HighLife Magazine 0225

HighLife verschijnt 6 keer per jaar Jaargang 34 - #2 | April / Mei 2025 GRATIS

Spannend

In deze editie een extra lange versie van ’t Experimentje. Het is ongelofelijk, maar de jubileum-aflevering 25 van deze langlopende serie valt precies samen met de definitieve experimentfase van het wietexperiment. Vanaf 7 april mag in de deelnemende coffeeshops alleen nog cannabis van de geselecteerde telers verkocht worden.

Het wordt spannend hoe dat gaat lopen. De coffeeshops hadden liever nog wat langer hun achterdeur willen openhouden, maar daar wilde de overheid niet aan. Er blijven wel zorgen over de kwaliteit van hasj en of er voldoende aanbod van wiet is. Is de invoer van Marokkaanse hasj dan geen alternatief? We schrijven over een TNI-bijeenkomt waar dat werd besproken. En André Beckers vertelt over zijn ervaringen in Marokko, waar hij te gast was bij boeren die hasj telen: ‘De smaak van een “eerste klop” hasjiesj is wat mij betreft veel beter dan die van wiet’. Zijn aanbeveling: ‘Wat mij betreft is het oerzonde als een goed stukje hasjiesj uit Marokko niet meer verkrijgbaar is in een coffeeshop.’

Coffeeshops worden nog steeds dwars gezeten door overijverige burgemeesters en ambtenaren door de invoering van schaarse vergunningen. Dit speelt al een tijd, maar het blijft maar doorgaan. Terwijl daar helemaal geen reden voor is, zoals BCD-voorzitter Simone van Breda onlangs schreef in een brief aan de VNG. Ze citeerde uit een bericht van het Ministerie van Justitie & Veiligheid uit 2021: ‘Het leerstuk van schaarse rechten is in beginsel niet van toepassing op gedoog verklaringen voor coffeeshops. Een gedoogverklaring kan namelijk niet gezien worden als een vergunning, omdat geen vergunning verleend kan worden voor handelingen met een product die bij wet verboden zijn, zoals het geval is bij verkoop van hennep en hasjies.’

Een vrolijker artikel is ons interview met Ben Zabin aka Smokus Pocus, een Amerikaanse goochelaar die zijn show vol stopt met wiet. Hij treedt op 20 april (4/20) op in Boom Chicago in Amster dam, zijn eerste show in Europa. Verder zijn we blij dat Moreno Molenaar na zijn Thaise cannabis portretten nu in eigen land aan de slag is gegaan. In het eerste deel van zijn nieuwe serie H!gh Age spreekt hij met Jerry, die bij coffeeshop De Baron werkt. Dit een nog veel meer in deze editie.

VOORWOORD VAN DE UITGEVER

De Nederlandse overheid voert een liberaal beleid t.a.v. cannabis. Het gebruik van cannabis wordt in de Nederlandse Opiumwet niet strafbaar gesteld. Vele gemeenten gedogen coffeeshops van waaruit hasj en wiet worden verhandeld. Met het gedogen van deze coffeeshops heeft de overheid een goede scheiding van de drugsmarkten weten te bereiken. Zo’n één miljoen blowers weten de weg naar de coffeeshop te vinden of voorzien d.m.v. kleinschalige hennepteelt in hun eigen gebruik. De cannabisconsument is de samenleving op geen enkele wijze tot last. Hij wordt in ons land dan ook terecht niet als een crimineel behandeld. Sommige politici en vertegenwoordigers van het openbaar bestuur zijn groot voorstander van het legaliseren van cannabis. Aan legalisatie gaat gewoonlijk een lange periode van normalisatie vooraf. De uitgever hoopt middels het blad ‘HighLife’ het publiek te informeren en hiermee een positieve bijdrage te leveren aan de normalisatie van cannabis. In zijn blad geeft hij zowel voor- als tegenstanders van cannabis de ruimte hun mening te ventileren. Dit betekent niet dat de uitgever het met de inhoud van alle artikelen of advertenties eens is. De uitgever distantieert zich uitdrukkelijk van gepubliceerde uitlatingen of afbeeldingen die de indruk wekken dat er reclame wordt gemaakt voor het gebruik of productie van cannabis.

Tot slot nog een jubileum; ik ben nu 25 jaar hoofdredacteur van dit prachtige magazine. Tijdens het EK Voetbal in Nederland in 2000 maakte ik mijn debuut in die functie, nadat ik al jaren mijn bijdragen schreef. Op naar de volgende 25 jaar!

Rob Tuinstra

Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook vermenigvuldigd of overgenomen worden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever en de andere auteursrechthebbenden.

De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud en/of de doelstelling van de advertenties.

De redactie neemt geen enkele verantwoording voor ongevraagde inzendingen.

De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden op copyright van foto-en/of beeldmateriaal te bereiken. Zij die desondanks menen aanspraak te kunnen maken op deze rechten, kunnen zich tot de uitgever wenden.

APRIL / MEI 2025

16 SMOKUS POCUS: GOOCHELEN MET WIET

Magische cannabis show komt op 20/4 naar Nederland

24 H!GH AGE CANNABIS PORTRETTEN

Jerry: ‘Lekker even bijpraten onder het genot van een jointje, dat vind ik gezellig’

28 ’T EXPERIMENTJE DEEL 25

De spanning neemt toe

34 LEGALE MAROKKAANSE HASJ NAAR NEDERLAND?

TNI Brainstorm: ‘Het lijkt op papier allemaal zo simpel, maar toch is het dat niet’

38 WIE WAREN DE EERSTE STONERS?

Waar was het vroegst bekende gebruik van geestverruimende cannabis?

70 40 JAAR SOFT SECRETS

Inmiddels in acht verschillende edities

GROENE ZAKEN

36 ANDRÉ BECKERS OVER MAROKKAANSE HASJ

De allereerste klop van hasj is veel beter dan wiet

75 ICE CREAM CAKE

Seeds

VERDER

20 INEXXO CLAIMT DOORBRAAK

Cannabiszaden selecteren op eigenschappen zonder ze te ontkiemen 42 COFFEESHOPVERGUNNINGEN ONDER VUUR

Gemeenten worstelen met de uitgifte

BONGLOARD

Zware riffs & grooves en psychedelische

Kleurrijke beeldverhalen

Column Nicole Maalsté

Bluffen, liegen en bedriegen

Ik had deze column blufpoker willen noemen. Toen ik het bestand wilde opslaan, kreeg ik de melding dat er al een bestand bestond met deze titel. Ik verzon dus een andere titel en las nieuwsgierig de column die ik kennelijk in 2016 had geschreven. Deze bleek te gaan over een bijeenkomst van een gemeenteraad waarbij ik als cannabisexpert was uitgenodigd. Ik hoorde mensen uit politie- en justitiekringen daar allerlei leugens over de cannabisindustrie verspreiden. Dat deden zij bewust om een crimineel beeld neer te zetten, zodat zij voor de komende tijd weer verzekerd waren van een hoop geld dat zij aan allerlei ineffectieve acties konden besteden.

Ik schreef destijds: “Ik probeerde het beeld dat zij [de politiemensen] neerzetten enigszins te nuanceren, maar realiseerde me dat het risico daarvan is dat de gemeenteraadsleden achterblij ven met een gevoel van ‘wie moet ik nou geloven’. Het leek er sterk op dat zij bewust tweedracht zaaiden om de gemeente raadsleden een rad voor de ogen te draaien. Het is een bekende strategie. Door onduidelijk heid te creëren over cijfers en beelden, worden toehoorders in verwarring gebracht. Deze politiemensen wisten precies wat zij deden. […] Een knap staaltje blufpoker.”

Tegenwerking

Vlak voordat de coffeeshops die meedoen aan het wietexperiment volledig moeten overstappen naar legale producten, zie ik exact hetzelfde gebeuren. Coffeeshops worden beticht van tegenwerking. Stemmen lijken de burgemeester en verantwoordelijke ministeries in te fluisteren dat coffeeshops het wietexperiment bewust willen vertragen en daarom klagen over tekorten bij legale telers. Ook zouden ze zich te kieskeurig opstellen. Het vervelende is dat minder zichtbaar is wie deze leugens precies verspreidt. Zijn het de telers die een begindatum nodig hebben om hun investeerders tevreden te stellen en die van onverkoopbare, schimmelige of gedateerde partijen wiet af willen? Of zijn het de klassieke

crimefighters die sowieso geen enkele boodschap hebben aan de signalen die exploitanten afgeven over een gebrek aan kwaliteit, kwantiteit en diversiteit van het legale aanbod.

Zie je

wel…

In het ergste geval zijn het partijen met politieke motieven die best wel weten dat ze de coffeeshopexploitanten in het experiment voor de bus gooien. In dat geval zou het juist de bedoeling zijn dat het misloopt. “Er zijn genoeg kilo’s geproduceerd”, is dan het verhaal. Laat ze die producten gewoon

verkopen, ook al wil de consumenten de geproduceerde legale hasj en wiet soorten niet en is er onvoldoende betaalbare cannabis. Op het moment dat het misgaat en een groot deel van de klanten zijn heil op de illegale markt heeft gezocht, kunnen ze dan concluderen dat het wietexperiment mislukt is. “Zie je wel dat het

Duivels dilemma

Het is een duivels dilemma. Hoe verweer je je in deze tijd tegen personen en partijen die doelbewust bluffen, liegen en bedriegen? Moet je daar zelf ook aan meedoen om gehoord te worden? Of moet je gewoon rustig blijven afwachten en zal de ‘waarheid’ uiteindelijk toch altijd zegevieren? Wie zal het zeggen…. Ergens sterkt het mij dat ik niet de enige ben die zich het hoofd hierover breekt. De kracht van de beeldvorming is groot. Maar ergens vertrouw ik erop dat de feiten laten zien dat de zorgen van de coffeeshopexploitanten terecht zijn. Ik hoop alleen dat het dan niet te laat is. Ik ben er nog steeds van overtuigd dat het wietexperiment enorme potentie heeft. Voorwaarde is dan wel dat alle betrokkenen op gelijkwaardige manier aan tafel zitten en serieus worden genomen. Blufpoker zou niet beloond mogen worden.

