SIPAI TLANGAU APRIL 2020
General Good Friday leh Easter Sunday Thuchah
A CHHUNGA THU AWMTE
~ General Brian Peddle
I LAM KAN LO HAWI E 2Chronicles 20:12
Sermon 1. General Thuchah.......................................... 1 General Brian Peddle 2. I lam kan lo hawi mai zawk a ni................... 3 Lt. Colonel Vanlalthanga 3. Pathian thu leh mihring thu............................ 5 Captain Lalrinmawia 4. Vanram panin .............................................. 6 H. Rintluanga RS, Mualpuikawn 5. Kum 100, kum 100(chhunzawmna)...............7 Lt.Colonel Lalramliana 6. Kraws a thleng leh thleng lo ringtu.................8 P.C Lianhmingthanga 7. Lui mak...................................................... 10 Lt.Colonel Lalthlamuana 8. Outreach Mission & Evangelism...................11 9. Na benvawn leh rilru....................................13 Dr. Lalhriatpuia 10. News & Report.........................................14 11. Christian News..........................................15 12. Ropuinaa kaisang.......................................16 (for private circulation only)
Sipai Tlangau
April 2020
Tihdam leh Siamthar A ni chuan kan natnate min tuarsak a, kan lungngaihnate a phur a lo ni zâwk; keini lahin hrem tuarah leh, Pathian nghaisak leh vuakah kan ngai a. Mahse, Ani chuan kan bawhchhiatna avângin hliam a tuar a, kan sual avânga sawisak a ni; muanna kan neih theih nân hrem a tuar a, A vuak tuar chu kan tân damna tûr a lo ni. Berâm angin kan vâk bo vek tawh a, mahni duh lam lam kan pan \heuh va; Lalpan kan zaa khawlohna chu A chungah chuan a nghat ta a ni. - Isaia 53: 4-6 Thawhlehna chanchin hi a thuk a, thutak, nun thlak danglam thei, nunna pe thei thu kan hriat lar tak, kan ngainat leh tuipui em em chu a ni. Kan Pathian hian hringfate chhandam nan leh chhanchhuah an nih theih nana a hmawr bawkna chu Thawhlehna hi a ni. Chutiang taka hmangaihna tiam chin nei lo chuan khawngaihna, zahngaihna leh Pathian ngaihdamna chu a hrilhfiah chiang hle. Lawmna sawisen loh, sawifiah sen loh leh mak tak mai, zalenna thar kan dawn te nen kan Pathian nena inpawl tur kan ni. Isaia ziak chang thlan a\ang hian Isua kaltlanga Pathian hnathawh chu kan hmu a. Isuan Kraws a hmachhawn lai khan rilru nghet tak a pu a, mahse vuak thi tlin, nghaisak, puitu neilo leh a pa Pathian, thil siam zawng zawng awm hma ata tawh a lo lenpui thin chuan a kalsan a ni. Hetiang taka inpekna leh inhlanna hi mihringte hriatah a la awm ngai lo a ni. 1
Isuan kan tana a phurh nasat zia kan chhiar lai mek hian, engthawlna, zangkhaina leh zalenna mak tak chu kan hre thei tlat thung a. Isua kha 'thu tisaa lo chang' (Johana 1:14) anih zia kan hria - mihring tak a ni a, Pathian tak a ni bawk - mihring chak lohna, derdepna leh famkim lohna te kha mimal takin a hre ve vek a ni. Helai thu ah hian thil tam tak lang lo lamah a thleng tih hriat a tha ang. Isua khan kan chak lohna te min hriatpui mai a ni lo. Kan chaklohna te, kan lunggaihnate chu kan phur ai a phur a ni. Filipi 4:6-7 ('Engah mah mangang suh u,...') , 1 Petera 5:7 ('In manganna zawng zawng Ama chungah nghat vek rawh u'), heng thu te hian Isuan kan tana min tih sak chu a lang chiang a ni. Isua chunga thleng kha i han ngaihtuah chiang leh teh ang - khenbeh a ni a, nghaisak, hrem leh hliam nasa tak a tuar a ni. Eng vangin nge khatiang kha Isuan a thlan le? Pathian pawh chuan eng vanga remti nge a nih mai le? Isaia ziakah chuan he inhlan ral raihna hian kan tana a hnathawh chu a tichiang lehzual thlamuanna leh kan tan damna chu. Isuan hremna a tawrh zawng zawngte khan muanna min pe a ni. Isua tuarna avangte chuan damna kan chang a. Kan tan hriatthiam phak bakin, Isuan natna a tawrh te chuan damna min pe a, a hliam tawrhte chuan chatuan daih muanna min pe thung si a ni.
2
Sipai Tlangau
Thuthlung Hlui danah chuan sual tlenfai nan inthawi a ngai thin. Kraws ah khan Pathian Beramno sawiselbo chu inthawi leh ngai tawh lo turin kan sual leh famkim lohna te tlenfai nan hlan a lo ni tawh a, khawngaihna huangchhungah chuan min lo senglut vek ta a ni. Pathian nen inremna Isua zarah kan nei a, chu inremna chu Isua ringtute chuan kan chang thin (Rom 5:1 - 'Tichuan, rin vânga thiam kan chan tâk avângin, kan Lal Isua Krista zârah Pathian nên inremin kan awm ta'). Ni e, chutiang khawpa chiang chu a ni - a khawlhkham kikawi zawnga lak hram tur a awm lo ve! Thawhlehna chanchin hi Kalvai tlangah khan a tawp mai lo. Easter Sunday hi thawhlehna leh nunna thar chungchang a ni. 2 Korinth 5:17 chuan hetiang hian min hrilh, 'Mi tu pawh Kristaa an awm chuan thilsiam thar an lo ni a, thil hluite chu an ral a, ngai teh, an lo thar ta', tiin. Sualin min bawh beh thinna thil hlui chu a ral tawh a, kan hmelma lian ber thihna pawh chu nunna thar chuan a hneh ta si! Easter Sunday-ah hian Krista-ah nunna thar neiin kan tho leh a ni - chu nunna thar chu chatuan atan a ni a, muanna tak a ni bawk a ni (Isaia 26:3 - 'Nghet taka nangmaha innghatte chu thlamuang takin I awm tîr a.) Easter Sunday-ah hian Krista tihdamna leh siamtharna chu i chang thei a ni. Isua khawvela a lo kal chhan a ni a, Pathianin I tana a duh ber pawh a ni e.
