The Gallerist Who Changed Art

Ο Αλέξανδροε Ιόλας ως χορευτής, φωτογραφημένος από τη nelly. / alexander Iolas in a dance costume, by nelly. Μελίνα Μερκούρη, Αλέξανδρος Ιόλας, Σταύρος Ξαρχάκος. / Melina Mercouri, alexander Iolas and stavros Xarhakos.

Ο Αλέξανδρος Ιόλας στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού, Νοέμβριος 1927. / alexander Iolas in angelos sikelianos's house, november, 1927.

λεµος λάσπης που αντιµετώπισε προς το τέλος της ζωής του -εκείνος όπως και άλλοι, προσωπικότητες που τόλµησαν να υψώσουν ανάστηµα και να ξεχωρίσουν σε µία χώρα που δεν συγχωρεί την επιτυχία-, η ζηµιά είχε γίνει. Η προσφορά του ανθρώπου που θέλησε να κληροδοτήσει στη χώρα του το έργο µίας ζωής αποσιωπήθηκε ή θάφτηκε κάτω από τόνους κακοήθειας. Ίσως όµως τώρα να ήρθε εντέλει η ώρα για µία πιο ψύχραιµη και σοβαρή αποτίµηση αυτής της προσφοράς. Και για µία πιο ολοκληρωµένη ανάλυση της προσωπικότητας και των χαρακτηριστικών του Αλεξανδρινού µαικήνα.

Ο κ. Σταθούλης δίνει πρωτίστως έµφαση στην ανθρώπινη υπόσταση του Ιόλα, µιλώντας για µία «χαρισµατική στο έπακρον προσωπικότητα, σε σηµείο που δεν συναντά πια κανείς στους ευτελείς και εξευτελισµένους καιρούς που διανύουµε, αφού ο ίδιος ήταν ένα έργο τέχνης». Ο Ιόλας που γνώρισε, ήταν ένας άντρας που «ζούσε και ανέπνεε µε τον ρυθµό, τον παλµό και τον σφυγµό της τέχνης, και αυτό γιατί ήταν απαράµιλλος µαέστρος, ηθοποιός µε την καλή έννοια του όρου, πνευµατώδης και σπινθηροβόλος. ∆εν έπλαθε απλώς, αλλά επέβαλλε µία ολόκληρη ατµόσφαιρα γύρω του. Μία ατµόσφαιρα ανεπανάληπτη και µοναδική, που έφερε µέσα της κάτι το αυθεντικά αλεξανδρινό, κάτι το ουσιώδες και µε τη δηµιουργική έννοια του πολίτη του κόσµου, κάτι το µεγαλειώδες, το... κοσµογονικό!».

Επιστρατεύοντας το αλάθητο σε θέµατα τέχνης ένστικτό του, πλησίαζε τον ταλαντούχο καλλιτέχνη και τον «αποδέσµευε από την πεπατηµένη, µε όλα τα ανεπιθύµητα και τα αρνητικά, που αυτή συνεπάγεται. Κατάφερνε να τον τροχοδροµεί σε µία µοναδική σε δύναµη υποβολής πορεία». Επρόκειτο για πορεία δηµιουργίας, για έναν δρόµο που οδηγούσε τελικά τον δηµιουργό στην ολοκλήρωσή του. Ταυτόχρονα, «το κάθε λεπτό µαζί του ήταν µία ευτυχισµένη στιγµή. Ο ίδιος ξεχείλιζε από δίψα και όρεξη για τη ζωή και τη δηµιουργία. Έννοιες που θεωρούσε αναπόσπαστα συνδεδεµένες µεταξύ τους. Απόλυτα ενηµερωµένος για όλα τα τρέχοντα και τη διεθνή επικαιρότητα -µιλούσε άλλωστε 7 γλώσσες-, ήξερε πώς να τα βλέπει συγχρόνως όλα και από µία άλλη σκοπιά, σύµφωνα µε µία απαράµιλλη έµφυτη φιλοσοφική διαίσθηση και διάθεση, αλλά και ένα αλάθητο κριτήριο. Τοποθετώντας το καθετί στη σωστή του διάσταση, µε τη βοήθεια και του ανεξάντλητου και πηγαίου χιούµορ που διέθετε, δεν κολλούσε ποτέ στις λεπτοµέρειες και στα ασήµαντα. Κινούµενος και συµπεριφερόµενος σαν ένας µεγάλος αριστοκράτης, ήταν πάνω απ’ όλα γενναιόδωρος και συγχρόνως τροµερά ευαίσθητος, σαν µικρό παιδί. Ή, καλύτερα, είχε το προσόν και την αρετή να διαφυλάσσει µέσα του την πραγµατική, αλάθητη ευαισθησία ενός µικρού παιδιού, και όχι την άλλη, την επίκτητη, δήθεν ευαισθησία, που µάλλον σαν υποκρισία πρέπει να χαρακτηρίζεται. Με µία του µατιά, τοποθετούσε ανθρώπους και καταστάσεις στη σωστή τους διάσταση και θέση, και έδινε το “είναι” του στους πραγµατικούς του φίλους, απασχολώντας τον εαυτό του µε τα προβλήµατά τους και ενθυµούµενος πράγµατα και καταστάσεις που τους αφορούσαν, ακόµη και όταν οι ίδιοι τα είχαν ξεχάσει».