Wietexperiment Achterdeur hasj mag tot 10 juni blijven

Na extra beraad heeft het kabinet besloten om de verkoop van achterdeur hasj in coffeeshops die deelnemen aan het wietexperiment tot 10 juni toe te staan. Dit omdat er onvoldoende gereguleerde hasj voorradig is.

De deelnemende coffeeshops hadden al langer om uitstel gevraagd, vanwege zorgen over kwaliteit en hoeveelheid van de gereguleerde hasj van de wietproeftelers, maar pas na een extra overleg ging de overheid overstag: ‘Op basis van de laatste monitoring van eind maart is het onzeker of de beschikbaarheid van gereguleerde hasj op 7 april voldoet aan de gestelde criteria. Om deze reden hebben wij in het bestuurlijk overleg op 31 maart uitgesproken achter het besluit te staan van de betrokken burgemeesters om de eerste twee maanden van de experimenteerfase niet te handhaven op de verkoop van illegale hasj in deelnemende coffeeshops. Daarmee wordt meer ruimte gegeven aan telers om de productie van hasj op orde te krijgen.’

In een Kamerbrief licht minister Van Weel een en ander toe: ‘Zo heeft de zevende teler die in de eerste fase volledig zal opstarten met de productie van hasj lichte vertraging opgelopen. Hierdoor start

Minister van Justitie & Veiligheid

David van Weel

deze teler naar verwachting enkele weken later. Daarnaast is het huidige aanbod van hasj voor een groot gedeelte afkomstig

van één teler. Om deze reden is op dit moment beperkt sprake van keuzevrijheid voor coffeeshophouders om te kiezen waar zij hun gereguleerde hasj willen inkopen.’ Uitstel is nodig, want ‘een tekort aan hasj kan leiden tot een verschuiving naar de illegale markt en straathandel.’ Conclusie: ‘Vanaf 7 april 2025 start de experimenteerfase voor zowel hennep als hasj, waarbij in de eerste twee maanden niet wordt gehandhaafd op de verkoop van illegale hasj in deelnemende coffeeshops. Vanaf 10 juni 2025 zal wel worden gehandhaafd op de verkoop van gedoogde hasj. Dat betekent dat vanaf dat moment alleen gereguleerde producten aanwezig zullen zijn in de deelnemende coffeeshops.’ De gedoogde hasj wordt dus twee maanden langer gedoogd. Dubbel gedogen!

(Omdat dit nieuws naar buiten kwam terwijl het blad al bij de drukker lag, konden we de rest van de artikelen over het wietexperiment in deze editie niet meer aanpassen, Redactie HighLife)

WIN TWEE KAARTJES VOOR DE HIGHLIFE CUP 2025

Nog even en dan is het weer tijd voor de legendarische HighLife Cup, de oudste en eerlijkste cannabiscup van Europa, opgericht in 1994! We zijn al met de voorbereidingen begonnen voor deze 31e editie. Zoals bekend mogen alleen bedrijven aan deze cup meedoen. Maar dat betekent niet dat jij als lezer niet aanwezig kunt zijn. Wij geven twee vrijkaarten weg aan degene die ons het best kan uitleggen waarom juist jij bij de uitreiking moet zijn. Originaliteit wordt natuurlijk extra beloond en wie weet begroeten wij jou op de feestelijke uitreiking van de HighLife Cup 2025 op donderdag 5 juni! Plaats en locatie zullen op een later tijdstip worden meegedeeld. Inzendingen kun je voor 15 mei sturen naar redactie@highlife.nl of Discover Publisher, t.a.v. Highlife Cup lezersactie, Bruistensingel 400, 5232 AG ’s-Hertogenbosch. Wie weet tot ziens!

ELLENDE ROND SCHAARSE VERGUNNING

COFFEESHOPS GAAT DOOR

De ellende rond de schaarse vergunningen gaat door. De problematiek speelt al zeker 10 jaar. Gemeenten stellen dat een vergunning voor een coffeeshop een schaars goed is, en dan moet volgens Europese regels iedereen recht op zo’n vergunning hebben. Het leidt tot veel gedoe en juridische conflicten, tot aan de Raad van State toe. In Amersfoort wil de gemeente nu een vergunning van maximaal zeven jaar invoeren. Huidige coffeeshops mogen na het verlopen van hun nu geldende vergunningen eenmalig een ‘overgangsgedoogverklaring’ van zeven jaar aanvragen. Daarna mag iedereen meedingen naar een volgende gedoogverklaring. Ook in onder andere Deventer en Groningen zijn er problemen. Meer hierover vanaf pagina 42.

HOE BEWEGEN

ENDOCANNABINOÏDEN ZICH IN DE HERSENEN?

Sinds de ontdekking dertig jaar geleden was het een mysterie: hoe bewegen endocannabinoïden zich tussen zenuwcellen in de hersenen? Mario van der Stelt, hoogleraar moleculaire fysiologie aan de Universiteit Leiden, ontdekte met zijn onderzoeksgroep hoe het zit. Dat inzicht kan helpen bij de ontwikkeling van nieuwe medicijnen voor pijn en neurologische aandoeningen. In een artikel op de website van de Universiteit Leiden wordt een en ander uitgelegd. Stoffen als dopamine en serotonine bewegen zich namelijk als losse moleculen tussen zenuwcellen. Endocannabinoïden laten zich in vetachtige belletjes tussen zenuwcellen in de hersenen vervoeren. Van der Stelt: ‘Dit is mogelijk een nieuwe vorm van communicatie tussen zenuwcellen in de hersenen. Nu we weten hoe het zich verplaatst, kunnen we zoeken naar manieren om de werking te beïnvloeden.’

KOMST ‘MCWIET’ IN TIEL ROEPT WEERSTAND OP

De gemeente Tiel wil alle vier coffeeshops vanuit de binnenstad naar een plek aan de rand van de stad verplaatsen, waar in een gezamenlijk pand klanten alleen mogen afhalen. De locatie aan de Rivierenlandlaan (tegenover bedrijventerrein Kellen), bij de A15, wordt door sommigen al de wietboulevard of ‘McWiet’ genoemd. De gemeente: ‘De locatie aan de Rivierenlandlaan is voorgedragen omdat deze het best past bij de criteria die de raad heeft vastgesteld. Op deze nieuwe plek is meer ruimte en kunnen verkeer en parkeren beter worden geregeld.’ Verantwoordelijk wethouder Groen: ‘De binnenstad wordt steeds groener en auto’s komen steeds minder in het centrum. De logische volgende stap is nu dan ook om de coffeeshops uit het centrum te verplaatsen naar de rand van de stad.’ De lokale coffeeshops (Catweazle, Cobra, Lamar en Relax) gaan vooralsnog akkoord met de plannen. De omwonenden van de nieuwe lokatie niet, die hebben al juridische stappen aangekondigd.

lash

COFFEESHOP TRENDS:

NIET-COMMERCIEEL OF DRIVE THROUGH

Als je al kunt spreken van trends bij nieuwe coffeeshops, dan zijn er vanuit de ambtelijke en politieke hoek twee smaken: drive-through coffeeshops en nietcommerciële coffeeshops’. Drive-through coffeeshops werden vorig jaar in Voorne aan Zee en Utrecht (zie foto; beeld RTV Utrecht) geopend. Maar D66raadslid Gerard Meij in de gemeente Waterland (Noord-Holland) kiest voor een niet-commerciële variant. Hij kijkt daarbij naar gemeenten als Bussum en Zwijndrecht, waar coffeeshops zonder winstoogmerk zijn gevestigd. In Bussum is dat De Piramide en in Zwijndrecht heb je De Ambassade. Een locatie voor een mogelijke coffeeshop is er nog niet. De gemeente Waterland is met slechts 17.525 inwoners niet heel groot, de meest logische kandidaat lijkt Monnickendam te zijn. De inwoners van Waterland moeten voor hun blowtje nu naar Amsterdam of Purmerend. Of via een lokale dealer natuurlijk. Meij kreeg in een later stadium een meerderheid van de gemeenteraad achter zijn voorstel dus gaat men nu beleidsregels opstellen. Daarna zouden geïnteresseerden zich in kunnen aanmelden.

AMERIKAANSE WIETGEVANGENE

MARC FOGEL DOOR

RUSSEN VRIJGELATEN

Marc Fogel is vrij. De Amerikaanse leraar die 14 jaar celstraf voor 17 gram mediwiet in Rusland kreeg, werd in februari op Amerikaanse bodem door Donald Trump begroet. In ruil daarvoor lieten de Amerikanen Alexander Vinnik vrij. De Rus had eerder bekend eigenaar en exploitant te zijn van een van de grootste cryptobeurzen ter wereld, BTC-e. Volgens aanklagers faciliteerde hij de overdracht van miljarden dollars aan transacties voor criminelen over de hele wereld. Trump noemde de vrijlating van Fogel ‘een gebaar van goede wil’ van de Russische leider Poetin. Marc Fogel zei tijdens zijn bezoek aan het Witte Huis: ‘Ik voel me de gelukkigste man op aarde.’