Apr il
2020
I lam kan lo hawi mai zawk a ni ~ Lieut. Colonel Vanlalthanga 11Chronicle 20: 1 -19. Tawngtaina hi, "Lalpa tel lova engmah tihthei nei lo mihringten, Engkimtitheitu Pathian hnena kan mamawh kan thlenna a ni" tiin sawi ila a dik viau awm e. Kan mamawhte hi keimahniin pe thei ta ila emaw, mihringten min pethei ni ta sela, Pathian hnenah kan \awng\ai hauh lovang. Dr. Billy Grahaman tawngtaina chungchang a sawi tlem han thlir ho ila: 1). A hmasa berah chuan \awng\ai turin I rilru puthmang a dik tur a ni. Mi thenkhat, Pathian ngaihsak ngei reng reng lova khawsa thinte pawh hian, harsatna an han tawh tak tak hi chuan Pathian tanpuina dilin an tawngtai leh thin a. Mi chapo leh mi induh tawk takte hi chu an tawngtai ngai lo. Bible chuan, "Pathianin mi chapote a dodal a, inngaitlawmte erawh chu khawngaihna a pe thin" ( 1Petera 5:5) tih min hrilh a. Pathian hnena kan tawngtai chuan tlawm taka Amah kan mamawhna kan thlen thin a ni. 2). I tawngtaiin Pathian duhzawng hriat tum rawh. Duhthusam sawi vak vak ni lovin, Pathian duhzawng hre turin Amah Pathian hi kan dawr tur a ni. Bible hmangin leh Thlarau Thianghlim kaihhruaina hmangin Pathian hi a inpuang thin a, chuta \angin Pathian duhzawng hriat tum ila, Anin min \anpui ang. 3). Pathian hnenah \awng\aiin engkim thlen rawh. Pathian chuan min hmangaiha, kan nun zawng zawngah hian inrawlh kim vek a duh. Engkim tawngtai leh dilin, lawmthu hril tel zelin, in duhnate chu Pathian hnenah hriattirin awm zawk rawh se ( Philippi 4: 6). 4). Englai pawh leh eng dinhmunah pawh tawngtai theih tum rawh. Nitin Pathian nena Sipai Tlangau
April 2020
hun hman thin tluka tha thil dang reng a awm lo. Bang lovin tawngtai rawh u (1 Thessa 5:17).Nitin Pathian nen a hun hman a tihtawp duh loh avangin, Daniala chu Sakeibaknei puka paihin a awm a. Mahse Pathianin a humhim a, ropui taka lakchhuah leh a ni. Awle, kan thupui "I lam kan lo hawi mai zawk a ni" tih hi, 11 Chronicle 20:12 ah kan hmu a. Juda lal Jehosaphatan Pathian hnena a \awng\aina ropui tak a ni. Judate beihrawn turin Edom lal chuan a chhehvela lal dangte sawmkhawmin an inhawrkhawm luai luai mai a. Chu chu chu lal Jehosaphatan a hriat chuan a mangang hle mai a. Mihring chakna- a lo hmachhawn lovin hetiangin thil a ti ta a ni:a). A ram pumah Lalpa zawng turin chaw nghei thu a puang a.Tichuan Lalpa tanpuina dilin Judate chu an pungkhawm a, Lalpa an au. c). Jehosaphata chuan tih tak zetin Lalpa a auva, " Aw kan Pathian, an chungah ro I rel dawn lawm ni? Mi chu zozai, mi rawn bei tura lo thawkte chu lo han bei thei zia zang kan ni lova, a tihngaihna reng reng kan hre bawk hek lo, I lam kan lo hawi mai zawk a ni e" tiin Lalpa a au. d). Chumi hnuah chuan Jehosaphata chu a hmaia lei siin a kuna, Juda mi zawng zawng leh Jerusalem mi zawng zawngte chu Lalpa chibai bukin Lalpa hmaah an kun a. 3
` Tichuan, Lalpan a aiawh tura a ruat Jahaziela hnenah chuan Lalpa thu a lo thleng ta a.. Juda mite hnenah chuan.."Hlau suh u, chung mipui tam tak avang chuan zam hek suh u; indona chu nangni indona a ni lova, Pathian indona a ni zawk si a" tiin. Jehosaphatan Lalpa a dawrnaah hian Pathian chu a lawm hle niin a lang. He indona hi Amah Lalpa indona a nih thu a hrilh a, tichuan an hmelmate chuan mahni leh anmahni an inbeia, an tlawm ta vek a ni. A chhan ber nia kan hmuh theih chu:1). Mihring chaknaah an innghat lova, an ralthuam leh sipai lamte en lovin, Lalpa hnenah an tlu luta, Mihring lam tihtheih a tawp vek avangin, Pathian chuche lo thei lovin an siam a ni. 2). A pawnga takin Pathian an ring a ni mai lova, chawte an nghei a, ram pumah pungkhawmin Lalpa an au a ni. Lalpa an mamawhna chuan Pathian rilru a khawih che a ni. Josefa unauten, pur chaw a buhphura Aigupa raman thlen khan, Josefa chuan a tangka no chu Benjamina ipah a dah tir kha a ni a. Chumi an han hmuh chhuah chiah chuan, an pawikhawih kha a nasa lutuk a, Josefa unauten tihtheih dang reng an nei ta lo. An aiawhtu Juda chuan, Benjamina chu a pa hnena hawn tira, a aiawha amah chu bawiha awm turin Josefa hnenah tihtakzetin a dil a. A chhan chu, An in lama hawng turin Josefa tangka no an ru-a puh an ni tlata, hmalama kal thei an ni tawh lo.
4
Sipai Tlangau
An unau chu an tawp der mai, hnunglamah an kirtheilova, hmalam panin an kalthei tawh bawk hek lo. Benjamina aiawha mi pakhat bawiha awm mai chu an dil theih awm chhun a ni a. Mahse chu pawh chu Josefan a remti lova, A no rutu ngei nia puh Benjamina kha a duh tlata a. Mahse Benjamina tel lo chuan An pa Jakoba an hmu ngam der bawk si lova, an va tawp chiang em!! Chutiang khawpa an han tawp chiah chuan Josefa chu a insumzo ta ngang lova, midang zawng zawng a kiantir hnuah, a \ap r^wih r^wih a, a inpuang ta a ni. Hmana khuarkhuruma thlak a, Bawiha hralh leh tute khan, Josefa hmaah chakna reng an nei ta lova, a bawiha awm hial tura an tlawm tak avangin Josefa chu an khawih che a ni. Awle, Kan nuna Pathian chet tir theih dan kan lo chhui ta a, hetiang hian I han khaikhawm teh ang:a). Pathian hian a thiltihtheihna hi mihringte hnena thlentira, mihringte hnena inpuan hi a duh hle thin a ni.( 11Chronicle 16:9). b).
Mahse Pathian hi mihring lam tawp veknaah lo chuan a chethei tlat lo. Mahnifing fel leh, tha a inngaia, tihtheih nei ve ni a inngaite hnenah chuan chet ngaihna a hre lo.(John 15:5).
c).
Mihringin theihna reng a nei lo tih a inhriata, Pathian chiah a mamawh a, Pathian hnena a tlukluh chauh hian Pathian chu an hnenah a che thin.
d).
Jehosaphatan a tihngaihna reng reng a hriat lohva, tihngaihna hretu Lalpa lam a hawi khan Lalpa chu a che mai a ni.
