P"≥∂#∞ =∞~°}O Zxq∞k ã¨O=`«û~åÅ ÉÏÅ∞_≥·# Ü≥∂+‘Ü«∂#∞ ã≤OǨã¨<åxH˜ `≥zÛOk.

P z#fl ~å*ϺxH˜ J`«x =ÚÃѶ·Ê XHõ¯ ã¨O=`«û~åÅ UÅ∞|_ç ã¨∂~°ºHÍOu Ü≥ÚHõ¯

Hõ_»Ñ¨\˜ „ѨHÍâ◊"≥∞ÿÜ«ÚOk. ~å[iHõѨ٠ã¨O㨯~°ÎQÍ J`«_»∞ Ç≤Ïl¯Ü«∂`À ã¨=∂#∞_≥·

Ü«ÚO\Ï_»∞† Ç≤Ïl¯Ü«∂‰õΩ Ü≥∞+¨Ü«∂ ZÖÏQÀ, H˘xfl q^è•Å∞QÍ J`«xH˜ ~Ús‡Ü«∂ JÖÏ\˜"å_≥·Ü«ÚO\Ï_»∞. J~Ú#ѨÊ\˜H˜ „áê~°OÉèí ã¨O㨯~°}Å∞ „Ѩ=H˜Î}˜Ü«∞QÆ∞ ǨïÖÏÌ

KÕ`« „¿Ñˆ~Ñ≤OѨ|_ç#@∞ìQÍ HõxÊ™êÎ~Ú. ~Ús‡Ü«∂‰õΩ JkèHõ"≥∞ÿ# Ѩx Ü≥∂+‘Ü«∂‰õΩQÆÅ =∞~°}Ïxfl "≥O|_çOz# pHõ\˜Ñ¨_Õ ã¨O=`«û~åʼnõΩ ã¨O|OkèOz#qQÍ L<åfl~Ú.

Ѩ^ŒÇ¨ˆ~O_»¡ „áêÜ«∞OÖ’, Ü≥∂+‘Ü«∂ q+¨Ü«∂Å#∞ `«# ã¨fiO`« KÕ`«∞ÅÖ’xH˜ fã≤H˘x L#fl@∞ì<åfl_»∞. ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù‰õΩ J`«_»∞ =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ uiy, W~°"≥· UO_»¡Ñ¨C_»∞, J`«_»∞

Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ q„QÆÇ¨Ï ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# JѨq„`«`«#∞O_ç â◊√kúKÕÜ«∞ <å~°OaèOKå_»∞†

W~°"≥·Ü«∂ˆ~O_»¡ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’, ^Õ"åÅÜ«∞=Ú#∞ ÉÏQÆ∞KÕÜ«∞ <å~°OaèOKå_»∞. i¿Ñ~°∞

[~°∞QÆ∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’, ^èŒ~°‡âß„ã¨ÎѨ٠„Ѩu ÅaèOzOk† =∞#¿+¬ n~°…"≥∞ÿ# pHõ\˜ UÅ∞|_ç HÍÅOÖ’ Jk áÈ~Ú LO_»=K«∞Û. ^•x Ѩq„`«"≥∞ÿ# LѨ^Õâ◊=ÚÅKÕ`«#∞, f„="≥∞ÿ# ÃÇÏK«ÛiHõÅKÕ`«#∞ =∞i Z‰õΩ¯=QÍ „¿Ñˆ~Ñ≤OѨ|_ç#"å_≥·, ã¨=¸ÜÕ∞Å∞ k#=ÚÅ∞

"≥Ú^ŒÅ∞H˘x Z#fl_»∂ [~°∞QÆ#O`« Ѷ¨∞#OQÍ J`«_»∞ Ѩ™ê¯Ñ¨O_»∞QÆ <åK«iOKå_»∞. J+¨Ø¬~°∞

<≥=∞‡kQÍ kQÆ*Ï~°∞`«∞Ok, Ü≥∂+‘Ü«∂ ~ÚѨC_»∞ `«# JkèHÍ~åxfl QÆ`«OÖ’ L#fl Ѩk QÀ„`åÅ Éèí∂ ÉèÏQÆO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "åºÑ≤OѨ*Ëâß_»∞. Hõhã¨O J`«_»∞ ÉË`ÕÅ∞Ö’#∞, ëÈ„"≥∂#∞Ö’x ~Ú`«~° Ѩ@ì}ÏÅÖ’#∞ L#fl ^Œ∂_» ѨÓ[#∞ ~°^Œ∞ÌѨ~°Kå_»∞, `«# ã¨O㨯~°}ŠѨxx Ѩ~°º"ÕH˜∆OK«_®xH˜ `å<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ ~å[ºOÖ’ ã¨OK«iOKå_»∞.

a. "≥∞y^ÀÌ Ü«Ú^Œú=Ú. – k=º"≥∞ÿÜ«Ú#fl Ü≥∂+‘Ü«∂ ѨiáêÅ# PѨ`«¯~°OQÍ =Úyã≤Ok. uiy Q˘Ñ¨Ê ~å[º=ÚÖˇ·# J+¨Ø¬~°∞ SQÆ∞ѨÙÎÅ∞ Ü«Ú^ŒúOÖ’ kQÍ~Ú. HõÔ~¯q∞+¨µ#∞

Ѩ@∞ìH˘#_®xH˜ Ѷ¨~À<≥HÀ „Ѩܫ∂}OÖ’ L<åfl_»∞, Ü«¸„Ѷ¨\©ã¨∞ ÃÑ·ÉèÏQÆOÖ’, Ü≥∂+‘Ü«∂

Jq"ÕHõOQÍ *’HõºO HõeyOK«∞‰õΩ<åfl_»∞, =∞iÜ«Ú "≥∞y^ÀÌ =^ŒÌ [iy# Ü«Ú^ŒúOÖ’ J`«_»∞

`«# „áê}Ïxfl HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞. Ü≥∂+‘Ü«∂ =∞~°}=Ú Ü«¸^• q<åâ◊#OQÍ ~°∞A"≥·Ü«ÚOk.

''^•g^Œ∞ „`À=ÅÖ’ #_çz#—— z=i ~åA J`«_Õ (2~åAÅ∞ 22:2). *ÏfÜ«∞ x|O^èŒ#‰õΩ

#=∞‡Hõ=ÚQÍ L#fl"å_»∞ ‰õÄ_® J`«_Õ. P =∞Oz ~åAÃÑ·# =ºHõÎѨ~°K«|_ç# „ѨÖÏѨ

w`«=ÚÖ’ ~Ús‡Ü«∂ qÖÏѨ=Ú |Ǩï Q˘Ñ¨Ê^≥·Ü«ÚOk.

IV z=i H©∆}`«, K≥~°Q˘x áÈ|_»_»O.

1. hu #tOK«∞@. – Ü≥∂+‘Ü«∂ ã¨O㨯~°}Å∞ ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ [#∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’

XÑ≤ÊOѨ|_ç# sux <å@|_»ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ Jq ~å[ºÑ¨Ù JkèHÍ~åxfl |\˜ì J=∞Å∞

KÕÜ«∞|_®¤~Ú, JkèHÍ~°O ZѨC_»∞ "≥#∞Hõ‰õΩ fã≤H˘#|_çO^À JѨC_»∞ Jq Ѩ_çáÈÜ«∂~Ú.

JHõ¯_» z#flQÍ U~°Ê~°K«|_ç# Ѩikè LOk, ^•xH˜ ~Ús‡Ü«∂ QÆ∞O_≥=O\˜"å_≥·Ü«Ú<åfl_»∞.

Ü«∞ø=#∞_≥·# ^•xÜÕ∞Å∞#∞ J`«x ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞#∞ ^•xH˜ K≥Ok#"åÔ~·Ü«Ú<åfl~°∞. "åˆ~ x["≥∞ÿ# W„âßÜÕ∞Å∞ JÜ«Úº<åfl~°∞† ÉèÏq *ÏfÜ«∞ rq`åxH˜ "å~°∞ JO‰õΩ~°"≥∞ÿÜ«Ú<åfl~°∞†

J~Ú`Õ ^Õâ◊O "≥Ú`«Î=Ú KÕi xsHõ∆} ÖË#O`«QÍ K≥_çáÈ~Ú Ü«Ú<åfl~°∞. =O^Œ ã¨O=`«û~åʼnõΩ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ Ü≥∞+¨Ü«∂ gi q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ~ÚÖÏQÆ∞ „"åâß_»∞, ''áêÑ≤+≤ª [#=∂, ^À+¨ Éèíi`«"≥∞ÿ# „Ѩ[ÖÏ~å, ^Œ∞+¨ìã¨O`å#=∂, K≥~°∞ѨÙKÕÜ«Ú Ñ≤Å¡ÖÏ~å, g∞‰õΩ

„â◊=∞. "å~°∞ Ü≥∞Ǩϟ"å#∞ qã¨i˚OzÜ«Ú<åfl~°∞ ... „Ѩu"å_»∞ #_ç<≥uÎx "åºkè

QÆeyÜ«Ú<åfl_»∞, „Ѩu"åx QÆ∞O_≥ |ÅÇ‘Ï#=∂Ü≥∞#∞. J~°HÍÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞H˘x `«Å=~°‰õΩ ã¨fiã¨÷`« H˘OK≥"≥∞ÿ##∞ ÖË^Œ∞. ZHõ¯_» K«∂z##∞ QÍÜ«∞=ÚÅ∞ ^≥|ƒÅ∞ ...—— (Ü≥∞+¨Ü«∂ 1:4–6). ~Ús‡Ü«∂ Ü≥ÚHõ¯ ~°K«#Öˇ·`Õ D HÍÅO =Úy¿ã=~°‰õΩ QÍ_è®O^èŒHÍ~°O Hõ=Ú‡H˘x =zÛ#@∞¡O\Ï~Ú. q„QÆǨ~å^èŒ#, „`åQÆ∞É’`«∞`«#O, ^Œ∞~åâ◊, HÍ=∞qHÍ~°=Ú, =∞$QÆ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# P„QÆǨÏ=Ú =O\˜ ^Œ∞~°∞æ}ÏÅ`À xO_ç ~å[H©Ü«∞ Ѩ`«<åxH˜ =ÚO^Œ∞QÍ <≥·uHõ K≥_»∞QÆ∞ #_çzOk.

2. XHõ^•x "≥O@ =∞~˘Hõ\˜ =zÛ# ÉÏxã¨`«#O. – Ü≥∂+‘Ü«∂ "≥O@ #Å∞QÆ∞~°∞ ~åAÅ∞ =KåÛ~°∞: Ü≥∞Ǩϟܫ∞ǨA, Ü≥∞Ǩϟܫ∂H©=Ú, Ü≥∞Ǩϟܫ∂H©#∞, ã≤k¯Ü«∂. giÖ’ =¸_»="å_»∞ Ü≥∂+‘Ü«∂‰õΩ =∞#∞=∞_»∞† `«H˜¯#"å~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞. J@∞ ||∞Ö’#∞‰õΩ QÍx, ~Ú@∞ SQÆ∞ѨÙΉõΩQÍx "å~°O^Œ~°∞ H©Å∞ÉÁ=∞‡ÖË. D HÍÅѨ٠P~°OÉèí ÉèÏQÆOÖ’, J+¨Ø¬~°∞‰õΩ ~å[^è•x #QÆ~°∞QÍ L#fl h<≥"≥ J<ÕHõ â◊`åÉÏÌÅ∞ ѨtÛ=∞ Pã≤Ü«∂g∞^Œ

„ѨÉèí∞`«fiO KÕã≤Ok, QÍx =∂nÜ«∞, ||∞Ö’#∞Å∞ Hõeã≤ KÕã≤# ^•_»∞ÅÖ’ „‰õΩOyáÈ~ÚOk. Jk "≥Ú^ŒÅ∞H˘x, ||∞Ö’#∞ SQÆ∞ѨÙÎÅ∞ g∞k „H˜Ok3 u~°∞QÆ\˜ ~åà◊¡=Öˇ LO_ç, Ü«¸^•#∞ ^Œ∞=Ú‡QÍ qã≤~å~Ú. Ѷ¨~ÀxHÀ Ü≥∞Ǩϟܫ∞ǨA#∞ Ѩ@∞ìH˘xáÈ`«∂, J`«x ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_≥·# Ü≥∞Ǩϟܫ∂H©=Ú#∞ ã≤OǨã¨#=ÚÃÑ· xÅ∞ѨÙ`å_»∞. Pã≤Ü«∂Ö’ SQÆ∞ѨÙÎ `«#`À áÈ\© Ѩ_»_®xfl ||∞Ö’#∞ ã¨Ç≤ÏOK«ÖË^Œ∞. ||∞Ö’#∞ |e+¨µì_≥·# ~å[QÆ∞ <≥|∞Hõ^≥fl[~°∞

XHõ^•x"≥O@ XHõ\˜QÍ ^ŒO_»Ü«∂„`«Å#∞ ™êyOz, [#∞Å#∞ K≥~°Q˘x áÈ`«∂, P <å@HÍxfl =Úy™êÎ_»∞.

Z. "≥Ú^Œ\˜™êi K≥~°Q˘x áÈ=_»O. – J`«_»∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ („H©.ѨÓ. 606Ö’) Ѩ@∞ìH˘x Ü≥∞Ǩϟܫ∂H©=Ú#∞ LO_»xzÛ, ^Õâ◊ [#∞ÅÖ’ H˘O^Œix K≥~°Q˘x áÈ=_»O`À

ã¨O`«∞+≤ì K≥O^•_»∞. JO^Œ∞Ö’ ^•xÜÕ∞Å∞, +¨„_»‰õΩ, "Õ∞+¨‰õΩ, Jɡ^≥flQÀÅ∞<åfl~°∞. "å~°∞

~å[ =OjÜ«ÚÖˇ·Ü«Ú#fl Ü«Ú=~åAÅ∞#∞, *ÏfÜ«∞ =∞`«=ÚѨ@¡ #=∞‡Hõ"≥∞ÿ#"åÔ~·

Ü«Ú#flO^Œ∞#, "å~°∞ ÖˉõΩO_» áÈ=_»O ~åA‰õΩ ã¨O`À+¨O HõeyOz LO_»=K«∞Û J#_»O

xã¨ûO^ÕǨÏO. Ѩ^ŒH˘O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ UÅ∞|_ç `«~°∞"å`« `å<Õ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Kå=Ù K«KåÛ_»∞.

a. Ô~O_»=™êi K≥~°Q˘x áÈ|_»_»O. – „H©.ѨÓ. 597Ö’ <≥|∞Hõ^≥fl[~°∞ Ô~O_»= ^ŒO_»Ü«∂„`« KÕ™êÎ_»∞. J`«_»∞ ~å*ˇ·# Ü≥∞Ǩϟܫ∂H©#∞#∞ K≥~°Q˘x áÈ~Ú, =ÚÃѶ·Ü«∞~Ú^Œ∞

ã¨O=`«û~åÅ∞ |OnQÍ LOK«∞`å_»∞. „Ѩ=HõÎÜ≥ÿ∞# Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞#∞, `«#`Àáê@∞ Ѩk"ÕÅ

=∞Ok ÃÑ· `«~°QÆuH˜ ã¨O|OkèOz# "å~°∞#∞ D Ô~O_»=™êi K≥~°Ö’xH˜ fã≤H˘x áÈ|_»`å~°∞. JѨC_»∞ ã≤k¯Ü«∂ ã≤OǨã¨#Og∞^Œ ‰õÄ~ÀÛɡ@ì|_»`å_»∞. Ѩ^ŒH˘O_»∞

ã¨O=`«û~åÅáê@∞

Ü«¸„Ѷ¨\©ã¨∞ Q˘Ñ¨Ê ~åA‰õΩ K≥Ok# ™ê=∞O`«∞QÍ J`«_»∞ áêe™êÎ_»∞.

ã≤. =¸_»=™êi K≥~°Q˘x áÈ|_»_»O. – D HÍÅ=∞O`«\˜Ö’ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú =^ŒÌ

SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«ÚÅ áêsì ||∞Ö’#∞ HÍ_ç„H˜O^Œ ~°∞^ŒÌ|_çÜ«ÚO_ç, SQÆ∞ѨÙÎ`À ã¨O|O^èŒO ‰õΩ^Œ∞~°∞Û

H˘<ÕÖÏ „¿Ñˆ~Ñ≤OzOk. ^Õâ◊O _≥Éèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ ||∞Ö’#∞ ÉÏxã¨`«fiO „H˜O^Œ LO_»

É’`«∞O^Œx, Jk ^Õ=Ùx f~°∞Ê JÜ«Úº#fl@∞ì ~Ús‡Ü«∂ „ѨHõ\˜OKå_»∞, QÆ#∞Hõ P

JkèHÍ~åxH˜ Ö’|_ç Ü«ÚO_»=Öˇ#x J`«_»∞ ã¨ÅǨ~ÚKåÛ_»∞. JO^Œ∞H˘~°‰õΩ J`«_»∞

ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# pHõ\˜ aÅ=ÚÖ’ Mˇ·nQÍ KÕÜ«∞|_®¤_»∞. z=iH˜ „H˘`«Î u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞

<≥|∞Hõ^≥fl[~°∞ Ü≥ÚHõ¯ Ãã·<åºÅ#∞ Ü«¸^•‰õΩ ~°Ñ≤ÊOzOk. „H©.ѨÓ. 586Ö’, „â◊=∞ HõeyOKÕ

=Ú@ì_ç`À, J`«_»∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. ã≤k¯Ü«∂ Ü≥ÚHõ¯ Ñ≤Å¡Å#∞ `«#

HõO_»¡=ÚO^Œ∞ K«OÑ≤"Õâß_»∞, J`«x HõO_»∞¡ f~ÚOKå_»∞, ã¨OÔHà◊¡`À J`«x ||∞Ö’#∞‰õΩ

H˘xáÈÜ«∂_»∞. Ѩ@ì}Ѩ٠„áêHÍ~åÅ∞ ‰õÄeÛ"ÕÜ«∞|_®¤~Ú, ^Õ"åÅÜ«∞=Ú, ~å[ Éèí=<åÅ∞

Jyfl`À HÍeÛ"ÕÜ«∞|_®¤~Ú, „âı+¨ª"≥∞ÿ# =∞#∞+¨µºÅ∞ K≥~°Q˘xáÈ|_®¤~°∞. ^•g^Œ∞ Ѩ@ì}"≥∞ÿ#

Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú, H˘kÌ=∞Ok #=∞‡Hõ"≥∞ÿ# [#∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ `«Ñ¨Ê „Ѩâ◊ã¨Î"≥∞ÿ# *Ï˝Ñ¨HÍÅ∞

QÆŠѨ@ì}=Ú ~ÚHõ ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. #=∞‡Hõã¨∞÷Öˇ·# P [#∞Å∞ _≥Éèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞

K≥~°Ö’ L#fl HÍÅ=∞O`«\˜Ö’ P Ѩiâ◊√^Œú Ѩ@ì}O H˘~°‰õΩ "åOzèã¨∂Î, uiy =™êÎ~°<Õ

"åQÍÌ#O H˘~°‰õΩ Pâ◊`À Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î LO_Õ"å~°∞.

ã¨∂K«#Å∞ 1ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ K«i„`«#∞ ѨÓiÎQÍ K«^Œ=QÀi`Õ, q=~åÅH˘~°‰õΩ „Ѩ=HõÎÅÜ≥ÚHõ¯ ~°K«#Å#∞ ѨiîOKåe ^Õâ◊=ÚÜ≥ÚHõ¯

<≥·uHõ, ™êOѶ‘∞Hõ, ~å[H©Ü«∞ Ѩiã≤÷`«∞Åg∞^Œ Jq "≥Å∞QÆ∞#∞ q~°l=Ú‡`å~Ú. ^•g^Œ∞ Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, J`«x Öˇ·<£ (ã¨O`«u)

Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú K«i„`«QÆÅ k#=$`åÎO`åÅ#∞ K≥~å#O`«~°O Z„*Ï „"åã≤Ü«ÚO_»=K«Û<Õk QÆ=∞<å~°›O. ™œÅ∞ K«i„`« L`«Î~°

^Õâ◊=Ú K«i„`« ã¨OѨÓ~°‚OQÍ =ke"ÕÜ«∞|_çOk. 2See Alfred Edersheim, “History of Israel and Judah,” Vol. V., pp. 129, 130 3Dean had “nether.”

W„âßÜÕ∞Å∞ ~åAÅ∞

1. Ü«∞~˘ÉÏ=Ú

2. <å^•|∞

3. |Ü≥∞ëê

4. UÖÏ

5. l„g∞

6. X„g∞

7. JǨ|∞

8. JǨÏ*Ϻ

9. Ü≥∂~å=Ú ÖËHõ Ü≥∞Ǩϟ~å=Ú

10. Ü≥∞Ǩ˙

11. Ü≥∞Ǩϟܫ∞ǨA

12. Ü≥∂"å+¨µ ÖËHõ Ü≥∞Ǩϟܫ∂+¨µ

13. Ü«∞~˘ÉÏ=Ú II

14. *ˇHõ~åº

15. +¨Å∂¡=Ú

16. "≥∞#Ǩ=Ú

17. ÃÑHõǨº

18. ÃÑHõǨï

19. Ǩϟ¿+Ü«∞

Ü«¸^• ~åAÅ∞

1.Ô~ǨÏÉÏ=Ú

2.JcÜ«∂ ÖËHõ JcÜ«∂=Ú

3. P™ê

4. Ü≥∞Ǩϟëêáê`«∞

5. Ü≥∞Ǩϟ~å=Ú

6. JǨÏ*Ϻ

7. J`«ÖϺ

8. Ü≥∂"å+¨µ

9. J=∞*Ϻ

10. Ll˚Ü«∂ ÖËHõ J[~åº

11. Ü≥∂`å=Ú

12. PǨA

13. Ç≤Ïl¯Ü«∂

14. =∞#¿+¬

15. P"≥∂ã¨∞

16. Ü≥∂+‘Ü«∂

17. Ü≥∞Ǩϟܫ∞ǨA

18. Ü≥∞Ǩϟܫ∂H©=Ú

19.Ü≥∞Ǩϟܫ∂H©#∞ ÖËHõ Ü≥∞H˘<åº, H˘<åº

20. ã≤k¯Ü«∂

K≥~° HÍÅ=Ú

Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú

H˜„O^Œ uiy =K«∞Û=~°‰õΩ, ( H©„. â◊. 586–536)

ѨiK«Ü«∞=Ú. – ѨijÅ#=Ú, ã¨O„QÆǨÏ=Ú. – WѨC_»∞ =∞#O =∂#=Ùx Ü≥ÚHõ¯

áêѨѨ٠K«i„`«#∞, q"≥∂K«#Ü≥ÚHõ¯ =ÚO^Œ\˜ JOK«Å *Ï_»#∞ Hõ#∞Q˘<åflO. J„ÉÏǨ=Ú

Ñ≤Å∞=|_ç#k "≥Ú^ŒÅ∞H˘x, ^•x "≥#∞"≥O@ =zÛ# HÍÅ=ÚÅ#∞ JO>Ë: Ñ≤`«~°∞Å

HÍÅO, ^•ã¨º=Ú, „Ѩܫ∂}ÏÅ∞, Ü«Ú^Œú q[Ü«∂Å∞, <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å∞, SHõº ~å[º=Ú, ^ŒfiO^Œfi ~å[º=Ú, Ü«¸^• =∂„`«"Õ∞ J<Õ Ñ¨k¿ÇÏ#∞ =O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ U~°Ê~°K«|_ç#

„Ѩ[ÅÜ≥ÚHõ¯ Éè’QÆÉèÏQͺÅ#∞ =∞#O K«∂K«∞H˘O@∂ =KåÛO. ^•g^Œ∞, ™⁄ÖÁ"≥∂#∞Å k<åÅÖ’ *ÏfÜ«∞ rq`«O á⁄Oy á⁄~°e# =∞Ç≤Ï=∞#∞, ^•xfl "≥O\Ï_ç# qÉèí[# =∞iÜ«Ú H©∆}`«#∞ =∞#O K«∂K«∞H˘O@∂ =KåÛO. L`«Î~° ~å[º=Ú ~å[H©Ü«∞"≥∞ÿ# JO^èŒHÍ~°OÖ’xH˜x, P`«‡ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ~å„uH˜x kQÆ*ÏiáÈ~Ú#@∞ì K«∂KåO. Ü«¸^•, `«^Œ#O`«~°O #∂\Ï #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ `«y# rq`« q^è•<åxfl H˘#™êyOzOk, `«~°∞"å`« z<åflaè#fl"≥∞ÿ, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú tkäÖÏ=ã¨÷Ö’ xezáÈ~ÚOk, =∞iÜ«Ú ~åAÅ∞, „Ѩ[Å∞ U_»∞ =O^ŒÅ "≥∞ÿà◊¡ ^Œ∂~°OÖ’ L#fl ||∞Ö’#∞‰õΩ H˘xáÈ|_ç#"åÔ~·, xã¨ûǨÜ«∞"≥∞ÿ# K≥~°Ö’ ÃÑ@ì|_®¤~°∞. ZHõ¯_» K«∂z<å =∞$QÆ ã¨fiÉèÏ==Ú, ѨÓiÎQÍ =¸_è»#=∞‡HÍÅ∞, =∞iÜ«Ú q„QÆǨ~å^èŒ#ÜÕ∞ q[Ü«∞ ÉèËix „"≥∂yã¨∞Î<åfl~Ú. =∂#=ÙʼnõΩ QÀK«~°=∞ÜÕ∞º^ŒO`å, =∂#= q"≥∂K«# Ü≥ÚHõ¯ Ѩiâ’^èŒ# JO`« qѶ¨Å"≥∞ÿ#@∞ì#∞, ^Õ=Ùx QÆ∂iÛ# *Ï˝#=Ú âßâ◊fi`«OQÍ #tOzáÈ~Ú#@∞ì =∂„`«"Õ∞ LOk. J~Ú`Õ Jk Ѩiâ’^èŒ#ÜÕ∞ HÍ^Œ∞. Hõ\˜Hõ pHõ\˜QÍ#∞#fl ~å„uÖ’#∞O_ç Ju „ѨHÍâ◊=O`«"≥∞ÿ# xsHõ∆}Ü«∞<Õ #Hõ∆„`«=Ú "≥eã≤Ok. L`«Î~° ~å[ºO JO`«iOz# `«~°∞"å`«, Ü«¸^• H©∆}˜Oz K≥~°Q˘xáÈ|_»<≥·Ü«Ú#fl HÍÅOÖ’, g∞HÍ, Ü≥∞+¨Ü«∂, ~Ús‡Ü«∂, ^•xÜÕ∞Å∞, *ˇHõ~åº =O\˜ „Ѩ=HõÎÅ∞ ÖËz Ö’Hõ"åºÑ¨ÎOQÍ LO_Õ „H©ã¨∞Î Ü≥ÚHõ¯ P`«‡

ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# UÅ∞|_çx QÆ∂iÛ# „Ѩ=K«<åÅ#∞ edOKå~°∞. ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ ^≥·qHõ"≥∞ÿ#

UÅ∞|_ç =ÚO_»¡ K≥@∞ìÖÏ HÍOu qÇ‘Ï#OQÍ „áê~°OÉèí=∞~ÚºOk, Jk ѨÓiÎQÍ P`«‡

ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ~å[º=ÚQÍ Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞, HÍÜ«∞Å∞ ã¨OѨÓiÎ KÕÜ«∞|_®e. ѨÙëêÊÅ∞ qHõã≤OKÕ

=~°‰õΩ, =ÚO_»¡ "≥ÚHõ¯ xezÜ«ÚO_®e. JO^Œ∞=Å#, J#º^ÕâßÖ’¡ Ѩ~°"åã¨∞Öˇ·<å, K≥^Œ~°Q˘@ì|_ç<å, Ü«¸^• uiy *ÏfÜ«∞ rq`åxH˜ uiy =zÛ, ã¨i„H˘`«ÎkQÍ

KÕÜ«∞|_»=Åã≤Ü«ÚOk.

K≥~° HÍÖÏxfl QÆ∂iÛ =∂\˜=∂\˜H˜, Ü≥∞+¨Ü«∂, g∞HÍ, ~Ús‡Ü«∂ÖÏ\˜ „Ѩ=HõÎÅ∞, ǨïÖÏÌ=O\˜ „Ѩ=H˜Î}˜Å∞ =ÚO^Œ∞QÍ ã¨∂zOK«∞`«∂ =KåÛ~°∞. (2 ~åAÅ∞ 20:17†

21:10–15† 22:14–17† ~Ús‡Ü«∂ 25:9–11† 34:2, 3† g∞HÍ 3:8–12Å#∞

K«∂_»∞.) D „Ѩ=K«<åÅhfl J#∞HÀ‰õΩO_»QÆ<Õ <≥|∞Hõ^≥fl[~°∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ =Ú@ì_ç "ÕÜ«∞_»O, =∂\˜ =∂\˜H˜ Ü«¸^Œ∞Å#∞ `«# ^Õâ◊OÖ’xH˜ `«~°eOK«_»OÖ’ <≥~°"Õ~°Û|_®¤~Ú.

1. ~Ús‡Ü«∂, SQÆ∞ѨÙÎ#O^Œ∞ Ѩ~°^Õâ◊ x"åã¨O (2 ~åAÅ∞ 25:22–26† ~Ús‡Ü«∂ 40–44). – Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú <åâ◊#O KÕÜ«∞|_ç# Ñ≤=∞‡@, |Ǩï JÅÊ ã¨OMϺ‰õΩÅ∞

Ѩâ◊√=ÙÅ HÍѨ~°∞Å∞QÍ#∞, „^•H∆Í `À@Å∞ HÍѨÙKÕÜ«Ú"å~°∞QÍ#∞ q_çzÃÑ@ì|_®¤~°∞.

||∞Ö’#∞‰õΩ ˆH∆=∞OQÍ `«~°eOѨ|_»_®xH˜ ~Ús‡Ü«∂ ~Ú+¨ìѨ_»ÖË^Œ∞. `å#∞ „¿Ñq∞Oz#

^Õâ◊Ѩ٠tkäÖÏÅÖ’<Õ q∞yeáÈ"åÅx J`«_»∞ Pâ◊ K«∂áê_»∞. J~Ú`Õ âı+≤Oz#"å~°∞

`«=∞Ö’ `å=Ú `«QÆ=ÙÖÏ_»∞H˘<åfl~°∞, "åi JkèѨuÜ≥ÿ∞# ÔQ^ŒÖϺ, Wëê‡ÜÕ∞Å∞ „H˜O^Œ

‰õΩ„@ Ѩxfl# Ü«¸^Œ∞Å =Ú~îåKÕ`« ǨÏ`«º KÕÜ«∞|_®¤_»∞. q∞ye#"å~°∞, <≥|∞Hõ^≥fl[~°∞

ѨQÆ f~°∞Û‰õΩO\Ï_»<Õ ÉèíÜ«∞=Ú`À Ü≥∂Ǩϟ<å#∞x <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ SQÆ∞ѨÙΉõΩ áêiáÈ`å~°∞. ~Ús‡Ü«∂ SQÆ∞ѨÙΉõΩ "≥à◊¡_®xH˜ `«# PˆH∆Ѩ} `≥eÜ«∞*Ë™êÎ_»∞† HÍx `«# „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ^Õâßxfl q_çzáÈÜÕ∞ÖÏ |Å=O`« ÃÑ@ì|_»`å_»∞, SQÆ∞ѨÙΉõΩ "≥àı¡ K≥~° x"åã¨∞Å#∞ J`«_»∞ "≥O|_çOѨ=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. JHõ¯_» `«Ç¨ÏѨ<Õã¨∞ J<Õ „áêHÍ~°=ÚÅ∞ QÆŠѨ@ì}OÖ’ P

Q˘Ñ¨Ê „Ѩ=HõÎ `«# Hõ_»Ñ¨\˜ „Ѩ=K«<åxfl „"åâß_»∞, Pk „ÔH·ã¨Î= áê~°OѨ~°ºO „ѨHÍ~°O, `«#`À\˜ K≥~° x"åã¨∞Å KÕ`«∞Ö’¡ J`«_»∞ ǨÏ`« ™êH˜∆Ü≥ÿ∞#@∞ì K≥ѨÊ|_çOk† Ü«¸^Œ∞Å áê~°OѨ~°ºO „ѨHÍ~°"≥∞ÿ`Õ, J`«_»∞ SQÆ∞ѨÙÎ#∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞H˘x ||∞Ö’#∞‰õΩ "≥àÏ¡_»∞. J~Ú`Õ ~ÚO^Œ∞Ö’, J<ÕHõ"≥∞ÿ# ~Ú`«~° ã¨OѶ¨∞@#Å=Öˇ, JO>Ë, Ü≥∞+¨Ü«∂, Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞, ^•xÜÕ∞Å∞, ¿Ñ`«∞~°∞, áœÅ∞, Ü≥∂Ǩ#∞Å=Öˇ<Õ, `«# ~°K«#ÅKÕ`« ÖËY<åÅ∞ ZO`À Z‰õΩ¯=QÍ

JÅOHõiOѨ|_ç<å, `«# rq`«Ñ¨Ù JO`«ºÑ¨Ù ^Œ$âߺŠq+¨Ü«∞OÖ’ xâ◊|ÌOQÍ q∞ye áÈÜ«∂~Ú. SQÆ∞ѨÙÎ K≥~° x"åã¨∞Å∞ uiy =zÛ#@∞ì U P^è•~°=¸ ÖË^Œ∞. 2. ^•xÜÕ∞Å∞, ||∞Ö’#∞ `˘e K≥~ (2 ~åAÅ∞ 24:1† 2 k#=$. 36:5–8†

^•xÜÕ∞Å∞ 1–12). – <≥|∞Hõ^≥fl[~°∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú g∞kH˜ =¸_»∞ ^ŒO_»Ü«∂„`«Å#∞

KÕã≤#@∞ì =∞#O K«∂KåO. "≥Ú^Œ\˜ ™êi („H©.ѨÓ. 606Ö’) ~å[ =OjÜ«ÚÖˇ·# #Å∞QÆ∞~°∞

ÉÏÅ∞~°#∞ JO>Ë, ^•xÜÕ∞Å∞, +¨„_»H±, "Õ∞+¨H±, Jɡ^≥flQÀ J<Õ "åix fã≤H˘xáÈÜ«∂_»∞.

~åAÜ≥ÚHõ¯ ^Œ~åƒ~°∞Ö’ "å~°∞ Q“~°=Ѩ^ŒOQÍ q^Œº#Éèíºã≤OKÕÖÏ U~åÊ@∞ QÍqOK«|_®¤~°∞.

J~Ú`Õ P~°OÉèíOÖ’<Õ ||∞Ö’#∞ Ü≥ÚHõ¯ qÖÏ™êʼnõΩ, =∞iÜ«Ú ||∞Ö’#∞ Ü≥ÚHõ¯

q„QÆǨ~å^èŒ#‰õΩ "Õ~°∞QÍ xez Q˘Ñ¨Ê x~°‚Ü«∞O`À rq`åxfl QÆ_»Ñ¨QÀ~å~°∞.

Z. <≥|∞Hõ^≥fl[~°∞ HõÅ. – `«Å "Õ∞eq∞ |OQÍ~°=Ú, ^•x ~˘=Ú‡ "≥O_ç, ^•x

L^Œ~°=Ú `˘_»Å∞ W`«Î_çq, ^•x "≥∂HÍà◊√¡ W#∞ѨqÜ≥ÿ∞Ü«Ú#fl =∞Ǩ q„QÆǨÏ=Ú#∞

QÆ∂iÛ# <≥|∞Hõ^≥fl[~°∞ HõÅ#∞, ^•x ÉèÏ==Ú#∞ K≥ѨÊ_»O=Å# ^•xÜÕ∞Å∞ "≥Ú^Œ@

QÆ∞iÎOѨÙÖ’xH˜ =KåÛ_»∞. ^•xÜÕ∞Å∞ K≥Ñ≤Ê# ÉèÏ==Ú#∞|\˜ì t~°ã¨∞û <≥|∞Hõ^≥fl[~°∞#∞

ã¨∂zOzOk† `«H˜¯# ÉèÏQÍÅ∞ `«#"≥O@ =KÕÛ Q˘Ñ¨Ê ™ê„=∂*ϺÅ#∞ ã¨∂zOKå~Ú.

a. JyflÖ’ =ÚQÆ∞æ~°∞ =∞#∞+¨µºÅ∞. – `«# HõÅ J#O`«~°O <≥|∞Hõ^≥fl[~°∞ QÆ~°fi=Ú`À

Ô~zÛáÈÜ«∂_»∞. J`«_»∞ |Ǩï Q˘Ñ¨Ê q„QÆǨxfl xeáê_»∞, `«# ã¨O™ê÷<åÅÖ’ PkèHõº`«

=Ç≤ÏOz# "å~°O^Œ~°∞ P „Ѩu=∞‰õΩ „"≥ÚHͯÅx P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞. +¨„_»‰õΩ, "Õ∞+¨H±, Jɡ^≥flQÀÅ∞

`«=∞ qâßfiã¨=Ú#O^Œ∞ ã≤÷~° z`«∞ÎÖˇ·, JO^Œ∞‰õΩ x~åHõiOKå~°∞. ^•xH˜ tHõ∆QÍ "å~°∞

=∞O_»∞K«∞#fl "Õ_çq∞QÆÅ H˘eq∞Ö’ Ѩ_»"ÕÜ«∞|_çÜ«Ú, J^Œ∞ƒù`«suQÍ HÍáê_»|_®¤~°∞. ã≤. ^•xÜÕ∞Å∞ ^Œ~°≈#=Ú. – ^•x"≥O@ ~å#∞#fl „ѨѨOK« ™ê„=∂*ϺÅ#∞ QÆ∂iÛ ^•xÜÕ∞Å#∞ `«#ˆH PÜ«∂ ^Œ~°≈<åÅ∞ HõeQÍ~Ú: ||∞Ö’#∞, áê~°ã‘Hõ=Ú, =∂ã≤^ÀxÜ«∞, ~À=∂, =∞iÜ«Ú ™ê÷Ñ≤OѨ|_»<≥·Ü«Ú#fl ^Õ=Ùx ~å[º=Ú Ö’Hõ=∞O`«@#∞ "åºÑ≤Oz, âßâ◊fi`«OQÍ LO_»É’ÜÕ∞ ^•xQÆ∂iÛ ^Œ~°≈<åÅ∞ J`«xH˜ HõeQÍ~Ú. _ç. ^•xÜÕ∞Å∞ ã≤OǨÅ QÆ∞ǨÏÖ’ LOK«|_®¤_»∞. – ˆ~QÆ∞K«∞#fl áê~°ã‘HõѨ٠~å[ºO Z^Œ∞@ ||∞Ö’#∞ JO`«iOK«_®xfl K«∂KÕ=~°‰õΩ ^•xÜÕ∞Å∞ rqOKå_»∞. P*Ï˝Ñ≤OK«QÆÅ J`«x ™ê=∞~å÷ºÅ∞ áê~°ã‘HõѨ٠^Œ~åƒ~°∞ L^ÀºQÆ∞Å Jã¨∂Ü«∞#∞ á⁄OkOk. J#∞k# „áê~°÷#Ö’ J`«x #=∞‡Hõ`«fi=Ú ã≤OǨʼnõΩ Z~°QÍ KÕã≤Ok, HÍx ^≥·qHõOQÍ J`«_»∞ HÍáê_»|_®¤_»∞.

3. Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞, Ô~O_»= ||∞Ö’#∞ K≥~° (2 ~åAÅ∞ 24:8–16† 2 k#=$. 36:9, 10† Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞ 1:1, 2). – `«# Ô~O_»= ^ŒO_»Ü«∂„`« ã¨=∞Ü«∞=Ú# („H©.ѨÓ. ~°=∂~°q∞ 597), <≥|∞Hõ^≥fl[~°∞ Ѩk"ÕÅ =∞Okx K≥~° Ѩ@∞ìH˘x áÈÜ«∂_»∞† "åiÖ’

„Ѩ=HõÎÜ≥ÿ∞# Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞ L<åfl_»∞. ||∞Ö’#∞‰õΩ =¸_»∞=O^ŒÅ "≥∞ÿà◊¡ ^Œ∂~°OÖ’

Ü«¸„Ѷ¨\©ã¨∞Ö’ Hõeã≤áÈÜÕ∞ ÔHÉÏ~°∞ #n „áêO`«OÖ’ J`«_»∞ ã≤÷~°Ñ¨_®¤_»∞. `«fi~°Ö’

(Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú) uiy =™êÎ~°x K≥~° "åã¨∞Å#∞ QÆ∂iÛ „ѨHõ\˜OKÕ J|^Œú „Ѩ=HõÎÅ∞ |Ü«∞Å∞ ^Õ~å~°∞. ("≥Ú^Œ\˜QÍ „H©.ѨÓ. 606Ö’ K≥~°Q˘x áÈ|_ç#k "≥Ú^ŒÅ∞) K≥~° HÍÅ=Ú _≥Éèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ H˘#™êQÆ∞`«∞O^Œx Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞O_ç ~Ús‡Ü«∂ L`«Î~°O ѨOáê_»∞.

QÆ#∞Hõ ~ÚO_»∞¡ Hõ@∞ìH˘x, =#=ÚÅ#∞ "å_»∞H˘#∞=∞x J`«_»∞ "åiH˜ `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞

(~Ús‡Ü«∂ 29). Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞ `«# ^Œ~°≈<åÅ#∞ ÔHÉÏ~°∞ #n „áêO`«OÖ’ `«# „QÆO^äŒ=∞O^Œ∞

^•YÅ∞ KÕ™êÎ_»∞. D HÍÅOÖ’<Õ H©~°Î#. 137 ~ÚÖÏ „"åÜ«∞|_çOk: ''||∞Ö’#∞ #^Œ∞Å

Ü≥Ú^ŒÌ ‰õÄ~°∞ÛO_ç Ü«Ú#flѨC_»∞ ...——

„Ѩ=HõÎÅ Ü≥ÚHõ¯ =~°æ qÉèí[#1

I. =~°Î=∂#O á⁄Ok#"åi##∞ã¨iOz

A. W„âßÜÕ∞Å∞‰õΩ: Ǩϟ¿+Ü«∞, P"≥∂ã¨∞

B. Ü«¸^•‰õΩ: Ü≥∂"ÕÅ∞, Ü≥∞+¨Ü«∂, g∞HÍ, *ˇÑ¶¨<åº, ~Ús‡Ü«∂, ǨÏ|‰õį‰õΩ, ǨÏQÆæ~Ú, *ˇHõ~åº, =∞ÖÏH©

C. h<≥"≥‰õΩ: Ü≥∂<å, #Ǩ˙=Ú

D. ||∞Ö’#∞‰õΩ: ^•xÜÕ∞Å∞

E. K≥~° x"åã¨∞ʼnõΩ: Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞

F. Z^À=Ú‰õΩ: F|^•º

II. ÃãѨÓì*ˇO\ò##∞ã¨iOz (D J=∞iHõ WOw¡+¨µ `«~°∞˚=∂ÅKÕ J#∞ã¨iOK«|_çOk)

A. ÃÑ^ŒÌ „Ѩ=HõÎÅ∞: Ü≥∞+¨Ü«∂, ~Ús‡Ü«∂, (qÖÏѨ"åHõº=ÚÅ∞), Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞, ^•xÜÕ∞Å∞

B. z#fl „Ѩ=HõÎÅ∞: Ǩϟ¿+Ü«∞, Ü≥∂"ÕÅ∞, P"≥∂ã¨∞, F|^•º, Ü≥∂<å, g∞HÍ, #Ǩ˙=Ú, ǨÏ|‰õį‰õΩ, *ˇÑ¶¨<åº, ǨÏQÆæ~Ú, *ˇHõ~åº, =∞ÖÏH©

III. HÍÅ„Hõ=∞ Ѩ\˜ìHõ##∞ã¨iOz

A. K≥~° HÍÅ=Ú#‰õΩ =ÚO^Œ∞ „Ѩ=HõÎÅ∞: F|^•º, Ü≥∂"ÕÅ∞, Ü≥∂<å, Ǩϟ¿+Ü«∞, P"≥∂ã¨∞, Ü≥∞+¨Ü«∂, g∞HÍ, #Ǩ˙=Ú, *ˇÑ¶¨<åº, ~Ús‡Ü«∂, ǨÏ|‰õį‰õΩ

B. K≥~° HÍÅѨ٠„Ѩ=HõÎÅ∞: Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞, ^•xÜÕ∞Å∞

C. K≥~å#O`«~° HÍÅѨ٠„Ѩ=HõÎÅ∞: ǨÏQÆæ~Ú, *ˇHõ~åº, =∞ÖÏH©

IV. J#º[#∞Å Ö’HÍkèѨ`«ºÑ¨Ù HÍÅ=ÚÅ##∞ã¨iOz

A. J+¨Ø¬~°∞ HÍÅ=Ú: F|^•º, Ü≥∂"ÕÅ∞, Ü≥∂<å, Ǩϟ¿+Ü«∞, P"≥∂ã¨∞, Ü≥∞+¨Ü«∂, g∞HÍ, #Ǩ˙=Ú

B. ||∞Ö’#∞ HÍÅ=Ú: *ˇÑ¶¨<åº, ~Ús‡Ü«∂, ǨÏ|‰õį‰õΩ, ^•xÜÕ∞Å∞, Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞

C. áê~°ã‘‰õΩÅ HÍÅ=Ú: ǨÏQÆæ~Ú, *ˇHõ~åº, =∞ÖÏH©

V. „Ѩ=HõÎÅ Ü≥ÚHõ¯ HÍÅ=ÚÅ##∞ã¨iOz („Ѩ=HõΊѨiK«~°º Ü≥ÚHõ¯ L~å=∞iHõ

HÍÅ=Ú)

F|^•º („H©.ѨÓ. 845)† Ü≥∂"ÕÅ∞ („H©.ѨÓ. 835)† Ü≥∂<å („H©.ѨÓ. 783)† Ǩϟ¿+Ü«∞ („H©.ѨÓ. 760)† P"≥∂ã¨∞ („H©.ѨÓ. 760)† Ü≥∞+¨Ü«∂ („H©.ѨÓ. 739)† g∞HÍ („H©.ѨÓ. 735)† #Ǩ˙=Ú („H©.Ñ¨Ó 650)† *ˇÑ¶¨<åº („H©.ѨÓ. 640)† ~Ús‡Ü«∂ („H©.ѨÓ. 627)† ǨÏ|‰õį‰õΩ („H©.ѨÓ. 609)† ^•xÜÕ∞Å∞ („H©.Ñ¨Ó 605)† Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞(„H©.ѨÓ. 593)† ǨÏQÆæ~Ú („H©.ѨÓ. 520)† *ˇHõ~åº („H©.ѨÓ. 520)† =∞ÖÏH© („H©.ѨÓ. 433).

ã¨∂K«#

1Hobart E. Freeman, An Introduction to the Old Testament Prophets (Chicago: Moody Press, 1968), 136

K≥~å#O`«~° HÍÅ=Ú

*ˇ~°∞ÉÏƒÉˇÅ∞

H˜„O^Œ uiy=zÛ#k "≥Ú^ŒÅ∞H˘x

áê`« x|O^èŒ# ~°K«# =ÚyÜ«Ú=~°‰õΩ, (H©„.ѨÓ. 536–400)

||∞Ö’#∞ K≥~°#∞ QÆ∂iÛ ZÖÏ „Ѩ=zOѨ|_çO^À, K≥~°#∞O_ç uiy =KÕÛ q+¨Ü«∞O

‰õÄ_® JÖψQ =ÚO^Œ∞QÍ K≥ѨÊ|_çOk† D uiy ~å=_»=∞<Õk ||∞Ö’#∞ Ѩ`«#O`À

ã¨O|O^èŒO HõeyÜ«ÚOk (Ü≥∞+¨Ü«∂ 13, 14† ~Ús‡Ü«∂ 25:12† 50† 51 J^蕺ܫ∂Å∞†

^•xÜÕ∞Å∞ 9:1, 2Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞). K≥~° HÍÅ=Ú _≥Éèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ ~Ús‡Ü«∂

„Ѩ=zOK«_»O QÆ=∞<å~°›O. K≥~°Q˘x áÈ|_ç# D ^Õâ◊=Ú uiy ~å=_»O J<Õk XHõ

qO`≥·# "åã¨Î=O† K«i„`«Ö’ JÖÏ\˜k =∞ˆ~n ÖË^Œ∞. uiy ~å=_»OÖ’ ‰õÄ_® =¸_»∞ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# ã¨=∞Ü«∂Å∞<åfl~Ú.

1. *ˇ~°∞ÉÏƒÉˇÅ∞ „H˜O^Œ uiy ~å=_»O („H©.ѨÓ. 536. ^•xÜÕ∞Å∞ 9† Z„*Ï 1–6). – „Ѩ=K«<åÅ#∞|\˜ì _≥Éèˇ· ã¨O=`«û~åÅ K≥~° HÍÅO JO`«O J~ÚºO^Œx ^•xÜÕ∞Å∞ `≥eã≤H˘x#"å_≥·, `«# „Ѩ[ŠѨHõ∆OQÍ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ# „áê~°÷##∞ J`«_»∞ KÕâß_»∞. ||∞Ö’#∞#∞ [~ÚOz, áê~°ã‘Hõ ™ê„=∂*Ϻxfl ™ê÷Ñ≤Oz# =∞Ǩ HÀÔ~+¨µ, XHõ"Õà◊ ^•xÜÕ∞Å∞KÕ „ѨÉèÏq`«∞_»ÜÕ∞º HÍÉ’Å∞, Ü«¸^Œ∞Å∞ áêÅã‘Î<å‰õΩ uiy "≥àı¡ÖÏ âßã¨<åxfl

*Ïs KÕâß_»∞. ~å[=Oâ◊Ѩ٠ܫÚ=~å*ˇ·# *ˇ~°∞ÉÏƒÉˇÅ∞, ~°=∂~°q∞ UÉèˇ· "ÕÅ =∞Okx `˘e™êiQÍ `«=∞ ã¨fi^ÕâßxH˜ #_çÑ≤OKå_»∞. <≥|∞Hõ^≥fl[~°∞ Ѩ@∞ìH˘x áÈ~Ú# ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠LѨHõ~°}=ÚÅ#∞ "å~°∞ uiy fã≤H˘x =KåÛ~°∞. áê`«k L#fl ã¨÷ÅOÖ’<Õ "å~°∞ =∞~˘Hõ

|eÑ‘~î°=Ú#∞ Hõ\˜ì, ^•x J#O`«~°O "≥O@<Õ Ô~O_»= ^Õ"åÅÜ«∂xH˜ ѨÙ<å^Œ∞Å∞ "Õâß~°∞.

Ü«∞ø=#ã¨∞÷Å L`åûǨÏѨÓi`« ^èŒfi#∞Å`À, „áêp# ^Õ"åÅÜ«∞O â’Éèí#∞ Hõ#∞flÖÏ~å K«∂z#

=$^Œ∞úÅ Ü≥ÚHõ¯ Hõhfl\˜ ^è•~°Å`À#∞ P Ѩx „áê~°OÉèí=∞~ÚºOk. P ѨxÖ’ Hõeã≤H˘#_®xH˜

ã¨=∞~°Ü«ÚºÅ∞ J#∞=∞ux HÀ~å~°∞. HõbÎ [#=Ú Ü≥ÚHõ¯ HõbÎ =∞`«=Ú`À ÃÑ@∞ìH˘<Õ

ÉÏO^èŒ=ºO=Å# HõeˆQ =ÚѨC#∞ QÆ∂iÛ *ˇ~°∞ÉÏƒÉˇÅ∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç "åix x~åHõiOKå_»∞.

áê~°ã‘HõѨ٠^Œ~åƒ~°∞Ö’ `«=∞‰õΩ#fl ѨÅ∞‰õΩ|_çx LѨÜ≥∂yOz, ã¨=∞~°Ü«ÚÅ∞ P Ѩxx

xeÑ≤ "ÕÜ«∞_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOKå~°∞. Ѩ^ŒÇ¨~°∞ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ Jk xezáÈ~ÚOk.

z=iQÍ, „Ѩ=HõÎÖˇ·# ǨÏQÆæ~Ú, *ˇHõ~åºÅ „áÈ`åûǨÏ=Ú`À, ã¨=∞~°Ü«ÚºÅ∞ =∂#Hõ

~Ú|ƒO^Œ∞Å∞ Hõeyã¨∞Î<åfl, Ѩx Z@ìˆHʼnõΩ =ÚyOK«|_çOk. P ã¨=∞Ü«∞O#∞O_ç „H©ã¨∞Î

=KÕÛ=~°‰õΩ Ü«¸^Œ∞Å∞, ã¨=∞~°Ü«ÚÅ =∞^茺 f„="≥∞ÿ# `«QÆ=Ù H˘#™êQÆ∞`«∞<Õ LOk.

2. Z¿ãÎ~°∞ ~å}˜ Hõ^äŒ (Z¿ãÎ~°∞ 1–10). – "≥Ú^Œ\˜ Ô~O_»∞ uiy ~å=_®Å =∞^茺,

Z¿ãÎ~°∞ „QÆO^äŒ=∞O^Œ∞ „"åÜ«∞|_ç# ã¨OÉèí"åÅ∞ [iQÍ~Ú. JǨϿ+fi~À+¨µ, (Xerxes)

ǨÏ+¨ã¨Î J<Õ „w‰õΩ, áê~°ã‘‰õΩÅ K«i„`«Ö’x "å_»∞, ~å}˜Ü≥ÿ∞# =ã≤ÎÜ«∞O^Œ∞ =∞#ã¨∞û#∞

HÀÖ’Ê~Ú, q_çzÃÑ\Ïì_»∞. J`«_»∞ Z¿ãÎ~°#∞ JO^Œ"≥∞ÿ# Ü«Ú=ux, P"≥∞ *Ïux QÆ∂iÛ#

qKå~°} KÕÜ«∞‰õΩO_»QÆ<Õ q"åǨÏO KÕã≤‰õΩO\Ï_»∞. Ǩ=∂#∞ J<Õ ~å[ ^Œ~åƒ~°∞Ö’ Ѩx

KÕ¿ã =ºH˜Î, `«#‰õΩ ~Ú=fi|_ç# „Ѩ"≥∂+¨#∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ KåÖÏ QÆifiOz#"å_≥·, Z¿ãÎ~°∞#‰õΩ Ñ≤# `«O„_çÜ«Ú, Ü«¸^Œ∞_»∞#QÆ∞ "≥ÚÔ~ÌÔH·x ǨÏ`«=∂~°Û <åÖ’zOK«_»O =∂„`«"Õ∞ QÍHõ, Ü«¸^Œ∞Å *Ïu<Õ ÅÜ«∞Ѩ~°K«_®xH˜ J`«_»∞ ѨÓ#∞‰õΩ<åfl_»∞ ZO^Œ∞HõO>Ë, "≥ÚÔ~ÌÔH· J`«xH˜ =Oy #=∞㨯iOK«ÖË^Œ@. ™ê„=∂[º "åºÑ¨ÎOQÍ [~°∞QÆ<≥·Ü«Ú#fl D âßã¨<åxH˜ Z~°∞QÆ ‰õΩO_»QÆ<Õ JǨϿ+fi~À+¨µ JOwHõi™êÎ_»∞. `«# „áê}Ïxfl qѨ`«∞ÎÖ’ xÅ∞ѨÙH˘x, `«# [#∞ŠѨHõ∆OQÍ q*Ï˝Ñ¨# KÕÜ«∞_®xH˜ ~åA Ü≥ÚHõ¯ JOwHÍ~°O (J#∞=∞u) ÖˉõΩO_®<Õ J`«x ã¨=ÚMÏxH˜ "≥à◊¡_®xH˜ `≥yOzOk. P"≥∞ q#flѨO JOwHõiOѨ|_çOk, "≥ÚÔ~ÌÔH·

H˘~°‰õΩ `å#∞ ã≤^ŒúѨ~°z# Li H˘Ü«∞ºg∞^Œ<Õ Ç¨=∂#∞ Li fÜ«∞|_®¤_»∞.

3. Z„*Ï „H˜O^Œ uiy ~å=_»O, ã¨O㨯~°}Å∞ („H©.ѨÓ. 458. Z„*Ï 7–10). –

*ˇ~°∞ÉÏƒÉˇÅ∞ „H˜O^Œ uiy =zÛ# "åiH˜ Zxq∞k ã¨O=`«û~åÅ `«~°∞"å`«, Z„*Ï J<Õ

Ü«¸^Œ∞Å Ü«∂[‰õΩ_»∞, ~°=∂~°q∞ U_»∞ "ÕÅ =∞Okx Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ #_çÑ≤OKå_»∞.

*ˇ~°∞ÉÏƒÉˇÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ [`« Ѩx"åiÖ’ Z‰õΩ¯==∞Ok =∞~°}˜Oz Ü«ÚO_»=K«∞Û. Ü«¸^Œ∞Å∞

ã¨=∞~°Ü«ÚÅ`À q"åǨÏO KÕã≤H˘O@∂ "≥∂¿+ ^èŒ~°‡âß„™êÎxfl u~°ã¨¯iã¨∞Î#fl@∞ì Z„*Ï Hõ#∞Q˘x

|ǨïQÍ ^Œ∞óMÏ„HÍO`«∞_»Ü«∂º_»∞. ^Œ∞„+¨ÊÜ≥∂QÆ"≥∞ÿ# "å\˜#xfl\˜x ã¨O㨯iOz, áê`« x|O^èŒ# ~°K«#Å#∞ J`«_»∞ „ѨK«∞iOKå_»∞ ÖËY<åÅ∞ „âı+¨ªOQÍ É’kèOѨ|_»_®xH˜ QÍ#∞, ã¨=∂[ =∞Ok~° ¿ã=Å∞ P ã¨=∞Ü«∞=∞O^Œ∞ „áê~°OaèOѨ|_çÜ«ÚO_»=K«∞Û.

4. <≥ÃÇÏ=∂º uiy =K«∞Û@ („H©.ѨÓ. 445. <≥ÃÇÏ=∂º 1–13). Ü«¸^Œ∞ÅÖ’

Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆ=Ú uiy ~åÖË^Œx Z¿ãÎ~°∞ „QÆO^äŒO `≥eÜ«∞*Ëã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ, Z‰õΩ¯= ã¨OYºÖ’, (áê~°ã‘Hõ) ™ê„=∂[º =∞O`«\˜Ö’ K≥^Œi# "å~°∞QÍ q∞yeáÈÜ«∂~°∞. WÖÏ

K≥^ŒiÜ«Ú#fl Ü«¸^Œ∞ÅÖ’ <≥ÃÇÏ=∂º XHõ_»∞. J~°ÎǨÏ+¨ã¨Î (Artaxerxes Longimanus)

~åA =^ŒÌ y<Õfl JOkOKÕ Q“~°=Ѩ^Œ"≥∞ÿ# L^ÀºQÆOÖ’ J`«_»∞<åfl_»∞. +¨Ø+¨#∞ HÀ@ =^ŒÌ‰õΩ W\©=Å =zÛ# Ü«¸^Œ∞Å ^•fi~å Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÜ≥ÚHõ¯ tkäÖÏ=ã¨÷, HÍѨÙ^ŒÅ

ÖËx ã≤÷ux QÆ∂iÛ J`«_»∞ q<åfl_»∞. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú "≥o¡ ^•x „áêHÍ~°=Ú Hõ@∞ì#@∞ì

J`«_»∞ ~åA=^ŒÌ ÃãÅ=٠ѨÙK«∞Û‰õΩO\Ï_»∞. ~åA Ü≥ÚHõ¯ P[˝#∞ ^èŒiOK«∞H˘#fl"å_»∞QÍ#∞, „áêq#∞û‰õΩ QÆ=~°fl~°∞QÍ#∞, J`«_»∞ Ü«¸^ŒÜ«∞ ^ÕâßxH˜ "≥àÏ¡_»∞. ÉèíÜ«∞ÃÑ@ì|_»∞`«∞#fl

Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’, ã¨=∞~°Ü«ÚÅ ^•fi~å Z_» `≥~°Ñ≤ÖˉõΩO_» HõeˆQ P@OHÍÅQÆ∞O_»#∞ ˆH=ÅO

UÉèˇ· Ô~O_»∞ k<åÅÖ’, XHõ KÕ`« PÜ«Ú^èŒ=Ú Ñ¨@∞ìH˘x =∞~˘Hõ KÕu`À Ѩx KÕÜ«∞=Åã≤

=zÛ<å, ^è≥·~°º=Ú`À#∞, â◊H˜Î`À#∞ P HÍ~åºxfl =ÚyOKå_»∞. ѨO„_≥O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞

<≥ÃÇÏ=∂º Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ QÆ=~°fl~°∞QÍ LO_çáÈ~Ú, ¿Ñ^ŒiHõOÖ’ L#fl „Ѩ[ʼnõΩ `«#

Y~°∞Û#∞|\˜ì ÉèÏ~°OQÍ LO_»‰õΩO_» `«# Y~°∞Û#∞ ÉèíiOK«∞H˘O@∂ `«# L^ÀºQÆ ã≤|ƒOk #O`«\˜x L^•~° ã¨fiÉèÏ=O`À Ѩ~å=∞i≈OK«∞‰õΩ<åfl_»∞. JѨC_»`«_»∞ áê~°ã‘Hõ ^ÕâßxH˜ uiy "≥àÏ¡_»∞. HÍx Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú uiy =zÛ, q∞„t`« q"åǨÏѨ٠ã¨=∞㨺Å#∞, ã¨Éσ`«∞

Ju„Hõ=∞=ÚÅ#∞, "åiÖ’ K˘~°= KÕã≤H˘#fl ~Ú`«~° ^Œ∞ifixÜ≥∂QÍÅ#∞ ã¨ik^•Ì_»∞.

5. PYi „Ѩ=HõÎ, áê`« x|O^èŒ# =ÚyOѨÙ. – <≥ÃÇÏ=∂º P HÍÅ=∞O^Œ∞ ÖËHõ

`«~°∞"å`«, ÃÇÏ„cÅ „Ѩ=K«#O PYiQÍ =∞ÖÏH© ^•fi~å [iyOk. J`«_»∞ q"åÇ¨Ï x|O^èŒ##∞ g∞i# Ü«∂[‰õΩÅ#∞, =∞`åKå~° ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# „Ѩ[Å#∞ ÃÇÏK«Ûiã¨∂Î, "≥∞ã‘ûÜ«∂‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍ =zÛ# „H˘`«Î x|O^èŒ# ÉÏÑ≤Î㨇q∞K«∞Û Ü≥∂Ǩ#∞ ''„Ѩ=HõÎÜ≥ÿ∞#

UbÜ«∂——#∞ QÆ∂iÛ# „Ѩ=K«#O`À ã¨iQÍ áê`« x|O^èŒ# „Ѩ=∂}˜Hõ ~°K«##∞ =Úy™êÎ_»∞.

6. Ѩq„`«"≥∞ÿ# K«i„`«Ö’ MÏm. – áê`« x|O^èŒ# K«i„`« „QÆO^äŒO D q^èŒOQÍ =ÚyOK«|_»∞`«∞Ok. <åÅ∞æ =O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ „Ѩ=K«# ã¨fi~°=Ú xâ◊|Ì"≥∞ÿ xezOk. U~°Ê~°K«∞H˘#|_ç# „Ѩ[Å∞ uiy "åQÍÌ# Éèí∂q∞Ö’ rqOѨ<å~°OaèOKå~°∞, J~Ú`Õ =∞Ǩ qâßÅ"≥∞ÿ# ™ê„=∂[ºOÖ’ "å~°∞ XHõ =ÚHõ¯QÍ<Õ q∞yeáÈÜ«∂~°∞. WOHÍ J~Ú^Œ∞

=O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ ÉÏkèOѨ|_»∞`«∞#fl ~å[H©Ü«∞ rq`«OÖ’<Õ H˘#™êQÍ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, ã¨fi`«O„`« ^Õâ◊OQÍ LO_Õ ã≤÷ux "å~°∞ HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. áê~°ã‘Hõ=Ú, =∂ã≤^ÀxÜ«∂, ~À=∂ ™ê„=∂*ϺÅ∞ XHõ^•x"≥O@ XHõ\˜ =zÛ#"å\˜H˜ "å~°∞ Ö’<≥·Ü«Ú<åfl~°∞. "≥∞Hõ¯cÅ „H˜O^Œ =∂„`«O |Ǩï JÅÊHÍÅO *ÏfÜ«∞`« J<Õ *’ºux "å~°∞ K«∂_»QÆeQÍ~°∞. ~å[H©Ü«∞ ã¨fi`«O„`«=∞<Õ „QÆǨÏ}O "åi *ÏfÜ«∞`« „Ѩ`ÕºHõ`«#∞ JkèHõO KÕÜ«∞_®xH˜ =∂„`«"Õ∞ Ѩx

KÕã≤Ok. „H©ã¨∞ΉõΩ ѨÓ~°fiO L#fl <åÅ∞QÆ∞ â◊`åÉÏÌÅ HÍÅOÖ’ Ü«¸^Œ∞Å∞ U `«Ñ≤Ê^Œ=Ú#∞ ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl, ^•xÖ’ q„QÆǨ~å^èŒ# =∂„`«O XHõ\˜ HÍ^Œ∞. K≥~°Ö’x „Hõ=∞tHõ∆}, |Ǩï Ѷ¨∞#"≥∞ÿ# ^•xÜÕ∞Å∞ J`«x ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å Ü≥ÚHõ¯ P^Œ~°≈=Ú, Z„*Ï, <≥ÃÇÏ=∂ºÅ Ü≥ÚHõ¯ Ѩx âßâ◊fi`«OQÍ "åix ^•x#∞O_ç ÉÏQÆ∞KÕâß~Ú. |Å"≥∞ÿ# ^ÕâßÅ∞ qkèOKÕ q„QÆǨ~å^èŒ# =∞^茺, `«$}©HõiOѨ|_ç# „Ѩ[Å z#fl ã¨=Ú^•Ü«∞O, P`«‡ ~°∂Ñ≤Ü≥ÿ∞Ü«Ú#fl UHõ ^Õ=Ùx ǨÏ`«∞ÎH˘x QÆ\˜ìQÍ xeKå~°∞† Ö’Hõ=∞O`«@ |Ǩï ^Õ=`å~å^èŒ# =∞^茺֒ g~°∞ XˆH XHõ XÜ«∂ã≤ã¨∞QÍ L<åfl~°∞. Ü«¸^• =∞`«=∞<Õ =ÚO_»¡ "≥ÚHõ¯, "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç# ^•g^Œ∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# ^Õ=ÙxÜ«∞O^Œ∞ ѨÙ\˜ìOz qHõã≤Oz ™ê~°fi„uHõ"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞ =∞`«OQÍ ~°∂ѨÙk^ŒÌ |_Õ=~°‰õΩ ^Õ=ÙxKÕ HÍáê_»|_çOk. J@∞Ñ≤=∞‡@ >ˇÿ@ãπ#∞, ~À=∂ Ãã·#º ã¨=¸Ç¨Å`À =zÛ# Ü«Ú^Œú=∞<Õ ÃÑ#∞ `«∞á¶ê#∞Ö’ Ѩ_ç Jk âßâ◊fi`«OQÍ `«∞_çz "ÕÜ«∞|_çOk.

áê`«, H˘„`«Î x|O^èŒ#Å =∞^茺HÍÅ=Ú

I. ѨiK«Ü«∞O – K«i„`« Ü≥ÚHõ¯ MÏm– ã¨=∂Kå~° =¸Å=ÚÅ∞.

II. ~å[H©Ü«∞ HÍÅ=ÚÅ∞.

III. rq`«OÖ’#∞, PKå~åÅÖ’#∞ =∂~°∞ÊÅ∞.

ѨiK«Ü«∞O

ã¨∞"å~°Î K«i`«„ ( H©„.ѨÓ. 5 – H©„.â◊. 30)

[##=Ú =∞iÜ«Ú ÉÏź=Ú (=∞`«Î~Ú 1, 2† Å∂HÍ 1, 2)

ã≤^Œúáê@∞ HÍÅ=Ú (=∞`«Î~Ú 3–4:11† =∂~°∞¯ 1:1–13† Å∂HÍ 2:40–4:13†

Ü≥∂Ǩ#∞ 1:19–28)

I. #[ˆ~`«∞#O^Œ∞ xâ◊|Ì ã¨=O`«û~åÅ∞.

II. ™êflx‰õΩx ѨiK«~°º.

(Jã¨Ê+¨ì=∞~Ú#) Z~°∞Hõ|_»x HÍÅ=Ú (Ü≥∂Ǩ#∞ 1:29–4:54)

I. P~°OÉèí QÆeÅÜ«∞ ѨiK«~°º.

II. P~°OÉèí Ü«¸^ŒÜ«∞ ѨiK«~°º.

Q˘Ñ¨Ê QÆeÅÜ«∞ ѨiK«~°º

I. `˘e ÖËHõ ã≤^Œúáê@∞ ^Œâ◊ – t+¨µºÅ‰õΩ ~ÚzÛ# Ô~O_»= Ñ≤Å∞ѨÙ.

II. Ô~O_»= ^Œâ◊–Já⁄ã¨ÎÅ∞Å#∞ U~°Ê~°K«_»O – H˘O_»g∞^Œ „Ѩã¨OQÆO.

III. =¸_»= ^Œâ◊–LѨ=∂# É’^èŒ#∞ J#∞ã¨iOK«_»O.

IV. <åÅæ= ^Œâ◊–HõÃÑ~°flǨϟ=ÚÖ’x ã¨=∂[=∞Ok~°OÖ’x „Ѩã¨OQÆO.

V. J~Ú^Œ= ^Œâ◊–Ѩ~°‚âßÅŠѨO_»∞QÆÜ≥Ú^ŒÌ z=iQÍ PÜ«∞# QÆeÅÜ«∞#∞ q_çzáÈÜ«∂~°∞.

áêÅã‘Î<åÖ’x Jxfl ÉèÏQÍÅÖ’#∞ ѨiK«~°º#∞ =ÚyOK«_»O

Ѩ„Éèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ ѨiK«~°ºÖ’x z=i "å~°=Ú

z=i k#=Ú

#Å∞=k k#=ÚÅ∞

Já⁄ã¨ÎÅ∞Å K«i`«„

Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ ã¨OѶ¨∞ ™ê÷Ѩ# =∞iÜ«Ú Jaè=$kú H©„.â◊. 30–35

I. ã¨OѶ¨∞ ™ê÷Ѩ# (Já⁄. 1, 2)

H˘„`«Î x|O^èŒ# K«i`«„Ü≥ÚHõ¯ ã¨OH˜∆ѨΠ=~°‚#

II. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ ã¨OѶ¨∞=Ú =$kúK≥O^Œ∞@ (Já⁄. 3–7).

ã¨OѶ¨∞ qã¨Î~°} H©„.â◊. 35–45 (Já⁄. 8–12)

J#º[#∞Å =∞^茺 áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ ã¨∞"å~°Î Ѩ„Ü«∂}ÏÅ∞, H©„.â◊. 45–58

I. "≥Ú^Œ\˜ „Ѩܫ∂}O (Já⁄. 13, 14).

II. Ô~O_»= „Ѩܫ∂}O (Já⁄. 16–18:22).

III. =¸_»= „Ѩܫ∂}O (Já⁄. 18:23–21:26).

<åÅ∞QÆ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ áœÅ∞ Mˇ·nQÍ LO_»_»O, H©„.â◊. 58–63

I. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú=^ŒÌ J`«xx K≥~°Ü«∞O^Œ∞OK«_»O (Já⁄. 21:27–23:30).

II. ÔH··ã¨~°Ü«∞Ö’ J`«xx K≥~°Ü«∞O^Œ∞OK«_»O (Já⁄. 23:31–26:32).

III. ~À=Ú‰õΩ ã¨=Ú„^Œ Ü«∂#O (Já⁄. 27:1–28:15).

IV. ~À=ÚÖ’ Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ Mˇ·^Œ∞ (Já⁄. 28:16–31).

Já⁄ã¨ÎÅ∞Å `«^Œ∞Ѩi K«i`«„

I. áœÅ∞ `«^Œ∞Ѩi K«i„`«.

II. W`«~° Já⁄ã¨ÎÅ∞Å `«^Œ∞Ѩi K«i„`«.

áê`«, H˘„`«Î x|O^èŒ#Å =∞^茺 HÍÅ=Ú

I. ѨiK«Ü«∞O – K«i„`«Ö’x q~å=∞O – ã¨=∂Kå~° =¸Å=ÚÅ∞. áê`«, „H˘`«Î x|O^èŒ#Å =∞^茺 <åÅ∞QÆ∞ =O^ŒÅ ã¨=O`«û~åÅ á⁄_»"≥·# K«i„`« q~å=∞=ÚOk. P â◊`åÉÏÌÅ HÍÅOÖ’ „wã¨∞ ^Õâ◊=Ú ™êÇ≤Ï`«º=Ú, Hõà◊Å∞ J<Õ"å\˜Ö’ KåÖÏ Q˘Ñ¨Ê"å\˜x ~°∂á⁄OkOzOk† „w‰õΩ PÜ«Ú^è•Å â◊H˜Îx, „w‰õΩ Hõà◊Å â◊H˜ÎÜ«∞O^Œe

ÖÏÉèÏÅ#∞ =∞Ǩ JÖˇQÍ˚O_»~°∞ ѨtÛ=∞ Pã≤Ü«∂ „áêO`åxH˜ H˘xáÈÜ«∂_»∞† ~À"≥∞ÿ`Õ, >ˇÿ|~°∞ ÃÑ· ã¨iǨÏ^Œ∞Ì Ñ¨@ì}Ѩ٠ã≤÷u#∞O_ç, ''=∞^茺^èŒ~åÖ’x UHõ K«„`åkèѨ`«ºOQÍ—— ~Àg∞Ü«∞ ~°Ç¨Ï^•~°∞Å∞ qâßÅOQÍ ÃÑOK«_»OKÕ`«#∞, ~À=∂ K«\ÏìÅ∞, ~À=∂ <åQÆiHõ`«, ^Õ=Ùx hu ~å[º=Ú Z‰õΩ¯= qâßÅOQÍ ÃÑiˆQÖÏ ã≤^Œú`«Å#∞ QÍqOzOk. D â◊`åÉÏÌÅ HÍÅOÖ’, ÃÇÏ„c „Ѩ=HõÎÅÜ≥ÚHõ¯ ã¨fi~°O, ^≥·= „¿Ñˆ~Ñ≤`«∞Öˇ·# K«i„`«HÍ~°∞Å HÍÅO=Öˇ<Õ xâ◊|ÌOQÍ xeKå~Ú. Ü«¸^Œ∞Å q+¨Ü«∞"≥∞ÿ# =∞# Z~°∞Hõ‰õΩ =∞#O =¸_»∞ =¸ÖÏÅ g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_»`åO, J"Õ=O>Ë: 1. áê`« x|O^èŒ# Já⁄„H˜á¶ê. – Jq D HÍÅOÖ’x Ü«¸^Œ∞Å ~°K«#Å∞, áê`« x|O^èŒ#‰õΩ ~Úq XHõ q^èŒOQÍ ^≥·= „¿Ñˆ~Ñ≤`«=ÚHÍx J#∞|O^è•Å∞QÍ q∞yÖÏ~Ú. P HÍÅѨ٠K«i„`«ÃÑ· Z‰õΩ¯= "≥Å∞QÆ∞#∞ Jq q~°l=Ú‡`å~Ú, HÍx qkèQÍ xÜ«∞q∞OѨ|_ç# „QÆO^ä•Å‰õO>ˇ KåÖ `«‰õΩ¯=qQÍ Jq LO\Ï~Ú. SQÆ∞ѨÙÎ *Ï˝Ñ¨Hõ zǨflÅ∞, ||∞Ö’#∞

âßã¨#=ÚÅ∞ edOѨ|_ç# W@∞HõÅ∞, h<≥"≥ JHõ∆~åÅ∞ K≥Hõ¯|_ç# ѨÅHõÅ∞, ~ÚOHÍ J<ÕHõ J<ÕHõ=ÚÖˇ·# Hõ#∞Q˘#\ÏÅ∞ ÖËY<åÅ iHÍ~°∞¤ HõzÛ`«"≥∞ÿ#@∞ì ™ê÷Ñ≤OK«∞`«∂ LO_»QÍ, Já⁄„H˜Ñ¶π ~°K«#Å∞ [iy# HÍÅ=Ú#∞ H˘O`« `Õ_®QÍ K≥Ñ≤Ê#"å\˜`À xO_ç#@∞¡, =∞iÜ«Ú ~Ú`«~° K«i„`«‰õΩ#∞, Éè∫QÀoHõ"≥∞ÿ# ^ÀëêÅ`À xO_çÜ«Ú#fl@∞ì#∞ ~°∞A=Ù KÕÜ«∞|_®¤~Ú.