ROYAL QUEEN SEEDS OPENT SHOP IN DURBAN (ZUID-AFRIKA)

Royal Queen Seeds heeft een eerste shop in Afrika geopend. In Durban (Zuid-Afrika) was het begin februari raak. Hiermee toont de Nederlandse zadengigant, die de wereld verovert, opnieuw aan dat het aan lef niet ontbreekt. De eerste shop die de Brabanders openden vind je terug in hartje Amsterdam, op de Damstraat 46 tussen de Dam en de Amsterdamse Wallen. Daarna volgden stores in Barcelona, Bangkok en New York. En nu dus Durban. Shai Ramsahai van RQS: ‘De opening van onze eerste winkel in Zuid-Afrika markeert een cruciaal moment in onze missie om cannabisgenetica, educatie en innovatie van wereldklasse naar opkomende markten te brengen.’ Op social media werd daaraan toegevoegd: ‘Wij zien een enorm potentieel voor groei en innovatie op de Zuid-Afrikaanse markt. Deze mijlpaal is nog maar het begin. Op een groene en bloeiende toekomst!’ Durban Poison iemand?

Ingezonden Brieven

HighLife Postbus 6024 | 1005 EA Amsterdam | redactie@HighLife.nl

Hasj uit Marokko

Stijgt het aantal coffeeshops?

Na een paar bezoekjes aan coffeeshops in experimentsteden, want ik was toch erg nieuwsgierig, kan ik constateren dat er met de wiet in het experiment niet veel mis is. Er was aardig wat aanbod en voor elke beurs wat te krijgen, want sommige producten waren echt voordelig geprijsd. Echte kwaliteit kost natuurlijk wel wat meer. Met de hasj had ik minder geluk. Het smaakt toch anders en dat is heel begrijpelijk, dat is ook al eerder in Highlife uitgelegd. Maar wat zou het dan een prachtidee zijn om Marokkaanse hasj, die daar nu deels legaal geteeld wordt (voor medicinale doeleinden dan), ook bij dat aanbod aan te bieden. Iedereen blij, zou je denken. Tim

Inderdaad een puik idee. Er is zelfs al een brainstorm met experts over geweest, daarover lees vanaf pag 34.

Ligt het nu aan mij of komen er de laatste tijd meer coffeeshops bij? Als ik de laatste Highlife’s lees, zie ik de ene na de andere nieuwe coffeeshop voorbijkomen. Drivethrough of afhaalshops lijken wel een soort trend te zijn. Dat vind ik zelf wel jammer, want samen met je maten in een shop blowen is voor mij wel een van de essenties. Rik

We hebben goed en slecht nieuws voor je. Ja, er komen shops bij (op de foto John & Co in Hellevoetsluis), maar er verdwijnen her en der ook wel een paar. En je hebt gelijk dat een drive-thru of afhaalshop steeds vaker voorkomt. In Tiel willen ze bijvoorbeeld de vier bestaande coffeeshops in een gezamenlijk pand aan de rand van de stad bij een bedrijventerrein plaatsen. Alleen afhaal dan. Dat vinden wij niet de meest positieve ontwikkeling. Positief is wel weer dat veel gemeenten met voorheen geen enkele coffeeshop, nu plannen hebben voor een eerste, niet-commerciële coffeeshop.

Muziek

maestro!

Plotseling zijn de artikelen met bands verdwenen uit Highlife. Watskeburt? Is dat een bewuste keus of is het gewoon toeval? Natuurlijk vond ik niet meteen elke artiest die in Highlife stond goed of zo, want muzikale smaken verschillen nu eenmaal, maar ik was wel geïnteresseerd in hoeverre cannabis voor hen inspirerend was. Plus dat je van bands hoorde die eerder onbekend voor je waren. Een soort van introductie zeg maar, dat vond ik ook leuk. Dus; muziek maestro! Jan

Zeker, muziek hoort erbij. In dit nummer Bongloard!

Is Thailand het beloofde land?

Ik heb met heel veel plezier de serie over Thaise cannabisondernemers gevolgd. De liefde voor de plant bij een aantal van hen en hun ontdekkingstocht in wat eens een verboden industrie was voelde heel erg inspirerend. Is Thailand het beloofde (cannabis) land? Misschien, alhoewel het voor mij een beetje te ver is. Ik blijf liever wat dichter bij huis. Angelique

Goed nieuws. Onze medewerker Moreno Molenaar, de maker van de Thaise serie, begint in dit nummer aan een serie getiteld H!GH Age. Deze keer dichter bij huis, namelijk in Nederland zelf, waarin hij senioren en hun liefde voor cannabis portretteert.

lash

LUXEMBURG: RUIM 1 OP 10 BLOWERS KWEEKT EIGEN WIET

Bijna de helft van de inwoners van Luxemburg tussen de 18 en 64 jaar heeft ooit cannabis geprobeerd, zo blijkt uit onderzoek van het ministerie van Volksgezondheid. Sinds de consumptie van cannabis (in eigen huis) in 2023 werd gelegaliseerd, is er weinig verandert; 46,3% van de inwoners tussen de 18 en 64 jaar heeft minstens één keer recreatieve cannabis gebruikt. Kijk je naar de consumptie van cannabis in het laatste jaar, dan is het aantal blowers een stuk lager: 14,2%. Het getal daalt verder als je kijkt naar blowen in de laatste maand: 7,8%. In Luxemburg is het kweken van vier cannabisplanten thuis toegestaan. Daarmee zijn ze dus al een stuk verder dan Nederland. Ruim een op de tien blowers geeft aan groene vingers te hebben en hun eigen wiet te kweken: 11.5%.

SLUITING 7 SOUVENIRSHOPS OM VERKOOP

CBD-JOINTS WAS ONTERECHT

De sluiting van zeven souvenirwinkels vanwege de verkoop van CBD-joints in 2023 was volgens de rechter onterecht. Burgemeester Femke Halsema sloot de zaken in de Amsterdamse binnenstad voor 6 maanden, omdat er in totaal ruim 2500 joints werden gevonden. De gemeente meldde toen dat de verkoop van CBD-joints buiten coffeeshops illegaal is en dat de winkels ‘een nadelig effect op de openbare orde hebben’. De betreffende ondernemer meldde destijds de sluiting onterecht te vinden, omdat volgens hem de verkoop van CBD-producten met minder dan 0.3% THC toegestaan is volgens Europese regelgeving. De rechter laat dit argument buiten beschouwing, maar vindt de sluiting toch onterecht omdat de in beslag genomen joints nooit in een laboratorium zijn onderzocht.

FRANKRIJK ZET VOLGENDE MOEIZAME STAP NAAR LEGALE MEDIWIET

Frankrijk heeft een volgende moeizame stap gezet naar de legalisering van medicinale cannabis, nu het eindelijk hierover ook de Europese Commissie formeel op de hoogte heeft gesteld. Er is al langer een proef gaande waarbij patiënten medicinale cannabis krijgen, maar dat verloopt tot nu toe behoorlijk moeizaam. Frankrijk is politiek gezien nooit een vriend van cannabis geweest (het land heeft legaliseringsplannen in o.a. Nederland en Luxemburg altijd flink dwarsgezeten, red), maar nu is er misschien een heel klein beetje licht aan het einde van een donkere tunnel. Het mediwietexperiment is nu tenminste verlengd tot maart 2026, en dat is al een overwinning. Want het lag bijna op zijn gat omdat eind 2024 alleen een zes maanden verlenging was geregeld. Oorzaak: de politieke chaos na alle regeringswisselingen. Na de start van de mediwietproef zijn er al acht verschillende ministers van Volksgezondheid geweest. Daardoor was de eerder voorgestelde wet nooit naar de Europese Commissie gestuurd.

FRIESLAND ZET DUURZAME STAP MET EIGEN

VEZELHENNEPFABRIEK

De provincie Friesland zet een nieuwe stap in de verduurzaming van de (land)bouwsector met een hightech vezelhennepfabriek in Drachten. De GreenInclusive vestiging zal lokaal geteelde vezelhennep verwerken tot hoogwaardige natuurlijke bouw- en isolatiematerialen. Dit betekent dat de teelt, verwerking, productie en toepassing van vezelhennep(bouw)producten volledig binnen Friesland plaatsvindt: een Europese primeur. Deze ontwikkeling is het gevolg van de Fryske Vezelhennepdeal, die eerder werd ondertekend door ruim 30 Friese partijen. ‘De brede steun geeft ons het vertrouwen om deze grote vervolgstap te zetten,’ zegt Marthijs Roorda van GreenInclusive. ‘Dankzij de Fryske Vezelhennepdeal kunnen we inkomengaranties geven aan Friese boeren, die de komende jaren verzekerd zijn van een eerlijke afname van hun geteelde vezelhennep. Dit laat zien hoe we door regionaal samen te werken economische stabiliteit én ecologische winst in onze provincie kunnen creëren.’ www.circulairfriesland.nl

DOUANE TROTS: ER IS 150 KILO CANNABIS VERNIETIGD

De Nederlandse douane meldt trots dat ze op Schiphol ruim 150 kilo cannabis heeft onderschept: ‘De cannabis is in beslag genomen en vernietigd.’ Immers, je moet er niet aan denken dat die levensgevaarlijke cannabis ons vaderland bereikt. Of de hardwerkende Nederlander, die misschien wel eens even lekker wil relaxen. De douane: ‘Op 25 februari troffen douaniers ruim 100 kilo cannabis aan in een vrachtzending. De vracht, met bestemming Nederland, kwam uit Thailand. De verdovende middelen zaten verstopt tussen sjaals. De vondst werd gedaan door douaniers van Schiphol Cargo, de afdeling die toezicht houdt op luchtvracht op Schiphol. De cannabis is vernietigd.’ Twee weken eerder vond de douane 50 kilo wiet uit de VS, die ook is vernietigd. Dat er nu in Nederland cannabis gekweekt wordt in opdracht van dezelfde overheid is verder natuurlijk helemaal niet een issue. Law & Order en zo.