Ο Αλέξανδρος Ιόλας, εκείνος που κατά τον Μαξ Ερνστ µπορούσε να πάει «κόντρα στους θυµωµένους ωκεανούς», σύµφωνα µε τις µαρτυρίες όσων τον γνώρισαν, ήταν πνεύµα ελεύθερο. «Και τέτοιος όπως ήταν, πώς να µη γίνει στόχος για εµάς εδώ στη Ελλάδα, µε τα τρωκτικά ένστικτα;» αναρωτιέται ο κύριος Σταθούλης, εξηγώντας: «Αντί να εκτιµήσουµε τη µοναδική, ξεχωριστή προσωπικότητα του συµπατριώτη µας, ο οποίος τίµησε την Ελλάδα στον διεθνή χώρο της τέχνης και που πολλές είναι οι χώρες, µε τη Γαλλία και τις ΗΠΑ πρωτίστως, οι οποίες θα θεωρούσαν τιµή τους να τον πολιτογραφήσουν δικό τους, εµείς αυτοδιοριστήκαµε επικριτές και δικαστές του, και µάλιστα µε έναν επιταχυνόµενο ρυθµό, πικραίνοντάς τον αφάνταστα και εγκληµατικά, στα τελευταία χρόνια της ζωής του». charismatic personality, the kind you don’t really meet anymore in these debased times we’re living in. he was, indeed, a true work of art”. The iolas he knew “lived and breathed art. he was a maestro, an orchestrator and a natural-born performer, in the best sense of the world, witty and positively effervescent! he didn’t just create a certain atmosphere around him; he conjured up an entire universe. his, was a world with a distinct Alexandrian mystique, substantial and endlessly creative. There was something majestic, almost cosmic about it!”

using his infallible instincts, he approached artists and “liberated them from all convention -with all the good and the bad that goes with it- and set them on a new course, largely defined by his influence”. yet somehow, this new direction invariably led artists down the path of creative fulfillment. “Every moment spent with him was a happy one. he had a real lust for life and creativity and always considered these two concepts to be intricately entwined. he was always up to date on current affairs, both national and international -he did speak seven languages after all- but at the same time always filtered things from his own point of view. he possessed an inherent philosophical intuition and infallible instinct, putting everything in perspective thanks to an inexhaustible sense of humor. he never got hung up on petty details. he had the endless generosity of a real aristocrat and the sensitivity of a little boy, instead of that cultivated delicacy that’s so blatantly hypocritical. he could seize people and situations up at a glance and only gave his time to his real friends, busying himself with their problems. he was always recalling details about their lives even they had forgotten!”

Alexander iolas, a man capable of “going against a raging ocean”, according to Max Ernst, was a real free spirit. “So naturally, he was an easy target for our petty Greek instincts,” says Mr. Stathoulis. “instead of appreciating the unique personality of a fellow countryman who had honored Greece by gaining international acclaim in the art world, we appointed ourselves judge and jury, marring his final days with unjust allegations. This is a man many countries would have been proud to call their own -the u.S. and France were first in line.”