Apr il
2020
Pathian thu leh mihring thu ~ Captain Lalrinmawia
M
ihring tana hlu ber chu Pathian thu hi a ni. Pathian thuah chuan mihring ten kan ngaihdan kan telh a rem ve lova, duhdan nei mah ila kan duhdan pawh rawlh a thiang lo. Pathian thu chu a nunga, thil a ti thei em em a, Pathian thu chuan mihring nun chhungril ber thlarauvah a thlen chilh tawh chuan mihringten an hneh thei ngai lo . Ringtu mi piangtharte nunah chuan Pathian thu hi a pawimawh em em a, a rau lai ber pawh Pathian thu kan hnena lo thleng thin hi a ni. Ringtu zingah hian Pathian thua rawngbawl an awm laiin mihring thua rawngbawl an awm bawk a ni. Tun tumah hian Pathian thu -ah nge kan awm mihring thu-ah tih mahni theuh kan in enletna atan heng te hi han sawi ila. Pathian thu thleng lo leh a aw hre lo te chu:1. An phunchiar, sawisel tur an hmu thei, Lungawilohna an hmu thei 2. Isua Krista hi an nunah an dah pawimawh ber lo a ni. 3. Tha an in ti, fel an in ti 4. Thutak an pawh pha lo ( Paula'n zir fo si a thutak hre pha lo a tih te kha) 5. An mihring em em 6. An hnen atangin thlarau lam thil a chhuak ngai lo 7. An duhdan leh ngaihdan an dah lal em em a, an ngaihdan a pelh tawh chuan an tlawm thei lo 8. An thiltha tih an hre thei em em a, an tawngkam leh nun danah Isua chawimawiin a awm ngai lova, anmahni an in chawimawi thiam em em. 9.Thusawi ve mahse a nung lova, zaia rawngbawlna nei ve mahse a nung lo. Mihringah a tawp vek. 10. Fak an lawm em em a, fakin an chapo hma em ema, sawisel erawh an haw em em thung, sawisel ngam pawh an ni lo. 11. Rawngbawlpui an har em em a, ei loh an ngah in thawhpui theih bik leh thawhpui theih loh an ngah Pathian thu thleng leh a aw hria te chu :1. Phunchiarna tur, sawisel tur, Lungawilohna hmu ve thin mahse an hnena Pathian thu lo Sipai Tlangau
April 2020
thleng chuan a ngawih tir thin 2. Isua Krista hi an nunah an dah pawimawh ber thin. 3. Tha leh fel an inti ve ngai tawh lova, Isua Krista chu an thatna leh felna a ni tih an chiang em em. 4. Thutak an pawh a, sual an tih dawn lai takin an hnenah Pathian thu lo thleng chuan humhim thin. 5. An mihring thei tawh lo, thlarauvah - Pathian thuah an awm 6. An hnen atangin thlarau lam thil a chhuak thina , chu chu midangten malsawmna dawn nan an lo hmang thin 7. Duhdan leh ngaihdan chu nei ve tho mahse an duhdan leh ngaihdan a lal thei lo, Pathian thu chu a lal ber tawh a ni. 8. An thiltha tih an chhuang ngai lo, an tawngkam leh nun danah Isua chawimawiin a awm thin, anmahni an in chawimawi ngai lova, Isua ropuina tur chauhvin an ti thin 9. An thusawi a nung, an zaia rawngbawlna a nung, mihringah a tawp lova, thiltihtheihna neiin a chhuak thin. 10. Fak an beisei lova, faknain a ti chapo thei lo , sawiselna an dawngsawng thiam em em a, sawiseltu an haw mai ngai lo. 11. Rawngbawlpui an nuam em em a, ei loh leh thawhpui theihloh an nei ve ngai lo, tupawh thawhpui se thawhpui an nuam em em a ni. 5
Vanram panin ~ H. Rintluanga RS, Mualpuikawn Corps
V
anram chu a awm ngei a, Hremhmun pawh a awm ngei a, Tichuan nakinah kan Lalpa lokal hunah chuan, Ro ala rel ngei dawn a. Vanram a awm a, Hremhmun pawh a awm a, a lai laklawh ah engmah a awm dawn lova, a sir pawh a awm dawn bawk lo. Ni chu ni, Ni lo chu ni lo tih ni zawk rawh se tih ang khan, chuvangin Vanram pan mek te chu Krista thianghlimna a tak a tawmtute leh nunpuitute leh lum leh lum a, vawh leh vawt law law, nih lam lam nihna ram a ni tawh. Chuvangin, Krista thianghlimna tawm ve duh lo te chu, chatuan hremhmun ah an awm ngei dawn a, an chan tur chu kumkhua a hreawm hlir tuar turin an kal ang a, Krista ringtu tak tak leh a thianghlimna tawmpui tu erawh chu an chan tur a ni dawn si a, Aw, ava rapthlak dawn tak em. Mahse keini vanram pan mek lal Isua Krista ringtute chu Ephesi 2:19 a a lo sawi tawh ang khan, 'Chutichuan tunah zawng mikhual leh mi cham mai in ni tawh lova; Mithianghlimte nen chuan tual khat leh Pathian chhungte in ni zawk ani' ti in a lo sawi daih tawh a. Tirhkoh Paula hian a lo sawi chiang hle a ni. He lei hrehawm tak ah hian la awm rih mah ila, Thlarau lam zakhamna ah chuan van hmun ah te min lo thuttir daih tawh ani a, Ava ropuiin, ava lawmawm tak em! Lalpa chu fakin awm rawh se. Vanram pan a kan kal mek lai hian chum te a lo zing thin a, Harsatna chi hrang hrang a lo awm thin a, mahse I zam loving u. Kan tan Lallukhum a awm tih hria in, chhel tak leh taima takin, Kan Lalpa tan I bei zel ang u. Lalpa rawng kan bawlna theuh ah, Officer te leh Local Officer zawng zawng te leh sipai tinreng te u, beidawng mai lovin I bei zel ang u. 'Kan lawmman tur Lal kraun leh nunna, fakna rimawi kan nei tel ang, mithianghlim te ang in' tih hla kan sipai hla tha taak kan sak thin ang khan, Kan lawmman tur thlir chung zel in, Van lam en in I kal zel ang u. 'Van indona chu bei
6
Sipai Tlangau
rawh u, thlarau sual ho hmelma doral te chuan, Zion a piang reng lal Sipai te hi, Tunge min do thei ang' Vanrmam pana kan kal mek lai hian, chawl thei kan ni lo a, muang thei pawh kan ni lo. Setana ram leh kulhpui te \hiat zel turin, Khawnge kan puan ven te i sawi chhing sauh sauh ang u. Vanram kan pan mek lai hian nuam hlir a ni hauh lo mai a, Hrehawmna tam tak a awm a, Kohhran ah te Corps ah te leh mahni inchhungkhur ah te pawh harsatna te kan lo nei reng mai thei a, Engpawh nise, Vanram kan pan mekna ah hian, chhel tak leh taima takin thawk ila kan rawngbawlna kawng theuh ah pawh harsatna engemaw tak pawh kan nei pawh a ni thei a, Bansan duh rum rumna te pawh kan lo nei mai thei a, Mahse mahni hrehawm pawisa lovin nitin Kross pu a Lal Isua hnungzuitute I ni zel ang u tih hi ka in chah duh ve ani. "Rilrua retheite chu an eng a thawl e, vanram an ta a ni si a". Haleiluiah Lalpa chu fakin awm rawh se. Vanram pan I ni, Vanram pan I ni, Vanram I pan zel ang u.