Hoe werken coffeeshops terwijl wietteelt en transport verboden zijn? Omroep Brabant duikt met de podcast Via de voordeur ‘in de fascinerende wereld van de Nederlandse wietindustrie’ en belooft ‘een onthullend verhaal over gedoogbeleid, illegale handel en de toekomst van legalisering’. Redacteuren Sanne Hoeks en Matthijs Schraver spreken met insiders zoals Sjoerd, die actief is in het illegale circuit. Eerst als koerier, later als kweker: ‘Via Sjoerd krijg je een uniek inkijkje in de risico’s, uitdagingen en morele dilemma’s van deze wereld’. De podcast kijkt ook naar de geschiedenis en toekomst van het cannabisbeleid. Hoe is het gedoogbeleid ontstaan? Waarom zijn we nu met de wietproef bezig? En wat kunnen we leren van landen die wiet al gelegaliseerd hebben? In vier afleveringen gaat het van de achterdeur van de coffeeshop tot aan de politiek: ‘Je hoort verrassende verhalen, intrigerende analyses en persoonlijke getuigenissen die je kijk op de Nederlandse wietindustrie voorgoed veranderen’. www.omroepbrant.nl/podcasts

lash

FIRE-BOARD: STIJLVOL EN VEELZIJDIG

Het officiële verzamelbord voor CLIPPER aanstekers overtuigt met discrete elegantie en veelzijdige functionaliteit. Als stijlvol accessoire is de FIRE-BOARD speciaal ontworpen voor verzamelaars en transformeert elke Clipper-collectie in een echte blikvanger. De Fire-Board maakt het eenvoudig om aanstekers op te steken en naar wens te ordenen. Daarnaast zorgen de geïntegreerde standaard, de innovatieve magneetstrip en de veilige wandbevestiging voor flexibele presentatiemogelijkheden op meubels, planken of aan de muur. Verkrijgbaar in twee maten. www.fire-flow.eu

RUSLAND LAAT

AMERIKAAN MET MEDIWIET

NA 8 DAGEN VRIJ

UMC START MET MEDIWIET

VOOR KINDEREN MET EPILEPSIE

Het UMC is gestart aan een experiment waarbij 50 kinderen met epilepsie medicinale cannabis krijgen. Uit verschillende internationale onderzoeken blijkt dat mediwiet de klachten bij epilepsie sterk kan verminderen.. Floor Jansen, kinderneuroloog aan het UMC Utrecht Hersencentrum, kreeg twee jaar geleden een subsidie van bijna 1,4 miljoen euro van wetenschapsfinancier ZonMw voor het onderzoek dat vier jaar zal duren. Volgens haar leiden inmiddels ongeveer 23.000 kinderen in Nederland aan epilepsie, waarvan een derde moeilijk behandelbaar is. In het radioprogramma de Nieuws BV zei Cher ten Hoven, moeder van een 8-jarige zoon met epilepsie die aan het onderzoek meedoet, hierover: ‘Je wilt het beste voor je kind en daarom zei ik ook volmondig ja op de vraag of wij mee wilden doen aan dit traject.’ Een aantal medische instellingen in andere steden doet ook mee aan het onderzoek.

Er lijkt geen einde te komen aan naïeve Amerikanen die denken dat ze zonder problemen met cannabis naar Rusland kunnen reizen. De 28-jarige Kalob Byers is een nieuw voorbeeld. Ondanks de jarenlange celstraffen die eerder werden uitgedeeld aan basketballer Britney Griner en leraar Marc Fogel, vloog hij in februari vanuit Turkije met zijn Russische verloofde naar Moskou, waar hij werd aangehouden wegens het bezit van medicinale cannabis. Deze waren voorgeschreven door een Amerikaanse arts om zijn epileptische aanvallen te behandelen. Zijn moeder, Tony Shuler, zei dat hij acht dagen lang zonder medicijnen werd vastgehouden, waarbij hij een ‘enorme aanval’ kreeg. Door de veranderende internationale verhoudingen, net name de bromance tussen Donald Trump en Vladimir Poetin, volgde toch een onverwachte snelle vrijlating. Het Kremlin meldde dat de vrijlating verband hield met een ontmoeting tussen Russische en Amerikaanse functionarissen in Saoedi-Arabië, waar over het herstel van de onderlinge betrekkingen werd besproken.

HIGH weirdness

Flesje water?

Dat is 1000 euro alstublieft

We klagen wat af over de prijzen die je tegenwoordig op een terrasje moet betalen, maar het Japanse merk Fillico Jewelry spant toch wel de kroon. Een litertje water van dit exclusieve merk kost je al snel duizend euro. Gekkenwerk natuurlijk, voor zoiets als een beetje H2O. De exclusiviteit zit hem dan ook meer in de verpakking dan in de inhoud. De flessen zien er eerlijk gezegd ook prachtig uit. Nee, deze stop je niet even terug in een statiegeldautomaat, deze zet je in een kast om je gasten jaloers te maken. En wat weerhoudt je ervan om dan de fles keer op keer gewoon even met kraanwater te vullen? Het bedrijf zelf zegt het meest pure mineraalwater uit Nunobiki Spring in Kobe te gebruiken. Zouden ze een smaaktest aandurven tussen hun extreem dure water en ons eigen Nederlandse kraanwater?

Deze auto biedt plaats aan 75 passagiers

Het is geen auto die je makkelijk langs een Amsterdamse gracht parkeert. Laat staan dat je al met dit vehikel de binnenstad binnenkomt. Want de American Dream, zoals het voertuig genoemd wordt, is maar liefst ruim 30 meter lang. De kans op een lekke band is niet gering, want de wagen telt 26 wielen. Voordeel is wel weer dat je al je vrienden en familie mee kunt nemen, want er is plaats voor 75 passagiers. Het unieke voertuig werd in 1986 gebouwd door de bekende autoverzamelaar en customizer Jay Ohrbeg. In 1986 erkende Guinness Book of Records zijn wagen als de langste auto ter wereld. De gigantische limousine stond op de cover van verschillende tijdschriften en verscheen in televisieshows en films. Uiteindelijk stond de auto tientallen jaren weg te roesten in een loods in New Jersey, totdat twee autoliefhebbers hem kochten en hem in zijn oude glorie herstelden.

Adamsappel mag niet gezien worden

Ooit liep ik met mijn toenmalige Braziliaanse vrouw door de wijk Lapa in Rio de Janeiro, het lokale Red Light District. Mijn vrouw zag mij kijken naar alle schaars geklede dames die wij passeerden en sprak mij streng toe: ‘Dit zijn helemaal geen vrouwen, kijk maar naar hun adamsappel.’ Daar moest ik aan denken toen ik las over een Chinese influencer die mannen oproept om hun adamsappel te bedekken. Hiermee zouden ze dan, aldus Zhu Miaolin (beter bekend als Ah Miao op Chinese sociale media), genderongelijkheid aankaarten en vrouwenrechten promoten. Want de adamsappel is volgens haar, net als borsten bij vrouwen, ‘een gevoelig gebied’. Geloof het of niet, maar er werden daarna echt hoesjes verkocht die de adamsappel bedekken. Dus mocht je binnenkort een Chinese toerist tegenkomen met een bedekte adamsappel, dan weet je waardoor dat komt.

Tekst: Rob Tuinstra Beeld: Smokus Pocus

Magische cannabis show komt op 20/4 naar Amsterdam

SMOKUS POCUS GOOCHELEN MET WIET

Goochelen met wiet? Jawel! Er komt een magische cannabis show naar Amsterdam. Goochelaar Ben Zabin komt met zijn Smokus Pocus show naar Boom Chicago in Amsterdam. Je tilt hiermee je 4/20 naar een hoger niveau met een magische avond die anders is dan anders. Want Ben Zabin is een goochelaar die met wiet tovert! Eerder veroverde hij Las Vegas, nu is hij in Amsterdam te zien.

De Amerikaanse weed wizzard Ben Zabin neemt je mee in innovatieve staaltjes van bedrog die worden gecombineerd met de wereld van wiet. Er verschijnen potten vol wiet, aanstekers komen tot leven en bongs verdraaien de werkelijkheid in een onvergetelijke performance die zowel stoned als nuchter is. Highlife stelde Ben Zabin een paar vragen.

Je dealde wiet voordat je als goochelaar op cruiseschepen begon. Kunt je daar iets meer over vertellen?

‘Ik stopte met mijn studie aan de universiteit om fulltime goochelaar te worden. Op dat moment woonde ik in Boston, Massachusetts. Er waren veel mensen om mij heen die wiet nodig hadden, dus ik dacht dat ik mezelf kon onderhouden met wat extra inkomsten door het te verkopen. Destijds verkocht iedereen wiet in goedkope plastic zakjes, maar ik besefte dat ik meer kon vragen voor dezelfde wiet door het in mooiere mylar zakjes te doen.’

Je werkte als goochelaar op cruiseschepen totdat de covidpandemie begon. Hoe kwam je op

het idee om wiet en magie te combineren?

‘Toen ik eerder wiet verkocht, deed ik soms trucjes voor klanten. Daardoor besefte ik hoe geweldig magie en wiet samengaan. Ondertussen probeerde ik hogerop in de showbusiness te komen. Ik gaf shows op cruiseschepen, Helaas was cannabis daar heel erg verboden en ik vond het niet echt

Toen ik eerder wiet dealde, deed ik soms trucjes voor klanten. Daardoor besefte ik hoe geweldig magie en wiet samengaan.

leuk. Toen de pandemie begon en het werk op cruiseschepen abrupt stopte, besloot ik dat het tijd was om een andere koers te varen en de cannabis magic show te lanceren waar ik al een tijdje over nadacht.