K«i„`«Ñ¨~°OQÍ "≥∞HõcƒÅ Ô~O_»∞ ~°K«#Å∞ =∂„`«O |Ǩï qÅ∞"≥·# ¿ãHõ~°}ÖË.

2. *’ã≤Ѷ¨ãπ ~°K«#Å∞. – *’ã≤Ѷ¨ãπ. „H©.â◊. 37Ö’ [x‡Oz# Ü«¸^Œ∞Å K«i„`«HÍ~°∞_»∞.

Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú Ñ¨@ì|_ç, >ˇÿ@ãπKÕ <åâ◊#O KÕÜ«∞|_ç# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® J`«_»∞ „|uˆH

Ü«Ú<åfl_»∞. ã¨$+≤ì P~°OÉèíO#∞O_ç, ''Ü«¸^Œ∞Å „áêp# HÍÅ=ÚÅ∞—— J<Õ ã¨OѨÓ~°‚ K«i„`«

=∞iÜ«Ú ''Ü«¸^Œ∞Å Ü«Ú^•úÅ∞—— Jx `«# ã¨fi[#∞Å QÍ^äŒ#∞ „H©.ѨÓ. 170#∞O_ç

~ÚKåÛ_»∞.

3. „w‰õΩ, ~À=∂ ~°K«#Å∞.

II. ~å[H©Ü«∞ HÍÅ=ÚÅ∞.

~å[H©Ü«∞ K«i„`« P~°∞ HÍÖÏÅ`À ‰õÄ_ç LO@∞Ok. J"Õ=O>Ë: (1) áê~°ã‘‰õΩņ (2) =∂ã≤^ÀxÜ«Úņ (3) SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«Úņ (4) ã≤iÜ«∞#∞ņ (5) "≥∞Hõ¯cÜ«ÚÅ ÖËHõ

ã¨fi`«O„`«=∞~Ú#† (6) ~Àg∞Ü«ÚÅ – HÍÅ=ÚÅ∞.

1. áê~°ã‘‰õΩÅ HÍÅ=Ú („H©.ѨÓ. 538–332). – =∞Ǩ HÀÔ~+¨µ P^èŒfi~°ºOÖ’

||∞Ö’#∞ Ѩ@∞ìH˘#_»O`À D HÍÅ=Ú P~°OÉèí=∞ø`«∞Ok. ^•xH˜ Ѷ¨e`«OQÍ Ü«¸^Œ∞Å∞

áê~°ã‘‰õΩÅ JkèHÍ~°O „H˜OkH˜ =∂~°Û|_®¤~°∞. JO^Œ∞=Å#, D HÍÅOÖ’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO

áê`« x|O^èŒ# K«i„`«Ö’x K≥~å#O`«~° HÍÅOKÕ qã¨ÎiOѨ|_çOk. áê~°ã‘‰õΩÅ „H˜O^Œ

Ü«¸^Œ∞Å∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ "åi „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩxKÕ QÆ=~°fl~°∞‰õΩÖ’<≥· ѨiáêeOѨ|_®¤~°∞.

„Ѩ^è•#OQÍ, áê~°ã‘‰õΩÅ áêÅ# „ѨâßO`«OQÍ ™êyOk. Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ ã¨=∞~°Ü«ÚÅ`À

`«O\ÏÅ∞ H˘#™êQÍ~Ú. g~°∞ J+¨Ø¬sÜ«ÚÅ`À q∞o`«"≥∞ÿ# Ѩk QÀ„`åÅ`À q∞ye L<åfl~°x QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. `«=∞ =∞`åxfl q_çz# Ü«¸^Œ∞ÅKÕ g~°∞ `«~°K«∞QÍ |ÅѨ~°K«

|_®¤~°∞. "åiÖ’ =∞#¿+¬ J<Õ XHõ Ü«∂[‰õΩ_»∞ „H©ã¨∞ΠѨÓ~°fiO ~°=∂~°q∞ 400 ã¨O=`«û~åÅ

„áêO`«OÖ’ ÔQir=Ú H˘O_»g∞^Œ ^Õ"åÅÜ«∂xfl xi‡OKå_»∞ (Ü≥∂Ǩ#∞ 4:20`À áÈeÛ K«∂_»∞). ã¨=∞~°Ü«ÚʼnõΩ HÍO_» ѨOK«HõO LOk, "å~°∞ ^Õ=ÙxÜ«∞O^Œ∞ qâßfiã¨=ÚOKå~°∞, |Å∞Å∞ JiÊOKÕ"å~°∞, "≥∞ã‘ûÜ«∂ H˘~°‰õΩ Z^Œ∞~°∞ K«∂Kå~°∞. ã¨=∞~°Ü«ÚÅ =∞`«O Ü«¸^•

=∞`« „Éèí+¨ì`«fi=Ú#∞O_ç Hõey#kQÍ =i‚OK«|_çOk. 2. =∂ã≤^ÀxÜ«ÚÅ HÍÅ=Ú („H©.ѨÓ. 332–323). – 334 =ã¨O`« HÍÅOÖ’, ™ê\˜ÖËx Ü«Ú^Œú q[Ü«∂Å`À =∞Ǩ JÖˇQÍ˚O_»~°∞ Pã≤Ü«∂#∞ ^•\Ï_»∞. ^ŒiÜ«∂"Õ+¨µ#∞

„QÍxHõãπ, Wã¨ûã¨∞ÅÖ’ F_çOz, U_»∞ =∂™êÅ "≥ÚO_ç „Ñ¨uѶ¨∞@# `«~°∞"å`« `«∂~°∞#∞

Ѩ@∞ìH˘x, `«# SQÆ∞ѨÙÎ =∂~°æOÖ’ áêÅã‘Î<å QÆ∞O_» Z^Œ∞Ô~·# ã¨=∞™êÎxfl `«∞_çz"Õâß_»∞.

Tˆ~yOѨىõΩ =ÚO^Œ∞ #_çz# „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩ_≥·# *ˇ_»∂=, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú "≥Å∞ѨŠJÖˇQÍ˚O_»~°∞#∞1 ZÖÏ Hõeã≤‰õΩ<åfl_À, P ^Œ$âߺxH˜ JÖˇQÍ˚O_»~°∞ J™ê^è•~°}OQÍ

Q“~°qOK«_®xH˜ ZÖÏ HõkeOѨ|_®¤_À, ã¨Ç¨Ï[OQÍ ^ÀK«∞HÀ‰õΩO_® Ѩ@ì}Ïxfl ZÖÏ

q_çzÃÑ\Ïì_À† J`«_»∞ ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ „Ѩ"ÕtOz Ü«¸^Œ∞Å ^Õ=ÙxH˜ J`«_»∞ ZÖÏ P~å^èŒ#

ã¨=∞iÊOKå_À† `å#∞ áê~°ã‘‰õΩÅ#∞ [~ÚOKåÅx `«#‰õΩ K≥Ñ≤Ê# P „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩx

=∂ã≤^ÀxÜ«∞Ö’ L#flѨC_»∞ HõÅÖ’ K«∂z# ^•xx |\˜ì J`«_»∞ JÖÏ J™ê^è•~°}OQÍ

„Ѩ=iÎOz#@∞ì `«# PѶ‘ã¨~°¡‰õΩ ZÖÏ q=iOKå_À– *’ã≤Ѷ¨ãπ „â◊^Œú HõeyOKÕ XHõ Hõ^äŒ#∞

K≥áêÊ_»∞2 U"≥∞ÿ<å㨈~, JÖˇQÍ˚O_»~°∞#∞, J`«x "≥#∞Hõ=zÛ# "å~°∞#∞ Ü«¸^Œ∞ŠѨ@¡ ã¨^Œaè„áêÜ«∞O HõeyÜ«Ú<åfl~°∞. <≥·Å∞ „áêO`«OÖ’ ã≤÷~°Ñ¨_ç# Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ ZÖÏ\˜ „Ѩ`ÕºHÍ#∞‰õÄÅ`«Å#∞ HõeÊOKå~°O>Ë, Ü«¸^Œ∞Å [<åÉèωõΩ JÖˇQÍ˚O„_çÜ«∂ ˆHO„^ŒOQÍ#∞, Ü«¸^Œ∞Å q^Œº‰õΩ Jk „Ѩ^è•# ™ê÷#OQÍ =∂iáÈ~ÚOk.

3. SQÆ∞Ñ‘ÎÜ«ÚÅ HÍÅ=Ú („H©.ѨÓ. 323–204). – ||∞Ö’#∞ =^ŒÌ „H©.ѨÓ. 323Ö’ JÖˇQÍ˚O_»~°∞ =∞$uá⁄O^•_»∞. ™ê„=∂*Ϻxfl ѨOK«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞OÖ’

¿ã<åkèѨ`«∞Å =∞^茺 ~Ú~°"≥· ã¨O=`«û~åÅ∞ áÈ~°∞ [iy# Ñ≤=∞‡\, H˘O`« „Hõ=∞=Ú

J<Õk U~°Ê_çOk. Pã≤Ü«∂‰õΩ ã¨O|OkèOz# ~å„ëêìÅÖ’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO ÃãÅ∂ºHõã¨∞‰õΩ

^ŒHͯ~Ú. ã¨∂*Ï, ||∞Ö’#∞, ^Œ=∞ã¨∞¯=O\˜ „áêp# `«∂~°∞Ê ~å[^è•x #QÆ~åÅ#∞

^•\˜, =∂ã≤^ÀxÜ«∞‰õΩ ã¨g∞ѨOÖ’ PÔ~<£@ãπ #kg∞^Œ JOuÜ≥ÚHõÜ«∞ J<Õ "≥·Éèí=O`À

‰õÄ_ç# Ѩ@ì}Ïxfl J`«_»∞ ™ê÷Ñ≤OKå_»∞. JѨÊ\˜#∞O_ç Ô~O_»∞#fl~° â◊`åÉÏÌÅ∞ ÃãÅ∂ºHõãπ

"å~°ã¨∞Å∞ ^èŒ#=O`«"≥∞ÿ# ã≤iÜ«∂ ~å*Ϻxfl UÖÏ~°∞, Pã≤Ü«∂ Ü≥ÚHõ¯ ^èŒ#O, <åQÆiHõ`«

â◊`åÉÏÌÅ `«~°|_ç JHõ¯_» ˆHO„nHõ$`«=∞~ÚºOk.

\ÏÅq∞ SQÆ∞ѨÙÎ#∞ ÔQÅ∞K«∞‰õΩ<åfl_»∞, JÖˇQÍ˚O„_çÜ«∂ J<Õ ^•x „H˘`«Î ~å[^è•x #QÆ~°O j„Ѷ¨∞=ÚQÍ =~°ÎHÍxH˜x, ™êÇ≤Ï`åºxH˜x `«∂~°∞Ê ÉèÏQÆOÖ’ „Ѩ^è•# #QÆ~°OQÍ =∂iáÈ~ÚOk. D Ô~O_»∞ ~å*ϺÅ∞, ~å[^è•x #QÆ~åÅ∞ XHõ^•x`À <˘Hõ\˜ áÈ\© Ѩ_»∞`«∞<åfl~Ú. \ÏÅq∞ áêÅã‘Î<å#∞ =ÚO^Œ∞QÍ ÃãÅ∂ºHõãπ =^ŒÌ#∞O_ç ÖÏy"Õã≤H˘<åfl_»∞.

\ÏÅq∞ „H˜O^Œ XHõ â◊`å|ÌO, „Ѩ^è•#OQÍ, Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ JÉèí∞º^ŒÜ«∞OQÍ<Õ LOk. JÖˇQÍ˚O„_çÜ«∂Ö’x Öˇ·„|s H˘~°‰õΩ \ÏÅq∞ Ѷ≤Å_≥ÅÊãπ P[˝ "Õ∞~°‰õΩ ÃÇÏ„c ÖËY<åÅ#∞

„w‰õΩÖ’xH˜ `«~°∞˚=∂ KÕ~ÚOK«_»O KåÖÏ QÆ∞iÎOѨ^Œy# HÍ~°º"≥∞ÿÜ«ÚO@∞Ok. D `«~°∞˚=∂#∞ ÃãѨÓì*ˇO\ò Jx LѨÜ≥∂yOѨ|_ç# `«~°∞˚=∂^•~°∞Å#∞ |\˜ì Ñ≤eKå~°∞.

4. ã≤iÜ«∞#∞Å HÍÅ=Ú („H©.ѨÓ. 204–167). – áÈ\˜Ñ¨_»∞`«∞#fl JkèHÍ~°∞Å

=∞^茺 áêÅã‘Î<å „Ñ¨^è•# ™ê÷#OQÍ =∂iOk. \ÏÅq∞Å KÕ`«∞Ö’¡#∞O_ç ÃãÅ∂ºHõãπ"å~°∞ z=iH˜ P Éèí∂ÉèÏQÍxfl uiy á⁄O^•~°∞. ã≤iÜ«∞#∞Å UÅ∞|_ç Hõ\˜Hõ pHõ\˜=O\˜^≥·<å, P <åÅ∞QÆ∞ =O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ HÍÅOÖ’ KåÖÏ k=º"≥∞ÿ#kQÍ Jk LOk. ÃãÅ∂ºHõãπ =OjÜ«ÚÅ∞ KåÖÏ „‰õÄ~°"≥∞ÿ# xÜ«∞O`«Å∞. "å~°O^ŒiÖ’ Ü«∂O\˜Ü≥∂Hõãπ ZѶ≤Ѷ≤<åãπ J<Õ"å_»∞ („H©.ѨÓ. 175–164) KåÖÏ ÉèíÜ«∞OHõ~°∞_»∞. SQÆ∞ѨÙÎÖ’ F_çáÈ~Ú `å#∞ uiy=KÕÛ XHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’, J`«_»∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÃÑ· `«# ѨQÆ f~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞. ^•x [<åÉèÏÖ’ #ÅÉèˇ· "ÕÅ=∞Okx TK«HÀ`« HÀâß_»∞, (ǨÏ`«=∂~åÛ_»∞), ^Õ"åÅÜ«∂xfl H˘Å¡Q˘\Ïì_»∞, Ü«¸^Œ∞Å =∞`åxfl J==∂#Ѩ~°K«_®xH˜ ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠|eÑ‘~î°Og∞^Œ

ѨOkx JiÊOKå_»∞, JѨq„`«"≥∞ÿ# P [O`«∞=ÙÖ’x H˘O`« ÉèÏQÍxfl =O_Õ ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠JO`«~åƒùQÆOÖ’ ™ê~å~Úx zÅHõiOKå_»∞. ÃÇÏ„c =∞`åxfl "åi P`«‡ ^è≥·~åºxfl

ã¨OѨÓ~°‚OQÍ ÅÜ«∞Ѩ~°z, „w‰õΩÅ ^Õâ◊OQÍ ^•xfl =∂~åÛÅx â◊`« q^è•ÖÏ J`«_»∞ Hõ$+≤KÕâß_»∞. ^Õ"åÅÜ«∂xfl =¸¿ã"å_»∞ Ü«¸^Œ∞Å =∞`åxfl =∞~°} ÉÏ^èŒÅ∞ ÃÑ\˜ì x¿+kèOKå_»∞. [# ã¨=¸Ç¨Å∞ `«=∞ qâßfi™êxflQÍHõ, `«=∞ Jâ◊√=ÙÅ<Õ |Ǩï ^è≥·~°ºOQÍ JiÊOKå~°∞. P HÍÅOÖ’ g~° „ѨuѶ¨∞@# KÕã≤# <åÜ«∞‰õΩÅ∞ "≥∞Hõ¯cÅx Ñ≤Å∞Ѩ|_Õ

^Õâ◊ Éèí‰õΩÎÅ∞QÍ#∞#fl Ü«∂[Hõ ‰õΩ@∞Oa‰õΩÅ∞.

5. "≥∞Hõ¯cÜ«ÚÅ HÍÅ=Ú („H©.ѨÓ.167–63). – =∞`«ÎuÜ«∞ J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ =$^Œ∞ú_≥·#

Ü«∂[‰õΩxKÕ ™êfi`«O„`«º ã¨=∞~°=Ú P~°OaèOѨ|_ç, =ÚÃѶ·Ê (30) ã¨O=`«û~åÅ∞ J`«x

‰õΩ=∂~°∞ÅKÕ H˘#™êyOѨ|_çOk. Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ "åÅãπ =O\˜"å_≥·# Ü«¸^•, XHõ¯

ã¨O=`«û~°OÖ’<Õ J~Ú^Œ∞ Ü«Ú^•úÅ∞ ÔQeKå_»∞, =∞iÜ«Ú ''"≥∞Hõ¯c—— (ã¨"≥∞‡@, ã¨∞uÎ)

J<Õ a~°∞^Œ∞ `«##∞ J#∞ã¨iOz# ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ ~Ú=fi|_çOk. Ü«¸^• ZO`«=~°‰õΩ

q[Ü«∞O ™êkèOKå_»O>Ë ^Õ"åÅÜ«∂xfl J`«_»∞ `≥iz, Ѩq„`«O KÕã≤, ^•xfl uiy

„Ѩu+≤ªOKå_»∞, ^•x Q“~°"å~°÷O PÅÜ«∞ „Ѩu+¨ª ѨO_»∞QÆ H˘#™êyOK«|_»∞`«∂ LO_Õk (Ü≥∂Ǩ#∞ 10:22). z=iQÍ Ü«¸^• Ü«Ú^ŒúOÖ’ Ѩ_çáÈÜ«∂_»∞† J~Ú`Õ ã‘"≥∂#∞ J<Õ J`«x ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_»∞ #+¨ìáÈ~Ú# ™êfi`«O„`åºxfl uiy ã¨OáêkOKå_»∞, =∞iÜ«Ú ã≤iÜ«∞#∞ÅKÕ`« QÆ∞iÎOѨ٠á⁄O^•_»∞. ã‘"≥∂#∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# *Ï<£ Ç≤Ï~å¯#ãπ ~åA J<Õ a~°∞^Œ∞`À "å~°ã¨∞_»Ü«∂º_»∞. PÖÏQÆ∞#∞ P™È‡hÜ«ÚÅ3 ~å[ºO ™ê÷Ñ≤OK«|_çOk, "≥∞Hõ¯cƒÜ«ÚʼnõΩ Ñ≤`«~°∞_≥·# P™È‡xÜ«∞ãπ4#∞O_ç P ¿Ñ~°∞ =zÛOk (P™È‡xÜ«∞ ÖËHõ Ǩ™È‡xÜ«∞).

6. ~Àg∞Ü«ÚÅ HÍÅ=Ú („H©.ѨÓ. 63–A.D. 70, áêO¿ÑKÕ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú Ñ¨@ì|_ç#k "≥Ú^ŒÅ∞H˘x >ˇÿ@ãπKÕ <åâ◊#O KÕÜ«∞|_Õ=~°‰õΩ). – "≥∞Hõ¯cÅ z=i

ã¨O=`«û~åÅ∞ hK«"≥∞ÿ# JO`«~°OQÆ áÈ~å\ÏÅ`À L<åfl~Ú. Ǩ™È‡hÜ«ÚÅ ‰õΩ@∞O|OÖ’<Õ

ѨÅ∞=Ù~°∞ ã≤OǨã¨#O H˘~°‰õΩ ^≥|ƒÖÏ_»∞H˘O@∂ L<åfl~°∞. ‰õΩ„@Å∞, =ºuˆ~Hõ"≥∞ÿ# ‰õΩ„@Å∞, XHõi<˘Hõ~°∞ ǨÏ`«º KÕã≤H˘#_»O, ˆ~QÆ∞`«∞#fl ~À=Ú‰õΩ q#flѨO KÕã≤H˘#_»O =O\˜ Ѩ#∞Å`À K«i„`« Hõ~å|∞ J~ÚºOk. „H©.ѨÓ. 63Ö’ =∞Ǩ áêO¿Ñ, q∞„u_Õ\˜H± Ü«Ú^•úxfl =ÚyOK«∞H˘x, q[Ü«∞=O`«"≥∞ÿ# `«# ã≤áê~ÚÅ#∞ ã≤iÜ«∂Ö’xH˜ #_çÑ≤OKå_»∞.

ÃãÅ∂ºHõã¨∞Å ~å*Ϻxfl JO`«"≥ÚOkOz, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ Ѩ@∞ìH˘#_»OKÕ`«, Ü«¸^Œ∞Å ™êfi`«O„`«º ~å[H©Ü«∞ rq`«O Ü≥ÚHõ¯ Hõ_»Ñ¨\˜ Jyfl Hõ}ÏÅ#∞ PiÊ"Õâß_»∞. ã≤iÜ«∂‰õΩ ã¨O|OkèOz# ~À=∂ QÆ=~°fl~°∞Å „H˜O^Œ, ™ê÷xHõ JkèHÍ~°∞Å∞QÍ P™È‡xÜ«ÚÅ∞ H˘#™ê yOѨ|_®¤~°∞. >ˇÿ|~ü#∞O_ç *ÏsKÕÜ«∞|_ç# xÜ«∞O„`«`«fiѨ٠JkèHÍ~°O „H˜O^Œ ~ÚÖÏ [iyOk. ¿ÇÏ~À^Œ∞Ü≥ÚHõ¯ ‰õΩ@∞O|=Ú. – J~Ú`Õ ~ÚѨC_»∞ =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# â◊H˜Î ~°OQÆOÖ’H˜ kyOk HõxÊã¨∞ÎOk. Ü«¸^Œ∞Å K«i„`«Ö’ ¿ÇÏ~À^Œ∞Ü≥ÚHõ¯ ‰õΩ@∞O|O <åÜ«∞Hõ`«fiѨ٠áê„`«#∞ =Ç≤ÏOzOk† ÜÕ∞ã¨∞ „H©ã¨∞Î [##=Ú, PÜ«∞# Ѩx, =∞iÜ«Ú ã¨OѶ¨∞ ™ê÷Ѩ#=Ú J<Õ"å\˜x ^Œi≈Oz# Ju „áê=ÚYº"≥∞ÿ# â◊`å|ÌO. =∞Ǩ ¿ÇÏ~À^Œ∞ („H©.ѨÓ. 37–4) Z^Àg∞Ü«Ú_»∞.

„H©.ѨÓ. 47Ö’ J`«x `«O„_çÜ≥ÿ∞# JOuѨ (Antipater) Ü«¸^ŒÜ«∞‰õΩ QÆ=~°fl~°∞QÍ HÍqOѨ|_®¤_»∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ ¿ÇÏ~À^Œ∞ QÆeÅÜ«∞‰õΩ JkèѨuQÍ xÜ«∞q∞OѨ|_®¤_»∞.

„H©.ѨÓ. 40Ö’ ~À=∂ Ãã<≥\òKÕ`« Ü«¸^ŒÜ«∞‰õΩ J`«_»∞ ~åAQÍ xÜ«∞q∞OѨ|_®¤_»∞, HÍx J`«_»∞ `«# ~å*Ϻxfl ã¨OáêkOK«∞HÀ=Åã≤=zÛOk. J`«_»∞ ^•xx „H©.ѨÓ. 37Ö’ ™êkèOKå_»∞. Ç≤Ï~å¯#ãπ J<Õ Ü«¸^Œ∞Å Ü«∂[Hõ ~åA‰õΩ =∞#=∞~åÖˇ·# =∂iÜ«∞"Õ∞fl#∞ q"åǨÏO KÕã≤H˘x, P™È‡xÜ«ÚÅ`À `«#‰õΩ áêÅ∞#fl@∞ì ã≤OǨã¨<åxH˜ `å#∞ ǨωõΩ¯^•~°∞_»#x K≥ѨC‰õΩ<åfl_»∞. ѨiáêÅ# KÕÜ«∞_»OÖ’ J~°∞^Œ∞QÍ ã¨=∂#∞Å∞O_Õ

^ŒHõ∆`«#∞ J`«_»∞ Hõ#∞Ѩ~°Kå_»∞† HÍx J`«x ^Œ∞~å‡~°æ`«Å∞ ^•xx q∞OzáÈÜ«∂~Ú.

`å#∞ LѨÜ≥∂yOKÕ q^è•<åʼnõΩ XHõ xÜ«∞=∞=∞O@∂ÖËx, HÍ=∞Ö’Å`«QÆÅ"å_»∞, Ñ≤zÛ

J#∞=∂#ã¨∞÷_»∞† J`«x J`«Î, ÉÏ==∞ik, ~Ú^ŒÌ~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞, `«# ™⁄O`« JO^Œ"≥∞ÿ#

ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# =∂iÜ«∂"Õ∞fl – #tOѨ*ËÜ«Ú J`«x Jã¨∂Ü«∞=ÚO^Œ∞ ~åeáÈÜ«∂~°∞.

Ѩ~°∞QÆ∞ ѨO^•Å#∞, „w‰õΩÅ ~Ú`«~° PKå~åÅ#∞ J`«_»∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\˜ì

#O^Œ∞‰õΩ Ü«¸^Œ∞Å ^Õfiëêxfl K«q K«∂Kå_»∞. ^•xfl "åi ^Œ$+≤ìÖ’#∞O_ç áÈQ˘@∞ìH˘#_®xH˜

QÍ#∞, ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ ^Õ"åÅÜ«∞OHõO>ˇ q∞H˜¯e ÃÑ^ŒÌQÍ#∞, *ˇ~°∞ÉÏƒÉˇÅ∞ Hõ\˜ìOz# ^Õ"åÅÜ«∞OHõO>ˇ#∞ q∞H˜¯e Sâ◊fi~°º=O`«OQÍ#∞ XHõ ^Õ"åÅÜ«∂xfl J`«_»∞ Hõ\˜ìOKå_»∞.

„áêp# ëÈ„"≥∂#∞ Ѩ@ì}Ïxfl J`«_»∞ uiy xi‡Oz, ^•xH˜ ã¨|¿ãì Jx ¿Ñ~°∞ÃÑ\Ïì_»∞.

=∞iÜ«Ú ÔH·ã¨~°Ü«∞ J<Õ „H˘`«Î Ѩ@ì}Ïxfl xi‡Oz, áêÅã‘Î<å‰õΩ ^•xx ~å[H©Ü«∞ ˆHO„^ŒOQÍ

KÕâß_»∞. `«# ''|O^èŒ∞=ÙÅ ~°HõÎOÖ’ J`«x ã≤OǨã¨#O [ÅHÍÖÏ_ç<å,—— ^•g^Œ∞, ™⁄ÖÁ"≥∂#∞Å

~å[º HÍÅOÖ’ `«Ñ¨Ê J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# "≥Å∞Ѩ\˜ â’Éèí#∞ J`«_»∞ HõeyOKå_»∞. J~Ú<å, Éè∫uHõ"≥∞ÿ# D â’Éèí JO`«Ü«Ú Ü«¸^Œ∞Å HõO_»∞¡ HõѨÊÖËHõ áÈ~ÚOk, "å~°∞ Ö’|~°K«|_ç#

[#"≥∞ÿÜ«Ú<åfl, `«=∞ =Oâß=à◊√ÅO^Œ∞#∞, =∞Ç≤Ï=∞`À ‰õÄ_ç# "åi QÆ`« rq`åxfl

|\˜ì Ü«¸^Œ∞Å∞ QÆifiã¨∞ÎO\Ï~°∞. "å~°∞ ~ÚOHÍ |O^èŒHÍÅÖ’<Õ L<åfl~°∞† J~Ú`Õ "åi

|O^èŒHÍʼnõΩ "≥∞~°∞QÆ∞ÃÑ@ì|_»∞`«∞Ok. ¿ÇÏ~À^Œ∞ Ѩ~å~Ú *Ïu"å_Õ. J~Ú`Õ =∞~À Ѩ~å~Ú

(~À=∂) *Ïu „ѨuxkèQÍ J`«_»∞ UÅ∞|_ç KÕâß_»∞. ^•g^Œ∞ QÆ∞_®~°O x[OQÍ<Õ Ñ¨_çáÈ~ÚOk. ''W„âßÜÕ∞Å∞Ö’x W„âßÜÕ∞Å∞,—— =∞m¡ L#fluH˜ fã¨∞H˘zÛ Ñ¨Ó~°fiO=Öˇ xi‡OѨQÀ~°∞ "åxHÀã¨O Ѩi`«Ñ≤OzOk (P"≥∂ã¨∞ 9:12).

III. rq`«OÖ’#∞ PKå~åÅÖ’#∞ =∂~°∞ÊÅ∞.

1. =$u. – PkÖ’ ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ∞ =º=™êÜ«∞‰õΩÅ∞, Ѩâ◊√=ÙÅ HÍѨ~°∞Å∞. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ HÍÅOÖ’, `«~°∞"å`« =zÛ# H˘O^Œi ~åAÅ k<åÖ’¡, ~Ú`«~° ^Õâ◊ =~°ÎHõO`À "å~°∞ =ÚxyáÈÜ«∂~°∞. K≥~°`À "å~°∞ K≥^Œ~°Q˘@ì|_ç# `«~°∞"å`« "åºáê~° [#OQÍ "å~°∞ =∂iáÈÜ«∂~°∞. P ÅHõ∆}Ïxfl "å~°∞ Z#fl_»∂ áÈQ˘@∞ìH˘#ÖË^Œ∞.

2. ÉèÏ+¨. – K≥~°HÍÅO#∞O_ç ‰õÄ_®, ÉèÏ+¨Ö’ Q˘Ñ¨Ê =∂~°∞ÊÅ∞ [iQÍ~Ú. HõbÌÜ«∞, ã≤iÜ«∞, Ѩ~å¬ º~°∂áêÅ∞ ÉèÏ+¨Ö’xH˜ *Á~°|_®¤~Ú. â◊`åÉÏÌÅ∞ QÆ_çKÕH˘kÌ, "≥∂@∞ *Ï`«∞Å ^ŒO_»Ü«∂„`«Å J#O`«~°O W@bH˜ Uq∞ [iyO^À J^Õ giH˜x ã¨OÉèíqOzOk. #g# W@b"å_»∞ J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# W@b"å_»∞HÍ_»∞. JÖψQ, J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# ÃÇÏ„c =∞$`«`«∞ź"≥∞ÿ# ÉèÏ+¨QÍ =∂iáÈ~ÚOk. „ÔH·ã¨Î= Ü«ÚQÆO P~°OÉèí=∞ÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∂xH˜

áêÅã‘Î<åÖ’ J~åq∞ ™ê^è•~°}OQÍ =∂\Ï¡_Õ ÉèÏ+¨QÍ ~°∂á⁄OkOk.

3. =∞`«=Ú. – =∞`«OÖ’x =∂~°∞ÊÅ∞ D „H˜Ok q^èŒOQÍ ã¨OH˜∆ѨÎO KÕÜ«∞=K«∞Û.

Z. q„QÆǨ~å^èŒ# âßâ◊fi`«OQÍ JO`«iOzOk. – K≥~°‰õΩ=ÚO^Œ∞ `«=∞K«∞@∞ì L#fl [#=ÚÅ P~å^èŒ##∞ J#∞HõiOKÕ `«`«fiO "åi‰õΩ#fl@∞ì =∞#O QÆ=∞xOKåO. q„QÆǨÏ

ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ^•xH˜ Uk „Ñ‘uHõ~°OQÍ LO@∞O^À ^•x#O`«\˜x Jã¨Ç≤ϺOK«∞‰õΩ<Õ

ã≤÷uH˜ "å~°∞ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞.

a. ã¨=∂[ =∞Ok~åÅ∞ L^ŒƒùqOKå~Ú. – áê`« x|O^èŒ#Ö’ ã¨=∂[ =∞Ok~°O

J<Õ *Ï_Õ HõxÊOK«^Œ∞. ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠P~å^èŒ#Å∞ Ö’Ñ≤Oz#O^Œ∞#, ã¨=∂[ =∞Ok~°=∞<Õk

K≥~° HÍÅOÖ’ P~°OÉèí"≥∞ÿÜ«ÚO_»=K«∞Û. ã¨∞#QÀQÆ∞QÍ ~°∂á⁄O^Œ_®xH˜ Ѩk=∞Ok

ã¨Éèí∞ºÅ∞O>Ë KåÅ∞. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ =O^ŒÅ H˘ÅkQÍ LO\Ï~Ú, JÖψQ ~ÚOHÍ

™ê„=∂[ºOÖ’x J<ÕHõ Q˘Ñ¨Ê Ѩ@ì}ÏÖ’¡ ‰õÄ_® LO\Ï~Ú. J#∞k# |e JiÊOѨ|_Õ

ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ ã¨=∂[=∞Ok~åÖ’¡ „áê~°÷#Å∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú, ã¨Éσ`«∞ k<åÖ’¡ ÖËY<åÅ∞

K«kq, q=iOK«_»O, n"≥#`À =ÚyOK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

ã≤. Ü«¸^• =∞`«OÖ’ `≥QÆÅ∞ ÖËKå~Ú. – giÖ’ (1) Ѩiã¨Ü«ÚºÅ∞ "≥∂¿+ <À\˜

=∂@`À K≥Ñ≤Ê# ^èŒ~°‡âß„™êÎxfl xeÑ≤, áê~°OѨ~°ºOQÍ ^•xfl JѨÊyOz, „"åÜ«∞|_ç#

^èŒ~°‡âß„™êÎxH˜ ã¨=∂#"≥∞ÿ# JO`«ã¨∞÷#∞ ^•xH˜KåÛ~°∞. ѨÙ#~°∞`å÷<åxH©, Éèíq+¨º`ü rq`åxH©

ã¨O|OkèOz# ã≤^•úO`åxfl Ѩ@∞ì^ŒÅ`À Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. „Ѩ`ÕºH˜OѨ|_ç# "å~°∞QÍ

^Œ$_è»=ÚQÍ xez, J#º[#∞Å PKå~° „Ѩ"Õâßxfl "å~°∞ =ºuˆ~H˜OKå~°∞. ^Õâ◊OÜ≥ÚHõ¯

„âı+¨ª"≥∞ÿ# ÉèÏQÆOQÍ "å~°∞ ~°∂á⁄Ok, *ÏfÜ«∞`« QÆ∞iÎOѨÙ#∞ tkäÅO KÕ¿ã â◊‰õΩÎÅ =∞^茺

"å~°∞ xÅɡ\Ïì~°∞. (2) ã¨^Œ∂ÌHõÜ«ÚºÅ∞. ÃÑ· K≥ѨÊ|_ç# Jxfl q+¨Ü«∂ÅÖ’ g~°∞

Ѩiã¨Ü«ÚºÅ#∞ =ºuˆ~H˜OKå~°∞. <À\˜ =∂@`À K≥ѨÊ|_ç# ^èŒ~°‡âß„ã¨ÎѨ٠JkèHÍ~åxfl

g~°∞ HÍ^Œ<åfl~°∞, ѨÙ#~°∞`å÷#OQÍx, Éèíq+¨º`ü rq`«OQÍx ÖË^Œ<åfl~°∞, "åiK«∞@∞ì#∞#fl

[#=ÚÅ`À ¿ãfiK«ÛùQÍ Hõeã≤áÈ_®xH˜ g~°∞ ~Ú+¨ìѨ_®¤~°∞, "åi PKå~åʼnõΩ ÉèÏ"åʼnõΩ g~°∞ ã¨=∞‡uOKå~°∞. ~Àg∞Ü«ÚÅ`À J#∞‰õÄÅOQÍ LO_®Åx HÀ~°∞‰õΩ<Õ ~å[H©Ü«∞

"Õ`«ÎÖË g~°∞. „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩ_»∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ ã¨^Œ∂ÌHõܫںŠ`≥QƉõΩ K≥Ok#"å_≥·Ü«ÚO\Ï_»∞.

(3) ZÃãhflÜ«ÚÅ∞ J<Õ KåÅ z#fl `≥QÆ LO_Õk. "å~°∞ ã¨=∂[O#∞O_ç q~°q∞OK«∞H˘#fl

rq`«O`À, JO>Ë SÇ≤ÏHõ ã¨∞Y=ÚÅÃÑ· q~°H˜ÎQÆey, `«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤H˘O@∂ rqOKÕ [#∞Å∞. gix Ü«¸^• ã¨<åºã¨∞ÅO\Ï~°∞.

„ѨѨOK«Ñ¨Ù =∞Ǩϟ#fl`« Ü«ÚQÆOÖ’, Éèí∂q∞H˜, ^ÕâßxH˜ QÆÅ ã≤÷u JÖÏ LOk.

J„ÉÏǨ=Ú â◊s~° ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# x|O^èŒ# n~°…HÍeHõ QÆ`«"≥∞ÿ J`«∞º#fl`« ã≤÷uH˜ KÕ~°∞‰õΩOk.

„Ѩ=HõÎÅ∞ <˘H˜¯ =Hͯ}˜ã¨∂Î =zÛ#, P^蕺`«‡ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# L#flu ѨiѨÓ~°‚ ã≤÷uH˜

KÕ~°∞‰õΩOk. Ü«¸^• =∞`«=∞<Õ =Úà◊§ "≥ÚÅHõ „H©ã¨∞Î =∞`«=∞<Õ P^蕺u‡Hõ Ѷ¨Å =$Hõ∆OQÍ

Ö’Hõ "åºÑ¨Î"≥∞ÿOk.

ã¨∂K«#Å∞ 1''[iyO^Œx—— _ô<£ J<åfl_»∞. 2Josephus, “Antiquities,” Book XI., chap. viii. 3Or Hasmonean. 4Or Hasmoneus.

„H˘`«Î x|O^èŒ# ѨÙã¨ÎHõ=ÚÅ K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊=ÚÅ∞

=∞`«Î~Ú: Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ ã¨∞"å~°Î

=∂~°∞¯: ~Àg∞Ü«ÚʼnõΩ ã¨∞"å~°Î

Å∂HÍ: J#º[#∞ʼnõΩ ã¨∞"å~°Î

Ü≥∂Ǩ#∞: qâßfiã¨Ñ¨Ù ã¨∞"å~°Î

HÍ~°º„QÆO^äŒO: Q˘Ñ¨Ê P[˝Ü≥ÚHõ¯ <≥~°"Õ~°∞Ê ~Àg∞Ü«ÚʼnõΩ: =∞#∞+¨µºÅ#∞ ~°H˜∆OKÕ ^≥·= q^è•#O

1 H˘iOnä.: iáÈ~°∞ìÅ∞ K«iÛOK«|_®¤~Ú† „Ѩâ◊flʼnõΩ |^Œ∞e=fi|_®¤~Ú

2 H˘iOnä.: Já⁄ã¨ÎÅ∞x ~°Hõ∆Hõ=Ú

QÆÅfÜ«ÚʼnõΩ: „H©ã¨∞Î#O^Œe ™êfi`«O„`«º=Ú ZÃѶã‘Ü«ÚʼnõΩ: ã¨OѶ¨∞=Ú, ^Õ=Ùx J<åk ã¨OHõÅÊ=Ú Ñ¶≤eÑ‘ÊÜ«ÚʼnõΩ: P#OkOK«∞@ÔH·# Ѩ„uHõ

H˘ÖÁã¨ûÜ«ÚʼnõΩ: „H©ã¨∞Î, ã¨=∞ã¨Î=Ú#‰õΩ JkèHÍi

1 ^ä≥ã¨ûÖÁhHõ: Ô~O_»= ~åHõ_»`À XHõx<˘Hõ_»∞ P^ŒiOK«∞H˘#O_ç

2 ^ä≥ã¨ûÖÁhHõ: áêѨ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞

1 u"≥∂u: ÃÑ^ŒÌÅ, ѨiKå~°‰õΩÅ Ü≥∂Qƺ`«Å∞

2 u"≥∂u: áœÅ∞ „"åã≤# z=i Ѩ„uHõ

f`«∞: ã¨OѶ¨∞=ÚÖ’ ֒Ѩ=ÚQÍ L#flq k^ŒÌ_»O

Ѷ≤ÖË"≥∂#∞: X<Õã≤=Ú H˘~°ÔH·# q#flѨO

ÃÇÏ„c.: áê`«^•xH˘~°‰õΩ „H˘`«Î^•xx =^ŒÅ∞HÀ=^Œ∞Ì

Ü«∂HÀ|∞: PK«~°}Ö’x =∞`«=Ú

1 ¿Ñ`«∞~°∞: „â◊=∂#∞Éèí==Ú =∞^茺 xsHõ∆}

2 ¿Ñ`«∞~°∞: J|^Œú É’^茉õΩÅ∞ =ã¨∞Î<åfl~°∞!

1 Ü≥∂Ǩ#∞: „¿Ñ=∞, JÉèíÜ«∞q∞K«∞Û Ñ¨„uHõ

2 Ü≥∂Ǩ#∞: ã¨`«º=Ú#O^Œ∞ H˘#™êQÆ∞

3 Ü≥∂Ǩ#∞: QÍÜ«Ú, ^≥Ü≥Ú„`≥¿Ñ¶, ^Õ"Õ∞„uÜ«Ú

Ü«¸^•: ã¨`«º=Ú xq∞`«ÎO áÈ~å_»∞ „ѨHõ@#: „ѨÉèí∞=Ù [#∞ÖË [Ü«∞"≥ÚO^ŒÉ’`å~°∞

„H˘`«Î x|O^èŒ# 27 ѨÙã¨ÎHõ=ÚÅ qÉèí[#

1.rq`« K«i„`«

Z.=∞`«Î~Ú

a.=∂~°∞¯ ã≤.Å∂HÍ _ç.Ü≥∂Ǩ#∞

2.K«i„`«

Z.Já⁄ã¨ÎÅ∞Å HÍ~°º=ÚÅ∞

3.áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ Ѩ„uHõÅ∞

Z.~Àg∞Ü«ÚʼnõΩ

a.1 H˘iOnäÜ«ÚʼnõΩ

ã≤.2 H˘iOnäÜ«ÚʼnõΩ

_ç.QÆÅfÜ«ÚʼnõΩ

W.ZÃѶã‘Ü«ÚʼnõΩ

ZѶπ.Ѷ≤eÑ‘ÊÜ«ÚʼnõΩ

l.H˘ÖÁã¨ûÜ«ÚʼnõΩ

ÃÇÏKü.1 ^ä≥ã¨ûÖÁhHõÜ«ÚʼnõΩ

S.2 ^ä≥ã¨ûÖÁhHõÜ«ÚʼnõΩ

*ˇ.1 u"≥∂u

ÔH.2 u"≥∂u

ZÖò.f`«∞‰õΩ

Z"£∞.Ѷ≤ÖË"≥∂#∞‰õΩ

4.™ê^è•~°}"≥∞ÿ# Ѩ„uHõÅ∞

Z.ÃÇÏ„cÜ«ÚʼnõΩ

a.Ü«∂HÀ|∞

ã≤.1 ¿Ñ`«∞~°∞

_ç.2 ¿Ñ`«∞~°∞

W.1 Ü≥∂Ǩ#∞

ZѶπ.2 Ü≥∂Ǩ#∞

l.3 Ü≥∂Ǩ#∞ ÃÇÏKü.Ü«¸^•

5.„Ѩ=K«#=ÚÅ∞

Z.„ѨHõ@#

1. Éèí∂ÉèÏQÆ=Ú, „Ѩ[Å∞. – 15 â◊`åÉÏÌÅ∞QÍ ~åAÅ∞, „Ѩ=HõÎÅ∞, Ñ≤`«~°∞Å`À ã¨O|O^èŒO HõÅk, Ѩq„`«"≥∞ÿ#k J~Ú# =∞#O QÆ=∞xOK«É’ÜÕ∞ D Hõ^äŒ H˘O`«HÍÅO =∞#Å#∞ xÅ∞ѨÙ`«∞Ok. J„ÉÏǨ=Ú Ã+ÔH=ÚÖ’ `˘e™êi `«# QÆ∞_®~åxfl "Õã≤H˘#flѨC_»∞ L#fl ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# ^Œ$â◊º"Õ∞ ~ÚѨC_»∞ ‰õÄ_®† q∞ye#^ŒO`å =∂iáÈ~ÚOk. „áêp#

„Ѩ[Å∞, Ѩ@ì}ÏÅ∞ J^Œ$â◊º=∞Ü«∂º~Ú ÖËHõ =∞~°∞QÆ∞#Ѩ_®¤~Ú† „H˘`«Î [#∞Å∞, Ѩ@ì}ÏÅ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ xeKå~Ú. Hõ<å#∞ áêÅã‘Î<åQÍ ~°∂á⁄OkOk, P ¿Ñ~°∞ Ѷ≤e+‘ÎÜ«ÚÅ #∞O_ç =zÛOk. "åi *ÏfÜ«∞ rq`«Ñ¨Ù JOK≥Å∞ =∂ˆ~H˘Åk U~°Ê~°K«|_ç# „Ѩ[Å ¿Ñ~°∞¡ =∂~°∞H˘O@∂ =KåÛ~Ú. ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ<Õ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜ ¿Ñ~°∞ „Ѩã¨∞Î`«O xez LOk. Ü«∂HÀ|∞ k<åÅ#∞O_ç =zÛ# W„âßÜÕ∞Å∞ J<Õ ¿Ñ~°∞, Ô~ǨÏÉÏ=Ú k<åÖ’¡ [iy# qÉèí[#Ü«∞O^Œ∞ L`«Î~° ~å*ϺxH˜ ~Ú=fi|_»QÍ, Ü«¸^•#∞O_ç =zÛ# Ü«¸^Œ∞Å∞ J<Õ ¿Ñ~°∞ áê`« x|O^èŒ#Ö’x `«~°∞"å`« HÍÅO#∞O_ç „H˘`«Î x|O^èŒ# HÍÅO=~°‰õΩ H˘#™êyOk. P~°OÉèíèí k<åÖ’¡=Öˇ, ^Õâ◊=Ú ~ÚHõ U=∂„`«=Ú "Õ~°∞KÕÜ«∞|_ç XO@iQÍ LO_»ÖË^Œ∞. rq`«O ѨÅ∞ ~°∂áêÅ∞QÍ =∂iáÈ~ÚOk. J<ÕHõ „H˘`«Î „Ѩ"åǨÅ∞ ^•xÖ’ Hõeã≤áÈÜ«∂~Ú. „H˘`«ÎQÍ =∂~°Û|_ç# ~å*^è•x #QÆ~°"≥∞ÿ# ÔH·ã¨~°Ü«∞Ö’ ~À=∂ JkèѨu `«# ^Œ~åƒ~°∞#∞ xÅ∞ѨىõΩ<åfl_»∞, ÖËHõ „áêp# Ѩq„`« Ѩ@ì}"≥∞ÿ# Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ LOK«∞H˘O\Ï_»∞. ~À=∂ Ãã·x‰õΩÅ∞, ~À=∂ ã¨∞OHõ~°∞Å∞ ZHõ¯_» K«∂z<å HõxÊ™êÎ~°∞. P^èŒ∞xHõ W@b ^Õâ◊ã¨∞÷_»∞ ÖÏ\˜<£ ÉèÏ+¨#∞ <Õ~°∞Û‰õΩ#fl>Ëì, „áêp# ÃÇÏ„c Ѩq„`«"≥∞ÿ#

ÉèÏ+¨QÍ áê~î°âßÅÖ’¡<Õ <Õ~°∞ÛHÀ=Åã≤=zÛOk. ™ê÷x‰õΩʼnõΩ J~åq∞ ÉèÏ+¨ =∂=¸Å∞

ÉèÏ+¨QÍ#∞† „w‰õΩ ™êÇ≤Ï`«ºÑ¨Ù ÉèÏ+¨QÍ#∞, ÖÏ\˜<£ JѶ‘+≤Ü«∞Öò ÉèÏ+¨QÍ P ѨikèÖ’

xezÜ«ÚOk.

2. áêÅã‘Î<åÖ’x J~Ú^Œ∞ qÉèÏQÍÅ∞. – „H˘`«Î x|O^èŒ# HÍÅOÖ’x áêÅã‘Î<å J~Ú^Œ∞ lÖÏ¡Å∞QÍ qÉèílOѨ|_çOk, "å\˜Ö’ Ü≥Ú~åÌ#∞‰õΩ =¸_»∞ ѨtÛ=∞ kâ◊QÍ#∞ Ô~O_»∞ `«∂~°∞Ê kâ◊QÍ#∞ LO\Ï~Ú. ѨtÛ=∞ kâ◊QÍ L#fl"Õ=O>Ë, –

Z. QÆeÅÜ«∞, Z‰õΩ¯=QÍ J<åQÆi‰õΩÅ∞ W`«~° [#∞Å∞ L<åfl „Ѩ^è•#OQÍ Ü«¸^Œ∞Å∞ L`«Î~å# LO_Õ"å~°∞. QÆeÅÜ«∞ ã¨=Ú„^ŒO K«∞@∞ì Ѩ@ì}ÏÅ∞, Ñ¨Öˇ¡Å∞ J<ÕHÍÅ∞<åfl, HõÃÑ~°flǨϟ=Ú „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# Ѩ@ì}OQÍ LO_Õk.

a. ^ŒH˜∆}Ï# Ü«¸^ŒÜ«∞, ã¨OѨ#fl, <åQÆi‰õΩÖˇ·# Ü«¸^Œ∞Å`À =∂„`«"Õ∞ ‰õÄ_ç

LO@∞Ok. ^•g^Œ∞ =∞iÜ«Ú „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ Ü≥ÚHõ¯ [#‡ ã¨÷ÅO J<Õ q+¨Ü«∞OÖ’

`«Ñ¨Ê "Õ~°∞QÍ „áê=ÚYº`« ÖËx ÉË`≥¡¿ÇÏ=Ú† ~Àg∞Ü«ÚʼnõΩ =ÚYº Ѩ@ì}OQÍ =∞Ǩ

ѨiK«Ü«∞=Ú

¿ÇÏ~À^Œ∞KÕ Hõ@ì|_ç# ÔH·ã¨~°Ü«∞, KåÖÏ ^Œ∂~°OQÍ K≥^ŒiÜ«Ú#fl ÃÇÏ„c *ÏuH˜ *ÏfÜ«∞

"≥∞ÿ#kÜ«Ú =∞`« Ѩ~°"≥∞ÿ#kÜ«Ú<≥·# ‰õΩOѨ\˜ ~å~Ú=O\˜ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÅ<Õ Ñ¨@ì}ÏÅ`À

‰õÄ_çÜ«ÚOk.

ã≤. ã¨=∞~°Ü«∞, =∞^茺֒, ã¨OHõ~°*Ïu, =∞`«O`À‰õÄ_ç# [#∞Å∞O_Õ"å~°∞. "å~°∞

Ü«¸^Œ∞ÅKÕ ^Õfi+≤OѨ|_Õ"å~°∞, `«=∞ á⁄~°∞QÆ∞#∞#fl Ü«¸^Œ∞Å#∞ ^Õfi+≤OKÕ"å~°∞. „áêp#ѨÙ

Ã+ÔH=Ú J#|_Õ ã¨∞HÍ~°∞, ѨÙ~å`«#"≥∞ÿ# ã¨=∞~°Ü«ÚÅ ^Õ"åÅÜ«∂xH˜ ™ê÷#"≥∞ÿÜ«ÚO_ç, ZO`À Pã¨H˜Îx HõeyOKÕk.

_ç. ÃÑiÜ«∂, ^ŒHõ∆}=Ú#, „Ѩ^è•#OQÍ Ü«¸^• [<åÉèÏ`À ‰õÄ_çÜ«ÚO@∞Ok. W Ü≥Ú~åÌ#∞‰õΩ L`«Î~° kâ◊# L#fl lÖÏ¡‰õΩ U ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì|_»ÖË^Œ∞. H˘xfl™ê~°∞¡ Jk

^≥Hõá⁄e Jx Ñ≤Å∞=|_Õk (JO>Ë Ñ¨k Ѩ@ì}ÏÅ lÖÏ¡`À)† HÍx ^≥Hõá⁄e ^ŒHõ∆}

ÉèÏQÍxfl =∂„`«"Õ∞ HõeyÜ«ÚOk. Jk ^•^•Ñ¨Ù ѨÙ~å`«# ÉèÏëê#∞ ^ÕâßxH˜ ã¨i`«∂QÆ∞`«∞Ok, QÆ#∞Hõ Jk ÉÏëê#∞ lÖÏ¡ Jx Ñ≤Å∞=|_»=K«∞Û. Jk Ѷ≤eѨC Ü≥ÚHõ¯ UÅ∞|_ç „Ñ¨^Õâ◊"≥∞ÿÜ«ÚOk. [<åÉèÏ Z‰õΩ¯=QÍ J#º[#∞Öˇ·Ü«ÚO_ç, q„QÆǨ~å^èŒ#

[iyã¨∞ÎO_Õ"å~°∞. „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ Ü≥ÚHõ¯ ѨiK«~°º D J~Ú^Œ∞ lÖϡʼnõΩ qã¨ÎiOK«

|_çOk, J~Ú`Õ „â◊^Œú K«∂Ñ≤# ˆHO„^•Å∞ „Ѩ^è•#OQÍ Ü«¸^ŒÜ«∞ QÆeÅÜ«∞Å∞ =∂„`«"Õ∞. 3. áêÅã‘Î<å Ü≥ÚHõ¯ UeHõÅ∞. – Z. ~À=∂ K«„Hõ=~°∞ÎÅ∞. – ~À=∂ K«„Hõ=~°∞ÎʼnõΩ Ö’|_çÜ«Ú#fl ™ê÷xHõ UeHõÅKÕ áêÅã‘Î<å ѨiáêeOѨ|_çOk. „H©ã¨∞Î HÍÅOÖ’x ÔH·ã¨~°∞

BQÆã¨∞Î Jx Ñ≤Å∞=|_ç# PˆHìqÜ«∞ãπ („H©.ѨÓ. 31#∞O_ç „H©.â◊. 14=~°‰õΩ), =∞iÜ«Ú uɡiÜ«∞ („H©.â◊. 14–37) J<Õ"å~°∞. „H˘`«Î x|O^èŒ# K«i„`«Ö’ „Ѩ=ÚY∞Öˇ·Ü«Ú#fl `«~°∞"å`« K«„Hõ=~°∞ÎÅ∞: H“¡kÜ«∞ („H©.â◊. 41–54), h~À („H©.â◊. 54–68), "≥¿ãÊã≤Ü«∞<£ („H©.â◊. 69–79) J<Õ"å~°∞.

a. ™ê÷xHõѨ٠UeHõÅ∞. – ™ê÷xHõ ~å[H©Ü«∂Å∞ D q^èŒOQÍ

ã¨O„QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û:

(1)=∞Ǩ ¿ÇÏ~À^Œ∞ ~å[ºO. ™ê=∞O`«∞_≥·<å, "å~°ã¨`«fiOQÍ =∞Ǩ ¿ÇÏ~À^Œ∞ D J~Ú^Œ∞ lÖÏ¡Å#∞ „H©.ѨÓ. 4=~°‰õΩ,1 =∞~°}O=~°‰õΩ UÖÏ_»∞ (2) >ˇ„\Ïs¯ (Government of Four), „H©.ѨÓ. 4–„H©.â◊ 41. ¿ÇÏ~À^Œ∞ ~å[º=Ú `«# =ÚQÆ∞æ~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å =∞^茺

qÉèÏyOѨ|_çOk. JÔ~¯ÖÏ (=∞`«Î~Ú 2:22) Ü«¸^ŒÜ«∞ ã¨=∞~°Ü«ÚÅ#∞ á⁄O^•_»∞. „H©.â◊.6Ö’ J`«_»∞ K«„Hõ=iÎ Ü≥ÚHõ¯ =∞#fl#Å#∞ HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞. J`«x ~å[º=Ú

K«„Hõ=iÎÜ≥ÚHõ¯ QÆ=~°fl~°∞Å „H˜O^Œ LOK«|_çOk, J\˜ì"åiÖ’ á⁄O`«∞"å_≥·# Ñ≤ÖÏ`«∞ P~°="å_»∞. JOuѨ (>ˇ„\Ï~ü¯ J~Ú# ¿ÇÏ~À^Œ∞, =∞`«Î~Ú 14:3) QÆeÅÜ«∞‰õΩ, ÃÑiÜ«∂‰õΩ

"å~°ã¨∞_»Ü«∂º_»∞. Ѷ≤eѨC (Å∂HÍ 3:1) ÉÏëê#∞ lÖÏ¡‰õΩ >ˇ„\Ï~ü¯ JÜ«∂º_»∞. Å∂HÍ 3:1Ö’ <åÅæ= >ˇ„\Ïs¯ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. eâßxÜ«∞ãπ J<Õ"å_»∞ ¿ÇÏ~À^Œ∞ ‰õΩ@∞Oa‰õΩ_Õ.

=∞Ǩ ¿ÇÏ~À^Œ∞Ü≥ÚHõ¯ Éèí∂ÉèÏQÍxH˜ "≥Å∞Ѩ@ Jaex LO_çáÈ~ÚOk. (3) ¿ÇÏ~À^Œ∞ J„yÑ¨Ê I., Ü≥ÚHõ¯ ~å[º=Ú „H©.â◊. 41–44.2 ¿ÇÏ~À^Œ∞ J„yÑ¨Ê (Já⁄.12:1–23)

=∞Ǩ ¿ÇÏ~À^Œ∞ Ü≥ÚHõ¯ =∞#=∞_»∞. K«„Hõ=iÎÜ≥ÿ∞# HÍeQÆ∞Å Ü≥ÚHõ¯ ^ŒÜ«∞=Å# Jaex`À

HõeÑ≤ áêÅã‘Î<å JO`å J`«x UÅ∞|_ç „H˜O^Œ UHõO KÕÜ«∞|_çOk† QÆ#∞Hõ ~å*ˇ·#

™⁄ÖÁ"≥∂#∞ `«~°∞"å`« UÅ∞|_ç KÕã≤# Ü«¸^• ~åAÅO^ŒiHõO>ˇ qâßÅ"≥∞ÿ# Éèí∂ÉèÏQÍxfl

J`«_»∞ UÖÏ_»∞. (4) ~å*ˇ·# J„yÑ¨Ê II., „H©.â◊.44–66. 3 ¿ÇÏ~À^Œ∞ J„yÑ¨Ê =∞~°}˜Oz#ѨC_»∞, „H˘`«Î qÉèí[# KÕÜ«∞|_çOk. ¿ÇÏ~À^Œ∞ J„yÑ¨Ê II. (Já⁄. 26:2), Ѷ≤eѨC, eâßxÜ«∞ãπ J<Õ ~Ú^ŒÌi áê`« >ˇ„\Ï~ü¯ ~Ú`«xH˜ ~Ú=fi|_®¤~Ú. „H©.â◊.70Ö’

Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú <åâ◊#O KÕÜ«∞|_ç Ü«¸^Œ∞Å ~å[ºO JO`«iOKÕ=~°‰õΩ J`«_»∞ P ~å*Ϻxfl

UÖÏ_»∞. =∞~åº^Œ H˘~°ˆH J`«_»∞ ''J„yÑ¨Ê ~å*Ï—— Jx ã¨OÉ’kèOѨ|_®¤_»∞. áêÅã‘Î<åÖ’x

q∞ye# ~å„ëêìÅ∞ QÆ=~°fl~°∞Å „H˜O^Œ LOK«|_®¤~Ú–á⁄Ou Ñ≤ÖÏ`«∞ HÍÅOÖ’ [iy#@∞ì

„H˘`«Î x|O^èŒ#Ö’ JÖÏ Ñ≤Å∞=|_ç#"å~°∞ ¿Ñ¶eH±û, „H©.â◊. 53–60 (Já⁄. 23, 24), ¿Ñ¶ã¨∞Î, „H©.â◊. 60–62 (Já⁄. 24–26).

ã¨∂K«#Å∞ 1„H©ã¨∞Î [##O#∞O_ç HÍÅO ÖˇH˜¯OK«_»=∞<Õk <åÅæ= â◊`å|ÌO#∞O_ç "å_»∞HõÖ’xH˜ =zÛOk. (Dionysius Exiguus) J<Õ ã¨<åºã≤ _Õ@∞#∞ ÖˇH˜¯OK«_»OÖ’ <åÅ∞æ ã¨O=`«û~åÅ∞ `«Ñ¨CQÍ ÖˇH˜¯OKå_»∞. „H©ã¨∞Î [x‡Oz# ã¨O=`«û~°OÖ’¿Ñ

¿ÇÏ~À^Œ∞ Ü≥ÚHõ¯ =∞~°}O ã¨OÉèíqOzÜ«ÚO_»=K«∞Û. 2 ¿ÇÏ~À^Œ∞ J„yÑ¨Ê I áêÅã‘Î<å‰õΩ Dâß#º k‰õΩ¯# L#fl „áêO`åÅ#∞

áêÅã‘Î<å Ü≥ÚHõ¯ ~å[º=ÚQÍ á⁄Ok#ѨC_»∞ ~åA J<Õ a~°∞^Œ∞#∞ á⁄O^•_»∞. „H©.â◊ 39Ö’ `«# ~å*ϺxH˜ QÆeÅÜ«∞

ÃÑiÜ«∂ KÕ~°Û|_®¤~Ú. „H©.â◊.41Ö’ J`«xH˜ Ü«¸^ŒÜ«∞, ã¨=∞~°Ü«ÚÅ∞ ~Ú=fi|_®¤~Ú. Merrill C.Tenney =O\˜

~°K«~Ú`«Å∞ `«# UÅ∞|_ç HÍÖÏxfl „H©.â◊.37–44QÍ QÆ∞iΙêÎ~°∞. New Testament Survey (Grand Rapid, Mich.: Wm. B. Eerdmans Publishing.,Co., 1985); Robert Gundry, A Survey of the New Testament (Grand Rapids, Mich.: Zondervan, 1970); and Robert Gromacki, New Testament Survey (Grand Rapids, Mich.; Baker Book House, 1974) 3„H©.â◊.

ã¨∞"å~°Î K«i`«„

ÖËHõ ÜÕ∞ã¨∞ H©„ã¨∞Î Ü≥ÚHõ¯ =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# QÆ∞i, =∞iÜ«Ú Ñ¨x, H©„.ѨÓ. 5 – H©„.â◊. 301 ѨiK«Ü«∞O

1. „H©ã¨∞Πɡ·aÅ∞ K«i„`«Ö’ „Ѩ^è•# áê„`«^è•i. – ɡ·aÅ∞ w`«Åxfl „H©ã¨∞Î"≥·Ñ¨Ù

UHÍaè=ÚY"≥∞ÿ Ü«ÚO\Ï~Ú. ã¨~°ÊO `«Å#∞ z`«∞Hõ „^˘‰õΩ¯ ''„ã‘Î ã¨O`å#OQÍ—— "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç#"å_»∞#∞ (Pk. 3:15)† Éèí∂Ö’HõOÖ’x ã¨=∞ã¨Î [#=ÚÅ#∞ Pj~°fikOK«∞

J„ÉÏǨ=Ú x|O^èŒ# ''ã¨O`å#=Ú#∞—— (Pk. 12:1–3) PÜ«∞<Õ. J#º^Õ=`å~å^èŒ

#‰õΩ J#∞QÆ∞}=ÚQÍ#∞O_»∞ Ñ≤`«~°∞Å, Ü«¸^Œ∞Å â◊`åÉÏÌÅ∞QÍ H˘#™êy# |Å∞Å∞

`«=∞‰õΩ `å=ÚQÍ QÆOcè~°"≥∞ÿ# „áê=ÚYº`«#∞ HõeyÜ«Ú<åfl~Ú. áêѨ=Ú#∞ QÆ∂iÛ# ™ê~°fi„uHõ"≥∞ÿ# ÉèÏ=<Õ r= |eÖ’ =ºHõÎѨ~°K«|_çOk, ã¨=∂^è•<åxH˜x, Hõ∆=∂Ѩ}‰õΩ#∞

ã¨O|OkèOz# =∂#= ǨÏ$^ŒÜ«∞Ѩ٠Ѩi`åѨHõ~°"≥∞ÿ# qÖÏѨ=Ú ‰õÄ_® JO^Œ∞Ö’<Õ =ºHõÎѨ~°K«|_çOk. J~Ú`Õ ÃÇÏ„c Ü«∂[‰õ`«fi=Ú =∞iÜ«Ú "åi |Å∞Å „áê^è•#º`«

=∂ki`À ‰õÄ_ç# ÉèÏ=##∞ ™ê÷Ñ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. =∞O^ŒH˘_çQÍ #_çz# â◊`åÉÏÌŠѨ^Œ=ÚÖ’ =∂#"åo q"≥∂K«#H˘~°‰õΩ ^Õ=`«fiѨ٠|eH˜ J`«ºkèHõOQÍ Jq K«∂ѨÙ`«∞<Õ L<åfl~Ú: JO>Ë, ''Ö’Hõ áêѨ=Ú#∞ "≥∂ã≤H˘xáÈ=Ù ^Õ=Ùx Q˘éˇ]Ñ≤Å¡—— "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Jq Z‰õΩ¯=QÍ #_çÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú (Ü≥∂Ǩ#∞ 1:29). D q^èŒOQÍ Jã¨OMϺHõ=ÚÅQÆ∞ q^è•<åÅ w`«Å∞ „H©ã¨∞Î t~°ã¨∞ûÃÑ· ˆHO„nHõ$`«OQÍ =zÛ "åÅ`å~Ú. J^Õ q^èŒOQÍ „H˘`«Î x|O^èŒ# "≥#∞Hõ‰õΩ =∞~°e „H©ã¨∞ΉõΩ ™êQÆ∞`å~Ú. =∞#O „H©ã¨∞Î#∞ „ѨHõ\˜™êÎO, „H©ã¨∞Î#O^Œ∞ qâßfiã¨=ÚOK«∞`åO, „H©ã¨∞#∞ XѨCH˘O\ÏO, „H©ã¨∞ÎÖ’xH˜ ÉÏÑ≤Î㨇O á⁄O^Œ∞`åO, „H©ã¨∞ΠѨÙ#~°∞`å÷<åxH˜

*Ï˝Ñ¨HÍ~°÷OQÍ xez# k<å# PÜ«∞# =∞~°}Ïxfl *Ï˝Ñ¨HõO KÕã≤H˘#_®xH˜ „ѨÉèí∞~å„u

Éè’[<åxfl PK«i™êÎO. ɡ·aÅ∞ ѨÙã¨ÎHÍÅxfl\˜x UHõOQÍ |OkèOKÕ `˘QÆ∞~°∞ ^•~°=Ú

„H©ã¨∞Î#O^Œe q"≥∂K«#=Ú.

2. „ѨѨOK« K«i„`«‰õΩ „H©ã¨∞Î `åà◊Ѩ٠K≥qÜ≥ÿ∞Ü«Ú<åfl_»∞. – ÜÕ∞ã¨∞ [##=Ú

W~°∞ã¨∞=O\˜ ã¨OѶ¨∞@#QÍ LOk. PÜ«∞# ~åHõ_»‰õΩ ^≥·qHõ"≥∞ÿ# ã≤^Œúáê@∞ [iyOk

=∞iÜ«Ú ÃÇÏ„c *Ïu Éèí„^ŒÑ¨~°K«|_çOk† JÖˇQÍ˚O_»~°∞ q[Ü«∞=Ú, „w‰õΩ ÉèÏ+¨ qã¨Î~°}†

~À=∂ ™ê„=∂[º=ÚÜ≥ÚHõ¯ Jaè=$kú ^•x K«@ì=ÚÅ∞, ~À_»∞¡, <åQÆiHõ`«† "åi Ѩq„`«

ÖËY#=ÚÅ`À K≥^ŒiÜ«Ú#fl Ü«¸^Œ∞Å∞ ѨÙeÑ≤O_ç=O\˜ „ѨÉèÏ==ÚQÆÅ „w‰õΩ `«`«fiâß„ã¨Î

„ѨÉèÏ==Ú† J#º^Õ=`«ÅÜ«∞O^Œe qâßfi㨠H©∆}`«, `«∂~°∞Ê#∞O_ç Q˘Ñ¨Ê ~åAÖË™êÎ_»<Õ

|Ǩï q™êÎ~°OQÍ "åºÑ≤Oz# Z^Œ∞~°∞ K«∂Ѩ٠J<Õq P ã¨Oã≤^Œú`«Ö’ ÉèÏQÍÅ∞QÍ xez

L<åfl~Ú. „ÔH·ã¨Î=ºO `«# ~°HõÎ<åàÏÅÖ’xH˜ ã¨OѨÓiÎQÍ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕO`«=~°‰õΩ ^•xfl

JOwHõiOKÕ=~°‰õΩ ~À=∂ „ѨÉèí∞`«fi=Ú H˘#™êQÆ_»O JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ [iy# ã¨OÉèí=O

HÍ^Œ∞. ^•x Éèí∂ÉèÏQÍÅ#∞ tkäÖÏÅ`À =ÚOz"Õã≤# J<åQÆi‰õΩʼnõΩ Jk ^•xfl ѨOÑ≤Ok.

J~Ú`Õ Ö’HõO QÆ=∂ºxfl ~°∂ѨÙk^ŒÌQÆÅ |bÜ«∞"≥∞ÿ# [#=ÚÅ∞ "åiH˜ ѨÙ\˜ì#"åˆ~.

3. K«i„`«‰õΩ =¸Å=ÚÅ∞. – <åÅ∞æ z#fl *Ï˝Ñ¨HÍ~å÷Å∞ =∞`«Î~Ú, =∂~°∞¯, Å∂HÍ, Ü≥∂Ǩ#∞ ã¨∞"å~°ÎÅx Ñ≤Å∞=|_»`å~Ú.

Z. =∞`«Î~Ú (ÖËq) ÜÕ∞ã¨∞ t+¨µº_≥·Ü«ÚO_»_®xH˜ J`«_»∞ ã¨∞OHõi ÖËHõ Ѩ#∞fl =ã¨∂Å∞

KÕ¿ã L^ÀºQÍxfl =^ŒÅ∞‰õΩ<åfl_»∞ (=∞`«Î~Ú 9:9† =∂~°∞¯ 2:14). `«~°∞"å`« J`«_»∞

Ѩxfl^ŒÌ~°∞ Já⁄ã¨ÎÅ∞ÅÖ’ XHõ_»∞QÍ JOwHõiOѨ|_®¤_»∞ (=∞`«Î~Ú 10:3). J`«_»∞

„Ѩ`ÕºH˜Oz Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ „"åâß_»∞. (1) áê`« x|O^èŒ# „Ѩ=K«<åÅ#∞ J`«_»∞ J~°"≥·Ü«∞~Ú^Œ∞ ™ê~°∞¡ HÀ\ò KÕâß_»∞. =∞`«Î~Ú XˆH J^蕺ܫ∞OÖ’ K«∂_»∞: 2:5, 6, 15, 17, 23. (2) Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ J`«x Jaè=∂# <å=∞=Ú ''Ѩiâ◊√^Œú Ѩ@ì}=Ú—— (4:5† 24:15† 27:53). „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞#∞ ''^•g^Œ∞ ‰õΩ=∂~°∞_»x—— Zxq∞k ™ê~°∞¡

ã¨OÉ’kèOKå_»∞ (1:20† 9:27† 12:23), =ÔQ·~åÅ∞. a. =∂~°∞¯ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# t+¨µº_»∞HÍ_»∞ QÍx ¿Ñ`«∞~°∞KÕ

=∂~°Û|_ç#"å_»∞ (1 ¿Ñ`«∞~°∞ 5:13), áœÅ∞‰õΩ [`«QÍ Ñ¨xÖ’ L#fl"å_»∞ (Já⁄.

13:5† Já⁄. 12:25`À áÈeÛ K«∂_»∞† 2 u"≥∂u 4:11). Ü«¸^Õ`«~° áê~î°‰õΩʼnõΩ

J`«_»∞ „"åã≤#@∞ì `≥Å∞ã¨∞ÎOk, ZÖÏQÆO>Ë áê`« x|O^èŒ##∞O_ç ˆH=ÅO H˘xfl ™ê~°∞¡ =∂„`«"Õ∞ J`«_»∞ HÀ\ò KÕâß_»∞, Ü«¸^Œ∞Å PKå~åÅÖ’ H˘xflO\˜x =∂„`«"Õ∞ J`«_»∞

„Ѩ™êÎqOKå_»∞ (2:18† 13:3† 14:12).

ã≤. Å∂HÍ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ Ü≥ÚHõ¯ =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# t+¨µº_»∞ HÍ_»∞ (1:1–4). J`«_»∞

XHõ "≥·^Œ∞º_»∞ (H˘Åã‘û. 4:14), =∞iÜ«Ú `˘eQÍ J`«_»∞ áœÅ∞`À [`« „Ѩܫ∂}˜‰õΩ_»∞QÍ

HõxÊ™êÎ_»∞ (Já⁄. 16:10). (=∞iÜ«Ú HÍ~°º„QÆO^äŒOÖ’ ''"Õ∞=Ú—— J<Õ ~Ú`«~° ÖËY#

ÉèÏQÍÅ∞.)

_ç. `˘e J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞ t+¨µºÅÖ’ Ü≥∂Ǩ#∞ XHõ_»∞ (1:35–51). J`«_»∞ Já⁄ã¨ÎÅ∞_»∞QÍ ã‘fiHõiOѨ|_®¤_»∞ (=∞`«Î~Ú 10:2), ''ÜÕ∞ã¨∞ „¿Ñq∞Oz# t+¨µº_»∞—— Jx J`«_»∞ ã¨∂zOѨ|_®¤_»∞ (13:23† 19:26† 20:2). PkÖ’ J`«_»∞ KÕѨÅ∞ Ѩ@∞ì"å_»∞ (Å∂HÍ 5:1–11).

=∞`«Î~Ú, Å∂HÍÅ∞ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ [##=Ú, ÉÏź=Ú#∞ QÆ∂iÛ# ã¨OQÆ`«∞Å∞

`≥eáê~°∞. =∂~°∞¯ ™êflx‰õΩ_≥·# (Ü≥∂Ǩ#∞) ѨiK«~°º`À#∞, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ ÉÏÑ≤Î㨇=Ú

`À#∞ P~°OaèOKå_»∞. `«H˜¯#"å~°∞ =∞$uá⁄Ok# KåÖÏ HÍÅO `«~°∞"å`« „"åã≤#

Ü≥∂Ǩ#∞, ~Ú`«~°∞ezÛ# q=~åÅ#∞ =^Œe, =∂~°∞Ê á⁄Ok# "åix `«# ~°K«#Ö’

KÕ~åÛ_»∞. PÜ«∞# [##=Ú, ÉÏÑ≤Î㨇=Ú, â’^èŒ#, H˘O_»g∞^Œ „Ѩã¨OQÆ=Ú, LѨ=∂<åÅ∞,

~°∂áêO`«~°=Ú, „ѨÉèí∞~å„u Éè’[#=Ú, =∞iÜ«Ú ÔQ`≥û=∞<Õ "Õ^Œ# J<Õ "å\˜x

1An alternate date, from another way of dating, for this Period is B.C. 2-A.D. 33.

(=∞`«Î~Ú 1, 2† Å∂HÍ 1, 2)

1. ^Œ~°≈#=ÚÅ =~°∞ã¨. – ã¨∞"å~°Î K«i„`« <åÅ∞æ ^Œ~°≈#=ÚÅ =~°∞ã¨`À `≥~°∞K«∞ ‰õΩO@∞Ok.

Z. *ˇHõ~庉õΩ Hõey# ^Œ~°≈#O. – xO^•~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# rq`«OQÆÅ =Úã¨e Ü«∂[‰õΩ_»∞

*ˇHõ~åº. ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ `«# ÉÏ^茺`«Å#∞ <≥~°"Õ~°∞Û`«∂ LO_»QÍ, "≥∞ã‘ûÜ«∂ ~åHõ#∞QÆ∂iÛ

^•xÜÕ∞Å∞‰õΩ |Ü«∞Å∞Ѩ~°z# (^•xÜÕ∞Å∞ 9:21–23) QÆ„aÜÕ∞Å#∞ ^Õ=^Œ∂`« J`«xH˜

„Ѩ`«ºHõ∆"≥∞,ÿ `«# ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# Zbã¨Éˇ`«∞ `«#‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞x Hõ#_»O=Å¡ J`«x „áê~°÷#ʼnõΩ

["å|∞ =ã¨∞ÎO^Œx `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. P "åQÍÌ<åxH˜ QÆ∞~°∞`«∞QÍ#∞ =Ú„^ŒQÍ#∞, Jk <≥~°"Õˆ~=~°‰õΩ J`«_»∞ =¸QÆ"å_≥·Ü«ÚO\Ï_»∞.

a. =∞iÜ«∞‰õΩ Hõey# ^Œ~°≈#O. – ^•g^Œ∞ =OâßxH˜ K≥Ok# =∞iÜ«∞ J<Õ XHõ |O^èŒ∞=Ù~åÅ∞ Zbã¨Éˇ`«∞‰õΩ LO_Õk. Ü≥∂¿ãѨ٠J<Õ XHõ Ü«Ú=‰õΩxH˜ „Ѩ^è•#O KÕÜ«∞|_ç<å P"≥∞ Hõ#ºQÍ<Õ LOk. P"≥∞ ‰õÄ_» QÆ~°ƒù=uÜ≥ÿ∞ ‰õΩ=∂~°∞x HõO@∞O^Œ<Õ ã¨O^Õâ◊O`À J^Õ ^Õ=^Œ∂`« ѨOѨ|_®¤_»∞. P"≥∞ Ѩiâ◊√^•ú`«‡ â◊H˜Î=Å# QÆ~°ƒùO ^èŒiOK«∞`«∞O^Œx, `«#‰õΩ ѨÙ@ìÉ’=Ù tâ◊√=Ù ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞_»#|_»`å_»x, =∂#"åoH˜ PÜ«∞# ~°Hõ∆‰õΩ_≥·Ü«ÚO\Ï_»x P ^Œ∂`« q=iOKå_»∞. ã¨O`À+¨O`À á⁄OyáÈ`«∂, QÆeÅÜ«∞Ö’x #[ˆ~`«∞ J#∞ QÆ$ǨÏ=Ú#∞O_ç Ü«¸^ŒÜ«∞Ö’x H˘O_»ã‘=∞Ü«∞O^Œ∞#fl `«# |O^èŒ∞=Ù~åex ^Œi≈OK«_®xH˜ P"≥∞ „Ѩܫ∂}O KÕã≤Ok.