Apr il
2020
Kum 100, kum 100.. (chhunzawmna) ~ Lieut. Colonel Lalramliana I.E.T Literature Centenary 2019 Kan Territory a literature bul intan chhoh dan hi chhui deuh a ngaih avangin, kan kual hlek dawn a ni. Khawmpui vawi 3-na 1919 Krismas denchhena Sawlenga an neihah hian agenda pathum an nei a, chungah chuan lehkhabu chungchang sawi a awm lo (SA history pg: 30-31, Brig. Ngurliana). Phek 32 naah erawh chuan khawmpui vawi 3-na in a rel angin Lt. Kawlkhuma Sawlenga awm chu thurin, dan bu leh hla bute letling turin Lalkaithanga leh Dawna'n hlawh nei lovin Aizawlah an hruai thla tia sawi a ni thung. Pu Kawla chuan hna thawhna tur hmun a hmuh loh avanga, beidawng taka a awm laiin Pu Zakunga'n kohhran mitmei veng miah lovin a choka kil khatah dawhkan te takte hun sakin, tah chuan lehlin hna chu a thawk ta a ni. Hei hi December 1919 niin Brigadier-te chuan an sawi. Mahse thla li lai hnuah a hna chu khawla chhut theihin a zawh tak chauh thu Brig. Ngurliana leh Brig. Sapliana te chuan an sawi bawk . December 1919 atanga thla li chu April 1920 daih a ni dawn tlat mai a, mahse he lehkhabu kawm chhung lamah first edition 1919 tih vawi hnih chhut a awm tlat si. CHHANDAMNA SIPAI THU SIPAITE THU-RIN' BU LEH THU-NUN BU AMI LAKCHHUAH FIRST EDITION PRINTED AT THE CHRISTIAN PRESS NORTH LAKHIMPUR 1919 Pu Zakunga'n thuhmahruai a ziahnaah 178-1918 a ti bawk. Lehkhabu hmasa ber chhut dik dan tur Pu Zakunga hian he lehkhabu thuhmahruai hi 17-8-1918 ah a ziak a, Brigadier-te sawidan angin Pu Kawla hian a hna hi December 1919 ah chhut theihin zo ta se, Brig. Ngurliana leh Brig. Sapliana te hian a hna chu thla li hnuah a thawk zo an ti leh lawi si; hei hi a dik chuan Pu Kawla hian April/May 1920-ah a thawk zo tihna a ni ang. Pu Zakunga thuhmahruai ziahah hian thla li han belh ta ila, December 1918 a ni ang. A chhutna tur hmun an zawn chhungte leh a chhut chhungte, proof reading nei tura inthawn kual chhungte hi a rei lo thei lova, dak a la kal chakloh bakah tun angin motor kal vel a la awm lova, inbiak a harsa em em a ni. Chuvangin, Aizawl leh Assam Cachar District, Lakhipur-a Sipai Tlangau
April 2020
khawl te takte (Hand printing press) hmanga lehkhabu chhut zawhfel nan hian kum khat dawn lai chu a ngai ngei ang. A bua First Edition 1919 tih nen hian a inmil thei bawk ang a, kan Territory-a Literature Centenary chu 2019 a ni kan ti thei dawn a ni. Heti hian a dik thei bawk. Pu Zakunga'n thuhmahruai ni 17.8.1918 a a ziah hi chhut theih a Pu Kawla'n a ziah zawh hun lo ni ta se, December 1918 nena a inkar thla li (4) chhung hi a chhut tan hun ni ta bawk se, kar a hlat em avangin a chhut zawh meuh chu 1919 a ni ngei ang. Tichuan kan Literature chu 1919-a intan a ni thei dawn a ni. He lehkhabu hi copy engzat nge ni a, a chhut man engzat nge tihte ziah a ni lova, khawl te takte hmanga lehkhabu chhut chu a buaithlakin a duh rei hle ang. Pu Tebawnga hian man lova a chhutsak a nih phei chuan chawimawi a phu lehzual ngei ang. Thuziak pawimawhna leh hlutna mithiam apiangin an hria a, an ngai pawimawh em em bawk. Hmasawnna tinreng hi Literature-a meuh 7
innghat a ni tiin mithiamte chuan an sawi thin a ni. Kan literature in kum za hmalam pana thang chung zela a thleng thei hi a ropui em em mai a, lawm a phu a, min hruaitu Pathian hnenah lawmthu sawi a tul hle bawk. He Centenary ngaihsanawm tak leh pawimawh tak hriatreng nan Vaivakawn Corps chuan hemi pual hian Souvenir a buatsaih a, an fakawm hle a ni. He lehkhabu tlawm tak hian fa a hring tam ta hle a, Pathian hruaina in tunah chuan kan Territory hian chanchinbu leh lehkhabu chi hrang hrang tam tak a lo chhuah thei ta a, a lawmawm tak
a ni. Brig. Sapliana'n (R), "Lehkha bu chu a hlui zawh poh leh a hlu mai a ni" a ti a, a dik hmel hle. Mi thiam apiangin lehkha bu hlui an ngaina a, thu hlui chharchhuah an tum bawk. Chanchin hlui ngaihtuah a, hre pha lo mi mal leh pawl chu a thang tak tak thei ngai lo. Kawng hlui zawh peih apiangin kawng thar sial dan an thiam a, hma an sawn bawk thin. Pathianin kan Literature Centenary hi hmalam pana min tithang zeltu atan malsawmin hruai zel rawh se. Heng kum inchherchhuan Centenary lawmna kumte hi an hluin, an va vannei tak em.
Kraws a thleng leh thleng lo ringtu ~ PC Lianhmingthanga
E
den Bawhchhiatni atanga, Sual - Diabola ziain a fanchhuah mihring felna hian, mi a bum thui thei ve viau va. YMA ah te, KTP, TKP, SAY leh PYD ah te leh Kohhran -Pawl chhungah fel leh tangkai deuh deuh a nih theih. Kraws thleng lo Kristian, Kraws thleng lo Thalai, Kraws thleng lo Pavalai, Kraws thleng lo Kohhran Hmeichhe member fel tak tak a nih theih. Chhungril nun tak takah Diabola zia, Sual-Mihringhlui leh Tisa leh rilru duhzawngin ro a rel tlat si a. An mualpho ni a lo thlen chuan, " A fel thin teh lul nen a va mak ve," tih an ni thin. Pathianin Mihringa diabola rawngkai a pawm theih hauh loh atanga lo chhuak mihring felna leh thatna hi ,mi tam tak Kraws thleng lova, diabolan a bum khawtlainan a hmang thin. A pawi em em a ni. An mihring felna leh thiamna dana Kohhran( Denomination ) atana tangkai em em si, Kraws thleng hauh si lova Kohhran member a nih theih a ni. Chutiang mi chuan Nun Krista an nei lo va, an thiltih that leh an felnna innghatin, a tak ang takin an awm ve thin. An thiltih thatin a tilawmin a tithlamuang ve ringawt thin. Mihringhlui , Tisa duhzawng sual Krawsa khenbeh loh, Thlarau Thianghlim meiin an thinlung a kan fai loh, Piangthar lo an nih avangin; diabolan an nun a chang ru tlat thin a ni. Chutiang mite chu mihring hmuhin felin tha hle mah se, Thlarau Thianghlimin a chenchilh loh leh a chhinchhiah loh an nih avangin; Diabola leh ramhuai ho hian an hlau lo, an rawngbawlna pawh a nung thei lo a ni. Kraws Thleng Ringtu : Kraws thleng ringtu chu; a sualna leh khawlohna-Mihringhlui, tisa leh Rilru duhzawng Krista hnena Krawsa khenbeh, a Thihnaa Baptisma changte hi an ni. Krista hnenah Krawsah kan Sualna- Mihringhlui a thih ve tawh chuan, Tholeh Krista Isuaah chuan Nun tharin kan nung ve ta a ni. Paula chuan, " Keini zingah Krista Isuaa baptisma chang apiangte chu; a thihnaah baptisin kan awm tih in hre lo 8
Sipai Tlangau
emaw ni. Chuvangin a Thihnaah baptisma kan chanin, a hnenah phum vein kan awm; Pathian ropuinain Mitthi zing ata Krista a kaihthawh ang khan keini pawh nunna tharin kan awm theih nan. A thihna anpuiin Amah nen kan inzawm tawh si chuan a thawhlehna anpui pawhin kan inzawm bawk ang. Heng hi hria ila; Kan mihringhlui chu a hnenah khenbehin a awm ve ta, Sual pu taksa chu tihborala a awm theih nan, Apr il
2020