Dus verhuisde ik naar Portland, Oregon. Daar was toen al een heel populaire wietcultuur, dus dat speelde erg mee. Ik deed mijn eerste show daar in mei 2021.’

Heb je zelf een favoriete soort? En hoe consumeer jij wiet het liefst? Joints, vapes, een bong?

‘Ik ben een beetje ouderwets: OldSkool haha. Ik rook liever wiet in een pijp of bong en ik ben een sativa-man. Ik ben niet zo kieskeurig wat betreft de soort, maar mijn favoriete wiet, en het meeste van wat ik rook, komt uit de Pacific Northwest van de Verenigde Staten.’

Heb je ooit problemen gehad met de wet tijdens je shows? Of terwijl je geen optredens doet?

‘Over het algemeen heb ik geen problemen gehad met de wet met Smokus Pocus. Ik krijg wel eens telefoontjes van de lokale politie met vragen over het wiet-aspect van de show, maar ze willen vooral zeker weten dat we niet in de business zitten van de verkoop van THC-producten.’

Je treedt op 20 april (4/20) op in Amsterdam. Ben je ooit in Amsterdam geweest? Wat zijn je verwachtingen?

‘Dit is de eerste keer dat ik in Amsterdam ben. Ik heb er zin in. Ik heb gehoord dat het er prachtig is om rond te lopen en dat de mensen er geweldig zijn. Ik ben vooral

enthousiast over de show bij Boom Chicago. Dat is een theater- en comedyclub die een aantal iconische artiesten heeft voortgebracht. En de oorspronkelijke oprichters

hebben mij echt geïnspireerd met de manier waarop zij business en comedy combineren.’

Gebruik je echte cannabis tijdens de shows?

Lachend: ‘Ja. Op een van de foto’s zie je me met een glazen container. Daar zit meer dan 100 gram Sour Diesel in.’

Heb je ooit in andere Europese landen opgetreden?

Zou je dat willen?

‘Dit is mijn eerste show in Europa! Ik heb de show al een paar jaar in licentie gegeven aan een Canadese goochelaar die onze Canadese shows verzorgt. Zijn naam is Eric Leclerc, hij is geweldig). Maar ik zou het geweldig vinden om ook naar andere Europese landen uit te breiden.’

Ben je van plan om coffeeshops in Amsterdam te bezoeken?

‘Natuurlijk, wat dacht je!’

Je hebt veel shows gedaan in Las Vegas, bij cannabis dispensary Planet 13. Heb je de beroemde Nederlandse goochelaar Hans Klok ooit ontmoet of gezien?

‘Ik kan me herinneren dat ik als kind naar VHS-banden van Hans Klok keek en dat ik toen dacht dat ik later als ik groot was net als hem wilde zijn. Welke jonge goochelaar zou nou niet samen met Pamela Anderson magic willen maken in Vegas? En hij heeft het mooiste haar van de hele branche: Hans Klok is een legende. Ik heb hem nog nooit ontmoet, maar zou graag een joint met hem roken.’

Laatste vraag. Hoe kwam je op de naam Smokus Pocus? En heb je ooit

gehoord van het liedje Hocus Pocus van de Nederlandse band Focus?

‘Ik moet mijn vader de eer geven voor die naam. Het was het eerste wat uit zijn mond kwam toen ik hem voor het eerst over het idee vertelde. En ik heb Hocus Pocus altijd een lekkere song gevonden, maar ik had geen idee dat het van een Nederlandse band was!

www.smokuspocus.com https://boomchicago.nl/smokus-pocus/

Tekst & Fotografie: Derrick Bergman / Gonzo Media

Innexo claimt doorbraak die industrie gaat veranderen Cannabiszaden selecteren op eigenschappen zonder ze te ontkiemen

Het Nederlandse bedrijf Innexo heeft “de code gekraakt”, zoals ze zelf zeggen. In een proof-ofconcept onderzoek is het gelukt om cannabiszaden te selecteren op eigenschappen, zonder die zaden te ontkiemen. ‘Dit gaat de industrie dramatisch veranderen in de komende paar jaar.’

Data collector

Innexo is in 2021 opgericht door Dominique van Gruisen. In het vijfde nummer van Highlife in 2024 staat een uitgebreide reportage over deze “proeftuin voor cannabis” in Noord-Limburg. Daarin vertelt de Vlaming al over het zadenproject, dat toen nog in de kinderschoenen stond. Van Gruisen: ‘Ik wil kijken of we met slimme cameratechnieken aan het cannabiszaadje kunnen zien wat voor fenotype het is. Een van onze zusterbedrijven is daar bij andere planten al in geslaagd.’ Innexo werkte samen met Innoveins Seed Solutions en SeQso in het

onderzoek. Zeshonderd cannabiszaden van zes verschillende cultivars werden digitaal gelabeld. Van elk zaadje werden meer dan vijfduizend datapunten verzameld. Daarna ontkiemde en kweekte Innexo de zaden, waarbij allerlei eigenschappen nauwkeurig bij werden gehouden.

‘Visioen wordt werkelijkheid’

En het is dus gelukt, jubelt het persbericht, dat begin maart werd verspreid: ‘Al meer dan 40 jaar zoeken cannabiskwekers en -veredelaars naar manieren om de eigen-

schappen van een zaadje te identificeren voordat het überhaupt ontkiemt. Dankzij baanbrekende ontwikkelingen in spectrale beeldanalyse wordt dit visioen nu werkelijkheid.’ Wat kan met suikerbieten, watermeloenen en tomaten, kan dus ook met cannabis. Innexo noemt het geslacht, het kiemingspercentage, afwijkende fenotypes en bloeikenmerken als kenmerken die nu voorspeld kunnen worden. ‘Dit gaat de industrie dramatisch veranderen in de komende paar jaar’, schreef Van Gruisen op LinkedIn bij de link naar het persbericht.

Stabiele (F1) zaden

De medicinale cannabisindustrie stapt langzaam maar zeker over van stekken naar stabiele (F1) zaden, staat er in dat persbericht; ‘Verschillende toonaangevende bedrijven hebben stabiele F1 hybride zaden al omarmd als beter schaalbaar en kosten-effectiever alternatief voor stekken. Geavanceerde sorteertechnologie zal de stabiliteit en kwaliteit van zaden die op de markt komen verder verbeteren, waardoor alleen genetisch uniforme, goed presterende planten de commerciële teelt bereiken.’ Innexo maakt zelf sorteer algoritmes voor zadenbedrijven en veredelaars. Van Gruisen: ‘Omdat elke cultivar een unieke spectrale signatuur heeft

Innexo tijdens een bezoek in juni 2024

en de technieken die we gebruiken nietdestructief zijn, kunnen we voor elke cultivar van onze klanten bedrijfseigen sorteer algoritmen ontwikkelen. En nog belangrijker: als sector hoeven we niet tien jaar te wachten om deze technologie de nieuwe standaard te maken. Wij zijn er nu klaar voor.’

Kritische reacties

Weinig verrassend kwamen er op X (voormalig Twitter) al snel sceptische reacties. De Franse cannabisactivist en onderzoeker Kenzi

Riboulet-Zemouli: ‘Genotypes misschien, maar een fenotype identificeren voordat [de plant] groeit is een grap… Groei bepaalt wat het fenotype uiteindelijk zal zijn, het is onmogelijk om te bepalen welke externe factoren het fenotype zullen beïnvloeden

voordat ze zich voordoen. Tenzij wetenschappers waarzeggerij hebben gekraakt…’

Van Gruisen begrijpt het wel; hij was zelf ook sceptisch. ‘Het is heel normaal dat er kritische reacties komen van gepassioneerde mensen uit de branche. Vergeet niet dat die er ook

Wat zijn fenotypes en genotypes?

waren ten tijde van de eerste personal computer en zelfs bij de smartphone of het internet. De hoofdreden dat we dit hebben kunnen realiseren is dat ik het ook met eigen ogen moest kunnen zien.’

Net als bij mensen bepalen twee factoren hoe een cannabisplant zal groeien en zich zal ontwikkelen: de genetica en de omgeving. Het genotype, oftewel de genetische samenstelling, bepaalt het type groei. Het Griekse woord genos betekent afkomst of geboorte. Het genotype schept als het ware het kader van mogelijkheden waarop de plant zich kan ontwikkelen. Het fenotype gaat over de omgeving en omstandigheden waarin de plant groeit. Die bepalen welke kenmerken van het genotype de plant zal laten zien. Anders gezegd: het fenotype is de uiterlijke expressie van het genotype. Feno is afgeleid van het Griekse phaino, wat verschijnen of tonen betekent. Beide termen zijn begin twintigste eeuw geïntroduceerd door de Deense botanicus Wilhelm Johannsen. www.innexo.nl

Spectral array

Iets minder mensen vinden cannabis schadelijk

Hoe schadelijk vinden Nederlandse volwassenen cannabis? Volgens het Trimbos-Instituut dachten iets minder mensen in 2022 dat wiet en hasj schadelijk is dan in 2016: ‘Opvallend is dat dit gedaald is onder mensen die deze middelen nog nooit hebben gebruikt.’