And although we tend to forget him, his name still hasn’t lost its luster outside of Greece. he has left an indelible mark on some of the biggest museums in the world, including the Centre Georges Pompidou, MoMA and the Metropolitan Museum of Art, as well as significant private collections, owned by Dominique de Menil, rockefeller, rothschild, Niarchos, Embiricos and Gianni Agnelli.

As a true art lover, he was a man with unusual sensibilities. “he could win you over with his humor and finesse, while at the same time he was incredibly wise,” says Mr. Stathoulis, “but he was also the kind of person who loved his country passionately, despite how ungrateful it turned out to be”. Amongst dozens of incidents, he chooses to recall something that took place at iolas’ suite in a grand New york hotel. “i’d gone up to have breakfast with him. Greek newspapers were strewn all over floors, with his name splashed all over the headlines. he was angry. Pensive. When i read it, i told him to leave Greece behind and never look back. They would skin him alive! he looked at me, sadly. “Son, i’m carrying thirty centuries worth of history on my back. it’s a responsibility and an honor and i refuse to reject it because of a handful of heathens”.

he never stopped educating himself throughout his lifetime. his desire to learn, in combination with his keen instinct, worked miracles. iolas had the rare ability to spot talent and coax creativity out of any artist. he always encouraged people to share his enthusiasm about art, but he could also help you gain profound understanding of artistic expression. Mr. Stathoulis recalls another characteristic incident that played out in the louvre. “We were looking at a Caravaggio. i was a mere child back then and i was looking at this painting stupefied, eager to

Ο Αλέξανδρος Ιόλας στην έπαυλή του στην Αγία Παρασκευή, Οκτώβριος 1964. / alexander Iolas, in his mansion in agia paraskevi, october 1964.

Ο Αλέξανδρος Ιόλας στο Factory, 1985. / alexander Iolas at the Factory studio, 1985.

Γιατί, αν εµείς τείνουµε να τον ξεχάσουµε, στο εξωτερικό θυµούνται ακόµα το όνοµά του. Τον θυµούνται καθώς έχει αφήσει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στα µεγαλύτερα µουσεία, όπως το beaubourg, το ΜοΜΑ και το ΜΕΤ, καθώς και στις σπουδαιότερες ιδιωτικές Συλλογές, όπως σε εκείνες των Ντοµινίκ ντε Μενίλ, Ροκφέλερ, Ρότσιλντ, Νιάρχου, Εµπειρίκου, Τζιάνι Ανιέλι.

Ως γνήσιος εραστής της τέχνης, ήταν άνθρωπος µε ξεχωριστές ευαισθησίες. «Σε κέρδιζε µε τη λεπτότητα, τη φινέτσα και το χιούµορ του, την ίδια όµως στιγµή ήταν σοφός», λέει ο κ. Σταθούλης, «όπως ήταν και άντρας που αγαπούσε µε πάθος την πατρίδα, που του φέρθηκε µε τόση αχαριστία». Ανάµεσα στις δεκάδες στιγµιότυπα, ανασύρει ένα περιστατικό που συνέβη στη σουίτα του Ιόλα, σε µεγάλο ξενοδοχείο της Νέας Υόρκης: «Ανέβηκα για να πάρουµε πρωινό µαζί. Στο πάτωµα ήταν πεταµένες όλες οι ελληνικές εφηµερίδες, µε πρωτοσέλιδα τα σκάνδαλα που του είχαν προσάψει. Ήταν θυµωµένος. Σκεπτικός. Όταν τα διάβασα, του είπα: “Φύγετε από την Ελλάδα. Μην επιστρέψετε. Θα σας γδάρουν ζωντανό”. Με κοίταξε στενοχωρηµένος αλλά ήρεµος και είπε: “Παιδί µου, κουβαλώ στην πλάτη µου την ιστορία 30 αιώνων. Αρνούµαι να αποβάλω αυτή την ευθύνη και αυτή την τιµή, για µία χούφτα αµόρφωτους”».