tun achinah sual bawiha kan awm lohna turin. Tupawh thi tawh chu Sual lakah a chhuak tawh si a. Tin, Krista hnenah(Krawsah) kan thih ve tawh chuan a hnenah kan nung ve bawk ang tih kan ring a ni…………. Chutiang bawkin nangni pawh sual kawngah thi tawhah inruat ula, Pathian lam kawngah erawh chuan Krista Isuaah nungah inruat rawh u," tiin a sawi(Rom 6:3-11). Tirkoh Paula pawh hi, a Kraws thlen hma nun chu a buai ve hle a. " Mirethei ka va ni teh lul em! He thihna taksa lakah hian tunge min chhanchhuak ang?" tiin a au a ni. Krista hnena Krawsa chinfel a nihna hmuin, " Isua Krista Kan Lalpa avangin Pathian hnenah lawmthu ka sawi a ni," a ti ta a ni( Rom 7:24). Chiang zawk a a testimony sawiin, " Krista hnenah khenbehin ka awm ta, nimahsela ka nung a ni; Keimah erawhchu ka ni tawh lo. Krista chu keimahah a nung zawk a ni. Tin, tuna tisaa(tisa taksaa) ka nung hi rinnaa nung ka ni-Pathian Fapa mi hmangaiha ka aia inpetu rinnaah chuan," a ti( Gal 2:20). Paula hi Kraws thleng ringtu niin, a mihringhlui, Krista hnena khenbeh a nih a chiang a; amah( mihringhlui) kha ni tawh lovin, amahah chuan Krista a nung ta zawk tih chiang takin a sawi a ni. Kraws thleng ringtu chuan; a mihring hlui lam chhuak-a Sualna leh Khawlohna zawng zawng Krista hnenah khenbeh niin, thiamloh chantira hnawl vek an ni tih an hria a. Tho leh Krista Isuaah chuan Pa Pathian khawngaihna avanga chhandam an ni tih an inhrefiah thin. Tichuan, an mihringhlui chinralna kraws chu puin Krista Isua hnung an zui ta a ni. Nitin Krawsa mihringhlui- diabola duhzawng khenbehna chu puin; Lal Isua rawng bawlin a hnung an zui ta thin a ni. Ringtu inti, Kraws thleng lo chuan, an nun lairil luahtu, mihringhlui, diabola duhzawng a nih avangin; Sual an ma phal lova, mi hmuhah tha awmtakin awm mah se; thil thalo leh tenawm deuh deuh an tiru leh mai thin a ni. Krista anmahnia a nun ve miau loh avangin, an Sipai Tlangau
April 2020
rawngbawlna pawh dan ang mai mai a ni a, a nung thei lo. Kohhran Pawl hi lan mawi nan, inchei nan an hmang ve mai mai a ni. Kraws thleng si lo ringtu inti Zoramah kan tam aniang tih a rinawmna chu; Corruption a reh tak tak thei lo. Rinawmna sumdawnna thilah te a tlem a, Sum dik lova lakluh duhna, Sex lama rinawm lohna, Zu leh Ruihhlo hausakpui an la tam danahte hian Ringtu lem, Kraws thleng lo kan tam aniang tih a rin theih khawp mai. Rawngbawltu leh Upa pawimawh Bial pawh fang tha peih lo; thlarau bo vei lem lo,Kohhran Pawla tui, nihna pawimawh chelh nuam ti mai mai an tam. Heng hi Kraws thleng lo ringtu an ni mai ang tih a hlauhawm a ni. Kristian rama kan Contract hnathawh te, kan Kawngpui metal chhe ta em em te hi engtiziange niang le? Kan kawng Metal kum khat daih pawh an ni thei ta lo a ni ber a. Krawsa mihringhlui Krista hnena thihsan, anmahnia Krista nung tawh zawk Kristian vek ni ila chuan; Zoramah hian Corruption a bang ang a, Contract hnathawh leh Kawngpui metal te hi a tlo tawh ang. Zu, Ruihhlo leh Sex avanga Chanchin hriat nuam lo te hi a tlem tawh ang a. Hri tha lo leh natna chhe deuh deuh avanga kan buaina leh thihnate hi a lo tlem tawh ngei ang. Kan thil hmuh leh hriat ,ngaihnawm lo tak tak te hi, Pathian Thu kan awih loh avanga, Diabolan a duhzawng min tihruktir avanga lo thleng te an ni. Kraws thleng ringtu, Kohhran member zawng zawngte hi ni vek sela ava tha dawn em! Kristian nun mawi dik tak Zoramah kan hmu anga, Zu , Ruihhlo leh Aids Natna avanga thihna a tlem anga, Cancer nghah ber State leh Aids(HIV Positive) a sang ber kan nihnate hi hmanlai an chang mai ang. Kraws thleng ringtu chuan; an sualna zawng zawng Kraws-ah an thihsanin an hnutchhiah tawh a. Nitin Kraws, Mihringhlui Khenbehna chu puin Lal Isua an zui ta thin a ni." Mahni hreawm pawisa lovin , nitin a Kraws puin mi zui rawh se" tih nunah an lut ta thin a ni. 9
Kraws thleng lo ringtu te chuan; an tisa leh rilru duhzawng-Mihringhlui an thihsan loh avangin; diabolan a duhzawngin a kuai penga, a tha lo tih an hriat reng a tihtir leh thin a ni. Kraws
thleng ringtu nge i nih a, Kraws thleng lo ringtu lo in enfiah rawh le. Lei Kohhranah pawimawh fu fu ni si kha Van Kawngkharah i lut ve thei lo palh a nge. " Nang chu ka hre lo che a ni," tih i hlawh palh ang e.
Lui mak Lieut.Colonel Lalthlamuana Sam 46:6 ah "Lui pakhat a awm a, chumi pengte chuan Pathian khawpui chu a tilawm thin" tih kan chhiar a. Khawvelah hian lui sang tam tak a awm a, chungte chu tuifinriat pengte an ni a, mahse, pakhatmah hi Pathian khawpui tilawmtu an awm lo. Sumdawng tute mi hausate, lawng neitute tilawmtu mai an ni. Pathian khawpuite tilawm thin lui, a pengte Pathian khawpui tilawm thintu chu eng lui tak ni ang maw? He lui hi lui dang nilovin Isua nak atanga thisen leh tui lo luangchhuak kha a ni a. Hla phuahtu tam tak ten hlaah an siam thin a, thenkhat chu kan lo sa ve thin a, kan tuipui viau nghe nghe a ni. Thomas Cowpera chuan hetiang hian a ziak " Imanuela thi zam an, thisen lui a lo luangchhuak Chu thisen lui misualte tan, sual tlenfaina a ni" tiin. A chang tawpah hian " Misual faina lui" tiin a ziak a ni. Hetiang hian Raja singh khan " Luihnar a awm thisen a luang.... a lo ti ve bawk a. Bible a thisen lui kan hmuh chu Exodus 7:20 ah Mosia tiang hmang a Pathian thiltihtheihna lo thlengin luia tui zawng zawngte thisenah an chantir thu kan chhiar a. Miten tui chu an inthei ta lova, hei hi faina lui ni lovin mipuite timangangtu a ni. Imanuela thizam atanga thisen lui lo luangchhuak erawh chu Misual faina lui a ni. Thisen lui, han suangtuah teh, a va rapthlak em! A tenawmin a rimchhiain, a thang awm hle mai. Hlaah Kraws thisen tih kan sa thin a, krawsin thisen a nei lo. Isua khenbeh ni( Good Friday hmasa ber) a, Isua nak a\anga thisen leh tui lo luangchhuak kan tihna a ni. Kalvari tlangah Isua krawsa an khenbeh lai a, a naka thisen leh tui lo luangchhuak, khawvel puma luangdarh taah chuan tupawh a inbual apiang sualte a tlengfai thin a. Chu thisen chu keini mi misualte tan chuan Thisen hlu tih 10
Sipai Tlangau
loh rual a ni lo. A tenawm lova, a rimchhe lova, tuikhur hlu a ni e. Isua thisen ring a, an sual ngaihdama awm ten chhandam nih an lo hriat a, an sual an sim a nih chuan vana mi an lawm thin tih Isuan min hrilh a ni. " Mifel sim chuan tur nei lo ai chuan, misual pakhat sim chungah vana mite an lawm zawk " a ti a ni. Commissioner John Lawly khan tlai khat chu London Thames lui a kan laiin, luikama Blair fair hotel kiang vela zu dawra zurui thawm; in hauva, anchhia inlawh a, insual tum uaih uaih hote thawm a hriat chuan a rilru ah hla a lo lang nghal a " Kalvari tlang I kal ang, I thisen tuikhur hlu chu, a thuk a zau a liam‌. Sual thuk ber pawh a chhandam" tiin. He Isua thisen tuikhurah hian I inbual ve tawh em? Hei hi a ni General William Booth an " Chhandamna tuipui thuk leh hmangaihna zau a lo tih chu ni. Heng puanvar sinte hi tutenge? tia zawhna chu ; heng mite hi hrehawmna nasa tak atanga lochhuak te kha an ni a. An puante beramno thisenin an Apr il
2020
tivar ta a ni " ti a chhan a nih kha(Thupuan 7:1315) Good friday kan lo thlen leh hian Pathian beramno Isua thisena silfai i la nih loh chuan I sual fai nan Thisen lui chu rawn pan ve teh. Khawvela tuikhur engemawzat chu thal ah an kangchat thin a. Mahse, misual faina lui erawh
chu chatuan pawhin a kang dawn lo a ni. Eng anga sual pawh ni mahla; I chhungte emaw, I vengte emaw, I thiante emaw pawhin duh lo che in hnawl che mah se; A naka thisen lui lo luangchhuak chuan " Tupawh ka hnena lokal chu ka hnawtchhuak lovang " a ti a ni. Isua thisen hi kan sual faina a ni a, kan inbualna tur Kalvari lui chu a ni, chatuana kang ve ngai lo chu.