Nederlanders denken verschillend over de schadelijkheid van cannabis. Ruim een derde (35,3%) van de volwassenen denkt (in 2022) dat een enkele keer cannabis gebruiken (zeer) schadelijk is. In 2016 was dat 37.5% Bijna driekwart (73,1%) denkt (in 2022) dat regelmatig gebruik van cannabis (zeer) schadelijk is. In 2016 was dit 77.4%. Minder mensen denken dus dat cannabisgebruik (zeer) schadelijk is. Het opvallende is dat deze verandering vooral te zien is bij mensen die nooit cannabis hebben gebruikt. Bij mensen die wel cannabis gebruiken, is er geen verandering. Het Trimbos-Instituut: ‘We kunnen op basis van dit onderzoek niet vaststellen waarom minder mensen cannabis schadelijk inschatten. Mogelijk spelen maatschappelijke ontwikkelingen hierbij een rol. Zoals de steeds grotere

Door: Rob Tuinstra

aandacht voor het reguleren van cannabis, de (mogelijke) therapeutische toepassing en de aandacht voor normalisering van drugsgebruik.’

Vooral mannen, 50-plussers, mensen met een lage of middelbare opleiding en mensen die zelf weleens cannabis consumeren vinden het minder schadelijk: ‘Bij cannabis geldt dit ook

voor jongvolwassenen tussen 18 en 29 jaar. Toch blijft de meerderheid binnen deze groepen ervan overtuigd dat regelmatig gebruik wél schadelijk is.’ Het Trimbos-Instituut meent dat het onderzoek laat zien ‘dat informeren over de gezondheidsrisico’s van middelen voor een deel van de mensen relevant blijft’. En: ‘Hoe schadelijk mensen een middel vinden, heeft invloed op of ze het gaan gebruiken. Andersom kan het ook zo zijn dat mensen die een bepaald middel gebruiken, het als minder schadelijk zien. Dit kan komen omdat ze zelf weinig negatieve gevolgen ervaren. Het is daarom belangrijk om niet alleen te kijken naar het gebruik van middelen, maar ook naar hoe mensen denken over de schadelijkheid ervan.’

www.trimbos.nl

Krijgt ‘Hasjiesjman’ Armand een eigen straatnaam?

In november is het tien jaar geleden dat Armand overleed. De maker van onvergetelijke songs als ‘Ben ik te min’ en ‘De Hasjiesjman’ is echter nog lang niet vergeten. Fans vragen nu om een straatnaam voor de beroemde zanger in Eindhoven.

Armand fan Jan Schlimbach schreef samen met de voormalige roadmanager Antwan van de Kerkhof een brief aan burgemeester Jeroen Dijsselbloem van Eindhoven, waarin het tweetal vraagt om dat eerbetoon: ‘Armand was geen alledaagse verschijning. Integendeel, hij was kleurrijk, opvallend en intelligent. Hij was eigenzinnig, maar tegelijk uiterst beminnelijk.’ Van de Kerkhof stelt bij Omroep Brabant ook een mogelijke locatie voor: ‘Ergens bij de concertzaal of bij Stratumseind, want hij bezocht daar graag de coffeeshops.’

Wandelende cannabis encyclopedie

Armand (geboren in 1946 als Herman van Loeshout) overleed op 19 november 2015. Hij was niet alleen als protestzanger bekend,

maar ook een groot voorvechter voor cannabis. Armand was altijd open over zijn liefde voor cannabis, zelfs in tijden toen dat nog niet gebruikelijk was. Hij schreef in de eerste jaargangen van Highlife een uitgebreide geschiedenis over cannabis in Nederland, zat in de jury voor de Highlife Cup en trad verschillende keren op tijdens Cannabis Bevrijdingsdag. Natuurlijk interviewden we

hem ook regelmatig. In zijn laatste interview met onze redacteur Arjan van Sorge zei hij over cannabis: ‘Het was van begin af aan al een medicijn, ik was een zware astmapatient. Weet je trouwens dat astmalijders de vrolijkste mensen van de wereld zijn? Die worden fluitend wakker en gaan gierend naar bed!’ Armand was een wandelende cannabis encyclopedie met allerlei geweldige en kleurrijke anekdotes over een leven lang blowen in Nederland. De gemeente Eindhoven heeft nog niet op het verzoek gereageerd, maar het zou mooi zijn als men hem op deze manier gaat eren. Eerder was in Amsterdam sprake om een brug naar THC-lid Zuen te vernoemen. Hoe dat afloopt is nog niet bekend.

NIEUWE SERIE: H!GH AGE

Voor sommigen was cannabis er altijd al, anderen ontdekten het pas later. Waar de een het ziet als een ontspannen momentje, gebruikt de ander het voor medicinale verlichting. Voor sommigen gaat het verder en is het echt een lifestyle. In deze serie duiken we in de wereld van senioren die cannabis gebruiken. We spreken mensen die ermee opgroeiden, zij die het jarenlang verborgen hielden, en degenen die het nu pas ontdekken. Hoe veranderde hun relatie met cannabis door de jaren heen? Wat betekende het vroeger, en welke rol speelt het nu in hun leven? Hun verhalen geven een uniek inkijkje in een generatie die mee veranderde met de tijd.

Door: Moreno Molenaar

JERRY (66)

“Lekker even bijpraten onder het genot van een jointje, dat vind ik gezellig”

Jerry (66) heeft zijn joint al opgestoken voordat er ook maar een vraag gesteld is. ‘Ik hoop dat dit geen probleem is,’ zegt hij, terwijl hij langzaam uitblaast. De toon is meteen gezet – zijn liefde voor cannabis is geen geheim en hij ziet geen enkele reden om dat te verbergen.”

Jerry was pas 12 toen hij voor het eerst een joint rookte. Zijn ouders waren vanuit Nederland naar Canada verhuisd en daar had hij een goede vriend, een jongen met inheemse roots. Op een dag nam die vriend hem mee naar het huis van zijn broer, die in een reservaat woonde. Bij binnenkomst belandden ze in een kamer vol wietplanten die aan het plafond hingen te drogen. “Het was de eerste keer dat ik zoiets zag,” herinnert Jerry zich. De broer van zijn vriend pakte een top, verkruimelde die tussen zijn handen en draaide een dikke, pure joint. Zonder iets te zeggen gaf hij hem gewoon aan de jongens. Jerry wist niet wat hem overkwam. “Na een paar trekjes kreeg ik een lachkick, maar toen sloeg het in. Ik was compleet van de wereld. Zo ziek dat mijn moeder dacht dat ik dronken was.” Hij schudt lachend zijn hoofd: “Ik zei nog: ‘Dit doe ik nooit meer!’ Maar ja, dat heb ik wel vaker gezegd.”

Jerry: “Ik heb nergens spijt van. Alles wat ik heb meegemaakt, heeft me gevormd en ik zou niks willen missen van wat ik nu heb”

Vroeger tot nu Jerry had niet altijd een goede ervaring met cannabis. Op school merkte hij bijvoorbeeld dat hij zich moeilijk kon concentreren als hij een joint had gerookt. Maar tegenwoordig hoort hij in de coffeeshop regelmatig mensen zeggen dat ze het juist heerlijk

vinden. Die ervaring had hij vroeger niet. Toch merkt hij nu, op zijn huidige leeftijd, dat hij juist beter functioneert als hij heeft gerookt. In zijn jeugd rookten hij en zijn vrienden alleen buitenwiet in Canada. Kwekerijen zoals nu bestonden nog niet. Ze moesten het doen met wat er groeide en de wiet vroeger was veel schoner. Niet alleen in Canada, maar ook in Nederland was dat het geval. Tegenwoordig lijkt kwantiteit soms belangrijker dan kwaliteit. Veel kwekers willen zo snel mogelijk produceren en gebruiken chemische boosters om grote toppen te krijgen, wat ten koste gaat van de plant. “De afgelopen 10 à 15 jaar merk ik echt een verschil in kwaliteit,” zegt Jerry. Veel van zijn vrienden ervaren hetzelfde. Sommigen zijn zelfs gestopt, terwijl anderen ervoor kozen om hun eigen plant te kweken. “Dat is precies waarom ik het liefst mijn eigen wietplant kweek. Geen poespas, gewoon zoals het hoort. Zodat ik precies weet wat er is gebeurd met de wiet die ik in mijn joint doe.” Zijn favoriet? A5 Haze, een heerlijke oldschool haze met een lekkere smaak. Helaas is het tegenwoordig lastig om nog goede zaadjes te vinden. Veel soorten zijn zo vaak doorgekweekt dat ze hun oorspronkelijke kracht en kwaliteit hebben verloren. Dat vindt Jerry zonde. “Hopelijk komt er weer een tijd waarin kwaliteit boven

Geen poespas, gewoon een mooie top eigen gekweekte A5 Haze in Jerry’s hand.

kwantiteit wordt gesteld. Misschien brengt het legaal kweken de oplossing.”

Van buurthuis naar coffeeshop

Op zijn 23e verhuisde Jerry naar Nederland, waar hij tot zijn 38ste in de metaalindustrie werkte. Maar het werk werd fysiek te zwaar en hij besloot een andere richting in te slaan. Zo belandde hij in het jongerenwerk. “Ik heb vijftien jaar in buurthuizen gewerkt en veel gedaan voor de wijken en jongeren in Breda.” Hij genoot van het werk, maar door politieke beslissingen werd er bezuinigd op buurthuizen, waardoor steeds meer voorzieningen verdwenen. Uiteindelijk viel ook zijn baan weg. “Opeens stond ik op straat. Ik dacht: ik dacht dat ik dit werk tot mijn pensioen zou doen.” Niet lang daarna ontmoette hij via het sporten

voor veel mensen meer was dan alleen een plek om wiet te halen. “Mensen komen hier niet alleen om te kopen, maar ook voor een praatje. Soms willen ze gewoon even hun verhaal kwijt.” Wat hem nog meer verraste, was dat hij hier jongeren tegenkwam die hij vroeger in het buurthuis had begeleid. “Ze keken me verbaasd aan en vroegen:‘Jerry, wat doe jíj hier. Ik zei dan lachend: Ik kan beter vragen wat jullie hier doen!” Hoewel Jerry zelf blowde, hield hij dat altijd strikt gescheiden van zijn werk met jongeren. “In het buurthuis

vond ik het belangrijk om een goed voorbeeld te geven. Ik heb jongeren altijd afgeraden om te gaan blowen en probeerde ze bewust te maken van de gevolgen.”

steeds vooroordelen zijn, vooral bij mensen van zijn leeftijd. Maar hij gelooft dat sommigen er baat bij zouden kunnen hebben. “Niet voor iedereen natuurlijk, iedereen reageert anders. Maar ik hoor weleens: ‘Jer, jij bent nog zo vitaal. Komt dat door het blowen?’ Dat weet ik niet, ik sport ook nog steeds. Maar door het blowen zit ik in ieder geval lekker ontspannen in mijn vel.” Voor hem is een jointje in de avond al net zo normaal als een ander een drankje neemt. Maar hij denkt dat het echte probleem niet bij cannabis zelf ligt, maar bij het roken ervan. “Ze willen overal van het roken af, en dat maakt het lastig,” zegt hij.