Ο ίδιος δεν σταµάτησε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του να µαθαίνει. Η φιλοµάθειά του σε συνδυασµό µε το ένστικτό του έκαναν θαύµατα. Ο Ιόλας διέθετε µία σπάνια ικανότητα όχι µόνο να αντιλαµβάνεται τα ταλέντα, αλλά και να εκµαιεύει τις δεξιότητες που έκρυβε ένας καλλιτέχνης και να τις µετατρέπει σε αφορµές για δηµιουργία. Ήξερε να σε παρασύρει στον κόσµο της τέχνης, αλλά και να σε βάζει σε µία βαθιά προσωπική διαδικασία κατανόησης και ανάδειξης των εκφραστικών δυνατοτήτων της εικαστικής δηµιουργίας. Ο κ. Σταθούλης θυµάται άλλη µία χαρακτηριστική σκηνή, που είχε διαδραµατιστεί στις αίθουσες του Μουσείου του Λούβρου: «Βλέπαµε µαζί ask questions and share my opinion. but he wouldn’t let me talk. ‘Shhhhh, just look…’ he said. Ten minutes later he simply repeated the same words. ‘Shhhhh, just look…’ it might sound strange, but his silence taught me more than any amount of conversation ever could. i dare say it made me a better man”.

The collector, who imposed the European Surrealists on the u.S. (the Surrealist movement owes him a lot), discovered Andy Warhol (Pop Art and Arte Povera were also indebted to him) and donated art to Centre Pompidou and the Macedonian Museum of Contemporary Art was never a gallerist in the strict, commercial sense of the word. Alexander iolas “knew that art was unique. he pushed artists to make their dreams come true. he knew that art didn’t have a price tag. That’s why he added plenty of zeros to anything he held in his possession. With the money he made, he was able to make many donations and start a collection. he took fine artists, poets and writers under his wing -Kostas Tachtsis, Nicolas Calas and William burroughs, among others- so they could focus on their work, without having to worry about survival. There were too many names to count!” Greece didn’t value his contribution because “as we all know, patriotism never goes unpunished in this country! The minute he passed away, his glorious museum-like home was ransacked. All that remains is a ruin, mercilessly abandoned to thieves and hobos, preyed upon by worthless politicians and bullies. They even tore down the marble walls. That’s how much he was hated. And in all these years, there hasn’t been a single voice, a single politician or government agency to defend his work and his memory. No one. hatred still reigns supreme. Self-interest, malice and jealously has wiped everything out”.

Iolas - WarHol: tHeIr CoMMon traJeCtorY in the beginning of the '50s, Alexander iolas was collaborating with the “hugo” gallery in New york, which he would later buy out. Meanwhile, in the building

o Αλέξανδρος Ιόλας διακόσμησε με έργα του takis το σπίτι της anne Gruner schlumberger. / alexander Iolas, "le Grande Maison d'anne Gruner schlumberger".

ένα έργο του Καραβάτζο. Εγώ, σχεδόν παιδί, παρατηρούσα σαστισµένος και πήγαινα να σχολιάσω, να ρωτήσω, να πω µία γνώµη. ∆εν µου επέτρεπε όµως ούτε να µιλήσω, ούτε να κάνω κάποιο σχόλιο. “Σσσσστ, κοίτα...” µου έλεγε. Έπειτα από δέκα λεπτά, “Σσσστ, κοίτα...” επαναλάµβανε. Θα ακουστεί παράξενο, όµως, εκείνη η σιωπή, η σιωπή του, µου δίδαξε περισσότερα από όσα θα µου δίδασκε εκείνη τη στιγµή µία συζήτηση. Θα τολµούσα να πω πως µε έκανε καλύτερο άνθρωπο».