ã≤. Ü≥∂¿ãѨÙ#‰õΩ Hõey# ^Œ~°≈#O. – P"≥∞ uiy #[ˆ~`«∞#‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞ P"≥∞

ã¨O`À+¨=Ú ^Œ∞OY=Ú`À P=iOѨ|_çOk. Ü«¸^Œ∞Å =∞^茺 „Ѩ^è•#=Ú q"åǨÏ=∞O`«

Ѩq„`«"≥∞ÿ#k† P ÉÏO^èŒ"åºxfl g∞i#@∞ì HõxÊOz# =∞iÜ«∞ HõxHõ~°OÖËx =∞~°}ÏxH˜

QÆ∞iÜ«∞ÜÕ∞º Ѩiã≤÷uÖ’ LOk. J~Ú`Õ =¸_»= ^Œ~°≈#O Ü≥∂¿ãѨÙ#∞ =∞ǨÏ`«Î~°"≥∞ÿ#

ã¨OѶ¨∞@#‰õΩ "≥eyOzOk† ^Õ=Ù_»∞ =∞#‰õΩ `À_»∞ Jx J~°÷q∞KÕÛ W=∂‡#∞ÜÕ∞Å#∞ –

„Ѩ=K«# <å=∞=ÚQÆÅ ‰õΩ=∂~°∞x QÆ∂iÛ# "åQÍÌ#O KÕ~°Û|_çOk (=∞`«Î~Ú 1:23†

Ü≥∞+¨Ü«∂ 7:14`À áÈeÛ K«∂_»∞).

2. ÉË`≥¡¿ÇÏ=ÚÖ’ Ѩâ◊√=ÙÅ `˘\˜ì TÜ«∞Å. – `«y# HÍÅOÖ’ Ô~O_»∞ "åQÍÌ<åÅ∞

<≥~°"Õ~°Û|_®¤~Ú. ^≥·qHõ"≥∞ÿ# _≥·Ô~Hõ∆<£ „ѨHÍ~°=Ú *ˇHõ~åº ‰õΩ=∂~°∞_»∞ Ü≥∂Ǩ#∞ Jx

¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì|_®¤_»∞. H˘kÌ <≥ÅÅ `«~°∞"å`«, =∞iÜ«∞ `«# `˘e K«∂Å∞ ‰õΩ=∂~°∞x Hõx, ^Œ~°≈<åxfl J#∞ã¨iOz, ÜÕ∞ã¨∞ – ~°Hõ∆‰õΩ_»x Ñ≤eKå~°∞. WHõ¯_», ~ÚOHõ J<ÕHõ ~Ú`«~°

=∂~åæÖ’¡, J#∞HÀ‰õΩO_»QÆ<Õ =∂#= áê¡#∞¡ ^≥·=ã¨OHõÅÊO`À Je¡Hõ KÕÜ«∞|_®¤~Ú.

"≥∞ã‘ûÜ«∂ Éˡ`≥¡¿ÇÏ=ÚÖ’ [x‡OKåe (g∞HÍ 5:2). =∞iÜ«∞ QÆ$ǨÏO ^Œ∂~°OQÍ#∞#fl

#[ˆ~`«∞Ö’ LOk. ÔH·ã¨~°∞ BQÆã¨∞Î [<åÉèÏ ÖˇHõ¯Å K«@ìO =∞iÜ«∞ Ü≥∂¿ãѨÙÅ#∞ "åi

ã¨fiã¨÷Å"≥∞ÿ# Éˡ`≥¡¿ÇÏ=∞<Õ „QÍ=∂xH˜ #_çÑ≤OzOk. =∂iì<£ Å∂^äŒ~ü `«e¡H˜ [iy#>Ëì, ~ÚO\˜H˜ ^Œ∂~°OQÍ L#flѨC_»∞ „Ѩã¨="Õ^Œ# =∞~å‡Å∞ =∞iÜ«∞#∞ Hõ=Ú‡‰õΩ<åfl~Ú.

㨄`«OÖ’ ã¨÷ÅOÖËHõ áÈ~ÚOk, n#∞Öˇ·Ü«Ú#fl P [O@ Ѩâ◊√=ÙÅ âßÅÖ’ |ã¨#∞

Hõ#∞Q˘<åfl~°∞. JHõ¯_», `«# qâßÅ ™ê„=∂[º ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ BQÆ∞ã¨∞Î q~å=∞OÖËx"å_≥· Ü«ÚO_»QÍ#∞, ¿ÇÏ~À^Œ∞ „H˘`«Î ^Œ∞+π „Ѩ=~°Î#ʼnõΩ ã≤^Œú=∞ø`«∞O_»QÆ#∞, Ö’HõOÖ’x [#∞Å`À „Ѩu XHõ¯_»∞ `«# =∂~åæÅ#∞ J#∞ã¨iOK«∞`«∂ LO_»QÆ#∞, q∞H˜¯e „áê=ÚYº"≥∞ÿ# ã¨OÉèí=O JO^ŒiH˜ ã¨$ǨÏÖË#>Ëì, ^≥·= =∂#=Ù_»∞ [x‡OKå_»∞.

3. Q˘„Ô~Å HÍѨ~°∞ʼnõΩ ^Œ~°≈#=Ú. – Éèí∂Ö’Hõ=Ú `«# ~åA =zÛ# ã¨OQÆu

Z~°∞QÆÖË^Œ∞† HÍx Ѩ~°Ö’Hõ=Ú xâ◊≈|ÌOQÍ LO_»ÖËHõáÈ~ÚOk. ^Õ=^Œ∂`«Å∞ â◊√Éèí =~°Î=∂<åxfl `≥zÛ, ''Éèí∂q∞g∞^Œ ã¨=∂^è•#=Ú—— HõÅ∞QÆ∞#∞ QÍHõx (Å∂HÍ 2:14)

"å~°∞ áê@ áê_®~°∞. Jk ~åAÅHÀ ~å[ ^°~åƒ~°∞ÅHÀ, QÆifi+¨µìÖˇ·# Ü«∂[‰õΩÅHÀ, ÖËHõ

P_»O|~°OQÆŠѨiã¨Ü«ÚºÅHÀ HÍ^Œ∞, HÍx ¿Ñ^ŒiHõѨ٠TǨÏÅ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ# n#∞Öˇ·#

Q˘„Ô~Å HÍѨ~°∞ʼnõΩ qxÑ≤OzOk. Ö’Hõ q"≥∂K«‰õΩxH˜ ѨÓ[ ã¨e¿Ñ ^èŒ#º`« `˘eQÍ

Éèí∂q∞g∞^Œ "åiˆH ^ŒH˜¯Ok. ''PÜ«∞# =∂@Å∞ ã¨O`À+¨O`À q#fl—— (=∂~°∞¯ 12:37)

™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ, "å~°∞ „Ѩux^èŒ∞Å∞QÍ#∞, =ÚO^Œ∞#_çz# "å~°∞QÍ#∞ L<åfl~°∞. J\˜ì"åˆ~ PÜ«∞# t+¨µºÅÖ’ JkèHõ ã¨OMϺ‰õΩÅ∞QÍ L<åfl~°∞.

4. ^Õ"åÅÜ«∞=ÚÖ’x „QÆ∂ѨÙ. – Ü«¸^Œ∞Å PKå~åxfl J#∞ã¨iOz, ã¨∞#flu, <å=∞Hõ~°}O J<Õq Zxq∞^Œ= k<å# =Úyã≤áÈÜ«∂~Ú. #ÅÉèˇ·k<åÅ JO`«OÖ’, P~°∞ "≥∞ÿà◊¡ ^Œ∂~°OÖ’ L#fl Ü≥∂~°∂+¨ÖË=Ú‰õΩ =∞iÜ«∞ J\˜ì ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ JiÊOK«=Åã≤# |Å∞Å#∞ JiÊOK«_®xH˜ =zÛOk (ÖËgÜ«∞. 12). ''^Õ"åÅÜ«∞=Ú#‰õΩ „ѨÉèí∞"≥·Ü«Ú#fl"å_»∞ ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ „Ѩ`«ºHõ∆=∞Ü«∂º_»∞.—— QÆOcè~°"≥∞ÿ# P ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠P=~°}OÖ’ âß„ã≤Î =∞iÜ«Ú Ü«∂[‰õΩx =^ŒÌ#∞O_ç U q^èŒ"≥∞ÿ# QÆ∞iÎOѨÙ#∞ á⁄O^Œ<˘Å¡x "åi ¿Ñ^ŒiHõO qk`«"≥∞ÿÜ«ÚOk (Å∂HÍ 2:24#∞ ÖËgÜ«∞. 12:8`À áÈeÛ K«∂_»∞). J~Ú`Õ, ÉË`≥¡¿ÇÏ=Ú H˘O_»Å „áêO`«OÖ’ ã¨Ç≤Ï`«O ÉèíH˜ÎQÆÅ P`«‡Å∞ ^≥·qHõ"≥∞ÿ# ã¨Oã¨÷ʼnõΩ `≥~°∞=|_ç# "åÔ~·Ü«ÚO_ç, n~°…HÍÅOQÍ HõxÃÑ\˜ì# "≥∞ã‘ûÜ«∂#∞ ã¨O`À+¨O`À QÆ∞iÎOKå~°∞. "åiÖ’ ~Ú^ŒÌ~°∞ =Úã¨e"åÔ~·# ã¨∞"≥∞Ü≥∂#∞, ǨÏ<åflÅ∞ L<åfl~°∞. ÃÇÏ„c [<åOQÍxfl Ѷ¨∞#OQÍ fiÛ kkÌ# „Ѩ=K«# P`«‡‰õΩ#∞, ÜÕ∞ã¨∞#∞ "≥∞ã‘ûÜ«∂QÍ |Ç≤Ï~°OQÆOÖ’ „ѨHõ\˜Oz#

"åiH˜x „Ѩux^èŒ∞Å∞QÍ L<åfl~°∞.

5. *Ï˝#∞Å ã¨O^Œ~°≈#O.– ÉË`≥¡¿ÇÏ=Ú tâ◊√=Ù TÜ«∞ÅK«∞@∞ì KÕiOk W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ

„Ѩ=HõÎÅ „QÍ=∞ã¨∞÷Å P`«‡ÖË HÍ^Œ∞. =~°„Ѩ™ê^Œ=Ú á⁄Ok# |Ǩï ^Œ∂~° x"åã¨∞Å∞

„Ѩ`«ºHõ∆`«`À LÖÏ¡ã¨O á⁄O^•~°∞. „H©ã¨∞Î#∞ ѨÓlOѨ =zÛ#"åi ѨikèÖ’ "å~°∞ J#º [#∞ʼnõΩ „Ѩux^èŒ∞Å∞QÍ xeKå~°∞. ''WkQÀ `«∂~°∞Ê ^Õâ◊Ѩ٠*Ï˝#∞Å∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ

=zÛ – Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ ~åAQÍ Ñ¨Ù\˜ì# "å_≥Hõ¯_»#∞<åfl_»∞? `«∂~°∞Ê k‰õΩ¯# "Õ∞=Ú PÜ«∞#

#Hõ∆„`«=Ú K«∂z, PÜ«∞##∞ ѨÓlOѨ =zÛu=∞x K≥Ñ≤Êi—— (=∞`«Î~Ú 2:1, 2). "åi

¿Ñ~°∞¡, ^ÕâßÅ áê~°OѨ~°ºO, #Hõ∆„`«=Ú#∞ QÆ∂iÛ# "åi TǨÏÅ∞, "åi *Ï˝#=Ú#∞

QÆ∂iÛ# H˘Å`« x+π „ѨÜ≥∂[#"≥∞ÿÜ«ÚO\Ï~Ú.

6. ¿ÇÏ~À^Œ∞ Ü≥ÚHõ¯ âßã¨#O, SQÆ∞ѨÙΉõΩ áÈ=_»O. – |Ǩï "Õ^Œ#Hõ~°"≥∞ÿ# "åºkè`À

¿ÇÏ~À^Œ∞ "ÕQÆOQÍ „‰õΩOyáÈ`«∞<åfl_»∞. J`«_»∞ <≥=∞‡k ÖˉõΩO_» LO_»_®xH˜ „Ѩu q^èŒ"≥∞ÿ#

HÍ~°}=ÚOk. ZO^Œ∞HõO>Ë, J`«x ã≤OǨã¨#O J`«x „‰õÄ~° ^ÕfiëêxH˜ QÆ∞iÜ≥ÿ∞# "åig∞^Œ

P^è•~°Ñ¨_çÜ«ÚOk. =Úã¨∞QÆ∞ "Õã≤‰õΩ#fl ^Õâ◊ „^ÀǨÏ=Ú J`«x ~å[º=∞O`«\˜x JÅ∞=Ú

‰õΩOk. J\˜ì HÍÅOÖ’, JÖÏ\˜ =∞#∞+¨µºxH˜ *Ï˝#∞Å qKå~°} HõuÎáÈ@∞ÖÏ LOk.

HÍx XHõ „ѨHõ¯ ÉèíÜ«∂O^Àà◊#, =∞iÜ≥ÚHõ"≥·Ñ¨Ù ǨÏ`«º KÕ¿ã L^ÕÌâ◊OQÆÅ"å_≥·, "å~°∞ P

tâ◊√=Ù#∞ Hõ#∞Q˘#fl `«~°∞"å`« =~°Î=∂#O `«#‰õΩ `≥=∞‡x *Ï˝#∞ʼnõΩ P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞.

JO^Œ∞‰õΩ#fl ^≥·= ã¨O^ÕâßxH˜ Ö’|_ç#"åÔ~·, =∞~˘Hõ =∂~åæ# "å~°∞ ~ÚO\˜H˜ "≥àÏ¡~°∞.

ÉË`≥¡¿ÇÏ=Ú, ^•x Ѩiã¨~° „áêO`«OÖ’x tâ◊√=ÙÅÃÑ· ¿ÇÏ~À^Œ∞ „‰õÄ~°OQÍ „Ѩ=iÎOKå_»∞.

J~Ú`Õ áêѨ x"å~°}ÔH· `«#∞fl `å#∞ ~Ú+¨ìѨÓ~°fiHõOQÍ |eÜ«∞QÆ∞@‰õΩ ã≤^Œú"≥∞ÿ

ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<Õ =~°‰õΩ UkÜ«Ú PÜ«∞# rq`«OÃÑ· ѨxH˜ ~å^Œ∞. ''J`«_»∞ `«# HõuÎx

QÆ∂\˜Ö’ „QÆ∞KåÛ_»∞ QÍx ѨH˜∆ =∂„`«O ZyiáÈ~ÚOk.—— ^≥·qHõ"≥∞ÿ# #_çÑ≤OѨىõΩ ZÅ¡"Õà◊Å J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ#∞#fl Ü≥∂¿ãѨÙ, ¿ÇÏ~À^Œ∞ JkèHÍ~° Ѩikèx ^•\˜ SQÆ∞ѨÙΉõΩ `«Ñ≤ÊOK«∞H˘x áÈ~Ú<å, Ü«¸^Œ∞Å [<åÉèÏ Z‰õΩ¯=QÍ L#fl „áêO`«OÖ’<Õ tâ◊√=Ù#∞ LOKå_»∞. ¿ÇÏ~À^Œ∞ `«fi~°Ö’<Õ K«xáÈÜ«∂_»∞, J~Ú`Õ JÔ~¯ÖÏÜ«Ú `«# `«O„_ç ã≤OǨã¨<åxH˜x, Ü«¸^ŒÜ«∞Ö’ J`«x áêÅã‘H˜x "å~°ã¨∞_≥·#@∞ì#flO^Œ∞#, Ü≥∂¿ãѨ٠#[ˆ~`«∞Ö’#∞#fl `«# ~ÚO\˜H˜ uiy =KåÛ_»∞.

ã≤^Œúáê@∞ HÍÅ=Ú

(=∞`«Î~Ú 3–4:11† =∂~°∞¯ 1:1–13†

Å∂HÍ 2:40–4:13† Ü≥∂Ǩ#∞ 1:19–28)

I. #[ˆ~`«∞#O^Œ∞ xâ◊≈|Ì ã¨=O`«û~åÅ∞. =ÚÃѶ· ã¨=O`«û~åÅ=~°‰õΩ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ QÆ$ǨÏO #[ˆ~`«∞Ö’<Õ. Ü«¸^ŒÜ«∞, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’x <åQÆi‰õΩÖˇ·# Ü«¸^Œ∞Å=Å# P „QÍ=∞=Ú `«$}©HõiOѨ|_çOk. QÆ∞iÎOѨÙÖËx P ã¨÷ÅO#∞O_ç PÜ«∞#Ü«Ú PÜ«∞# t+¨µºÅ∞#∞ =zÛÜ«Ú#fl HÍ~°}Ï#, `«$}©HÍ~° ÉèÏ=O`À #[ˆ~Ü«ÚÅ∞ Jx Ñ≤Å∞=|_®¤~°∞. 1. ã¨∞"å~°ÎÅÜ≥ÚHõ¯ =â◊=ÚÖ’#∞#flq. – `«# TÜ«∞Å K«∞@∞ì ‰õÄ_çÜ«Ú#fl ^èŒ<åxH˜

"Õ~°∞QÍ ÖËHõ aè#flOQÍ, PÜ«∞# ѨiK«~°º, PÜ«∞# ã≤Å∞= D =ÚÃѶ· ã¨O=`«û~åÅ∞ xâ◊≈|ÌOQÍ L<åfl~Ú. ^≥·= „¿Ñˆ~Ѩ} ÖËx"å~°∞ rq`« K«i„`«#∞ D q^èŒOQÍ „"åÜ«∞~°∞. Ѩã≤`«#Ѩ٠ã¨OѶ¨∞@#ÅÖ’#∞, zyiã¨∞Î#fl „ѨuÉèÏâße, ÉÏź k<åÖ’¡#∞ Z‰õΩ¯= HÍÅO

QÆ_»∞ѨÙ`«∂ LO\Ï~°∞. ^≥·= „¿Ñˆ~Ñ≤`«∞Å∞HÍx (apocryphal) ã¨∞"å~°Î ~°K«~Ú`«Å∞ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ Ü≥ÚHõ¯ P~°OÉèí ã¨O=`«û~åÅÖ’ DÖÏ\˜ `«`åfixfl Hõ#∞Ѩ~°Kå~°∞. ÉèíÜ«∞ ã¨∂K«Hõ=Ú Å`À#∞, `˘e Ѷ¨Å=ÚÖˇ·Ü«Ú#fl J^Œ∞ƒù`«=ÚÅ`À#∞ PÜ«∞#∞fl Q“~°qOKåÅx, Ѷ¨∞#Ѩ~°KåÅ<Õ L^ÕÌtOѨ|_ç<å x[OQÍ PÜ«∞##∞ J==∂#Ѩ~°K«_»"Õ∞ [iyOk. ã¨∞"å~°Î ~°K«#Å∞ ǨÏ^Œ∞ÌÖ’¡ LO_»_»OÖ’ "å\˜ ã¨O^Õâ◊O "åã¨Î="≥∞ÿÜ«ÚO^ŒxÜ«Ú, "å\˜ ~°K«~Ú`«Å∞ ^≥·= „¿Ñˆ~Ñ≤`«∞Å#fl^•xH˜ ~°∞A"≥·Ü«ÚOk.

2. q^Œº‰õΩ ã¨O|OkèOz# „ѨÉèÏ"åÅ∞. – „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ ™È=∞i`«#OÖ’QÍx, Ѩi*Ï˝# ÖËq∞Ö’QÍx Zky#"å_»∞ HÍ_»∞. PÜ«∞# =„_»OQÆѨ٠Ѩx KÕâß~°∞, =„_»Oy ‰õΩ=∂~°∞_»#|_®¤~°∞ (=∞`«Î~Ú 13:55† =∂~°∞¯ 6:3). „Ѩu Ü«¸^Œ∞_»∞ U^À Ü≥ÚHõ =$uÎ <Õ~°∞ÛHÀ=Åã≤Ü«ÚOk. „QÍg∞}∞Å∞ „"åÜ«∞#∞, K«^Œ=#∞ <Õ~°∞ÛH˘#fl"åÔ~·Ü«ÚO\Ï~°∞.

PÜ«∞# q^•ºÉèϺ™êxflQÆ∂iÛ Ü≥∂Ǩ#∞ 7:15Ö’ K≥ѨÊ|_ç# ã¨OQÆu: PÜ«∞# ~°cƒÅ

`«sÊù^Œ∞ áê~î°âßÅÖ’¡ K«^Œ=ÖË^Œ<Õ^Õ† =∞#O J<Õ q^èŒOQÍ PÜ«∞# HÍÖËl q^•ºi÷ HÍ_»∞.

`«# =∂`«$ ÉèÏ+¨Ü≥ÿ∞# J~åq∞, Pk ÖËY<åÅ ÉèÏ+¨Ü≥ÿ∞# ÃÇÏ„c† ™êÇ≤Ï`«ºÑ¨Ù ÉèÏ+¨Ü≥ÿ∞#

„w‰õΩ J<Õ =¸_»∞ ÉèÏ+¨Å`À PÜ«∞#‰õΩ ѨiK«Ü«∞O ÖË^Œ#_»O ã¨iHÍHõáÈ=K«∞Û. ÖËY#=ÚÅ

ã¨OѨÓ~°‚ „Ѩu HõeyÜ«ÚO_»ÖË#O`« ¿Ñ^Œ"å_»∞QÍ L<åfl, „QÍ=∞Ѩ٠ã¨=∂[ =∞Ok~°O

^•xfl PÜ«∞#‰õΩ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LOzÜ«ÚO_»=K«∞Û. =_»¡"åx QÆ$ǨÏOÖ’<Õ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ#

ÉèÏQÍÅ∞ ™⁄O`«QÍ LO_Õ J=HÍâ◊O ‰õÄ_® LOk.

3. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ PÜ«∞# ã¨O^Œi≈OK«_»O. – XHõ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# q^•º q^è•#O

Å∂HÍ 2:46–51Ö’ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. PÜ«∞# `«e¡^ŒO„_»∞Å#|_ç#"å~°∞ „Ѩu Ѩ™ê¯

ѨO_»∞QƉõΩ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú "Õàı¡"å~°∞. ÃÇÏK«∞ÛQÍ K«i„`«‰õΩ ã¨O|O^èŒ=Ú#fl ^Õâ◊OQÆ∞O_®

"å~°∞ Z#Éèˇ· "≥∞ÿà◊√¡ „Ѩܫ∂}O KÕ¿ã"å~°∞. `«# „Ѩ[ÅKÕ „Ѩ^è•# #QÆ~°OQÍ Ü≥∂~°∂+¨ÖË=Ú

„¿Ñq∞OѨ|_ç#@∞ì =∞i U „Ѩ^è•# #QÆ~°O „¿Ñq∞OѨ|_»ÖË^Œ∞. ^•^•Ñ¨Ù ~Ú~°"≥· ^ÕâßÅ#∞O_ç, Jxfl ÉèÏ+¨Å∞ =∂\Ï¡_Õ Ü«∂„u‰õΩÅ∞, g^èŒ∞Ö’¡ H˜H˜¯iã≤ xÅ|_ç, ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ =¸y

Ü«ÚO\Ï~°∞. `≥e"≥·#, JHõ¯~°QÆÅ ÖËHõ =∞#óѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ# ÉÏÅ∞xH˜ J^Õ q^•ºÉèϺã¨OQÍ

LO@∞Ok. D =ÚÃѶ·Ê ã¨O=`«û~åÅ Jã¨Ê+¨ì`« J<Õ =Úã¨∞QÆ∞ XHõ¯™êˆ~ fÜ«∞|_çOk.

Ü«¸^Œ∞Å ÉÏÅ∞xH˜ Ѩ<≥flO_ÕO_»¡ „áêÜ«∞O, =∞Å∞Ѩ٠uiˆQ aO^Œ∞=ÙQÍ LO@∞Ok.

Ѩ<≥flO_Õ_»¡Ñ¨C_»∞ XHõ =$uÎ <Õ~°∞ÛH˘#_®xH˜ P~°OaèOKå_»∞† ''Zky#"å_»x—— =∞#O

JO\ÏO† `«# `«O„_çKÕ ~ÚHõ#∞ U=∂„`«O J=∞‡|_»_®xH˜ gÅ∞ÖËx =Ü«∞ã¨∞û† Z_»=∞

KÕuH˜x, Hõ#∞flÅ #_»∞=∞#∞ ^èŒ~°‡âßGѨ٠q^èŒ∞Å#∞ ÉÏã≤Hõ=ÚÅ=Öˇ Hõ@∞ì‰õΩ#fl"å_≥·, ''^èŒ~°‡âßGѨ٠‰õΩ=∂~°∞_»∞QÍ—— Ñ≤Å∞=|_»`å_»∞. q=∞~°≈<å |∞kúQÆÅ D =Ü«∞ã¨∞ûÖ’

„ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ `«# `˘e „Ѩܫ∂}Ïxfl Ü≥∂~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ KÕã≤#@∞ì<åfl~°∞. PÜ«∞# "åi`À ÖËHõáÈ~Ú#ѨC_»∞ <≥à◊"≥·#"å~°∞ XHõ~ÀA „Ѩܫ∂}=∞O`« ^Œ∂~°O ~ÚO\˜ =ÚYO

ÃÑ\Ïì~°∞. uiy =zÛ, XHõ k#=∞O`å PÜ«∞# `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ P`«∞~°`«QÍ "≥^ŒH˜#@∞ì<åfl~°∞. Hõ_»‰õΩ PÜ«∞#∞fl Hõ#∞Q˘<åfl~°∞, gkè Ñ≤Å¡Å`À HÍ^Œ∞† ã¨÷ÖÏÅ∞ K«∂_»_»OÖ’ HÍ^Œ∞, HÍx ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’, ^èŒ~°‡âßG „áêg}∞ºÅ =∞^茺#∞, "åi =∂@Å∞ qO@∂, "åix „Ѩâ◊flÅ#_»∞QÆ∞`«∞#fl@∞ì HõxÊOKå_»∞. ''g∞ˆ~Å ##∞fl "≥^Œ‰õΩK«∞O\˜i? <Õ#∞ <å `«O„_ç Ѩ#∞Åg∞^Œ #∞O_»=Öˇ#x g∞Ô~~°∞QÆ~å?—— (Å∂HÍ 2:49) Jx PÜ«∞# ѨeH˜#@∞ì iHÍ~°∞¤ KÕÜ«∞|_ç# `˘e =∂@Öˇ·Ü«Ú<åfl~Ú. `«# rq`«=∞O`«\˜H˜ J"Õ H©ÅHõ"≥∞ÿ# =∂@Öˇ·Ü«Ú<åfl~Ú.

`«# ^≥·qHõ"≥∞ÿ# ã¨fiÉèÏ"åxfl, =ºH˜Î`åfixfl PÜ«∞# ZѨC_»∞, ZÖÏ QÆ∞iÎOKå_»#fl ã¨OQÆux =∞#O J_»QƉõΩO_» LO_»ÖËO. `«\ÏÅ∞# PÜ«∞#‰õΩ P `«ÅOѨ٠HõeyO^•, ÖËHõ ™ê^è•~°}"≥∞ÿ# a_»¤Ö’ ZkˆQH˘Åk „Hõ"Õ∞}Ï =ºH˜Î`«fiѨ٠Z~°∞Hõ [iyO^•? `«# [## ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ [iy# qO`«Å#∞ QÆ∂iÛ ~ÚO\˜ "å`å=~°}OÖ’ =∂\Ï¡_»∞‰õΩ<Õ

@ѨC_»∞ HõeyO^• ÖËHõ `«#Ö’ `«#ˆH Jk HõeyO^•? DÖÏ\˜ „Ѩâ◊flÅ∞ =∞# Ö’`«∞HõO>ˇ#∞, |Ü«∞Å∞Ѩ~°K«|_ç# ^•xHõO>ˇ#∞ =∞#Å#∞ fã≤H˘xáÈ`å~Ú. UkÜ≥∞ÖÏQÆ∞<åfl, Ѩ<≥flO_ÕO_»¡

„áêÜ«∞OÖ’ =∂„`«O `«# ^≥·qHõ"≥∞ÿ# `«O„_çx QÆ∂iÛ Ñ¨Ó~°‚OQÍ QÆ∞Ô~Îiy# q+¨Ü«∞O

ã¨Ê+¨ìOQÍ LOk.

4. xâ◊≈|Ì ã¨O=`«û~åÅ áê~îåÅ∞. – |Ç≤Ï~°OQÆ q^è•#OÖ’ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ `«# `«O„_ç Ѩ#∞Åg∞^Œ L#flk =¸_ÕO_»¡ HÍÅOáê@∞ =∂„`«"Õ∞† J~Ú<å, [# ã¨=¸Ç¨ʼnõΩ

É’kèOz#ѨC_»∞QÍx, ÖË^• =∞# áêѨ=ÚÅ H˘~°‰õΩ =∞~°}˜Oz#ѨC_»∞QÍx, PÜ«∞# ZÖÏQÆ∞ `«O„_ç z`åÎxfl <≥~°"Õ~åÛ~À, JÖψQ P xâ◊≈|Ì ã¨O=`«û~åÅÖ’ ‰õÄ_® [iyOKå~°∞.

`å<Õ"≥∞ÿÜ«Ú<åfl_À J<Õ^•xfl |\˜ì „ѨÉèí∞=Ù KÕã≤#k H˘Å=|_çOk† =ÚÃѶ· UO_»¡

Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅÖ’ `å<Õq∞QÍ ~°∂á⁄O^•~À J^Õ `å<≥·Ü«Ú<åfl_»∞. PÜ«∞# ''*Ï˝#=∞O^Œ∞#∞ =Ü«∞ã¨∞û#O^Œ∞#∞, ^Õ=Ùx ^ŒÜ«∞Ü«∞O^Œ∞#∞, =∞#∞+¨µºÅ ^ŒÜ«∞Ü«∞O^Œ∞#∞ =iúÅ∞¡K«∞O_≥#∞—— (Å∂HÍ

2:52). Ö’HÍxH˜ HÍ=Åã≤# J`«º=ã¨~°`« jÅO† JÖÏ\˜ ѨÙ~°∞+¨`åfixH˜ ã≤^ŒúѨ_»_»OÖ’ #[ˆ~Ü«Ú_≥·# ÜÕ∞ã¨∞ =∞~°∞QÆ∞QÍ L#fl ã¨O=`«û~åÅÖ’ UkÜ«Ú =º~°÷O KÕÜ«∞|_»ÖË^Œ∞.

II. ™êflx‰õΩx ѨiK«~°º.

1. „Ѩ=K«# Lr˚=O. – |Ç≤Ï~°OQÆѨ٠„Ѩ=K«#O =zÛ ~°=∂~°q∞ <åÅ∞æ â◊`åÉÏÌÅ∞ QÆuOz áÈÜ«∂~Ú. Ü≥∞+¨Ü«∂=Öˇ (40:3), ÃÇÏ„cÜ«ÚÅ∞ z=i „Ѩ=HõÎ "≥∞ã‘ûÜ«∂‰õΩ =ÚO^Œ∞ =KÕÛ"åx QÆ∂iÛ „Ѩ=zOKå_»∞ (=∞ÖÏH© 4:5, 6), „ѨHõ\˜OѨ|_»_»OÖ’#∞, uiy J`«x [#‡Ö’#∞ Ü≥∂Ǩ#∞ P =ÚO^Œ∞QÍ =KÕÛ"å_çQÍ ã¨∂zOѨ|_®¤_»∞. J`«x [##=Ú, ã¨∞#flu J<Õ q=~åÅ∞ [iy# Ñ≤=∞‡@, `å#∞ =ÚÃѶ· ã¨O=`«û~åÅÖ’ [iyOz#k Ü«∂=`«∞Î XˆH =K«#OÖ’ ã¨∂zOѨ|_çOk (Å∂HÍ 1:80). `«# [#‡#∞O_ç

J`«_»∞ <år~°∞ KÕÜ«∞|_ç#"å_≥·1 LO_®e (Å∂HÍ 1:15† ã¨OMϺ 6:1–5 áÈeÛ K«∂_»∞)† J`«_»∞ J~°}º=ÚÖ’ „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ#ѨC_»∞ ÃÇÏ„c „Ѩ=HõÎÜ≥ÚHõ¯ =Ú`«Hõ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ#∞ ^èŒiOKå_»∞.

J`«x n~°…HÍÅѨ٠XO@i`«#O ^ÕǨÏtHõ∆ q+¨Ü«∞OÖ’#∞, P<å\˜ [#∞Å áêáêÅ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ# ѨÓ~°‚ ^蕺#=Ú`À#∞, "≥∞ã‘ûÜ«∂ PÜ«∞# ~å[º=Ú ^Œ~°≈#=ÚÅ`À#∞ QÆ_çÑ≤#@∞ìOk. J`«_»∞ Ѩ@ì}ÏÅ#∞ Z#∞flHÀÖË^Œ∞, HÍx J~°}ºOÖ’#∞, Ü≥Ú~åÌ#∞ „áêO`«OÖ’ JÅÊ ã¨OMϺ‰õΩÅ∞ ã≤÷~°Ñ¨_ç# ÉèÏQÍÖ’¡#∞ „Ѩã¨OyOKå_»∞. 2. `«# ѨiK«~°º „ѨÉèÏ=O. – UÉèˇ· UO_»¡ ѨiK«~°ºÅ<ÕHõ=ÚÅHõO>ˇ#∞ `«# Ô~O_ÕO_»¡ ѨiK«~°ºÖ’ J`«_»∞ Z‰õΩ¯=QÍ ™êkèOK«QÆeQÍ_»∞. J`«_»∞ ''U J^Œ∞ƒù`«=¸ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞——

(Ü≥∂Ǩ#∞ 10:41), HÍx ã¨`«fi~°=ÚÖ’ ^Õâ◊=∞O`å `«# HÍà◊¡=^ŒÌ‰õΩ =zÛOk. ˆH=ÅO

"≥Ú~°@∞QÍ LO_Õ „QÍg∞} „Ѩ[Å∞ =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞† D Ô~O_»= UbÜ«∂ Ü≥ÚHõ¯ (ã¨O^Õâßxfl) q#_®xH˜ „Ѩ^è•# #QÆ~°O#∞O_ç âß„ã¨∞ÎÅ∞ Ѩiã¨Ü«ÚºÅ∞ ã¨Ç¨ `«# Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~°∞. `«=∞ P`«‡Å‰õΩ =~°Î=∂#O ~ÚKÕÛ XHõ =∞x+≤ JHõ¯_» L#fl@∞ì Hõhã¨O [#∞Å∞ ÉèÏqOKå~°∞. P<å\˜ É’^茉õΩÅ=Öˇ J`«_»∞ <å}ˇ=ÚÅ =Ú„^Œ}, Z<≥·ãπ, H˘ºq∞<£ J<Õ "≥ÚHõ¯Å q+¨Ü«∞OÖ’#∞, `«=∞ ~°Hõ∆ ˆ~YÅ#∞ qâßÅѨ~°K«_»OÖ’#∞, ã¨Éσ`«∞ k#Ѩ٠„Ѩܫ∂}O =ÔQ·~å q+¨Ü«∂Ö’¡ J`«_»∞ *’HõºO ѨÙK«∞ÛHÀÖË^Œ∞. =º~°÷"≥∞ÿ# ^•x#∞O_ç "åã¨Î"åxfl J#∞ã¨iOKÕÖÏ [#∞ʼnõΩ Ñ≤Å∞ѨÙx=fi_»"Õ∞ J`«x ѨxÖ’ ÉèÏQÆ"≥∞ÿÜ«ÚOk. ~å}∞="åi

Ü≥ÚHõ¯ ^Ò~°˚<åºxfl, ã¨∞OHõ~°∞Å∞ H˘Å¡Q˘@ì_®xfl, Ѩiã¨Ü«ÚºÅÜ≥ÚHõ¯ "Õ+¨^è•~°}#∞, JO^Œi

™êfi~°÷Ѩ~°`åfixfl J`«_»∞ YO_çOKå_»∞ (Å∂HÍ 3:10–14).

3. ~å[ºO ã¨g∞ѨOQÍ LOk. – Ü≥∂Ǩ#∞ Ü≥ÚHõ¯ ѨiK«~°º ^•xHõ^Õ =Úyã≤áÈÖË^Œ∞. Jk ã≤^Œúáê@∞‰õΩ ã¨O|OkèOzOk. ''Ѩ~°Ö’Hõ~å[º=Ú ã¨g∞Ñ≤Oz#k, =∂~°∞=∞#ã¨∞û

á⁄O^Œ∞_ç—— (=∞`«Î~Ú 3:2† 4:17† =∂~°∞¯ 1:14a, 15Å#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞) J<Õk ^•x ÉèÏ~°"≥∞ÿÜ«ÚOk. `å#∞ „H©ã¨∞Î#∞HÍ#x, =ÚO^Œ∞QÍ Ñ¨OѨ|_ç# XHõx â◊|Ì"Õ∞#x J`«_»∞

K≥ѨC‰õΩ<åfl_»∞ (Ü≥∂Ǩ#∞ 1:19–23). ''=∂~°∞=∞#ã¨∞û—— q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ''áêѨHõ∆=∂Ѩ}——

xq∞`«Î=Ú ÉÏÑ≤Î㨇=∞<Õ ã¨O^Õâßxfl J`«_»∞ <˘H˜¯ K≥áêÊ_»∞† J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’, ''~åÉ’ÜÕ∞"åxÜ«∞O^Œ∞,—— Ѩiâ◊√^•ú`«‡Ö’ ÉÏÑ≤Î㨇q∞K«∞Û "åxÜ«∞O^Œ∞ qâ◊fiã≤OK«∞#@∞¡ [#∞ʼnõΩ Ñ≤Å∞ѨÙxKåÛ_»∞ (=∂~°∞¯ 1:7, 8† Já⁄. 19:4`À áÈeÛ K«∂_»∞). x„^•=ã¨ÎÖ’ L#fl ([<åxfl) ^Õâßxfl "Õ∞ÖÁ¯eÑ≤, ^•x =∞#™êûH˜∆x ˆ~Ñ≤, "≥∞ã‘ûÜ«∂#∞ QÆ∂iÛ ^•x Pâß*’ºux "≥eyOѨ*Ëã≤, Jk "≥Ú^Œ@ `«#Ü«∞O^Œ∞ ˆHO„nHõ$`«"≥∞ÿÜ«ÚO_»QÍ, ^•xx

ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞"≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞o¡Oz#^Õ – `«# ‰õΩ¡Ñ¨ÎHÍŠѨiK«~°º. 4.(„ѨÉèí∞"≥·#) ÜÕ∞ã¨∞ ÉÏÑ≤Î㨇O. – ÜÕ∞ã¨∞ ÉÏÑ≤Î㨇O`À tY~å„QÆO =zÛOk.

áêѨÉèíi`«∞Öˇ·# QÆ∞OѨÙÅ`Àáê@∞, XHõ~ÀA áêѨ~°Ç≤Ï`«∞_≥·# =∞iÜ«∞ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ =KåÛ~°∞. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ "åÔ~ѨC_≥·<å Hõeã≤H˘<åfl~À ÖË^À =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. "≥∞ã‘ûÜ«∂QÍ

Ü≥∂Ǩ#∞ PÜ«∞##∞ ~ÚOHÍ ZiyÜ«ÚO_»ÖË^Œ#_»O xâ◊ÛÜ«∞O (Ü≥∂Ǩ#∞ 1:31–34). Ѩiã¨Ü«ÚºÅ#∞, ~åA#∞ ã¨Ç≤Ï`«O Z^Œ∞~˘¯#QÆÅ ã≤OǨÏOÖÏ\˜ „Ѩ=HõÎ, ÜÕ∞ã¨∞ Ü≥ÚHõ¯ ™ê\˜ÖËx =∂#=`«fiO =ÚO^Œ∞ ѨÓ~°‚ q#Ü«∞O`À =OyáÈÜ«∂_»∞: ''<Õ#∞ h KÕ`« ÉÏÑ≤Î㨇=Ú á⁄O^Œ=Åã≤#"å_»<≥·Ü«ÚO_»QÍ h=Ù <å Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ =K«∞ÛK«∞<åfl"å?——

(=∞`«Î~Ú 3:14) JO@∂ PÜ«∞##∞ x"åiOѨ EKå_»∞. ÜÕ∞ã¨∞ Ü≥ÚHõ¯ ÉÏÑ≤Î㨇O

=∞#=Öˇ ''=∂~°∞=∞#ã¨∞û q+¨Ü«∞"≥∞ÿ#^À,—— ''áêѨHõ∆=∂Ѩ}H˘~°ÔH·#^À—— HÍ^Œ∞. J~Ú<å J@∞ „ѨÉèí∞=Ù#‰õΩ#∞, ~Ú@∞ Ü≥∂Ǩ#∞‰õΩ#∞ Jk J`«ºO`« „áê=ÚYº"≥∞ÿ#^≥·Ü«ÚOk.

Ü≥∂Ǩ#∞‰õΩ `≥~°∞=|_ç# PHÍâ◊=Ú, ky=zÛ# P`«‡, ^≥·qHõ ã¨fi~°=Ú, ''DÜ«∞# <å „Ñ≤Ü«∞‰õΩ=∂~°∞_»∞—— (=∞`«Î~Ú 3:17) Jx =zÛOk. – PÜ«∞# "≥∞ã‘ûÜ«∂ J<Õ ã¨O^ÕǨxfl

áÈQ˘\˜ìOk, PÜ«∞# Ü≥∞^Œ∞@ J`«_»∞ `«QÍæe J<Õk „QÆÇ≤ÏOѨ٠J~ÚºOk. =∞#‰õΩ=Öˇ

„ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞‰õΩ rq`«OÖ’ =∞OzQÍ<À, K≥_»∞QÍ<À =∂i# ã≤÷ux ÉÏÑ≤Î㨇OÖ’ QÆ∞~°∞Î

ÃÑ@ì|_çOk, P`«‡ „Ѩ™êkOѨ|_çOk† ^≥·qHõ"≥∞ÿ# PÜ«∞# ‰õΩ=∂~°`«fiO JOwHõiOѨ |_çOk. ''hà◊¡Ö’ =ÚOK«|_»_®xH˜ =ÚO^Œ∞ Ѩiâ◊√^Œ∞ú_»∞ Ѩq„`«∞_»∞QÆ#∞Hõ, PÜ«∞# ÃÑ·H˜ ÖËѨ|_ç#ѨC_»∞ JkèHõ =∞Ç≤Ï=∞`À‰õÄ_ç# =ÚY=Ú`À PÜ«∞# ÖËzÜ«ÚO_»=K«∞Û. PÜ«∞# QÆ`« rq`«O =ÚyOK«|_çOk† „H˘`«Î Ü«ÚQÆO P~°OaèOK«|_çOk. #∂`«# rq`«OÖ’ „Ѩ"ÕtOK«_®xH˜ Jk x["≥∞ÿ# Hõ∆}"≥∞ÿÜ«ÚO_ç LO_»=K«∞Û. Ü≥Ú~åÌ#∞ #kÖ’ QÆ`« ã¨O=`«û~åÅ∞ áêuÃÑ@ì|_®¤~Ú. =∞#∞+¨º ‰õΩ=∂~°∞_≥·# ÜÕ∞ã¨∞QÍ PÜ«∞# P hà◊¡Ö’ „Ѩ"ÕtOKå~°∞, ^Õ=Ùx „H©ã¨∞ÎQÍ PÜ«∞# hà◊¡Ö’#∞O_ç ÖËKå_»∞.——2

5. â’^èŒ#. – `«# Q˘Ñ¨Ê ѨiK«~°º J<Õ X_»∞¤# „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ xezÜ«Ú<åfl~°∞.

=ÚÃѶ· ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ L#fl PÜ«∞# =∂#= ã¨fiÉèÏ=O QÆ∞O_® ^Õ=Ùx ™ê^èŒ#OQÍ

LO_»_®xH˜ PÜ«∞# ѨÓ~°‚OQÍ ÃÑkQÍ~°∞. PÜ«∞# áê¡#∞¡ ‰õÄ_® JÖψQ ѨiѨHõfi=∞Ü«∂º~Ú.

JO`«=~°‰õΩ "å\˜x H˘#™êyOK«_®xH˜ PÜ«∞#‰õΩ ^è≥·~°ºO LO@∞O^•? â’^èŒ# J<Õk

JÖÏ\˜ „Ѩâ◊fl‰õΩ ["å|∞ ~Ú=fi=Åã≤Ü«ÚOk. Ü«¸^Œ∞Å∞ HõxÃÑ@∞ì`«∞#fl Pâ◊Û~°º HÍ~åºÅ#∞ [iyOKÕ ~å[H©Ü«∞ "≥∞ã‘ûÜ«∂Ö’ nx =¸ÅO HõxÊã¨∞ÎOk. „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞#∞ â’^茉õΩ_»∞

("≥Å∞Ѩ@#∞O_ç) |Ç≤Ï~°OQÆ"≥∞ÿ# ~°∂ѨOÖ’ =KåÛ_® ÖËHõ JO`«~°OQÆOÖ’x áêѨѨÙ

ã¨ÅǨÅ`À `«~°K«∞QÍ q[Ü«∞=O`«OQÍ =∞#ÃÑ· Ѩ_ç#@∞ì, "å_»∞ PÜ«∞#ÃÑ· Ѩ_®¤_®?

Jk =∞#"≥∞#fl_»∞ `≥eã≤HÀÖËO. =¸_»∞ ~°∂áêÅ∞QÍ â’^èŒ#Å∞ =KåÛÜ«∞x =∂„`«O

KÕÜ«Ú@ˆHQÍx, ѨiK«~°º KÕ~ÚOK«∞H˘#_®xH˜—— (=∞`«Î~Ú 20:28† =∂~°∞¯ 10:45), „ѨÉèí∞=Ù Pã¨H˜Îx ™êfi~°÷Ѩ~°"≥∞ÿ# HÀÔ~¯Å#∞ <≥~°"Õ~°∞ÛH˘#_®xH˜ PÜ«∞# LѨÜ≥∂yOK«∞H˘#_®xH˜ ã≤^ŒúѨ_»ÖË^Œ∞.

a. ^Õ=ÙxÜ«∞O^Œe PÜ«∞# #q∞‡Hõ ^•fi~å. – U^À Ü≥ÚHõ ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠tY~°=Ú#∞O_ç ''„H˜OkH˜ ^Œ∞=Ú‰õΩ=Ú—— (=∞`«Î~Ú 4:6† Å∂HÍ 4:9). ^Õ=Ùx Éèí„^Œ`«Ü«∞O^Œ∞ JѨ#q∞‡HõÖËx "å~°∞ [#ã¨=¸Ç¨xfl Pâ◊Û~°ºK«H˜`«∞Å#∞QÍ KÕÜ«∞_®xH˜ PÜ«∞# Éèí„^Œ`«#∞ ~°∞A=Ù KÕã≤HÀ~°∞.

ã≤. UÅ∞|_çH˘~°ÔH·# PÜ«∞# áê¡#∞Å^•fi~å. – ÜÕ∞¿ã "≥∞ã‘ûÜ«∂. PÜ«∞# Éèí∂Ö’HÍ #flO`«\˜x UÖÏe. ''™êyÅѨ_ç <å‰õΩ „"≥Ú‰õΩ¯=Ú—— (=∞`«Î~Ú 4:9† =∞`«Î~Ú 4:7#∞

‰õÄ_® K«∂_»∞). P`«‡ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# =∂~åæÅ ^•fi~å <≥=∞‡kQÍ q[Ü«∞O ™êkèOK«_®xH˜

PQƉõΩ. =∂O㨠ܫÚHõÎ"≥∞ÿ# PÜ«Ú^è•Å#∞ qxÜ≥∂yOK«∞HÀ. h [#∞Å Éèí∂ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#

Pâ◊ʼnõΩ J#∞‰õÄÅOQÍ LO_»∞. h=Ù ™êkèOK«ÖËx ã≤OǨã¨<åÅ∞ Uq∞ LO\Ï~Ú? D

â’^èŒ#ˆH =∞ǨÏ"≥∞\ò Ö’|_»_»O [iyOk – J`«_»∞ HõuÎ ^Œ∂ã≤#ѨC_»∞, ã¨OѶ¨∞ |Å „ѨÜ≥∂QÍxH˜ uiy#ѨC_»∞ `å#∞ Ö’|_ç# â’^èŒ# J^Õ. („ѨÉèí∞"≥·#) ÜÕ∞ã¨∞ q[Ü«∞O ™êkèOKå~°∞. ''â’^茉õΩ_»∞ PÜ«∞##∞ H˘O`« HÍÅO q_çzáÈÜ«∂_»∞—— (Å∂HÍ 4:13† =∞`«Î~Ú 4:11#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞). Jã¨∂Ü«∞`À ‰õÄ_ç# âß„ã¨∞ÎÅ<Õ =º‰õΩÎÅ∞QÍ, Ü«¸^• Ãã<£ÃÇÏ„_ç<£ Ѩ<åflQÍÅ`À Hõ~îÀ~°"≥∞ÿ# ã≤Å∞= =∞~°}O‰õΩ

q~°∞^ŒúOQÍ â’^茉õΩ_»∞ uiy „Ѩ`«ºHõ∆O HÍ#∞<åfl_»∞. ''=∞#=Öˇ Jxfl q^èŒ=ÚÅ∞QÍ â’kèOѨ|_ç##∞ áêѨ=ÚÖËx"å_»∞QÍ—— xez# „ѨÉèí∞=Ù ã≤÷~°"≥∞ÿ# P`«‡#∞ U Z^Œ∞~À¯Å∞ xÅ∞ѨÖËHõáÈ~ÚOk (ÃÇÏ„c. 4:15).

ã¨∂K«#Å∞

1Or Nazirite. 2See Cunningham Geikie’s “Life of Christ,” Vol. I., p. 413

(Jã¨Ê+¨ì=∞~Ú#) Z~°∞Hõ|_»x HÍÅ=Ú

Ü≥Ú~åÌ#∞‰õΩ uiy =zÛ#k "≥Ú^ŒÅ∞ QÆeÅÜ«∞‰õΩ uiy =KÕÛ=~°‰õΩ (Ü≥∂Ǩ#∞ 1:29–4:54)

P HÍÅO Ü≥ÚHõ¯ QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞. – Wk `˘q∞‡k ÖËHõ Ѩk =∂™êÅ#∞ Hõ=~ü KÕã¨∞ÎOk – j`åHÍÅѨ٠z=i ÉèÏQÆO#∞O_ç uiy j`åHÍÅѨ٠P~°OÉèíO=~°‰õΩ. nxH˜ ã¨O|OkèOz #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∞|_ç#q `«‰õΩ¯=QÍ#∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ#∞ L<åfl~Ú. D HÍ~°}Ïxfl |\˜ì, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ <≥=∞‡kQÍ |Ç≤Ï~°OQÍxH˜ =zÛ# "å™êÎ"åxfl|\˜ì, ~Úk Jã¨Ê+¨ì=∞~Ú# HÍÅ=∞x Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞Ok. Wk Z‰õΩ¯=QÍ Ü«¸^ŒÜ«∞Ö’ QÆ_çzáÈ`«∞Ok. ^•xfl QÆ∂iÛ =∞#O `≥eã≤HÀQÆey# P H˘kÌ ã¨=∂Kå~åxH˜ =∞#O Ü≥∂Ǩ#∞‰õΩ ~°∞}Ѩ_çÜ«Ú<åflO. Jk J^Œ∞ƒù`åÅ HõO>Ë LѨ^ÕâßÅxzÛ# =`«û~°=∞x K≥ѨÊ=K«∞Û, ÃÑ·QÍ |Ç≤Ï~°OQÆOÖ’

LѨ^ÕtOz# ^•xHõO>Ë, XO@iQÍ, =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ Jk [iyáÈ~ÚOk. Ü≥∂Ǩ#∞

ѨiK«~°º H˘#™êyOK«|_çOk, „ѨÉèí∞=٠Ѩx |ÅOQÍ Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl ^•x`À Jk `«QÆ∞æ=ÚYO

Ѩ\˜ìO^Œ#∞HÀ (Ü≥∂Ǩ#∞ 4:1–3). P~°OÉèí k<åÅ∞ QÆeÅÜ«∞Ö’ QÆuOzáÈÜ«∂~Ú† D

HÍÅOÖ’x Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO Ü«¸^ŒÜ«∞Ö’ QÆuOzáÈ~ÚOk.

I P~°OÉèí QÆeÅÜ«∞ ѨiK«~°º.

1. `˘e t+¨µºÅ∞. – â’^èŒ# `«~°∞"å`« „ѨÉèí∞=Ù Ü«¸QÍ~°OÉèíѨ٠ѨiK«~°ºÖ’

„Ѩ"ÕtOK«_®xH˜ Ü≥Ú~åÌ#∞‰õΩ uiy =KåÛ~°∞. JHõ¯_» PÜ«∞# ^Õ=Ùx Q˘„Ô~Ñ≤Å¡QÍ

™êflx‰õΩxKÕ`« ã¨∂zOѨ|_®¤~°∞. áêH˜∆HõOQÍ Ü≥∂Ǩ#∞ ~ÚzÛ# ™êHõ∆ºO=Å##∞, ã¨OѨÓ~°‚OQÍ „ѨÉèí∞=Ù ™⁄O`« LѨ^Õâ◊O, =ºH˜Î`«fiO=Å##∞ Ü«∞ø=#∞Öˇ·# J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞

Ü≥∂Ǩ#∞ t+¨µºÅ∞ PÜ«∞# t+¨µºÅ∞QÍ PHõi¬OѨ|_®¤~°∞. Ü≥∂Ǩ#∞ t+¨µºÅO^Œ~°∞

ã¨=¸Ç¨ÏOQÍ „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ‰õΩ ~åÖË^Œ∞QÍx† D HÍÅ=∞O`«\˜Ö’ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ ÃÇÏK«∞Û`«∂, Ü≥∂Ǩ#∞ `«QÆ∞æ`«∂ =KåÛ~°∞† PÜ«∞#‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍ Ñ¨OѨ|_ç# P Q˘Ñ¨Ê =ºH˜Î ‰õÄ_® JÖψQ HÍ"åÅx HÀ~°∞‰õΩ<åfl_»∞ (Ü≥∂Ǩ#∞ 3:25–30). D J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞ t+¨µºÅ ¿Ñ~°∞¡ =∂„`«O =∞~°∞=‰õÄ_»^Œ∞. "å~°∞: Ü≥∂Ǩ#∞, PO„^≥Ü«∞, ¿Ñ`«∞~°∞, Ѷ≤eѨC, #`«xÜÕ∞Å∞ J#∞"å~°∞.

2. `˘e ã¨∂K«Hõ „H˜Ü«∞. – `å#∞ „H˘`«ÎQÍ Hõ#∞Q˘#fl t+¨µºÅ`Àáê@∞ "≥O@<Õ kQÆ∞= Ü≥Ú~åÌ#∞#∞ q_çzÃÑ\˜ì QÆeÅÜ«∞ J<Õ `«# ™⁄O`« „áêO`«OÖ’xH˜ z#fl „Ѩܫ∂}Ïxfl

„ѨÉèí∞=Ù ™êyOKå~°∞. #[ˆ~`«∞‰õΩ ã¨g∞ѨOÖ’ HÍ<åÖ’x ÃÑO_ç¡H˜ "≥o§O^Õ P ã¨O^Œ~°ƒùO. JHõ¯_» PÜ«∞# `«# `«e¡x Hõeã≤H˘x, J^Œ∞ƒù`«=ÚÅ∞ Jx =∞#O Ñ≤eKÕ"å\˜Ö’ `˘e

J^Œ∞ƒù`åxfl [iÑ≤OKå~°∞. Ju Z‰õΩ¯= Y~°∞Û`À [iˆQ Pu^䌺O `«∂~°∞Ê ^ÕjÜ«ÚÅ ã¨^Œ∞æ}"≥∞ÿÜ«ÚOk. P L`åûǨÏHõ~°"≥∞ÿ# Ѩiã≤÷uH˜ h_» Hõ=∞‡‰õΩO_»∞#@∞¡QÍ „ѨÉèí∞=Ù JHõ¯_»

hà◊¡#∞ „^•H∆Í~°ã¨OQÍ =∂~åÛ~°∞.

''ã¨$ǨωõΩ =zÛ# h~°∞ `«# „ѨÉèí∞=Ùx K«∂z ã≤QÆ∞æѨ_çOk.——

XHõ J^Œ∞ƒù`«=∞O>Ë J^Œ∞ƒù`«"Õ∞. ^•xfl "Õ^•O`«OQÍ =∂~°Û_»O J#=ã¨~°O. „ѨHõ$u

™ê^è•~°}"≥∞ÿ# Ѩ^Œú`«∞Å∞ =∞#‰õΩ ZO`« JÅÊOQÍ `≥Å∞™êÎÜ≥∂, ^•x ã¨fiÉèÏ"åxfl‰õÄ_®

JO`« ã¨fiÅÊOQÍ<Õ =∞#O `≥eã≤HÀQÆÅO. „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞¿ã J^Œ∞ƒù`«=ÚÅxfl\˜HõO>ˇ#∞

Ѷ¨∞#"≥∞ÿ# J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿÜ«Ú<åfl~°∞ – Ü«ÚQÆ=ÚÅÖ’ <≥·uHõ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿÜ«Ú<åfl~°∞. PÜ«∞#‰õΩ

ѨHõ$u ã≤^Œú"≥∞ÿ#k =∞#‰õΩ =∂#"åf`«"≥∞ÿ#kQÍ LO@∞Ok. ^Õ=Ù_»∞ ã¨$+≤ìH˜ `åà◊Ѩ٠K≥qQÍ L#flÖÏQÆ∞#<Õ, ÜÕ∞¿ã `«# HÍ~åºÅ‰õΩ `åà◊Ѩ٠K≥qQÍ L<åfl_»∞.

3. QÆeÅÜ«∞ ѨiK«~°º =ÚyOѨÙ. – `«# `«e¡, `«# t+¨µºÅÜ≥ÚHõ¯ ã¨Ç¨Ï"åã¨OÖ’, „ѨÉèí∞=Ù HõÃÑ~°flǨϟ=Ú#∞ ã¨O^Œi≈OKå~°∞. `«~°∞"å`« ^•x<Õ PÜ«∞# `«# QÆeÅÜ«∞ ѨiK«~°º‰õΩ ˆHO„^ŒOQÍ xÅ∞ѨىõΩ<åfl~°∞. PÜ«∞# JHõ¯_»#∞O_ç *ÏfÜ«∞ „Ѩ^è•# #QÆ°~°"≥∞ÿÜ«Ú#fl Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ "≥àÏ¡~°∞. `˘e QÆeÅÜ«∞ ѨiK«~°º#∞ PÜ«∞# ~ÚÖÏ =ÚyOKå~°∞. iHÍ~°∞¤Ö’ ~Úk ZO`« JÅÊ"≥∞ÿ#^≥·Ü«Ú<åfl, Ü≥∂Ǩ#∞ ѨiK«~°º#∞O_ç =º`åºã¨OQÍ L#fl@∞ì Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å#∞ ~Úk K«∂ѨÙ`«∞Ok: (1) „ѨÉèí∞=Ù J^Œ∞ƒù`« HÍ~åºÅ#∞ [iÑ≤™êÎ~°∞† (2) PÜ«∞# ™ê=∂#º „Ѩ[ÅÜ≥ÚHõ¯ ™ê^è•~°} rq`«O`À Hõeã≤áÈÜ«∂~°∞. Ü≥∂Ǩ#∞ =ÚxÖÏ\˜"å_»∞, =∂#= x"å™êʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_ç, J~°}ºOÖ’ „ѨHõ\˜OKå_»∞. `å#∞ q"≥∂zOK«_®xH˜ =zÛ# =∂#"åoÖ’x Jxfl `«~°QÆ`«∞Å "åi`À „Ѷ‘QÍ Hõeã≤áÈ~Ú PÜ«∞# ^èŒ#=O`«∞Å Pu^䌺O á⁄O^•~°∞, ¿Ñ^Œ"åi ~ÚO_»¡Ö’ „Ѩ"ÕtOKå~°∞, ã¨=∂[ =∞Ok~åÖ’¡#∞ „Ѩ~Ú"Õ@∞ ~ÚO_»¡Ö’#∞, XO@i J~°}ºOÖ’#∞, „QÍ=∂xH˜ ã¨g∞ѨOQÍ L#fl ã¨=Ú„^Œ f~°OÖ’#∞, =∂Ô~¯\ò \∫#∞ûÖ’#∞, QÆ~°fiHÍ~°}"≥∞ÿ# ~å[^è•x #QÆ~°OÖ’#∞ É’kèã¨∞Î<Õ L<åfl~°∞.

II. P~°OÉèí Ü«¸^ŒÜ«∞ ѨiK«~°º.

1. ѨiK«Ü«∞O. – QÆeÅÜ«∞Ö’ =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ#kQÍ Hõ#|_»∞ „ѨÉèí∞=ÙÜ≥ÚHõ¯ ѨiK«~°º `«# t+¨µºÅ qâßfi™êxfl ã≤÷~°Ñ¨~°KÕ^≥· LOk (Ü≥∂Ǩ#∞ 2:11). PÜ«∞# ~ÚѨC_»∞ *ÏfÜ«∞ ~å[^è•x #QÆ~°OÖ’ Z‰õΩ¯= |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ „Ѩ"Õtã¨∞Î<åfl~°∞. D q^èŒOQÍ Ü«¸^ŒÜ«∞

=∞iÜ«Ú Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú =∞iÜ«Ú *ÏfÜ«∞ <åÜ«∞‰õΩÖË `«#∞fl "≥∞ã‘ûÜ«∂QÍ ã‘fiHõiOKÕ

`˘e J=HÍâ◊O ~Ú=fi|_®¤~°∞. PÜ«∞# "åiKÕ x~åHõiOѨ|_Õ=~°‰õΩ QÆeÅÜ«∞Ö’ ã¨∞"å~°Î „ѨHõ\˜OKÕ Ñ¨xH˜ kyÜ«ÚO_»ÖË^Œ∞.

2. ^Õ"åÅÜ«∞=Ú#∞ â◊√núHõiOK«∞@. – P`«‡ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# P~å^èŒ#H˘~°ÔH·# Pã¨H˜Î, rq`«O Ü≥ÚHõ¯ Ѩq„`«`« =$^Œú „Ѩ=HõÎÅ ÅHõ∆}=ÚÖˇ·Ü«Ú<åfl~Ú. J^Õ PHÍOHõ∆`À Ü«Ú=‰õΩ_≥·#

„Ѩ=HõÎ `«# Ѩxx Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ P~°OaèOKå_»∞. |eÜ«∞~°Ê}ÔH· `Õ|_ç# [O`«∞=ÙÅÖ’

^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠P=~°}O Ѩâ◊√=ÙÅ âßÅQÍ =∂iáÈ~ÚOk. „É’Hõ~°∞¡, H˘<Õ"åi`À

ÉË~°=∂_»_»O`À, ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠g^èŒ∞Å∞ xO_çáÈÜ«∂~Ú. JO`«~°OQÆ <≥·uHõ ^Œ$_è» qâßfiã¨O

Ü≥ÚHõ¯ ÖËHõ <Õ~° x~°‚Ü«∞OÜ≥ÚHõ¯ JkèHÍ~°O`À P Z_»¡#∞ ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠"åºáê~°∞Å#∞

„ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ áê~°„^ÀÖÏ~°∞.1 hK«"≥∞ÿ# <åÜ«∞‰õΩÅ =^ŒÌ#∞O_ç PÜ«∞# ^è≥·~°º"≥∞ÿ# HÍ~°ºO

*ÏeQÆÅ U ѨÙÅHõiOѨÙ#∞ "Õ∞ÖÁ¯ÅÊÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ Jk "åi q~À^è•xfl ˆ~ˆHuÎOzOk, PÜ«∞# Ü«¸^ŒÜ«∞Ö’x =∂~°∞=¸Å „QÍ=∂ʼnõΩ "≥àÏ¡_»∞.

3. hH˘^Õ=Ú`À ã¨OÉèÏ+¨}. – `å#∞ "≥∞ã‘ûÜ«∂Ü≥ÿ∞Ü«Ú#fl@∞ì ~°∞A=ÙH˘~°‰õΩ „ѨÉèí∞=٠Ѩ@ì}=∞O^Œ∞#flѨC_»∞ H˘xfl J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ KÕ™ê~°∞ (Ü≥∂Ǩ#∞ 2:23† 3:2† 4:45). Hõ_»‰õΩ, Ü«¸^Œ∞Å JkèHÍ~°∞ÅÖ’ XHõ_»∞#∞ Ѩiã¨Ü«Úº_»∞<≥·# hH˘^Õ=Ú `«# ~ÚO\˜"åi`À

Hõeã≤ PÜ«∞#ÃÑ· "≥·~åxfl ÃÑOK«∞HÀÖË^Œ∞. Ü«Ú=‰õΩ_≥·# É’^茉õΩx`À J`«xH˜ Hõey# ~å„u ~ÚO@~ü=ÓºÖ’ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ <À@#∞O_ç2 `«# ~å[º=Ú Ü≥ÚHõ¯ P`«‡ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#

ã¨fiÉèÏ"åxfl QÆ∂iÛ =∞Ǩ Ѷ¨∞#"≥∞ÿ# K«~°Û qxÑ≤OK«|_ç# ^•xH˜ =∞#"≥∞O`À ~°∞}Ѩ_ç Ü«Ú<åflO. 4. „QÍg∞} ѨiK«~°º: Ü≥∂Ǩ#∞ Ü≥ÚHõ¯ z=i ™êHõ∆ºO. – Ѩ@ì}=Ú#∞O_ç "≥à◊¡Q˘@ì|_ç#"å_≥·, „ѨÉèí∞=Ù Ñ¨Öˇ¡@∂iH˜ =∞àÏ¡~°∞ (Ü≥∂Ǩ#∞ 3:22). WHõ¯_» ã¨OÉèí"åÖËg Éèí„^ŒÑ¨~°K«|_ç#@∞ì ÖË=Ù. J~Ú`Õ Ü≥∂Ǩ#∞ 4:35#∞O_ç – PÜ«∞# Ü«¸^ŒÜ«∞Ö’ Zxq∞k =∂™êÅ∞ xezáÈ~Ú#@∞ì<åfl~°∞. Ü≥∂Ǩ#∞ t+¨µºÅ‰õΩ Hõey# Jã¨∂Ü«∞#∞|\˜ì, „ѨÉèí∞=Ù "åik Ѷ¨ÅÉèíi`«"≥∞ÿ#, =$kúHõeˆQ ѨiK«~°ºÜ«∞x =∂„`«O `≥Å∞™ÈÎOk (Ü≥∂Ǩ#∞ 3:26).

Ãã·<åºkèѨ`«∞ʼnõΩ ZO`« L„HÀ+¨=Ú<åfl ã¨OYºÖËx Ü«Ú^•úÅ∞ F_çáÈ=_»"Õ∞ B`«∞Ok.

Ü≥∂Ǩ#∞ "Õ~˘Hõ "≥∂Öò¤Ö’ áÈÜ«∞|_®¤_»∞† J`«x t+¨µºÅ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# Jã¨∂Ü«∞ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ#

ã¨O^Œ~åƒùxfl HõeyOzOk. Z=i Ü≥∞^Œ∞@ `å#∞ `«yæáÈ"åÖ’ PÜ«∞#‰õΩ ("≥∞ã‘ûÜ«∂‰õΩ)

QÆOcè~°"≥∞ÿ# Jaè#O^Œ##∞ "åi Ü≥∞^Œ∞@ J`«_»∞ K≥e¡™êÎ_»∞.

5. P~°OÉèí Ü«¸^ŒÜ«∞ Ѩ~°K«~°º =ÚyOK«|_çOk. – Ü≥∂Ǩ#∞ Ѩiã¨Ü«ÚºÅKÕ

x~åHõiOѨ|_®¤_»∞ (Å∂HÍ 7:30). P`«‡ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# J`«ºkèHõѨ٠q[Ü«∂xfl |\˜ì

"å~°∞ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞‰õΩ Z‰õΩ¯"≥·# =ºuˆ~‰õΩÅ∞QÍ =∂iáÈÜ«∂~°∞. Ѩiã¨Ü«ÚºÅ D q~À^èŒ ÉèÏ=O, Ü≥∂Ǩ#∞ t+¨µºÅ Jã¨∂Ü«∞ HÍ=K«∞Û, Jxfl\˜H˜q∞Oz, Ü≥∂Ǩ#∞ K≥~°Ö’

"ÕÜ«∞|_»_»O J<Õk „ѨÉèí∞=Ù "åi ѨiK«~°º Ü«¸^ŒÜ«∞#∞O_ç QÆeÅÜ«∞‰õΩ =∂~°∞ÛH˘#_»O [iyOk (Ü≥∂Ǩ#∞ 4:1–3† =∞`«Î~Ú 4:1–12Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞).

6. ã¨=∞~°Ü«∞ „ã‘Î. – `«# `«$}©HõiOѨ|_ç# [#=Ú`À ã¨=∞~°Ü«∞ J<Õk Ü«¸^ŒÜ«∞

QÆeÅÜ«∞‰õΩ =∞^茺 LO@∞Ok. Ü≥Ú~åÌ#∞‰õΩ `«∂~°∞Ê kâ◊QÍ "≥à◊√¡`«∂ Ü«¸^Œ∞Å∞ ^•xÖ’

QÆ∞O_» "≥à◊¡‰õΩO_» ã¨Ç¨Ï[OQÍ `«Ñ≤Ê™êÎ~°∞. – J~Ú`Õ Ü«¸^ŒÜ«∞‰õΩ L`«Î~°OQÍ „ѨÉèí∞=Ù

KåÖÏ ^Œ∂~°O =KåÛ~°∞† ÃÑ·QÍ PÜ«∞# QÆ∞O_≥Ö’ *ÏfÜ«∞ "≥·+¨=∂ºÅ‰õΩ `å=ÙÖË^Œ∞.

ã¨=∞~°Ü«∞ „ã‘Î`À [iy# ã¨OÉèÏ+¨}#∞ (Já⁄ã¨ÎÅ∞_≥·#) Ü≥∂Ǩ#∞ Éèí„^ŒO KÕâß_»∞. PÜ«∞#

rq`«O, =∂@Å∞, HÍ~°º=ÚÅ "≥Å∞QÆ∞ Ü≥∂Ǩ#∞, PO„^≥Ü«∞, ¿Ñ`«∞~°∞Å#∞, [# ã¨=¸Ç¨Å#∞ ã¨Ç¨ XÑ≤ÊOKå~Ú† HÍx Ѩ~å~Ú *ÏuÖ’x ¿Ñ~°∞ÖËx „ã‘Î PÜ«∞#

"≥∞ã‘ûÜ«∂Ü≥ÿ∞ L<åfl_»x ã¨Ê+¨ìOQÍ XѨC‰õΩ#fl q+¨Ü«∞O P~°OÉèíOÖ’<Õ LO_»_»O ~°=∞ºOQÍ „áê=ÚYº"≥∞ÿ#^≥· LOk.

ã¨∂K«#Å∞

1„ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ Ü≥ÚHõ¯ `˘e ѨiK«~°ºÖ’x Ѩ™ê¯Ñ¨O_»∞QÆ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^Õ"åÅÜ«∂xfl â◊√núHõiOK«_»O J<Õ ^•xfl

z=i Ѩ™ê¯ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ [iy# ^•x`À `å~°∞=∂~°∞ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞ (=∞`«Î~Ú 21:12`À áÈeÛ K«∂_»∞). 2Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ

ÉèíÜ«∞Ѩ_ç hHÀ^Õ=Ú ~å„u ѨÓ@ =KåÛ_»x ™ê=∂#ºOQÍ K≥ѨC`å~°∞. Jk ™ê^茺"≥∞ÿ LO_»=K«∞Û<ÕQÍx `«Ñ¨ÊHõ ã¨OÉèíqOz#\˜ìk

HÍ^Œ∞. J`«xx QÆ∂iÛ Ziy#k H˘O`« J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#k (Ü≥∂Ǩ#∞ 8:5† 7:50† 19:39). „H©ã¨∞Î`À ã¨O„ѨkOK«_®xH˜ U

JO`«~åÜ«∞O HõÅ∞QƉõΩO_»∞#@∞¡ |Ǩïâ◊ J`«_»∞ ~å„uÜ«∞O^Œ∞ =zÛÜ«ÚO_»=K«∞Û.

Q˘Ñ¨Ê QÆeÅÜ«∞ ѨiK«~°º

QÆeÅÜ«∞‰õΩ =zÛ#k "≥Ú^ŒÅ∞ Ѩ~°‚âßÅŠѨO_»∞QÆ=~°‰õΩ

ѨiK«Ü«∞O. – Z. ã¨=∞Ü«∞=Ú, ã¨÷Å=Ú. – D HÍÅO XHõ ã¨O=`«û~°O `˘q∞‡k <≥ÅŠѨi=∂}O HõÅk–„ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ ѨiK«~°ºÖ’ ã¨QÆOHõO>Ë Z‰õΩ¯= LO@∞Ok. `˘e <≥ÅÅÖ’ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú‰õΩ XHõ™êi "≥àÏ¡_»∞. QÆ`« P~°∞ <≥ÅÅ∞QÍ QÆeÅÜ«∞Ö’x L`«Î~°O, `«∂~°∞Ê ÉèÏQÍʼnõΩ =∂\˜=∂\˜H˜ "≥o¡ =ã¨∞ÎO_Õ"å~°∞. g\˜x q∞#Ǩ~ÚOz, QÆeÅÜ«∞ ^Œ$â◊ºOQÍ =∂iOk, „H©ã¨∞ΠѨiK«~°ºÖ’ Ju „áê=ÚYº"≥∞ÿ# ÉèÏQÍxH˜ HõÃÑ~°flǨϟ=Ú ˆHO„^ŒOQÍ LOk. a. QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞. – Jk (1) Ѩx J`«ºkèHõOQÍ [iy# HÍÅO. „Ѩܫ∂}ÏÅ`À#∞,„¿Ñ=∞ â◊H˜Î`À [iy# J^Œ∞ƒù`åÅ∞, |Ç≤Ï~°OQÆ K«~°ÛÅ∞, XO@iQÍ LѨ^ÕâßÅ∞, ~å„`«∞ÅÖ’

q„âßOuH˜ "≥à◊¡_»O, ÖË^• ÃÑO^ŒÅHõ_»<Õ „áê~°÷#‰õΩ "≥à◊¡_»O J<Õ"å\˜`À xO_çOk.

(2) [# ã¨=¸Ç¨Å =∞^茺 Jaè=∂#O. Jxfl ÉèÏQÍÅÖ’#∞O_ç Jxfl `«~°QÆ`«∞Å"å~°∞

PÜ«∞# =∂@ g∞^Œ xÅ|_®¤~°∞, ^≥·qHõ"≥∞ÿ# PÜ«∞# â◊H˜Îx "å~°∞ Hõ#∞flÖÏ~å K«∂Kå~°∞

ÖË^• "åi =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# rq`åÅÖ’ J#∞ÉèíqOKå~°∞, =∞iÜ«Ú ~ÚO^Œ∞#∞ |\˜ì Ѩ\ì}ÏÅÖ’

PÜ«∞# =∂~åæxH˜ P@OHÍÅ∞ [iQÍ~Ú QÆ#∞Hõ `«~°K«∞QÍ PÜ«∞# Ñ¨Öˇ¡„áêO`åʼnõΩ

"≥àı¡"å~°∞. (3) Ѩiã¨Ü«ÚºÅ, âß„ã¨∞ÎÅ q~À^èŒ ÉèÏ=O JkèHõ=∞~ÚºOk, z=iH˜ ¿ÇÏ~À^Œ∞ JOuѨ‰õÄ_® q~ÀkèQÍ =∂~å_»∞. (4) z=i <≥ÅÖÖ’, [#ã¨=¸Ç¨Å =∞^茺 Jaè=∂#O

ã¨#flye¡Ok, QÆeÅÜ«∞#∞O_ç =~°∞ã¨QÍ "≥#∞Hõ‰õΩ =∞~°ÖÏ~°∞.