Leven met en zonder cannabis

Als Jerry de vraag krijgt wat er anders zou zijn geweest zonder cannabis, haalt hij zijn schouders op.” Misschien had ik topsporter kunnen worden, misschien had ik wel een eigen bedrijf opgezet. Maar ja... misschien

Al snel merkte

Jerry dat coffeeshopdevoor veel mensen meer was dan alleen een plek om wiet te halen.

Ik kweek het liefst mijn eigen wiet. Geen gewoonpoespas, zoals het hoort.

de manager van coffeeshop De Baron in Breda, een bekende van zijn sportclub, waar hij aan kickboksen deed. Hij wist van Jerry’s situatie en bood hem een baan aan in de coffeeshop. In 2011 ging hij er fulltime aan de slag. Al snel merkte Jerry dat de coffeeshop

Ondanks de verandering in werkomgeving zag hij veel overeenkomsten met zijn tijd in het buurthuis. “Er is hier ook een stukje sociale verbinding. Sommige klanten komen bijna dagelijks en zoeken even contact.”

Blowen als sociaal moment

Voor Jerry is blowen niet alleen ontspanning, maar ook een manier om contact te maken. Even samen zitten, praten, lachen en tot rust komen. Vaak gaat het vanzelf: een vriend belt. “Ey Jer, ben je thuis? Even een jointje roken?”

Dan delen ze een joint, praten wat, en daarna gaat iedereen weer zijn eigen weg. Soms rookt hij er ook eentje met zijn zoon, gewoon als een moment van samenzijn. “Lekker even bijpraten onder het genot van een jointje, dat vind ik gezellig,” zegt hij. Hij merkt dat er nog

ook niet.” Hij blijft er niet te lang bij stilstaan. “Ik heb nergens spijt van. Alles wat ik heb meegemaakt, heeft me gevormd en ik zou niks willen missen van wat ik nu heb.” Door de jaren heen waren er periodes waarin cannabis uit zijn leven verdween. Niet omdat het moest, maar omdat het leven een andere richting opging. Uiteindelijk vond het toch weer een weg terug. Zou hij die eerste joint opnieuw aannemen? “Ja, zonder twijfel.” Niet omdat hij denkt dat het zijn leven beter heeft gemaakt, maar omdat hij nergens spijt van heeft. Alles wat hij heeft meegemaakt – de goede en de minder goede keuzes – hebben hem gebracht waar hij nu is. En dat is precies waar hij wil zijn. Of hij altijd zal blijven blowen? Zo lang het goed voelt, wel. Maar hij weet ook wat écht telt. “Mijn familie, mijn kinderen en kleinkinderen, de mensen om me heen dát is het belangrijkste. Als blowen ooit in de weg zou staan van het leven dat ik wil leiden, dan stop. Maar tot die tijd blijf ik gewoon genieten.”

Jerry, een vertrouwd gezicht in coffeeshop De Baron in Breda.

Coffeeshop

tExperi mentje

Deel

25

Coffeeshop ‘t Experimentje

DE SPANNING NEEMT TOE

Op 17 juni 2024 is het Experiment Gesloten Coffeeshopketen van start gegaan. De redactie van Highlife volgt de ontwikkelingen rondom het wietexperiment al jarenlang en doet hiervan verslag in de serie ’t Experimentje. De voorbereidingen hebben heel wat voeten in de aarde gehad. De omschakeling van achterdeurwiet naar experimentwiet is een ingrijpend proces dat grote gevolgen heeft voor de Nederlandse cannabismarkt. De eigenaar en het personeel van de coffeeshops die meedoen, kunnen nu eindelijk beginnen met de verkoop van legale gecontroleerde wiet en hasj. Voor de goede orde; dit is een fictieve coffeeshop. Maar de problemen waartegen de eigenaar en zijn team aanlopen zijn reëel.

Dit is alweer de 25e aflevering van ’t Experimentje. Om dit te ‘vieren’ heb ik er deze keer een extra lang verhaal van gemaakt. De eerste aflevering schreef ik precies vier jaar geleden. De spanning neemt bij alle betrokken partijen toe nu we op de drempel van de experimenteerfase zijn beland. Of zoals een van de telers me laatst toefluisterde: Het zwartepietenspel is begonnen. Oftewel wie gaat er straks de schuld krijgen als het wietexperiment mislukt?

Het zwartepietenspel is begonnen.

Zeven problemen en oplossingen

Bij een overleg met de overheid op 4 februari uiten mijn collega’s en ik voor de zoveelste keer onze zorgen. Het is twee maanden voor

de beoogde start waarop onze zaken volledig moeten draaien op legale wiet en hasj. Deze keer hebben we ons extra goed voorbereid. Een document met de zeven belangrijkste problemen en oplossingen rouleert van tevoren in verschillende app-groepen zodat de lokale woordvoerders goed voorbereid naar het overleg kunnen. Alle zorgpunten worden nogmaals benoemd: het haperende Track & Trace systeem, de traag reagerende helpdesk, leverings- en verpakkingsproblemen, het tekort aan hasj, hardlopers (populaire soorten), edibles en jointjes en verschillen van inzicht over kwantiteit, kwaliteit en diversiteit van het aanbod van de telers.

Op de goede weg

Onze boodschap is: We zijn op de goede weg, maar we zijn er nog niet klaar voor. De problemen die wij aankaarten laten zien dat er op 7 april onvoldoende aanbod van legale hasj en wiet producten is. Mijn collega’s en ik benoemen niet alleen de problemen maar dragen ook oplossingen aan. De inpakproblemen zouden tijdelijk opgelost kunnen worden door telers de mogelijkheid te bieden om bulkverpakkingen (bijvoorbeeld van 50 gram) aan te laten leveren. Wij kunnen dan net zoals nu zelf afwegen. Ook stellen we voor om een panel uit de sector mee te laten bepalen of er voldoende kwantiteit, kwaliteit en diversiteit is. We weten wat onze klanten willen. Zoiets laat je niet over aan een stel ambtenaren.

Berekeningen kloppen niet

De ambtenaren van de ministeries leggen

alles netjes vast in een uitgebreid verslag. Ze lijken verrast. De telers hebben hen herhaaldelijk verzekerd dat het allemaal goed komt. Volgens hun eigen berekeningen zou er in januari al voldoende legale hasj en wiet moeten zijn om de volledige overstap naar legale producten te kunnen maken. Die berekeningen zijn voornamelijk gebaseerd op gesprekken die zij met de telers voerden. In overzichtelijke sheets is met groene en rode blokjes aangegeven welke hoeveelheden er op welk moment zouden moeten zijn. De sheets zijn gedeeld met de burgemeesters die op hun beurt een inschatting moesten maken of er geen overlast en onveilige situaties ontstaan. Koortsachtig vragen de ambtenaren zich af wat er mis is gegaan. Hoe kan het dat wij een heel ander verhaal vertellen? Je hoort ze denken: “Proberen de coffeeshops het experiment te saboteren of hebben wij onze oren misschien toch te veel naar de telers laten hangen?”

Marktwerking

Aanvankelijk menen de ambtenaren nog dat dit iets tussen de telers en de coffeeshops is. We krijgen te horen dat ze dit als marktwerking zien. Daar willen zij buiten blijven. In de weken die volgen realiseren de ambtenaren zich echter dat het niet vanzelf loopt. Als niemand het totaaloverzicht heeft, dan kan het wel eens helemaal mislopen. Een van de verantwoordelijke ambtenaren ruimt het veld.

Er wordt met spoed een telersoverleg op het ministerie ingepland om de telers te confronteren met de problemen die wij hebben aangekaart. Op een na ontkennen de telers in alle talen dat er problemen zijn. Alles loopt volgens hen op rolletjes. Mijn collega’s en ik zouden te laat begonnen zijn met het inkopen van legale wiet en hasj en het wietexperiment willen vertragen. Het is nu hun woord tegen dat van ons.

Eyeopener

Inderhaast organiseren de ministeries een belronde waarbij verschillende collega’s persoonlijk door een ambtenaar worden gebeld. Ook gaat er een delegatie van hoge ambtenaren op bezoek bij een collega in Arnhem om met eigen ogen te kunnen zien hoe de verkoop in een coffeeshop in zijn werk gaat. Het hoge bezoek bestaat vooral uit dames die nog nooit een coffeeshop van binnen hebben gezien. Op het menulijst staan zowel legale als gedoogde producten. Een van de dames vraagt aan mijn collega

waarom de legale producten zoveel duurder zijn: “Zijn deze producten bewust duurder om de klanten ervan te weerhouden om voor de gedoogde producten te kiezen?” Uit deze vraag blijkt maar weer eens hoe groot het wantrouwen ten aanzien van ons is. Verbaasd legt mijn collega uit dat de inkoopsprijzen van de legale producten over het algemeen een stuk hoger zijn dan de producten van de leveranciers waar we normaalgesproken mee

laten weten. De burgemeesters komen op 12 maart bij elkaar.