Ο συλλέκτης που πήρε τους σουρεαλιστές καλλιτέχνες από την Ευρώπη και τους επέβαλε στην Αµερική (ο σουρεαλισµός τού οφείλει πολλά), που ανακάλυψε τον Άντι Γουόρχολ (η ποπ αρτ καθώς και η άρτε πόβερα του χρωστούν επίσης πολλά), ο άνθρωπος µε τις σηµαντικές δωρεές στο παρισινό Μουσείο Pompidou και στο ΜΜΣΤΘ δεν ήταν σε καµία περίπτωση γκαλερίστας µε τη στενή, την απόλυτα εµπορική, έννοια του όρου. Ο Αλέξανδρος Ιόλας «ήξερε πως η τέχνη έχει το στοιχείο της µοναδικότητας. Ζητούσε από τους καλλιτέχνες να πραγµατοποιήσουν τα όνειρά τους. Ήξερε ότι κανένα έργο τέχνης δεν έχει τιµή. Γι’ αυτό και προσέθετε πολλά µηδενικά στην αξία κάθε έργου που είχε στην κατοχή του. Με τα χρήµατα που απέκτησε, έκανε δωρεές και έστησε συλλογές. Προστάτευε εικαστικούς, συγγραφείς, ποιητές... Για να µπορούν ανεµπόδιστοι από την ένδεια της καθηµερινότητας να αφιερώνονται στη δηµιουργία. Ανάµεσά τους ήταν ο Κώστας Ταχτσής, ο Νικόλας Κάλλας, ο Ουίλιαµ Μπάροουζ… Πολλά τα ονόµατα, πάρα πολλά!». Όµως, αυτή την προσφορά η Ελλάδα κατάφερε να την αφήσει αναξιοποίητη. Με το που πέθανε, το υπέροχο σπίτι-µουσείο του, µε τα αναρίθµητα αριστουργήµατα, λεηλατήθηκε. Ξηλώθηκε. Αρπάχτηκε. Και µένει τώρα εκεί ένα φριχτό ερείπιο, στο έλεος του κάθε άρρωστου και κλέφτη, του κάθε αλητήριου που πουλάει µαγκιά, δηµοκρατία και ξεφτίλα. Μέχρι και τους µαρµάρινους τοίχους ξεπάτωσαν. Για τέτοιο µίσος µιλάµε! Και δεν βρέθηκαν τόσα χρόνια τώρα, πέντε-έξι άνθρωποι, ένας φορέας, µία κυβέρνηση, across the street, Andy Warhol was designing shoes for a small company. iolas noticed the extremely skinny young man and asked to see some of his designs. he was very enthusiastic and decided to help him out.

Warhol’s first one-man-show, a series of 15 sketches inspired by Truman Capote novels, was inaugurated in New york in June 1952. it wasn’t particularly successful, but it was the beginning of a long collaboration and personal friendship with iolas. in 1972, Warhol painted the collector’s portrait. in 1974, iolas commissioned him to create a portrait for Dadaist painter Man ray, while in 1982 he printed Warhol’s portraits of Alexander the Great. This is the only Warhol currently in the possession of a state intuition, as iolas bequeathed the work to the Macedonian Museum of Contemporary Art. in 1985, iolas commissioned Warhol to create a “last Supper”, inspired by leonardo da Vinci’s famous painting. The artist created 60 works, painted over photographic reproductions of the Da Vinci masterpiece, as well as original paintings with collage elements. 24 of these were presented in a resplendent show, the last iolas would organize for Warhol, in Milan on January 22, 1987. The collector never made it to the opening. Already sick, he was transported straight from the airport to the hospital. A month later, Warhol died in a New york hospital from complications following a gallbladder surgery. he was 59 years old. Four months later, iolas died in the same hospital.

30 years after his death, something seems to be stirring. The Municipality of Agia Paraskevi finally acquired his villa with the intention of refurbishing it using iolas’ personal effects, donations by artists he had worked with and anything else that celebrates his memory, in order to create a new cultural space. Meanwhile, a budding collector, Evangelos Pistiolis, established the Alexander iolas Foundation, which is scheduled to honor the 30th anniversary of his death with a large retrospective in a new museum in Filothei.

Υour ultimate beauty destination for luxury brands! Gifts for those you love

Ρούντολφ Νουρέγιεφ και Αλέξανδρος Ιόλας στο Ηρώδειο, 1985. / rudolf nureyev and alexander Iolas, Οdeon of Herodes atticus, 1985.

Το ζεύγος καλλιτεχνών Κλοντ και ΦρανσουάΞαβιέ Λαλάν με τον Ιόλα, στο στούντιο του Μανώλη Καραντινού, Αθήνα, 1974. / Claude and François-Xavier lalanne with Iolas at the studio of Manolis Karantinos, athens, 1974.

Νίκος Σταθούλης, Αλέξανδρος Ιόλας, Άντι Γουόρχολ, στο θρυλικό Factory, Νέα Υόρκη, 1985. / nikos stathoulis, andy Warhol, alexandros Iolas at the Factory studio, new York, 1985.