I. `˘e ÖËHõ ã≤^Œúáê@∞ ^Œâ◊ – t+¨µºÅ‰õΩ ~ÚzÛ# Ô~O_»= Ñ≤Å∞ѨÙ.

1. #[ˆ~`«∞Ö’ x~åHõiOѨ|_»∞@ (Å∂HÍ 4:14–30). – QÆeÅÜ«∞ „QÍ=∂Åxfl\˜Ö’

ÉÏÅ∞_»∞QÍ ÜÕ∞ã¨∞ #[ˆ~`«∞Ö’ ÉÏQÍ „Ѩã≤kú K≥Ok, „¿Ñq∞OѨ|_ç#"å_≥· LO\Ï_»x

Z=_≥·<å J#∞‰õΩO\Ï_»∞. #[ˆ~`«∞#∞O_ç „Ñ¨Éèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ `«# ÉÏÑ≤Î㨇OH˘~°‰õΩ "≥o¡#k

"≥Ú^ŒÅ∞ XHõ xO_»∞ ã¨O=`«û~°"≥∞ÿÜ«ÚO@∞O^À ÖËHõ Z‰õΩ¯= JÜ«ÚºO@∞O^À. `«#Ü«∞O^Œ∞ qâßfiã¨=ÚO_ÕÖÏ PÜ«∞# `«#∞fl "åiH˜ JiÊOK«∞‰õΩO\Ï_»∞ – Jk Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ [iy#>Ëì. `«# =∂~°æOÖ’ XHõ „Ѩ^è•x ‰õΩ=∂~°∞x ã¨fiã¨÷Ѩ~°K«_»O`À HÍ<åÖ’ PÜ«∞# Ô~O_»= J^Œ∞ƒù`åxfl [iáê~°∞ (Ü≥∂Ǩ#∞ 4:46–54), `«# ÉÏźOÖ’x ~ÚO\˜H˜ uiy =KÕÛ@ѨC_»∞ „Ѩܫ∂}OÖ’ PÜ«∞# É’kèOzÜ«ÚO_»=K«∞Û. ^•xH˜ „ѨuѶ¨Å=Ú Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ ZÖÏQÀ #[ˆ~`«∞Ö’ ‰õÄ_® JÖψQ LOk. Ü«∞ø=#OÖ’ L#fl =„_»Oy,

– "åiH˜ É’kèOK«_®xH˜ ZÖÏ\˜ ǨωõΩ¯ HõeyÜ«Ú<åfl_»∞? =ÚÃѶ· ã¨O=`«û~åÅ∞ Z=i =∞^茺 rqOKå_À "åˆ~ "≥Ú^Œ\˜QÍ PÜ«∞##∞ K«OѨEKå~°O>Ë "åi =¸_è»`åfixH˜ U=∞x J#∞HÀ"åÖ’.

2. HõÃÑ~°flǨϟ=Ú Z#∞flHÀ|_çOk (=∞`«Î~Ú 4:12–16). - #[ˆ~`«∞#∞ q_çz, ÜÕ∞ã¨∞ HõÃÑ~°flǨϟ=Ú#‰õΩ =KåÛ~°∞. QÆeÅÜ«∞ ã¨=Ú„^Œ f~å# "åÜ«∞=º kâ◊Ö’ [# ™êO„^Œ`«`À ‰õÄ_ç#^≥· =~°ÎHõ ˆHO„^Œ"≥∞ÿÜ«Ú#fl HõÃÑ~°flǨϟ=Ú Q˘Ñ¨Ê QÆeÅÜ«∞ ѨiK«~°º‰õΩ ˆHO„^ŒOQÍ U~°Ê_çOk. ^•^•Ñ¨Ù Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ HÍÅOÖ’ XH˘¯Hõ¯™êi Z‰õΩ¯= "å~åÅ∞ JHõ¯_» LO_»Hõ =∂#ÖË^Œ∞. HõÃÑ~°flǨϟ=Ú#∞O_ç „Ñ¨Ü«∂}ÏÅ#∞ ™êyOKå~°∞† uiy PÜ«∞# JHõ¯_çˆH KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. D HÍÅOÖ’ PÜ«∞#H˘Hõ WÅ∞¡ L#fl@ì~Ú`Õ Jk WHõ¯_Õ LOk.

3. J^Œ∞ƒù`«OQÍ KÕѨÅ∞ Ѩ@ì_»O, t+¨µºÅ#∞ Ô~O_»=™êi Ñ≤Å=_»O (=∞`«Î~Ú

4:18–22† Å∂HÍ 5:1–11). - HõÃÑ~°flǨϟ=Ú#∞ Z#∞fl‰õΩ#fl H˘kÌ HÍÅOÖ’<Õ, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ Ô~O_»==∂~°∞ Ѷ¨∞#OQÍ `«# t+¨µºÅ#∞ Ñ≤eKå~°∞. J^Œ∞ƒù`«OQÍ q™êÎ~°"≥∞ÿ# KÕѨÅ∞ Ѩ\˜ì# ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ "å~°∞ QÆ\˜ìQÍ XÑ≤ÊOK«|_®¤~°∞. ¿Ñ`«∞~°∞, PO„^≥Ü«∞, Ü«∂HÀ|∞, Ü≥∂Ǩ#∞Å∞ *ÏÅ~°∞ÖË. "åiÖ’ =ÚQÆ∞æ~°∞ "≥Ú^Œ\˜ J~Ú^Œ∞QÆ∞iÖ’ L<åfl~°∞ (Ü≥∂Ǩ#∞ 1:35–42). `«~°∞"å`« Ñ≤ez# D Ñ≤Å∞Ѩ٠`˘e Ñ≤Å∞ѨىõΩ Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Ö’¡ =º`åºã¨OQÍ LOk. Wk „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞`À ã≤÷~°OQÍ =Ú_ç"Õã≤Ok, =∞iÜ«Ú Ñ¨iK«~°º‰õΩ "åiH˜ Ñ≤Å∞ѨÙxzÛOk. PÜ«∞# K«∞@∞ì "å~°∞ áÈQÆ=fi_»O. x~°O`«~°O "å~°∞ PÜ«∞#‰õΩ t+¨µºÖˇ· LO_ÕÖÏQÆ∞##∞, Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ "å~°∞ PÜ«∞#‰õΩ Já⁄ã¨ÎÅ∞Öˇ·Ü«ÚO_ÕÖÏQÆ∞##∞ LO_ç, ã≤^Œú`å ^Œâ◊#∞ =ÚyOzOk.

II. Ô~O_»= ^Œâ◊ – Já⁄ã¨ÎÅ∞Å#∞ U~°Ê~°K«_»O , H˘O_»g∞^Œ „Ѩã¨OQÆO.

1. HõÃÑ~°flǨϟ=ÚÖ’ =∞~°∞=^ŒQÆx ã¨Éσ`«∞ (=∂~°∞¯ 1:21–34). - `«# #Å∞QÆ∞~°∞ t+¨µºÅ`À „ѨÉèí∞=Ù HõÃÑ~°flǨϟ=Ú#‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. f„="≥∞ÿ# |Ç≤Ï~°OQÆѨ٠ѨiK«~°ºÖ’ "≥O@<Õ PÜ«∞# „Ѩ"ÕtOKå~°∞. PÜ«∞# ã¨=∂*=∞Ok~°=ÚÖ’xH˜ "≥o¡ ''[#∞Å∞ Pâ◊Û~°ºÑ¨_»∞#O`«—— â◊H˜Î`À „Ѩã¨OyOKå_»∞. JO`«HõO>Ë J`«ºkèHõ"≥∞ÿ# Pâ◊Û~åºxfl

HõeyOzOk U=∞O>Ë – JѨq„`å`«‡KÕ Ñ‘_çOѨ|_ç# "åxx ÉÏQÆ∞ KÕÜ«∞_»O. „ѨÉèí∞=Ù HõÃÑ~°flǨϟ=ÚÖ’ [iÑ≤# `˘e J^Œ∞ƒù`«=∞k, =∞iÜ«Ú ^ŒÜ«∂ºxfl "≥à◊¡Q˘\˜ì#@∞ì KÕã≤#

`˘e iHÍ~°∞¤ Jk. JO^èŒHÍ~° Ü«Ú`«"≥∞ÿ# JkèHÍ~åxH˜ ã¨O|OkèOz# qO`« â◊‰õΩÎÅÃÑ·

q[Ü«∞O ™êkèOK«_»O HõO>ˇ JkèHõOQÍ [#∞Å Q“~°"åxfl K«∂~°Q˘#QÆÅ J^Œ∞ƒù`åÅ∞

ÖË=<Õ K≥áêÊe (Å∂HÍ 4:36, 37† 10:17Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞). ^•x "≥O@ "åi

~ÚO\˜Ö’ ¿Ñ`«∞~°∞ J`«Î#∞ ÉÏQÆ∞ KÕÜ«∞_»O`À H˘#™êyOk. ã¨Ç¨Ü«∞O H˘~°‰õΩ =zÛ#

J<Õ‰õΩÅ#∞ ÉÏQÆ∞ KÕÜ«∞_»OÖ’ á⁄^Œ∞ÌQÆ∞OH˜Ok, ã¨Éσ`«∞ k#O =ÚyOѨ|_çOk.

2. QÆeÅÜ«∞Ö’ Q˘Ñ¨Ê Ü«∂„`« (=∂~°∞¯ 1:35–45). – ÃÑO^ŒÅHõ_»<Õ UHÍO`«

„áê~°÷#‰õΩ "≥à◊§QÍ, `«# t+¨µºÅ∞ "≥o¡ „ѨÉèí∞=Ù#∞ Hõ#∞Q˘<åfl~°∞ [# ã¨=¸Ç¨Å#∞

`«Ñ≤ÊOK«∞H˘#∞@‰õΩ QÍ#∞, QÆeÅÜ«∞Ö’ PÜ«∞# qã¨Î$`«"≥∞ÿ# „Ѩܫ∂}Ïxfl ™êyOz, „ѨuKÀ@#∞ ^Õ=Ùx ~å[º ã¨∞"å~°Î#∞ „ѨHõ\˜OK«∞`«∂, „ѨuKÀ@#∞ qq^èŒ=ÚÖˇ·# "åº^èŒ∞Å#∞

ã¨fiã¨÷Ѩ~°K«∞K«∞ ã¨OK«iOKå~°∞. ^Õâ◊=∞O`å L`åûǨÏÉèíi`«"≥∞ÿ áÈ~ÚOk. áêÅã‘Î<åÖ’x

„Ѩu „áêO`«O#∞O_ç [#∞Å∞ PÜ«∞# K«∞@∞ì áÈQÆÜ«∂º~°∞ (=∞`«Î~Ú 4:24, 25). q=~°OQÍ

~Ú=fi|_ç# XˆH J^Œ∞ƒù`«O ‰õΩ+¨ª~Àyx â◊√^Œ∞úxQÍ KÕÜ«∞_»O.

3. ѨHõ∆"å`« ~Àyx ÉÏQÆ∞ KÕÜ«∞_»O`À – =ºuˆ~Hõ`« P~°OÉèí=∞~ÚºOk (=∂~°∞¯

2:1–12). – XHõ ѨÓiÎ ã¨O=`«û~° HÍÅO ÖËHõ JO`«HõO>ˇ Z‰õΩ¯= HÍÅO [#ã¨=¸

ǨÏ=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ Jaè=∂#O Z‰õΩ¯=~ÚºOk. J~Ú`Õ PKå~°=O`«∞Öˇ·# âß„ã¨∞ÎÅ∞

Ѩiã¨Ü«ÚºÅ<Õ "åiÜ≥Ú^ŒÌ#∞O_ç =ºuˆ~Hõ`«`À ‰õÄ_ç# ã¨}∞QÆ∞à◊√¡ qxÑ≤OK« <å~°OaèOKå~Ú.

ѨHõ∆"åÜ«Ú=Ù QÆÅ"åxx ÉÏQÆ∞ KÕÜ«Ú@`À "åi q=∞~°≈ |Ü«∞\˜H˜ =zÛOk. P

ã¨=∞Ü«∞O#∞O_ç, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞O_çÜ«Ú, q∞ye# ã¨÷Å=ÚÅÖ’#∞O_çÜ«Ú JkèHÍ~°∞Å

QÆ∂_è»Kå~°∞Å∞ PÜ«∞##∞ HõxÃÑ@ì<å~°OaèOKå~°∞.

4. =∞`«Î~Ú Ñ≤Å∞Ѩ٠J`«x qO^Œ∞ (=∞`«Î~Ú 9:9–13† Å∂HÍ 5:27–32). –

L#fl`« ã≤÷uÖ’#∞#fl "åiH˜ JÉèíºO`«~°O HõeyOKÕ =∞~˘Hõ HÍ~°}O „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ K«∞@∞ì QÆ∞q∞‰õÄ_Õ „Ѩ[Å∞. ã¨∞OHõ~°∞Å<Õ `≥QÆ ¿Ñ~åâ◊QÆÅ"åÔ~· [#∞Å#∞ H˘Å¡Q˘@∞ì‰õΩ<Õ"å~°∞. =∞iÜ«Ú, ~À=∂ „ѨÉèí∞`åfixH˜ ™ê^èŒ<åÅ∞QÍ L#flO^Œ∞#, "å~°∞ Ü«¸^Œ∞ÅKÕ`« `«$}©HõiOѨ|_»∞`«∂ LO_Õ"å~°∞. "åiÖ’ XHõ_≥·Ü«Ú#fl =∞`«Î~Ú ÖËHõ ÖËq, „ѨÉèí∞"≥·#

ÜÕ∞ã¨∞‰õΩ t+¨µº_»Ü«∂º_»∞. J`«_»∞ `«# Ü«∞[=∂#∞xH˜ XHõ Q˘Ñ¨Ê qO^Œ∞ KÕ™ê_»∞. JO^Œ∞Ö’x J<Õ‰õΩÖˇ·# ã¨∞OHõ~°∞Å∞#∞, áêѨÙÅ∞#∞ P qO^Œ∞‰õΩ Ñ≤Å∞=|_çi. Ѩiã¨Ü«ÚºÅ∞ KÕ¿ã q=∞~°≈#∞|\˜ì – ''<Õ#∞ áêѨÙÅ<Õ Ñ≤Å∞==zÛuxQÍx hu=∞O`«∞Å#∞ Ñ≤Å∞= ~åÖË^Œ∞—— (=∞`«Î~Ú 9:13† =∂~°∞¯ 2:17† Å∂HÍ 5:32) J<Õ ~°=∞º"≥∞ÿ# =∂@ʼnõΩ =∞#O ~°∞}Ѩ_çÜ«Ú<åflO.

5. Ü«∂~¸~°∞ ‰õΩ=∂Ô~Î ã¨Ê+¨ì`«H˘~°‰õΩ KÕÜ«∞|_ç# J^Œ∞ƒù`«O (=∂~°∞¯ 5:22–43).

- „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ `«# â◊H˜Îx "åºkè, „ѨHõ$u, ^ŒÜ«∞º=ÚÅg∞^Œ Hõ#∞Ѩ~°Kå~°∞. =∞~°}O

g∞^Œ `«# â◊H˜Îx PÜ«∞# ~°∞A=ÙѨ~°K«=Åã≤Ü«ÚOk. =∞`«Î~Ú KÕã≤# qO^Œ∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’

ÖË^• ^•xfl "≥O|_çOz# K«~°ÛÖ’ HõÃÑ~°flǨϟ=ÚÖ’x ã¨=∂[ =∞Ok~°Ñ¨Ù JkèHÍi `«#

‰õΩ=∂Ô~ΠѨHõ∆OQÍ q#flѨO KÕÜ«∞_»O H˘~°‰õΩ PÜ«∞# =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ_»∞ J`«x ‰õΩ=∂Ô~Î

Kå= ã≤^Œú"≥∞ÿÜ«ÚOk. JÖÏ\˜ q#fláêxfl „ѨÉèí∞=Ù Z#fl_»∂ q#‰õΩO_»áÈÖË^Œ∞. P =∂~°æOÖ’

~°Hõ΄âß= ~ÀyÜ≥ÿ∞# „ã‘Î â◊√kúKÕÜ«∞|_çOk. WÖÏ\˜ J^Œ∞ƒù`åxfl JO^ŒiH˜ `≥Å∞ѨÙ@‰õΩ

KÕÜ«∞|_ç# J^Œ∞ƒù`«=∞x ã¨iQÍ Ñ≤Å∞=|_çOk. Ü«∂~¸~°∞ ~ÚO\˜H˜ =KÕÛã¨iH˜ J`«x

‰õΩ=∂Ô~Î âßâ◊fi`«OQÍ x„^ŒáÈ~ÚOk† J~Ú`Õ áêѨ=Ú, ã¨=∂kè J<Õ"å\˜#∞O_ç

q"≥∂zOK«∞@‰õΩ =zÛ# „ѨÉèí∞=Ù P"≥∞#∞ ã¨r=OQÍ#∞, =∞OzQÍ#∞ uiy P"≥∞

`«e¡^ŒO„_»∞ʼnõΩ JѨÊyOKå~°∞.

6. Ô~O_»= Ѩ™ê¯ ѨO_»∞QÆ (Ü≥∂Ǩ#∞ 5:1–47). - =∞`«Î~Ú, =∂~°∞¯, Å∂HÍÅ∞

XˆH Ѩ™ê¯ ѨO_»∞QÆ#∞ „Ѩ™êÎqOKå~°∞, Jk PÜ«∞# ã≤Å∞= "ÕÜ«∞|_ç#k. Ü≥∂Ǩ#∞

5:1Ö’x Ü«¸^Œ∞Å ''ѨO_»∞QÆ—— Ѩ™ê¯ ѨO_»∞QÆÜ≥ÿ∞Ü«Ú#fl@ì~Ú`Õ, "≥Ú`«ÎOg∞^Œ Ü≥∂Ǩ#∞

<åÅ∞æ ѨO_»∞QÆÅ#∞ „Ѩ™êÎqOKå_»∞. UkÜÕ∞"≥∞ÿÜ«Ú<åfl, PÜ«∞# ѨiK«~°ºÖ’x D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ „ѨÉèí∞=Ù Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ ã¨O^Œi≈OKå_»∞. JHõ¯_» iHÍ~°∞¤ KÕÜ«∞|_ç# XˆH XHõ ã¨OѶ¨∞@#, ÉË`≥ã¨Ì J<Õ HÀ<Õ\˜=^ŒÌ xã¨ûǨÜ«Ú_≥·# XHõ =∞x+≤x ã¨fiã¨÷Ѩ~°K«∞@ÜÕ∞. Jk ã¨Éσ`«∞ k#O, =∞iÜ«Ú J~Ú^Œ= J^蕺ܫ∞OÖ’ Ü«¸^Œ∞Å q=∞~°≈ ã¨qã¨Î~°OQÍ K«iÛOK«|_çOk.

7. ã¨Éσ`«∞#∞ QÆ∞iOz# q∞QÆ`å q=∞~°≈ (=∞`«Î~Ú 12:1–14). – ÜÕ∞ã¨∞ t+¨µºÅ∞ QÆeÅÜ«∞‰õΩ uiy =ã¨∂Î, ã¨Éσ`«∞ k<å# QÀ^èŒ∞=∞Å<À, ÉÏs¡<À "≥Ú^Œà◊§#∞ `«∞OѨÙH˘x uO@∂ =KåÛ~°∞. Jk HõÃÑ~°flǨϟ=ÚÖ’<À, ÖËHõ =∂~°æ=∞^茺OÖ’ U^À XHõ „QÍ=∞OÖ’<À

q„âßOu k#=Ú# TK« K≥~Úº QÆÅ"åxx ã¨fiã¨÷Ѩ~°z#O^Œ∞‰õΩ ÜÕ∞ã¨∞ q=∞i≈OѨ|_®¤~°∞.

D z=i ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’<≥·`Õ PÜ«∞# â◊„`«∞=ÙÅ∞ PÜ«∞#∞fl Ѩ@∞ìH˘x K«OáêÅ#flO`«=~°‰õΩ

"≥àÏ¡~°∞ –Wk "åi =∞`åKå~°Ñ¨Ù =¸_è»`åfixH˜ =º~°÷`«‰õΩ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# L^•Ç¨Ï~°}.

8. Ѩxfl^ŒÌ~°∞ =∞iÜ«Ú H˘O_»g∞^Œ „Ѩã¨OQÆO (=∞`«Î~Ú 5–7). – „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ =ºH˜ÎQÆ`« ѨiK«~°º ZO`«\˜ â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ#^≥·Ü«Ú<åfl, Jk |Ç¨ï ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ<Õ LOk. ^•x

„ѨÉèÏ=O ã≤÷~°OQÍ xez LO_®ÅO>Ë, QÆOcè~°"≥∞ÿ# ^•x "åã¨Î"åʼnõΩ `«sÊù^Œ∞á⁄Ok#

Ü≥∂QÆ∞ºÖˇ·# ™ê‰õ∆ΩÅ∞, U~°Ê_»_»O J=ã¨~°O. D L^ÕÌâ◊OH˘~°‰õΩ, `«# t+¨º |$O^ŒOÖ’

#∞O_ç „Ñ¨Éèí∞=٠ѨO„_≥O_»∞ =∞Okx „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# `«sÊù^Œ∞ H˘~°‰õΩ#∞, É’^èŒ H˘~°‰õΩ#∞ xÜ«∞q∞OK«∞‰õΩ<åfl~°∞.1

J@∞ `«~°∞"å`« H˘O_»g∞^Œ „Ѩã¨OQÆ=∞x „Ѩã≤kúx á⁄Ok#k J#∞ã¨iOzOk.

|Ç≤Ï~°OQÆOQÍ „ѨÉèí∞=Ù =∂\Ï¡_ç# ^•xÖ’ =∞#‰õΩ ÅaèOKÕ Ju ÃÑ^ŒÌk J^Õ (HÍ=K«∞Û). `«# ~å[º=ÚÜ≥ÚHõ¯ ã¨∂„`åʼnõΩ ã¨O|OkèOz# QÆOcè~°"≥∞ÿ# ‰õΩ¡Ñ¨Î ã¨O^Õâ◊O Jk. JO^Œ∞Ö’ ^•xH˜ ã¨O|OkèOz# „áê^äŒq∞Hõ ã¨`åºÅ`Àáê@∞ ã‘<å~ÚÖ’ ~Ú=fi|_ç# ^èŒ~°‡âß„™êÎxH˜x, PÜ«∞# ~å*ϺxH˜x ã¨O|OkèOz# =º`庙êÅ∞ HõeyÜ«ÚOk. P Ѩxfl^ŒÌiH˜x, t+¨µºÅÖ’

J<Õ‰õΩʼnõΩ#∞ Jk JOkOK«|_çOk. J~Ú`Õ PÜ«∂ ã¨÷ÖÏÅ#∞O_ç ‰õÄ_ç=zÛ# q∞„t`« [#ã¨=¸Ç¨Ï=Ú =∞^茺 Jk ~Ú=fi|_çOk. „ѨÉèí∞=٠ѨiK«~°ºÖ’ Ѩxfl^ŒÌix U~°Ê~°K«∞ H˘#_»O, H˘O_»g∞^Œ „Ѩã¨OQÆ=Ú J<Õq =∞Å∞Ѩ٠uiy# aO^Œ∞=ÙÖÏ¡ xezÜ«Ú<åfl~Ú.

*ÏfÜ«∞ K«@ì É’^茉õΩÅ∞ PÜ«∞##∞ x~åHõiOKå~°∞, HÍx H˘O_»g∞^Œ PÜ«∞# `≥eÑ≤# "å\˜Ö’, ''<Õ#∞ g∞`À K≥ѨC#^Õ=∞#QÍ—— Jx <˘H˜¯ K≥Ñ≤Ê# "å\˜x|\˜ì #∂`«# „Hõ=∞O

ã¨g∞ѨOQÍ L#fl^Œ#fl q+¨Ü«∞O [#∞Å QÆ∞iÎOѨىõΩ (|Ç≤Ï~°OQÆOQÍ) =zÛOk.

III. =¸_»= ^Œâ – LѨ=∂# É’^èŒ#∞ J#∞ã¨iOK«_»O.

1. H˘#™êyOz# „Ѩܫ∂ã¨. – `«# Q˘Ñ¨Ê q∞+≤<≥s Ѩxx HõÃÑ~°flǨϟ=ÚÖ’#∞

^•x K«∞@∞ìѨ@¡#∞ „ѨÉèí∞=Ù H˘#™êyOKå~°∞. ~À=∂ â◊`åkäѨu ¿ã=‰õΩx ã¨fiã¨÷Ѩ~°K«_»OÖ’

(=∞`«Î~Ú 8:5–13) J#º[#∞xÜ«∞O^Œ∞ Q˘Ñ¨Ê qâßfiã¨O Hõ#∞Q˘#_®xH˜ J=HÍâ◊O

U~°Ê_çOk, `«# ~å[ºO ™ê~°fi„uHõ"≥∞ÿ#^Œ<Õ „Ѩ=K«#Ѩ٠Hõ∆} ^Œ~°≈<åxH˜ L^•Ç¨Ï~°}

ÅaèOzOk. <å~¸#∞Ö’x q^èŒ=~åe ‰õΩ=∂~°∞x „|uH˜OK«_»O`À, =∞$`«∞ÅÖ’#∞O_ç

PÜ«∞# Ô~O_»==∂~°∞ ÖËѨ_»O [iyOk (Å∂HÍ 7:11–17). „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞

ѨiK«~°º JO`«\˜Ö’ KåÖÏ =∞#ã¨∞û#∞ HõiyOKÕ ã¨OѶ¨∞@#Å∞ – D HÍÖÏxH˜ ã¨O|OkèOz #"≥·Ü«Ú<åfl~Ú. Ѩiã¨Ü«Úºx (Éè’[#ѨÙ) |Å¡^ŒQÆæ~° ѨâßÛ`åÎѨ=Ú`À ‰õÄ_ç# Ü≥ÚHõ „ã‘Î

`«# Hõhflà◊¡`À ÜÕ∞ã¨∞ áê^Œ=ÚÅ∞ Hõ_çy q∞QÆ∞Å qÅ∞"≥·# J`«Î~°∞`À PÜ«∞##∞ (Jaè¿+H˜OK«_»O) ã¨`«¯iOK«_»O [iyOk (Å∂HÍ 7:36–50). Pu^䌺O JO^Œ∞‰õΩ<Õ

„ѨÉèí∞=Ù#∞ Pu^䌺q∞KÕÛ"åx q=∞~°≈ ~Ú^ŒÌ~°∞ JѨCÅ"åix QÆ∂iÛ# ~°=∞º"≥∞ÿ# áê~îåxH˜ Ñ≤Å∞ѨÙxzÛOk.

2. Ü≥∂Ǩ#∞‰õΩ „ѨÉèí∞=٠ѨOÑ≤# ~°∞A=Ù (Å∂HÍ 7:18–35). – „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞

Ü«¸^ŒÜ«∞#∞ q_çz "≥à◊¡_®xH˜ XHõ HÍ~°}O Ü≥∂Ǩ#∞ K≥~°Ö’ "ÕÜ«∞|_»_»"Õ∞. =∞$`«

ã¨=Ú„^•xH˜ `«∂~°∞Ê f~å# ''#Å¡HÀ@Ö’—— XHõ ã¨O=`«û~°OQÍ Ñ¨H˜∆~åA=O\˜ Ü≥∂Ǩ#∞

P`«‡ |OkèOѨ|_çOk. „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ ÉÏÑ≤Î㨇 ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PHÍâ◊=Ú `≥~°∞=|_»∞@Ü«Ú

K«∂Kå_»∞ PÜ«∞# "≥∞ã‘ûÜ«∂Ü≥ÿ∞Ü«Ú<åfl_»<Õ ^≥·qHõ"≥∞ÿ# ã¨fi~°O q<åfl_»∞. J~Ú`Õ KÕ™êÎ_»x

Ü≥∂Ǩ#∞ HõxÃÑ\˜ì# Ѩxx „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ¿ÇÏ~À^Œ∞Å∞, Ñ≤ÖÏ`«∞Å∞, Hõ~ÚáêÅ∞ ~ÚOHÍ JkèHÍ~°OÖ’<Õ L<åfl~°∞. PÜ«∞# ^Õâßxfl ZO^Œ∞‰õΩ =∂iÛ "ÕÜ«∞ÖË^Œ∞, á⁄@∞ì#∞ Jyfl`À ZO^Œ∞‰õΩ ^ŒÇ≤ÏOK«ÖË^Œ∞, huÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ áêeOK«ÖË^Œ∞? WÖÏ\˜ PÖ’K«#Å`À

XHõ"Õà◊ ÜÕ∞ã¨∞=^ŒÌ‰õΩ `«# t+¨µºÅÖ’ ~Ú^ŒÌix, ''~åÉ’=Ù "å_»=Ù h"Õ<å, "Õ∞=Ú =∞iÜ≥ÚHõx H˘~°‰õΩ HõxÃÑ\ì=Öˇ<å?—— Jx J_»QÆ_®xH˜ ÉÏÑ≤Î㨇q∞K«∞Û Ü≥∂Ǩ#∞ ѨOáê_»∞. `å#∞ KÕã¨∞Î#fl "Õ∞Öˇ·# HÍ~åºÅ#∞ QÆ∂iÛ# ã¨=∂Kå~°O`À "åix ѨOÑ≤, JkèHõ"≥∞ÿ# á⁄QÆ_»Î#∞ PÜ«∞# Ü≥∂Ǩ#∞‰õΩ ~ÚKåÛ_»∞.

3. LѨ=∂<åÅ`À É’kèOK«_®xH˜ ѨÓ#∞H˘#_»=∞~ÚºOk (=∞`«Î~Ú 8† =∂~°∞¯

4:1–34). – „ѨÉèí∞=Ù LѨ=∂<åÅ Q˘Ñ¨Ê ã¨=Ú^•Ü«∂xH˜ =∞#O KÕ~°∞‰õΩ<åflO. WOHÍ Ô~O_»∞ ã¨=Ú^•Ü«∂Å∞ =™êÎ~Ú, XHõ\˜ ÃÑiÜ«∂ ѨiK«~°ºÖ’#∞, =∞~˘Hõ\˜ „ѨÉèí∞=Ù |Ç≤Ï~°OQÆ Ñ¨iK«~°ºÖ’x z=i k<å# K≥ѨÊ|_®¤~Ú. LѨ=∂<åÅ ^•fi~å LѨ^ÕtOK«_»O

PÜ«∞# t+¨µºÅ‰õΩ Pâ◊Û~åºxfl HõeyOzOk (=∞`«Î~Ú 13:10). J`«ºkèHõ=∞ø`«∞#fl "≥·~°∞^茺O

âß„ã¨∞ÎÅ∞ Ѩiã¨Ü«ÚºÅÜ≥ÚHõ¯ xsHõ∆}ÖËx "Õ+¨^è•~°}Ö’ nx ~°Ç¨Ï™êºxH˜ `åà◊=ÚOk. J^Œ∞ƒù`«O "≥O@ J^Œ∞ƒù`«O KÕÜ«∞|_»∞`«∞<Õ LOk† J~Ú<å P â◊H˜Îx "å~°∞ ^ŒÜ«∞º=ÚÅ JkèѨuH˜ – P~ÀÑ≤OKå~°∞ (=∞`«Î~Ú 12:22–37), =∞iÜ«Ú ã≤QÆ∞æ=∂e#"åÔ~· PÜ«∞# #∞O_ç ã¨∂K«Hõ „H˜Ü«∞ K«∂_»QÀ~°∞`å~°∞ (=∞`«Î~Ú 12:38–45). "åi áêѨѨ٠J`«ºkèHõ`«#∞ Ѩiâ◊√^•ú`«‡‰õΩ =ºuˆ~Hõ"≥∞ÿ# áêѨ=∞x ^•xfl =ºHõÎѨ~°Kå~°∞, ^•xH˜ Hõ∆=∂Ѩ}ÖË^Œ∞. P <åÜ«∞‰õΩÅ`À JkèHõOQÍ ã¨OѶ¨∞~°¬} Ѩ_»‰õΩO_»∞@‰õΩQÍ#∞ PÜ«∞# LѨ=∂<åÅ`À É’kèOѨ<å~°OaèOKå~°∞, "å\˜x PÜ«∞# `«# t+¨µºÅ‰õΩ ~°Ç¨Ï㨺OQÍ q=iOKå~°∞ (=∞`«Î~Ú 13:10–16). =∞~À HÍ~°}"Õ∞=∞O>Ë, `«# áê~îåʼnõΩ JO^•xfl, â◊H˜Îx Jq HõeÊ™êÎÜ«∞<Õk xã¨ûO^ÕǨÏO. âß„ã¨∞ÎÅ∞, Ѩiã¨Ü«ÚºÅ ZkˆQ "≥·~°∞^茺O`À PÜ«∞# LѨ=∂<åÅ#∞ LѨÜ≥∂yOK«_®xH˜ ã¨O|O^èŒO LOk.

IV. <åÅæ= ^Œâ – HõÃÑ~°flǨϟ=ÚÖ’x ã¨=∂[=∞Ok~°OÖ’ „Ѩã¨OQÆO.

1. `«∞á¶ê#∞ ã¨^ŒÌ}yOK«|_çOk =∞iÜ«Ú QÆ^ŒÔ~xÜ«∞ ^ŒÜ«∂ºÅ∞ (=∞`«Î~Ú 8:18–34). - LѨ=∂<åÅ k#O „ѨÉèí∞=Ù`À XHõ Q˘Ñ¨Ê k#OQÍ LO_Õk. PÜ«∞# ^ŒÜ«∂ºÅ`À áÈ~å_®~°∞, â◊„`«∞=ÙÅ∞ Ѩ<åflQÍÅ∞ Ѩ<åfl~°∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ PÜ«∞##∞ "≥kHÍ~°∞, =∞$`«∞º=Ù ÖËx LѨ=∂<åÅ`À PÜ«∞# k<åxfl =ÚyOKÕ"å~°∞. `«# „Ѩܫ∂ã¨Å`À

JÅã≤áÈ~Ú, P ã¨~°ã¨∞û#∞ ^•\ÏÅx P^ÕtOKå~°∞, "≥Ú^Œ\˜QÍ iHÍ~°∞¤ KÕÜ«∞|_ç# =∂~°æO, J~Ú`Õ Jk Hõ_»Ñ¨\˜k HÍ^Œ∞. Z^Œ∞~°∞ K«∂_»x `«∞á¶ê#∞, ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# ã≤÷u, <≥=∞‡kQÍ áÈ~Ú# ("åi) „ѨÉèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ x„^Œ, ''x=∞‡oOK«—— (=∂~°∞¯ 4:39† =∞`«Î~Ú

8:26† Å∂HÍ 8:24Å#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞) =∞x PÜ«∞# ã¨=Ú„^•xfl QÆkÌOK«_»O, "≥O@<Õ QÍeÜ«Ú JÅÅ∞#∞ x=∞‡oOK«_»O q∞H˜¯e ™⁄QÆã¨∞QÍ =i‚OK«|_®¤~Ú. XHõ J^Œ∞ƒù`«O =∞~˘Hõ J^Œ∞ƒù`«OHõO>Ë Q˘Ñ¨Êk HÍHõáÈ~Ú<å, `«H˜¯# "å\˜HõO>Ë H˘xfl K«∂z# "åiH˜

Pâ◊Û~åºxfl ÉèíÜ«∂xfl HõeyOKå~Ú. D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’, ''DÜ«∞# ZÖÏ\˜"å_À QÍeÜ«Ú

ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ DÜ«∞#‰õΩ Ö’|_»∞K«∞#fl"Õ—— (=∞`«Î~Ú 8:27† =∂~°∞¯ 4:41† Å∂HÍ

8:25Å#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞) Jx Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞. `«∂~°∞Ê f~å# [#∞Å∞ Pâ◊º~°ºáÈÜÕ∞

=∞~˘Hõ J^Œ∞ƒù`åxfl „ѨÉèí∞=Ù KÕâß~°∞,2 ^ŒÜ«∞º=ÚÅ∞ Ѩ\˜ì# ~Ú^ŒÌ~°∞ PÜ«∞##∞ Hõeã≤H˘<åfl~°∞, "åiÖ’ ¿ã# J#∞ ^ŒÜ«∞º=ÚÅ∞ Ѩ\˜ì#"å_»∞. P ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# ^ŒÜ«∞º=ÚÅ∞ Ѩ\˜ì#"å_»∞

ã¨fiã¨÷z`«∞Î_≥· =„ã¨Î=ÚÅ∞ ^èŒiOK«∞H˘x ‰õÄ~°∞ÛO_çÜ«ÚO_»_»O K«∂z QÆ^Œˆ~xÜ«ÚÅ∞

Pâ◊Û~°ºÑ¨_®¤~°∞, HÍx "åi ѨO^Œ∞Å∞ áÈ~Ú#O^Œ∞‰õΩ HÀѨyOK«∞‰õΩ<åfl~°∞, P f~åxfl

q_çz "≥à◊√¡=∞x "å~°∞ =∞#q KÕÜ«∞QÍ "åi q#flѨ=Ú#OwHõiOz# „ѨÉèí∞=Ù uiy ѨtÛ=∞ f~åxH˜ =KåÛ~°∞.

2. Ѩxfl^ŒÌi `˘e „ѨKå~°O (Ѩx) (=∞`«Î~Ú 9:35–11:1). - QÆeÅÜ«∞‰õΩ uiy =zÛ# `«~°∞"å`«, `«# ÉÏź k<åÅ ~ÚO\˜H˜ Ô~O_»= ™êi "≥àÏ¡~°∞† J~Ú`Õ #[ˆ~`«∞"å~°∞ =∞~À™êi PÜ«∞##∞ x~åHõiOKå~°∞. WOHÍ Ñ¨x H˘#™êQÆ=Åã≤ LOk. XHõxH˜ Jk |Ǩï Q˘Ñ¨Ê ѨxÜ≥ÿ∞ LO@∞Ok. „ѨHõ\˜OK«_®xH˜ `«sÊù^Œ∞ á⁄O^Õ"å~°∞QÍ P Ѩxfl^ŒÌiH˜ ~Úk ã¨=∞Ü«∞"≥∞ÿÜ«ÚOk. JO^Œ∞#∞|\˜ì "åiÖ’ ~Ú^ŒÌi^ŒÌixQÍ QÆeÅÜ«∞ JO`«Ü«Ú

ã¨OK«iOz ã¨∞"å~°Î „ѨHõ\˜OK«_®xH˜x J^Œ∞ƒù`«=ÚÅ∞ KÕÜ«∞_®xH˜x â◊H˜ÎxzÛ Ñ¨Oáê~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „ѨÉèí∞=Ù `«# ™⁄O`« „Ѩܫ∂ã¨#∞ H˘#™êyã¨∞Î<Õ L<åfl~°∞. `«# ѨiK«~°º=Öˇ, Ü≥∂Ǩ#∞ ѨiK«~°º=ÖˇÕ, P Ѩxfl^ŒÌi ѨiK«~°ºÜ«Ú ˆH=ÅO ã≤^ŒúѨ~°K«∞ ѨiK«~°ºÜÕ∞ JÜ«ÚºOk. #tOz# Q˘„Ô~Öˇ·# W„âßÜÕ∞Å∞ ~ÚO\˜"åiˆH Jk Ѩiq∞u KÕÜ«∞|_çOk, =∞iÜ«Ú, ''Ѩ~°Ö’Hõ ~å[º=Ú ã¨g∞Ñ≤OzÜ«Ú#flk QÆ#∞Hõ =∂~°∞=∞#ã¨∞û á⁄O^Œ∞_ç—— (=∞`«Î~Ú 3:2†

4:17† =∂~°∞¯ 1:14a, 15Å#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞) J<Õk ^•x ÉèÏ="≥∞ÿÜ«ÚOk.

3. ™êflx‰õΩ_≥·# Ü≥∂Ǩ#∞ =∞~°}O (=∞`«Î~Ú 14:1–12). – D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’, H˘kÌ HÍÖÏxH˜ =ÚO^Œ∞ ã¨OÉèíqOz# Ü≥∂Ǩ#∞ =∞~°}O ^•YÅ∞ KÕÜ«∞|_çOk. ¿ÇÏ~À^Œ∞ JOuѨ `«# ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_≥·# Ѷ≤eѶ¨C ÉèÏ~°ºÜ«∞QÆ∞ ¿ÇÏ~ÀkÜ«∞#∞ q"åǨÏ=Ú KÕã≤H˘<åfl_»∞.

JkèѨu áêѨ=Ú q+¨Ü«∞OÖ’ J`«x QÆkÌOK«_®xH˜ Ü≥∂Ǩ#∞ "≥#∞HÍ_»ÖË^Œ∞. WO^Œ∞#∞|\˜ì

¿ÇÏ~ÀkÜ«∞ <≥=∞‡kQÍ LO_»ÖË^Œ∞ ã¨iQÆ^•, "≥Ú^Œ@ Ü≥∂Ǩ#∞#∞ K≥~°Ö’ "Õ~ÚOKÕ=~°‰õΩ, P `«~°∞"å`« J`«x K«OÑ≤OKÕ=~°‰õΩ P JÜ≥∂QÆ∞º~åÅ∞ ¿ÇÏ~À^Œ∞#∞ <≥=∞‡kQÍ LOK«ÖË^Œ∞.

„ѨÉèí∞=Ù KÕã≤# Ѷ¨∞#"≥∞ÿ# HÍ~°º=ÚÅ∞ ¿ÇÏ~À^Œ∞ K≥qH˜ =zÛ#ѨC_»∞ – ''W`«_»∞ ÉÏÑ≤Î㨇q∞K«∞Û

Ü≥∂Ǩ#∞† J`«_»∞ =∞$`«∞ÅÖ’#∞O_ç ÖËzÜ«Ú<åfl_»x—— J`«_»<åfl_»∞.

4. J~Ú^Œ∞"ÕÅ =∞OkH˜ PǨ~°q∞K«∞Û@, r"åǨ~åxfl QÆ∂iÛ# „Ѩã¨OQÆO

(Ü≥∂Ǩ#∞ 6). – Ѩxfl^ŒÌ~°∞ QÆeÅÜ«∞Ö’ ã¨OK«iOz uiy =KåÛ~°∞. [# ™êO„^Œ`«

`«‰õΩ¯=QÍ L#fl ã¨~°ã¨∞û‰õΩ `«∂~°∞Ê ÉèÏQÍxH˜ „ѨÉèí∞=Ù PÜ«∞# t+¨µºÅ∞#∞ q„âßOu

H˘~°‰õΩ#∞ É’^èŒ H˘~°‰õΩ#∞ =zÛ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ [#ã¨=¸Ç¨=ÚÅ∞ PÜ«∞#

K«∞@∂ì =¸QÍ~°∞ PÜ«∞# "åiH˜ ~ÚOHÍ É’^èŒ qxÑ≤OKå~°∞. ~å„u ã¨g∞Ñ≤OzOk†

[#∞Å∞ `«=∞ ~ÚO_»¡‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞, u#_®xH˜ "åiH˜ Uq∞ÖË^Œ∞. =∂#=Ùx

„Ѩu J=ã¨~°`« q+¨Ü«∞=ÚÖ’ *ÏeQÆey# „ѨÉèí∞=Ù P [#ã¨=¸Ç¨Ï=∞O`å `«$Ñ≤ÎQÍ u#∞=~°‰õΩ P J~Ú^Œ∞ ~˘>ˇìÅ#∞, Ô~O_»∞ KÕѨÅ#∞ qã¨ÎiOѨ*Ëâß~°∞. PÜ«∞# á⁄Ok#

Jaè=∂<åxH˜ Jk tY~å„QÆ"≥∞ÿÜ«ÚOk. PÜ«∞##∞ ~åAQÍ KÕÜ«∞_®xH˜ [#∞Å∞

ѨÓ#∞‰õΩ<åfl~°∞. =¸_»= â’^èŒ# Jã¨#fl"≥∞ÿÜ«ÚOk. J~Ú`Õ ÜÕ∞ã¨∞ "å~°∞ HÍ"åÅ#∞‰õΩ#fl

"≥∞ã‘ûÜ«∂ HÍ_»∞. [# ã¨=¸Ç¨Å#∞ ѨOÑ≤"Õã≤, Ѩxfl^ŒÌix ã¨=Ú„^Œ=Ú ^•\˜"≥àı¡ÖÏ

P*Ï˝Ñ≤Oz, XO@iQÍ PÜ«∞# H˘O_»‰õΩ "≥àÏ¡~°∞. P =∞^茺~å„u `«∞á¶ê#∞Ö’QÆ∞O_®

ã¨=Ú„^ŒOg∞^Œ #_»∞K«∞H˘O@∂ "åiÜ≥Ú^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~°∞. J~Ú^Œ∞ "ÕÅ=∞OkH˜ PǨ~°O

ÃÑ\ì_»O J<Õk ã¨∞"å~°Î ~°K«#Åxfl\˜Ö’ ^•YÅ∞ KÕÜ«∞|_çOk. ^•x#∞O_ç L^ŒƒùqOz, HõÃÑ~°flǨϟ=Ú ã¨=∂[=∞Ok~°OÖ’ KÕÜ«∞|_ç# „Ѩã¨OQÍxfl Ü≥∂Ǩ#∞ Éèí„^ŒÑ¨~°Kå_»∞.

JO^Œ∞Ö’ r"åǨ~°=Ú#∞ <Õ<ÕÜ«∞x „ѨÉèí∞=Ù q=iOKå~°∞. `å=Ú HÍ"åÅ#∞‰õΩ#fl

"≥∞ã‘ûÜ«∂ PÜ«∞# HÍ^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl [#ã¨=¸Ç¨Ï=Ú K«∂_»<å~°OaèOzOk. (hK«"≥∞ÿ#)

Ç‘Ï#"≥∞ÿ# "åi HÀÔ~¯Å‰õΩ PÜ«∞# `«#∞fl JѨÊyOK«∞H˘xÜ«ÚO_ç, Éè∫uHõ"≥∞ÿ# ~åAQÍ#∞O_ç

PÜ«∞# ã¨O`«∞+≤ì K≥OkÜ«Ú#fl@ì~Ú`Õ, PÜ«∞# J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# JkèHÍ~åxH˜ "≥o¡Ü«ÚO_Õ

"å_Õ. PÜ«∞# JO^Œ∞‰õΩ ~åÖË^Œ∞ ã¨∞g∞. =∂#= q"≥∂K«<å =∂~°æ=Ú, PÜ«∞#‰õΩ ã≤Å∞= =∂~°æ"Õ∞.

HõÃÑ~°flǨϟ=Ú ã¨=∂[=∞Ok~°OÖ’x D Q˘Ñ¨Ê „Ѩã¨OQÆO, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ rq`«OÖ’ =∞~˘Hõ =∞Å∞Ѩ٠uiˆQ áê~ÚO@∞QÍ xezÜ«ÚOk. ''JѨÊ\˜#∞O_ç PÜ«∞# t+¨µºÅÖ’

J<Õ‰õΩÅ∞ "≥#∞Hõ fã≤, =∞i Z#fl_»∞#∞ PÜ«∞##∞ "≥O|_çOѨÖË^Œ∞—— (Ü≥∂Ǩ#∞ 6:66).

âß„ã¨∞ÎÅ∞#∞, Ѩiã¨Ü«ÚºÅ∞#∞ PÜ«∞##∞ ^Õfi+≤OKå~°∞. ÔQ^Œˆ~hÜ«ÚÅ∞#∞, #[ˆ~`«∞"å~°∞#∞

PÜ«∞##∞ x~åHõiOKå~°∞† ¿ÇÏ~À^Œ∞ JOuѨ PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ JáêÜ«∞Hõ~°"≥∞ÿ# JaèÖÏ+¨

Hõ#∞Ѩ~°Û<å~°OaèOKå_»∞, ~ÚѨC_≥·`Õ `«# ™⁄O`« t+¨µºÖË PÜ«∞##∞O_ç `˘eyáÈÜ«∂~°∞, x~åâ◊ KÕã≤H˘x =∞Ô~#fl_»∞ "≥O|_çOK«ÖË^Œ∞.

VV. J~Ú^Œ= ^Œâ◊ – Ѩ~°‚âßÅŠѨO_»∞QÆÜ≥Ú^ŒÌ

z=iQÍ PÜ«∞# QÆeÅÜ«∞#∞ q_çzáÈÜ«∂~°∞.

1. á⁄_»=Ù. – `«# ѨiK«~°ºÖ’ =¸_»= Ѩ™ê¯‰õΩ PÜ«∞# Ǩ[~°∞ HÍÖË^Œ∞. J~Ú^Œ∞ "ÕÅ=∞OkH˜ PǨ~°O ÃÑ>Ëì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Jk =zÛOk (Ü≥∂Ǩ#∞ 6:4). QÆ#∞Hõ QÆeÅÜ«∞ ѨiK«~°ºÖ’x D z=i ^Œâ◊ ~°=∂~°q∞ P~°∞<≥ÅÅ∞ H˘#™êyOk – U„Ñ≤Öò#∞O_ç

JHÀì|~°∞=~°‰õΩ.

2. „H˘`«Î ^Œ$âߺÅ∞. – D HÍÅ=Ú „H˘`«ÎqÜ«Ú, =∞#ã¨∞û# xÅ∞K«∞#@∞ì KÕÜ«Ú#q Ü«Ú<≥·# ^Œ$âߺÅ#∞ K«∂ѨÙ`«∞Ok.

Z. Jk ã¨OKå~° HÍÅ=Ú. – á¶⁄h+≤Ü«∂, ÉÏëê#∞ lÖÏ¡, ^≥Hõá⁄e J<Õ „áêO`åÅ#∞ XHõ^•x"≥O@ XHõ\˜x „ѨÉèí∞=Ù uiy =KåÛ~°∞. J~Ú#ѨÊ\˜H˜, QÆeÅÜ«∞Ö’x PÜ«∞#

ѨiK«~°º#∞ =∂„`«O PÜ«∞# ã¨OѨÓ~°‚OQÍ =^ŒeÃÑ@ìÖË^Œ∞.

a. XO@i`«#O. – [# ã¨=¸Ç¨ʼnõΩ PÜ«∞# HÍ"åÅx ^Œ∂~°OQÍ L<åfl~°∞† `«#

Ѩ<≥flO_»∞ =∞Ok`À<Õ HÍÅO QÆ_»Ñ¨_®xH˜ PÜ«∞# HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. ã≤. |Ç≤Ï~°OQÆ=Ú HÍx É’^èŒ. – H˘xfl J^Œ∞ƒù`«=ÚÅ∞#∞, H˘kÌQÍ |Ç≤Ï~°OQÆ LѨ^Õâ◊=Ú#∞ iHÍ~°∞¤ KÕÜ«∞|_®¤~Ú. P Ѩxfl^ŒÌix `«# ~å[ºÑ¨Ù „áê^äŒq∞Hõ ã¨∂„`åÅ`À `«sÊù^Œ∞xã¨∂Î, ^ŒQÆæ~°Ñ¨_»∞`«∞#fl `«# =∞~°}O H˘~°‰õΩ "åix PÜ«∞# ã≤^ŒúѨ~°∞ã¨∞Î<åfl~°∞.

(=∞`«Î~Ú 16:21–23† 17:9† =∂~°∞¯ 9:30–32Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞).

3. Ѷ≤h+≤Ü«∂#∞ ã¨O^Œi≈OK«∞@ (=∞`«Î~Ú 15:21–28). – ã¨HõÅ^Õâ◊ [#∞Å#∞ ~°H˜∆OK«_®xH˜ =zÛ# „ѨÉèí∞=Ù `«# ™⁄O`« „Ѩ[Å#∞ ^•\˜ XHõ ™êi =∂„`«"Õ∞ "≥àÏ¡~°∞. `«∂~°∞ ã‘^À#∞ʼnõΩ K≥Ok# „ã‘Î ‰õΩ=∂Ô~Î#∞ ã¨fiã¨÷Ѩ~°z# XHõ ã¨OѶ¨∞@#ÜÕ∞ iHÍ~°∞¤ KÕÜ«∞|_çOk. P"≥∞ qâßfiã¨=Ú JO`« q#Ü«∞O`À ‰õÄ_çOkQÍ#∞, [~ÚOѨÖËxk QÍ#∞ LO^ŒO>Ë, Ѩiã¨Ü«ÚºÅ "Õ+¨^è•~°}#∞O_çÜ«Ú, QÆeÅÜ«ÚÅ K«OK«Å ã¨fiÉèÏ==Ú#∞O_çÜ«Ú

PÜ«∞##∞ q„â◊q∞OѨ*Ëã≤Ok. `«∂~°∞ ã‘^À#∞ÅQÆ∞O_® „ѨÉèí∞=Ù ã¨OK«iOz#ѨC_»∞, ^≥Hõá⁄eH˜ PÜ«∞# uiy „Ѩܫ∂}O KÕâß~°∞. WHõ¯_» =∞~À™êi PÜ«∞# K«∞@∞ì [#ã¨=¸Ç¨Å∞ áÈQÆÜ«∂º~°∞. =∞~À™êi <åÅ∞æ"ÕÅ =∞OkH˜ J^Œ∞ƒù`«suQÍ Éè’[#O ÃÑ\Ïì~°∞. ã¨~°ã¨∞û ^•\˜ uiy PÜ«∞# QÆeÅÜ«∞‰õΩ =KåÛ~°∞. QÆeÅÜ«∞Ö’x PÜ«∞# ѨiK«~°º z=i ^Œâ◊Ö’, JOuѨ ¿ÇÏ~À^Œ∞Ü≥ÚHõ¯ Éèí∂ÉèÏQÍxH˜ "≥Å∞ѨŠPÜ«∞# qãΨ$`«OQÍ

ã¨OKå~°O KÕã≤<å, QÆeÅÜ«∞<Õ PÜ«∞# ˆHO„^ŒOQÍ LOK«∞H˘x, JHõ¯_»#∞O_ç "≥o¡ uiy JHõ¯_çˆH =ã¨∂Î =ÙO_Õ"å~°∞.

4. Ѷ≤eѨC^≥·# ÔH·ã¨~°Ü«∞‰õΩ† Q˘Ñ¨Ê^≥·# XѨCHÀÅ∞ (=∞`«Î~Ú 16). – „ѨÉèí∞"≥·#

ÜÕ∞ã¨∞ QÆeÅÜ«∞‰õΩ uiy ~åQÍ, ã¨^Œ∂ÌHõÜ«ÚºÅKÕ |ÅѨ~°K«|_ç#"åÔ~·, Ѩiã¨Ü«ÚºÅ∞ "åi ^•_»∞Å#∞ ã¨iH˘`«ÎqQÍ KÕâß~°∞ (=∞`«Î~Ú 16:1–4)† ¿ÇÏ~À^Œ∞ Ñ≤eѨC Éèí∂ÉèÏQÆOÖ’

„ѨÉèí∞=Ù ã¨OK«iOK« <å~°OaèOz#ѨC_»∞ Ѩiã¨Ü«ÚºÅ ''ѨÙeÑ≤O_çx—— QÆ∂iÛ *Ï„QÆ`«ÎQÍ LO_»∞_»x ã¨`«º x+¨ª`À PÜ«∞# `«# t+¨µºÅ#∞ ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞.

PÜ«∞# ѨiK«~°º JO`«=Ú ã¨g∞Ѩ"≥∞ÿÜ«ÚOk. `å#∞ "≥∞ã‘ûÜ«∂#x Ѩ^Œúu „ѨHÍ~°O

„ѨÉèí∞=Ù Z#fl_»∂ K≥ѨCHÀÖË^Œ∞. PÜ«∞# [iyOz# HÍ~åºÅ#∞|\˜ì, É’kèOz# ã¨`åºÅ#∞|\˜ì, PÜ«∞# rqOz# q^è•<åxfl|\˜ì =∂#=ÙÅ =∞#ã¨∞ûÖ’¡xH˜ P ã¨`«ºO <≥=∞‡kQÍ ~å"åÅx „ѨÉèí∞=Ù HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ Ñ¶¨e`åÅ#∞ ѨsH˜∆OKÕ ã¨=∞Ü«∞O Jã¨#fl=∞~ÚºOk – =∞iÜ«Ú "å~°∞ xâ◊|ÌOQÍ XÑ≤ÊOѨ|_ç#k |Ç≤Ï~°OQÆ"≥∞ÿ# XѨCHÀÅ∞QÍ =∂~°=Åã≤Ü«ÚOk. H˘O`«HÍÅO „ѨÉèí∞=Ù XO@iQÍ „áê~°÷#Ö’ QÆ_çÑ≤# Ñ≤=∞‡@, P Ѩxfl^ŒÌix PÜ«∞# Ô~O_»∞ „Ѩâ◊flÅ∞ J_çQÍ~°∞:

''=∞#∞+¨º‰õΩ=∂~°∞_≥=_»x [#∞Å∞ K≥ѨCH˘#∞K«∞<åfl~°∞——? (=∞`«Î~Ú 16:13† =∂~°∞¯

8:27† Å∂HÍ 9:18Ö’ áÈeÛ K«∂_»∞).

^•xH˜ ѨÅ∞~°HÍÖˇ·# ["å|∞Å∞ =zÛ#O^Œ∞# PÜ«∞##∞ PÜ«∞# Ѩxx [#∞Å∞

„QÆÇ≤ÏOѨÖËHõáÈÜ«∂~°<Õk ã¨Ê+¨ìOQÍ K«∂Ѩ|_çOk.

''<Õ#∞ Z=i#x g∞~°∞ K≥ѨCH˘#∞K«∞<åfl~°∞?—— (=∞`«Î~Ú 16:15† =∂~°∞¯ 8:29†

Å∂HÍ 9:20) Jx PÜ«∞# "åi#_çQÍ~°∞.

''h=Ù ã¨r=Ù_»QÆ∞ ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞_≥·# „H©ã¨∞Î=Ù—— J<Õ |^Œ∞Å∞ "åi#∞O_ç =zÛOk

(=∞`«Î~Ú 16:16† =∂~°∞¯ 8:29† Å∂HÍ 9:20Å#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞).

D XѨCHÀÅ∞Ü≥ÚHõ¯ „áê=ÚMϺxfl Juâ◊Ü≥∂H˜ÎQÍ =∂~°Û_»O J™ê^茺O. XHõ"Õà◊, "å~°∞ ‰õÄ_® ã¨`åºxfl „QÆÇ≤ÏOK«ÖË^Œ#∞HÀ! (JѨC_À?). JHõ¯_» =∂\Ï¡_çOk ¿Ñ`«∞~°∞† Jk `«#H˘~°ˆH HÍ^Œ∞, HÍx Ѩ<≥flO_»∞QÆ∞i H˘~°‰õΩ. JѨC_»∞ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ Ѩx qѶ¨ÅO HÍÖË^Œ∞. `«# K«∞@∞ì#∞#fl z#fl =$`«ÎOÖ’ `«# Éèíq+¨º`ü ã¨OѶ¨∞OÜ≥ÚHõ¯ "≥ÚÅHõÅ#∞ PÜ«∞# K«∂ã¨∂Î, x["≥∞ÿ# ''Já⁄ã¨ÎÅ∞Å ã≤^•úO`«——"≥∞ÿÜ«Ú#fl – ¿Ñ`«∞~°∞ XѨCHÀÅ∞#O^Œe ã¨`«ºO g∞^Œ ^•xfl Hõ@ì<≥·Ü«Ú<åfl_»∞. J~Ú`Õ, „Ѩã¨∞Î`åxH˜ Jk „ѨK«∞iOѨ|_»‰õÄ_»^Œ∞. `å#∞ "≥∞ã‘ûÜ«∂ J<Õ ã¨`åºxH˜ "åix JѨÊyOz, `å#∞ "≥∞ã‘ûÜ«∂ JÜ«ÚºO_»_®xH˜ – `å#∞ L¿ÑH˜∆OѨ|_ç, =∞$u<˘Ok, ÖËK«∞@`À ‰õÄ_çÜ«Ú#fl@∞ì PÜ«∞# "åiH˜ |Ü«∞Å∞Ѩ~°K«<å~°OaèOKå~°∞. ¿Ñ`«∞~°∞ ~ÚOHõ#∞ â◊s~° ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# á⁄uÎQÆ∞_»¤Å ÉèÏ=O`À ^•xfl „ѨuѶ¨∞\˜OKå_»∞. ''™ê`å<å <å "≥#∞Hõ‰õΩ á⁄=Ú‡ ...—— (=∞`«Î~Ú 16:23† =∂~°∞¯ 8:33) Jx "åi Ü«∞[=∂#∞_»∞ "≥O@<Õ QÆkÌOz, `«# t+¨µºÅ∞ ‰õÄ_® `«=Ú‡#∞ `å=Ú L¿ÑH˜∆OK«∞H˘x, H˜s\Ïxfl ^èŒiOK«Hõ=ÚO^Œ∞ `«=∞ ã≤Å∞=#∞ Z`«∞ÎH˘#=Åã≤# J=ã¨~°=Ú#fl@∞ì XHõ áê~îåxfl PÜ«∞# "åiH˜ q=iOKå_»∞.

5. ~°∂áêO`«~°O (=∞`«Î~Ú 17:1–13). - D HÍÅ=∞O`«\˜Ö’ pHõ\˜ Hõ=Ú‡`«∞#fl h_»Ö’<Õ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ #_çKå~°∞. PÜ«∞# "≥#∞Hõ, QÆeÅÜ«ÚÅKÕ PÜ«∞# x~åHõiOѨ

|_ç# ã≤÷u† =ÚO^Œ∞, ã≤Å∞=† J~Ú<å `«# K«∞@∞ì, ~ÚOHÍ #=∞‡HõOQÍ L#fl t+¨µºÅ

|$O^ŒO† PÜ«∞#‰õΩ ÃÑ·# =∂~°Û|_»x `«O„_ç „¿Ñ=∞ L<åfl~Ú. QÆeÅÜ«∞Ö’#∞#fl `«#

â◊„`«∞=ÙÅ#∞ uiy Z^Œ∞~˘¯# "≥à◊¡Hõ=ÚO^Œ∞, JO`«‰õΩq∞Oz# q~À^èŒ∞Öˇ·# â◊„`«∞=ÙÅ∞

Ü«¸^ŒÜ«∞Ö’ L<åfl~°∞, QÆOcè~°"≥∞ÿ# ^≥·= ã¨xflkè `«#`À‰õÄ_» L#fl@∞ì QÆ∞~°∞Î `«#∞fl

JOwHõiOz#@∞ì L`«Î~°"å^Œq∞zÛOk. ~°∂áêO`«~°Ñ¨Ù ^Œ$â◊ºO áêH˜∆HõOQÍ t+¨µºÅ H˘~°‰õΩ

L^ÕÌtOѨ|_çOk, HÍx „Ѩ^è•#OQÍ Jk "åi Ü«∞[=∂#∞x H˘~°ˆH. `å#∞ U~°Ê~°K«∞H˘#fl – ¿Ñ`«∞~°∞, Ü«∂HÀ|∞, Ü≥∂Ǩ#∞ÅKÕ Jk ^Œi≈OK«|_çOk. „áê~°÷#Ü«∞O^Œ∞ f„==ÚQÍ

PÜ«∞# x=∞QÆfl"≥∞ÿÜ«Ú#flѨC_»∞, =∂#= =Úã¨∞QÆ∞Å#∞ KèÕkOK«∞H˘O@∂, Ѩ~°Ö’HõѨÙ

„ѨHÍâ◊=Ú`À PÜ«∞# =ÚY=Ú#∞, =G=ÚÅ∞#∞ HõѨÊ|_®¤~Ú. áê`« x|O^èŒ#‰õΩ

=∞^茺=iÎÜ≥ÿ∞# "≥∂¿+, Q˘Ñ¨Ê ã¨O㨯~°ÎÜ≥ÿ∞# UbÜ«∂Å∞ PÜ«∞#`À Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’

[~°∞QÆÉ’=Ù x~°æ=∞=Ú#∞ QÆ∂iÛ =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. Ü≥Ú~åÌ#∞ =^ŒÌ [iy#>Ëì – ''DÜ«∞# <å „Ñ≤Ü«∞‰õΩ=∂~°∞_»∞ DÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ <Õ<å#OkOK«∞K«∞<åfl#∞—— (=∞`«Î~Ú 17:5† =∂~°∞¯

9:7† Å∂HÍ 9:35Å#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞) Jx ''DÜ«∞# =∂@ q#∞_ç—— J<Õ ã¨O^Õâ◊O

‰õÄ_® „áê=ÚYºOQÍ JO^Œ∞ KÕ~°Û|_çOk. Jk x[OQÍ Ju „áê=ÚYº"≥∞ÿ# ^Œ~°≈#O

ÖËHõ ^Œ$â◊ºO. P ^Œ$â◊ºO Já⁄ã¨ÎÅ∞x Ü≥ÚHõ¯ *Ï˝Ñ¨HõOÖ’ |Ǩï n~°…HÍÅO "≥∞keOk. (2¿Ñ`«∞~°∞. 1:16–18). JHõ¯_» „Ѩ=HõÎÅ∞, Já⁄ã¨ÎÅ∞Å∞ áê`«, „H˘`«Î x|O^èŒ#Å∞

Ѩ~°Ö’Hõ=Ú, Éèí∂Ö’Hõ=Ú Hõeã≤H˘<åfl~Ú. ^Œi^•Ñ¨ÙQÍ Ñ¶¨Å~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# ѨiK«~°ºQÍ L<åfl, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞#‰õΩ – `«O„_ç `«#`À Hõ_»=~°‰õΩ LO\Ï_»<Õ JÉèíÜ«∞"≥∞ÿÜ«ÚOk. `«#

t+¨µºÅ‰õΩ `«=∞ XѨCHÀÅ∞ `«Ñ¨CHÍ^Œx, "åi qâßfiã¨O `«Ñ¨C =ºH˜Î g∞^Œ LOK«ÖË^Œx†

JHõ¯_»#∞O_ç `å=Ú „ѨHõ\˜OKÕk "≥∂¿+#∞O_çHÍHõ, „H©ã¨∞Î#∞O_ç q#fl^Õ „ѨHõ\˜OKåÅx – Jk `≥eÜ«∞*Ëã≤Ok. J~Ú`Õ "åi ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^Œ `å`åe¯Hõ xâ◊≈|Ì=Ú J<Õ =Ú„^Œ "ÕÜ«∞|_çOk. P ^Œ~°≈#=Ú Ü≥ÚHõ¯ ã¨OѨÓ~°‚"≥∞ÿ# ÉèÏ==Ú Ñ¨Ù#~°∞`å÷#=Ú, P~ÀǨÏ}=∞<Õ

"å\˜ "≥Å∞QÆ∞Ö’<Õ K«∂_®e. ~°∂áêO`«~°Ñ¨Ù H˘O_»#∞O_ç ky=ã¨∂Î, KåO„^Œ~ÀyÜ≥ÿ∞#

XHõx ã¨fiã¨÷Ѩ~°z, PÜ«∞# HõÃÑ~°flǨϟ=Ú#‰õΩ =zÛ, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ ã¨OÉèíqOK«É’=Ù

=∞Ǩ qѨ`«∞Î H˘~°‰õΩ `«# t+¨µºÅ#∞ ~ÚOHõ#∞ ã≤^ŒúѨ~°K«∞`«∂ L<åfl~°∞.

6. QÆeÅÜ«∞Ö’x ѨiK«~°º =ÚyOѨÙ. - „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ ~ÚOHÍ Z‰õΩ¯= HÍÅO QÆeÅÜ«∞Ö’ xezÜ«ÚO_»ÖË^Œ∞. PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê Ѩx JHõ¯_» [iyOk. [# ã¨=¸Ç¨Å#∞ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩO@∂, J^Œ∞ƒù`«ÖË"≥·<å H˘kÌQÍ<Õ [iyOK«∞`«∂, `«# ~å[º=Ú P`«‡ã¨O|O^èŒ "≥∞ÿ#^Œ<Õ "åã¨Î=O`À ~ÚOHõ#∞ `«# Já⁄ã¨ÎÅ∞Å#∞ XÑ≤ÊOK«∞`«∂, JO^Œ∞Ö’ „Ѩ"ÕtOK«_®xH˜ Ѩã≤a_»¤=O\˜ ã¨fiÉèÏ=O HõeyÜ«ÚO_®Åx PÜ«∞# "åiH˜ <ÕiÊã¨∞Î<åfl~°∞. (=∞`«Î~Ú 18:1–14). Ѩ~°‚âßÅÅ<Õ Q˘Ñ¨Ê ѨO_»∞QÆ ã¨g∞Ѩ"≥∞ÿÜ«ÚOk, `«# H˘kÌ=∞Ok`À ã¨=∞~°Ü«∞QÆ∞O_» =∞~˘Hõ=∂~°∞ PÜ«∞# Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ =KåÛ~°∞.

ã¨∂K«#Å∞ 1Já⁄ã¨ÎÅ∞ÅÜ≥ÚHõ¯ <åÅ∞æ e+¨µìÅ∞ ~Úq:

=∞`«Î~Ú 10:2–4=∂~°∞¯ 3:16–19Å∂HÍ 6:14–16Já⁄. 1:13

ã‘"≥∂#∞ ¿Ñ`«∞~°∞ã‘"≥∂#∞ ¿Ñ`«∞~°∞ã‘"≥∂#∞ ¿Ñ`«∞~°∞ã‘"≥∂#∞ ¿Ñ`«∞~°∞

PO„^≥Ü«∞Ü«∂HÀ|∞PO„^≥Ü«∞Ü«∂HÀ|∞ Ü«∂HÀ|∞Ü≥∂Ǩ#∞Ü«∂HÀ|∞Ü≥∂Ǩ#∞ Ü≥∂Ǩ#∞PO„^≥Ü«∞Ü≥∂Ǩ#∞PO„^≥Ü«∞

Ѷ≤eѨCѶ≤eѨCѶ≤eѨCѶ≤eѨC |~˘ÎÖÁ=∞~Ú|~˘ÎÖÁ=∞~Ú|~˘ÎÖÁ=∞~Ú`À=∂ `À=∂=∞`«Î~Ú=∞`«Î~Ú|~˘ÎÖÁ=∞~Ú

=∞`«Î~Ú`À=∂`À=∂=∞`«Î~Ú

JÖÊù~Ú ‰õΩ=∂~°∞_≥·#JÅÊù~Ú ‰õΩ=∂~°∞_≥·#JÅÊù~Ú ‰õΩ=∂~°∞_≥·#JÅÊù~Ú ‰õΩ=∂~°∞_≥·# Ü«∂HÀ|∞ Ü«∂HÀ|∞ Ü«∂HÀ|∞ Ü«∂HÀ|∞ `«^ŒÌ~ÚÜ«∞#∞ Öˇ|ƒ~Ú`«^ŒÌ~ÚÜ«∞#∞ Öˇ|ƒ~Ú*ˇÖ’`Õ≥ J#|_ç# ã‘"≥∂#∞ *ˇÖ’`Õ J#|_ç# ã‘"≥∂#∞ Hõ<åhÜ«Ú_≥·# ã‘"≥∂#∞ Hõ<åhÜ«Ú_≥·# ã‘"≥∂#∞ Ü«∂HÀ|∞ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_≥·# Ü«¸^• Ü«∂HÀ|∞ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_≥·# Ü«¸^•

W㨯iÜ≥∂`«∞ Ü«¸^•W㨯iÜ≥∂`«∞ Ü«¸^•W㨯iÜ≥∂`«∞ Ü«¸^• W㨯iÜ≥∂`«∞ Ü«¸^• QÆ=∞xHõ(POQÆ¡=ÚÖ’):(1) =¸_»∞ QÆ∞OѨÙÅ∞<åfl~°∞ (2) „Ѩu e+¨µìÖ’ ¿Ñ`«∞~°∞ "≥Ú^Œ\˜QÍ ¿Ñ~˘¯#|_®¤_»∞, Ѷ≤eѨC

Ô~O_»∞Ö’#∞, JÅÊ~Ú ‰õΩ=∂~°∞_≥·# Ü«∂HÀ|∞ =¸_»∞Ö’#∞. (3) Hõ<åhÜ«Ú_≥·# J<Õ J~åq∞ Ѩ^•xH˜ ''*ˇÖ’`≥≥—— J<Õk „w‰õΩ Ѩ^ŒO. (4) Jxfl e+¨µìÅÖ’#∞ W㨯iÜ≥∂`«∞ Ü«¸^• z=iÖ’<Õ L<åfl_»∞ (5) `«^ŒÌ~Ú J<Õ"å_»∞ Ü«∂HÀ|∞ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_≥·# Ü«¸^• JÜ«ÚºO_»=K«∞Û. 2''[iyOKå——_»x _ô<£ J<åfl_»∞. ™œÅ∞‰õΩ Z^Œ∞~°∞ HõH˜∆QÍ áœÅ∞ áê`« x|O^èŒ#Ö’x ™œÅ∞ rqOK«∞@ =∞@∞ì‰õΩ ''`å<Õ.—— áœÅ∞‰õΩ rqOK«∞#k ''„H©ã¨∞Î.—— ™œÅ∞‰õΩ Kå=<Õk J==∂#=Ú, pHõ\˜. áœÅ∞ÔH·`Õ Kå=Ù ''ÖÏÉèí=Ú—— =∞Ç≤Ï=∞Ü«Ú<≥· Ü«Ú#flq. D ~Ú^ŒÌ~°∞ =∞#∞+¨µºÅ∞, `«# ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^Œ ''<Õ#∞ á⁄O^•#∞—— J<Õ =∂@Å`À =∞~°}Ïxfl ã¨g∞Ñ≤OKå~°∞† HÍx ''<Õ#∞ á⁄O^•#x—— áœÅ∞ J#fl^•xHõO>ˇ ™œÅ∞k ZO`« =º`åºã¨OQÍ LOk! QÆ∞O_≥ „|^ŒÌÅÜÕ∞º ™œÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ =∞$`«∞º w`«=Ú, ''<Õ#∞ |∞kúÇ‘Ï#∞_»∞QÍ #_çKå#∞—— J<Õk. áœÅ∞Ü≥ÚHõ¯ ǨÏ`«™êH˜∆ w`«=Ú, ''=∞Oz áÈ~å@=Ú áÈ~å_çux, <å Ѩ~°∞QÆ∞ Hõ_» =Ú\˜ìOzux, qâߺã¨=Ú#∞ HÍáê_»∞H˘O\˜x. WHõ g∞^Œ@ <å H˘~°‰õΩ hu H˜s@=Ú LOK«|_çÜ«Ú#flk...!—— J<Õk. `«# H˘~°‰õΩ rqOz# ™œÅ∞ `«# H˜s\Ïxfl qã≤i "Õâß_»∞. „H©ã¨∞Î H˘~°‰õΩ rqOz# áœÅ∞ Z#fl\˜H˜x HÍOu `«QÆæx H˜s\Ïxfl á⁄O^•_»∞. K«kq QÆ∞iÎOz, <Õ~°∞ÛH˘#∞#@∞¡ ^Õ=Ù_»∞ =∞#‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«Ú#∞! J. Sidlow Baxter Mark These Men

Ö’HÍxfl =^Œ∞Å∞ HÀ"åÖÏ?

XHõ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ D.L. =¸_ç Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ =zÛ ~ÚÖÏ J<åfl_»∞: ''q∞+¨ì~ü =¸_ç, <Õ#∞ „ÔH·ã¨Î=ÙxQÍ LO_»QÀ~°∞`«∞<åfl#∞† J~Ú`Õ <Õ#∞ Ö’HÍxfl =^Œ∞Å∞HÀ"åÖÏ?—— =¸_ç, `«# QÆ∞} qâıëêxfl |\˜ì ~ÚÖÏ |^Œ∞eKåÛ_»∞: ''Ü«Ú=‰õΩ_®, h=Ù x[OQÍ<Õ „ÔH·ã¨Î= rq`«O rqOz#@¡~Ú`Õ, `«fi~°Ö’ Ö’HõO x<Õfl =^Œ∞Å∞H˘O@∞Ok.——

ã¨∞"å~°Î ã¨∞"å~°Î`À Uq∞ KÕÜ«∂Åx „Ѩâ◊fl J_»QÆ|_ç#ѨC_»∞, ''h t~°=Ú# ^•xx Z~°∞QÆ∞† h ǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ ^•xx xOѨÙHÀ† rq`«OÖ’ ^•xx Hõ#∞Ѩ~°K«∞† Ö’Hõ=ÚÖ’ ^•xx "åºÑ≤OѨ*ËÜ«Ú——=∞x Z=~À XHõ~°∞ ã¨iQÍ |^Œ∞eKåÛ~°∞.