Outreach Mission and Evangelism Territorial Outreach Mission 5 Year Plan 2020 - 2024 Mission Statement Boralna kawng zawh mekte hnena Isua Krista Chanchin Tha hril leh Krista anna nun nei tura kaihhruai. ( Mathaia 28:19-20) Vision/Goal: Outreach area rawngbawlna tihmasawn leh tihchangtlun. Kum nga chhung atana ruahmanna: 1. SC/ET Quarters: Kum 2020 to 2024 chhung hian Outreach workers quarters 15 tal sak zawh hman tum a ni. Quarters pakhat sak nan hian a sakna hmun tur a zirin Rs. 3,00,000.00 thleng pek theih tum a ni. 2. Biak In: Sipai Pawlin hmun leh ram nghet kan neihna ah te hian kum nga chhunga Biak In 10 tal sak zawh tum a ni. Tin, Biak In sak chungchangah hian centre a kan member neihzat/member te pundan a zirin Rs. 6,00,000.00 thleng pek theih tum a ni. 3. Missionary Convention: Kum 2021 Missionary Convention neih tum a ni. Missionary Convention atan hian a tlemberah Rs. 2,000,000.00 vel mamawh rin a ni. 4. First Aid training: Kum 2020 October thla hian First Aid Training THQ Booth Mansion ah neih tum a ni. Hemi atan hian Rs. 6,00,000.00 vel mamawh rin a ni. 5. Campaign: Kumtin Outreach Mission Sunday hmandan tur leh campaign au hla turte hi TOM Board in a hma lamin a buatsaih thin ang. 6. Retreat/Seminar: Kross Sipai leh E.T te tana in tuai tharna hun hi kum 5 chhung hian vawi thum tal neih. 7. Campaign/Crusade: Outreach area bikah hian TEM Speaker te ruaiin kum 5 chhunga kan centre ah te hian neih chhuah vek. 8. Mission Trip: TOM Board remruatna in kan outreach area a kan rawngbawlna School/Centre zirchian nan kum 5 chhungin IET Outreach Centre te tlawhchhuah vek tum a ni. Sipai Tlangau
April 2020
11
Corps Luanchhuahna - Bethlehem Corps Home League - te chuan Ngunlinga Society, Southern Division Biak In sakna atan Rs. 1,00,000.00 leh Birchondro leh Gangajoy, Tripura District Biak In chung atan Rs. 10,000.00 a pe. Outreach Worker Training: Arunachal Pradesh Area, Himalayan Division-a Soldier of Cross training hi January 25, 2020 (Inrinni) khan Pasighat Society Biak In-ah neih a ni a. Soldier of Cross te bakah Arunachal Area-a Outreach Worker zawng zawngte nen he training hi hlawk tak leh hlawhtling taka neih a ni. Training ah hian subject thlan bik neiin Territorial Outreach Mission Board in resource person atana ruat ten a hnuaia thupui thlanchhuah hmangin zirtirna an pe. 1. The Salvation Army Principles & Administration 2. Roles & Functions of Soldier of Cross 3. Responsibilities of Soldier of Cross 4. Holistic Mission 5. Participation of Women Ministries in Church Growth Training tuk Pathiani, January 26,2020 ah Pangin Society Biak In thar hawnna Lieut.Colonel Zothanmawian a nei. Pangin Biak In sakna atan
quarters atangin Rs. 1,50,000.00 an dawng a. Kawngkhar leh tukverh atan Rs. 20,000 Pu Remlalnghaka CSM(R) Ebenezer Corps te chhungkua atangin an dawng a, a chung Ceiling hi Kenzing Messar Kross Sipai in a tum bawk a. A dang senso zawng zawngte chu Pangin society member te leh Arunachal Area-a Kross Sipai te tha leh sum senga sak a ni a, Biak In hi ni 51 chhunga sak zawh a ni. Western Division chhunga Kross Sipai leh Evangelist Teacher training cum retreat chu February 14 16 , 2020 chhungin Vairengte Corps neih a ni. A ni khat ni hi trainingna hun atan hman a ni a, a ni hnihna hi retreat nan neih a niin, Inrinni zan atanga Chawlhni zan thlengin Crusade a chhunzawm nghal a ni a, crusade ah hian Divisional Commander, DYS leh TOM board member pahnih ten Pathian thusawina hun an nei. He training cum retreat ah hian Territorial Outreach Mission Board atanga kal mi 3 ten Outreach Workers Training subject atana Territorial Outreach Mission board in subject atanga zirtirna an pek bakah, THQ Children Officer-in Child Protection chungchangah zirtirna a pe. Western Division ah hian Outreach workers 83 an awm a, training ah hian Division in a chawmte nen an vaiin mi 86 an lo telin tisa leh thlarauvah an hlawkpui hle.
HeadMissionary Chawm Thar: Kum 2020 atanga Missionary Chawmbelh Corps/Society THQ in report a dawn te: Central South Division 1. Enna Corps - 8 ½ 6. Darlawng Corps - 1 2. Thenzawl Corps - 3 7. Khumtung Corps - 1 3. Ruallung Corps - 2 8. Chhawrtui Corps - 1 4. Sihfa Corps -2 9. Ngopa Corps -1 5. Thingsulthliah Corps - 1 ½ Central North Division: 1. Ramthar Corps 2. Luangmual Vengthlang Corps 3. Chawnpui Corps 4. Tuikual Corps
-3 -2 -2 -2
5. Dinthar Corps 6. Armed Veng Society 7. Lengpui Corps 8. Bazar C.O Bial
Northern Division
1.
Sawleng Corps
-2
Himalayan Division
1.