να υπερασπιστούν το έργο και τη µνήµη του. Κανένας δεν βρέθηκε. Το µίσος κυριάρχησε και πάλι. Η κακεντρέχεια, η ιδιοτέλεια, η ζήλια που παραµορφώνει, αφάνισαν τα πάντα».

ΙΟΛΑΣ - ΓΟΥΟΡχΟΛ: Η ΚΟΙΝΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥΣ Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ο Αλέξανδρος Ιόλας συνεργαζόταν µε την γκαλερί «hugo» στη Νέα Υόρκη, την οποία στη συνέχεια θα αγόραζε. Την ίδια εποχή, σε ένα κτήριο απέναντι, ο Άντι Γουόρχολ σχεδίαζε παπούτσια για µία βιοτεχνία. Ο Ιόλας πρόσεξε τον εξαιρετικά αδύνατο νεαρό και µία µέρα τού ζήτησε να δει σχέδιά του. Ενθουσιάστηκε και αποφάσισε να τον βοηθήσει.

Έτσι, η πρώτη ατοµική έκθεση του Γουόρχολ, µε µία σειρά 15 σχεδίων βασισµένων σε διηγήµατα του Τρούµαν Καπότε, εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 1952, στη Νέα Υόρκη. ∆εν ήταν ιδιαίτερα επιτυχής. Ήταν όµως η αφορµή για να ξεκινήσουν όχι µόνο η συνεργασία αλλά και η φιλία του µε τον Ιόλα. Το 1972, ο Γουόρχολ ζωγράφισε το πορτρέτο του συλλέκτη. Το 1974, ο Ιόλας τού παράγγειλε το πορτρέτο του ντανταϊστή φωτογράφου Μαν Ρέι, ενώ το 1982, τύπωσε τα πορτρέτα που έφτιαξε για τον Μέγα Αλέξανδρο -αυτό είναι και το µοναδικό έργο Γουόρχολ που βρίσκεται σε κρατικό ελληνικό ίδρυµα, χάρη στη δωρεά του Ιόλα στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Το 1985, ο Ιόλας παράγγειλε στον Γουόρχολ έναν «Μυστικό ∆είπνο», εµπνευσµένο από τον περίφηµο «Μυστικό ∆είπνο» του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Ο καλλιτέχνης έφτιαξε συνολικά 60 έργα, φωτογραφικές επιζωγραφισµένες ανατυπώσεις του αριστουργήµατος του Ντα Βίντσι, αλλά και καθαρά ζωγραφικά έργα µε στοιχεία κολάζ. Τα 24 από αυτά εκτέθηκαν σε µία λαµπρή έκθεση, την τελευταία που οργάνωσε ο Ιόλας για τον Γουόρχολ, στο Μιλάνο, στις 22 Ιανουαρίου 1987. Ο συλλέκτης, τη νύχτα των εγκαινίων, δεν κατάφερε να φτάσει στην γκαλερί. Ήδη άρρωστος, µεταφέρθηκε από το αεροδρόµιο σε ένα νοσοκοµείο. Ένα µήνα µετά, στις 22 Φεβρουαρίου 1987, ο Γουόρχολ πέθανε σε νοσοκοµείο της Νέας Υόρκης από επιπλοκές µετά από εγχείρηση αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης. Ήταν 59 ετών. Τέσσερις µήνες αργότερα, στο ίδιο νοσοκοµείο, πέθανε ο Ιόλας.

Σήµερα, όµως, κάτι έχει αρχίσει να γίνεται: Τριάντα χρόνια από τον θάνατό του, ο ∆ήµος Αγίας Παρασκευής αγοράζει τη βίλα του. Σκοπός του να την αποκαταστήσει και να δηµιουργήσει εκεί έναν χώρο πολιτισµού, µε προσωπικά του αντικείµενα, δωρεές των καλλιτεχνών µε τους οποίους συνεργάστηκε και ό,τι άλλο µπορεί να θυµίζει εκείνον. Την ίδια στιγµή, ένας νέος συλλέκτης, ο εφοπλιστής Ευάγγελος Πιστιόλης, δηµιούργησε το «Ίδρυµα Αλέξανδρος Ιόλας», που θα τιµήσει τα 30 χρόνια µε ένα µεγάλο αφιέρωµα, σε ένα νέο µουσείο στη Φιλοθέη.