áêÅã‘Î<åÖ’x Jxfl ÉèÏQÍÅÖ’#∞

ѨiK«~°º#∞ =ÚyOK«_»O Ѩ~°‚âßÅŠѨO_»∞QÆ "≥Ú^ŒÅ∞H˘x ÉË`«xH˜ =KÕÛ=~°‰õΩ

Ѩ™ê¯ ѨO_»∞QƉõΩ P~°∞ k<åʼnõΩ =ÚO^Œ∞ q∞#Ǩ~ÚOz, JHÀì|~°∞#∞O_ç U„Ñ≤Öò =~°‰õΩ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ D HÍÅѨ٠ѨiK«~°º P~°∞ =∂™êÅ∞ H˘#™êyOk. QÆ`« P~°∞ =∂™êÅ HÍÅO=Öˇ<Õ, ÜÕ∞ã¨∞ áêiáÈ~Ú# "åi=Öˇ<Õ L<åfl~°∞. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’#∞, Ü«¸^ŒÜ«∞ „QÍ=∞=∞O^Œ∞#∞† =∞~°Å Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’#∞† ÃÑiÜ«∂Ö’#∞† Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú #‰õΩ ã¨g∞Ѩ=Ú##∞#fl ÉË`«xÜ«∞Ö’#∞† ÃÑiÜ«∂Ö’#∞† =∞~˘Hõ=∂~°∞ ÉË`«xÜ«∂Ö’#∞†

=∞~ÀHõ=∂~°∞ ÃÑiÜ«∂Ö’#∞† ã¨=∞~°Ü«∞ QÆeÅÜ«∞Å QÆ∞O_® [iˆQ „Ѩܫ∂} J=HÍâ◊O`À, z=iH˜ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú Ñ¨iã¨~° „áêO`åʼnõΩ PÜ«∞# uiy =KåÛ~°∞. 1. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú<˘^ŒÌ† Ѩ~°‚âßÅŠѨO_»∞QÆ (Ü≥∂Ǩ#∞ 7:10† 10:20). - WHõ¯_», Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú ã¨O^Œ~°≈<åÅ∞ =∂=¸ÖË QÆ#∞Hõ, nxH˜ =∞# JkèHÍ~°O Ü≥∂Ǩ#∞. PÜ«∞# QÆeÅÜ«∞ q_»∞=Hõ=ÚO^Œ∞, `å#∞ ѨO_»∞QÆ [#O`À "≥o¡, *ÏfÜ«∞ „Ѩ^è•# #QÆ~°OÖ’ `å#∞ "≥∞ã‘ûÜ«∂ JÜ«Úº#fl@∞ì „Ñ¨Hõ\˜OK«∞HÀ=∞x PÜ«∞# |O^èŒ∞[#O PÜ«∞##∞ J_çQÍ~°∞. J~Ú`Õ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞‰õΩ `«# ™⁄O`« áê¡#∞¡ L<åfl~Ú. `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å â◊s~° ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# xsHõ∆}ʼnõΩ J#∞‰õÄÅOQÍ "å\˜x PÜ«∞# áê_»∞KÕã≤HÀ~°∞, ÖË^• ã¨=∞Ü«∞O ~åHõ =ÚO^Õ `«# â◊„`«∞=ÙÅ`À ã¨OѶ¨∞~°¬}‰õΩ kQÆ_®xH˜ ã≤^ŒúѨ_»ÖË^Œ∞. WOHÍ Ñ¨™ê¯ ѨO_»∞QÆ P~°∞ <≥ÅÅ∞Ok† JѨC_»∞ Ö’HõOÜ≥ÚHõ¯ x["≥∞ÿ# Ѩ™ê¯QÍ PÜ«∞# `«#∞fl `å<Õ JѨÊyOK«∞HÀ<≥·Ü«Ú<åfl~°∞. QÆ#∞Hõ PÜ«∞# |O^èŒ∞ [#O QÆ∞OѨÙÅ`À Hõeã≤ áÈÜ«∂~°∞, PÜ«∞# =™êÎ~À ~å~À Z~°∞QÆHõÜÕ∞ "≥àÏ¡~°∞. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ – ''PÜ«∞# ZHõ¯_» L<åfl_»∞?—— J<Õ

„Ѩâ◊fl XHõ ÃÑ^Œq#∞O_ç =∞iÜ≥ÚHõ ^•xH˜ |∞ã¨H˘_»∞`«∞Ok. z=iQÍ, P ѨO_»∞QÆ =∞^茺֒, ÜÕ∞ã¨∞ ~°Ç¨Ï㨺OQÍ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú =zÛ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞, <Õ~°∞QÍ ^Õ"åÅÜ«∂xH˜

"≥o¡, É’kèOѨ<å~°OaèOKå~°∞. ~°cƒÅ áê~îåÅÖ’x ÉèÏ+¨#∞ PÜ«∞# =∂\Ï¡_»Hõ x~°ƒùÜ«∞OQÍ =∂\Ï¡_»∞`«∞#flO^Œ∞‰õΩ ~°cƒÅ∞ JѨǨ㨺O KÕÜ«∞|_®¤~°∞. =ºaèKå~°=∞O^Œ∞ Ѩ@ì|_ç#

XHõ ã¨OѶ¨∞@# =∂„`«O K≥ѨÊ|_çOk.1 XHõ J^Œ∞ƒù`«O [iyOk – ѨÙ@∞ì QÆ∞_ç¤"åx Hõ#∞flÅ∞ `≥~°∞=|_®¤~Ú – Jk JÉèíºO`«~° HÍ~°}=∞~ÚOk ZO^Œ∞HõO>Ë Jk ã¨Éσ`«∞ k<å# KÕÜ«∞|_çOk. PÜ«∞##∞ ~åà◊¡`À H˘\ÏìÅ#flO`«=~°‰õΩ Ü«¸^Œ∞Å∞ "≥àÏ¡~°∞. =∞Oz

Q˘„Ô~Å HÍѨi J<Õ ~°=∞º"≥∞ÿ# JÅOHÍ~°O „H˜O^Œ `å#∞ ~Ú+¨ìѨÓ~°fiHõOQÍ `«# Q˘„Ô~ÅH˘~°‰õΩ

„áê}=ÚÃÑ@ì<≥·Ü«Ú#fl@∞ì `≥Å∞ѨىõΩ<åfl~°∞.

2. Ü«¸^ŒÜ«∞ ^Õâ◊Ѩ٠lÖÏ¡ÅÖ’. - Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú Ü«¸^Œ∞ÅÜ≥ÚHõ¯ Ѩ<åflQÍʼnõΩ

=ÚO^Œ∞ "≥#∞Hõ‰õΩ `«Ñ¨C‰õΩ#fl"åÔ~·, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ H˘xfl "å~åÅ∞ Ѩ@ì}ÏxH˜ ã¨g∞ѨOQÍ

QÆ_çáê~°∞. =∞~˘Hõ ã¨Éσ`«∞ ã¨fiã¨÷`« – XHõ¯ J^Œ∞ƒù`«O =∂„`«"Õ∞ iHÍ~°∞¤ KÕÜ«∞|_çOk†

HÍx LѨ^Õâ◊O`À ‰õÄ_ç# J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ^èŒ# xkè ‰õΩiÑ≤OѨ|_çOk "å\˜Ö’ H˘xfl

ÉèÏQÍÅ∞, P^Œ~°≈ „áê~°÷# =O\˜k, =∞iÜ«Ú P=yO[ LѨ=∂#=Ú, ѨÙeÑ≤O_ç =O\˜

QÆeÅÜ«∞ áê~îåÅÖ’x H˘xfl uiy K≥Ñ≤Ê#@∞ì HõxÊ™êÎ~Ú. Ô~O_»∞ ~°=∞º"≥∞ÿ# LѨ=∂<åÅ∞ – |∞kúÇ‘Ï#∞_≥·# ^èŒ#=O`«∞_»∞ =∞iÜ«Ú =∞Oz ã¨=∞~°Ü«Ú_»∞ – J<Õq „H˘`«ÎqÜ«Ú, Å∂HÍÖ’ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ#qÜ«Ú<≥· L<åfl~Ú, D Ô~O_»∞ <≥ÅÅ K«i„`«‰õΩ =∞#=∞`«xH˜

|Ú}ã¨∞÷Å"≥∞ÿ L<åflO. J~Ú`Õ PÜ«∞# =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ KÕÜ«∞QÆÅ"å_≥·Ü«Ú#flO^Œ∞#, JÖÏ\˜ ã¨∞"å~°Î „ѨKå~°O`À

ÜÕ∞ã¨∞ ã¨O`«$Ñ≤Î K≥OkÜ«ÚO_»ÖË^Œ∞. ã¨=∞Ü«∞O H˘OK≥=ÚQÍ LOk, KÕÜ«∞=Åã≤#k ~ÚOHÍ

ZO`À LOk. PÜ«∞# QÆeÅÜ«∞Ö’ L#flѨC_»∞ Ѩ<≥flO_»∞ =∞Okx ѨOÑ≤#@∞¡, WѨC_»∞

Ü«¸^ŒÜ«∞Ö’ PÜ«∞# _≥|ƒk =∞Okx ѨOѨÙ`«∞<åfl~°∞. ''^Õ=Ùx ~å[º=Ú ã¨g∞Ѩ"≥∞ÿ

Ü«Ú#flk, =∂~°∞=∞#ã¨∞û á⁄O^Œ∞_ç—— (=∞`«Î~Ú 3:2, 4:17† =∂~°∞¯ 1:14a–15Å#∞

‰õÄ_® K«∂_»∞) J<Õ áê`« ã¨O^Õâ◊O`À<Õ g~°∞ ‰õÄ_® ѨOѨ|_®¤~°∞.

D HÍÅOÖ’<Õ ÉË`«x ã¨Ç¨ÏŸ^ŒsÅ Hõ∆} ^Œ~°≈<åxfl =∞#O á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞K«∞<åflO.

(Å∂HÍ 10:38–42): =∞iÜ«∞ „ѨÉèí∞=Ù áê^•Å ^ŒQÆæ~°, =∂~°Î ''q™êÎ~°"≥∞ÿ# Ѩx ÃÑ@∞ìH˘#∞@KÕ`« `˘O^Œ~°Ñ¨_ç—— Ü«ÚO_≥#∞ (Å∂HÍ 10:40).

3. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’† PÅÜ«∞ „Ѩu+≤ª`« ѨO_»∞QÆ (Ü≥∂Ǩ#∞ 10:22–42). -

=∞# _çâ◊O|~°∞Ö’, Ѩ~°‚âßÅŠѨO_»∞QÆ `«~°∞"å`« Ô~O_»∞ <≥ÅʼnõΩ, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ PÅÜ«∞ „Ѩu+¨ª ѨO_»∞QÆ H˘~°‰õΩ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú =KåÛ~°∞. ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ =∞O@Ѩ=Ú =^ŒÌ

Ü«¸^Œ∞Å∞ PÜ«∞##∞ Z^Œ∞~˘¯x, PÜ«∞# "≥∞ã‘ûÜ«∂ JÜ«Úº<åfl_À ÖË^À ã¨Ê+¨ìOQÍ

`«=∞`À K≥ѨC=∞x HÀ~å~°∞. `«# ™⁄O`« rq`«O, PÜ«∞# ѨiK«~°º ~Úã¨∞Î#fl ™êHõ∆ºO

q+¨Ü«∞OÖ’ `«=Ú‡#∞ `å=Ú „QÆ∞_ç¤ `«#O HõeyOK«∞‰õΩ#fl "åiH˜ <Õ~°∞QÍ Uq∞ K≥Ñ≤Ê<å

qÅ∞= LO_»^Œx Ziy "åi „Ѩâ◊fl‰õΩ <Õ~°∞QÍ ["å|∞ K≥ѨÊ_®xH˜ x~åHõiOKå~°∞.

=∞~À™êi PÜ«∞##∞ K«OáêÅx ~åà◊√¡ fã≤H˘<åfl~°∞. =∞~À™êi HõÃÑ~°flǨϟ=Ú

QÆeÅÜ«∞=Öˇ, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú Ü«¸^ŒÜ«∞Å∞ PÜ«∞#‰õΩ =¸`«"ÕÜ«∞|_®¤~Ú. Ü≥Ú~åÌ#∞‰õΩ

J=`«Å ã¨QÆO J#∞ºÅ∞O_Õ ÃÑiÜ«∂ =∂„`«O PÜ«∞#‰õΩ `≥~°∞=|_çÜ«ÚOk† JHõ¯_çH˜

PÜ«∞# `«# =ÚMÏxfl „uѨC‰õΩ<åfl~°∞.

4. ÉË`«x =^ŒÌ† ÖÏ[~°∞#∞ „|uH˜OK«_»O (Ü≥∂Ǩ#∞ 11:1–54). - ÃÑiÜ«∂Ö’x

„ѨÉèí∞=٠ѨiK«~°º ÖÏ[~°∞ =∞~°}OKÕ JO`«~åÜ«∂xfl á⁄OkOk. ÉË`«xÜ«∞ =^ŒÌ PÜ«∞#

K«∞@∞ì#∞#fl z#fl ã¨=¸Ç¨ÏO q+¨Ü«∞O Z‰õΩ¯=QÍ ã¨Ê+¨ì=∞ø`«∞Ok. „ѨÉèí∞=Ù Q˘Ñ¨Ê ǨÏ$^ŒÜ«∞O

Ö’HÍxfl `«#Ö’xH˜ fã≤H˘Ok† J~Ú<å qO`≥·# *ÏeQÍ, ''ÜÕ∞ã¨∞ =∂~°Î#∞, P"≥∞ ã¨Ç¨ÏŸ^Œix, ÖÏ[~°∞#∞ „¿Ñq∞OK≥#∞—— (Ü≥∂Ǩ#∞ 11:5). ^•YÅ∞ KÕÜ«∞|_»x

ã¨O^Œ~°≈<åÅ<ÕHÍÅ∞ PÜ«∞# P ~ÚO\˜H˜ KÕã≤ LO_»=K«∞Û. =∞~°}˜OKÕ `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞x

#∞O_ç, ^Œ∞ódOK«∞`«∞#fl ™⁄^ŒsÅ#∞O_ç ÃÑiÜ«∂Ö’ `˘eyÜ«ÚO_»_»O JÅHõ∆ºO KÕÜ«∂Åx

=∂„`«O HÍ^Œ∞. J<ÕHõ =O^ŒÅ =∞Okx ÉÏQÆ∞ KÕã≤#@∞ì J`«x ÉÏQÆ∞ KÕÜ«∞_®xH˜

PÜ«∞# uiy =zÛÜ«ÚO>Ë, "å~°∞#∞ =∞#=Ú#∞ ZO`« áÈQ˘@∞ìH˘x Ü«ÚO_Õ"å~°"≥∂!

PÜ«∞# z=iH˜, "åi`À U_»fi_®xH˜x, qiy# "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ #∞O_ç `«=∞

qâßfi™êxfl XÑ≤ÊOK«_®xH˜x – ''<Õ#∞ ѨÙ#~°∞`å÷#=Ú#∞ r==Ú<≥· Ü«Ú<åfl#∞——

(Ü≥∂Ǩ#∞ 11:25) J<Õ =∂@Å∞ Ѩe¯ Jã¨OMϺHõ=ÚÅQÆ∞ ^Œ∞óYѨÓi`«∞Öˇ·# "åix

P^ŒiOK«_®xH˜x, PÜ«∞# =∂@Å#∞ HÍ~°º=ÚÅÖ’ „Ѩ^Œi≈OK«_®xH˜h JHõ¯_çH˜ =zÛ

KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. „ѨÉèí∞=Ù ÃÑiÜ«∂#∞O_ç Ñ≤Å∞=#OѨ|_ç, K«xáÈ~Ú# ÖÏ[~°∞#∞ ÖËÑ≤#

ã¨O^Õâ◊q∞zÛ# J^蕺ܫ∂xfl Ö’HõO áÈQ˘@∞ìH˘# `«yOk HÍ^Œ∞.

Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ JO`« ã¨g∞ѨOÖ’ [iy# JO`«\˜ =∞Ǩ Q˘Ñ¨Ê J^Œ∞ƒù`«O HõÅ=~°O ѨÙ\˜ìOK«Hõ áÈ^Œ∞. J<Õ‰õΩÅ∞ PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ qâßfiã¨=ÚOKå~°∞† J~Ú`Õ Ñ¨~°Ö’Hõ=∞O^Œ∞ QÍx, Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞QÍx L#fl U â◊H˜ÎÜ«Ú "Õ+¨^è•~°∞Öˇ·# Ѩiã¨Ü«ÚºÅ#∞, HõѨ@∞Öˇ·Ü«Ú#fl ã¨^Œ∂ÌHõÜ«ÚºÅ#∞ #q∞‡OK«<Õ~°^Œ∞. D ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# J^Œ∞ƒù`«OÖ’ HõuÎ "≥Ú#Å∞=Öˇ J<ÕHõ „Ѩâ◊flÅ∞ ÃÑ·H˜ =K«∞ÛK«∞O_»QÍ, "å@xfl\˜H˜ XˆH ã¨=∂^è•<åxfl Hõ#∞Q˘<åfl~°∞. Hõ~ÚѨ J<Õ „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩx ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰õΩ ã¨Éèí"å~°∞ PÜ«∞# =∞~°}Ïxfl âßã≤OKå~°∞. „|uH˜Ü«Ú#fl ÖÏ[~°∞ ["å|∞ K≥ѨÊÖËx q"å^ŒOQÍ xezÜ«Ú<åfl_»∞, QÆ#∞Hõ P f~å‡#OÖ’<Õ J`«xfl ‰õÄ_® LOKÕÖÏ "å~°∞ =∂\Ï¡_»∞‰õΩ<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å# „ѨÉèí∞=Ù Z„á¶ê~Ú=Ú‰õΩ "≥o¡áÈÜ«∂~°∞, JHõ¯_»#∞O_ç ÃÑiÜ«∂‰õΩ, ã¨=∞~°Ü«∞, ^ŒHõ∆} QÆeÅÜ«∞QÆ∞O_® „Ѩܫ∂}O KÕã¨∂Î "≥o¡Ü«ÚO_»=K«∞Û.

5. ÃÑiÜ«∂Ö’x ѨiK«~°º (Å∂HÍ 13:22–17:10† =∞`«Î~Ú 19–20:28). –

ÃÑiÜ«∂Ö’ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞#∞ áÈeÛ K«∂¿ãÎ XHõ „H˘`«Î á⁄ÅOÖ’ L#fl@∞ì<åfl~°∞. Jk

Ü≥∂Ǩ#∞ Ü≥ÚHõ¯ „áê~°OÉèí ѨiK«~°º ^Œ$â◊ºO (Ü≥∂Ǩ#∞ 10:40†x 1:28`À áÈeÛ

K«∂_»∞)† Ü≥∂Ǩ#∞ <å\˜# ^•xx „ѨÉèí∞=Ù HÀâß~°<Õk xã¨ûO^ÕǨÏO. ZO^Œ∞HõO>Ë, QÆeÅÜ«∞Ö’ `˘e q[Ü«∞O á⁄Ok#@∞ì ~ÚHõ¯_» [iy# Ѩx Ѷ¨e`åÅxzÛOk (Ü≥∂Ǩ#∞

10:41, 42). U XHõ¯ J^Œ∞ƒù`å<≥·fl<å ÃÑiÜ«∂‰õΩ P~ÀÑ≤OѨ KÕÜ«∞_»O ã¨O^ÕǨÏO†

J~Ú`Õ qO`≥·#kÜ«Ú q∞H˜¯e ǨÏ$^ŒÜ«∞ ѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ#kÜ«Ú<≥·# ã¨O^Õâ◊=Ú JHõ¯_»#∞O_ç =∞#‰õΩ ÅaèOzOk. Ô~O_»= Q˘Ñ¨Ê LѨ=∂<åÅ ã¨=Ú^•Ü«∞O ~ÚHõ¯_» ѨÅ∞Hõ|_ç, Å∂HÍKÕ ^•YÅ∞ KÕÜ«∞|_çOk: JO^Œ∞Ö’ Q˘Ñ¨Ê ~å„u Éè’[#O, `«Ñ≤ÊáÈ~Ú# Q˘„Ô~ (=∞`«Î~Ú 18:12–14Ö’ ‰õÄ_® ~Úk K≥ѨÊ|_çOk). áÈQ˘@∞ìH˘#fl <å}ˇO, `«Ñ≤ÊáÈ~Ú#

‰õΩ=∂~°∞_»∞, J<åºÜ«∞ã¨∞÷_≥·# QÆ$Ç¨Ï x~åfiǨωõΩ_»∞, ^èŒ#=O`«∞_»∞, ÖÏ[~°∞, x~åƒùQÆ∞º~åÖˇ·#

q^èŒ=~åÅ∞, Ѩiã¨Ü«Úº_»∞, ã¨∞OHõi – J<Õq L<åfl~Ú. =∞`«Î~Ú „^•H∆Í `À@Ö’x

Ѩx"å~°∞ J<Õ^•xfl Hõeáê_»∞. =∞`«Î~Ú, =∂~°∞¯, Å∂HÍÅ∞ =ÚQÆ∞æ~°∞ z#fl Ñ≤Å¡Å#∞

„ѨÉèí∞=Ù Pj~°fikOK«_»O, Ü«∞ø=#ã¨∞÷_≥·# ^èŒ#=O`«∞_»∞ J<Õ q+¨Ü«∂Å#∞ ^•YÅ∞ KÕâß~°∞.

Ü≥Ú~åÌ#∞#∞, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ "å~°∞ ã¨g∞Ñ≤ã¨∞Î#flѨC_»∞, Jk =ÚyOKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’, `«# ‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù# XHõ_»∞#∞ Z_»=∞"≥·Ñ¨Ù# XHõ_»∞#∞ ‰õÄ~°∞ÛO_»x=∞‡x Ü«∂HÀ|∞, Ü≥∂Ǩ#∞Å∞

„ѨÉèí∞=Ù#∞ J_»∞QÆ∞`å~°∞. "å~°∞ H˜s\ÏÅ#∞ QÆ∂iÛ HõÅÅ∞ HõO@∞<åfl~°∞† PÜ«∞<Õ"≥∂

ã≤Å∞="≥·Ñ¨Ù Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. ÃÑiÜ«∂‰õΩ "≥#∞Hõ =^ŒeÃÑ\˜ì, ZiHÀ =^ŒÌ =∂=¸Å∞QÍ

„ѨÉèí∞=Ù Ü≥Ú~åÌ#∞#∞ ^•@∞`«∞<åfl~°∞. áê`« Ѩ@ì}Ïxfl PÜ«∞# ^•\˜=ã¨∂Î LO_»QÍ

QÆ∞_ç¤"å_≥·# |~°Î=∞~Ú K«∂ѨÙá⁄O^•_»∞, „H©ã¨∞Î U Ѩxx fã≤H˘x =KåÛ_À ^•x`À

PÜ«∞# [Hõ¯Ü«∞º J<Õ ã¨∞OHõi JO`«~°OQÆѨ٠ã¨fiã¨÷`«#∞ HõeyOKå~°∞, u#flx Z`«Î~Ú#

ã¨÷ÖÏxH˜ ZH˜¯áÈ`«∂, Ѩ™ê¯‰õΩ P~°∞ k<åÅ∞ =ÚO^Œ∞QÍ PÜ«∞# ÉË`«xÜ«∞ J<Õ „QÍ=∂xH˜

=zÛ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. ^Œ∂~° „Ѩܫ∂}ÏÅ∞ J~ÚáÈÜ«∂~Ú† JO`«O ã¨g∞ѨOQÍ LOk.

ã¨∂K«# 1D ÉèÏQÆO Ü≥∂Ǩ#∞ ã¨∞"å~°ÎÖ’ ÉèÏQÆO HÍHõ áÈ~Ú#ѨÊ\˜H˜, K«i„`å`«‡Hõ"≥∞ÿ#k HÍ=K«∞Û. Ju „áêp# KÕu „Ѩ`«∞ÅÖ’ ~Úk HõxÊOK«^Œ∞.

Ѩ„Éèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ ѨiK«~°ºÖ’x

z=i "å~°=Ú

1. ÉË`«xÜ«∞ =^ŒÌ Jaè¿+Hõ=Ú (=∞`«Î~Ú 26:6–13† =∂~°∞¯ 14:1–11† Ü≥∂Ǩ#∞ 12:1–8). - â◊√„Hõ"å~°O ~å„uH˜ „ѨÉèí∞=Ù ÉË`«xÜ«∞‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. Ѩ™ê¯ ѨO_»∞QƉõΩ

"≥àı¡ [#ã¨=¸Ç¨xH˜ PÜ«∞<Õ PHõ~°¬} ˆHO„^Œ"≥∞ÿÜ«ÚO_ç LO_»=K«∞Û. Ѩ@ì}OÖ’x

¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À "å~°∞ x=ã≤OK«_®xH˜x ÖË^• ÔH„^À#∞ Ö’Ü«∞Ö’#∞ Xb"å H˘O_»

K«iÜ«∞ÅÖ’#∞ _Õ~åÅ∞ "Õã≤H˘x LO_»_®xH˜x ^•\˜áÈ`«∂ LO>Ë, `«#‰õΩ QÆ$ǨÏOQÍ

PÜ«∞# ÉÏQÆ∞QÍ Ziy# ÉË`«xÜ«∞#∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. ZšѨC_»∞ PǨfix`«∞Öˇ·Ü«Ú#fl

Jukä, PÜ«∞# ~ÚѨC_»∞ =Ú=∂‡~°∞ PǨfixOK«|_®¤~°∞. ã¨Éσ`«∞ q„âßOuÖ’ QÆ_çz

áÈ`«∞Ok. J~Ú`Õ P ~å„u ‰õΩ+¨ª~ÀyÜ≥ÿ∞Ü«Ú#fl ã‘"≥∂#∞ ~ÚO\ Éè’[#O ã≤^ŒúѨ~°K«|_çOk.

=∞iÜ«∞, =∂~°Î, ÖÏ[~°∞ J<Õ"å~°O`å JHõ¯_»∞<åfl~°∞, XHõx „áê}Ïxfl uiy ~ÚzÛ#O^Œ∞‰õΩ

XHõi`À <˘Hõ~°∞ uiy ã¨Ç¨Ï"åã¨O KÕÜ«∞QÆey#O^Œ∞‰õΩ "å~°∞ P#Okã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°∞

PÜ«∞#‰õΩ ZO`À |Ú}Ѩ_çÜ«Ú<åfl~°∞. J~Ú`Õ ™ê^è•~°}"≥∞ÿ#, =Ú`«Hõ Ѩ^ŒúuÖ’ `«#

Hõ$`«[˝`«#∞ `≥Å∞ѨÙHÀÖËx ã≤÷uÖ’ xezáÈ~ÚOk. „ѨÉèí∞=Ù =^Œ<åxfl gH˜∆OK«∞`«∂, Hõ$ѨQÆÅ PÜ«∞# =∂@Å#∞ PÅH˜OK«∞`«∂, P"≥∞ xÅ∞=ÖËHõ ÖËz"≥o¡ q∞H˜¯e qÅ∞=QÆÅ J`«Î~°∞

|∞_ç¤x `≥zÛ "≥Ú^Œ@ PÜ«∞# `«Åg∞^Œ#∞, `«~°∞"å`« |Å¡Ü≥Ú^ŒÌ PÜ«∞# HÍà◊√¡ KåѨÙH˘x

Ü«ÚO_»QÍ PÜ«∞# áê^Œ=ÚÅ g∞^Œ#∞ ^•x ѨÓÃã#∞. ''=º~°÷=Ú—— KÕã≤#@∞ì q=∞i≈OKÕ

P`«‡Å∞ <Õ_»∞#fl>Ëì P<å_»∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú† J~Ú`Õ P Ѩxx „áÈ`«ûÇ≤ÏOz# „¿Ñ=∞

„ѨÉèí∞=Ù#‰õΩ ("≥Å Hõ@ìÖËx) J=¸Åº"≥∞ÿ# qÅ∞=QÍ LOk. ''D"≥∞ *’eH˜ áȉõΩ_ç†

D"≥∞#∞ ZO^Œ∞‰õΩ `˘O^Œ~°ÃÑ@∞ìK«∞<åfl~°∞† D"≥∞ <å Ü≥∞_»Å =∞Oz HÍ~°º=Ú KÕÃã#∞——

Jx „ѨÉèí∞=<åfl~°∞.1

2. Pk"å~°O: q[Ü≥∂`«û=O`À „Ѩ"Õâ◊O (=∞`«Î~Ú 21:1–17). – áêÅã‘Î<å JO`«\˜#∞O_çÜ«Ú, ™ê„=∂[º=∞O`«\˜#∞O_çÜ«Ú Ñ¨™ê¯ "å~åxH˜ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ

KÕ~°∞‰õΩ#fl [#ã¨=¸Ç¨ÅÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ PÜ«∞# =∂@Å∞ q#fl"å~°∞<åfl~°∞, Z‰õΩ¯= =∞Ok PÜ«∞#∞fl QÆ∂iÛ q#fl"å~°∞<åfl~°∞. ÃÑiÜ«∂Ö’x ѨiK«~°º, ÖÏ[~°∞#∞ „|uH˜Oz#

ã¨=∂Kå~°=Ú XHõ"≥·Ñ¨Ù PÜ«∞#ÃÑ· Jaè=∂<åxfl "≥eyã¨∞ÎO_»QÍ, ^Õfi+¨=∞<Õ =∞O@ =∞~À"≥·Ñ¨Ù ~°QÆ∞Å∞H˘O@∞Ok. =ÚyOѨ٠ã¨g∞Ѩ"≥∞ÿÜ«ÚOk† `«Ñ¨Êx ã¨iÜ≥ÿ∞# ã¨OѶ¨∞~°¬}#∞ ~ÚHõÃÑ·#

„ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ <≥\˜ì"ÕÜ«∞_®xH˜ ѨÓ#∞HÀÖË^Œ∞ HÍx "≥∞ã‘ûÜ«∂ Ü≥ÚHõ¯ |Ç≤Ï~°OQÆ"≥∞ÿ#

„Ѩ^Œ~°≈#‰õΩ PÜ«∞# `«#∞fl JѨÊyOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx QÍ_ç^Œ Ñ≤Å¡#∞ PÜ«∞# U~°Ê~°K«∞H˘#_»O ^•fi~å PÜ«∞# UÅ∞|_ç ZÖÏ\˜^≥·Ü«ÚO@∞O^À ã¨∂zOKå~°∞. Ü«Ú^•úxH˜ QÆ∞~°∞`≥·Ü«Ú#fl

QÆ∞„~åxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ ã¨=∂^è•<åxH˜ QÆ∞~°∞`«∞QÍ L#fl QÍ_ç^Œ Ñ≤Å¡#∞ PÜ«∞# HÀ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. Xb=H˘O_» tY~å# PÜ«∞# KÕ~°∞H˘#QÍ, ÉË`«xÜ«∞#∞O_ç =zÛ# [#ã¨=¸Ç¨ÏO`À, Ѩ@ì}O#∞O_ç =zÛ# [# ã¨=¸Ç¨ÏO Hõeã≤H˘#flk† =∞iÜ«Ú Ç¨ÏŸã¨<åfl ^èŒfi#∞Å`À#∞, q[Ü≥∂`«û=Ѩ٠„Ѩ^Œ~°≈#Å`À#∞ PÜ«∞# Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú‰õΩ #_çÑ≤OѨ|_®¤~°∞. Ѩ@ì}=∞O`å K≥ň~yOk, ã¨OѶ¨∞~°¬}`À ‰õÄ_ç# L^ÕfiQÍÅ`À Jk ˆH=ÅO JkèHÍ~°=Ú#‰õΩ Ö’|_çÜ«Ú#fl „Ѩ^Œ~°≈# =∂„`«"Õ∞. `å#∞ Xb=H˘O_»#∞O_ç `«# Hõ#∞flÅÖ’ Ѩ_»∞`«∞#fl ^ÕxH˘~°‰õΩ

qÅÑ≤OKå~À P Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú x~°∞`åûǨÏO`À ^Œ∂~°OQÍ xezOk ÖËHõ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ

q=∞i≈OzOk. `«# „ѨÉèí∞=Ù#∞ P"≥∞ ‰õÄ_» ã‘fiHõiOzÜ«ÚO>Ë Uq∞ [iyÜ«ÚO_Õk?

Jx XHõ_»∞

J_»∞QÆHõ =∂#ÖË_»∞. =∞#O ["å|∞ K≥ѨÊÖËO. PÜ«∞#∞fl x~åHõiOK«_»"Õ∞

`«∞k x~°‚Ü«∞"≥∞ÿÜ«Ú#fl@∞ì =∂„`«"Õ∞ =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. `å=Ú xsH˜∆Oz#@∞ì "≥∞ã‘ûÜ«∂‰õΩ

ã¨O|OkèOz# „Ѩ^Œ~°≈# PÜ«∞# [~°∞Ѩ#O^Œ∞‰õΩ L`åûǨÏÉèíi`«∞Öˇ·# t+¨µºÅ∞ xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ x~åâ◊Ѩ_®¤~°∞† ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’x „Ѩu^•xfl 㨈~fi KÕã≤, ~å„uH˜ PÜ«∞# ÉË`«xÜ«∞ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞.

3. ™⁄=∞"å~°O: HÍѨÙHÍÜ«∞x JOE~°Ñ¨Ù K≥@∞ì† ^Õ"åÅÜ«∂xfl Ô~O_»= =∂~°∞ â◊√núHõiOK«_»O (=∞`«Î~Ú 21:12, 13, 18,19† =∂~°∞¯ 11:12–18). – L^ŒÜ«∂# Ѩ@ì}ÏxH˜ "≥à◊√¡`«∂ LO_»QÍ, XHõ^•xÜ«∞O^Õ J^Œ∞ƒù`«=Ú#∞, LѨ=∂#=Ú#∞ Hõeã≤Ü«Ú#fl

XHõ J^Œ∞ƒù`åxfl PÜ«∞# KÕâß~°∞. J™ê^è•~°}"≥∞ÿ# P‰õΩÅ∞ Hõey Ü«ÚO_»_»O=Å# J™ê^è•~°}"≥∞ÿ# Ѷ¨ÖÏÅ∞O\ÏÜ«∞#fl@∞ì HÍѨÙÖËx JOE~°Ñ¨Ù K≥@∞ì |_®~ÚH˘@∞ì`«∞Ok.

„ѨÉèí∞=Ù <À@#∞O_ç =zÛ# =∂@=Å# Jk #tOzáÈ~ÚOk: Hõ$„u=∞"≥∞ÿ# Ѩ@ì}ÏxH˜x, *ÏuH˜x Jk QÆ∞~°∞`«∞QÍ LOk ÖËHõ ^•x Hõ$„u=∞ rq`åxH˜x QÆ∞~°∞`≥·Ü«ÚOk, ^•x <åâ◊#=Ú <åâ◊#"Õ∞. ^•xfl ^•\˜ "≥à◊√¡`«∂, „ѨÉèí∞=Ù ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ „Ѩ"ÕtOKå~°∞.

Pk"å~°Ñ¨Ù 㨈~fi‰õΩ Ѷ¨e`«OQÍ, `˘e Ѩ™ê¯Ñ¨O_»∞QÆ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^•x â◊√núHõiOz#@∞ì

~ÚѨC_»∞#∞ KÕâß~°∞. Ѷ≤eѨC PO„^≥Ü«∞Å∞ „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ‰õΩ `À_»∞H˘x =zÛ# „wã¨∞^Õâ◊ѨÙ

„Ѩux^èŒ∞Å#∞ QÆ∂iÛ# ã¨O^Õâßxfl Ü≥∂Ǩ#∞ Éèí„^ŒÑ¨~°Kå_»∞ (Ü≥∂Ǩ#∞ 12:20–33).

PÜ«∞# ã≤Å∞=ÃÑ· Z`«Î|_ç#ѨC_»∞ ã¨=∞ã¨Î ^Õâ◊ [#∞Å#∞ `«#"≥·Ñ¨Ù‰õΩ PHõi¬OK«∞‰õΩ<Õ

ã¨=∞Ü«∂xfl PÜ«∞# =ÚO^Œ∞QÍ K«∂Kå~°∞. `åºQÆO KÕÜ«∞_®xH˜ PÜ«∞# P`«‡ „‰õΩOyÜ«ÚOk†

J~Ú`Õ ''QÀ^èŒ∞=∞ yO[ Éèí∂q∞֒Ѩ_ç Kå=‰õΩO_ç#Ü≥∞_»Å Jk XO@iQÍ<Õ

LO_»∞#∞...—— (Ü≥∂Ǩ#∞ 12:24). P q^èŒOQÍ, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ `«# ~å[º ã¨fiÉèÏ"åxfl

=ÚO^Œ∞ ÃÑ@ì_®xH˜ „Ѩu ã¨O^Œ~åƒùxfl fã≤H˘O@∞<åfl~°∞. PÜ«∞# HÍ"åÅx

HÀ~°∞‰õΩ#fl@ì~Ú`Õ, XHõ k#OÖ’<Õ ~å[H©Ü«∞"≥∞ÿ# u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ `≥zÛÜ«ÚO_Õ"åˆ~,2

Éè∫uHõ"≥∞ÿ# ™ê„=∂*Ϻxfl ™ê÷Ñ≤OzÜ«ÚO_Õ"åˆ~, J~Ú`Õ P „Ѩâ◊fl Z#fl_À f~å‡#=∞~ÚºOk

=∞x+≤Ü≥ÚHõ¯ H˜s@O, `«#k ‰õÄ_® ã≤Å∞= =∂~°æOÖ’<Õ ~å"åe.

4. =∞OQÆà◊"å~°O: „Ѩâ◊flÅ k#O (=∞`«Î~Ú 21:23–25:46). – „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞

Ü≥ÚHõ¯ |Ç≤Ï~°OQÆ Ñ¨iK«~°ºÖ’ ~ÚѨC_»∞ =∞# Hõ_»Ñ¨\˜ Ju Q˘Ñ¨Ê k<åxH˜ =zÛ

KÕ~°∞‰õΩ<åflO. „Ѩ[Å =∞^茺 PÜ«∞#‰õΩ#fl =∞Oz ¿Ñ~°∞ K≥~°Ñ¨_®xH˜QÍ#∞ ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’

„Ѩâ◊flÅ ã¨=Ú^•Ü«∞O z„uOK«|_®¤~Ú: (1) Ãã<£ÃÇÏ„_ç<£ Hõq∞\©Ö’#∞O_ç PÜ«∞#

JkèHÍ~åxfl QÆ∂iÛ† (2)Ѩiã¨Ü«ÚºÅKÕ Ñ¨xflK«∞Û@#∞ QÆ∂iÛ† (3) ã¨^Œ∂ÌHõÜ«ÚºÅKÕ

ѨÙ#~°∞`å÷<åxfl QÆ∂iÛ† (4) uiy Ѩiã¨Ü«ÚºÅKÕ Q˘Ñ¨Ê P[˝#∞ QÆ∂iÛ† (5) „ѨÉèí∞"≥·#

ÜÕ∞ã¨∞ `å<Õ „H©ã¨∞Î#∞ QÆ∂iÛ. „ѨÉèí∞=Ù `«# Jã¨=∂# ["å|∞ÅÖ’xH˜ `«# LѨ=∂#=ÚÅÖ’

=¸_çO\˜x: JO>Ë, W^ŒÌ~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞, ^Œ∞+¨µìÖˇ·# HÍѨÙÅ∞, ~åA ‰õΩ=∂~°∞x q"åǨÏѨÙ

qO^Œ∞. JѨC_»∞, `«# q~À^èŒ∞Å"≥·Ñ¨Ù uiy, rq`« HÍÅ=∞O`å xeKÕ q=∞~°≈#∞ PÜ«∞# "åig∞^Œ ‰õΩiÑ≤OKå~°∞ ''JÜ≥∂º "Õ+¨^è•~°∞Öˇ·# âß„ã¨∞ÎÖÏ~å Ѩiã¨Ü«ÚºÖÏ~å—— (=∞`«Î~Ú 23:13, 14, 15, 23, 25, 27, 29) JO@∂ ^Œ@ìOQÍ#∞, "Õ_çQÍ#∞ U_»O`«Å Ñ≤_»∞QÆ∞Å∞ "åi g∞^ŒÑ¨_®¤~Ú. Jk "åiH˜ `«yO^Õ† J~Ú`Õ Jk =∞~°}Hõ~°"≥∞ÿ#\˜ì^Œx „ѨÉèí∞=Ù‰õΩ `≥eã≤

Ü«ÚO_®e. JO^Œ∞=Å# PÜ«∞# UÖÏ\˜ HõxHõ~°=Ú#∞ "åiÜ≥Ú^ŒÌ#∞O_ç Z^Œ∞~°∞

K«∂_»ÖË^Œ∞. ÜÕ∞ã¨∞ ^Õ"åÅÜ«∂xfl âßâ◊fi`«OQÍ =^ŒeáÈ`«∂, XHõ q^èŒ=~åe Ô~O_»∞ HÍã¨∞Å#∞ "≥∞K«∞Û‰õΩ<åfl~°∞. D ~°=∞º"≥∞ÿ# ã¨OѶ¨∞@# =∞OK«∞H˘O_» H“y\˜Ö’ T^•~°OQÆ∞

LaH˜#@∞ìOk. `«# Ѩxfl^ŒÌi`À ‰õÄ_® "≥o¡áÈ~Ú, Ѩ@ì}Ѩ٠^Õ"åÅÜ«∞=Ú `«@∞ì =ÚYO ÃÑ\˜ì

PÜ«∞# Xb=H˘O_» K«iÜ«∞# ‰õÄ~°∞ÛO_çÜ«Ú<åfl~°∞. P ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠Q˘Ñ¨Ê ~åà◊¡#∞ QÆ∂iÛ (=∂\Ï¡_ç#) „Ѩâ◊Oã≤Oz# `«# t+¨µºÅ‰õΩ ["åaã¨∂Î Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú <åâ◊#=Ú#∞

QÆ∂iÛÜ«Ú, PÜ«∞# Ô~O_»= ~åHõ_»#∞ QÆ∂iÛÜ«Ú K«iÛOKå~°∞. ^•#O`«\˜H˜ áê~îåÅ∞, ''"≥∞ʼnõΩ=QÍ LO_»∞_ç† ã≤^Œú=ÚQÍ LO_»∞_ç† g∞ J=HÍâßÅ#∞ ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã≤HÀO_ç.—— g\˜x

Ѩk=∞Ok Hõ#ºHõÅ∞, `«ÖÏO`«∞Å∞ J<Õ LѨ=∂<åÅKÕ PÜ«∞# PK«~°}Ö’xH˜ `≥KåÛ~°∞.

P g∞^Œ@ =∞`«Î~Ú 25Ö’ ^•YÅ∞ KÕÜ«∞|_ç# f~°∞ÊÜ≥ÚHõ¯ ~°∂Ѩz„`«=Ú =ã¨∞ÎOk.

D q^èŒOQÍ „ѨÉèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ |Ç≤Ï~°OQÆ Ñ¨iK«~°º =∞Ǩ Q˘Ñ¨Ê =ÚyOѨىõΩ =ã¨∞ÎOk. LѨ^Õâ◊OÖ’#∞ ã¨OѶ¨∞@#Ö’#∞ Ju ã¨OѨÓ~°‚"≥∞ÿ#kÜ«Ú, qq^èŒ"≥∞ÿ#kÜ«Ú<≥·Ü«ÚOk.

`«# t+¨µºÅ`À H˘kÌ xq∞ëêÅ∞ #_çz, ÉË`«xÜ«∞ Ü≥ÚHõ¯ ã¨iǨÏ^Œ∞ÌÖ’ =∞~˘Hõ=∂~°∞

„ѨÉèí∞=Ù q„â◊q∞OKå~°∞.

J~Ú`Õ PÜ«∞# â◊„`«∞=ÙÅ∞† `«=∞ k<åxfl JÖÏQÆ∞ =ÚyOK«ÖË^Œ∞. "åi ~°Ç¨Ï㨺

ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ "≥Ú^Œ@ PÜ«∞# Kå"åÅx, Ô~O_»=kQÍ, PÜ«∞# =∞~°}=Ú Ñ¨O_»∞QÆÖ’ LO_»‰õÄ_»^Œx† ZO^Œ∞‰õO>Ë, "å~°∞ "Õ+¨^è•~°∞Öˇ·Ü«Ú#flO^Œ∞# ÉèíÜ«∞Ѩ_ç#"åÔ~·, `«#‰õΩ ¿ãflǨÏOQÍ L#fl [#ã¨=¸Ç¨ÏO Z^Œ∞@ PÜ«∞##∞ Ѩ@∞ìH˘#∞@‰õΩ3 ™êǨÏã≤OK«Hõ áÈÜ«∂~°∞. =∞iÜ«Ú WѨC_»∞ K«i„`«Ü≥ÚHõ¯ ~°Ç¨Ï㨺"≥∞ÿ# ã¨OѶ¨∞@##∞ Hõeã≤H˘O\ÏO. ã¨iÜ≥ÿ∞# ã¨=∞Ü«∂xH˜, Ѩ<≥flO_»∞ =∞Ok t+¨µºÅÖ’ XHõ_≥·# Ü«¸^•, PÜ«∞# uiˆQ ã¨÷ÖÏÅ∞, q„â◊=∞ ™ê÷<åÅ∞ Ziy# "å_Õ–_»|∞ƒH˘~°‰õΩ `«# Ü«∞[=∂#∞x JѨÊy™êÎ#x =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ_»∞. ^èŒ<å¿ÑHõ∆ÜÕ∞ ^•x "≥#∞Hõ#∞#fl HÍ~°}=∞x P ã¨OѶ¨∞@##∞ q=iOz# ~°K«#Å∞

ã¨Ê+¨ìOQÍ ã¨∂zã¨∞Î<åfl~Ú (=∞`«Î~Ú 26:14, 15† =∂~°∞¯ 14:10, 11† Å∂HÍ

22:3–5Å#∞ Ü≥∂Ǩ#∞ 12:4–6Å`À áÈeÛ K«∂_»∞). „¿Ñ=∞ ã¨=∞~°Ê}Ü«∞O^Œ∞ `«Ñ¨C

Ѩ>Ëì "å_Õ `«# Ü«∞[=∂#∞x =ÚѨÊk "≥O_ç <å}ϺʼnõΩ Jq∞‡"Õâß_»∞, =∞iÜ«Ú Hõ$`«[˝`«`À

ã¨=∞iÊOz# ^•xÖ’ Jk ˆH=ÅO =¸_»= =O`«∞ =∂„`«"Õ∞.

5. |∞^èŒ"å~°O: `«∞á¶ê#∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ <≥=∞‡k. – |∞^èŒ"å~°Ñ¨Ù ã¨OѶ¨∞@#Å∞ iHÍ~°∞¤

KÕã≤#@∞ìÖË^Œ∞. P ^Œ$âߺÅ#∞ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩ<ÕÖÏ q_çz ÃÑ@ì|_®¤~Ú – Ѩ@ì}=∞O`å

HõxÃÑ\˜ìÜ«ÚO_»_»O, PÜ«∞# ^Õ"åÅÜ«∂xH˜ ZO^Œ∞‰õΩ ~åÖË^ÀÜ«∞x Pâ◊Û~°ºáÈ=_»O†

PÜ«∞# =∂@Å∞ q<åÅ#∞H˘#fl [#∞Å∞ PHõeQ˘x Ü«ÚO_»_»O, JkèHÍ~°∞Å∞ PÜ«∞#

~°HõÎO H˘~°‰õΩ ^ŒÑ≤ÊHõQ˘xÜ«ÚO_»_»O ÖÏO\˜q [iyÜ«ÚO_»=K«∞Û. J~Ú`Õ PÜ«∞# Ѩx [iyOK«|_çOk. ÉË`«xÜ«∞Ö’ UHÍO`«OQÍ PÜ«∞# `«# t+¨µºÅ`À =∂\Ï¡_ç Ü«ÚO_»=K«∞Û†

P k#O q„âßOu fã≤H˘#_»OÖ’<À, ã≤^Œúáê@∞ „áê~°÷#Ö’<À PYi ^Œ$âߺŠH˘~°‰õΩ QÆ_çÑ≤Ü«ÚO_»=K«∞Û. =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞, ~°Ç¨Ï㨺=∞<Õ =Úã¨∞QÆ∞ P k#OÃÑ· Hõq∞‡Ü«ÚOk.

''P ~å„u Éèí∂q∞g∞^Œ z=iQÍ Ñ¨~°∞O_çÜ«Ú<åfl~°∞. QÆ∞~°∞"å~°O =∞Ô~#fl_»∞ x^Œ∞iOK«

‰õΩO_ÕÖÏ "Õ∞ÖÁ¯<åfl~°∞.——

6. QÆ∞~°∞"å~°O: Hõ_»~å„u Éè’[#O (=∞`«Î~Ú 26:17–35† Ü≥∂Ǩ#∞ 13:1–17). –

Ѩ™ê¯ Éè’[<åxfl ã≤^ŒúѨ~°K«∞@H˘~°ÔH· QÆ∞~°∞"å~°O U^À XHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „ѨÉèí∞=Ù `«#

t+¨µºÅÖ’ ~Ú^ŒÌix Ѩ@ì}OÖ’xH˜ ѨOáê~°∞. P ~å„u =∞~À™êi `«# Ѩxfl^ŒÌi`À Éè’[#=Ú#ÔH· PÜ«∞# ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞† JѨÊ\˜H˜ Ü«¸^• ~ÚOHÍ "åi`À<Õ L<åfl_»∞ –HõxÊOK«_»OÖ’<Õ"≥∂ t+¨µº_»∞† JO`«~°OQÆ=ÚÖ’<Õ"≥∂, `å<˘Hõ „^ÀÇ≤Ï, QÆ∂_è®Kåi. "åi "åi ã‘@∞Ö’¡ ‰õÄ~°∞Û#flѨC_Õ „Ѩ^è•#`åfixfl QÆ∂iÛ# q"å^ŒO [iy "Õ∞Ѷ¨∞O Hõq∞‡#@∞¡Ok.

~°=∞º"≥∞ÿ# q^è•#OÖ’, Ü≥∂QƺOQÍ, J~Ú<å J#∞HõiOK«_®xH˜ Hõ+¨ì"≥∞ÿ<å, "åi PHÍOHõ∆Å#∞ „ѨÉèí∞=Ù QÆkÌOKå~°∞. |Å¡=^ŒÌ#∞O_ç ÖËz, XHõ ™ê=∂#∞º_≥·# ^•ã¨∞x=Öˇ

"åi áê^Œ=ÚÅ∞ Hõ_çQÍ~°∞† JѨC_»∞ ã≤QÆ∞æáÈ~Ú# `«# t+¨µºÅ"≥·Ñ¨Ù uiy n#`«fi=Ú, ¿ã= J<Õ áê~îåxfl <ÕiÊOKå~°∞. ''g∞Ö’ XHõ_»∞ ##∞fl JѨÊyOѨ É’`«∞<åfl_»∞—— (=∞`«Î~Ú

26:21† =∂~°∞¯ 14:18† Å∂HÍ 22:21† Ü≥∂Ǩ#∞ 13:21) Jx PÜ«∞# J#fl=∂@Å`À

"Õ∞Ѷ¨∂Å pHõ\˜ JkèHõ=∞~ÚºOk. U^À ¿ãflÇ¨Ï ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ѨxH˜ J#fl@∞ì `«fi~°Ö’<Õ

Ü«¸^• "≥o¡áÈÜ«∂_»∞† t+¨µºÅ∞ JÖψQ ÉèÏqOKå~°∞† `«# pHõ\˜ Ѩ<åflQÍxfl <≥~°"Õ~°∞Û

H˘#_®xˆH#x „ѨÉèí∞=Ù‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. `«#∞fl JO^Œ~°∞ q_çz "≥à◊¡`å~°xhfl, `«#Ü«∞O^Œ∞

`«#‰õΩ #q∞‡HõÜ«Ú#fl ¿Ñ`«∞~°∞ PÜ«∞##∞ Z~°∞QÆ#x J#É’`å_»x „ѨÉèí∞=Ù "åiH˜ |Ü«∞Å∞

ѨiKå~°∞. JѨC_»∞ "Õ∞Ѷ¨∂Å∞ ÃÑ·H˜ÖËKå~Ú. JѨC_»∞ „ѨÉèí∞=Ù `«# *Ï˝Ñ¨HÍ~°÷ Éè’[<åxfl

™ê÷Ñ≤OK«∞`«∂, Ü≥∂Ǩ#∞ 14–16Ö’ ^•YÅ∞ KÕÜ«∞|_»¤ ™ê\˜ÖËx K«~°Û#∞ KÕ™êÎ~°∞. P ã¨OÉèÏ+¨} JO`«\˜x x["≥∞ÿ# „ѨÉèí∞=Ù „áê~°÷#`À (Ü≥∂Ǩ#∞ 17) PÜ«∞# =Úy™êÎ~°∞.

P „áê~°÷#Ö’ `«# "≥O@#∞#fl t+¨µºÅ∞ – "åi "åHõºO=Å# `«#Ü«∞O^Œ∞ qâßfiã¨

=ÚOKÕ"å~°∞, Ö’Hõ=Ú KÕ~°Û|_®¤~Ú. QÆ#∞Hõ „¿Ñ=∞`À ‰õÄ_ç# K«~°ÛÖ’#∞, Ö’Hõ=∞O`«\˜x

PeOQÆ#=Ú KÕã≤# „áê~°÷#Ö’#∞ ^•^•Ñ¨Ù =∞^茺~å„u=~°‰õΩ ~ÀA QÆuOzáÈ~ÚOk. P

QÆkÖ’#∞O_ç "≥<≥flÅ "≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ "≥à◊√¡`«∂, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ Ѩ@ì}Ïxfl `«# "≥#∞Hõ q_çzÃÑ\˜ì ÉË`«xÜ«∞ kâ◊QÆ∞O_» `«# t+¨µºÅ`À ‰õÄ_» #_çz "≥àÏ¡~°∞.

7. ÔQ`Õû=∞<Õ (=∞`«Î~Ú 26:36–46). – H˜„^À#∞"åQÆ∞ `«∂~°∞Ê JOK«∞# Xb= H˘O_» Ü≥ÚHõ¯ J_»∞QÆ∞ ÉèÏQÆ=Ú# ÔQ`Õû=∞<Õ J#|_ç# XHõ `À@ (#∂<≥ f¿ãk) LO_Õk.

„ѨÉèí∞=Ù‰õΩ Jk ~Ú+¨ì=∞~Ú# KÀ@∞. Xb= K≥@¡ h_»#∞ „Ѩ"ÕtOz, `«H˜¯# "åix JHõ¯_» xeÑ≤, `å#∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl =ÚQÆ∞æix "≥O@ɡ@∞ìH˘x PÜ«∞# „áê~°÷#ÔH· "≥àÏ¡~°∞.

H˘kÌ ^Œ∂~°OÖ’ P =ÚQÆ∞æ~°∞x q_çz, ~ÚOHÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o¡ =ÚO^Œ∞‰õΩ =Oy `«# =ÚYO g∞^Œ Ѩ_ç ''K≥ѨÊâ◊Hõº=Ú HÍx P"Õ^Œ#֒Ѩ_ç—— (=∂~°∞¯ 14:33† =∞`«Î~Ú 26:37#∞

‰õÄ_® K«∂_»∞)† ''^Œ∞óYѨ_»∞@‰õΩ#∞—— ''zO`å„HÍO`«∞_»QÆ∞@‰õΩ#∞—— (=∂~°∞¯ 14:33† =∞`«Î~Ú

26:37#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞) "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ>ˇì#∞. ''=∞~°}=∞QÆ∞#O`«QÍ <å „áê}=Ú ^Œ∞óY=ÚÖ’

=Úxy Ü«Ú#flk—— (=∞`«Î~Ú 26:38† =∂~°∞¯ 14:34) Jx „ѨÉèí∞=Ù J<åfl~°∞. ''PÜ«∞#

K≥=∞@, <ÕÅѨ_»∞K«∞#fl Q˘Ñ¨Ê ~°HõÎ aO^Œ∞=Ù=Öˇ PÜ≥∞#∞—— (Å∂HÍ 22:44). =Ú=∂‡~°∞

`«# ÃÑ^Œ=ÙÅ#∞O_ç – ''`«O„_ô, h z`«Î"≥∞ÿ`Õ D y<≥fl <å Ü≥Ú^ŒÌ#∞O_ç `˘ÅyOK«∞=Ú

J~Ú##∞ <å ~Ú+¨ì=ÚHÍ^Œ∞ h z`«Î"Õ∞ ã≤kúOѨx=Ú‡—— (=∞`«Î~Ú 26:39, 42, 44†

=∂~°∞¯ 14:36, 39, 41† Å∂HÍ 22:42–46Å#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞) F_çOѨ|_ç# ѨÅ∞‰õΩÅ∞

=KåÛ~Ú. P =¸_»∞ ™ê~°∞¡ ‰õÄ_® P =ÚQÆ∞æ~°∞x PÜ«∞# K«∂_» "≥àÏ¡~°∞, "å~°∞ x„kã¨∞Î<Õ

L<åfl~°∞. ^•#O`«\˜H˜ J~°÷"Õ∞q∞? `«# =ÚYOg∞kH˜ =zÛ# ~°HõÎѨ٠K≥=∞@, "Õ^Œ#`À

KÕã≤# qÖÏѨ=Ú `«# Éè∫uHõ =∞~°} ÉèíÜ«∞OKÕ`« HõeyO^•? JÖÏÔQ·Ü«ÚO>Ë ™êÊ~åì^Õâ◊Ѩ٠ܫÚ^Œú â◊¥~°∞ÅHõO>Ë PÜ«∞#‰õΩ `«‰õΩ¯= g~°`«fi=ÚO^Œ#fl =∂@. ã≤Å∞= g∞^Œ K«OѨ|_ç# Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# <Õ~°ã¨∞÷ÅHõO>Ë `«‰õΩ¯"≥·# ^è≥·~°º=Ú PÜ«∞# ‰õΩ#fl^Œ#fl =∂@. WO`«=~°‰õΩ =∞#O "≥O|_çOz# =∞Ç≤Ï=∂Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# =∂#=`«fiO Hõ_»‰õΩ ~ÚO`« ^è≥·#º"≥∞ÿ# ã≤÷uH˜ kQÆ*ÏiO^ŒO@"å? WO`«HõO>Ë Ju |bÜ«∞"≥∞ÿ# ^Œ∞óYO Hõ^• PÜ«∞##∞ <ÕʼnõΩ kOK«∞`«∞Ok – J#O`«=ÚQÍ#∞#fl Ö’Hõ áêѨ ÉèÏ~°=Ú, ^Œ∞óY ÉèÏ~°=Ú Hõ^•? D ^Œ$â◊ºO JÅÊOQÍ PÖ’zOK«_®xH˜ Ѩq„`«`«Ü«∞O^Œ∞ |ǨïQÍ ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ#k. QÆ`«OÖ’ `«#ÃÑ·|_ç# „Ѩu^•xÃÑ· PÜ«∞# q[Ü«Ú_≥·Ü«Ú#fl@∞ì, ''ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞QÆÅ"å_≥·#O^Œ∞#

PÜ«∞# JOwHõiOѨ|_≥#∞—— (ÃÇÏ„c. 5:7)† ''JѨC_»∞ Ѩ~°Ö’Hõ=Ú#∞O_ç Ü≥ÚHõ ^Õ=^Œ∂`«

PÜ«∞#‰õΩ Hõ#|_ç PÜ«∞##∞ |ÅѨ~°K≥#∞—— (Å∂HÍ 22:43).

ã¨∂K«#Å∞ 1D #∂<≥ JO@_®xfl Å∂HÍ 7Ö’x ^•x`À `å~°∞=∂~°∞ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. „ѨÉèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ ѨiK«~°ºÖ’ Jk

"≥Ú^Œ\˜k, ~Úk Hõ_»Ñ¨\˜k† Jk ã‘"≥∂#∞ J#∞ Ѩiã¨Ü«Úºx ~ÚO@ [iy#k† ~Úk ‰õΩ+¨µª~ÀyÜ≥ÿ∞# ã‘"≥∂#∞ ~ÚO@ [iyOk† Jk (áêáê`«∞‡~åÖˇ·#) „ã‘Î ¿Ñ~°∞ K≥ѨÊ|_»x „ã‘Î=Å# [iyOk† ~Úk P`«‡ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ǨÏ$^ŒÜ«∞=ÚQÆÅ =∞iÜ«∞=Å# [iyOk† ^•xÖ’ „ã‘Î Ü≥ÚHõ¯ jÅ=∞O^Œ∞ ã‘"≥∂#∞ `«Ñ¨CѨ\Ïì_»∞† ~ÚO^Œ∞Ö’, =º~°÷O KÕã≤#@∞ì Ü«¸^• `«Ñ¨CѨ\Ïì_»∞. 2''[iyOKå_»x—— _ô<£ J<åfl_»∞. 3Dean had “durst.”

z=i k#=Ú

=∞`«Î~Ú 26:45–27:66 =∞iÜ«Ú

ã¨=∂O`«~° ÖËY# ÉèÏQÍÅ∞

ѨiK«Ü«∞O. – ÜÕ∞ã¨∞ rq`«O HõO>ˇ PÜ«∞# =∞~°}Ï<Õfl JkèHõOQÍ „Ѩ=z™êÎO. P ÉèÏ=O g∞^Õ Ü«∂O„uHõOQÍ HÍÅO QÆ_»∞™ÈÎOk. ÜÕ∞ã¨∞ rq`«OÖ’ J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# ã≤Å∞= J<Õ ã¨OQÆu WO^Œ∞Ö’ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#kQÍ q∞yeáÈ`ÀOk. J~Ú<å ɡ·aÖ’¡ ~ÚOHÍ U

~Ú`«~° k#Ѩ٠K«~°ºÅ∞ ~ÚO`« qѨÙÅOQÍ K≥ѨÊ|_»ÖË^Œ∞. „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ rq`«=∞O`å ã¨OѨÓ~°‚OQÍ K≥ѨÊ|_çÜ«Ú#fl@ì~Ú`Õ, „H˘`«Î x|O^èŒ# ã¨OѨÓiÎQÍ ZO`« LO^À JÖÏ\˜q 400 ѨÙã¨ÎHõ=ÚÖˇ·Ü«ÚO_Õq.

1. JѨÊyOK«_»O. – „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ „áêi÷ã¨∂Î LO_»QÍ, P =ÚQÆ∞æ~°∞ t+¨µºÅ∞ x„^ŒáÈÜ«∂~°∞. Ü«¸^• JÖÏ ÖË_»∞. PÜ«∞# `«# U~åÊ@∞#∞ ѨiѨÓ~°‚O KÕã≤H˘#_»OÖ’ x=∞QÆfl"≥∞ÿÜ«Ú<åfl~°∞. `«# q*Ï˝Ñ¨#Å#∞O_ç „Ñ¨Éèí∞=Ù ÖËz `«# t+¨µºÅ =^ŒÌ‰õΩ ~åQÍ, Hõ`«∞ÎÅ`À#∞ QÆ∞kÜ«∞Å`À#∞ HÍQÆ_®Å`À#∞ Ü«¸^• Ãã·x‰õΩÅ`À ‰õÄ_ç# QÆ∞OѨÙ`À `À@Ö’xH˜ „Ѩ"ÕtOKå_»∞. P =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ Z=~À `≥eÜ«∞^Œ∞† J~Ú`Õ, U `«Ñ¨C [~°∞QƉõΩO_ÕÖÏ, ''É’^茉õΩ_®, h‰õΩ â◊√Éèí=Ú—— (=∞`«Î~Ú 26:49, =∂~°∞¯ 14:45† Å∂HÍ 22:47Å#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞) Jx K≥Ñ≤Ê PÜ«∞##∞ =Ú^Œ∞Ì ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï#x QÆ∞~°∞Î K≥áêÊ_»∞† QÆeÅÜ«∞Ö’x =∞Ǩ Q˘Ñ¨Ê „Ѩ=HÎõ Z^Œ∞@ ‰õÄeH˜ =zÛ#@∞ì P [#O "≥Ú^Œ@ "≥#∞Hõ‰õΩ Ѩ_çáÈÜ«∂~°∞† Hõ«_»‰õΩ ^è≥·~°ºO `≥K«∞ÛH˘x, PÜ«∞##∞ Ѩ@∞ìH˘x, |OkèOz fã≤H˘xáÈÜ«∂~°∞.

^•x#O`«\˜x ¿Ñ`«∞~°∞ ã¨Ç≤ÏOK«ÖËHõáÈÜ«∂_»∞, `«# Y_»æO#∞O_ç QÆ∞i `«Ñ≤Ê# ^≥|ƒ „Ѩ^è•#

Ü«∂[‰õΩx Ѩx"å_ç K≥qx `«∞Oz"Õã≤Ok. Y_®æÅ∞ Jq ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å"≥·<å â◊„`«∞=ÙÖ"≥·<å

ѨxH˜ ~å=Ù, J=ã¨~°OÖË^Œ∞. `«# ™êfinè#OÖ’ L#fl â◊‰õΩÎÅ#∞ PÜ«∞# qxÜ≥∂yOK«∞

H˘#_®xH˜ ~Ú+¨ìѨ_çÜ«ÚO>Ë, PÜ«∞# â◊„`«∞=ÙÅ∞ xÅ∞= QÆeˆQ"åˆ~ HÍ~°∞, =∞iÜ«Ú Ü«¸^Œ∞Å ^ÕfiëêxH˜x, ã≤÷~°Ñ¨~°K«∞‰õΩ#fl `«# ™⁄O`« L^ÕÌâ◊O <≥~°"Õ~°∞ÛH˘#_®xH˜x `«#

ѨHõ∆OQÍ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ "å\˜x LѨÜ≥∂yOK«‰õÄ_»^Œ∞. ^≥·= „¿Ñ=∞, JѨ"åk‰õΩ#fl ^Õfi+¨=Ú, QÆOcè~°"≥∞ÿ# ^Õ=Ùx L^ÕÌâßÅ∞, =∂#=ÙÅ hK«"≥∞ÿ# ÉèÏ"åÅ∞ Jxfl Hõeã≤ q∞o`«"≥∞ÿ ã≤Å∞=#∞

K«∞@∞ì‰õΩ<åfl~Ú. 2. f~°∞ÊÅ∞. – `å=Ú [~ÚOz# [<åÅ#∞ q_çz ÃÑ\˜ì#>Ëì ~Àg∞Ü«ÚÅ∞

Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ Z‰õΩ¯= ™êfi`«O„`åºxfl ~ÚKåÛ~°∞. <≥=∞‡kQÍ LO_ç, Ѩ#∞flÅ∞ K≥e¡OK«∞#O`«

HÍÅ=Ú ™ê÷xHõ q+¨Ü«∂Å#∞ `«=∞‰õΩ ~Ú+¨ì"≥∞ÿ# =∂~°æOÖ’ #_çÑ≤OK«∞HÀ=K«∞Û. J~Ú`Õ

K≥~°™êÅÖ’ L#fl XHõxH˜ =∞~°} tHõ∆ qkèOK«_®xH˜ "åi *ÏfÜ«∞ ã¨Éèí f~å‡xOz#@¡~Ú`Õ, ^•xfl ~À=∂ HÀ~°∞ì Ü≥∞^Œ∞\˜H˜ `Õ"åe. P q^èŒOQÍ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞‰õΩ Ô~O_»∞ ~°HÍÖˇ·# f~°∞ÊÅ∞ [iQÍ~Ú: Ü«¸^Œ∞Å ÖËHõ =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#k XHõ\˜, =∞iÜ«Ú ~Àg∞Ü«ÚÅ

ÖËHõ áœ~° ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#k =∞~˘Hõ\˜. „Ѩu f~°∞ÊÖ’#∞ =¸_»∞ "≥∞@∞¡<åfl~Ú.

Z. Ü«¸^Œ∞Å ÖËHõ =∞`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# f~°∞Ê. – (1) "≥Ú^Œ\˜k J#fl Z^Œ∞@ „áê~°OÉèí ѨijÅ#. KåÅ ã¨O=`«û~åÅ „H˜`«O J<åfl „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩ_»∞QÍ L<åfl_»∞, =∂r

„Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩ_»∞QÍ J`«_»∞ ~ÚOHÍ Q“~°qOK«|_»∞`«∞<Õ L<åfl_»∞. J`«_»∞ KåÖÏ =$^Œ∞ú_»∞, Q˘Ñ¨Ê ѨÅ∞‰õΩ|_ç QÆÅ"å_»∞. H˘xfl „Ѩâ◊flÅ∞ "Õã≤# `«~°∞"å`« „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞#∞

J#fl HõÜ«∞ѨÜ≥Ú^ŒÌ‰õΩ ѨOáê_»∞† HÍx "≥Ú^Œ\˜ „‰õÄ~°"≥∞ÿ# ^≥|ƒ Ѩ_»Hõ =ÚO^Œ∞ HÍ^Œ∞.

(2) Ô~O_»= ^Œâ◊ HõÜ«∞Ѩ Z^Œ∞@, =∞iÜ«Ú ~Úk JkèHõ „áê=ÚYº"≥∞ÿ#k. HõÜ«∞Ѩ

J<åfl‰õΩ JÅ∞¡_»∞, JѨC_»∞ „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩ_»∞QÍ L#fl"å_»∞† QÆ#∞Hõ ã¨<£ÃÇÏ„_ç<£ ã¨Éèí‰õΩ „Ѩã≤_≥O>ˇÿÜ«ÚO\Ï_»∞. ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂xH˜ =ÚO^Œ∞ ã¨<£ÃÇÏ„_ç<£ Ü≥ÚHõ¯ U g∞\˜OÔQ·<å K«@ì q~°∞^Œú"≥∞ÿ#^Õ† [#∞Å =∞^茺 JÅ¡i HõÅ∞QÆHõ =ÚO^Œ∞ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞#∞ ^À+≤Ü«∞x f~°Û_®xH˜ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L<åfl~°∞. ~°∞A=Ù KÕÜ«∞QÆÅ <Õ~åÅ∞ H˘x~å=_»O Hõ+¨ì"≥∞ÿáÈ~ÚOk. #=∞‡^ŒQÆx H˘xfl JѨxO^ŒÅ∞ PÜ«∞# g∞^Œ "≥∂Ѩ|_®¤~Ú. J~Ú`Õ ™êH∆ͺÅ∞ XHõ^•x`À <˘Hõ\˜H˜ á⁄`«∞Î ‰õΩ^Œ~°ÖË^Œ∞, =∞iÜ«Ú „ѨÉèí∞=٠Ǩ˙O^•`À xâ◊≈|ÌOQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞. f~°∞Ê Ñ¨`«#=∞ÜÕ∞º JáêÜ«∞OÖ’xH˜ kQÆ*ÏiOk† HõÜ«∞Ѩ `«#∞fl `å<Õ <Õ~°ã¨∞÷xQÍ KÕã≤HÀÉ’Ü«∂_»∞

„H©ã¨∞Î=Ù h"Õ<å?—— (=∂~°∞¯ 14:61† =∞`«Î~Ú 26:63† Å∂HÍ 22:67Å#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞) Jx J_çy#ѨC_»∞, „ѨÉèí∞=Ù JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ =∞ø#OQÍ<Õ LO_çáÈÜ«∂~°∞. D „Ѩâ◊fl‰õΩ =∂„`«O PÜ«∞# =∞ø#OQÍ LO_»ÖËHõ, ''J=Ù#∞ <Õ<Õ—— Ü«∞x J<åfl~°∞ (=∂~°∞¯ 14:62† =∞`«Î~Ú 26:64#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞). ''^Õ=^Œ∂+¨}—— Ü«∞x HõÜ«∞Ѩ ˆHHõ"Õâß_»∞. ''PÜ«∞# =∞~°}=Ú#‰õΩ áê„`«∞_»∞—— (=∞`«Î~Ú

26:66† =∂~°∞¯ 14:64 #∞ K«∂_»∞) =ºuˆ~‰õΩÖˇ·Ü«Ú#fl <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å∞ „Ѩu^èŒfixOKå~°∞.

=∞^茺~å„u J~Ú# "≥O@<Õ "å~°∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞ |OkèOKå~°∞. ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂xH˜ ~ÚOHÍ

ã¨=∞Ü«∞=ÚOk, ã¨<£ÃÇÏ„_ç<£ Ü≥ÚHõ¯ ѨÓ~°‚"≥∞ÿ# g∞\˜OQÆ∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ Z^Œ∞~å_»x Mˇ·nx

„‰õÄ~°"≥∞ÿ# ¿ÇÏà◊#‰õΩ QÆ∞i KÕâß~°∞. (3) =¸_»= ^Œâ◊ – ã¨OѨÓ~°‚ ã¨ÉèíÜ≥∞^Œ∞@ –

JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ fã≤‰õΩ#fl x~°‚Ü«∂xH˜ P"≥∂^ŒO á⁄O^Œ@"Õ∞. =ÚO^Œ∞ ^Œâ◊ÅÖ’ ZѨC_À ¿Ñ`«∞~°∞ Ѩ_çáÈ=_»O [iyOk. Ü≥∂Ǩ#∞`À Hõeã≤

J`«_»∞ `«=∞ É’^茉õΩx "≥O\Ï_»∞`«∞<Õ =KåÛ_»∞, [~°∞QÆ∞`«∞#fl HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞.

Jk JáêÜ«∞Hõ~°"≥∞ÿ# „Q“O_£† ÉèíÜ≥∂`åÊ`åxH˜ Ö’|_ç, `å#∞ QÆeÅÜ«Ú_»x XHõi^ŒÌ~°∞

ѨiǨã¨OQÍ J`«}˜‚ K«∂¿Ñ@ѨÊ\˜H˜, `«# „ѨÉèí∞=Ù#∞ J`«_»∞ =Ú=∂‡~°∞ Z~°∞QÆ#<åfl_»∞, "å\˜`À J`«_»∞ X@∞ì‰õÄ_® ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. áêѨO ¿Ñ`«∞~°∞! HÍx J`«_»∞ xsHõ∆}

ÖˉõΩO_»∞#@∞ì #tOzáÈÖË^Œ∞. HÀ_ç ‰õÄÜ«∞_»O, „ѨÉèí∞=Ù =ÚO^Œ∞QÍ K≥Ñ≤Ê#k *Ï˝Ñ¨HõO

~å=_»O, ã¨QÆ~°fiOQÍ J`«_»∞ Juâ◊~ÚOz =∂\Ï¡_»_»O, Hõ~ÚѨ Éèí=<åxH˜ PÜ«∞# J`«xfl ^•\˜ "≥àı¡@ѨC_»∞ PÜ«∞# J`«x "≥·Ñ¨Ù K«∂z# =∞ø#Ѩ٠K«∂ѨÙ, ^Œ∞óYHõ~°"≥∞ÿ# =ºH˜Î`åfixH˜ HÍ~°}=∞Ü«∂º~Ú† ''J`«_»∞ "≥Å∞ѨeH˜ áÈ~Ú U_≥Û#∞.—— (=∞`«Î~Ú 26:75).

nxHõO>Ë ^Œ∞óYHõ~°"≥∞ÿ#, KåÖÏ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#k =∞~˘Hõ „ѨHõ¯ LOk. Ü«¸^• ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞#fl HÍ~°ºHõÖÏáêÅg∞^Œ Hõ#∞fl "Õã≤Ü«Ú<åfl_»∞. „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ `«#

ã¨OÔHà◊√¡ `≥OѨÙH˘x `«# =∞Ç≤Ï=∞#∞ Hõ#∞Ѩ~°K«∞H˘O\Ï_»x J`«_»∞ xsH˜∆OzÜ«ÚO_»=K«∞Û.

`å#∞ =ÚÃѶ· "≥O_ç<å}ϺÅ∞#fl ^èŒ#=O`«∞_Ò`«∂ LO_»QÍ, `«# É’^茉õΩxH˜ U Ǩx

ã¨OÉèíqOK«^Œx `«ÅzÜ«ÚO_»=K«∞Û. Ü«¸^Œ∞Å f~°∞ÊÖ’x =¸_»∞ ^Œâ◊Å∞ =Úy™ê~Ú.