Madanriting Corps
-5
12
Sipai Tlangau
-1 -1 -1 -1
Apr il
2020
Na benvawn leh Rilru ~ Dr. Lalhriatpuia MD (Psychiatry)
M
izo-te ah hian na benvawn, a bikin tha lam na rei tak tak nei kan tam hle a, 'ka nerve a tha lo'te kan ti mai thin. Nerve that loh chhan hi tam tak a awm a, a langsar zualah BP sang, zunthlum, hnungzangruh dik lo, zu in nasat vang leh natna benvawn nei vangte a ni thin. Amaherawhchu, rawn in entir tam tak 'nerve tha lo' intite erawh zawngin khing natna khi an nei lo thung. Hengho hian doctor hrang hrangte lo in entir thin in damna tluan tling an tawng lo tlangpui. Chutichu nerve tha lo kan tih te, na benvawn dam thei lo tam takte hi engvangnge ni ta ang? Mihring hriatna thazam hi kan hnungzang ruh chhungah chhovin kan thluakah a lut a, heng signal-te hi kan thluakin lo en fiahin, na kan hriat theih phah thin. Amaherawhchu, he na signal kal kawngah hian chemical tam tak a inrawlh a, signal chak vak lote chu thluak thleng lo turin an lo hup bet a, na kan tih lutuk tur lo veng tur hian chemicals chi hrang hrang kan taksa hian a nei ani. Chumi piah lamah thluak chhungah pawh na hriatna kal leh zelna turah pawh he na hriatna ti tlem tur hian chemicals chi hrang hrang an awm bawk. Kan hmel a in ang loh ang bawk hian kan thluak leh hriatna thazam kal vel te leh a chemical awm a te a in ang lovin a in chenlo thei hle a. Kan thiam loh vang pawh ni lovin kan pianpui gene leh kan thil tawng vang ten kan thluak hi a chakin a chak lo bik thei a ni. Hei vang hian na kan tawrh theih dan pawh a inchen lo viau a, inchen lo piah lamah na kan neih pawh a in ang lovin, na hrang hrang pawh a in nat hleih thei em em a ni. 'Pain disorder' hi kan la hmelhriat ngai lo mai thei, mithiamte chuan natna lar tak, la tam chho zel turah an ngai. Hmun thenkhatah chuan 'fibromyalgia'/ 'Somatization' tihte pawn sawi thin a ni. Mi za zela 5 chuan heng natna hi an damchhung ngei a nei tura chhut a ni. A lan chhuah dan tlangpui chu na benvawn a ni a, hengah hian luna, kawngna, nghawngna leh tai nate an tam ber a. Na hi hun rei tak chhung, han mutpui tham chiah loh mahse awm ti nuam lo reng leh ngaih thatlohna siam rengtu a ni thin. A tlangpuiin hengho hian doctor tam takan lo rawn tawh thin a, damna tluan tling tak tak an hmu lo tlangpui a, an natna hian an rilru luah khat tlatin a
Sipai Tlangau
April 2020
tibuai em em thin a ni.He natna pawh hian enkawlna damdawi fel tak a nei a, an na in a an rilru a kaihruai lutuk tur leh na kal kawnga lo danna tur damdawite chawh thin an ni. A leh lam atangin han thlir ila, rilru natna hrang hrang a bik takin Depression leh Anxiety Disorder te lo awm chhan pawh a chunga kan sawi chemicals (serotonin) tlem vang a ni a, chuvangin heng natna hian na benvawn a keng tel ve reng reng bawk. Damlo tam tak na benvawn neih vang a rawn in entirte pawh Depression leh Anxiety an neih vangte a lo ni thin. Rilru natna tam tak hi taksa na ang pawn a langchhuak thei tih hriat a pawimawh hle, a bik takin luna, lu ritluk, luhai, ring kham, thawk hnawh, pum vilh kan tih ang chi hi a tam hle. Chu tih rual in taksa na benvawn neih rei lutuk hian rilru a hruai chin a nei thin a, heng cancer, stroke leh natna khirh tak tak, a bik takin khumbet a na neite tan Depression neih a awl hle bawk. Heng an rilru natna hi enkawl la nih loh chuan an taksa natna pawn that lam a pan theih loh phah thin.Taksa leh rilru hi thil then hrang hlawk theih a ni lo, taksa na in rilru na a siam a, rilru na in taksa na a siam thei. A enkawlna atan hian damdawi chi hrang hrang a awm a, a tlangpuiin thluak leh kan thazam a serotonin ti tam theitu damdawi hmang thin a ni. Chu bakah natna chho lo titawp thei dang damdawi pawh pek tel thin an ni. Damdawi ei that chuan reiloteah an nate a tikiang a, rilru lam pawh a tizangkhai thin. Counselling lam leh a huhoa therapy-te pawh pek.
13
News & Report International Headquarters General Brian Peddle leh Commissioner Rosaline Peddle WPWM te chuan Zimbabwe leh Botswana Territory an tlawh a. General awm tawh zinga he Territory tlawh hmasa ber an nih avangin Sipai ten hlim takin an lo lawm. General te nupa hi Airport-ah lo hmuakin hnam lam nen an lo lawm a. General te nupa hi present tha takte an lo pe bawk. Botswana-ah hian Generalte nupa hi Minister of Presidential Affairs in lo lawmin Salvation Armyin Botswana a an hnathawhna avanga a lawmthu leh a thlawp tlat thu a sawi. Generalte nupa hian Officers Council an ho nghal a, Officers active leh retired mi-590 lai an kalkhawm a, General chuan Officers te chu Pathian tana khawvel hnehna puang turin a fuih bawk. He mi rual hian General chuan Greater harer Divisional Commander Quarters chu hawnna leh hlanna a nei nghal a ni. He Quarters hi sipaite thawhkhawm atanga sak a ni. Generalte hian Botswana Council of Churches a hmanpui nghal bawk a ni. Territorial Headquarters Hospitality ManagementTraining: March 25.2020 chhung hian Hospitality & Management Training chu Connoor hmunah neih a ni a,March ni 2.2020 hian Training hawnna leh hlanna Commissioner Alistair Venter International Secretary for South Asia, IHQ in a nei.Training-ah hian heng thupui hmang hian mithiam ten zirtirna an pe. Fundamental of Hospitality Management,Hospitality management in Comtemporary world,Management &Maintenance Centre, Significance of customer care &Allied service,Building Public Relation&Promotion leh Legal aspects of Hospitality Centres.India Eastern Territory-atangin training-ah hian heng mite hi an kal Major Lalhruailiani Cashier Officer Training College, Captain JK Zarzosangi Superintendent Babies Home Mualvaiphai Manipur leh Captain Lalmuanpuii Liaison Officer Kolkata. 14
Sipai Tlangau