ÜÕ∞ã¨∞‰õΩ =∞~°} tHõ∆ qkèOѨ|_çOk. ˆH=ÅO Ñ≤ÖÏ`«∞ z=i =∂>Ë J=ã¨~°O. `«Ñ¨C#∞

`≥eã≤H˘#∞@KÕ U~°Ê_Õ ^Œ∞óY=Ú Ü«¸^•#∞ Ѩ@∞ìH˘Ok. P =ÚÃѶ· "≥O_ç <å}ϺÅ∞

J`«x JO`«~°OQÍxfl ^ŒQÆúO KÕã¨∞Î<åfl~Ú ''x~°Ñ¨~åkè ~°HÍÎxfl JѨÊyOKå#x—— (=∞`«Î~Ú

27:4) P ã¨Éèí"åi Z^Œ∞\˜H˜ "≥o¡ qã¨i "Õâß_»∞. ''Jk h‰õΩ ã¨O|OkèOzOk, =∂‰õΩ

ã¨O|OkèOz#k HÍ^Œx—— ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖËx ["å|∞ Z^Œ∞~°~ÚºOk. ™ê^èŒ#OQÍ `å#∞

LѨÜ≥∂yOѨ|_ç# "åiKÕ`« „^ÀÇ≤Ï ZšѨC_»∞ `«$}©HõiOѨ|_»`å_»∞. =∞iÜ«Ú J`«_»∞

"≥Å∞ѨeH˜ áÈ~Ú LiáÈã≤H˘x K«KåÛ_»∞ (=∞`«Î~Ú 27:5† Já⁄. 1:18, 19). JѨÊ\˜ÔH·<å, J`«_»∞ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ áê^Œ=ÚÅ g∞^Œ Ѩ_ç, Hõ∆=∂Ѩ} J<Õ n"≥# ZO^Œ∞‰õΩ

á⁄O^Œ‰õÄ_»^Œ∞? `«Ñ¨C KÕ¿ã##∞ ÉèÏ=O ѨâßÛ`åÎѨO HÍ^Œ∞. Ü«¸^• XHõ ^•xH˜ ¿Ñ`«∞~°∞ =∞~˘Hõ ^•xH˜ xezÜ«Ú<åfl~°∞.

a. ~Àq∞Ü«ÚÅ ÖËHõ ѨÙ~°[# ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# f~°∞Ê. – WHõ¯_» ‰õÄ_®, =¸_»∞ ^Œâ◊Å∞O\Ï~Ú. (1) Ñ≤ÖÏ`«∞ Z^Œ∞@. Ñ≤ÖÏ`«∞ Ü≥ÚHõ¯ `˘e „Ѩâ◊fl: ''<Õ~° "Õ∞q∞?—— ^Õ=^Œ∂+¨}

J<Õ <Õ~°O g∞^Œ f~°∞Ê f~°Û_»O ~À=∂ HÀ~°∞ì =ÚO^Œ∞ K≥Å¡^Œ∞. ^Œ∞+¨ì`«fiO KÕâß_»x `Õ@Ѩ_»x <Õ~åÅ`À Ñ≤ÖÏ`«∞KÕ =∞~°} ^ŒO_»# ã¨OáêkOK«_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOKå~°∞† HÍx ~Àg∞Ü«ÚÅ ^Œ$+≤ìÖ’ <åºÜ«∞ f~°∞Ê#‰õΩ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# <Õ~åÅ∞ HÍ"åe. ''ÔH·ã¨~°∞#‰õΩ ѨxflÜ«∞º =^ŒÌxÜ«Ú, `å<Õ „H©ã¨∞Î J#∞ XHõ ~åA#xÜ«Ú K≥ѨÊQÍ "Õ∞=Ú qO\˜q∞—— Jx "å~°<åfl~°∞ ( Å∂HÍ 23:2). "≥Ú^Œ\˜k J|^ŒúO† ~å[H©Ü«∞ ÉèÏ=O`À „ѨÉèí∞=Ù JáêÜ«∞Hõ~°"≥∞ÿ# U ~å[iHÍxfl HÀ~°ÖË^Œ#fl q+¨Ü«∞OÖ’ Ñ≤ÖÏ`«∞ "≥O@<Õ ã¨O`«$Ñ≤Î K≥Ok, PÜ«∞# x~ÀÌ+≤Ü«∞x J`«_»∞ „ѨHõ\˜OKå_»∞. ^•x`À "å~°∞ =^ŒÅ∞HÀÖË^Œ∞. QÆeÅÜ«∞ "≥Ú^ŒÅ∞H˘x Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú =~°‰õΩ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞#∞ ˆ~ѨÙ`«∞<åfl_»x =∞~°Å <Õ~°O "≥∂áê~°∞. Ñ≤ÖÏ`«∞ ã¨OkQÆ÷OÖ’

Ѩ_®¤_»∞. x~ÀÌ+≤Ü≥ÿ∞#"åxH˜ tHõ∆ qkèOK«_»O J`«xH˜ ~Ú+¨ìOÖËHõ áÈ~ÚOk† J~Ú`Õ

Ü«¸^Œ∞Å#∞ JÉèíºO`«~° Ѩ~°∞™êÎ<Õ"≥∂Ü«∞x J`«_»∞ PÖ’zã¨∞Î<åfl_»∞. QÆeÅÜ«∞ J<Õ =∂@ J`«xH˜ zH˜¯Ok. Jk ¿ÇÏ~À^Œ∞ Ü≥ÚHõ¯ áêÅ<å „áêO`«O† ¿ÇÏ~À^Œ∞ Ѩ@ì}OÖ’

L<åfl_»∞† ~Ú^ŒÌ~°∞ JkèѨ`«∞Å =∞^茺 "≥·~°∞^茺=ÚOk† ¿ÇÏ~À^Œ∞‰õΩ =∞~åº^Œ K«∂Ñ≤ `«QÆ=Ù#∞

áÈQ˘@∞ì‰õΩ<Õ J~°∞^≥·# J=HÍâ◊O, =∞iÜ«Ú J#OwHÍ~°OQÍ L#fl JáêÜ«∞Hõ~°"≥∞ÿ# ˆHã¨∞#∞

‰õÄ_® `˘ÅyOK«∞HÀ"åÅ<Õ PÖ’K«# ‰õΩkiOk. QÆ#∞Hõ Ñ≤ÖÏ`«∞ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞#∞

¿ÇÏ~À^Œ∞ =^ŒÌ‰õΩ ѨOѨÙ`å_»∞. (2) ¿ÇÏ~À^Œ∞ Z^Œ∞@. U^À Ü≥ÚHõ J^Œ∞ƒù`«O K«∂_»QÀi#"å_≥·

„ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞#∞ Hõeã≤HÀ"åÅx ¿ÇÏ~À^Œ∞ P`«∞~°`« HõeyÜ«Ú<åfl_»∞. ѨO^Œ∞Å =ÚO^Œ∞

=Ú`åºÅ∞ "ÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ<Õ `«# ™⁄O`« ÉèÏ"åʼnõΩ Hõ@∞ì|_ç#"å_≥·, ¿ÇÏ~À^Œ∞ „Ѩâ◊flÅÖ’

^ÕxH˜x XHõ¯ =∂@Ü≥ÿ∞##∞ PÜ«∞# L`«Î~°q∞Ü«∞ºÖË^Œ∞. JѨC_»∞ Ô~O_»= ¿ÇÏà◊# `«@ã≤÷OzOk. ѨÓ~°‚OQÍ qѶ¨Å"≥∞ÿ# ¿ÇÏ~À^Œ∞ „‰õÄ~°∞Öˇ·# `«# ã≤áê~ÚÅ`À áê`« ~å[

=„™êÎxfl ^èŒiOѨ*Ëã≤, uiy PÜ«∞##∞ Ñ≤ÖÏ`«∞ =^ŒÌˆH ѨOáê_»∞. (3) =∞~°Å Ñ≤ÖÏ`«∞ Z^Œ∞@. D ã¨=∞Ü«∂xH˜ Mˇ·n <˘Hõx q_çÑ≤OK«∞H˘#QÀi, Ѩ™ê¯ ã¨O=`«û~° ^èŒ~°‡O H˘~°‰õΩ [<åÅ∞ áÈQÆ=fi_»O JkèHõ=∞ø`«∞Ok. „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞#∞ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∂Åx Ñ≤ÖÏ`«∞ „ѨuáêkOKå_»∞. J~Ú`Õ Ü«∂[‰õΩÅ∞ [#∞Å`À arQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞. q[Ü≥∂`«û=ѨÙ

Tˆ~yOѨىõΩ =ÚO^Œ∞ "åǨÏ#=ÚÃÑ· Ѩ@ì}OÖ’xH˜ „Ѩ"ÕtOz# ÜÕ∞ã¨∞, ã¨<£ÃÇÏ„_ç<£KÕ

tHõ∆ qkèOѨ|_»_®xH˜ f~å‡xOѨ|_ç# ÜÕ∞ã¨∞, Ñ≤ÖÏ`«∞ Z^Œ∞@ f~°∞ÊÔH· xez L<åfl~°∞.

''J~Ú`Õ "å~°∞ – gxx =^Œ∞Ì, |~°|ƒ#∞ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«Ú=∞x ˆHHõÅ∞ "Õã≤i. D |~°|ƒ

|OkáÈ@∞ ^˘OQÆ—— (Ü≥∂Ǩ#∞ 18:40† =∞`«Î~Ú 27:20† =∂~°∞¯ 15:11† Å∂HÍ

28:18Å#∞ ‰õÄ_® K«∂_»∞). H˘O`«¿ãѨ٠[#ã¨=¸Ç¨Ï=Ú`À#∞ (JÅ¡i =¸Hõ`À#∞),

`«# ™⁄O`« =∞#™êûH˜∆`À#∞ ÃÑ#∞QÆ∞ÖÏ_ç#"å_≥·, "åiH˜ Ö’|_ç, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞#∞ ã≤Å∞= "ÕÜ«∞ <å*Ï˝Ñ≤OKå_»∞. MÏm ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ñ≤ÖÏ`«∞ Ãã·x‰õΩÅ∞ `«=∞ rq`«OÖ’

PÜ«∞##∞ JѨǨÏã≤Oz, Z„~°x JOwx `˘_çy, `«Å‰õΩ =ÚO_»¡ H˜s@=Ú ÃÑ\˜ì, KÕuH˜

Ô~Å∞¡xKåÛ~°∞.

D q^èŒOQÍ P P~°∞ q^è•Öˇ·# f~°∞Ê, „^ÀǨÏ=Ú, "Õ+¨^è•~°}, Ñ≤iH˜`«#=Ú, ™êfi~°÷Ѩ~°"≥∞ÿ# q^è•#=Ú, [O`«∞ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# „‰õÄ~°`«fi=Ú – J<Õq, J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# ÜÕ∞ã¨∞ =ºH˜Î`åfixH˜ q~°∞^ŒúOQÍ xezÜ«Ú<åfl~Ú. JHõ¯_ç HõHõ¯_Õ, Ǩ™êºã¨Ê^Œ"≥∞ÿ# ~å[iHõѨ٠=„™êÎÅ#∞ ^èŒiOѨ*ËÜ«∞|_ç#"å_≥· ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞ ÖËx =¸Hõ ѨiǨ™êxfl, J==∂<åxfl ÉèíiOK«∞`«∂ ‰õÄ_®, ¿ÇÏ~À^Œ∞ ã≤OǨã¨#=∞O^Œ∞ Pã‘#∞Öˇ·# "Õ~Ú=∞Ok ~åAÅHõO>ˇ#∞, ÖËHõ ÔH·ã¨~°∞Ü≥ÚHõ¯ H˜s@O ^èŒiOz# "åiHõO>ˇ#∞ Jkè‰õΩ_≥·# ~åAQÍ L<åfl_»∞.

3. ã≤Å∞=. – Z. ã¨=∞Ü«∞=Ú, ã¨÷Å=Ú. – PÜ«∞##∞ ã≤Å∞= "ÕÜ«Ú=∞x P*Ï˝Ñ≤Oz#k L^ŒÜ«∞O `˘q∞‡k QÆO@Å ã¨=∞Ü«∞O. „ѨÉèí∞=Ù QÆqx "≥Å∞ѨŠ„â◊=∞ á⁄O^•~°∞ (ÃÇÏ„c. 13:12), P ã¨÷ÖÏxfl ÃÇÏ„cÖ’, Q˘ÖÏæ`å JxÜ«Ú† „w‰õΩÖ’, „ˆHxÜ«∞<£ JxÜ«Ú† ÖÏ\˜<£Ö’, HõÖÏfiiÜ«∞O (HõÅfii) JxÜ«Ú Ñ≤Å∞™êÎ~°∞ – g@xfl\˜H˜ ''HõáêÅ=Ú—— Jx J~°÷O. Jk Ѩ@ì}ÏxH˜ "åÜ«∞=ºOQÍ L#fl HõáêÅѨ٠PHÍ~°=Ú =O\˜ H˘O_» (tY~°"≥∞ÿ) Ü«ÚO_»=K«∞Û. a. =∂~°æOÖ’. – „ѨÉèí∞=Ù `«# ™⁄O`« ã≤Å∞=#∞ "≥∂ã≤H˘x "≥à◊√¡`«∞<åfl~°∞† Q˘Åæ`å‰õΩ

KÕ~°Hõ=ÚO^Œ∞ ‰õΩˆ~xÜ«Ú_≥·# XHõ Ü«Ú=‰õΩx Ѩ@∞ìH˘x, Ãã·x‰õΩÅ∞ ã≤Å∞=#∞ J`«xÃÑ· #∞OKå~°∞, ~å„u x„^ŒÖËHõ áÈ=_»O`À#∞, L^ŒÜ«∞O J#∞ÉèíqOz# ÉÏ^èŒÅ`À#∞ PÜ«∞#

^ÕǨÏ=Ú JÅã≤#^≥· P |~°∞=Ù "≥∂Ü«∞ÖËHõ áÈ~Ú#O^Œ∞# "å~°@∞¡KÕã≤Ü«ÚO_»=K«∞Û.

JO`«\˜ JO^èŒHÍ~°"≥∞ÿ# QÆ_çÜ«∞Ö’ H˘O^Œ~°∞ ^Œ∞ódOK«∞\ PÜ«∞# uÅH˜OKå~°∞.

J==∂#=Ú =∞^茺 =∞ø#=ÚQÍ#∞#fl PÜ«∞# ÃÑ^Œ=ÙÅ∞, Hõ~°∞}`À qK«∞Û‰õΩ<åfl~Ú†

J~Ú<å Jq `«# H˘~°‰õΩ HÍ^Œ∞, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÃÑ· ~å#∞#fl LѨ„^Œ=OÖ’ z‰õΩ¯|_çáÈÜÕ∞

"åiH˘~°‰õΩ.

ã≤. ã≤Å∞= Ü≥Ú^ŒÌ. – W^ŒÌ~°∞ |OkáÈ@∞ ^˘OQÆÅ∞ PÜ«∞#`À ‰õÄ_® ã≤Å∞=

"ÕÜ«∞|_®¤~°∞. Ç‘Ï#∞Öˇ·# <Õ~°ã¨∞÷Å#∞ ~Àg∞Ü«ÚÅ∞ K«O¿Ñ q^è•#O ã≤Å∞= "ÕÜ«∞_»O. ^ŒÜ«∞`À ‰õÄ_ç#"åÔ~·, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú „ã‘ÎÅ∞, J\˜ì ã¨O^Œ~åƒùÅH˘~°‰õΩ 㨇$u `«Ñ≤ÊOKÕ áêhÜ«∞O `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«Ú@ Hõ^Œ∞Ì. JÖÏ\˜ z~°Hõ PÜ«∞#‰õΩ JOkOѨ|_çOk† HÍx

„ѨÉèí∞=Ù ÉÏ^èŒ#∞ `«‰õΩ¯= KÕã≤H˘#_®xH˜ `«# â◊‰õΩÎʼnõΩ =∞`«∞Î HõeyOK«∞H˘#_®xH˜ x~åHõiOKå~°∞.

_ç. ã≤Å∞=ÃÑ·#∞O_ç U_»∞ =∂@Å∞. – ã≤Å∞=ÃÑ·#∞O_ç „Ñ¨Éèí∞=٠ѨeH˜# P U_»∞ =∂@Å∞ iHÍ~°∞¤ KÕÜ«∞|_®¤~Ú: (1) "å\˜Ö’ "≥Ú^Œ\˜k D QÆ_çÜ«∞Ö’ ѨeH˜Ü«ÚO_»=K«∞Û.

^ÕǨÏO "≥Ú^Œ@ ã≤Å∞=‰õΩ H˘@ì|_çOk, `«~°∞"å`« "≥Ú~°@∞QÍ Jk ^•xÔH· „`«=fi|_ç#

QÀuÖ’ ÃÑ@ì|_çOk. "≥Ú~°>ˇÿ# (ã≤áê~ÚÅ∞) ~å}∞="å~°∞ ÖËHõ Ãã·x‰õΩÅ∞ ~Úk [iy#

H˘kÌ ã¨=∞Ü«∂xH˜ ‰õÄ~°∞Ûx PÜ«∞# =„™êÎÅ H˘~°‰õΩ p@∞¡ "Õã¨∞H˘#™êQÍ~°∞. "åix

L^ÕÌtOz, ''`«O„_ô, gˆ~q∞ KÕÜ«ÚK«∞<åfl~À gÔ~~°∞QÆ~°∞ QÆ#∞Hõ gix Hõ∆q∞OK«∞=∞x

K≥ÃÑÊ#∞—— (Å∂HÍ 23:34)† HõHõ∆ ™êkèOK«∞ "åi g∞^Œ Ñ≤ÖÏ`«∞ H˘xfl xO^ŒÅ#∞ ã≤^ŒúѨ~°Kå_»∞.

''#[ˆ~Ü«Ú_»QÆ∞ ÜÕ∞ã¨∞ Ü«¸^Œ∞Å ~åA—— (Ü≥∂Ǩ#∞ 19:19† =∞`«Î~Ú 27:37† =∂~°∞¯

15:26† Å∂HÍ 23:38) Jx PÜ«∞##∞ QÆ∂iÛ ÃÇÏ„c, „w‰õΩ, ÖÏ\˜<£ ÉèÏ+¨Ö’¡ „"åã≤Ok, Ñ≤ÖÏ`«∞ `«=∞ÃÑ· qã¨i "Õã≤#@∞¡ Ü«¸^Œ∞Å∞ ÉèÏqOKå~°∞. "å~°∞ ^•xH˜ x~°ã¨# `≥eáê~°∞, QÍx „ѨÜ≥∂[#O ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. (2) ÜÕ∞ã¨∞ `«e¡Ü«Ú, =∞i ~Ú^ŒÌ~°∞ =∞iÜ«∞Å∞#∞

ã≤Å∞=K≥O`« Ü≥∂Ǩ#∞`À ‰õÄ_® xezÜ«Ú<åfl~°∞. `«# `«e¡H˜x Ü≥∂Ǩ#∞‰õΩ#∞ PÜ«∞# `«# Ô~O_»= ѨÅ∞‰õΩ#∞ L^ÕÌtOKå~°∞: ''J=∂‡, ~ÚkQÀ h ‰õΩ=∂~°∞_»∞—— Jx `«# `«e¡`À K≥áêÊ~°∞.''WkQÀ h `«e¡—— (Ü≥∂Ǩ#∞ 19:26, 27) Jx Ü≥∂Ǩ#∞`À K≥áêÊ~°∞† `«# q+¨Ü«∞"≥∞ÿ QÍHõ ~Ú~°`«∞Å q+¨Ü«∞"≥∞ÿ „â◊^ŒúHõey PÜ«∞# ~ÚÖÏ J<åfl~°∞. (3)JO`«=~°‰õΩ

LQÆæ|\˜ì# ѨQƉõΩ#fl |ÅÇ‘Ï#`« JkèHÍ~°∞ÅÖ’#∞O_ç q~°∞K«∞‰õΩѨ_» <å~°OaèOzOk. „Ѩ^è•#

Ü«∂[‰õΩÅ∞, âß„ã¨∞ÎÅ∞, JkèHÍ~°∞Å∞ ^Õâ◊<åÜ«∞‰õΩÅ∞ UHõ"≥∞ÿ, ''–g_»∞ W`«~°∞Å#∞ ~°H˜∆OK≥#∞, `«#∞fl `å<Õ ~°H˜∆OK«∞H˘#ÖË_»∞—— (=∞`«Î~Ú 27:42† =∂~°∞¯ 15:31† Å∂HÍ 23:35) JO@∂ ѨiǨã¨O KÕÜ«∞_»OÖ’ JÅ¡i =¸Hõ`À Hõeã≤áÈÜ«∂~°∞ HÍx, Jk "å~°∞ Hõ#QÆÅ HõÅHõO>Ë Ö’`≥·# ã¨`«º"≥∞ÿÜ«Ú#fl@∞ì "å~°∞ Z~°∞QÆÖËHõáÈÜ«∂~°∞: PÜ«∞# ~Ú`«~°∞Å#∞

~°H˜∆OKÕ"å_≥·Ü«Ú#flѨC_»∞ `«#∞fl `å#∞ ZÖÏ ~°H˜∆OK«∞HÀ QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞? hK«∞Öˇ·# ^˘OQÆe^ŒÌ~°∞

"≥Ú^Œ\˜Ö’ ¿ÇÏà◊# KÕ¿ã"åi`À Hõeã≤áÈÜ«∂~°∞. "åiÖ’ XHõ_»∞ x~ÀÌ+¨"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒÑ¨@¡ ^ŒÜ«∞QÆey, =∂~°∞=∞#ã¨∞û`À `åHõ|_Õ=~°‰õΩ JÖÏ [iyOk. JѨC_»`«_»∞ „áê~°÷#`À =∞^茺#∞#fl ã≤Å∞= "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ uiy, ''h=Ù h ~å[º=Ú`À =K«∞Û#ѨC_»∞ ##∞fl *Ï˝Ñ¨Hõ=Ú KÕã≤H˘#∞=∞x—— (Å∂HÍ 23:42) q#flqOK«∞H˘<åfl_»∞. `«# <å=∞=Ú#‰õΩ#∞ `å#∞ =zÛ# ѨxH˜x Hõ_»=~°‰õΩ #=∞‡Hõ=ÚQÍ L#fl „ѨÉèí∞=Ù, ''<Õ_»∞ h=Ù <å`À ‰õÄ_® Ѩ~°^≥·ã¨∞Ö’

LO^Œ∞=Ù—— (Å∂HÍ 23:43) Jx ÃãÅqKåÛ~°∞. (4) JѨC_»∞, Ѩ<≥flO_»∞#∞O_ç =¸_»∞

QÆO@Å¿ãѨÙ, pHõ\˜Ü«Ú, xâ◊≈|Ì=Ú#∞ "≥O|_çOKå~Ú. Jk ™êÜ«∞OHÍÅѨ٠|e JiÊOKÕ

ã¨=∞Ü«∞O, pHõ\˜Ö’#∞O_ç ã≤Å∞=ÃÑ·#∞O_ç F~°∞ÊQÆÅ ÃÑ^Œ=ÙÅÖ’#∞O_ç "≥Ú^Œ\˜ ™êiQÍ#∞

z=iQÍ#∞ Ѩ~°Ö’HÍxH˜ Ѷ≤~åº^Œ∞ KÕã¨∂Î, ''<å ^Õ"å, <å ^Õ"å, #<≥flO^Œ∞‰õΩ K≥~Úº

q_çzu=<Õ—— (=∞`«Î~Ú 27:46† =∂~°∞¯ 14:34) qO`≥·# =∂@Å∞ |Ü«∞Å∞"≥àÏ¡~Ú.

`«fi~°Ö’<Õ q∞ye# ѨÅ∞‰õΩÅ∞ =KåÛ~Ú: (5) ''<Õ#∞ ^ŒÑ≤ÊQ˘#∞K«∞<åfl#<≥#∞—— ( Ü≥∂Ǩ#∞

19:28). â◊s~°Ñ¨Ù ÉÏ^èŒ "≥Ú^Œ\˜QÍ#∞ z=iQÍ#∞ =ºHõÎѨ~°K«|_çOk. ÉèíH˜ÎѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ#

ÉèíÜ«∞=Ú Hõiî# ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ "≥∞`«Î# KÕã≤Ok. z~°Hõ`À xO_çÜ«Ú#fl Ü≥ÚHõ áê„`«

PÜ«∞# H˜Ü«∞º|_çOk, „ѨÉèí∞=Ù P z~°Hõ ѨÙK«∞ÛH˘x. (6) =∞~À™êi =∂\Ï¡_®~°∞: ''ã¨=∂ѨÎ"≥∞ÿ#^Œx—— (Ü≥∂Ǩ#∞ 19:30), Jk ˆH=ÅO JO`«=∞~ÚºOk HÍ^Œ∞, ã¨=∂ѨÎ

=∞~ÚºOk ã¨∞g∞. Éèí∂q∞g∞^Œ rqOz# "å~°O^ŒiÖ’ =∞Ǩ QÆOcè~°"≥∞ÿ# rq`«O

JO`«=∞QÆ∞@ =∂„`«"Õ∞HÍ^Œ∞† =∂#= q"≥∂K«<å HÍ~°º=Ú ã¨=∂ѨÎ"≥∞ÿ#k† Ñ≤`«~°∞Å∞#∞

„Ѩ=HõÎÅ∞#∞ HõÅQÆ#fl "å\˜HõO>Ë q∞#flQÍ áê`« x|O^èŒ# „Ѩ=K«<åÅ∞#∞, JÅOHÍ~°

=ÚÅ∞#∞ <≥~°"Õ~°Û|_ç ã¨=∂Ñ≤Î KÕÜ«∞|_®¤~Ú. (7) JѨC_»∞, `«# t~°=Ú =Oz, ã≤Å∞= g∞^Œ#∞O_ç z=i ѨÅ∞‰õΩQÍ `«# P`«‡#∞ JѨÊyOK«∞`«∂, ''`«O„_ô, h KÕuH˜ <å P`«‡#∞ JѨÊyOK«∞H˘#∞ K«∞<åfl#<≥#∞—— (Å∂HÍ 23:46).

W. áê`« x|O^èŒ# JO`«=∞~ÚºOk. – `«# =∞~°}Ѩ٠ˆHHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^Õâ◊=Ú Éèí∂HõOѨѨ٠ëê‰õΩ u#flk. ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠`≥~° ÃÑ·#∞O_ç „H˜OkH˜ zxyOk, ZO^Œ∞HõO>Ë, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ ã≤Å∞= áê`« x|O^èŒ# =∂k~°∞Å`À#∞ h_»Å`À#∞ JO`«iOѨ *Ëã≤#@∞ì

QÆ∞~°∞`«∞ ÃÑ\˜ìOk (H˘Åã‘û. 2:14). =∞#∞+¨µºÅ∞ ÉèíH˜Î`À ‰õÄ_ç# ÉèíÜ«∞O`À xOѨ|_®¤~°∞. x[=ÚQÍ ''DÜ«∞# ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞_»x—— (=∞`«Î~Ú 27:54† =∂~°∞¯ 15:39) ~À=∂

â◊`åkèѨu K≥Ñ¨Ê |Å=O`« ÃÑ@ì|_®¤_»∞.

4. ã¨=∂kè. – ã≤Å∞=#∞ "≥O|_çOz# k#=Ú =∞Ǩ q„âßOu. Ü«¸^Œ∞Å∞ #~°Ç¨Ï`«º KÕÜ«∞QÆÅ~°∞ QÍx† PKå~°=Ú#∞ |\˜ì"å~°∞ ã¨Éσ`«∞ k<åxfl JѨq„`«Ñ¨~°K«ÖË~°∞† ã¨∂~åºã¨Î=∞Ü«∞"≥∞ÿ# `«~°∞"å`« â◊s~åÅ#∞ ã≤Å∞= g∞^Œ LOK«‰õÄ_»^Œ∞. "åi =∞~°}O `˘O^Œ~° ÃÑ@ì_®xH˜QÍ#∞ "åi HÍà◊√¡ q~°∞QÆQ˘@ì|_®¤~Ú† J~Ú`Õ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ JO`«‰õΩ=ÚO^Õ K«xáÈÜ«∂~°∞, Ãã·x‰õΩ_»∞ |Öˇ¡=Ú`À PÜ«∞# „ѨHõ¯Ö’ á⁄_çz# ^•xÜ«∞O^Œ∞ Jk Hõ#∞Ѩ~°K«|_çOk. Ô~O_»∞ „Ѩ=K«<åÅ∞ J<åÖ’K«#QÍ<Õ JO^Œ∞ <≥~°"Õ~°Û|_®¤~Ú (H©~°Î#. 34:20† 22:16, 17). „ѨÉèí∞=Ù ^ÕǨÏO PÜ«∞# t+¨µºÅÖ’ Ji=∞`«Î~Ú Ü≥∂¿ãѨÙ, hH˘^Õ=Ú J<Õ ~Ú^ŒÌi KÕuH˜ JѨÊyOѨ|_ç† Ü≥∂¿ãѨ٠„H˘`«Î ã¨=∂kèÖ’ LOK«_®xH˜

„¿Ñ=∞QÆÅ KÕ`«∞Å`À PÜ«∞# ^ÕǨ=Ú ã≤^ŒúѨ~°K«|_çOk† ÉèíÜ«∞Ѩ_ç# Ü«¸^Œ∞Å q#flѨO`À ~À=∂ =Ú„^Œ, ~À=∂ Ãã·x‰õΩÅ HÍ=e`À ã¨=∂kè Éèí„^ŒO KÕÜ«∞|_çOk.

#Å∞=k k#=ÚÅ∞

(=∞`«Î~Ú 28† =∂~°∞¯ 16† Å∂HÍ 24†

Ü≥∂Ǩ#∞ 20,21† Já⁄. 1:1–12)

1. ѨÙ#~°∞`å÷#O. – "≥∞ã‘ûÜ«∂ ѨÙ#~°∞`å÷#=Ú „Ѩ=HõÎÅKÕ ã¨Ê+¨ìOQÍ „Ѩ=zOѨ

|_çOk (H©~°Î#. 16:10† Ü≥∞+¨Ü«∂ 55:3#∞† Já⁄. 2:25–31† 13:34–37`À áÈeÛ

K«∂_»∞), =∂\˜ =∂\˜H˜ „ѨÉèí∞=ÙKÕ =ÚO^Œ∞QÍ ã¨∂zOѨ|_çOk (=∞`«Î~Ú 16:21†

17:9† 20:19† 26:31, 32). PÜ«∞# t+¨µºÅ∞ ~å[H©Ü«∞"≥∞ÿ# ~å[º=∞<Õ ÉèÏ=#Å`À

"åi =∞#ã¨∞ûÅ∞ ZO`«QÍ xOѨ|_çÜ«Ú<åflÜ«∞O>Ë, „H©ã¨∞Î x[OQÍ K«xáÈ`å~°<Õ q+¨Ü«∞O

"å~°∞ x[OQÍ #=∞‡ÖËHõ áÈÜ«∂~°∞ QÆ#∞Hõ PÜ«∞# =∞~°}O "åix „Éèíq∞OѨ*Ëã≤Ok, ã¨Ê~°≈*Ï˝#O ÖˉõΩO_» KÕã≤Ok. ã≤Å∞=Ö’ PÜ«∞# =∞~°}˜Oz#ѨC_»∞ #~°∞ʼnõΩ HõxÊOz#O`«

=~°‰õΩ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ Ѩx xã¨ûǨÜ«∞OQÍ áÈ~Ú#O`«QÍ Z=i ѨxÜ«Ú #+¨ìáÈÖË^Œ∞.

Ü≥∂¿ãѨ٠ã¨=∂kèÖ’ ÜÕ∞ã¨∞ ^ÕǨÏO ã¨=∂kè KÕÜ«∞|_»_»O`À Já⁄ã¨ÎÅ∞Å xsHõ∆}Åhfl

ã¨=∂kè KÕÜ«∞|_®¤~Ú. „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ ÖËѨ|_»Hõ áÈ~Ú#@¡~Ú`Õ, "åi xsHõ∆}Å∞

Z#fl_»∂ Lr˚qOѨ *ËÜ«∞|_Õq HÍ=Ù. PÜ«∞# =∞$`«∞ÅÖ’#∞O_ç ÖËѨ|_»Hõ áÈ~Ú#@¡~Ú`Õ, Ö’HõO PÜ«∞##∞ QÆ∂iÛ =∞i Z#fl_»∞ q#QÆeyÜ«ÚO_Õk HÍ^Œ∞. [##=Ú, =ºH˜Î, ѨÙ#~°∞`å÷#O – D =¸_»∞ „áê=ÚYº"≥∞ÿ#q =∞iÜ«Ú ã¨$[<å`«‡Hõ J^Œ∞ƒù`åÖˇ·Ü«Ú<åfl~Ú. Wq „ÔH·ã¨Î"åºxH˜ UÔH·Hõ"≥∞ÿ#qÜ«Ú, `«y# `åà◊Ѩ٠K≥qQÍ L<åfl~Ú. ã¨Éσ`«∞ QÆ_çzáÈ~ÚOk – qKå~°OÖ’ xezÜ«Ú#fl t+¨µºÅ‰õΩ Jk Ü≥ÚHõ ^Œ∞óYHõ~°"≥∞ÿ# ã¨Éσ`Õ. WOHÍ pHõ\˜QÍ<Õ

L#fl L^ŒÜ«∂# ÉèíH˜ÎQÆÅ „ã‘ÎÅ∞, ''ã≤Å∞= =^ŒÌ Hõ_»Ñ¨\˜ "åÔ~·Ü«Ú<åfl, ã¨=∂kè =^ŒÌ "≥Ú^Œ\˜"åÔ~·

Ü«Ú<åfl~°∞—— – ~Ú^ŒÌ~°∞ =∞iÜ«∞Å∞, q∞ye#"å~°∞. ã¨=∂kè KÕÜ«∞|_ç# ã¨÷ÅO =∂„`«"Õ∞

"å~°∞ K«∂Kå~°∞QÍx, =Ú„^Œ#∞ QÆ∂iÛQÍx, HÍ=ex QÆ∂iÛQÍx "åiˆHq∞ `≥eÜ«∞#@∞ìOk.

ã≤Å∞= "ÕÜ«∞|_ç# ~å„u ã¨=∞Ü«∞OÖËHõ KÕÜ«∞x Ѩxx ã¨OѨÓiÎ KÕÜ«∞_®xH˜ "å~°∞

ã¨∞QÆO^èŒ „^Œ"åºÅ`À =KåÛ~°∞. J~Ú`Õ ã¨=∂kè MÏmQÍ LOk! ¿Ñ`«∞~°∞ Ü≥∂Ǩ#∞Å∞

ã¨g∞ѨOQÍ L<åfl~°∞, `«fi~°Ö’<Õ "å~°∞ ã¨=∂kè =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~°∞. "å~°O^Œi PÖ’K«#

"≥Ú^Œ\’¡, ^ÕǨO ^˘OyeOѨ|_çO^Œx† J~Ú`Õ „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ# ^Õ=^Œ∂`«Å∞ ѨÙ#~°∞`å÷<åxfl

QÆ∂iÛ |Ü«∞Å∞Ѩ~°Kå~°∞.

2. „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ Ü≥ÚHõ¯ Ѩk „Ѩ`«ºHõ∆`«Å∞. – (1) =∞QÆÌÖË<Õ =∞iÜ«∞‰õΩ. ZѨÊ\˜

HõO>ˇ#∞ Z‰õΩ¯= HõÅ=~°Ñ¨~°K«|_ç#"åÔ~· t+¨µºÅ∞ "≥o¡áÈÜ«∂~°∞. =∞iÜ«∞Ü≥ÿ∞`Õ ã¨=∂kè

„áêO`«OÖ’<Õ "Õz LOk. P#O^ŒO`À Ѩ~°=ã≤Oz# P"≥∞ ^Œ$+≤ìH˜ JO^ŒiHõO>ˇ =ÚO^Œ∞QÍ

„ѨÉèí∞=Ù „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ, `«# t+¨µºÅ‰õΩ ~ÚKÕÛ =~°Î=∂#O`À PÜ«∞# P"≥∞#∞ Hõeã≤H˘<åfl~°∞. (2) H˘OK≥O¿ãѨ٠`«~°∞"å`« ~Ú`«~° „ã‘ÎʼnõΩ. t+¨µºÅ#∞ "≥^Œ∞Hõ "≥o¡# „ã‘ÎʼnõΩ „ѨÉèí∞=Ù

„Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ, `«# ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞ʼnõΩ "åi`À =~°Î=∂#O ѨOáê~°∞. (3) ã‘"≥∂#∞ ¿Ñ`«∞~°∞‰õΩ: ã¨fiÅÊOQÍ Jk Å∂HÍ 24:33, 34Ö’ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk† áœÅ∞KÕ ‰õÄ_® (1 H˘iOnä. 15:5). (4) Z=∂‡~ÚH˜ "≥àı¡ =∂~°æOÖ’ ~Ú^ŒÌ~°∞ t+¨µºÅ‰õΩ. P k#=Ú# ˆH¡Ü≥∂áêÜ«Ú

=∞iÜ≥ÚHõ t+¨µºx`À Hõeã≤ U^À Ѩxg∞^Œ ã¨g∞Ѩ=Ú# L#fl Z=∂‡~Ú J<Õ „QÍ=∂xH˜

"≥à◊√¡`«∞<åfl~°∞. "å~°∞ MÏm ã¨=∂kèx QÆ∂iÛÜ«Ú, ^Õ=^Œ∂`«Å „Ѩ`«ºHõ∆`«#∞ QÆ∂iÛÜ«Ú

q<åfl~°∞. "å~°∞ #_»∞K«∞K«∞ [iy# ã¨OQÆ`«∞Å#∞ QÆ∂iÛ =∂\Ï¡_»∞H˘O@∂ LO_»QÍ, „ѨÉèí∞=Ù "åix Hõeã≤H˘x "åi qKå~åxH˜ HÍ~°}"Õ∞^À Hõ#∞Q˘x, `«#∞fl QÆ∂iÛ# „Ѩ=K«<åÅ#∞ `≥~°z, Hõ_»‰õΩ Éè’[<åxH˜ ‰õÄ~°∞Û#flѨC_»∞ "åiH˜ `«#∞fl `å#∞ „Ѩ^Œi≈OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. P ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ =zÛ, ã‘"≥∂#∞ ¿Ñ`«∞~°∞‰õΩ PÜ«∞# „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ# ã¨OQÆux QÆ∂iÛ fHõ∆}OQÍ =∂\Ï¡_»∞H˘O@∞#fl Já⁄ã¨ÎÅ∞Å#∞, =∞i ~Ú`«~°∞Å#∞ "å~°∞ Hõ#∞Q˘<åfl~°∞. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ =∞O_»∞`«∞#fl =∞O@‰õΩ

"åi ™⁄O`« J#∞Éèí=O WO^èŒ#O `«yeOz#@¡~ÚOk. WOHõ#∞ "å~°∞ #=∞‡<˘Å¡x

Ѩiã≤÷uÖ’<Õ L<åfl~°∞. (5) `À=∂ ÖË#ѨC_»∞ Já⁄ã¨ÎÅ∞ʼnõΩ#∞ `«H˜¯#"åiH˜x. L„^ÕHõ ѨÓi`«"≥∞ÿÜ«Ú#fl "åi =∞^茺 „ѨÉèí∞=Ù `«\ÏÅ∞# „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ, ''g∞‰õΩ ã¨=∂^è•#=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞

QÍHõ—— (Å∂HÍ 24:36† Ü≥∂Ǩ#∞ 20:19) JO@∂ â◊√Éèí =K«#O ѨeHÍ~°∞ – =∞iÜ«Ú

"åi Jqâßfiã¨=Ú xq∞`«Î=Ú PÜ«∞# "åix =∞O^ŒeOKå~°∞. `«# ѨÙ#~°∞`å÷#=Ú

Ü≥ÚHõ¯ x*Ïxfl, PÜ«∞# "åiH˜ „Ѩ`«ºHõ∆=∞~Úº# ^•xx ~°∞A=Ù KÕÜ«∞_®xH˜ á⁄_»=|_ç#

PÜ«∞# KÕ`«∞Å#∞ HÍà◊¡#∞ K«∂áê~°∞, ÃÑ·QÍ "åi ã¨=ÚYOÖ’ PÜ«∞# Éè’[#O KÕâß~°∞. D „Ѩ`«ºHõ∆„`«Åhfl „ѨÉèí∞=Ù ÖËz# k<å<Õ [iQÍ~Ú (6) `À=∂`À ‰õÄ_® Já⁄ã¨ÎÅ∞ÅO^ŒiH˜

– QÆ`« Pk"å~°O ~å„u g∞\˜OQÆ∞Ö’ `À=∂ Ǩ[~°∞ HÍÖË^Œ∞, =∞iÜ«Ú ~Ú`«~°∞eKÕÛ ™êH∆ͺxfl J`«_»∞ JOwHõiOK«ÖË^Œ∞. XHõ "å~°O `«~°∞"å`«, "å~°O^Œ~°∞ Hõeã≤Ü«Ú<åfl~°∞, „ѨÉèí∞=Ù "åiH˜ =∞~°Å „Ѩ`«ºHõ∆=∞Ü«∂º~°∞. `«# ™⁄O`« *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å ™êH∆ͺxH˜ `À=∂ ÖÁOyáÈÜ«∂_»∞. =∞iÜ«Ú (áœÅ∞ `«Ñ¨Ê) `«Ñ≤ÊáÈ~Ú# Já⁄ã¨ÎÅ∞_≥·# `À=∂ ѨÙ#~°∞`å÷<åxfl

|\˜ì =∂i# "å_»Ü«∂º_»∞. (7) QÆeÅÜ«∞ ã¨=Ú„^Œ=Ú =^ŒÌ U_»∞QÆ∞~°∞ t+¨µºÅ‰õΩ. KÕѨÅ∞

Ѩ>Ëì `«=∞ QÆ`« =$uÎH˜ t+¨µºÅ∞ uiy "≥àÏ¡~°∞. XHõ ~å„u ѨÓiÎQÍ „â◊=∞Ѩ_ç<å „Ñ¨Ü≥∂[#O

ÖËHõ áÈQÍ, ‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù# `«=∞ =ÅÅ∞ "ÕÜ«∞=Åã≤OkQÍ XHõ qO`≥·# =ºH˜ÎKÕ "å~°∞

#_çÑ≤OѨ|_®¤~°∞. PÜ«∞# "åi É’^茉õΩ_»x =zÛ# Ѷ¨e`åÅ=Å# Ü≥∂Ǩ#∞ Hõ#∞Q˘<åfl_»∞†

J~Ú`Õ PÜ«∞#‰õΩ =O^Œ#O K≥ѨÊ_®xH˜ X_»∞¤#‰õΩ `˘eQÍ D^Œ∞H˘O@∂ "≥o¡#"å_»∞

¿Ñ`«∞ˆ~. D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’<Õ ¿Ñ`«∞~°∞ `«#∞fl „¿Ñq∞ã¨∞Î#fl@∞ì =Ú=∂‡~°∞ „Ѩ=∂}O

KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞, =Ú=∂‡~°∞ J`«_»∞ PÜ«∞##∞ Z~°∞QÆ##fl ^•xx ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞_®xH˜

J<Õk xã¨ûO^ÕǨÏO. (8) J~Ú^Œ∞=O^ŒÅ =∞Ok t+¨µºÅ‰õΩ. Wk QÆeÅÜ«∞Ö’ ã¨OÉèíqOz

Ü«ÚO_»=K«∞Û (=∞`«Î~Ú 28:16,19† 1 H˘iOnä. 15:6`À áÈeÛ K«∂_»∞). t+¨µºÅ

ã¨=¸Ç¨Ï=Ú JHõ¯_» q=iOKå~°∞. D g∞\˜OQÆ∞ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ# q=~åÅ∞ =∞#‰õΩ

~Ú=fi|_»ÖË^Œ∞. (9)Ü«∂HÀ|∞‰õΩ (1 H˘iOnä. 15:7). (10) P~ÀǨÏ} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«#

Já⁄ã¨ÎÅ∞ʼnõΩ Xb=H˘O_» g∞^Œ. P #ÅÉèˇ· k<åÅÖ’ iHÍ~°∞¤ KÕÜ«∞|_ç# "å\˜HõO>Ë

Z‰õΩ¯= =∂~°∞Å∞ „ѨÉèí∞=Ù `«# Já⁄ã¨ÎÅ∞Å`À QÆ_çÑ≤Ü«ÚO_»=K«∞Û. =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ

ÅaèOKÕ K«i„`«Ö’ ˆH=ÅO „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ# ^•xHõO>Ë Z‰õΩ¯=QÍ "åiH˜ É’kèOK«_»O

„áê=ÚYº"≥∞ÿÜ«ÚO_»=K«∞Û (Já⁄. 1:3 K«∂_»∞).

3. Hõ_»Ñ¨\˜ P^Õâ◊O. – z=iQÍ Hõeã≤‰õΩ#flѨC_»∞QÍx, ÖËHõ PÜ«∞# ѨÙ#~°∞`å÷#∞_≥·# `«~°∞"å`« PÜ«∂ ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ Hõeã≤‰õΩ#flѨC_»∞QÍx „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞ `«# Já⁄ã¨ÎÅ∞ʼnõΩ

Hõ_»™êi P[˝#∞ ÖËHõ P^Õâßxfl ~ÚKåÛ~°∞. Ü≥∂Ǩ#∞ ѨxQÍx, =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ „ѨÉèí∞=Ù

[iyOz# ѨxQÍx, "≥Ú^Œ@ Ѩxfl^ŒÌi P `«~°∞"å`« _≥|ƒk=∞Ok ѨxQÍx ã¨<åflǨÏ

~°∂ѨHõ"≥∞ÿ#"Õ. "åi ã¨O^Õâ◊=Ú – ''~å[º=Ú ã¨g∞Ѩ"≥∞ÿÜ«Ú#fl^Œx—— (=∞`«Î~Ú 3:2†

4:17† 10:7† Å∂HÍ 10:9`À áÈeÛ K«∂_»∞). ÜÕ∞¿ã „H©ã¨Î~Ú L<åfl_»x „ѨHõ\˜OK«_®xH˜

Já⁄ã¨ÎÅ∞Å∞ J#∞=∞uOK«|_»ÖË^Œ∞ (=∞`«Î~Ú 16:20† 17:9). „H©ã¨∞Î =zÛ, rqOz, ÉÏ^èŒ<˘Ok K«xáÈ~Ú uiy ÖËѨ|_ç# ^•xÖ’ „ѨHõ\˜OѨ|_Õ ã¨∞"å~°Î LOk. XHõ\˜ `«Ñ¨Ê q∞ye# Ѩiq∞`«∞ÅxflÜ«Ú `˘ÅyOѨ|_®¤~Ú. ''ã≤Å∞= "ÕÜ«∞|_ç# „H©ã¨∞Î#∞—— JO>Ë

ã¨OѨÓ~°‚ ã¨∞"å~°Î#∞ "å~°∞ z=iQÍ „ѨHõ\˜OѨ=Åã≤#"åÔ~· L<åfl~°∞. (1 H˘iOnä. 15:1–4† 2:1)† ''ã¨~°fiã¨$+≤ìH˜——† „H©ã¨∞Î#O^Œ∞ qâßfiã¨=Ú, áêѨ=ÚÅ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ =∂~°∞=∞#ã¨∞û, `«O„_çÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú, ‰õΩ=∂~°∞xÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú, Ѩiâ◊√^•ú`«‡Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú <å=∞=ÚÖ’xH˜ ÉÏÑ≤Î㨇O „ѨHõ\˜OK«∞@ ^•fi~å ''ã¨=∞ã¨Î [#∞Å#∞ t+¨µºÅ∞QÍ KÕã¨∂Î,——

L<åfl~°∞ (=∞`«Î~Ú 28:19). J~Ú`Õ "å~°∞ ~ÚOHõ#∞ ã¨OѨÓ~°‚OQÍ Ü≥∂Qƺ`« á⁄O^ŒÖË^Œ∞

''g∞~°∞ ÃÑ·#∞O_ç â◊H˜Î á⁄O^Œ∞ =~°‰õΩ Ѩ@ì}=ÚÖ’ xezÜ«ÚO_»∞_ç—— (Å∂HÍ 24:49† Já⁄. 1:4 ‰õÄ_® K«∂_»∞). ZO^Œ∞Hõ#QÍ ''H˘kÌ k#=ÚÅÖ’QÍ g∞~°∞ Ѩiâ◊√^•ú`«‡Ö’ ÉÏÑ≤Î㨇=Ú á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞—— (Já⁄. 1:5). JÖÏ\˜ ã¨O^Õâ◊O`À z=i P^Õâ◊O ~Ú=fi|_çOk. nx„H˜O^Œ Ѩ^Œ∞<≥xq∞k „ÔH·ã¨Î= â◊`åÉÏÌÅ∞, „ѨѨOK« "åºÑ¨Î"≥∞ÿ# ã¨∞"å~°Î ѨiK«~°º

H˘#™êyOk.

4. P~ÀǨÏ}O. – ''<Õ#∞ "≥o¡áÈ=Ù@=Å# g∞‰õΩ „ѨÜ≥∂[#Hõ~°=Ú† <Õ#∞ "≥à◊¡xÜ≥∞_»Å P^Œ~°}Hõ~°Î g∞ Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ ~å_»∞† <Õ#∞ "≥o¡# Ü≥∞_»Å PÜ«∞##∞ g∞ Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ ѨOѨÙ^Œ∞#∞——

(Ü≥∂Ǩ#∞ 16:7). JO^Œ∞=Å# „ѨÉèí∞=Ù `«# t+¨µºÅ#∞ Xb=H˘O_» Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ #_çÑ≤Oz, ''KÕ`«∞ÖˇuÎ "åix Pj~°fikOK≥#∞. "åix Pj~°fikOK«∞K«∞O_»QÍ PÜ«∞# "åiÖ’#∞O_ç

„Ѩ`ÕºH˜OѨ|_ç Ѩ~°Ö’Hõ=Ú#‰õΩ P~ÀǨÏ}∞_®Ü≥∞#∞—— (Å∂HÍ 24:50–51). "≥∞ã‘ûÜ«∂ Ѩxg∞^Œ PÜ«∞# P~ÀǨÏ}=Ú „H˘`«Î "≥Å∞QÆ∞#∞ „ѨHÍtOѨ*Ëã≤Ok. â◊s~° ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#

"åi áê`« HõÅÅ∞ <≥=∞‡kQÍ `˘eyáÈ<å~°OaèOKå~Ú. ^Õ=Ù_»∞ =∂#=Ùx ÃÑ·H˜ ÖËѨÙ#@∞¡

PÜ«∞# „H˜OkH˜ =OQÍ~°∞. QÆ#∞Hõ P Ѩ^Œ∞<˘HõO_»∞QÆ∞~°∞ P#O^ŒO`À Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ uiy =KåÛ~°∞. t+¨µºÅ∞ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç# P`«‡H˘~°‰õΩ HõxÃÑ@∞ì@`À ã¨∞"å~°ÎÅ K«i„`« =ÚyOѨ|_»∞`«∞Ok.

Já⁄ã¨ÎÅ∞Å K«i`«„ ÖËHõ, ã¨OѶ¨∞ ™ê÷Ѩ# =∞iÜ«Ú ^•x qã¨Î~°}, H©„.â◊. 30–1001

ѨiK«Ü«∞O

1. Já⁄ã¨ÎÅ∞Å K«i„`«‰õΩ =¸ÖÏ^è•~åÅ∞. – Wq, –

Z. Já⁄ã¨ÎÅ∞Å HÍ~°º „QÆO^äŒO. – ~°K«~Ú`« =¸_»= ã¨∞"å~°Î ~°K«#‰õΩ ÖËY‰õΩ_»∞

(Já⁄.1:1† Å∂HÍ 1:1–4Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞). J`«_»∞ áœÅ∞`À „Ѩܫ∂}OÖ’x [`«QÍ_»∞

Já⁄. 16:10† 20:6 =∞iÜ«Ú, ''"Õ∞=Ú—— J<Õ ÖËY# ÉèÏQÍÅ#∞ K«∂_»∞. áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ Ѩ„uHõÅÖ’#∞O_ç Å∂HÍ áœÅ∞`À [`«Ñ¨x"å_»x (H˘Åã‘û. 4:14† 2 u"≥∂u 4:11†

Ѷ≤ÖË. 23,24) =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞=ã¨∞ÎOk. Ü«¸xá¶ê~ü‡ „>ˇ_ç+¨<£ (ã¨=∂# áê~°OѨ~°ºO)

D ѨÙã¨ÎHÍxfl Å∂H͈H P~ÀÑ≤OzOk. Já⁄ã¨ÎÅ∞Å HÍ~åºÅ∞ J<Õ ¿Ñ~°∞ Jã¨Å∞ ѨÙã¨ÎHõOÖ’

U ÉèÏQÆOÖ’ ÖËHõáÈ~Ú#O^Œ∞# Jk `«Ñ¨C^•i Ѩ\˜ìã¨∞ÎOk. Jk ˆH=ÅO H˘O^Œi Já⁄ã¨ÎÅ∞Å H˘xfl HÍ~åºÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok.

a. Ѩ„uHõÅÖ’ Kåi„`«Hõ ã¨∂zHõ q+¨Ü«∂Å∞. – Ѩ„uHõÅ∞ ã¨OYº‰õΩ W~°"≥· XHõ\˜, "å\˜Ö’ Ѩ^Œ=¸_»∞ áœÅ∞ HõÅO#∞O_ç "≥Å∞=_®¤~Ú.

ã≤. „ѨHõ@# „QÆO^äŒO. – ~Ú`«~° Já⁄ã¨ÎÅ∞Å∞ =∞~°}˜Oz# KåÖÏ HÍÖÏxH˜ Já⁄ã¨ÎÅ∞_≥·# Ü≥∂Ǩ#∞ rq`«OÖ’x ^Œ$âߺÅ#∞ ~Úk ~Úã¨∞ÎOk.

2. ã¨∞"å~°Î K«i„`«‰õΩ ã¨O|O^èŒO. – (1) ã¨∞"å~°Î ~°K«#Åxfl\˜Ö’ – Ü≥∂Ǩ#∞#∞, „ѨÉèí∞=Ù"å~°∞#∞, Ѩxfl^ŒÌ~°∞#∞, _≥Éèˇ·=∞OkÜ«Ú–~å[º=Ú ã¨g∞Ѩ"≥∞ÿÜ«ÚO^Œx „ѨHõ\˜OKå~°∞.

HÍ~°º „QÆO^äŒOÖ’ „H©ã¨∞Î „ѨÉèí∞=Ù UÅ∞`«∞#fl@∞ì =∞#O K«∂™êÎO. =∞iÜ«Ú „ã‘ÎÅ∞ ѨÙ~°∞+¨µÅ∞#∞

ã¨OѶ¨∞=∞<Õ PÜ«∞# ~å[ºOÖ’xH˜ „Ѩ"Õtã¨∞Î<åfl~°∞.

(2) ã¨∞"å~°Î ~°K«#Åxfl\˜Ö’ ã¨O^Õâ◊O#∞, Ѩx KÕ¿ã á⁄Å=Ú#∞ Ѩiq∞u

KÕÜ«∞|_®¤~Ú. Já⁄ã¨ÎÅ∞Å∞ „ѨÉèí∞=Ù =∞~°}Ïxfl, ѨÙ#~°∞`å÷<åxfl „ѨHõ\˜OKÕ JkèHÍ~°O

á⁄O^ŒÖË^Œ∞. ÖËHõ ÜÕ∞¿ã "≥∞ã‘ûÜ«∂ Jx QÍx, PÜ«∞# <å=∞=∞O^Œ∞ áêѨHõ∆=∂Ѩ}

„ѨHõ\˜OKÕ J=HÍâ◊O ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ áêÅã‘Î<å#∞ ^•\˜ "≥à◊¡‰õÄ_»^Œ∞. HÍ~°º„QÆO^äŒOÖ’

"å~°∞ Jxfl ^ÕâßÖ’¡ "åix =∞#O K«∂™êÎO, "å~°∞ „H©ã¨∞Î „ѨÉèí∞=Ù q"≥∂K«<å HÍ~åºxfl

ã¨OѨÓ~°‚OQÍ „ѨHõ\˜OK«∞`«∂, PÜ«∞# <å=∞=ÚÖ’ áêѨHõ∆=∂Ѩ} ã¨∂zã¨∞Î<åfl~°∞. (3) ã¨∞"å~°Î ~°K«#ÅÖ’ PÜ«∞# P~ÀǨÏ}O, =∞Ç≤Ï=∞Ѩ~°K«|_ç# ^•xH˜ Ѷ¨e`«OQÍ

Ѩiâ◊√^•ú`«‡ J#∞„QÆÇ≤ÏOѨ|_»`å_»<Õ "åQÍÌ<åÅ∞<åfl~Ú. HÍ~°º „QÆO^äŒ=ÚÖ’<≥·`Õ,

"≥eyOz#\˜ìÜ«Ú

Ѩiâ◊√^ŒúѨ~°K«∞#\˜ìÜ«Ú

â◊H˜ÎQÍ#∞, P`«‡ Y_»æ=ÚKÕ "ÕÖÏk=∞Okx ‰õÄÅ∞Û"å_»∞QÍ#∞ P`«‡ =zÛ#@∞¡ =∞#O K«∂™êÎO. HÍ~°º„QÆO^äŒO ''Ѩiâ◊√^•ú`«‡ ã¨∞"å~°Î—— Ü«∞x ã¨iÜ≥ÿ∞# q^èŒOQÍ Ñ≤Å∞=|_»=K«∞Û.

3. Já⁄ã¨ÎÅ∞Å ã¨∞"å~°Î HÍÅ=ÚÅ∞. – „Ѩã¨∞Î`åxH˜ HÍ~°º„QÆO^ä•xH˜ =∞#=Ú

Ѩiq∞`«"≥∞ÿ, D „H˜Ok HÍÅ=ÚÅ∞QÍ =∞#=Ú K«i„`«#∞ qÉèílOK«∞^•O:

(1) Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ ã¨OѶ¨∞ ™ê÷Ѩ# =∞iÜ«Ú Jaè=$kú („H©.â◊.30–35).2

(2) Ü«¸^ŒÜ«∞, ã¨=∞~°Ü«∞ Ü«∞O^ŒO`«@ ã¨OѶ¨∞ qã¨Î~°}, J#º[#∞ÅÖ’xH˜ Jk uѨÊ|_»_»O („H©.â◊. 35–45).

(3) J#º[#∞Å =∞^茺 áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ ã¨∞"å~°Î „Ѩܫ∂}ÏÅ∞ („H©.â◊. 45–58).

(4) áœÅ∞ <åÅ∞QÆ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ K≥~°™êÅÖ’ LOK«|_»_»O („H©.â◊. 58–63).

ã¨∂K«#Å∞

1ã¨OѶ¨∞ ™ê÷Ѩ#‰õΩ =∞~˘Hõ _Õ\ò „H©.â◊. 33. 2Ibid.

Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ ã¨OѶ¨∞ ™ê÷Ѩ# =∞iÜ«Ú Jaè=$kú

H©„.â◊. 30–351 (Já⁄. 1–7)

I. ã¨OѶ¨∞ ™ê÷Ѩ#. (Já⁄. 1, 2.)

1. ã¨OѶ¨∞=Ú#‰õΩ =¸Å ˆHO„^ŒO† Ѩk k<åÅ∞ "ÕzÜ«ÚO_»_»O. – P~ÀǨÏ}O `«~°∞"å`« Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ xezÜ«Ú#fl t+¨µºÅ ã¨OYº #∂@ ~Ú~°∞=k. QÆeÅÜ«∞Ö’

L#fl"åi`À Hõeã≤ JO^Œ~°∞ Hõhã¨O J~Ú^Œ∞ =O^ŒÅ‰õΩ q∞Oz Ü«ÚO\Ï~°∞ (1 H˘iOnä. 15:6). "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç# P`«‡H˘~°‰õΩ "ÕzÜ«ÚO_ç J#∞k#O „áê~°÷#Ö’ QÆ_»∞ѨÙ`«∞#fl "å~°∞ #∂@ ~Ú~°∞=k=∞Ok. "ÕzÜ«ÚO_Õ D k<åÖ’¡, P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã≤H˘x `«# Já⁄ã¨ÎÅ`åfixfl áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl Ü«¸^• ™ê÷#OÖ’, ¿Ñ`«∞~°∞ Ü≥ÚHõ¯ ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰õΩ, =∞fÎÜ«∞#∞ Z#∞flH˘x P ™ê÷<åxfl ÉèísÎ KÕâß~°∞. Já⁄ã¨ÎÅ∞xH˜ LO_»=Åã≤# `«Ñ¨Êx ã¨iÜ≥ÿ∞# Ü≥∂Qƺ`« „H©ã¨∞ÎÜ≥ÚHõ¯ ѨÙ#~°∞`å÷<åxfl

QÆ∂iÛ =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ ZiyÜ«ÚO_®e (Já⁄. 1:21, 22† 1 H˘iOnä. 9:1).

2. Ѩiâ◊√^•ú`«‡ ÉÏÑ≤Î㨇O. – Z. ã¨=∞Ü«∞=Ú, ™ê^èŒ#Å∞. – „H©ã¨∞ΠѨ™ê¯ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ K«xáÈÜ«∂~°∞: UÉèˇ· ~ÀAʼnõΩ, ѨO_»∞QÆÅÖ’ Ô~O_»= Q˘Ñ¨Ê^≥·# ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î# P`«‡ =KåÛ_»∞. |Å=ÚQÍ gK«∞ QÍe=O\˜ â◊|ÌOQÍ#∞, *ÏfiÖÏyfl HÍHõáÈ~Ú##∞ Jyfl*ÏfiÅÅ

=O\˜ – <åÅ∞HõÅ∞ qÉèÏyOѨ|_ç#@∞ìQÍ#∞ – Ѩiâ◊√^•ú`«‡ K≥qH˜ q#|_»∞`«∂, HõO\˜H˜ Hõ#|_»∞`«∂ =KåÛ_»∞.

a. Já⁄ã¨ÎÅ∞ÅÃÑ· Ѩiâ◊√^•ú`«‡ „ѨÉèÏ=O. – P Ѩxfl^ŒÌiÖ’ PÜ«∞# „ѨÉèÏ=O JѨÊ\˜ HõѨC_»∞ [iy#k, â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ#k, =∂~°∞Ê `≥zÛ#^≥· (~°∂Ѩ٠k^Œ∞Ì#^≥·) Ü«ÚOk: ''JO^Œ~°∞

Ѩiâ◊√^•ú`«‡`À xO_ç#"åÔ~· P P`«‡ "åiH˜ â◊H˜Î J#∞„QÆÇ≤ÏOz# H˘Åk J#ºÉèÏ+¨Å`À

=∂@ÖÏ_»™êyi—— (Já⁄. 2:4). =∂#"åf`«"≥∞ÿ# „QÆÇ≤ÏOѨÙ#∞ â◊H˜ÎÜ«Ú =∂„`«"Õ∞ `«`ü

Ѷ¨e`«=ÚÖˇ· Ü«ÚO_»ÖË^Œ∞. "å~°∞ <≥·uHõOQÍ ~°∂Ѩ٠k^ŒÌ|_®¤~°∞. JHõ¯_»#∞O_ç ~å[º=Ú#∞

QÆ∂iÛ =∂Oã¨Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# ÉèÏ"åÅ∞ ÖË=Ù, ^•xÖ’ „Ѩ^è•# ™ê÷<åÅ H˘~°ÔH·# ^≥|ƒÖÏ@

‰õÄ_® ÖË^Œ∞.

ã≤. ^•xÜ≥ÚHõ¯ ~°∞A"≥·# qÅ∞=. – `å#∞ `«O„_ç =^ŒÌ‰õΩ "≥àı¡^•x`À P^Œ~°}Hõ~°Î

"åi =^ŒÌ‰õΩ ~å=_®xfl „ѨÉèí∞=Ù =Ú_çÃÑ\Ïì~°∞ (Ü≥∂Ǩ#∞ 15:26, 27† 16:7#∞

7:39† Já⁄. 2:33`À áÈeÛ K«∂_»∞). Éèí∂q∞ `«# „ѨÉèí∞=Ùx x~åHõiOz# ^•xH˜

Ѩ~°Ö’HõѨ٠["åÉË ÃÑO`≥H˘ã¨∞Ά =ÚO_»¡ H˜s@=Ú =∞Ç≤Ï=∂ H˜s@OQÍ =∂~°Û|_ç#@∞ì#∂fl, "åi *ÏfÜ«∞ áêáêxH˜x, „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞¿ã "≥∞ã‘ûÜ«∂Ü≥ÿ∞Ü«Ú<åfl_»<Õ ~°∞A=Ù#‰õΩ#∞

Jk |Ç≤Ï~°OQÆ „ѨHõ@#Ü≥ÿ∞Ü«ÚOk.

_ç. [# ã¨=¸Ç¨Ï=Ú g∞^Œ „ѨÉèÏ=O. – `«Hõ∆}"Õ∞ Já⁄ã¨ÎÅ∞Å K«∞@∞ì áÈÔQ· Pâ◊Û~°º

Ѩ_»∞`«∞#fl [#ã¨=¸Ç¨xH˜, Já⁄ã¨ÎÅ∞Å g∞kH˜ =zÛ# P`«‡ ÉÏÑ≤Î㨇=Ú XÑ≤ÊOKÕ, =∂ˆ~Û â◊H˜ÎÜ≥ÿ∞Ü«ÚOk† x[OQÍ<Õ, Ѩ~ÀHõ∆OQÍ, J~Ú#ѨÊ\˜H˜x â◊H˜Î=O`«OQÍ, ¿Ñ`«∞~°∞

ÃÑ^Œ=ÙÅ QÆ∞O_®=zÛ# ã¨∞"å~°Î ^•fi~å.

3. ¿Ñ`«∞~°∞ „Ѩã¨OQÆ=Ú† Ѷ¨e`åÅ∞. – „Ѩã¨OyOz#"å_»∞ ¿Ñ`«∞~°∞† „â’`«Å∞, ~°=∂~°q∞ W~°"≥· ^ÕâßÖ’¡ [x‡Oz# Ü«¸^Œ∞Å∞. (Ѩ~°[#) ^ÕfiëêxH˜ ѨiK«Ü«∞=ÚÖ’

`«y# ["å|∞ ~ÚzÛ# `«~°∞"å`«, ÜÕ∞¿ã „H©ã¨Î~Ú L<åfl_»x (1) ѨÅ∞=ÙiH˜ Z~°∞ÔH·Ü«Ú#fl

PÜ«∞# HÍ~°º=ÚÅ=Å##∞† (2) ã¨Ê$Ç¨Ï ÖˉõΩO_»<Õ ^Œ∞+¨µìÖˇ·# =∞#∞+¨µºÅ^•fi~å [iy##∞

^Õ=Ùx ã¨OHõÅÊ=Ú##∞ã¨iOz [iy# PÜ«∞# =∞~°}=Ú=Å##∞† (3) „Ѩ=HõÎÅKÕ

=ÚO^Œ∞QÍ „Ѩ=zOѨ|_ç, Já⁄ã¨ÎÅ∞ÅKÕ ~°∞A=Ù KÕÜ«∞|_ç# PÜ«∞# ѨÙ#~°∞`å÷#=Ú

=Å##∞† (4) PÜ«∞# `«O„_ç ‰õΩ_çáê~°≈fi=Ú#‰õΩ ÃÇÏzÛOѨ|_ç#k „Ѩ=HõÎÅ^•fi~å

=ÚO^Œ∞QÍ K≥ѨÊ|_ç, ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î J^Œ∞ƒù`«O ^•fi~å ã≤÷~°Ñ¨~°K«|_ç#O^Œ∞=Å##∞ –J`«_»∞

~°∞A=Ù KÕ™êÎ_»∞.

^•xH˜ Ѷ¨e`åÅ∞ (1) f„="≥∞ÿ# XÑ≤ÊOѨن ''"å~°∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ á⁄_»=|_ç#

"åÔ~·—— (Já⁄. 2:37)† (2) ''"Õ∞"Õ∞q∞ KÕÜ«∞=ÖÜ«Ú#∞——?J<Õ (Já⁄. 2:37) „Ѩâ◊fl#_çQÍ~°∞.

(3) ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ["å|∞: ''g∞~°∞ =∂~°∞=∞#ã¨∞û á⁄Ok, áêѨHõ∆=∂Ѩ} xq∞`«Î=Ú „Ѩu"å_»∞

ÜÕ∞ã¨∞ „H©ã¨∞Î <å=∞=Ú# ÉÏÑ≤Î㨇=Ú á⁄O^Œ∞_ç† JѨC_»∞ g∞~°∞ Ѩiâ◊√^•ú`«‡ J#∞ =~°=Ú

á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞—— (Já⁄. 2:38). (4) `«`üHõ∆}"≥∞ÿ# q^èÕÜ«∞`«: ''J`«x "åHõº=Ú JOwHõiOz#

"å~°∞ ÉÏÑ≤Î㨇=Ú á⁄Oki† P k#=∞O^Œ∞ WOK«∞q∞OK«∞ =¸_»∞"ÕÅ=∞Ok KÕ~°Û|_çi—— (Já⁄. 2:41)† (5)''Já⁄ã¨ÎÅ∞Å É’^èŒÜ«∞O^Œ∞#∞ ã¨Ç¨Ï"å=∞O^Œ∞#∞, ~˘>ˇì q~°∞K«∞@Ü«∞O^Œ∞#∞

„áê~°÷# KÕÜ«Ú@Ü«∞O^Œ∞#∞ Z_»`≥QÆHõ Ü«ÚO_çi—— (Já⁄. 2:42).

ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î#∞ ''ã¨OѶ¨∞=Ú Ü≥ÚHõ¯ [#‡k#=Ú—— QÍ K≥ѨÊ=K«∞Û.

II. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ ã¨OѶ¨∞=Ú =$kúK≥O^Œ∞@. (Já⁄. 3–7.)

1. Ü«¸^Œ∞Å#∞O_ç `˘e Ç≤ÏOã¨. – ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î J~Ú# "≥O@<Õ ¿Ñ`«∞~°∞

Ü≥∂Ǩ#∞Å∞ ^Õ"åÅÜ«∞Ѩ٠^•fi~°=Ú =^ŒÌ XHõ ‰õΩO\˜ "åxx ã¨fiã¨÷Ѩ~°Kå~°∞. K«∞@∞ìáÈÔQ·# [#=Ú, ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î k<åxfl "≥O|_çOK«∞ J=HÍâßxfl ¿Ñ`«∞~°∞‰õΩ HõeÊOKå~°∞. ѨÙ#~°∞`å÷#

„ѨHõ@##∞ ã¨Ç≤ÏOѨ ™ê^茺=ÚHÍx ã¨^Œ∂ÌHõÜ«ÚºÅ∞ P „ѨHõ@#‰õΩ JO`«~åÜ«∞O

HõeyOKå~°∞† P Já⁄ã¨ÎÅ∞e^ŒÌ~°∞ K≥~°™êÅÖ’ "ÕÜ«∞|_®¤~°∞. UkÜ≥∞ÖÏQÆ∞<åfl, ¿Ñ`«∞~°∞

„ѨHõ@# t+¨µºÅ ã¨OYº#∞ J~Ú^Œ∞"ÕʼnõΩ ÃÑOzOk. =∞~°∞<å_»∞ ¿Ñ`«∞~°∞ Ü≥∂Ǩ#∞Å∞

ã¨<£ÃÇÏ„_ç<£ Z^Œ∞\˜H˜ Ñ≤Å∞=|_®¤_»∞. JO^Œ∞Ö’ Z‰õΩ¯==∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ∞ ã¨^Œ∂ÌHõÜ«ÚºÅ∞†

P J^Œ∞ƒù`«O U JkèHÍ~åxfl|\˜ì [iyOKå~°x "å~°∞ Já⁄ã¨ÎÅ∞Å #_çQÍ~°∞. „ѨÉèí∞"≥·#

ÜÕ∞ã¨∞ JkèHÍ~åxfl|\˜ì "å~åѨx [iyOKå~°x, =∞i U ~Ú`«~° <å=∞=Ú# ~°Hõ∆}

ÖË^ŒxÜ«Ú "å~°∞ `«=∞ <åºÜ«∂kèѨ`«∞ʼnõΩ ^è≥·~°ºOQÍ `≥eáê~°∞. JkèHÍ~°∞Å∞ [iy#

J^Œ∞ƒù`åxfl HÍ^Œ#ÖË~°∞, =∞iÜ«Ú ÉèíÜ«∞ÃÑ@ì_»O`À `«=Ú‡#∞ `å=Ú `«$Ñ≤ÎѨ~°K«∞H˘x

"å~°∞ Já⁄ã¨ÎÅ∞Å#∞ ѨOÑ≤"Õâß~°∞.

2. ֒ѨÅ#∞O_ç JáêÜ«∂Å∞† J#hÜ«∞, ã¨Ñ‘Ê~åÅ∞. – „ÔH·ã¨Î= HõxHõ~°=Ú#‰õΩ

Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú ã¨OѶ¨∞=Ú =∂kix K«∂ѨÙ`ÀOk (Já⁄. 2:44, 45† 4:34–37).

Jk `«Ñ¨ÊHõ KÕÜ«∞=Åã≤O^Õg∞ HÍ^Œ∞ (Já⁄. 5:3, 4), HÍx Jk ã¨OѨÓiÎQÍ JѨÊ\˜HõѨC_Õ

HõeyOk. Jk ™ê~°fi„uHõ=∞~ÚºO^À ÖËHõ ã≤÷~°=∞~ÚºO^À HÍ^Œ∞. Jk Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú ã¨OѶ¨∞=ÚÖ’#∞O_ç HõeyOk =∂„`«"Õ∞, J~Ú`Õ Já⁄ã¨ÎÅ∞Å ã¨OѶ¨∞=∞O`«\˜Ö’ Jk qâı+¨ ÅHõ∆}"≥∞ÿÜ«ÚOk. J#hÜ«∞ ã¨Ñ‘Ê~åÅ∞ `«=∞ Pã≤ÎÖ’, H˘O`« ÉèÏQÆ=Ú#∞ ^•K«∞H˘x, ^Œ∞+¨ì ã¨fiÉèÏ==Ú`À #_çÑ≤OѨ|_ç#"åÔ~· H˘O`« Já⁄ã¨ÎÅ∞Å Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ `≥KåÛ~°∞. ¿Ñ`«∞~°∞ "åi ã≤÷ux "≥O@<Õ |@ì|Ü«∞Å∞ KÕÜ«∞_»O, "≥O@<Õ "å~°∞ J`«x áê^Œ=ÚÅ =^ŒÌ Ѩ_ç K«xáÈ=_»O, ã¨OѶ¨∞=∞O`«\˜x ÉèíÜ«∞=Ú`À xOÑ≤Ok. =∞`«OÖ’ [~°∞QÆx ^•xH˜ q~À^èŒOQÍ „H˘`«Î ã¨=∂*Ïxfl P~°OaèOKÕ ã≤÷uÖ’ Jk xezÜ«ÚOk. Ѩ<≥flO_»∞ =∞OkÖ’ "≥Ú^Œ\˜ =∞~°}O „^ÀÇ≤Ï P`«‡Ç¨Ï`«º=Å# HõeyOk, =∞iÜ«Ú Já⁄ã¨ÎÅ∞Å∞ P~°OaèOz# ã¨OѶ¨∞=ÚÖ’ `˘e =∞~°}ÏÅ∞ "Õ+¨^è•~°∞Å∞, J|kú‰õΩʼnõΩ [iy#@∞ì QÆ∞iÎOѨ=K«∞Û.

3. Ü«¸^Œ∞Å#∞O_ç Ô~O_»= Ç≤ÏOã¨. – J#hÜ«∞ ã¨Ñ‘Ê~åÅ =∞~°}O hu „Hõ=∞tHõ∆}#∞ [iyOz#O^Œ∞# ã¨∞"å~°Î â◊H˜Î „Ѩ|Å=∞~ÚºOk. ã¨<£ÃÇÏ„_ç<£ JáêÜ«∞ ã¨∂K«#QÍ ÃÇÏK«ÛiOѨ|_ç HÀѨ=Ú`À ‰õÄ_ç# "åà‹·§ Já⁄ã¨ÎÅ∞Å #O^Œix K≥~°™êÅÖ’ "Õ~ÚOKå~°∞. ^Õ=Ùx`À "åiH˜ ~ÚOHÍ Ñ¨x LOk† =∞iÜ«Ú ^Õ=^Œ∂`« K≥~°™êÅ `«Å∞ѨÙÅ#∞ `≥iz, ã¨∞"å~°Î „ѨHõ\˜OK«_®xH˜QÍ#∞ "åix ^Õ"åÅÜ«∂xH˜ ѨOáê_»∞. qO`«QÍ "å~°∞ `«Ñ≤ÊOK«∞H˘x# ^•x q+¨Ü«∞=ÚÖ’ „Éèí=∞ K≥Ok#"åÔ~·, JkèHÍ~°∞Å∞ ã¨Éèí Ü≥∞^Œ∞\˜H˜ "åix ~°Ñ≤ÊOKå~°∞. =∞#∞+¨µºÅHõO>Ë ^Õ=ÙxH˜ `å=Ú Ö’|_»=Åã≤Ü«ÚO^Œx Já⁄ã¨ÎÅ∞Å∞ `«=∞ L^ÕÌâßxfl „ѨHõ@# KÕâß~°∞† QÆ=∞eÜÕ∞Å∞ ã¨ÅǨ##∞ã¨iOz "åig∞^Œ Ç≤ÏO™ê q^è•<åxfl J#∞ã¨iOK«‰õΩO_» J}∞K«∞‰õΩ<åfl~°∞. QÆ=∞eÜÕ∞Å∞ Ѩiã¨Ü«Úº_»∞, J`«_»∞ áœÅ∞‰õΩ LѨ^Õâ◊‰õΩ_≥·Ü«Ú<åfl_»∞ (Já⁄. 22:3). J`«_çÖÏ J<åfl_»∞: ''...D PÖ’K«#Ü≥ÿ∞##∞ D HÍ~°º"≥∞ÿ##∞ =∞#∞+¨µºÅ=Å# Hõey#^•Ü≥∞<å Jk =º~°÷=∞QÆ∞#∞. ^Õ=Ùx=Å# Hõey#^•Ü≥∞<å g∞~°∞ "åix =º~°÷Ѩ~°K«ÖË~°∞—— (Já⁄. 5:38, 39). P~°OÉèí

Ç≤ÏO™ê q^è•#OÖ’ Ѩiã¨Ü«ÚºÅ∞ ZÖÏ\˜ K«∞~°∞ÔH·# ÉèÏQÍxfl fã≤HÀ#@ìxÑ≤ã¨∞ÎOk.

4. `˘e „â◊=∞ qÉèí[#. – ã¨OѶ¨∞O `«fi~°Ö’<Õ ã¨~°fi ã¨=∞ ÉèÏ==Ú QÆÅkQÍ =∂i

áÈ~ÚOk. ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î k<å# ¿Ñ`«∞~°∞‰õΩ K≥Ok# ѨÅ∞~°HÍÖˇ·# „â’`«Å∞ (Já⁄.

2:8–11) `«fi~°Ö’<Õ ã¨OѶ¨∞OÖ’ Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞ "å~°∞QÍ `ÕeáÈÜ«∂~°∞. áêÅã‘Î<å‰õΩ

"≥Å∞Ѩ\˜ ^ÕâßÖ’¡ Ü«¸^Œ∞Å ~°HÍÎxH˜ ѨÙ\˜ì# [#∞Å#∞ ÃÇÏÖË¡hÜ«ÚÅ∞ JO>Ë ''„w‰õΩ ÉèÏ+¨ =∂\Ï¡_Õ Ü«¸^Œ∞Å#|_®¤~°∞.—— áêÅã‘Î<å Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ ÖËHõ ''ÃÇÏ„cÜ«ÚʼnõΩ——

`å~°`«=∞ºOQÍ L#fl@∞ì `«~°K«∞QÍ "å~°∞ HÍ~°º„QÆO^äŒOÖ’ HõxÊ™êÎ~°∞. D Ô~O_»∞ `«~°QÆ`«∞Å

=∞^茺 <≥ÅH˘#fl Jã¨∂Ü«∞ `˘e „â◊=∞ qÉèí[#‰õΩ ^ÀǨÏ^ŒO KÕã≤Ok. ã¨OѶ¨∞ x~°fiǨÏ}

J<Õk „Hõ"Õ∞}Ï HõeyOk. "≥Ú^Œ\˜Ö’, Já⁄ã¨ÎÅ∞ÖË „Ѩu Ѩxx x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î LO_Õ"å~°∞.

J#∞k# Éè’[# ѨOѨHõO q+¨Ü«∞OÖ’ ÃÑ^Œ∞QÆ∞`«∞#fl Jã¨∂Ü«∞#∞ âßOuѨ~°K«_®xH˜QÍ#∞, Já⁄ã¨ÎÅ∞Å ã≤á¶ê~°ã¨∞ "Õ∞~°‰õΩ, „w‰õΩ ¿Ñ~°∞¡ Hõey# U_»∞QÆ∞~°∞ ѨÙ~°∞+¨µÅ#∞ ã¨OѶ¨∞O U~°Ê~°K«∞H˘Ok – "å~°∞ P ѨxH˜ xÜ«∞q∞OѨ|_®¤~°∞. D q^èŒOQÍ Ñ¨iKå~°‰õΩŠѨx P~°OÉèí=∞~ÚºOk. P q^èŒOQÍ Já⁄ã¨ÎÅ∞Å∞ „áê~°÷#‰õΩ#∞, "åHõº ѨiK«~°º‰õΩ#∞ `«=Ú‡#∞

`å=Ú JѨÊyOK«∞HÀ QÆeQÍ~°∞. nx=Å# =∞Oz Ѷ¨e`«O =zÛOk† ã¨∞"å~°Î‰õΩ Z‰õΩ¯= q[Ü«∂Å∞ „áêÑ≤ÎOKå~Ú, Ü«∂[‰õΩÅÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ qâßfi™êxH˜ q^èÕÜ«ÚÅÜ«∂º~°∞.

5. `˘e „ÔH·ã¨Î= ǨÏ`«™êH˜∆ (6:8–7:60). – `å#∞ Ziy# ^•xHõO>ˇ „âı+¨ªOQÍ

ã¨OѶ¨∞O U~°Ê~°K«∞H˘#flk. U_»∞QÆ∞~°∞ ѨiKå~°‰õΩÅÖ’ XHõ_≥·# ÃãÎѶ¨#∞, ÃÇÏÖË¡hÜ«ÚÖˇ·#

q^èŒ=~åO„_»‰õΩ Éè’[<åÅ∞ ѨOK«_»O`À P~°OaèOz, `«fi~°Ö’<Õ ÃÇÏÖË¡hÜ«ÚÅ ã¨=∂[

=∞Ok~åÖ’¡ r"åǨ~åxfl ‰õÄ_® ѨOzÃÑ\ì <å~°OaèOKå_»∞.

D ã¨=∞Ü«∞O=~°‰õΩ, „ѨÉèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ t+¨µºÅ∞ Ü«¸^Œ∞Ö’¡ XHõ qO`≥·# `≥QÆQÍ

Ü«¸^Œ∞ÅKÕ`«<Õ QÆ∞iÎOѨ|_®¤~°∞. J#º[#∞Å∞ ~ÚO^Œ∞Ö’ KÕ~°Û|_ÕÖÏ qâßÅѨ~°K«|_»∞

`«∞O^Œx ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# U PÖ’K«# ÖËHõáÈ~ÚOk. JkèHÍ~°Ñ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ# P[˝KÕ`« Ü«¸^•=∞`«O

~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞|_»∞`«∞#fl q+¨Ü«∂xfl ÃãÎѶ¨#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ K«∂_»<å~°OaèOKå_»∞. Wk Ü«¸^Œ∞Å #O^Œix `«=∞ ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# ™ê÷#OÖ’ `åH˜Ok. ÃÇÏÖË¡hÜ«ÚÅ∞ "å^ŒOÖ’ F_çOѨ|_ç

Ç≤ÏO㨉õΩ kQÍ~°∞. =∞iÜ«Ú WѨC_»∞ Ѩiã¨Ü«ÚºÅ∞ K«∞~°∞‰õΩQÍ Ñ¨x KÕÜ«∞<å~°OaèOKå~°∞. Ô~O_»= Ç≤ÏO™êHÍO_»Ö’ ¿Ñ`«∞~°∞#∞ HÍáê_ç#@∞ì QÆ=∞eÜÕ∞Å∞ HõxÊOKå_»∞† =¸_»= ^•xÖ’, `«# q^•ºi÷Ü≥ÿ∞# áœÅ∞ ÃãÎѶ¨#∞#∞ K«OѨ_»OÖ’ áêÖÁæ<åfl_»∞. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú ã¨OѶ¨∞OÖ’ J`«ºkèHõOQÍ Jaè=$kú K≥Ok# ÃãÎѶ¨#∞ `˘e „ÔH·ã¨Î= ǨÏ`«™êH˜∆QÍ =∂i áÈÜ«∂_»∞. `«# É’^茉õΩx ã¨fiÉèÏ=O`À<Õ „áêi÷OK«∞`«∂ „áê}O q_»∞™êÎ_»∞: ''„ѨÉèí∞"å, "åig∞^Œ D áêѨ=Ú "≥∂Ѩ‰õΩ=∞x Q˘Ñ¨Ê â◊|ÌO`À ѨeÔH#∞—— (Já⁄. 7:60). ã¨OѶ¨∞O ÃãÎѶ¨#∞#∞ áÈQ˘@∞ìH˘x, `«fi~°Ö’<Õ áœÅ∞#∞ á⁄OkOk. JQÆã‘ì<£`À Hõeã≤ =∞#O ~ÚÖÏ K≥ѨÊ=K«∞Û.

ÃãÎѶ¨#∞ „áêi÷OzÜ«ÚO_»HõáÈ`Õ ã¨OѶ¨∞O áœÅ∞#∞ HõeyÜ«ÚO_Õk HÍ^Œ∞.

ã¨∂K«# 1ã¨OѶ¨∞ ™ê÷Ѩ#‰õΩ =∞~˘Hõ _Õ\ò „H©.â◊. 33.

ã¨OѶ¨∞ qã¨Î~°}

Ü«¸^ŒÜ«∞ ã¨=∞~°Ü«∞ Ü«∞O^ŒO`«@ =∞iÜ«Ú J#º [#∞ÅÖ’xH˜ u„ѨÊ|_»_»O H©„.â◊. 35–45 (Já⁄. 8–12)

1. ã¨=∞~°Ü«∞‰õΩ qã¨ÎiOK«∞@ (8:1–25). – ''Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú "≥Ú^ŒÅ∞H˘x—— (Å∂HÍ 24:47) J<Õk <≥~°"Õ~°Û|_çOk. z=i P^Õâ◊OÖ’ ã¨∂zOѨ|_ç# Éè∫QÀoHõ =∂~°∂‡Å

ʼnõΩ#∞ "≥à◊¡=Åã≤# ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl=∞~ÚºOk (Já⁄. 1:8). J~Ú`Õ =∞#∞+¨µºÅ

HÀáÈ„^ÕHõ=Ú`À |Å=O`« ÃÑ@ì|_Õ=~°‰õΩ U Hõ^ŒeHõ [~°∞QÆÖË^Œ∞† ^Õ=Ùx ã¨OHõÅÊO`À =∂#= U~åÊ@∞¡ ÃÑ#"ÕÜ«∞|_ç#=#fl ^•xH˜ =∞~˘Hõ L^•Ç¨Ï~°}. ÃãÎѶ¨#∞#∞ ǨÏ`«º

KÕÜ«∞_»O`À ǨÏO`«‰õΩÅ `«$+¨‚ f~°ÖË^Œ∞. Jk ÃÑ^ŒÌѨÙeH˜ ~°HõÎ=Ú#∞ ~°∞z K«∂Ñ≤#>Ëì J~ÚºOk. QÆ`«Ñ¨Ù Ç≤ÏOã¨Å∞ ™ê^èŒ∞=ÙQÍ LO_Õq. WѨC_≥·`Õ Ñ¨iã¨Ü«ÚºÅ∞, ã¨^Œ∂ÌHõÜ«ÚºÅ∞, Ü«∂[‰õΩÅ∞, [#∞Å`À ‰õÄ_® ÉÏź ^Œâ◊Ö’#∞#fl ã¨OѶ¨∂xH˜ q~À^èŒOQÍ uiQÍ~°∞. ^•xH˜ Ѷ¨e`«O ã¨∞"å~°Î *ÏfiÖÏyflx P~°Ê_»O HÍ^Œ∞, HÍx „H˘`«Î ˆHO„^•ÅÖ’ ^•xx ~°yeOK«_»"Õ∞ J~ÚºOk. Já⁄ã¨ÎÅ∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ xezáÈÜ«∂~°∞. K≥^ŒiáÈ~Ú# t+¨µºÖˇO^Œ~À "å~°O^Œ~°∞ ã¨∞"å~°Î "åHͺxfl „ѨHõ\˜OK«<å~°OaèOKå~°∞, Ü«¸^ŒÜ«∞ ã¨=∞~°Ü«∞ Ü«∞O^ŒO`«@ „ѨHõ\˜OѨ|_çOk. XˆH XHõ =ºH˜Î Ü≥ÚHõ¯ „Ѩܫ∂ã¨Å∞ =∞#‰õΩ `≥Å∞Ѩ|_®¤~Ú. U_»∞QÆ∞~°∞ ѨiKå~°‰õΩÅÖ’ XHõ_≥·# Ѷ≤eѨC ã¨∞"å~°Î#∞ ã¨=∞~°Ü«∞‰õΩ H˘xáÈÜ«∂_»∞. P~°∞=O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ ã¨=∞~°Ü«ÚÅ∞ "ÕÔ~·# „Ѩ[Å∞QÍ Éèí„^ŒÑ¨~°K« |_®¤~°∞. JO^Œ∞Ö’ ^Õ=Ùx Hõ~°∞}Ï Ç¨Ïã¨Î=ÚOk. "å~°∞ J@∞ Ü«¸^Œ∞Ö’ ~Ú@∞ J#º[#∞Ö’

HÍ~°∞. "å~°∞ J@∞ ~Ú@∞ HÍx"å~°∞. ^•^•Ñ¨Ù ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î k#OÖÏO\˜1 „Ѩ^Œ~°≈#Å∞

Ѷ≤eѨC ѨiK«~°ºÖ’ `˘Oy K«∂Kå~Ú. =∞iÜ«Ú P „áêO`«OÖ’ ¿Ñ~°∞ `≥eÜ«∞|_»x „ã‘Î

`«# Ѩ@ì}OÖ’ J<Õ‰õΩÅ#∞ „ѨÉèí∞=Ù#O^Œ∞ qâßfiã¨=ÚOKÕÖÏ KÕã≤Ok, WѨC_≥·`Õ „ѨÉèí∞=Ù t+¨µºxKÕ ã¨OѨÓ~°‚ ã¨∞"å~°Î „ѨHõ\˜OѨ|_»∞K«∞O_»QÍ [#ã¨=¸Ç¨Å∞ ã¨O`À+¨O`À JOwHõiã¨∞Î<åfl~°∞. ã‘"≥∂#∞ J<Õ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# QÍ~°_ô"å_»∞ =∂~°∞Ê K≥Ok#"åiÖ’ L<åfl_»∞. Ѷ≤eѨC ã¨∞"å~°Î „ѨHõ\˜OK«∞`«∂ J^Œ∞ƒù`« HÍ~åºÅ∞ KÕÜ«∞QÆeyÜ«Ú<åfl_»∞HÍx, =∂#"åf`«"≥∞ÿ# â◊‰õΩÎÅ#∞ ~Ú`«~°∞ʼnõΩ ѨOK«ÖËHõÜ«Ú<åfl_»∞. P â◊H˜Î Já⁄ã¨ÎÅ∞ʼnõΩ

=∂„`«"Õ∞ K≥O^Œ∞`«∞Ok. ã¨=∞~°Ü«∞‰õΩ ã¨∞"å~°Î „H˘`«ÎQÍ "≥o¡#O^Œ∞# Já⁄ã¨ÎÅ∞Å∞ ^•x ã¨O^Œi≈OK«_»O `«y#O`« „áê=ÚYº`«Ü≥ÿ∞Ü«ÚOk. ¿Ñ`«∞~°∞ Ü≥∂Ǩ#∞Å∞ "≥àÏ¡~°∞, Ѩx`À `«$Ñ≤Î á⁄Ok#@∞ì<åfl~°∞. P`«‡#∞ á⁄O^ÕÖÏ "å~°∞ t+¨µºÅ g∞^Œ KÕ`«∞Å∞OKå~°∞.

JkèHÍ~°OH˘~°‰õΩ QÍ~°_ô ã‘"≥∂#∞‰õΩ#fl áê`« "åOKè« uiy =zÛ#@∞ìOk† Ѩiâ◊√^•ú`«‡#∞

~Ú=fiQÆeˆQ JkèHÍ~°O `«#H˜=∞‡x ¿Ñ`«∞~°∞‰õΩ _»|∞ƒ ~Ú=fiÉ’~Ú, `«# áêѨ=ÚʼnõΩ

Já⁄ã¨ÎÅ∞x Hõiî#"≥∞ÿ# QÆkÌOѨÙ#∞ q<åfl_»∞. <Õ\˜=~°‰õΩ É’^茉õΩʼnõΩ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# Ѩ^Œ=ÙÅ#∞ H˘#_®xfl ã‘"≥∂#∞ ¿Ñ~°∞#∞ J#∞ã¨iOz ''Ãã·=∞h—— Jx JO\Ï~°∞

2. #ѨÙO㨉õΩx =∂~°∞Ê (Já⁄. 8:26–40). – SuÜ≥ÚÑ‘Ü«ÚÅ ~å}˜Ü≥ÿ∞# HõO^•ˆH „H˜O^Œ =∞O„uÜ≥ÿ∞ P"≥∞ ^èŒ#QÍ~°=∞O`«\˜ g∞^Œ#∞#fl #ѨÙO㨉õΩ_»∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú‰õΩ P~åkèOK«_®xH˜ "≥o¡ QÆ$Ǩϟ#∞‡Y∞_»Ü«∂º_»∞. Ѷ≤eѨC QÍ*Ï =∂~°æOÖ’ "≥àı¡ÖÏ ^Õ=ÙxKÕ #_çÑ≤OK«|_®¤_»∞. "åi =∂~åæÅ∞ Hõeã≤‰õΩ<åfl~Ú. P HÀâßkèHÍi Ü≥∞+¨Ü«∂ „QÆO^ä•xfl K«^Œ∞=Ù`«∞<åfl_»∞, Ѷ≤eѨC#∞ =zÛ `«#`À ‰õÄ~°∞ÛO_ç P „Ѩ=K«<åxfl q=iOK«∞=∞x

J`«_»∞ HÀ~å_»∞. Ѷ≤eѨC J`«xH˜ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞#∞ „ѨHõ\˜OKå_»∞. ^•xH˜ „ѨuѶ¨ÅOQÍ

#ѨÙO㨉õΩ_»∞ ÉÏÑ≤Î㨇O HÍ"åÅx HÀ~°∞`«∞<åfl_»∞. ~°^äŒO xÅ∞Ѩ|_çOk. "åi^ŒÌ~°∞ hà◊¡Ö’xH˜

kQÍ~°∞, Ѷ≤eѨC =∂~°∞Ê K≥Ok#"åxH˜ ÉÏÑ≤Î㨇q∞KåÛ_»∞, „H˘`«ÎQÍ Hõ#∞Q˘#fl `«# qâßfiã¨O#O^Œ∞ J`«_»∞ P#OkOK«∞`«∂ "≥àÏ¡_»∞. J`«_»∞ J#º[#∞_≥·Ü«ÚO_Õ J=HÍâ◊ =ÚOk. JÖÏÔQ·Ü«Ú#fl@ì~Ú`Õ, J#º[#∞Å Ö’HÍxH˜ ~Úk Ü≥ÚHõ ~°Ç¨Ï㨺"≥∞ÿ# =∂~°∞Ê, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú ^Œ$+≤ìx Jk ZO`« =∂„`«=Ú#∞ PHõi¬OK«<Õ~°^Œ∞, ZO^Œ∞HõO>Ë Jk x~å‡#∞+¨º „Ѩ^Õâ◊OÖ’ [iyOk, JO^Œ∞Ö’ U ™êOѶ‘∞Hõ ã¨O|O^è•Å∞ÖË=Ù. ÃÑ·QÍ P

ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Jk Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ `≥eã≤Ü«ÚO_»^Œ∞. J~Ú<å J`«_»∞ „w‰õΩ ÉèÏ+¨ =∂\Ï¡_Õ Ü«¸^Œ∞_≥· LO_»_®xH˜ Z‰õΩ¯= J=HÍâ◊=ÚOk, "åiÖ’ Z‰õΩ¯==∞Ok

<≥ÃÇÏ=∂º=Öˇ J#º[#∞Å ^ÕâßÖ’¡ ÃÑ^ŒÌ Ѩ^Œ=ÙÖ’¡ L<åfl~°∞. Ѷ≤eѨC ÔH·ã¨~°Ü«∞‰õΩ uiy =™êÎ_»∞, J<ÕHõ ã¨O=`«û~åÅ `«~°∞"å`« =∞#O J`«xfl JHõ¯_» Hõeã≤H˘O\ÏO.

3. ™œÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ =∂~°∞Ê =∞iÜ«Ú J`«x P~°OÉèí „Ñ¨Ü«∂ã¨Å∞ (9:1–30). –

™œÅ∞ =∂~°∞Ê ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î `«~°∞"å`« „ÔH·ã¨Î=ºÑ¨Ù K«i„`«Ö’<Õ „áê=ÚYº"≥∞ÿ# ã¨OѶ¨∞@#Ü≥ÿ∞

Ü«Ú#flk. Å∂HÍKÕ`«#∞ (Já⁄. 9), Ü«¸^Œ∞Å =¸Hõ‰õΩ áœÅ∞KÕ`«#∞ (Já⁄. 22), uiy áœÅ∞KÕ`«<Õ J„yÑ¨Ê Z^Œ∞@ (Já⁄. 26) D Hõ^äŒ =Ú=∂‡~°∞ =∞#‰õΩ K≥ѨÊ|_çOk.

=∞i ~ÚOHÍ U ~Ú`«~° Já⁄ã¨ÎÅ∞ÅHõO>ˇ#∞, P~°OÉèí ã¨OѶ¨∞OÖ’ áœÅ∞ `«# =Ú„^ŒÅ#∞ <˘H˜¯ "≥àÏ¡_»∞. Å∂HÍ ã¨∞"å~°Î ~°K«# =∞iÜ«Ú HÍ~°º„QÆO^äŒO`À HõeÑ≤ – Ô~O_»∞#∞ P`«‡

„¿Ñˆ~Ѩ}=Å# „"åÜ«∞|_ç Ü«ÚO\Ï~Ú – JO^Œ∞Ö’ áœÅ∞ _≥·~°Hõ∆<£ LO@∞Ok – ã¨QÆOHõO>Ë

Z‰õΩ¯= „H˘`«Î x|O^èŒ# áœÅ∞ ~°K«#ʼnõΩ K≥OkO^Õ.

=¸_»= Ç≤ÏO㨠P~°OÉèí=∞O^Œ∞ ™œÅ∞#∞ =∞#O Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ q_çz =KåÛO.

J`«_»∞ ^•xH˜ „áê}"≥∞ÿÜ«Ú<åfl_»∞. J`«_»∞ U Ѩx KÕã≤<å, `«# â◊H˜ÎÜ«∞O`«\˜`À KÕ¿ã"å_»∞.

ã¨∞"å~°Î ~Ú`«~° ˆHO„^•Å‰õΩ "≥àı¡ÖÏ `«# Ѩx H˘#™êˆQ=~°‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ J`«xx Ѩx KÕÜ«∞xKåÛ_»∞† J~Ú`Õ J`«x „‰õÄ~°"≥∞ÿ# Jã¨Ç¨Ï#O ^Œ∂~°OQÍ L#fl ^Œ=∞ã¨∞¯‰õΩ

H˘xáÈ"åÅ#∞H˘<Õ ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#ѨC_»∞, ^Õ=Ù_»∞ `«# KÕux J`«xÃÑ· "≥∂áê_»∞.

`«#‰õΩ ѨiKå~°‰õΩxQÍ#∞ ™êH˜∆QÍ#∞ LO_»∞#@∞¡ „ѨÉèí∞=Ù J`«xH˜ „Ѩ`«ºHõ∆=∞Ü«∂º~°∞

(Já⁄. 26:16), JO>Ë, Já⁄ã¨ÎÅ∞xQ͆ QÆ∞_ç¤"åxQÍ – J`«x ^Œ=∞ã¨∞¯Ö’xH˜ ѨOáê~°∞.

JHõ¯_» J`«_»∞ =¸_»∞ k<åÅ∞ LѨ"åã¨=ÚO_ç „áêi÷Oz# g∞^Œ@, J#xÜ«∞ J<Õ

t+¨µºxKÕ ÉÏÑ≤Î㨇Oá⁄O^•_»∞. QÆÅfÜ«ÚʼnõΩ "≥Ú^Œ\˜ J^蕺ܫ∞O`À Já⁄. 9`À HõeÑ≤,

J`«_»∞ "≥O@<Õ ^Œ=∞ã¨∞¯Ö’ „ѨHõ\˜ã¨∞Î#fl@∞ì =∞#O <Õ~°∞Û‰õΩO\ÏO† =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞

Jˆ~aÜ«∂‰õΩ "≥àÏ¡_»∞† uiy ^Œ=∞ã¨∞¯‰õΩ =KåÛ_»∞. `å#∞ =ÚO^Œ∞QÍ ˆ~Ñ≤# Ç≤ÏOã¨=O\˜ ^•x<Õ Z^Œ∞~˘¯#_®xH˜† Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩáÈÜ«∂_»∞† JHõ¯_» J`«x #=∞‡x t+¨µºÅ‰õΩ |~°flÉÏ ^•fi~å ѨiK«Ü«∞O KÕÜ«∞|_®¤_»∞† Ü«¸^Œ∞Å∞ ‰õΩ„@ Ѩ#flQÍ, ^Õ=Ùx =^ŒÌ#∞O_ç ^Œ~°≈#O =KÕÛ=~°‰õΩ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ J`«_»∞ ^è≥·~°º=ÚQÍ É’kèOKå_»∞ (Já⁄.

22:17–21), JHõ¯_»#∞O_ç `«#‰õΩ ™⁄O`«"≥∞ÿ# `å~°∞û#‰õΩ ѨOѨ|_®¤_»∞. J`«_≥Hõ¯_»

L<åfl áœÅ∞ Ѩx"å_Õ JÜ«ÚºO_®e† J~Ú`Õ H˘xfl ã¨O=`«û~åÅ=~°‰õΩ `«# „Ѩܫ∂ã¨ÅÃÑ·

Z~°∞QÆ|_»x ã≤÷u xez Ü«ÚO_çOk.

4. J#º[#∞Å"≥·Ñ¨Ù u~°∞QÆ∞@. – A. ¿Ñ`«∞~°∞ ^•fi~å† H˘ˆ~flb =∂~°∞Ê (10). –

=∞# K«i„`«Ö’ „H˘`«Î =∞Å∞Ѩ٠u~°∞QÆ∞_»∞‰õΩ =∞#O =KåÛO. ã¨OѶ¨∞=Ú `«# ÉÏÖϺxH˜

ã¨O|OkèOz# Ü«¸^Œ∞Å á⁄uÎ QÆ∞_»¤Å#∞ zOÑ≤"ÕÜ«∞=Åã≤ Ü«ÚO@∞Ok. Ü«¸^Œ∞Å∞

ã¨=∞~°Ü«ÚÅ =∞^茺 L#fl^•xHõO>Ë, Ü«¸^Œ∞Å∞ J#º[#∞Å<Õ "åi=∞^茺 JQÍ^èŒO Z‰õΩ¯= "≥_»Å∞ÊQÍ LOk. Jk ѨÓ_»Û|_çOk. =ÚYº ã¨OÉèí"åÅ∞ [iˆQ HÍÖÏxH˜ ã¨Ç¨Ï[OQÍ

XHõi ǨÏ$^ŒÜ«∞OH˘~°‰õΩ =∞~˘Hõi ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl <≥=∞‡kQÍ ã≤^ŒúѨ~°K«∞`«∂ LO\Ï_»∞. WHõ¯_» J^Õ q^èŒOQÍ LOk.

Z. H˘ˆ~flbx ã≤^ŒúѨ~°K«_»O. – áêÅã‘Î<å‰õΩ ~å[H©Ü«∞ =ÚYºÑ¨@ì}"≥∞ÿÜ«Ú#fl ÔH·ã¨~°Ü«∞ =^ŒÌ, H˘ˆ~flb J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ ~À=∂ â◊`åkèѨu L<åfl_»∞. ã¨∞#flu ÖËx J#º[#∞_≥·<å, J`«_»∞ ^Õ=ÙxÜ«∞O^Œ∞, qâßfiã¨=ÚQÆÅ"å_»∞† ÉèíH˜ÎQÆÅ"å_»∞, hu=∞O`«∞_»∞, ^èŒ~°‡HÍ~åºÅ∞ KÕ¿ã"å_»∞. ã‘"≥∂#∞ ¿Ñ`«∞~°∞ H˘~°‰õΩ Ü≥Ú¿ÑÊÜ≥ÚHõ¯ ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù ^ŒiH˜ =∞#∞+¨µºÅ#∞ ѨOÑ≤ ¿Ñ`«∞~°∞ J#∞ ã‘"≥∂#∞#∞ Ñ≤eÑ≤OK«∞HÀ=∞<Õ ^Œ~°≈#O J`«xH˜ HõeyOk. J`«_»∞ =zÛ ~°H˜∆OѨ|_Õ =∂@Å#∞ `≥eÜ«∞*Ë™êÎ_»∞. a. ¿Ñ`«∞~°∞#∞ ã≤^ŒúѨ~°K«_»O. – ã¨=∞~°Ü«∞#∞O_ç Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ =zÛ# ¿Ñ`«∞~°∞#∞ =^Œe =KåÛO. `«~°∞"å`« =∞#=∞`«xfl S<≥Ü«∞#∞ ã¨fiã¨÷Ѩ~°z# Å∞^ŒÌÖ’ K«∂âßO. JHõ¯_»#∞O_ç ^˘~å¯ =∞~°} ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ J`«_»∞ Ü≥Ú¿ÑʉõΩ Ñ≤Å∞=|_®¤_»∞. WHõ¯_» J`«_»∞ ^˘~å¯#∞ „|uH˜OKå_»∞† WHõ¯_» H˘ˆ~flb ѨOÑ≤# =~°Î=∂x‰õΩÅ∞ J`«xfl Hõeã≤H˘<åfl~°∞.

J~Ú`Õ ¿Ñ`«∞~°∞ ã¨Ç≤Ï`«=Ú D ã¨OѶ¨∞@#‰õΩ ã≤^ŒúѨ~°K«|_»=Åã≤Ü«ÚOk. U =∞x+≤x

JѨq„`«∞_»x, ™ê=∂#∞º_»x Ñ≤Å∞= =^ŒÌx ^Œ~°≈#O ^•fi~å Ѩ~°Ö’HõO#∞O_ç J`«_»∞ É’kèOK«|_®¤_»∞, H˘ˆ~flb ~ÚO\˜H˜ á⁄=∞‡x P`«‡ J`«xH˜ P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞. H˘ˆ~flb `«# ~ÚO\˜"åix, `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. ¿Ñ`«∞~°∞ "åiH˜ „Ѩã¨OyOKå_»∞, ÉÏÑ≤Î㨇O ^•fi~å "åix ã¨OѶ¨∞OÖ’xH˜ KÕ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞.

ã≤. ã¨OѶ¨∞@# ã¨iÜ≥ÿ∞#^Œx "åkOѨ|_çOk. – Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ L#fl Hõiî#"≥∞ÿ#

Ѩ@∞ì^ŒÅQÆÅ t+¨µºÅ‰õΩ Jk HõÅ=~°ÃÑ>Ëì ã¨OÉèí==∞~ÚºOk. ã¨∞#flu ÖËx J#º[#∞Å

~ÚO\˜ "åi`À =∞`«Ñ¨~°"≥∞ÿ# ™êOѶ≤∞Hõ ÉÏO^èŒ"åºÅ∞ HõeyÜ«ÚO_»_»O ÉÏ^茺`« J<Õ

„Ѩu xÜ«∞=∂xfl Ju„Hõq∞OK«_»"Õ∞ B`«∞Ok. (Wk Ü«¸^Œ∞Å =∞^茺 `«~°`«~åÅ∞QÍ

=ã¨∞ÎOk). =∞iÜ«Ú `å#∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ uiy =zÛ#ѨC_»∞, ^•xH˜ ã¨O*Ï~Ú+≤

~Ú=fi_®xH˜ ¿Ñ`«∞~°∞ Ñ≤Å∞=|_®¤_»∞. J~Ú`Õ ^Õ=Ù_Õ J`«xH˜ |^Œ∞eKåÛ_»∞. ™ê^è•~°}"≥∞ÿ#

Ѩ^ŒúuH˜ aè#flOQÍ, =∂#"åf`«"≥∞ÿ# q^èŒOQÍ P`«‡, "åi ÉÏÑ≤Ιê‡xH˜ =ÚO^Œ∞ H˘ˆ~flb ~ÚO\˜"åi g∞kH˜ ky =KåÛ_»∞, "åix JOwHõiOz#@∞ì Jk ^≥·qHõ"≥∞ÿ# ^Œ™êÎ"ÕAQÍ xezOk. Jk ''J#º[#∞Å ÃÑO`≥H˘ã¨∞Η—† D „H˘`«Î peHõÃÑ· ^Õ=Ùx =Ú„^Œ, JO^Œ∞=Å#, ã¨OѶ¨∞OKÕ "å~°∞ P#O^ŒOQÍ QÆ∞iÎOK«|_®¤~°∞.

B. ÃÇÏÖË¡hÜ«ÚÅ ^•fi~å (11:19–30). – WÖÏ\˜ ã¨OÉèí"åÅ∞ [~°∞QÆ∞K«∞O_»QÍ, J#º[#∞Å Ö’HõOÖ’ KåÖÏ ^Œ∂~°OQÍ ^ŒO_»Ü«∂„`« KÕÜ«∞_®xH˜, ^Õ=Ù_»∞ ã¨OѶ¨∂xfl ã≤^ŒúѨ~°K«∞`«∞<åfl_»∞. áœÅ∞ HÍqOz# Ç≤ÏOã¨=Å# áêiáÈ~Ú#"å~°∞ Ѷ≤hˆH, ‰õΩ„Ѩ, JOuÜ≥ÚHõÜ«∞=~°‰õΩ ã¨∞"å~°Î#∞ H˘xáÈÜ«∂~°∞. "≥Ú^Œ@ "å~°∞ Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ „ѨHõ\˜OKå~°∞. ÃÇÏÖË¡hÜ«ÚÅ∞ *Ïu J<Õ P@OHÍxfl Ѩ_»„^Àã≤, J#º[#∞ʼnõΩ ã¨∞"å~°Î

„ѨHõ\˜ã¨∞Î<åfl~°#fl ã¨=∂Kå~°O `«fi~°Ö’<Õ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú KÕ~°∞‰õΩOk. "≥O@<Õ ÃÇÏÖË¡hÜ«Ú_≥·#

|~°flÉÏ#∞ "å~°∞ JOuÜ≥ÚHõÜ«∞=~°‰õΩ ѨOáê~°∞. Z. „H˘`«Î <åÜ«∞‰õΩ_»∞, „H˘`«Î ˆHO„^ŒO. – |~°flÉÏ P Ѩxx „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O =∂„`«"Õ∞QÍHõ, ™œÅ∞H˘~°‰õΩ J`«_»∞ `å~°∞û‰õΩ "≥àÏ¡_»∞. ™œÅ∞#∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ t+¨µºÅ‰õΩ ѨiK«Ü«∞O KÕã≤#"å_»∞ |~°flÉÏÜÕ∞#x *Ï˝Ñ¨HõO LOK«∞HÀ"åe. ''Xil#ÖòQÍ áœÅ∞#∞ Hõ#∞Q˘#fl"å_»∞ J`«_Õ#x K≥ѨÊ=K«∞Û.—— z=iQÍ =∞x+≤H˘~°‰õΩ ã¨÷ÅO Hõ#∞Q˘#|_çOk, =∞x+≤ ã¨÷ÅOH˘~°‰õΩ Hõ#∞Q˘#|_®¤_»∞. Pã≤Ü«∂Ö’ <åQÆiHõ`«‰õΩ#∞ [<åÉèωõΩ#∞ JOuÜ≥ÚHõÜ«∞ Q˘Ñ¨Ê ˆHO„^Œ"≥∞ÿÜ«ÚOk† áœÅ∞ |Ǩï qâßÅ"≥∞ÿ#, ã¨OѶ¨∞OÖ’ |Ǩï |Å=Ú`À ‰õÄ_ç#"å_≥· Ü«Ú<åfl_»∞. áœÅ∞ JOuÜ≥ÚHõÜ«∞‰õΩ =zÛ# <å@#∞O_ç, ¿Ñ`«∞~°∞#∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞ "≥#∞Hõ|_®¤~Ú† áœÅ∞ JOuÜ≥ÚHõÜ«∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~Ú. „H˘`«Î ˆHO„^ŒO, „H˘`«Î <åÜ«∞‰õΩ_»∞ =$kú K≥O^•~°∞. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú JO^Œe <åÜ«∞‰õΩÅHõO>ˇ, JOuÜ≥ÚHõÜ«∞ ^•x <åÜ«∞‰õΩ_»∞#∞ Ö’Hõ "åºÑ¨Î"≥∞ÿ# ã¨∞"å~°Î‰õΩ „âı+¨ª=ÚQÍ `«yáÈ~Ú#@∞ì<åfl~Ú.

a. „H˘`«Î ¿Ñ~°∞. – ''"≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ JOuÜ≥ÚHõÜ«∞Ö’ t+¨µºÅ∞ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ#|_çi——

(Já⁄. 11:26) Jx QÆ∞iÎOѨ^Œy#@∞ì K≥ѨÊ|_çOk. D ¿Ñ~°∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’

L^ŒƒùqOzÜ«ÚO_ÕkHÍ^Œ∞. JHõ¯_»∞#fl t+¨µºÅO^Œ~°∞ Ü«¸^Œ∞Å∞, `«H˜¯# Ü«¸^Œ∞Ö’¡#∞O_ç

J#º[#∞ÅKÕ J~°∞^Œ∞QÍ "Õ~°∞KÕÜ«∞|_»`å~°∞. JOuÜ≥ÚHõÜ«∞Ö’x t+¨µºÅ ã¨=Ú^•Ü«∞O

J#º[#∞ÅÖ’#∞O_ç PHõi¬OѨ|_ç#"å~°∞. "å~°∞ Ü«¸^Œ∞Å#∞O_çÜ«Ú J#º[#∞Å

#∞O_çÜ«Ú f„=OQÍ "Õ~°∞ KÕÜ«∞|_ç#"å~°∞. P ¿Ñ~°∞ `«Ñ¨ÊHõ J=ã¨~°=Ú#∞ `«y#kÜ«Ú<≥· Ü«Ú#flk.

5. Ü«¸^Œ∞Å#∞O_ç <åÅæ= Ç≤ÏOã¨. – áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ ã¨∞"å~°Î „Ѩܫ∂}ÏÅ Hõ^äŒ<åxfl "≥O|_çOѨHõ=ÚO^Œ∞, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’x =º=Ǩ~åÅÖ’ =∞~˘Hõ z#fl Hõ∆} ^Œ~°≈<åxfl

Å∂HÍ ~Úã¨∞Î<åfl_»∞. ÉË`≥¡¿ÇÏ=Ú K«O\˜ a_»¤Å#∞ ã¨OǨÏiOz# ¿ÇÏ~À^Œ∞‰õΩ =∞#=∞_»∞#∞, ÉÏÑ≤Î㨇q∞K«∞Û Ü≥∂Ǩ#∞#∞ `«Å H˘\˜ìOz# (JOuѨ) ¿ÇÏ~À^Œ∞‰õΩ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞x ‰õΩ=∂~°∞_≥·#

¿ÇÏ~À^Œ∞ J„yÑ¨Ê I, ¿ÇÏ~À^Œ∞Å áê~°OѨ~åºxH˜ #=∞‡Hõ"≥∞ÿ#"å_≥· „‰õÄ~°"≥∞ÿ# Ç≤ÏOã¨#∞

„áê~°OaèOKå_»∞. ǨÏ`«™êH˜∆Ü«∞=fi_»O`À Já⁄ã¨ÎÅ∞_≥·# Ü«∂HÀ|∞ `«# „â◊=∞Å ÉÏÑ≤Ιê‡xfl

á⁄O^•_»∞ (=∞`«Î~Ú 20:22). PÖÏ\˜ QÆu<Õ K≥~°™êÅÖ’ ¿Ñ`«∞~°∞ Z^Œ∞~˘¯# ã≤^ŒúOQÍ L<åfl_»∞. JѨC_»∞ ã¨OѶ¨∞ „áê~°÷# ^•fi~å, ^Õ=Ùx ^Œ∂`« ѨiK«~°º KÕÜ«∞_»O ^•fi~å

J`«_»∞ q_çÑ≤OѨ|_ç, ~ÚOHÍ J<ÕHõ ã¨O=`«û~åÅ „Ѩܫ∂ã¨H˘~°‰õΩ „|uH˜OѨ|_®¤_»∞.

¿ÇÏ~À^Œ∞ („H©.â◊. 44Ö’) KåÖÏ Ç‘Ï#"≥∞ÿ# "åºkè`À K«KåÛ_»∞† ''J~Ú`Õ ^Õ=Ùx "åHõº=Ú

„Ѩ|Å"≥∞ÿ "åºÑ≤OK«∞K«∞O_≥#∞—— (Já⁄. 12:24).

ã¨∂K«# 1 Já⁄. 2Ö’ ÃÑO`≥H˘ã¨∞Î k<å# [iy# J^Œ∞ƒù`«=ÚÅ#∞ ѨijeOK«∞.

J#º[#∞Å =∞^茺 áœÅ∞ KÕã≤#

ã¨∞"å~°Î Ѩ„Ü«∂}ÏÅ∞

H©„.â◊. 45–58 (Já⁄. 13–21:26)

I. "≥Ú^Œ\˜ „Ѩܫ∂}O. (Já⁄. 13, 14.)

1. q∞+≤#s L`åûÇ¨Ï â◊H˜Î. – XHõ ã¨O=`«û~°Oáê@∞ áœÅ∞ |~°flÉÏÅ∞ Hõeã≤ JOuÜ≥ÚHõÜ«∞Ö’ Ѩx KÕâß~°∞. ã¨OѶ¨∞=Ú ã¨OYºÖ’ |ǨïQÍ Jaè=$kú K≥OkOk. „áê=ÚYº"≥∞ÿ#^Õ=∞O>Ë, P`«‡ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# Jaè=$kú. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ J=ã¨~°`«Ö’ L#fl `«=∞ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞ʼnõΩ LѨHÍ~° „^Œ"åºxfl |~°flÉÏ áœÅ∞ÅKÕ Ñ¨OѨ_»O ^•fi~å "åi ^•`«$`åfixfl Hõ#∞Ѩ~°∞K«∞‰õΩ<åfl~°∞ (Já⁄. 11:27–30). LѨ^Õâ◊‰õΩÅÖ’ ‰õÄ_» Jk Sâ◊fi~°º=O`«"≥∞ÿ#^≥· (Já⁄. 13:1) Ü«ÚOk, JO^Œ∞Ö’ |~°flÉÏ "≥Ú^Œ\˜"å_»∞QÍ#∞, ™œÅ∞ z=i"å_»∞QÍ#∞ ¿Ñ~˘¯#|_®¤~°∞. qã¨Î$`«OQÍ ã¨∞"å~°Î [iyOKåÅ<Õk "åi ǨÏ$^ŒÜ«∞=ÚÅ g∞^Œ L#fl@∞ìOk† UÅÜ«∞#QÍ ''"å~°∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞ ¿ãqOK«∞K«∞ LѨ"åã¨=Ú KÕÜ«ÚK«∞O_»QÍ

Ѩiâ◊√^•ú`«‡ – <Õ#∞ |~°flÉÏ#∞ áœÅ∞#∞ Ñ≤ez# ѨxH˘~°‰õΩ "åix <å‰õΩ „Ѩ`ÕºHõѨ~°K«∞_»x

"åi`À K≥ÃÑÊ#∞—— (Já⁄. 13:2). "≥Å∞ѨÅ#∞O_ç Ç≤ÏO㨠J<Õ XuÎ_ç=Å# Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú

ã¨∞"å~°Î ѨxH˜ ˆHO„^ŒO J~ÚºOk QÍx† JOuÜ≥ÚHõÜ«∞ J~Ú`Õ Ñ¨iâ◊√^•ú`«‡ JO`«~°OQÆѨÙ

L`åûÇ¨Ï â◊H˜Î=Å# JÖÏ J~ÚºOk.

2. ‰õΩ„Ѩ#∞ ã¨O^Œi≈OK«∞@. – U~°Ê~°K«∞‰õΩ#fl `˘e á⁄Å=Ú ‰õΩ„Ѩ, „Ѩ^è•# ã¨÷ÅOÖ’

#∞O_ç Jk Hõ#|_»∞`«∂ LO@∞Ok, Jk |~°flÉÏ ã¨fiã¨÷ÅO. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞O_ç "åi`À

Hõeã≤ =zÛ# =∂~°∞¯ (Já⁄. 12:25), "åi`À Hõeã≤ "≥àÏ¡_»∞. P nfiáêxH˜ `«∂~°∞Ê f~å# L#fl „áêp# „w‰õΩ ~å[^è•x #QÆ~°"≥∞ÿ# ã¨ÖÏg∞Ö’ „Ѩã¨OyOz, JHõ¯_»#∞O_ç

áêѶ¨Ù J<Õ ~Àg∞Ü«ÚÅ =ÚYº Ѩ@ì}ÏxH˜ =KåÛ~°∞, Jk ѨtÛ=∞ f~å# LOk. WHõ¯_»

Ããiæ áœÅ∞ J#∞ ~À=∂ JkèѨu qâßfiã≤Ü«∞Ü«∂º_»∞. |~üÜÕ∞ã¨∞ J<Õ XHõ Ü«¸^• QÍ~°_ô "åx=Å# J`«x =∂~°∞Ê „ѨuѶ¨∞\˜OK«|_çOk. D H˜¡+¨ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ áœÅ∞ #_çÑ≤™êÎ_»∞. ^≥·= „¿Ñˆ~Ѩ}, Já⁄ã¨ÎÅ∞x â◊H˜Î J<Õ"å\˜x QÆ∂iÛ# P`«‡ q"ÕHõ=Ú Hõey, P "≥∂ã¨QÍxx Hõiî#=ÚQÍ QÆkÌOz, J`«x "Õ+¨^è•~°}ÃÑ· ^Õ=Ùx f~°∞ÊQÍ "åxH˜ JO^èŒ`«fiO HõeyOKå_»∞. D ã¨=∞Ü«∞O#∞O_ç ™œÅ∞ áœÅx Ñ≤Å∞=|_®¤_»∞, QÆ∞iÎOѨ|_ç# <åÜ«∞‰õΩ_»Ü«∂º_»∞.

3. Pã≤Ü«∂Ö’ „Ѩܫ∂}O. – JHõ¯_»#∞O_ç q∞+≤<≥sÅ∞ `«=∞ „Ѩܫ∂}Ïxfl z#fl Pã≤Ü«∂ "≥·Ñ¨Ù „uáêÊ~°∞. H˘xfl ã¨O=`«û~åÅ∞ áœÅ∞ `«# ™⁄O`« ~å„+¨ì"≥∞ÿ# H˜eH˜Ü«∞Ö’ rqOKå_»∞. WO`«=~°‰õΩ ã¨O^Œi≈Oz# „áêO`åÅ∞ H˜eH˜Ü«∞‰õΩ "åÜ«Ú=ºOQÍ L<åfl~Ú. ÃÑ~°æ F_»ˆ~=Ù =^ŒÌ =∂~°∞¯ Ѩxx q_çzÃÑ\˜ì Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ uiy "≥àÏ¡_»∞. Hõ~°‰õΩ H˘O_»Å lÖÏ¡ÖÖ’ QÆ∞O_®, ''#^Œ∞Å=Å#<≥·# PѨ^ŒÅÖ’#∞, ^˘OQÆÅ=Å#<≥·# PѨ^ŒÅÖ’#∞, <å ã¨fi[#∞Å=Å#<≥·# PѨ^ŒÅÖ’#∞, J#º[#∞Ö=Å#<≥·# PѨ^ŒÅÖ’#∞—— (2 H˘iOnä. 11:26), áœÅ∞ |~°flÉÏÅ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍ~°∞. Ñ≤ã≤kÜ«∞Ö’x JOuÜ≥ÚHõÜ«∞, DH˘xÜ«∞, Å∞„ã¨Î, ^≥ˆ~ƒ J<Õ Ñ¨@ì}ÏÅÖ’QÆ∞O_» ™êyáÈ~Ú, P =∂~°æOÖ’<Õ "≥#∞Hõ‰õΩ uiQÍ~°∞. JOuÜ≥ÚHõÜ«∞Ö’x ã¨=∂[=∞Ok~°OÖ’ áœÅ∞ „Ѩã¨OyOz#k q=~°OQÍ ^•YÅ∞ KÕÜ«∞|_çOk. Ü«¸^Œ∞Å ã¨=¸Ç¨Ï=ÚKÕ x~åHõiOѨ|_ç, J`«_»∞ J#º[#∞Å "≥·Ñ¨Ù uiQÍ_»∞. ''"≥Ú^Œ@ Ü«¸^Œ∞xH˜x „wã¨∞^Õâ◊ã¨∞÷xH˜x ‰õÄ_» ...—— (~À=∂ 1:16), – J<Õk

„Hõ=∞OQÍ „Ѩu KÀ@ [iyOk. "åi ѨxÜ«∞O`« [#∞Å =∂~°∞ÊÅ`À#∞ Z‰õΩ¯= ÉÏ^èŒÅ`À#∞

‰õÄ_çOkQÍ LOk. ‰õΩO\˜"åxx ÉÏQÆ∞KÕã≤# Å∞„ã¨ÎÖ’ "å~°∞ `˘Å∞`« ^Õ=`«Å=Öˇ ѨÓlOѨ|_®¤~°∞, J@∞ `«~°∞"å`«, DH˘xÜ«∞#∞O_ç =zÛ# Ü«¸^Œ∞Å „¿Ñˆ~Ѩ}=Å#, áœÅ∞ ~åà◊¡`À H˘@ì|_ç K«xáÈ~Ú#@∞ì =keÃÑ@ì|_®¤_»∞. P#O^Œ=Ú`À Lá⁄ÊOQÆ∞`«∂, „H˘`«Î Ö’HÍxfl Hõ#∞Q˘#fl "åi=Öˇ "å~°∞ JOuÜ≥ÚHõÜ«∞‰õΩ uiy =zÛ `«=Ú‡#∞ ѨOÑ≤# ã¨OѶ¨∂xH˜ iáÈ~°∞ì ~ÚKåÛ~°∞.

II. Ô~O_»= „Ѩܫ∂}O. (Já⁄. 16–18:22.)

1 =∞^茺HÍÅO† Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú =^ŒÌ ‰õÄ_çHõ. – „H˘`«Î Ѩiã≤÷`«∞Å∞ „H˘`«Î „Ѩâ◊flʼnõΩ

^•i fâß~Ú. Ü«¸^Œ∞Å`À L#fl ^Œâ◊#∞O_ç ã¨OѶ¨∞=Ú =∞i Z‰õΩ¯=QÍ =$kúá⁄OkOk.

J~Ú`Õ ã¨∞"å~°Î Ü≥ÚHõ¯ QÆOcè~°"≥∞ÿ# ™ê~°fi„uHõ`«‰õΩ Ü«¸^Œ∞ÅÖ’#∞O_ç =zÛ# „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞

Z^Œ∞QÆ∞@Ö’ =∞O^ŒH˘_çQÍ L<åfl~°∞. H˘ˆ~flb ã¨OѶ¨∞@#Ö’ J#º[#∞Å∞ ã¨OѶ¨∞OÖ’

„Ѩ"ÕtOKÕ „Ѩâ◊fl fiáÈ~ÚOk. J~Ú`Õ "å~°∞ ã¨∞#flu á⁄Ok Ü«¸^Œ∞Å=fi#=ã¨~°O

ÖË^•? „ÔH·ã¨Î=ºO ˆH=ÅO Ü«¸^• =∞`«O =∂~°∞Ê KÕÜ«∞|_ç# ÖËHõ `«Ñ¨C k^ŒÌ|_ç# „ѨK«∞~°} HÍ^•? JÖÏQÆx Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#∞O_ç JOuÜ≥ÚHõÜ«∞‰õΩ =zÛ# H˘O^Œ~°<åfl~°∞.

„Ѩâ◊fl ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#k† JOuÜ≥ÚHõÜ«∞ ã¨OѶ¨∞OÖ’x âßOux Jk K≥izOk, =∞iÜ«Ú q∞+≤<≥sÅ Éèíq+¨º`ü „Ѩܫ∂ã¨Å‰õΩ Jk ã¨O|OkèOz#^≥· Ü«ÚO@∞Ok. P „Ѩâ◊fl`À áœÅ∞

|~°flÉÏÅ∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú#‰õΩ ѨOѨ|_®¤~°∞. Ü«∂HÀ|∞ J^茺Hõ∆`« =Ç≤ÏOz, ¿Ñ`«∞~°∞, áœÅ∞ |~°flÉÏÅ#∞ "åiKÕ „Ѩ"Õâ◊=Ú HõeyÜ«Ú#fl ã¨ÉèíÖ’ ™êfi`«O„`«ºO ѨHõ∆QÍ P „Ѩâ◊fl

f~å‡xOK«|_çOk. Jk "Õ~°∞ q^èŒOQÍ f~å‡xOK«|_çÜ«Ú#fl@ì~Ú`Õ „ÔH·ã¨Î=º=Ú TÜ«∞Å `˘>ˇìÖ’<Õ K«zÛ LO_Õk.

2. áœÅ∞ |~°flÉÏÅ =∞^茺 `«QÆ=Ù. – ã¨Éèí =ÚyOz# H˘kÌ HÍÅO `«~°∞"å`« "å~°∞ <å\˜# ã¨OѶ¨∂Å#∞ K«∂_» áÈ^•=∞x áœÅ∞ |~°flÉÏ`À JO\Ï_»∞. `«# "Õ∞#Å∞¡_≥·# (H˘Åã‘û 4:10), =∂~°∞¯#∞ `À_»∞H˘x "≥à◊¡^•=∞x |~°flÉÏ JO\Ï_»∞. QÆ`«OÖ’ J`«_»∞

"åix =ke "≥o¡#O^Œ∞# áœÅ∞ ^•xH˜ ã¨=∞‡uOK«ÖË^Œ∞. P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ "å~°∞ q_çáÈ=Ù #O`«QÍ "åi =∞^茺 q"å^ŒO [iyOk. =∂~°∞¯ uiy áœÅ∞`À KÕ~°Û|_®¤_»x `≥eã≤H˘#_»O

ã¨O`À+¨Hõ~°O (2 u"≥∂u 4:11).

3. Ô~O_»==∂~°∞ z#fl Pã≤Ü«∂#∞ ã¨O^Œi≈OK«_»O. – ã¨Éèí#∞O_ç áœÅ∞ |~°flÉÏÅ∞ uiy =KÕÛ@ѨC_»∞, ã‘Å "åi "≥O@ =KåÛ_»∞. `«# „Ѩܫ∂}ÏxH˜ [`«QÍ_»∞QÍ áœÅ∞

J`«xfl HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞, =∞iÜ«Ú Éèí∂ =∂~åæ# ã≤iÜ«∞, H˜eH˜Ü«∞Å QÆ∞O_® ã¨OѶ¨∂Å#∞ ^Œi≈OKåÅ#∞‰õΩ<åfl_»∞. Å∞„ã¨ÎÖ’ u"≥∂u J<Õ XHõ Ü«Ú=Hõ t+¨µºx J`«_»∞ Hõ#∞Q˘O\Ï_»∞.

J`«x `«O„_ç „wã¨∞ ^Õâ◊ã¨∞÷_»∞† J~Ú`Õ ÉèíH˜ÎQÆÅ Ü«ÚhˆH J<Õ Ü«¸^Œ∞~åÖˇ·# `«# `«e¡KÕ`«#∞, Ö’Ü«∞ J<Õ `«# J=fiKÕ`«#∞ J`«_»∞ ÃÑOK«|_®¤_»∞ (2 u"≥∂u 1:5). J`«_»∞ áœÅ∞

`˘e „Ѩܫ∂}OÖ’ =∂~°Û|_ç#"å_»<Õk xã¨ûO^ÕǨÏ=Ú, JO`ÕQÍHõ Å∞„ã¨ÎÖ’ áœÅ∞

„â◊=∞ʼnõΩ J`«_»∞ ™êH˜∆. áœÅ∞ jÅOÖ’ LO_Õ XHõ ™œO^Œ~°º"≥∞ÿ# ÅHõ∆}"Õ∞=∞O>Ë, Ü«∞=fi#ã¨∞÷Öˇ·#"åix `«# ™⁄O`« rq`«O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ#∞ `«#∞fl `å#∞ L¿ÑH˜∆OK«∞H˘x Ѩx

"≥·Ñ¨Ù‰õΩ#∞ |ÅOQÍ PHõi¬OK«∞HÀQÆÅ_»∞† =∞iÜ«Ú WѨÊ\˜#∞O_ç u"≥∂u áœÅ∞`À q∞H˜¯e ѨiK«Ü«∞=ÚQÆÅ [`«Ñ¨x"å_Ò`å_»∞.

WO`«Hõ =ÚO^Œ∞ <å\˜# ã¨OѶ¨∂Å#∞ uiy ã¨O^Œi≈OK«_»O HõO>ˇ Q˘Ñ¨Ê PÖ’K«#Å∞ áœÅ∞‰õΩ<åfl~Ú. JO^Œ∞=Å# „Ѷ¨ÙyÜ«∞, QÆÅfÅÖ’ „H˘`«Î q[Ü«∂ÅH˘~°‰õΩ <≥@∞ìH˘O@∂ "≥àÏ¡_»∞. `«#‰õΩ HõeyÜ«Ú#fl PÖ’K«#ÅHõO>Ë q∞Oz# U~åÊ@∞ ^Õ=Ù_»∞ J`«x H˘~°‰õΩ

HõeyÜ«Ú<åfl_»∞† W~°∞"≥·Ñ¨ÙÅ J`«xH˜ HõOK≥"Õã≤ PÜ«∞# J`«xx „`ÀÜ«∞‰õΩ #_çÑ≤OKå_»∞. JHõ¯_» XHõ ^Œ~°≈#=ÚÖ’, ''h=Ù =∂ Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ=zÛ =∂‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞=Ú KÕÜ«Ú=∞x—— (Já⁄. 16:9) =∂ã≤^ÀxÜ«∞ "å_˘Hõ_»∞ J_çy#@∞ì HõxÊã¨∞ÎOk. áœÅ∞ „`ÀÜ«∞Ö’ xÅ∞K«∞#flѨC_»∞ Jk Z‰õΩ¯= J~°÷=Ú#fl ã¨=∞Ü«∞O. â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# `«# QÆ`«=∞O`«\˜Ö’

`«# "≥#∞Hõ Pã≤Ü«∂ LOk† J`«xH˜ =ÚO^Œ∞ Ü«¸~°Ñπ† ^•xH˜ ^ŒHõ∆}Ѩ٠JOK«∞# ~À=Ú, „Ѩã¨∞Î`«Ñ¨Ù ã¨~°fiâ◊H˜Î Ü≥ÚHõ¯ ã¨fi~°∂Ѩ=Ú† JÖÏ =ÚO^Œ∞‰õΩ L`«Î~åxH˜, Ѩ_»=∞~°‰õΩ ™êy`Õ ã≤käÜ«∞#∞Å∞<åfl~°∞ "åi #_»∞=ÚÅÖ’ JO`«HõO>Ë Z‰õΩ¯= â◊H˜ÎQÆÅ Éèíq+¨º`«∞Î LOk. ''h (`«∂\ÏÅ∞) `«∞áêH©Å∞ Ü«¸~°Ñπ g∞kH˜ „uѨC. Éèíq+¨º`«∞Î#∞ [~ÚOK«∞.——

4. Ü«¸~°ÑπÖ’ ã¨∞"å~°Î <å@|_»∞`«∞Ok† Ѷ≤eÑ‘Ê =^ŒÌ P~°OaèOz. – „`ÀÜ«∞Ö’, Å∂HÍ áœÅ∞`À [`«‰õÄ_»∞`å_»∞, ''"Õ∞=Ú—— J<Õ „ѨÜ≥∂QÆO=Å# D ã¨OQÆu `≥Å∞ã¨∞ÎOk.

<≥Ü«∞á⁄eH˜ q∞+≤<≥sÅ∞ F_» „Ѩܫ∂}O KÕã≤, P lÖÏ¡‰õΩ =ÚYºÑ¨@ì}"≥∞ÿ# Ѷ≤eÑ‘ÊH˜ =KåÛ~°∞. Ѷ≤eÑ‘Ê Ãã·xHõ Ѩ@ì}"Õ∞ QÍx, "åºáê~° Ѩ@ì}O HÍ^Œ∞. JO^Œ∞=Å# H˘kÌ=∞Ok

Ü«¸^Œ∞ÖË L<åfl~°∞, ã¨=∂[=∞Ok~°O ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ â◊x"å~°O „ã‘ÎÅ „áê~°÷<å ‰õÄ_çHõ #n f~å# LO@∞Ok, áœÅ∞ JHõ¯_» Ǩ[~°Ü«∂º_»∞. #k X_»∞¤# [iˆQ „áê~°÷<å ‰õÄ_çHõÖ’,

Ü«¸~°Ñπ#O^Œ∞ „ÔH·ã¨Î=º=Ú `«# L`«ÊuÎ KÕ¿ã Ѩxx P~°OaèOz#k, =∞iÜ«Ú Å∂kÜ«∞ J#∞ "åºáê~°Ñ¨Ù „ã‘Î ^•x `˘e Ѷ¨Å"≥∞ÿÜ«ÚOk. `«fi~°Ö’<Õ ^ŒÜ«∞º=Ú Ñ¨\˜ì# ^•ã≤ Ñ≤Å¡=Å#

P g^èŒ∞Ö’¡ q∞+≤<≥sÅ∞ u~°QÆ_®xH˜ ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. P ÉÏeHõÖ’#∞O_ç ^ŒÜ«∂ºxfl

"ÕÜ«∞|_®¤~°∞. =∞^茺~å„u "Õà◊ "åi áê@Å∞, "å~°∞#fl K≥~°™êÅ ^•fi~åÅ#∞ `≥iz# Éèí∂ HõOѨ=Ú, K≥~°™êÅ <åÜ«∞‰õΩx "åiÜ≥∞^Œ∞\˜H˜ "≥∂HÍà◊¡g∞^Œ =KÕÛÖÏ KÕã≤Ok. P ~å„u ~ÚOHõ#∞ `≥Å¡"å~°Hõ =ÚO^Õ J`«_»∞#∞ J`«x ~ÚO\˜ "å~°O^Œ~°∞#∞ ÉÏÑ≤Î㨇O á⁄Ok# qâßfiã¨∞Å∞QÍ ^Õ=ÙxÜ«∞O^Œ∞ P#OkOKå~°∞.

5. Ѷ≤eÑ‘Ê#∞O_ç U^ä≥#∞û‰õΩ. – ÉÏź ^Œâ◊Ö’ L#fl ã¨OѶ¨∂xfl Å∂HÍ, XHõ"Õà◊ u"≥∂uH˜ JѨÊyOz, #Å¡ ã¨=Ú„^•xfl J„_çÜ«∂\˜H±#∞ Hõe¿Ñ W*Ë˝+≤Ü«∂ QÆ∞O_® (Via Egnatia) J<Õ Q˘Ñ¨Ê q∞e@s ~å[ =∂~°æO QÆ∞O_® "å~°∞ `«∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ѩܫ∞xOKå~°∞.

JOѶ≤á⁄e, Já⁄Ö’¡xÜ«∞ Ѩ@ì}=ÚÅ g∞^Œ∞QÍ "å~°∞ ^ä≥ã¨ûÖÁhHõ‰õΩ =KåÛ~°∞. Jk =∂ã≤^ÀxÜ«∞‰õΩ ("≥∞„\’ áÈeãπ) „Ѩ^è•# #QÆ~°O. WHõ¯_» áœÅ∞, ''`«# "å_»∞Hõ K˘Ñ¨C#——

(Já⁄. 17:2) ã¨=∂[=∞Ok~°=ÚÖ’ H˘xfl q„âßOu k<åÅ∞ „H©ã¨∞Î#∞ QÆ∂iÛ „ѨHõ\˜OKå_»∞.

H˘kÌ =∞Ok Ü«¸^Œ∞Å∞#∞, J<ÕHõ=∞Ok „w‰õΩ"å~°∞#∞ qâßfiã¨=ÚOKå~°∞† HÍx #=∞‡x

Ü«¸^Œ∞Å∞, `«=∞ Ѩ^Œúu K˘Ñ¨C#, Ç≤ÏO㨠J<Õ `«∞á¶ê#∞#∞ ÖËáê~°∞. ^•xx |\˜ì q∞+≤<≥sÅ∞

ɡ~°Ü«∞ Ѩ@ì}ÏxH˜ áêiáÈÜ«∂~°∞. ^ä≥ã¨ûÖÁhHõÜ«ÚÅHõO>ˇ Ѷ¨∞#∞Öˇ·# ɡ~°Ü«∞ Ü«¸^Œ∞Å∞

J#∞k#=Ú ÖËY<åÅ#∞ ѨijeOKå~°∞. Ü«¸^Œ∞Å∞#∞ „w‰õΩ ^Õâ◊ã¨∞÷Å∞#∞ JkèHõ ã¨OYºÖ’ =∂~å~°∞. ^ä≥ã¨ûÖÁhHõ#∞O_ç Ü«¸^Œ∞Å∞ ɡ~°Ü«∞‰õΩ =zÛ JÅ¡i ÖËÑ≤ [#ã¨=¸Ç¨xfl HõÅ=~°Ñ¨~°Kå~°∞. ã¨=Ú„^ŒO ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o¡ áœÅ∞ U^ä≥#∞û‰õΩ „Ѩܫ∂}O KÕâß_»∞.

6. U^ä≥#∞ûÖ’ áœÅ∞. – „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ# K«i„`«Ö’ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# ÉèÏQÍxfl U^ä≥#∞û =Ç≤ÏOz#@∞ì „ÔH·ã¨Î= K«i„`«Ö’ Jk Z#fl_»∞ =Ç≤ÏOK«ÖË^Œ∞. „áêp# U^ä≥#∞û =∞Ç≤Ï=∞

ã≤Å∞= Ü≥ÚHõ¯ „âı+¨ª"≥∞ÿ# P`«‡ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# =∞Ç≤Ï=∞#∞ Z^Œ∞~˘¯#flѨC_»∞ Ö’`«∞QÍ Pã¨H˜Îx ÃÑOK«∞H˘<Õ Hõ∆}ÏÅ∞ =KåÛ~Ú. U^ä≥#∞ûÖ’ `«#∞fl Hõeã≤HÀ=Åã≤OkQÍ ã‘ʼnõΩ#∞, u"≥∂uH˜x áœÅ∞ =~°Î=∂#O ѨOáê_»∞. D =∞^茺 HÍÅOÖ’ `«# K«∞@∞ì HõxÊã¨∞Î#fl ^Õ=`å „Ñ¨u=∞Å#∞ J`«_»∞ K«∂z Ѩi`åѨ=Ú Ñ¨@ìÖËHõ, Ü«¸^Œ∞Å ã¨=∂[=∞Ok~°OÖ’#∞, JQÀ~åÖ’#∞ JO>Ë Ñ¨@ì}O Ü≥ÚHõ¯ |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨ÉèíÖ’ `«# „H˘`«Î qâßfi™êxfl „ѨHõ\˜OKå_»∞. H˘O^Œ~°∞ `åufi‰õΩÅ ‰õΩ`«∂ǨÏÅO ˆ~ÔHuÎOK«|_çOk, Jˆ~Ü≥∂ѨQÆ∞ J#∞ KÀ@∞H˜ áœÅ∞#∞ `À_»∞H˘x áÈÜ«∂~°∞. JHõ¯_» |Ǩï Q“~°=hÜ«ÚÅ∞#∞ ѨO_ç`«∞Å∞#∞ ‰õÄ~°∞ÛO_çÜ«Ú<åfl~°∞.

K«i„`« J#∞|O^èŒOÖ’ ZO`À qÅ∞=QÆÅ^≥·Ü«Ú#fl, JKÀÛ\, áœÅ∞ Q˘Ñ¨Ê „Ѩã¨OQÍÖ’¡, =∞#‰õΩ ÅaèOz# "å\˜Ö’ Ô~O_»=^•xfl KÕâß_»∞. "≥Ú^Œ\˜ ^•xH˜x, Ô~O_»= ^•xH˜x K≥ѨCHÀ^Œy# =º`庙êÅ∞<åfl~Ú (Já⁄. 13:16–41), *ÏfÜ«∞ K«i„`«, QÆOcè~°"≥∞ÿ# „Ѩ=K«<åÅ q+¨Ü«∞OÖ’ Juâ◊~ÚOKÕ Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ JOuÜ≥ÚHõÜ«∞ ã¨=∂[=∞Ok~°=ÚÖ’

"≥Ú^Œ\˜k „Ѩã¨OyOK«|_çOk. D Ô~O_»=k, <åQÆi‰õΩÖˇ·# „w‰õΩÅ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ U^ä≥#∞ûÖ’

Jˆ~Ü≥ÚѨQÆ∞ J#∞ "ÕkHõÃÑ·#∞O_ç. D Ô~O_çO\˜Ö’ "åkOKÕ q^è•#O "Õ~°∞QÍ L<åfl,

JO`«O XHõ¯>Ë – ã≤Å∞= "ÕÜ«∞|_ç# „H©ã¨∞Î#∞, „H©ã¨∞Î =∞iÜ«Ú Ñ¨Ù#~°∞`å÷#O. J~Ú`Õ

Ü«¸^Œ∞Å∞ ZO`«QÍ `«=∞ áê~°OѨ~åºÅ‰õΩ Hõ@∞ì|_çÜ«Ú<åfl~À <åQÆi‰õΩÖˇ·# U^ä≥#∞û"å~°∞

JO`«QÍ `«=∞ `«`«fi âß„ã¨ÎOKÕ`« =Ú_ç"ÕÜ«∞|_çÜ«Ú<åfl~°∞. J~Ú<å, H˘kÌ=∞Ok „H©ã¨∞Î

H˘~°‰õΩ [~ÚOѨ|_®¤~°∞. "åiÖ’ Jˆ~Ü≥ÚѨQÆ∞ <åºÜ«∞=¸iÎ XHõ_≥·# _çÜ≥Úxã≤Ü«∞ãπ

J<Õ"å_»∞#∞, _»=∂iÜ«∞ãπ „ã‘ÎÜ«Ú L<åfl~°∞. Já⁄. 17:15, 16Å#∞ 1 ^ä≥ã¨û. 3:1`À

áÈeÛ`Õ, u"≥∂u áœÅ∞#∞ U^ä≥#∞ûÖ’ Hõeã≤H˘#fl@∞ì `≥Å∞ã¨∞ÎOk, J`«_»∞ uiy ^ä≥ã¨ûÖÁhHõ‰õΩ "≥àϧ_»∞. áœÅ∞ Ç≤ÏO㨠ÃÑ@ì|_»x H˘xfl Ѩ@ì}ÏÅÖ’ U^ä≥#∞û XHõ\˜† J~Ú`Õ Jk Ѷ¨e`«O ÖËx <ÕÅ. QÆ#∞Hõ J`«_»∞ `«fi~°Ö’<Õ H˘iO^äŒ∞‰õΩ "≥o¡áÈÜ«∂_»∞.

7. áœÅ∞ KåÖÏ HÍÅO H˘iO^äŒ∞Ö’ LO\Ï_»∞. – áœÅ∞ k<åÖ’¡ H˘iO^äŒ∞ É’ã¨ì<£

=O\˜k, Jk „wã¨∞ Ü≥ÚHõ¯ #∂ºÜ«∂~ü¯ JÜ«ÚºOk. D Q˘Ñ¨Ê =~°ÎHõѨ٠„Ѩ^è•# #QÆ~åxH˜

áœÅ∞ ÉèíÜ«∞=Ú`À#∞ =}‰õΩ`À#∞ „Ѩ"ÕtOKå_»∞ (1 H˘iOnä. 2:3), U^ä≥#∞ûÖ’ Ѷ¨Å~°Ç≤Ï`«∞

_≥·#O^Œ∞# |ÅÇ‘Ï#Ѩ_ç#@∞ì<åfl_»∞. ÃÑ·™ê ÖˉõΩO_® J`«_»∞ XO@i "å_»∞QÍ L<åfl_»∞.

`«# J#∞k# Éè’[#O H˘~°‰õΩ `«# =$uÎÜ≥ÿ∞# _Õ~åÅ∞ ‰õΩ@ì_®xH˜ ã≤^ŒúѨ_®¤_»∞. ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞

Hõ#∞Q˘#_»OÖ’ QÍx, KÕã≤H˘#_»OÖ’ QÍx áœÅ∞‰õΩ Z‰õΩ¯= HÍÅO J=ã¨~°=ÚO_»^Œ∞.

J‰õΩÅ „Ñ≤ã≤¯Å¡ J<Õ `«# ™⁄O`« =$uÎ QÆÅ"åi =∞^茺 J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# ã¨fiÉèÏ=O L#fl@∞ì

Hõ#∞Q˘<åfl_»∞, "å~°∞ `«fi~°Ö’<Õ t+¨µºÅ∞QÍ KÕÜ«∞|_®¤~°∞, "å~°∞ JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞

JÖÏÔQ·Ü«ÚO_»Hõ L#fl@ì~Ú`Õ. "å~°=∞O`å "åi`À ѨxKÕã≤, ã¨=∂[ =∞Ok~°=ÚÖ’ ã¨Éσ`«∞ k<å# „Ѩã¨OyOKÕ"å_»∞. ã‘Å u"≥∂fÅ∞ Ѷ≤eÑ‘Ê#∞O_ç LѨHÍ~° „^Œ"åºxfl

`≥zÛ#ѨC_»∞, J`«x KÕ`«∞Å∞ q_çÑ≤OK«|_®¤~Ú† XHõ ã¨O=`«û~°O P~°∞ <≥ÅÅ∞ "åi

=∞^茺 ^Õ=Ùx "åHõº=Ú É’kèOK«∞K«∞ x=ã≤OKå_»∞ (Já⁄. 18:5, 9, 10† Ѷ≤eÑ‘Ê. 4:15

áÈeÛ K«∂_»∞). u"≥∂u uiy =zÛ# `«~°∞"å`«, áœÅ∞ ^ä≥ã¨ûÖÁhHõÜ«ÚʼnõΩ `«# "≥Ú^Œ\˜ Ѩ„uHõ#∞ „"åâß_»∞ (1 ^ä≥ã¨û. 3:6), =∞i H˘O`« HÍÅO `«~°∞"å`« Ô~O_»= Ѩ„uHõ. áœÅ∞

„"åã≤# `˘e Ѩ„uHõÅÖ’ =∞#‰õΩ ÅaèOz#q ~Úq.

8. JOuÜ≥ÚHõÜ«∞‰õΩ uiy =K«∞Û@. – H˘iO^äŒ∞ Ü≥ÚHõ¯ WãπÎ=∞ã¨∞#∞ ^•\˜ J‰õΩÅ

„Ñ≤ã≤¯Å¡Å`À áê@∞ J`«_»∞ ÔHO„ˆHÜ«∞‰õΩ =™êÎ_»∞, áœÅ∞ JHõ¯_»#∞O_ç F_»Ö’ ZÃѶã¨∞‰õΩ =zÛ KÕ~°∞‰õΩO\Ï_»∞. JHõ¯_» ã¨=∂[=∞Ok~°=ÚÖ’ áœÅ∞ =~°Î=∂<åxfl q#fl"å~°∞ ZO`«QÍ PHõi¬OѨ|_®¤~°O>Ë, JHõ¯_» Py á⁄=∞‡x "å~°∞ áœÅ∞#∞ HÀ~å~°∞. uiy =™êÎ#<Õ "åQÍÌ#O`À ÔH·ã¨~°Ü«∞‰õΩ, J@∞ `«~°∞"å`« JOuÜ≥ÚHõÜ«∞‰õΩ =KåÛ_»∞. WÖÏQÆ∞# áœÅ∞ HÍqOz# qâßÅ"≥∞ÿ# Ô~O_»= ã¨∞"å~°Î „Ѩܫ∂}O =Úyã≤Ok. Pã¨H˜ÎHõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞ "Õ∞=∞O>Ë, Ü«¸~°Ñπ‰õΩ =∂~°Û|_»_»"Õ∞, Hõ_»‰õΩ Jk ~À=Ú =^ŒÌ ˆHO„nHõ$`«=∞ø`«∞Ok.