WDO Consultation : Women Development Consultation Dt. 2 - 6/March/2020 chhunga, Salvation Army HRD Centre Chennai a neih ah Comissioner Nui TPW M leh Capt. Ramhmuzauvi WDO te chu an kal a. Hun tha tak leh hlawk tak an zu nei a, damtakin an lo haw leh a ni. Child Protection Training: Territorial Headquarters buatsaihin March ni 6.2020 zirtawpni hian Pasighat Society,Arunachal Pradesh Himalayan Division-ah Child Protection Trainning buatsaih a ni a resources person Capt.K.Rohlupuia Territorial Youth Secretary leh Capt Charles Chalrimawia Territorial Children Officer- te an ni. Training-ah hian Juvenile Justice Act,Child Protection Rule leh Child Protection :SA Perspective zir ho a ni a,Training-ah hian Commanding Officer,Soldier of Cross, Evangelist Teacher,Youth lam a thawktu leh hruaitute an tel. Visit: Commissioner Brigitte Brekke-Clifton International Secretary,Programme Resource, Colonel Lisbeth Welander Under Secretary, Programme Resource leh Mr.Howard Dalziel Director The Salvation Army Schools International Headquarters te chuan India Eastern Territory-chhung a Institution hrang hrangte hetiang hian rawn tlawhin hun an hmang- February 27March 1.2020 chhung hian Mary Scott Home for the Blind,Kalimpong leh Home for the Deaf & Dump,Darjeeling.Himalayan Division. March 4&5.2020.hian Modern English Higher Secondary School,Aizawl lehW illow Mount School,Durtlang. Tanpuina hlan : Evangelical Church of Maraland (ECM) Tuipang Kohhran te chuan Tuipang Corps Biakin sak tanpui nan pawisa Rs 30,000/-( singthum) an hlan. Hetianga Kohhran inpumkhatna leh induhsakna hi a ropuiin a lawmawm takzet a ni. Apr il
2020
Christian News ~ Lalrindiki Hnamte, ITI Corps USA- a Christian Sakhaw Hnuaia Pawl Hrang Hrang Ten Sorkar atangin Hamthatna leh Tanpuina (Federal Funding) Hmu Thar Christian te hian khawvel hmun hrang hrangah hian tihduhdahna leh enhranna kan tawk fo thin a, zirna in hrang hrang ah te leh ram rorelna in sang tak takah te pawh hleih neiin Christian te lakah ro an rel fo thin a, kan ram India ram ah ngei pawh hmun hrang hrang ah Christian te laka hleilenna leh rorelna diklo hriat tur a awm fo thin a nih hi. Chutiang karah chuan tun hnaiah Christian te tana thu thar hriat tur a awm hi a lawmawm hle a ni. Khawvel ram ropui America a an rorelna inpui White House a President Trump ho a thu an rel ah chuan sorkar atanga hamthatna awm thin hrang hrang ah Christian te chu 'Federal fund' atangin tanpuina tur dan an duang thara, hamthatna chi hrang hrang an dawng thei dawn a, Christian te tan chuan thil thar lawmawm tak leh rawngnbawlna atana hmasawnna pawimawh tak a ni. Senior White House Official thuchhuah chuan office management leh budget atana sum an thehchhuah reng reng chu US federal agencies ten an enfiah thlap thin tur a ni a. Sorkar atanga fund kal hrim hrim te chu sakhuana behchhana pawl te leh kohhran kaltlanga pawl din te tan a hranpa a hamthatna dawn theih a ni lo va, state37 chuangah Public Fund(tanpuina) hamthatna hi sakhuana leh kohhran behchhana pawl ding te hnenah khuahkhirh tlat a ni. He thil hi kohhran behchhana zirlai
Sipai Tlangau
April 2020
pawl hrang hrang chuan dodalin pawl dang NGO te nen dan hnuaia an intluktlanna chu rawn dinpuiin hamthatna te leh tanpuina awm thei te chu in ang tlang takin an dawng ve thei a ni tih an rawn au chhuahpui a.Tichuan, Education Department a an hotunu Betsy Devos hovin press statement an siam a, tun hma dan lo awm sa tawh zirna in school a tawngtai( prayer) an khap tawh chu ennawn turin hma thar te a rawn la leh ta a. Zirlaite'na an sakhaw zalenna zalen taka an hman theihna turin leh tihduhdahna an tawrh thin te chu thuneitu te hnena thlen turin thuchhuah a pe ta a. Hemi piahlamah kohhran zirna in leh sahkhaw behchhana colleges leh Universities te chu sorkar atanga fund leh tanpuina public group leh NGO te nen in ang tlang veka dawng turin thu a ti tlu ta bawk a ni. Tin Education secretary pi Devos i pawh President Trump a hovin zirna in sikula sakhuana dan an kalpui tawngtai te leh ,thil dang(religious practice) te dan mumal zawk leh kalphung thar duang turin ruat a ni. Kan hriat theuh angin America President Donald Trump a hi Christianna Sakhua vuan tu leh kan rin Pathian chawimawi tlat tu a ni a, hemi avang hian dodalna leh beihna hrang hrang a tawk nasa hle tih kan hre theuh awm e. Tun hnai maiah pawh thuneihna hmangsuala puh president hek na (President impeachment) neih a ni a, hemi ah hian house ah hmun thuma thena hmun hnih vote hmuh ngai a ni a, mahse hetah pawh hian Pathian nung betu leh ringtu Christian nghet tak President Trump a chuan hnehna a chang a ni.
15
Pu Lungtiâwia, CSM (Rtd.) (1939 - 2020) Pu Lungtiâwia hi Pu Rohmingthanga (L) leh Pi Zaneihthangi(L)te inkarah Ni24.3.1939 khan Hmunnghak khuaah a lo piang a. An unau hi 8 (mipa4, hmeichhia 4) an ni a, Pi Rochhingpuii (L) nen October1959 khan Hmunnghak khuaah Lt.Col.Kapliana(L) kutah an innei a, anupui Pi Rochhingpuii hian Ni 3.10.2007 khan a boral san a, fanu 5(panga) an nei a, tu18 neiin tuchhuan hi 15 a nei a ni. A fate: 1. Pi Lianhmingthangi, w/o Pu Lalchangliana,ITIVeng 2. Pi Lianthangpuii, w/o PuValbuanga,ITIVeng 3. Pi Rindiki, w/o Pu Lalbiakzuala, Phulpui 4. Pi Lalthiamchangi 5. Nl Lalthansangi Pu Lungtiâwia hi kum1956 khan piantharna a chang a, a pianthar hma pawh hian tlangval fel tak, rawngbawlnaah pawh inhmang taka ni tho a ni. Hmunnghak a\angin1967ah Aizawl-ah an pem lut a, Tuikual leh Republic Vengah te awmin1974-ah tuna an chenna hmunah hian an inbengbel ve ta a ni. Pu Lungtiâwia hi ITI Corps bul\an tute zingah telin LocalOfficer Commission hmasaber ani nghe nghe a,Corps-a a Roll number pawh 3-na a ni. ITI Corps-a chanvo leh nihna a lo chelh tawhte: 1)1984-86: Recruiting Sergeant(RS) 2)1986: Assistant Sergeant Major(ASM)
16
Sipai Tlangau
3)1989: Corps Sergeant Major(CSM) 4)1999: Recruiting Sergeant(RS) 5)2003: Corps Sergeant Major(CSM) CSM atang hian Ni29.4.2013 khan alo retired ta a ni. Pu Lungtiawia(L)hian Pathian faka zai hi a ngaina hle a,"Nitin Isua ka thinlungin ka hmangaih deuh deuh a" tih phei hi chu a thlangâwllo \hin a ni. Tin,Pathian-ah a nuna hlim reng thin a, amah ngeiin,"Kei chu ka hlim reng mai a ni"a ti hial thin.Tin, hotute thu ngai chang thiam tak leh thuawih tak a ni a, Officer-tepawhin an ngaina hle thin rêng a ni. Tin, Corps-a Local Officer puite thurâwn pawh a ngaichang thiam thin hle.Tin, a dam that lai chuan zing \awng\aiin khawm a ngai pawimawh hle a, a hna kal pah hian regular takin a kal \hin bawk a ni. Nikum December thla a\ang khan insawisel \anin a chuapa tuitling tih hriat a ni a, vawi tam tak siak chhuah niin,Ni16.12.2019 khan Falkawn Hospital-ah admit a nia,Ni21.12.2019 khan biopsy tih niin ChuapTB tih hriat chhuah a ni a, zan hnih ICU-ah a awm hnuin Ward lamah dah chhuah a ni a, hetah hian thlakhat lai a awm hnuin In lama inenkawl tura chhuah a ni ta a. In lamah theih tawpa chhung leh khat ten hmangaih taka an enkawl hnuin Ni3.3.2020 (Thawhlehni) zan dar 09:05 khan a rawng a bawlsak \hin Pathian Kohna chhangin ropuina ramah a kaisang ta a ni.
Apr il
2020