III. =¸_»= „Ѩܫ∂}O. (Já⁄. 18:23–21:26.)

1. ZÃѶã¨∞Ö’ áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞. – JOuÜ≥ÚHõÜ«∞Ö’ H˘O`«HÍÅO

QÆ_çÑ≤# Ñ≤=∞‡@, Q˘Ñ¨Ê q∞+≤<≥s ã¨OѶ¨∂xH˜ z=iQÍ áœÅ∞ g_À¯Å∞ ѨeHÍ_»∞. J`«_»∞

^•_ç KÕÜ«∞É’ÜÕ∞ `«~°∞"å`« ™ê÷#=Ú ZÃѶã¨∞. =¸_»= „Ѩܫ∂}ÏxH˜ Pã¨H˜ÎHõ~°"≥∞ÿ#

ˆHO„^ŒO ZÃѶã¨∞. ã≤iÜ«∂‰õΩ JOuÜ≥ÚHõÜ«∞† „wã¨∞‰õΩ H˘iO^äŒ∞† ~À=Ú‰õΩ, Ѩ_»=∞~°‰õΩ

W@b ZÖÏ\˜^À, ѨtÛ=∞ z#fl Pã≤Ü«∂ Ü≥ÚHõ¯ K«∞~°∞‰õΩQÍ#∞O_Õ rq`« q^è•<åxH˜

ZÃѶã¨∞ JÖÏ\˜k. ZÃѶã¨∞#‰õΩ "≥àı¡ J`«x =∂~°æOÖ’, QÆÅfÜ«∞, „Ѷ¨ÙyÜ«∞ÅQÆ∞O_» =ÚO^Œ\˜

„`À=#∞ `«fi~°QÍ K«∞\˜ì =KåÛ_»∞. H˘iO^äŒ∞#∞O_ç JOuÜ≥ÚHõÜ«∞‰õΩ "≥o¡# `«# ã¨=Ú„^Œ

Ü«∂#OÖ’ [#∞Å∞ "å\˜x `≥eã≤H˘#QÆey#O`«=∞@∞ì‰õΩ J`«_»∞ ZÃѶã¨∞#∞ `åH˜<å_»x,

JHõ¯_» J‰õΩÅ, „Ñ≤ã≤¯Å¡#∞ áœÅ∞ q_çz =KåÛ_»x QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. `å#∞ÖËx P HÍÅOÖ’

ã≤^Œúáê@∞ Ѩx [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JÖˇQÍ˚O„_çÜ«∂ "å_≥·# Já⁄Ö’¡ J<Õ "åQÍú\˜QÆÅ Ü«¸^Œ∞_»∞

ZÃѶã¨∞#‰õΩ =zÛ, Ü≥∂Ǩ#∞ ÉÏÑ≤Î㨇=Ú#∞ Q˘Ñ¨Ê |ÅOQÍ „ѨHõ\˜ã¨∞Î<åfl_»∞. ã¨∞"å~°Î

Ü«∞O^Œ∞ J‰õΩÅ „Ñ≤ã≤¯Å¡Å∞ J`«xH˜ ѨiѨÓ~°‚OQÍ É’kèOKå~°∞. JѨC_»∞ Já⁄Ö’¡ H˘iO^äŒ∞‰õΩ

^•\˜ "≥o¡, q[Ü«∞=O`«OQÍ áœÅ∞ „áê~°OaèOz# Ѩxx J`«_»∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ fã≤H˘x

"≥à◊√¡`«∞<åfl_»∞ (Já⁄. 18:27† 1 H˘iOnä. 3:4–7Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞). `å#∞ ZÃѶã¨∞#‰õΩ

=zÛ# `«~°∞"å`« =¸_»∞ <≥ÅÅ=~°‰õΩ áœÅ∞ ã¨=∂[=∞Ok~°=ÚÖ’ É’kèOKå_»∞.

Ü«¸^Œ∞Å#∞O_ç q_çáÈ=Åã≤#kQÍ#∞ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ#∞ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# ã¨=∂[OQÍ =$kú

Ѩ~°K«∞#@∞¡QÍ#∞ J`«_»∞ |Å=O`«ÃÑ@ì|_®¤_»∞. Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ HÍÅ=Ú `«∞~°#∞fl

J#∞ XHõx áê~î°âßÅÖ’ J#∞k#=Ú É’kèOKå_»∞, Pã≤Ü«∂Ö’ L#fl Jxfl ÉèÏQÍÅ"å~°∞

Ü«¸^Œ∞ÖËq∞ „wã¨∞ ^Õâ◊ã¨∞÷ÖËq∞ [# ã¨=¸Ç¨ʼnõΩ P =~°Î=∂#O JOkOѨ|_çOk.

J~°Îq∞^Õq Ü≥ÚHõ¯ "≥O_ç ÉÁ=∞‡Å∞ KÕã≤ q„Hõ~ÚOKÕ Ñ¨i„â◊=∞ ZÃѶã¨∞Ö’ Ѩ_çáÈ=Ù#O`«

Q˘Ñ¨Ê â◊H˜Î=O`«OQÍ áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ ѨiK«~°º H˘#™êyOk. D "≥O_ç Ѩx"åi =¸Hõ

áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ „áê}Ïxfl PѨ^ŒÖ’ LOKÕÖÏ KÕâß~°∞. áœÅ∞ ZÃѶã¨∞Ö’ L#fl P n~°…HÍÅOÖ’

J`«_»∞ H˘iO^äŒ∞#∞ ã¨O^Œi≈OzÜ«ÚO_»=K«∞Û (2 H˘iOnä. 12:14† 13:1Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞). H˘iOnäÜ«ÚʼnõΩ `«# `˘e Ѩ„uHõ#∞ ‰õÄ_® J`«_»∞ (~ÚHõ¯_»#∞O_Õ) „"åâß_»∞ (1 H˘iOnä. 16:5–9† Já⁄. 19:20, 21† 20:1). "å~°∞ ‰õÄ_® `«#‰õΩ L`«Î~°O

„"åâß~°∞ (1 H˘iOnä. 7:1), J`«_»∞ "åi H˘Hõ\˜ „"åâß_»∞ (1 H˘iOnä. 5:9), P

Ô~O_çO\˜Ö’ Un =∞# Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ ~åÖË^Œ∞.

2. Ô~O_»= „Ѩܫ∂}O =∂ã≤^ÀxÜ«∞, JHõÜ«∞ÅÖ’. – UlÜ«∞<£#∞ =∞~À™êi

^•\˜, áœÅ∞ Ô~O_»= Ü«¸~ÀÑ≤Ü«∞<£ @∂~ü KÕâß_»∞, ^•xfl QÆ∂iÛ =∞#‰õΩ H˘kÌ q=~åÖË

L<åfl~Ú. 2 H˘iOnä. 1:8–10 =∞iÜ«Ú 2:12, 13Å#∞ Já⁄. 20:2`À áÈeÛ`Õ, =∂ã≤^ÀxÜ«∞ QÆ∞O_® KÕã¨∞Î#fl „Ѩܫ∂}OÖ’ U^À Ü≥ÚHõ ã¨÷ÅO#∞O_ç H˘iOnäÜ«ÚʼnõΩ

Ô~O_»= L`«Î~°O „"åã≤Ü«Ú#fl@∞ì ã¨Ê+¨ì=∞ø`«∞Ok. H˘iO^äŒ∞‰õΩ "≥o¡ JHõ¯_» J`«_»∞ =¸_»∞ =∂™êÅ∞ QÆ_çáê_»∞. P HÍÅOÖ’ J`«_»∞ ~Àg∞Ü«ÚʼnõΩ Ѩ„uHõ „"åâß_»∞ (~À=∂ 15:25, 26† Já⁄. 20:3, 4† 24:17Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞) ^•^•Ñ¨ÙQÍ ÔHO„ˆHÜ«∞Ö’x Ѷ‘ÉË ^•fi~å ^•xx ѨOÑ≤Ü«ÚO_»=K«∞Û (~À=∂ 16:1). D =¸_»= „Ѩܫ∂}OÖ’ H˘iO^äŒ∞Ö’#∞O_ç QÍx ÖË^• =ÚO^Œ∞QÍ ZÃѶã¨∞#∞O_ç QÍx† U^À XHõ ã¨÷ÅO#∞O_ç QÆÅfÜ«ÚʼnõΩ Ѩ„uHõ „"åâß_»∞.

3. LѨHÍ~° „^Œ=ºO. – Ü«¸^Œ∞Å∞ J#º[#∞Å<Õ"åi =∞^茺 xez# P =∞^茺 QÀ_»

Ѩ_»Q˘@ì|_®Å<Õk áœÅ∞ HÀÔ~¯ . P JO`«O `«# ǨÏ$^ŒÜ«∂xH˜ ã¨g∞ѨOQÍ xezÜ«ÚOk.

`«# Q˘Ñ¨Ê rq`åxfl ^•xH˘~°ˆH JѨÊyOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ `å#∞ LѨÜ≥∂yOz#

XHõ q^è•#O – Ü«¸^Œ∞Å =∞^茺 Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ ¿Ñ^ŒÖˇ·# ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å H˘~°‰õΩ J#º[#∞Å

=∞^茺#∞#fl ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å =^ŒÌ#∞O_ç LѨHÍ~° „^Œ"åºxfl áÈQÆ∞KÕÜ«∞ ã¨OK«iOK«_»"Õ∞. H˘xfl

‰õΩ¡Ñ¨Î"≥∞ÿ# ÖËY# ÉèÏQÍÅ`À áê@∞ 2 H˘iOnäÖ’x Zxq∞k, `˘q∞‡k J^蕺ܫ∂Å∞ D q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ѨÙ`«∂ LO\Ï~Ú. Jk QÆÅfÜ«∞, =∂ã≤^ÀxÜ«∞, JHõÜ«∞ÅÖ’ ã¨=∞‰õÄ~°Û

|_çOk (1 H˘iOnä. 16:1–3† QÆÅf. 2:10† ~À=∂ 15:25, 26† Já⁄. 24:17Å#∞

áÈeÛ K«∂_»∞)† "å~°OÖ’ "≥Ú^Œ\˜ k<å# (1H˘iOnä. 16:1)† ^•xH˜ `À_»∞ =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ#∞, Ѩ„uHõÅ ^•fi~å q#flqOK«∞`«∂, D „^Œ=ºO ã¨=∞‰õÄiÛ Ñ¨OѨ_®xH˜QÍ#∞ f`«∞#∞ ~ÚOHÍ ~Ú`«~°∞Å#∞ J`«_»∞ xÜ«∞q∞OKå_»∞ (2 H˘iOnä. 8:6, 18, 23† 1 H˘iOnä. 16:3).

4. uiy =KÕÛ ã¨=Ú„^ŒÜ«∂#O. – H˘iO^äŒ∞#∞O_ç áœÅ∞ <Õ~°∞QÍ ã≤iÜ«∂ ~å"åÅx L^ÕÌtOKå_»∞† HÍx q=iOѨ|_»x Ü«¸^Œ∞Å ‰õΩ„@Å∞ =∂ã≤^ÀxÜ«∞ QÆ∞O_® J`«x #_çÑ≤OKå~Ú. „H˘`«Î, áê`« ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å ã¨=∂[=Ú J`«xfl =∂ã≤^ÀxÜ«∞Ö’ Hõeã≤H˘Ok (Já⁄. 20:4–6), JO^Œ∞Ö’ u"≥∂u, Å∂HÍÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. Ѷ≤eÑ‘Êx `˘eQÍ

^Œi≈Oz#k "≥Ú^ŒÅ∞ Å∂HÍ JHõ¯_Õ xezÜ«ÚO_ç LO_»=K«∞Û. (Já⁄. 16:10, 13, 40† 20:6Ö’ „ѨÜ≥∂yOz# ''"å~°∞——, ''"Õ∞=Ú—— J<Õ Ñ¨^•Å#∞ áÈeÛ K«∂_»∞). P

ã¨=∂[O XHõ"å~°O „`ÀÜ«∞Ö’ QÆ_çÑ≤Ok, Pk"å~°O ~˘>ˇì q~°K«_®xH˜ ‰õÄ_ç=KÕÛ t+¨µºÅ`À

"å~°∞ Hõeã≤‰õΩ<åfl~°∞ (Já⁄. 20:7). D ÖËY# ÉèÏQÆO D „H˜O^Œ K«∂Ѩ|_ç#@∞ì

„áê=ÚYº"≥∞ÿ#k: (1) t+¨µºÅ∞ PK«iOz# k#=∞k† (2) ^•xfl J#∞ã¨iOz# q^è•#=∞k.

S`«∞‰õΩ#∞ áœÅ∞ „|uH˜Oz#k ~ÚHõ¯_Õ – áœÅ∞ „Ѩã¨OyOz#ѨC_»∞ J`«_»∞ H˜\˜H©Ö’ #∞O_ç Ѩ_ç K«zÛáÈÜ«∂_»∞. ÃÑO`≥H˘ã¨∞ΉõΩ =ÚO^Œ∞ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú‰õΩ KÕ~åÅ<Õ `˘O^Œ~°Ö’ áœÅ∞ ZÃѶã¨∞Ö’ PQÆÖË^Œ∞, HÍx ZÃѶã¨∞#O^Œe ÃÑ^ŒÌÅ#∞ J`«_»∞ q∞ÖË`«∞Ö’ Hõeã≤ H˘O\Ï_»∞, áœÅ∞ JHõ¯_» "åiH˜ |Ǩï ~°=∞º"≥∞ÿ# LѨ<åºã¨O KÕâß_»∞. ã¨∞"å~°Î `«fi~°QÍ "åºÑ≤OK«_®xH˜ JkÜ≥ÚHõ =∞<ÀǨÏ~°"≥∞ÿ# L^•Ç¨Ï~°}Ü≥ÿ∞Ü«ÚOk. „`ÀÜ«∞, q∞ÖË`«∞, `«∂~°∞, `˘Öˇ=∂~Ú, ã¨=Ú„^ŒO JO`«=∞~Ú# ÔH·ã¨~°Ü«∞Ö’¡ "å~°∞ ZHõ¯_» Py<å JHõ¯_» "å~°∞ t+¨µºÅ#∞ Hõ#∞Q˘<åfl~°∞. WHõ¯_» "Õ∞=Ú =∂ áê`« ¿ãflÇ≤Ï`«∞_≥·# Ѷ≤eѨC#∞ Hõeã≤H˘<åflO (Já⁄. 8:40). ^≥·= „¿Ñˆ~Ѩ}`À LѨ^ÕtOKÕ #Å∞QÆ∞~°∞ ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞ J`«x‰õΩ<åfl~°∞. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ áœÅ∞H˘~°‰õΩ HÍK«∞H˘xÜ«Ú#fl „â◊=∞Å#∞ QÆ∂iÛ `«∂~°∞Ö’#∞ ÔH·ã¨~°Ü«∞Ö’#∞ J`«_»∞ ÃÇÏK«ÛiOѨ|_®¤_»∞. Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ J#º[#∞Å

Ü≥Ú^ŒÌ#∞O_ç `å#∞ `≥ã¨∞Î#fl ã¨=∂^è•# |ex "åiH˜ JiÊOKÕ=~°‰õΩ Un `«# ^Œ$_è»

ã¨OHõÖÏÊxfl =∂~°ÛÖË=Ù. <åÅ∞æ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ Jk J`«_»∞ áÈQÆ∞ KÕâß_»∞.

5. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’ áœÅ∞‰õΩ ™êfiQÆ`«O. – áœÅ∞ =∂~°∞Êá⁄Ok ~ÚѨÊ\˜H˜ ~Ú~°"≥·

ã¨O=`«û~åÅ~ÚºOk. Ѩ<≥flO_»∞ ã¨O=`«û~åÅáê@∞ J#º[#∞Å∞O_Õ Q˘Ñ¨Ê ˆHO„^•ÅÖ’

ã¨∞"å~°Î#∞ <å@_»OÖ’ f„=OQÍ Ñ¨x HõeyÜ«Ú<åfl_»∞. Ô~O_»∞, =¸_»∞ ™ê~°∞¡ J=ã¨~°`«#∞

|\˜ì Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú‰õΩ ã¨`«fi~° ã¨O^Œ~°≈<åÅ∞ [iyOKå_»∞. Ѩ<≥flO_»∞ ÖËHõ JO`«HõO>Ë

Z‰õΩ¯= ã¨O=`«û~åÅÖ’ >ˇÿ@ãπ1 ^•x QÀ_»Å#∞ ‰õÄÅÛ<≥·Ü«Ú<åfl_»∞. =∞~À™êi áœÅ∞

J#º[#∞ÅÖ’#∞O_ç qâßfiã¨∞Öˇ·# ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å#∞O_ç ^Õ=Ùx Hõ$áê ã¨∞"å~°Î=Å#

„¿Ñˆ~Ñ≤OѨ|_ç# LѨHÍ~° „^Œ"åºxfl fã≤H˘x áœÅ∞ =∞~À™êi =™êÎ_»∞. "å~°∞ J`«xfl

ZÖÏ ã‘fiHõi™êÎ~°∞? Ü«∂HÀ|∞ P^èŒfi~°ºOÖ’ Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’x ã¨OѶ¨∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞

ǨÏ$^ŒÜ«∞ѨÓ~°fiHõOQÍ PǨfixOKå~°∞. Jxfl KÀ@¡ [iy#>Ë¡ JHõ¯_» ‰õÄ_» J`«_»∞

J==∂<åxH˜ QÆ∞iÜ«∞Ü«∂º_»∞. ^•xfl âßOuѨ~°K«∞H˘#_®xH˜ QÍ#∞, áœÅ∞ Ü«∂HÀ|∞

ã¨ÅǨ"Õ∞~°‰õΩ, Ü«¸^Œ∞Å „=`« ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# H˘xfl PKå~åÅ#∞ J`«_»∞ [iyOKå_»∞.

ã¨OѶ¨∞OÖ’xH˜ Jq ZÖÏQÆ∞ =KåÛÜ«∞<Õ ã¨OQÆu Å∂HÍ =∞#‰õΩ K≥ѨÊÖË^Œ∞. Jqâßfiã¨∞Öˇ·# Ü«¸^Œ∞Å#∞ Jk âßOuѨ~°K«ÖËHõ áÈ~ÚOk. ÃãÎѶ¨#∞‰õΩ `å<≥ÖÏ =ÚO^Œ∞ =KåÛ_À, JÖψQ JÅ¡i =¸Hõ `«fi~°Ö’<Õ ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ áœÅ∞#∞ Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞.

ã¨∂K«# 1>ˇÿ@ãπ ¿Ñ¶¡qÜ«∞ãπ "≥¿ãÊxÜ«∞#ãπ ~À=∂ K«„Hõ=iÎ.

<åÅ∞QÆ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ áœÅ∞ Mˇ·nQÍ LO_»_»O

H©„.â◊. 58–63 (Já⁄. 21:27–28:31)

I. Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú =^ŒÌ J`«x K≥~°Ü«∞O^Œ∞OK«_»O.

(Já⁄. 21:27–23:30.)

Ü≥∞~°∂+¨ÖË=ÚÖ’#∞ ÔH·ã¨~°Ü«∞Ö’#∞ ~åÉ’ÜÕ∞ Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅÖ’ [~°∞QÆÉ’ÜÕ∞

ã¨OÉèí"åÅ∞ áœÅ∞ LѨ<庙êÅ =~°∞ã¨Ö’ KÕ~°Û=K«∞Û.

1. JÅ¡i=¸Hõ‰õΩ `«# LѨ<åºã¨O. – P JÅ¡i=¸Hõ áœÅ∞#∞ JѨC_Õ K«OÑ≤Ü«ÚO_Õ"å~°∞† HÍx, ^Õ"åÅÜ«∞=ÚÖ’#∞O_ç "å~°`«x D_»∞ÛH˘x =ã¨∂Î LO_»QÍ, Ѩ\ÏÅѨ٠ÃÑ· JkèHÍi â◊`åkèѨ`«∞Å`À#∞ J<ÕHõ=∞Ok Ãã·x‰õΩÅ`À#∞ =zÛ J`«x `«Ñ≤ÊOKå~°∞. P JÅ¡i =¸Hõ`À =∂\Ï¡_»_®xH˜ J#∞=∞ux á⁄Ok, "åi ™⁄O`« ÉèÏ+¨Ö’

áœÅ∞ "åi`À =∂\Ï¡_®_»∞. "≥∞@¡g∞^Œ xez J`«_çzÛ# LѨ<åºã¨O `«#∞ =∂~°∞Ê

K≥Ok#^•xH˜ Jk Ô~O_»= q=~°}Ü≥ÿ∞Ü«ÚOk (Já⁄. 9:1–18`À áÈeÛ K«∂_»∞).

Ü«¸^Œ∞Å`À =∂\Ï¡_»_»OÖ’ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#k – J`«_»∞ `«# ÃÇÏ„c ~°HÍÎxfl, q^Œº#∞, „ÔH·ã¨Î=ÙʼnõΩ q~°∞^ŒúOQÍ `«# QÆ`« "≥·~°∞^蕺xfl, ^Õxx |\˜ì J`«_»∞ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞

t+¨µº_»∞QÍ#∞ Já⁄ã¨ÎÅ∞_»∞QÍ#∞ =∂i# ^•xx J`«_»∞ <˘H˜¯ K≥áêÊ_»∞. J#º[#∞Å =∞^茺 `«# Ѩxx QÆ∂iÛ =∂\Ï¡_Õ=~°‰õΩ "å~°∞ q<åfl~°∞, JѨC_»∞ JkèHÍi J`«xfl

HÀ@Ö’xH˜ fã≤H˘x "≥àÏ¡e. `«# ~À=∂ áœ~°`åfixfl QÆ∂iÛ `≥eÑ≤ ~ÚHõ¯_» áœÅ∞ H˘~°_®

^≥|ƒÅ#∞ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.

2. ã¨<£ÃÇÏ„_ç<£ Z^Œ∞@ J`«x LѨ<åºã¨O. – =∞~°∞ k<å#, áœÅ∞g∞^Œ "≥∂Ѩ|_ç#

<Õ~åÅ#∞ `≥eã≤H˘#_®xH˜QÍ#∞, JkèHÍi J`«xx Ü«¸^Œ∞Å ã¨Éèí Z^Œ∞\˜H˜ `≥KåÛ_»∞.

ã¨Éèí"åi`À =∂\Ï¡_»_®xH˜ áœÅ∞ ѨÓ#∞H˘<åfl_»∞† J~Ú`Õ `«# =ÚYO g∞^Œ H˘@ì=∞x

`«fii`«QÆux „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩ_»∞ P*Ï˝Ñ≤OK«∞#O`«Ö’, `«#‰õΩ ã¨iÜ≥ÿ∞# <åºÜ«∞O

[~°∞QÆ∞`«∞O^Œ<Õ xsHõ∆} áÈ~ÚOk. Ѩiã¨Ü«ÚºÅ Ü≥ÚHõ¯ ѨÙ#~°∞`å÷# ã≤^•úO`«=∞O^Œ∞

`«#∞fl <å@∞‰õΩ#fl"å_≥·, ã¨^Œ∂ÌHõܫںʼnõΩ Jk JOwHÍ~°O HÍx^≥·Ü«Ú#flO^Œ∞#, Ѩiã¨Ü«ÚºÅ<Õ `«# `≥QÆ#∞O_ç H˘O`« Jaè=∂#O J`«_»∞ á⁄O^ŒQÆeQÍ_»∞. JѨÊ\˜HõѨC_Õ

ã¨ÉèíÖ’ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# `«~°¯O [iyOk. `å#∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ `«∞Oz "ÕÜ«∞|_»‰õΩO_»

HÍáê_»_®xH˜ JkèHÍi J`«xfl uiy HÀ@Ö’xH˜ fã≤H˘x "≥àÏ¡_»∞. =∞~°∞k#O J`«xfl

K«OѨ_®xH˜ ™êǨÏã¨"≥∞ÿ# ‰õΩ„@ [~°∞QÆ∞`«∞#fl@∞ì áœÅ∞ "Õ∞#Å∞¡_»∞ JkèHÍiH˜ |Ü«∞Å∞Ѩ~°K«QÍ, ~å„u"Õà◊ q∞e@s ã≤|ƒOk ~°Hõ∆}Ö’ JkèHÍi áœÅ∞#∞ ÔH·ã¨~°Ü«∞‰õΩ `«~°eOKå_»∞.

II. ÔH··ã¨~°Ü«∞Ö’ J`«x K≥~°Ü«∞O^Œ∞OK«_»O. (Já⁄. 23:31–26:32.)

1. ¿Ñ¶e‰õΩû Z^Œ∞@ `«# "å^ŒO ã¨iÜ«∞x K≥ѨCH˘#_»O. – áœÅ∞ â◊„`«∞=ÙʼnõΩ PâßÉèíOQÆO HõÅ∞QÆÖË^Œ∞. QÆ=~°fl~°∞ =^ŒÌ#∞O_ç áœÅ∞‰õΩ tH∆Í ^ŒO_»# ã¨OáêkOKåÅ#fl

L^ÕÌâ◊O`À J~Ú^Œ∞ k<åÖˇ·# `«~°∞"å`« „Ѩ^è•# Ü«∂[‰õΩ_»∞ `≥~°∞ÎÅ∞¡ J#∞ Q˘Ñ¨Ê <åºÜ«∞"åkx "≥O@ɡ@∞ìH˘x ã¨Ñ¨i"å~°OQÍ ÔH·ã¨~°Ü«∞‰õΩ =KåÛ_»∞. `≥Ô~ÎÅ∞¡ `«# ˆHã¨∞#∞

¿Ñ¶e‰õΩû#∞ LaƒOK«_»OÖ’#∞, áœÅ∞ÃÑ· xO^Œ "≥∂Ѩ_»O`À#∞ P~°OaèOKå_»∞. =∞QÆ"å_ç ÅHõ∆}=ÚQÆŠǨïO^•`À „^ÀÇ¨Ï K«~°º J<Õ <Õ~åxfl uÑ≤Ê H˘\Ïì_»∞, ѨÙ#~°∞`å÷<åxfl #=Ú‡`å#x J`«_»OwHõiOKå_»∞. áœÅ∞ x~ÀÌ+¨`«fiO q+¨Ü«∞OÖ’ ¿Ñ¶e‰õΩû XÑ≤ÊOѨ|_®¤_»∞, J~Ú`Õ Ü«¸^Œ∞Å =∞#ã¨∞û <˘Ñ≤ÊOK«_®xH˜ ~Ú+¨ìѨ_»Hõ ˆHã¨∞#∞ "å~Ú^• "Õâß_»∞.

2. ¿Ñ¶e‰õΩû Z^Œ∞@ J`«x „Ѩã¨OQÍÅ∞. – Zq∞㨠~å*ˇ·# Jl[ ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# „^Œ∞ã≤Å¡#∞

¿Ñ¶e‰õΩû q"åǨÏO KÕã≤‰õΩ<åfl_»∞. P"≥∞ ¿ÇÏ~À^Œ∞ J„yÑ¨Ê I ‰õΩ=∂Ô~Î. WOHÍ Jã¨Öˇ·# ¿ÇÏ~À^Œ∞ P"≥∞ ‰õΩ`«∂ǨÏÖÏxfl ã¨O`«$Ñ≤ÎѨ~°K«_®xH˜, "åi Ü≥∞^Œ∞@ „Ѩã¨OyOK«_®xH˜

¿Ñ¶e‰õΩû áœÅ∞#∞ Ñ≤eÑ≤OKÕ"å_»∞. `«# rq`«O PѨ^ŒÖ’ L#flѨÊ\˜H˜x, ¿Ñ¶e‰õΩû =∞#™êûH˜∆

g∞^Œ "≥Å∞QÆ∞ „Ѩã¨iOKå_»∞. JÖÏQÆ∞# ^À+¨µÖˇ·# P [O@=ÚO^Œ∞ Pâßx„QÆǨÏ=Ú#∞ QÆ∂iÛÜ«Ú, hux QÆ∂iÛÜ«Ú, ~åÉ’=Ù f~°∞Ê#∞ QÆ∂iÛÜ«Ú, ¿Ñ¶e‰õΩû `«# Mˇ·n Z^Œ∞@ =}ˆHÖÏ áœÅ∞ =∂\Ï¡_Õ"å_»∞. JѨÊ\˜H˜ J`«x ѨOÑ≤"Õã≤, `«~°K«∞QÍ `«# =^ŒÌ‰õΩ J`«x Ñ≤eÑ≤OK«∞`«∂ LO_Õ"å_»∞† ã¨∞"å~°Î#∞ qO\ÏxH˜ HÍ^Œ∞ ã¨∞g∞, áœÅ∞#∞ q_çÑ≤OK«_®xH˜ ÅOK«O ^˘~°∞‰õΩ`«∞O^Õ"≥∂Ü«∞x.

3. ¿Ñ¶ã¨∞Î Z^Œ∞@ `«# "å^ŒO ã¨iÜ«∞x K≥ѨCH˘#_»O. – Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ `«~°∞"å`« `å#∞ KÕã≤# `«Ñ¨CʼnõΩ ã¨O*Ï~Ú+‘ K≥ѨCH˘#_®xH˜ QÍ#∞ ¿Ñ¶e‰õΩû ~À=Ú‰õΩ

Ñ≤Å∞=|_ç#ѨC_»∞, áœÅ∞#∞ Mˇ·kQÍ<Õ q_çz J`«_»∞ "≥o¡áÈ`å_»∞. ¿Ñ¶¶ã¨∞Î J`«x ™ê÷#OÖ’xH˜

=™êÎ_»∞. Ü«¸^Œ∞Å∞ áœÅ∞ÃÑ· uiy Ѷ≤~åº^Œ∞ KÕÜ«∞<å~°OaèOKå~°∞, J`«xfl Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú

`À_»∞H˘x ~å=Åã≤OkQÍ HÀ~å~°∞. JÖÏ "≥à◊¡_»O ã≤OǨÏѨ٠<À\˜Ö’xH˜ "≥à◊¡_»"Õ∞#x

J`«_»∞ ÉÏQÆ∞QÍ Ziy#"å_≥· ''<Õ#∞ ÔH·ã¨~°∞ Z^Œ∞@ K≥ѨCH˘O^Œ∞——#x (Já⁄. 25:11)

™êǨÏã≤OKå_»∞.

''ÔH·ã¨~°∞ =^ŒÌˆH h=Ù "≥à◊√¡^Œ∞=Ù—— Jx ¿Ñ¶ã¨∞Î |^Œ∞eKåÛ_»∞ (Já⁄. 25:12).

Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åʼnõΩ =ÚO^Œ∞, H˘iO^äŒ∞Ö’ L#flѨC_»∞, ~ÚOHÍ qã¨Î$`«OQÍ

ã¨∞"å~°Î „ѨHõ\˜OKåÅx áœÅ∞ ã¨OHõeÊOK«∞H˘xÜ«Ú<åfl_»∞. "≥Ú^Œ@ ~À=Ú "≥o¡ JHõ¯_»

#∞O_ç ÃãÊ~Ú<£‰õΩ "≥àÏ¡Å<Õk J`«x áê¡#∞ (~À=∂ 15:23, 24). =∞~À™êi =∂#= ^Œ∞+¨ì`«fi=Ú ^Õ=Ùx ã¨OHõÅÊO`À ã¨Ç¨ÏHõiã¨∞ÎOk. `å#∞ Z^Œ∞~°∞ K«∂z# ~°∂ѨOÖ’ HÍHõáÈ~Ú<å, áœÅ∞ =∂„`«O ~À=Ú‰õΩ "≥à◊¡<≥·Ü«Ú<åfl_»∞.

4. J„yÑ¨Ê Ü≥∞^Œ∞@ J`«x LѨ<åºã¨O. – áœÅ∞ ˆHã¨∞ ¿Ñ¶ã¨∞Î#∞ =∞u K«eOѨ*Ëã≤Ok. `«# Mˇ·ng∞^Œ xtÛ`«"≥∞ÿ# <Õ~åxfl ã≤^ŒúѨ~°z QÍx J`«_»∞ ÔH·ã¨~°∞ Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ J`«x ѨOѨ gÅ∞O_»^Œ∞. Ü«¸^Œ∞Å∞ "≥∂¿Ñ <Õ~°O `«=∞ PKå~° =º=Ǩ~åʼnõΩ ã¨O|OkèOzOk, "å\˜`À J`«xH˜ ѨiK«Ü«∞O ÖË^Œ∞. DÖÏ\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „H˘`«ÎQÍ =zÛ# QÆ=~°fl~°∞#∞ Jaè#OkOK«_®xH˜ ¿ÇÏ~À^Œ∞ J„yÑ¨Ê II ÔH·ã¨~°Ü«∞‰õΩ =KåÛ_»∞. `«# ã¨Ç¨ÏŸ^ŒiÜ≥ÿ∞# „^Œ∞ã≤Å¡ ZO`« JO^Œ"≥∞ÿ#k, `≥eqQÆÅk, ^Œ∞„+¨Ê=~°Î# QÆÅ^≥·Ü«ÚO^À JÖÏ\˜^Õ |iflˆH. JÖÏ\˜

|iflˆH J<Õ `«# ™⁄O`« K≥e¡`À D J„yÑ¨Ê rqã¨∞Î<åfl_»∞. Ü«¸^Œ∞_»∞QÍ, J„yÑ¨Ê P ˆHã¨∞

g∞^Œ „â◊^Œú K«∂Ñ≤ ^•xx q#QÀ~å_»∞ QÆ#∞Hõ áœÅ∞ J`«x Z^Œ∞@ =∂\Ï¡_»_®xH˜

Ñ≤Å∞=|_®¤_»∞. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ J`«_»∞ JÖÏ\˜ „â’`«Å Z^Œ∞@ Z#fl_»∂ „Ѩã¨OyOK«ÖË^Œ∞:

XHõ_»∞ ~À=∂ QÆ=~°fl~°∞† ~Ú^ŒÌ~°∞ Hõ@¡ áê=Ú=O\˜ ¿ÇÏ~À^Œ∞Å∞, J„yѨÊ, J`«x K≥e¡ÜÕ∞

ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# |iflˆH† "åi`À KÕiÜ«Ú#fl „Ѩ=ÚY∞Öˇ·# ã≤qÖò =∞iÜ«Ú ~À=∞<£ ~å[^è•x

#QÆ~°∞‰õΩ K≥Ok# q∞e@i PѶ‘ã¨~°∞¡. „ÔH·ã¨Î=ÙÅ#∞ `å#∞ Ç≤ÏO㨠ÃÑ\˜ì# Hõ^äŒ#∞ J`«_»∞

uiy K≥Ñ≤Ê, `«# =∂~°∞ʉõΩ #_çÑ≤Oz# "åã¨Î"åÅ#∞ ^•x`À J`«_»∞ =Ú_ç"Õâß_»∞.

Ü«¸^Œ∞_≥·# J„yÑ¨Ê g∞^Œ J`«_»∞ xQÍ ÃÑ\Ïì_»∞. J`«x „Ѩ^è•# L^ÕÌâ◊O – ã¨∞"å~°Î

J<Õk ^Õ=Ùx#∞O_ç =zÛOk, Jk Ü«¸^Œ∞Å ÖËY<åÅ#∞ <≥~°"Õ~°∞Û`«∞Ok. J#∞º_≥·#

¿Ñ¶ã¨∞Î, áœÅ∞#∞ "≥ÚO_çQÍ P@OHõѨ~°K«∞`«∂, J`«xH˜ "≥„i Ѩ\˜ì#^Œx J<åfl_»∞. <åE‰õΩQÆÅ

J„yѨÊÜ≥ÿ∞`Õ áœÅ∞ `«##∞ „ÔH·ã¨Î=ÙxQÍ KÕÜ«∞ Eã¨∞Î#fl@∞ì i=∂~°∞¯ KÕâß_»∞. =∞~åº^ŒQÆÅ

áœÅ∞ ~°=∞º"≥∞ÿ# HÀÔ~¯`À =ÚyOѨ٠KÕâß_»∞. H˜s\ÏÅ∞, ~å[ =„™êÎÅ∞, P_»O|~åÅ∞ J`«xH˜

JÅÊOQÍ L<åfl~Ú† ÉOkèOѨ|_ç# `«# KÕ`«∞Å#∞ K«∂Ñ≤, ''D |O^èŒHÍÅ∞ `«Ñ¨Ê—— (Já⁄. 26:29) J„yÑ¨Ê =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, JHõ¯_» xezÜ«Ú#fl "å~°O^Œ~°∞ `«#=Öˇ LO_®Åx J`«_»∞ `«# HÀÔ~¯#∞ =ºHõÎѨ~°Kå_»∞. Ö’Hõ ã¨O|O^èŒ∞Öˇ·# P K«Å¡x =∞#∞+¨µºÅ∞ ã¨∞"å~°Î Ü≥ÚHõ¯ â◊H˜Îx „ѨuѶ¨∞\˜OK«QÆÅ~°∞ HÍx, J`«x g~°`«fi=Ú, x~ÀÌ+¨`åfixfl|\˜ì áœÅ∞#∞ Q“~°qOK«‰õΩO_» LO_»ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. ''D =∞#∞+¨µº_»∞ ÔH·ã¨~°∞ Z^Œ∞@ K≥ѨCH˘O^Œ∞#x

J#x Ü≥∞_»Å W`«x q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞—— (Já⁄. 26:32) J<Õk "åi `«∞k x~°‚Ü«∞"≥∞ÿÜ«ÚOk.

III. ~À=Ú‰õΩ ã¨=Ú„^Œ Ü«∂#O. (Já⁄. 27:1–28:15.)

1. F_», =∞iÜ«Ú |$O^Œ=Ú. – „H©.â◊ 60 "Õã¨q z=i ÉèÏQÆOÖ’ ÔH·ã¨~°Ü«∞#∞O_ç

áœÅ∞ J„^Œ =ÚuÎÜ«∞ Ѩ@ì}Ѩ٠F_» ZH˜¯ |Ü«∞Å∞^Õ~å_»∞. ѨsH˜∆OѨ|_ç# ~Ú^ŒÌ~°∞

¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ `«#∞fl "≥O|_çOKå~°∞. Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åʼnõΩ =ÚO^Œ∞ Å∂HÍ Ñ¶≤eÑ‘Êx

q_çz#k "≥Ú^ŒÅ∞H˘x áœÅ∞`À QÍx, áœÅ∞‰õΩ ã¨g∞ѨOQÍ QÍx LO@∂ =KåÛ_»∞.

áœÅ∞ ÔH·ã¨~°Ü«∞Ö’ Mˇ·nQÍ L#fl k<åÖ’¡ Å∂HÍ `«# ã¨∞"å~°Î ~°K«##∞ „"åã≤Ü«ÚO_»=K«∞Û.

Ji™êÎ~°∞¯ ‰õÄ_® áœÅ∞ `À\˜ Mˇ·nQÍ<Õ L<åfl_»∞ (Já⁄. 19:29† 20:4† 27:2† H˘Åã‘û

4:10), J~Ú`Õ U <Õ~°O g∞^Œ<À KÕѨÊ|_»ÖË^Œ∞. P |$O^ŒOÖ’ ~Ú`«~° Mˇ·nÅ∞ ‰õÄ_®

L<åfl~°∞. "å~°O^Œ~°∞ Ü«¸b J<Õ â◊`åkèѨu ™êfinè#OÖ’ L<åfl~°∞.

2. =¸~°‰õΩ KÕ~°∞H˘#_»O. – á¶⁄hã≤Ü«∂ ã¨=Ú„^Œ f~å# F_» #_çz ã‘^À#∞‰õΩ

=zÛ#ѨC_»∞ â◊`åkèѨu áœÅ∞ g∞^Œ ^ŒÜ«∞QÍ LO_ç `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ "≥o¡

Ѩ~å=∞iHõ á⁄O^Œ∞@‰õΩ J`«xH˜ ÃãÅqKåÛ_»∞. JHõ¯_»#∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õi# `«~°∞"å`«

Z^Œ∞~°∞QÍe H˘@∞ì`«∞#flO^Œ∞#, ‰õΩ„Ѩ Kå@∞# F_» #_çÑ≤OK«|_çOk. z#fl Pã≤Ü«∂

f~åxH˜ <≥·|∞∞u kâ◊#, =¸~° =^ŒÌ ~À=Ú‰õΩ "≥àı¡ JÖˇQÍ˚O„_çÜ«∞ Ѩ@ì}Ѩ٠F_»#∞

Hõ#∞Q˘x, ~å[^è•x #QÆ~åxH˜ "≥à◊¡_®xH˜ =∞~˘Hõ F_»Ö’ [#∞Å#∞ ZH˜¯OKå~°∞.

3. Q˘Ñ¨Ê `«∞á¶ê#∞. – H©fl^Œ∞=~°‰õΩ Z^Œ∞~°∞QÍ gã¨∞Î#fl QÍÅ∞Å#∞ `«@∞ìH˘O@∂

<≥=∞‡kQÍ f~° „áêO`å# F_» H˘#™êyOk. KåÖÏ Hõ+¨ìѨ_ç ^•xfl ^•\˜, =∞Ozˆ~=ÙÅ∞

J<Õ XHõ ã¨÷ÖÏxH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. ~°∞`«∞=ÙÅ∞ PÅ㨺"≥∞ÿ#O^Œ∞# `«=∞ „Ѩܫ∂}Ïxfl PÅ㨺O KÕÜ«Ú=∞x áœÅ∞ ã¨ÅǨ ~ÚKåÛ_»∞, HÍx F_» <åq‰õΩx PÖ’K«###∞ã¨iOz, F_»#∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ #_çÑ≤OKå~°∞. ˆH=ÅO `«∞á¶ê#∞Ö’ z‰õΩ¯|_»_®xH˜x, Ѩ^•flÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅ∞ KåÖÏ xã¨ûǨÜ«∞ ã≤÷uÖ’ "å~°∞ #_çÑ≤OѨ|_®¤~°∞. áœÅ∞ `«Ñ¨Ê JO^Œ~°∞ Pâ◊Å∞ HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. P ~å„u ^Œ~°≈#OÖ’ F_» „|^ŒúÖ∫`«∞O^Œx, "åi |$O^Œ=∞O`«Ü«Ú `«Ñ≤ÊOK«|_»∞`«∞O^Œx ^Õ=Ù_»∞ J`«xH˜ JÉèíÜ«∞q∞KåÛ_»∞. "≥∞e`ÕÜ«∞#∞ nfiѨ=Ú =^ŒÌ ~ÚÖÏ [iyOk. JO^Œ∞Ö’ L#fl Ô~O_»∞ =O^ŒÅ _≥Éèˇ· P~°∞QÆ∞~°∞ X_»∞¤‰õΩ D^Œ∞H˘O@∞ "≥à◊¡ÖËHõ F_» =ÚHõ¯Åg∞^Œ

X_»∞¤‰õΩ KÕ~å~°∞.

4. "≥∞e`Õ=^ŒÌ j`åHÍÅ=Ú. – K«e`À#∞#fl F_» „Ѩܫ∂}˜‰õΩʼnõΩ P nfiѨ"åã¨∞Å∞ J™ê^è•~°}"≥∞ÿ# ^ŒÜ«∞#∞ K«∂Ñ≤ "åi H˘~°‰õΩ K«e=∞O@ "Õâß~°∞. F_»Ö’ L#flѨC_»∞

Z=x „ѨÉèÏ==Ú Mˇ·nQÍ QÆ∞iÎOѨ٠á⁄OkO^À, P áœÅ∞ <ÕÅg∞^Œ ‰õÄ_® „ѨÜ≥∂[# HÍiQÍ LO_»QÀ~å_»∞. P =∞O@‰õΩ Hõ>ˇìÅ∞ Uˆ~ "å_çHõO>Ë Jkè‰õΩ_≥· Ü«ÚO_»ÖË^Œ∞.

á⁄Ñ≤¡Ü«∞<Õ P nfiѨOÖ’ =ÚY∞º_≥·# "åx `«O„_çx, `«# Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ `≥zÛ# J<ÕHõ=∞Ok ~ÀQÆ∞Å#∞ J`«_»∞ ã¨fiã¨÷ѨiKå_»∞. =ã¨O`« HÍÅ=Ú áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ |$O^Œ=Ú "≥o¡áÈÜÕ∞

ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P nfiѨ"åã¨∞Å∞ F_»#∞ "åiH˜ HÍ=Åã≤# =ã¨∞Î=ÙÅ`À xOáê~°∞.

5. ã¨=Ú„^Œ Ü«∂#=Ú =ÚyOѨÙ. – j`åHÍÅ=Ú JHõ¯_» `«Å^•K«∞H˘#fl =∞iÜ≥ÚHõ

JÖˇQÍ˚O„_çÜ«∞ Ѩ@ì}Ѩ٠F_»<≥H˜¯ ã¨∞~°‰õÄÃã·, ˆ~yÜ«ÚÅ#∞ `å‰õΩH˘O@∞ á⁄uÜ≥ÚbÖ’, <ÕѨÙÖòû MÏ`«OÖ’ z=iQÍ ÅOQÆ~°∞#∞ kOáê~°∞. JÖˇQÍ˚O„_çÜ«∂ "åºáê~°Ñ¨Ù F_»Å‰õΩ

á⁄uÜ≥Úb ѨtÛ=∞ kâ◊Ö’ z=i ÉèÏQÆ"≥∞ÿÜ«ÚOk, =∞iÜ≥ÚHõ\˜ >ˇÿɡ~ü <À\˜ =^ŒÌ#∞#fl

Fã≤ìÜ«∂ J<Õk. WHõ¯_» áœÅ∞ t+¨µºÅ#∞ Hõ#∞Q˘<åfl_»∞. JHõ¯_»#∞O_ç ''~°Ç¨Ï^•~°∞ʼnõΩ

~å}˜——Ü≥ÿ∞#, JÑ‘ÊÜ«∂ =∂~åæ# ~À=Ú‰õΩ "≥o¡i. ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å∞ qx JÑ‘ÊÜ«∂ ã¨O`«¿Ñ@ =~°‰õΩ#∞ „u㨄`«=ÚÅ=~°‰õΩ#∞ áœÅ∞#∞ Z^Œ∞~˘¯#_®xH˜ =KåÛ~°∞. áœÅ∞ Mˇ·nÜ≥ÿ∞Ü«Ú<åfl, q[Ü«∞=O`«"≥∞ÿ# Tˆ~yOѨÙ`À J`«_»∞ ~À=ÚÖ’ „Ѩ"ÕtOKå_»∞.

IV. ~À=ÚÖ’ Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ Mˇ·^Œ∞. (Já⁄. 28:16–31.)

1. Ü«¸^Œ∞Å`À áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ ~ÚO@~ü=Óº. – áœÅ∞ J#º[#∞ʼnõΩ Já⁄ã¨ÎÅ∞_»x Ñ≤Å∞=|_®¤_»∞. J~Ú<å, =∂~°∞Ê ÖˉõΩO_» `«# `˘e ã¨O^Õâ◊=Ú Ü«¸^Œ∞Öˇ·# `«# ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞ňH. JO^Œ∞#∞|\˜ì J`«_»∞ =ÚYº Ѩ^Œq <å„Hõq∞OK«∞ Ü«¸^Œ∞ÅH˘~°‰õΩ

HõѨÙ~°∞ÃÑ\Ïì_»∞. Ü«¸^Œ∞Å∞ P Ѩ@ì}OÖ’ "ÕÅH˘ÅkQÍ LO_»=K«∞Û. Ô~O_»= g∞\˜OQÆ∞Ö’, L^ŒÜ«∞O#∞O_ç ~å„u=~°‰õΩ, ^Õ=Ùx ~å[º q+¨Ü«∂Å#∞ "åiH˜ `≥Å∞ѨÙ`«∂ =KåÛ_»∞. ^•xH˜ „ѨuѶ¨ÅOQÍ, ~Ú`«~° KÀ@¡ [iy#>Ëì H˘O^Œ~°∞ #=∂‡~°∞, Z‰õΩ¯==∞Ok „H©ã¨∞Î#∞ x~åHõiOKå~°∞† "Õˆ~ ã¨÷ÖÏÖ’¡ KÕã≤#>Ëì, áœÅ∞ J#º[#∞Å`«@∞ì uiQÍ_»∞.

2. ~À=Ú#∞O_ç áœÅ∞ Ѩ„uHõÅ∞. – `˘e ~À=∂ K≥~° HÍÅOÖ’, áœÅ∞ Hõhã¨O <åÅ∞æ Ѩ„uHõÅ#∞ „"åâß_»∞, J"Õ=O>Ë:

Z. ZÃѶã‘, H˘Åã‘û, Ѷ≤ÖË"≥∂#∞. – nxH˜ ~°∞A"Õ=∞O>Ë (1) ZÃѶã‘, H˘Åã‘û J<Õq

`«∞H˜‰õΩKÕ H˘xáÈ|_®¤~Ú (ZÃѶã‘. 6:21, 22† H˘Åã‘û. 4:7, 8). (2) Ѷ≤ÖË"≥∂#∞ X<Õã≤=ÚKÕ H˘xáÈ|_çOk (Ѷ≤ÖË. 10–12). (3) W^ŒÌ~°∞ Hõeã≤ Ѩܫ∞xOKå~°∞ (H˘Åã‘û. 4:7–9). (4) áœÅ∞ Mˇ·nQÍ L<åfl_»∞ (ZÃѶã‘. 3:1). (5) J`«x n~°…HÍÅѨ٠K≥~°™êÅÅ∞

ÔH·ã¨~°Ü«∞, ~À=ÚÖË. JѨC_»∞ J`«_»∞ ~À=Ú‰õΩ "≥à◊√¡`«∞<åfl_»∞† WѨC_»∞ Ѷ≤ÖË"≥∂#∞#∞ ^Œi≈OK«_®xH˜ q_çÑ≤OѨ|_»`å_»<Õ xsHõ∆}#∞ =ºHõÎѨ~°K«∞`«∞<åfl_»∞ (Ѷ≤ÖË. 22).

a. Ѷ≤eÑ‘ÊÜ«ÚʼnõΩ. – „¿Ñ`ÀiÜ«∞=ÚÖ’x ¿ã##∞ QÆ∂iÛ J`«_»∞ =∂\Ï¡_ç#k –

`å#∞ ~À=Ú#∞O_ç „"åã¨∞Î#fl@∞ì ã¨∂z™ÈÎOk (1:13).

ã≤. ÃÇÏ„cÜ«ÚʼnõΩ „"åã≤# Ѩ„uHõ. – D Ѩ„uHõ Z=iKÕ`« „"åÜ«∞|_çOk J<Õk ã¨O^ÕǨÏOQÍ LOk. Jk áœÅ∞=Å# [iyÜ«ÚO>Ë, D HÍÅOÖ’ Jk „"åÜ«∞|_ç

Ü«ÚO_»=K«∞Û.

3. ~À=ÚÖ’ áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ ã¨∞"å~°Î „Ѩܫ∂ã¨. – ~À=ÚÖ’ K≥~°™êÅ QÆkÖ’ áœÅ∞

ÃÑ@ì|_»ÖË^Œ∞. J`«_»∞ `«# ™⁄O`« J^≥Ì ~ÚO@<Õ LO_ç, `«# Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ =ã¨∞Î#fl "åix ã¨<å‡xã¨∂Î L<åfl_»∞. J~Ú<å, ~å„uO|QÆà◊√¡ XHõ Ãã·x‰õΩx`À ã¨OÔHà◊√¡ "ÕÜ«∞|_ç Ü«ÚO\Ï_»∞. P`«‡Å H˘~°‰õΩ „H©ã¨∞Î=O\˜ JHõ¯~° ã¨OÔHà◊√¡ `«yæOK«ÖËHõáÈÜ«∂~Ú. Ѷ¨Å=O`«"≥∞ÿ#

„Ѩܫ∂ã¨Å#∞ QÆ∂iÛ D HÍÅ=∞O^Œ∞ „"åÜ«∞|_ç# Ѩ„uHõÅÖ’ HõxÊ™êÎ~Ú. `«#‰õΩ

ã¨OÉèíqOz#q ã¨∞"å~°Î =∞i Z‰õΩ¯=QÍ „Ѩ|Å=∞QÆ∞@ˆH ã¨=∞‰õÄ_≥#x (Ѷ≤eÑ‘Ê. 1:12)†

ÔH·ã¨~°∞ ~ÚO\˜"åiÖ’ Ѩiâ◊√^Œ∞úÅ∞<åfl~°x (Ѷ≤eÑ‘Ê. 4:22), „¿Ñ`À~°º=∞<Õ ¿ã#Ö’x "åiÖ’

L#fl"å~°∞ (Ѷ≤eÑ‘Ê. 1:13), Z‰õΩ¯==∞Ok `«#`À ã¨OÔHà◊√¡ "ÕÜ«∞|_ç#"åÔ~· LO\Ï~°∞.

`«# K«∞@∞ì áÈQÆÜÕ∞º J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# ÉèíH˜ÎQÆÅ [`« Ѩx"åi=Å# ‰õÄ_® J<ÕHõ Ô~@∞¡ Ѩx

=$kú á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞#@∞¡ =∞#O Hõ∆}˜Hõ ^Œ~°≈#O KÕÜ«∞=K«∞Û. "åiÖ’ u"≥∂u, Å∂HÍ, Ji™êÎ~°∞¯, ZѨ„á¶ê, ''QÆ`«OÖ’ ѨxH˜ "≥à◊¡x—— =∂~°∞¯ ã¨Ç¨ L<åfl~°∞ (Já⁄. 15:38) Å∂HÍ

Ü≥ÚHõ¯ Hõ^äŒ `«\ÏÅ∞# q_çzÃÑ@ì|_»∞`«∞Ok – áœÅ∞ ã¨∞"å~°Î#∞ ã≤÷~°"≥∞ÿ#, qâßÅ"≥∞ÿ#

ѨÙ<å^Œ∞ÅÃÑ· „ѨѨOK«OÖ’x Ju Q˘Ñ¨Ê ~å[^è•x #QÆ~°OÖ’ <å@∞`«∞#fl@∞ì q_çz

ÃÑ@ì|_®¤_»∞, JHõ¯_»#∞O_ç ™ê„=∂[ºO =∂~°∞=¸ÅʼnõΩ áÈÜÕ∞ÖÏ Jk „ѨHÍtOѨ=K«∞Û.

Já⁄ã¨ÎÅ∞Å `«^Œ∞Ѩi K«i`«„

I. áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ `«^Œ∞Ѩi K«i„`«.

1. `«# q_»∞^ŒÅ† `«~°∞"å`« K«i„`«. – `˘e ~À=∂ |O^èŒ#O#∞O_ç áœÅ∞ q_çÑ≤OK«|_®¤_»<Õk J`«x x~°O`«~° qâßfiã¨O g∞^Œ J^è•~°Ñ¨_ç LOk (Ѷ≤eÑ‘Ê. 1:25, 26† 2:24† Ѷ≤ÖË. 22), ã¨∂z`« q+¨Ü«∂Å=Å##∞, ã¨O^Œ~åƒùÅ=Å##∞ QÆ`« K«i„`«Ö’ ã¨iѨ_»x „Ѩܫ∂}ÏÅ=Å##∞, ™ê~°fi„uHõ Ѩ~°OѨ~°=Å¡#∞ Jk ã≤÷~°Ñ¨~°K«|_»∞`«∞Ok. 1 u"≥∂u, f`«∞ Ѩ„uHõÅ=Å#, J`«_»∞ ZÃѶã¨∞#∞ uiy ã¨O^Œi≈Oz#@∞ì#∞, „ˆH`«∞Ö’ ã¨OK«iOz#@∞ì#∞, =∞~˘Hõ=∂~°∞ =∂ã≤^ÀxÜ«∞#∞, „wã¨∞#∞ ^Œi≈Oz#@∞ì#∞ „QÆÇ≤ÏOK« QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åflO. D HÍÅOÖ’ J`«_»∞ u"≥∂uH˜ "≥Ú^Œ\˜ Ѩ„uHõ, f`«∞ Ѩ„uHõ#∞ „"åâß_»∞.

2. J`«x z=i |O^èŒ#O – =∞~°}O. – áœÅ∞ „H©.â◊ 63Ö’ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞|_®¤_»∞.

~À=ÚÖ’ Q˘Ñ¨Ê Jyfl „Ѩ=∂^ŒO `«~°∞"å`« ã¨O=`«û~°O [iyOk. `«# g∞^Œ#∞#fl

J#∞=∂<åxfl áÈQ˘@∞ìH˘#_®xH˜, h~À K«„Hõ=iÎ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ#∞ xOk`«∞Å#∞QÍ KÕâß_»∞.

~À=Ú#∞O_ç H˘O`« ^Œ∂~°OÖ’ L#fl áœÅ∞ `«# „Ѩܫ∂ã¨Å#∞ H˘#™êyã¨∞Î<åfl_»∞† J~Ú`Õ

Hõ_»‰õΩ J`«_»∞ |OkèOѨ|_ç ~À=Ú‰õΩ `Õ|_®¤_»∞. xѨCÃÑ>ËìÖÏ [#∞Å#∞ ˆ~Ñ≤#@∞ì J`«xÃÑ·

<Õ~°O "≥∂Ѩ|_Õ J=HÍâ◊O LOk. J`«x Ô~O_»= ™êi |O^èŒHÍÅ∞ "≥Ú^Œ\˜ "å\˜HõO>Ë

Hõiî#OQÍ L<åfl~Ú. K≥~°™êÅÖ’#∞O_ç, `«fi~°Ö’ K«OѨ|_»É’ÜÕ∞^•xfl Z^Œ∞~°∞ K«∂z, J`«_»∞ `«# Hõ_»Ñ¨\˜ ~°K«#Ü≥ÿ∞# – 2 u"≥∂ux „"åâß_»∞. H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ `«# áê`«

¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ `«#∞fl q_çz "≥o¡#^Õ `«# ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl Z‰õΩ¯=QÍ ÉÏkèOzOk. Hõ_»=~°‰õΩ

Å∂HÍ J`«x`À L<åfl_»∞. Ô~O_»= u"≥∂ux =ÚyOKÕ@ѨC_»∞ ÖËY<åÖ’¡#∞O_ç =$^Œ∞ú_≥·#

Já⁄ã¨ÎÅ∞x g∞^Œ z=i "≥Å∞QÆ∞ Ѩ_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ, #=∞‡^Œy# Ѩ~°OѨ~°#∞|\˜ì, „H©.â◊ 68Ö’ J`«_»∞ tHõ∆ qkèOѨ|_ç K«OѨ|_ç#@∞ì `≥Å∞ã¨∞ÎOk. „ÔH·ã¨Î=ÙÅg∞^Œ `«~°K«∞QÍ

qkèOѨ|_Õ *ÏQÆ∞ KÕÜ«∞|_ç# =∞~°}O#∞O_ç áœÅ∞Ü≥ÚHõ¯ ~À=∂ áœ~°`«fiO J`«xfl

q∞#Ǩ~ÚOzOk. ~À=∂ „áêHÍ~åxH˜ "≥Å∞ѨŠJ`«_»∞ t~°KÕÛù^Œ#O KÕÜ«∞|_ç Ü«ÚO_»=K«∞Û. J#º[#∞ʼnõΩ Q˘Ñ¨Ê Já⁄ã¨ÎÅ∞_≥·# áœÅ∞, `«# rq`«=Ú, ~°K«#Å∞ `«# "≥#∞Hõ =KÕÛ "åiH˜ Q˘Ñ¨Ê Pã≤ÎQÍ =^Œe "≥àÏ¡_»∞.

II. W`«~° Já⁄ã¨ÎÅ∞Å `«^Œ∞Ѩi K«i„`«.

1. ¿Ñ`«∞~°∞ Ü≥ÚHõ¯ z=i Hõ∆}˜Hõ ^Œ~°≈#O. – ¿Ñ`«∞~°∞‰õΩ HÍ~°º „QÆO^äŒOÖ’ z=i

iѶ¨Ô~#∞û Já⁄ã¨ÎÅ∞Å ã¨ÉèíÖ’x^Õ (Já⁄. 15:7–11). nxH˜ ~°=∂~°q∞ P~°∞ ã¨O=`«û~åÅ `«~°∞"å`« „"åÜ«∞|_ç# QÆÅf Ѩ„uHõÖ’, JOuÜ≥ÚHõÜ«∞ =^ŒÌ ¿Ñ`«∞~°∞ JѨ~åkèQÍ f~°Û|_»¤@∞ì

áœÅ∞ ã¨∂zOKå_»∞ (QÆÅf. 2:9–14). D ã¨OѶ¨∞@# P ã¨Éèí J#O`«~°O `«fi~°Ö’<Õ ã¨OÉèíqOzÜ«ÚO_»=K«∞Û, áœÅ∞ Ô~O_»= ã¨∞"å~°Î „Ѩܫ∂}ÏxH˜ =ÚO^Õ. „H˘`«Î x|O^èŒ#Ö’

¿Ñ`«∞~°∞#‰õΩ Hõ_»Ñ¨\˜ Kåi„`«Hõ ã¨∂z`« q+¨Ü«∞O ~Ú^Õ. J~Ú`Õ J`«x ~°K«#Å∞ Ô~O_»∞

=∞#‰õΩ Åaèã¨∞Î<åfl~Ú. "≥Ú^Œ\˜k ||∞Ö’#∞#∞O_ç „"åã≤Ok, ~À=Ú‰õΩ Jk JÅOHÍ~å

`«‡Hõ"≥∞ÿ# Ѩ^Œ"≥∞ÿ LO_»=K«∞Û, =∞iÜ«Ú Jk z#fl Pã≤Ü«∂Ö’ L#fl „ÔH·ã¨Î=ÙʼnõΩ

„"åÜ«∞|_çOk (1 ¿Ñ`«∞~°∞ 1:1† 5:13). ã‘Å, =∂~°∞¯Å#∞ ã¨∂zOK«_®xfl|\˜ì, áœÅ∞

~À=∂#O^Œe "≥Ú^Œ\˜ Ô~O_»∞ K≥~°Å =∞^茺 „"åã≤Ü«ÚO_»=K«∞Û. áœÅ∞ ~°K«#Å`À `«#‰õΩ

ѨiK«Ü«∞=Ú#fl@∞ì `«# Ô~O_»= Ѩ„uHõ ã¨∂zã¨∞ÎOk (2 ¿Ñ`«∞~°∞ 3:15, 16), =∞iÜ«Ú

¿Ñ`«∞~°∞ `«# qâßfi™êxfl|\˜ì K«OѨ|_»_»O (2 ¿Ñ`«∞~°∞ 1:13–15#∞† Ü≥∂Ǩ#∞ 21:18, 19`À áÈeÛ K«∂_»∞). `˘e „ÔH·ã¨Î= ~°K«~Ú`«Å „ѨHÍ~°O, áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ =∞~°}Ï#O`«~°O

H˘kÌ HÍÖÏxH˜ D =∞~°}O [iy#@∞ì `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ¿Ñ`«∞~°∞ ~À=∂ áœ~°`«fiO ǨωõΩ¯Å#∞

J#∞ÉèíqOz#"å_»∞ HÍ_»∞, QÆ#∞Hõ J`«_»∞ `«# É’^茉õΩx =Öˇ<Õ ã≤Å∞=ÃÑ· =∞$u á⁄O^•_»∞. áê~°OѨ~åºxfl #q∞‡#@ì~Ú`Õ, `«# É’^茉õΩx=Öˇ K«xáÈ_®xH˜ J`«_»∞ `«y#"å_»∞ HÍ_»x QÆ#∞Hõ `«##∞ `«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ ã≤Å∞= "ÕÜ«Ú=∞x |u=∂Å∞‰õΩ<åfl_»@.

2. Ü≥∂Ǩ#∞ `«^Œ∞Ѩi rq`«O. – HÍ~°º „QÆO^äŒO K«i„`«#∞O_ç Ü≥∂Ǩ#∞ "≥Ú^Œ\˜Ö’<Õ `˘eyOѨ|_®¤_»∞. ã¨=∞~°Ü«∞Ö’x Ѷ≤eѨC Ѩx`À J`«_»∞ z=iQÍ HõxÑ≤™êÎ_»∞ (Já⁄. 8:14, 25). HÍ~°º „QÆO^äŒOÖ’x ã¨ÉèíÖ’ J`«_»∞ ¿Ñ~˘¯#|_»ÖË^Œ∞ (Já⁄. 15)† HÍx P

ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ áœÅ∞ QÆÅfÜ«ÚʼnõΩ „"åã¨∂Î J`«x „Ѩ™êÎqOKå_»∞ (QÆÅf. 2:9). ã¨∞"å~°Î „ѨKå~°OÖ’ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# áê„`«QÍ Ü≥∂Ǩ#∞ z„uOѨ|_»HõáÈ~Ú<å, áœÅ∞ `«~°∞"å`«

Já⁄ã¨ÎÅ∞ÅÖ’ J`«x ~°K«#ÖË Z‰õΩ¯=QÍ L<åfl~Ú. z=i ã¨∞"å~°Î ~°K«#, =¸_»∞ Ѩ„uHõÅ∞, =∞iÜ«Ú „ѨHõ@# „QÆO^äŒ=Ú J`«x HõÅO#∞O_ç =zÛ#"Õ. J`«x z=i k<åÅ∞ z#fl Pã≤Ü«∂Ö’, ZÃѶã¨∞ `«# ѨxH˜ ˆHO„^ŒOQÍ LOK«∞H˘x QÆ_çÑ≤Ü«ÚO_»=K«∞Û. XHõ ã¨O=`«û~°O J`«_»∞ Ѩ`å‡ã¨∞Ö’ nfiáêO`«~° Mˇ·nQÍ KÕÜ«∞|_®¤_»∞ („ѨHõ@# 1:19), JHõ¯_» J`«_»∞ „ѨHõ@# „QÆO^ä•xfl „"åâß_»∞. „>Ë[<£ K«„Hõ=iÎ Ü≥ÚHõ¯ ѨiáêÅ<å HÍÅO=~°‰õΩ („H©.â◊. 98–117) rqOz, â◊`å|ÌO =Úy¿ã „áêO`«OÖ’ =∞~°}˜OKå_»∞. `«# =∞~°}Ïxfl ~°HõÎO`À =Ú„kOK«x UÔH·Hõ Já⁄ã¨ÎÅ∞_»∞ J`«_Õ JÜ«ÚºO_»=K«∞Û.

3. W`«~° Já⁄ã¨ÎÅ∞Å∞ – =ÚyOѨÙ. – =∞#O ~ÚO`«‰õΩ=ÚO^Õ K«∂z#@∞ì (Já⁄. 12:1, 2) Ü≥∂Ǩ#∞ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_≥·# Ü«∂HÀ|∞ `˘eQÍ `«# qâßfiã¨=Ú#∞|\˜ì ǨÏ`«™êH˜∆ Ü«∞Ü«∂º_»∞. `«H˜¯# Já⁄ã¨ÎÅ∞Å#∞ QÆ∞iOz „H˘`«Î x|O^èŒ# ~ÚO`«HõO>Ë Z‰õΩ¯= `≥Å∞ѨÙ`«∞O^Œ<Õk Jxâ◊ÛÜ«∞O. Ô~O_»∞ Ѩ„uHõÅ∞: Ü«∂HÀ|∞, Ü«¸^• J<Õq q∞ye áÈÜ«∂~Ú. "å\˜ ÖËY‰õΩÅ Ü≥ÚHõ¯ JÉèË^Œ=Ú ã≤÷~°Ñ¨~°K«|_»x „Ѩâ◊flÅ∞QÍ L<åfl~Ú, J~Ú<å

JkèHõ=∞kèHõ"≥∞ÿ# Jaè„áêÜ«∞O „ѨÉèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å#∞ P^Œiã¨∞ÎOk (¿Ñ¶=~ü KÕã¨∞ÎOk).

PÜ«∂ Já⁄ã¨ÎÅ∞Å∞ PÜ«∂ ^ÕâßÅÖ’ ã¨∞"å~°Î‰õΩ "≥o¡#@∞ì#∞, Ü≥∂Ǩ#∞ q∞#Ǩ `«H˜¯# "å~°O^Œ~°∞ ǨÏ`«™ê‰õ∆ΩÖˇ·#@∞ì#∂ áê~°OѨ~°ºO `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok.

Já⁄ã¨ÎÅ∞ÅÖ’ Q˘Ñ¨Ê"å~°#|_Õ"åi Hõ_»Ñ¨\˜ „Ѩܫ∂ã¨Å∞ `≥eÜ«∞|_»Hõ áÈ=_»O JO`« „áê=ÚYº"Õ∞g∞ HÍ^Œ∞. Já⁄ã¨ÎÅ∞Å K«i„`«Ö’ =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å∞ J„áê=ÚYºO. =∞#∞+¨µºÅ K«∞@∞ì H˘O`« Pã¨H˜Î ÃÑiˆQ =∂@ "åã¨Î="Õ∞† J~Ú`Õ J`«ºkèHõ"≥∞ÿ# Pã¨H˜Î x~°O`«~°O qã¨ÎiOKÕ Ñ¨#∞Åg∞^Œ ˆHO„nHõiã¨∞ÎOk. ã¨∞"å~°Î K«i„`«Ö’, ^•xH˜ aè#flOQÍ, =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# ÉèÏQÆO Z‰õΩ¯= „áê^è•#º`«#∞ á⁄O^Œ∞`«∞Ok. Pã¨H˜Î =ºH˜ÎÜ«∞O^Œ∞O@∞Ok.

PÜ«∞# ѨxHõO>Ë, PÜ«∞# U =∂@ HõO>ˇ#∞ x~°O`«~°O „H©ã¨∞Î Q˘Ñ¨Ê"å_≥·Ü«Ú<åfl_»∞.

PÜ«∞# Éèí∂q∞g∞^Œ#∞O_ç "≥_»eáÈ=Ù q+¨Ü«∞OÖ’ Jã¨Ê+¨ì`«‰õΩ `å=Ù ÖˉõΩO_® KÕÜ«∞|_çOk.

PÜ«∞# ã¨∞"å~°ÎʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, ˆH=ÅO „H˘`«Î x|O^èŒ#‰õΩ =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, ɡ·aÅ∞ Hõ^èŒ#=∞O`«\˜H˜ PÜ«∞# „Ѩ^è•# áê„`«Ü≥ÿ∞ L<åfl~°∞. PÜ«∞# ÖˉõΩO>Ë, Hõ@ì_»=∞O`å

xsHõ∆}ÖËx tkäÖÏÅ∞QÍ ‰õÄeáÈ`«∞Ok† PÜ«∞#`À Jk Jã¨=∂#"≥∞ÿ#, âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# ™œO^Œ~°º ™œ^èŒOQÍ xezÜ«ÚO@∞Ok.

u"≥∂u, 2 u"≥∂u, f`«∞,

Ѷ≤ÖË"≥∂#∞‰õΩ

Ü≥∂Ǩ#∞, 2 Ü≥∂Ǩ#∞, 3 Ü≥∂Ǩ#∞

„ѨÉèí∞"≥·#

..........................13:44

Q˘Ñ¨Ê qÅ∞"≥·# =Ú`«º=Ú ..................13:45, 46

"≥Å∞ѨeH˜ ÖÏQÆ|_ç# =Å ..................13:47–50

WO\˜ Ü«∞[=∂#∞_»∞ .......................13:52

`«Ñ≤ÊáÈ~Ú# Q˘„Ô~ ..........................18:12–14 ..............................15:4–7

HõxHõ~°=ÚÖËx ^•ã¨∞_»∞ .....................18:23–34

„^•Hõ∆`À@Ö’x Ѩx"å~°∞ ....................20:1–16

`«O„_ç–~Ú^ŒÌ~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞ ................21:28–32

^Œ∞+¨µìÖˇ·# HÍѨÙÅ∞ ...........................21:33–44 ...........12:1–11 .....20:9–18

~å[ ‰õΩ=∂~°∞x q"åǨÏ=Ú ...............22:2–14

JOE~°Ñ¨Ù K≥@∞ì zyiOK«∞@ .............24:32–35 ...........13:28–29....21:29–31

|∞kúQÆÅ #=∞‡Hõ"≥∞ÿ# ^•ã¨∞_»∞ .............24:45–51 ..............................12:42–48

Ѩk=∞Ok Hõ#ºHõÅ∞ .........................25:1–13

q∞<åÅ∞ (`«ÖÏO`«∞Å∞) .....................25:14–30 ..............................19:12–27

Q˘„Ô~Å∞ "Õ∞HõÅ∞ .............................25:31–46

ÃÑiy# q`«Î#=Ú .....................................................4:26, 29

"≥∞ʼnõΩ=QÍ#∞#fl ¿ã=‰õΩ_»∞ ...........................................13:35–37 ...12:35, 40

W^ŒÌ~°∞ |Ú}ã¨∞÷Å∞ ........................................................................7:41–43

=∞Oz ã¨=∞~°Ü«Ú_»∞ .....................................................................10:30–37

=∞^茺~å„u J=ã¨~°`«Ö’x ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ ..................................................11:5–8

|∞kúÖËx ^èŒ#=O`«∞_»∞ ....................................................................12:16–21

Ѷ¨eOѨx JOE~°Ñ¨Ù K≥@∞ì ..............................................................13:6–9

qO^Œ∞Ö’ z=i ™ê÷#OÖ’ ‰õÄ~°∞ÛO_»_»O ...............................................14:7–14

Q˘Ñ¨Ê ~å„u Éè’[#O ......................................................................14:16–24

t+¨º`«fiѨ٠qÅ∞= ..........................................................................14:28–33

áÈQ˘@∞ìH˘#fl <å}ˇ=Ú ....................................................................15:8–10

`«Ñ≤ÊáÈ~Ú# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ .................................................................

J<åºÜ«∞ã¨∞÷_≥·# QÆ$Ç¨Ï x~åfiǨωõΩ_»∞

^èŒ#=O`«∞_»∞ – ÖÏ[~°∞ ...................................................................16:19–31

Ü«∞[=∂#∞_»∞ J`«x ^•ã¨∞_»∞

ã≤QÆ∞æ=∂e J_»∞QÆ∞

62:92:132:19, 243:43:8,

152:20, 213:1Uq∞ÖË^Œ∞3:15, 17

áœÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ ã¨∞"å~°Î „Ѩܫ∂}ÏÅ∞ –=∞iÜ«Ú ~À=Ú‰õΩ ã¨=Ú„^ŒÜ«∂#=Ú „Ѩܫ∂}OÖËY# ÉèÏQÆOã¨=∞Ü«∞O^Œi≈Oz# ã¨÷ÖÏÅ∞„"åã≤# ~°K«#Å∞ "≥Ú^Œ\˜kJá⁄. 13:1–14:28 „H©.â◊. 46–48

Uq∞ ÖË=Ù ã¨Öq∞, áêѨÙ, Ñ≤ã≤kÜ«∞Ö’x JOuÜ≥ÚHõÜ«∞, DH˘xÜ«∞, Å∞„ã¨Î, ^≥ˆ~ƒ, J`åÎeÜ«∂ Ô~O_»=kJá⁄. 15:36–18:22„H©. â◊. 49–52ã≤iÜ«∂Ö’x JOuÜ≥ÚHõÜ«∞, H˜eH˜Ü«∞, ^≥ˆ~ƒ, Å∞„ã¨Î,

ã≤iÜ«∂Ö’x JOuÜ≥ÚHõÜ«∞, ÃãÅ∂HõÜ«∞, ‰õΩ„Ѩ,

1 þ^ä≥ã¨ûÖÁhHõÜ«ÚʼnõΩ „Ѷ¨ÙyÜ«∞, QÆÅfÜ«∞, „`ÀÜ«∞, Ѷ≤eÑ‘Ê, JOѶ≤á⁄e,

2 ^ä≥ã¨ûÖÁhHõÜ«ÚʼnõΩ

Já⁄Ö’¡xÜ«∞, ^ä≥ã¨ûÖÁhHõ, ɡ~°Ü«∞, U^ä≥#∞û, H˘iO^äŒ∞, ZÃѶã‘, ÔHO„ˆHÜ«∞, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú

=¸_»=kJá⁄. 18:23–21:17 „H©.â◊. 53–58. ã≤iÜ«∂Ö’x JOuÜ≥ÚHõÜ«∞, QÆÅfÜ«∞, „Ѷ¨ÙyÜ«∞, ZÃѶã‘, 1 H˘iOnäÜ«ÚÅ∞

=∂ã≤^ÀxÜ«∞ (Ѷ≤eÑ‘Ê), „wã¨∞, H˘iO^äŒ∞, Ѷ≤eÑ‘Ê, 2 H˘iOnäÜ«ÚÅ∞ Jã¨∞û, q∞`«∞ÖË<Õ, H©Ü≥Úã¨∞, ã¨"≥Úã¨∞, „`˘yeÜ«∞O,

~Àg∞Ü«ÚʼnõΩ q∞ÖË`«∞, HÀã¨∞, ~˘^Œ∞, Ѩ`«~°, `«∂~°∞, `˘Öˇ=∂~Ú, ÔH·ã¨~°Ü«∞, Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú

ZÃѶã‘Ü«ÚʼnõΩ

Ü≥∞~°∂+¨ÖË=Ú, JOuѨ„u, „ÔH·ã¨~°Ü«∞, ã‘^À#∞, =¸~°,

21:15–28:16 ¢H©.â◊. 61–63

Ѷ≤eÑ‘ÊÜ«ÚʼnõΩ ~À=Ú.H˘Åã¨ûÜ«ÚʼnõΩ Ѷ≤ÖË"≥∂#∞‰õΩ.

ˆ~yÜ«Ú, á⁄uÜ≥Úe, JÑ‘ÊÜ«∂ ã¨O`«¿Ñ\,