Brandbrief

Om er zeker van te zijn dat zij goed geïnformeerd zijn, besluiten we om een brandbrief naar de burgemeesters te schrijven. Het is een maand vóór de beoogde start. De brandbrief wordt door 57 collega’s ondertekend. Dat is driekwart van de coffeeshops die

werken. Dit blijkt een eyeopener.

Enquête

Om het zekere voor het onzekere te nemen, zet het ministerie een enquête uit. Deze keer wordt er uitgebreid naar onze ervaringen gevraagd met het bestellen, de inkoopsprijzen, de kwaliteit, de verpakking, de diversiteit. Het zijn maar liefst 62 vragen. Bijna driekwart van mijn collega’s vult de enquête binnen een week in. Een ambtenaar laat weten dat de antwoorden op de enquête overeenkomen met de zorgen die mijn collega’s en ik tijdens het netwerkoverleg hebben geuit. Ook hier blijkt wederom dat het aanbod van legale hasj en wiet onvoldoende aansluit bij de vraag. De risico’s om volledig over te gaan op de verkoop van legale cannabisproducten zijn groot.

De ambtenaren zien zich voor het blok geplaatst. Hoe nu verder? Politiek gezien zit dit muurvast. Er is immers een startdatum genoemd: 7 april kan onmogelijk opnieuw worden uitgesteld. De bal wordt bij de burgemeesters gelegd. Als zij van mening zijn dat een start op 7 april te veel risico’s met zich meebrengt, dan moeten ze dat maar

meedoen aan het experiment. We schrijven dat een volledige overschakeling op legale producten in onze ogen pas kan plaatsvinden als elke individuele coffeeshop die meedoet aan het wietexperiment toegang heeft tot voldoende diverse soorten van goede kwaliteit. Daar is een maand voor de start nog geen sprake van: “We zijn met alle betrokken partijen - van telers, coffeeshops en transporteurs tot ambtenaren en beheerders van het Track & Trace systeem - op de goede weg, maar nog net niet helemaal klaar. Het risico op chaos en een mislukt experiment is daardoor enorm. Dat zou funest zijn voor de energie die alle betrokkenen er tot nu toe hebben ingestoken.” Aldus de brandbrief.

Gunfactor

We leggen uit dat de overheid er te gemakkelijk vanuit is gegaan dat de marktpartijen er zelf voor zouden zorgen dat vraag en aanbod goed op elkaar aansluiten: “Van marktwerking kan alleen maar sprake zijn in een volledig vrije markt met voldoende aanbieders.” Het aantal volledig operationele telers is nog te klein. Dat zijn er zeker geen 7 zoals de overheid en de burgemeesters denken. De

Hasj Wedding Cake van CanAdelaar

Een deel van het menu van coffeeshop De Baron. De eerste foto is gemaakt bij de start van het wietexperiment, de tweede foto is recent genomen.

telers hebben daardoor een oneigenlijke machtspositie: “Dat uit zich bijvoorbeeld in het hanteren van een gunfactor, het afdwingen van minimale bestelhoeveelheden en (on)mogelijkheid tot reserveren en/of bestellen van producten. Sommige telers hanteren voor de ene coffeeshop andere inkoopprijzen dan voor andere coffeeshops. Daardoor hebben niet alle coffeeshops een gelijke toegang tot het beschikbare aanbod. Ook is er een tekort aan betaalbare produc-

ten, hasj, jointjes, edibles en hardlopers (zoals de wietsoorten Amnesia en White Widow).”

Optimalisatiefase?

Voor de zoveelste keer proberen we duidelijk te maken dat het geen onwil is, maar dat het nou eenmaal tijd kost om onze klanten te laten overschakelen op legale producten. Wij moeten een concurrerende positie kunnen behouden met de gedoogde coffeeshops in andere steden en illegale marktaanbieders.

In de brief stellen we voor om een zogenoemde optimalisatiefase in te gelasten, waarin wij samen met alle betrokkenen de nodige verbeteringen kunnen aanbrengen zodat het wietexperiment écht kan slagen.

Niemand heeft het overzicht

Er komen vragen vanuit de Tweede Kamer naar aanleiding van de brandbrief. Tijdens het vragenuurtje van 11 maart stelt Joost Sneller van D66: “Het risico van onvoldoende

aanbod is dat er lege schappen komen bij de coffeeshops, dat de illegale handel daardoor toeneemt en we consumenten weer de illegaliteit injagen.” Ondanks alle bezwaren besluiten de burgemeesters een dag later dat zij het risico willen nemen. Uitstel van de datum ligt politiek te gevoelig. Het zou kunnen zijn dat het experiment dan helemaal niet meer doorgaat.

Ontgoochelde collega’s bellen elkaar emotioneel op. Waarom wordt er niet naar ons geluisterd? Wat moeten we nog doen om onze zaken niet kapot te laten maken? Moeten we trouwe klanten die jarenlang bij ons inkochten nu werkelijk de straat op sturen? Sommige collega’s zijn inderdaad vrij laat begonnen met het inkopen van legale producten en staan nu achteraan in de rij bij de telers. Die geven uiteraard voorrang aan de coffeeshops die vanaf het allereerste begin bij hen inkochten. Maar ook collega’s die al bijna volledig zijn overgestapt op legale cannabis zijn er eveneens niet gerust op. Ook zij weten niet wat hen op 7 april te wachten staat. Als klanten massaal naar de coffeeshops met een uitgebreid legaal assortiment trekken, dan kan het natuurlijk zijn dat zij ook met tekorten komen te zitten. Het blijft onverteerbaar dat niemand inzicht lijkt te hebben in het beschikbare assortiment.

Onvoldoende geluisterd

De ministeries besluiten om op 26 maart een bijeenkomst te organiseren waarbij ze uitleggen op basis waarvan zij voor de startdatum van 7 april hebben gekozen. Alle coffeeshops uit het experiment zijn uitgenodigd, evenals alle telers en alle burgemees-

ters. Verschillende collega’s geven van tevoren aan dat zij zich niet vrij voelen om in zo’n gezelschap nogmaals hun zorgen kenbaar te maken. “Ik ga er met lood in mijn schoenen geen.” Ze zijn bang om op een zwarte lijst terecht te komen bij de telers, als ze te veel nadruk leggen op de problemen die nog steeds niet zijn opgelost.

Met het organiseren van de bijeenkomst vrijwaren de ambtenaren zich van eventuele verantwoordelijkheid voor de ontstane situatie na 7 april. Zij hebben er immers alles aan gedaan om het aanbod te laten aansluiten bij de vraag, terwijl dat niet eens hun verantwoordelijkheid is. Yeah right, je gaat dus twee weken voor de start een bijeenkomst organiseren waarbij het aanbod en de vraag op elkaar moeten worden afgestemd. Alsof wij al die tijd geen contact hebben gehad met de telers. Er is gewoon onvoldoende naar ons geluisterd en het heeft zijn tijd nodig.

Rode cijfers

Een collega beschrijft de bijeenkomst na afloop als “volkomen nutteloos, maar wel gezellig”. Een ander zegt: “Ik had het idee dat ik in een boek terecht was gekomen van Kafka en Orwell.” Zelf vind ik het opmerkelijk dat de berekeningen waarop de overheid eerder het besluit nam dat de kwaliteit, kwantiteit en diversiteit op 7 april in orde zou zijn, nog steeds op prognoses berusten. Dat er onvoldoende hasj is geven verschillende telers tijdens de bijeenkomst ook wel schoorvoetend toe. De enige teler die grotere hoeveelheden betaalbare hasj kan leveren is CanAdelaar. De kwaliteit van die

hasj is (totnutoe) echter onvoldoende, vinden wij. Daar komt bij dat deze teler problemen heeft met stankoverlast. De derde officiële waarschuwing is inmiddels binnen. De eerste en tweede keer betekende dit een boete van 30.000 euro. Het bedrijf gaat daar uiteraard tegen in verweer, maar het is geen fijne gedachte dat de grootste teler zomaar kan wegvallen. Twee weken voor de officiële startdatum zitten we dus nog steeds in de rode cijfers. Er is onvoldoende aanbod. En dan heb ik het niet alleen over de hasj. Er zijn te weinig edibles, jointjes en hardlopers. Dat geeft ons niet echt het vertrouwen dat we nodig hebben om aan het experiment te beginnen.

Marokkaanse hasj

Zijn er dan helemaal geen lichtpuntjes? Nou, eentje dan. Tussen alle bedrijven door heeft een aantal mensen een plan uitgewerkt om te kijken of het mogelijk is om Marokkaanse

Amnesia is een van de hardlopers

hasj uit het Rifgebergte legaal naar Nederland te importeren. Er ligt 2000 kilo legaal geproduceerde hasj klaar. Hoe mooi zou het zijn als we die in de onze winkels kunnen verkopen. Het plan is elders in deze Highlife uitgebreid beschreven. Er wordt op het moment van het schrijven dit artikel hard gewerkt om dit plan onder de aandacht te brengen bij de burgemeesters. Die komen op 3 april (wanneer dit tijdschrift al bij de drukker ligt, redactie) een laatste keer bij elkaar.

Carrot Cake Haze van Aardachtig

Drie planten thuiskweek, staatsmonopolie verkoop

Zwitsers wetsvoorstel voor legale cannabis

In Zwitserland heeft een parlementaire commissie een nieuw wetsvoorstel gepresenteerd waarin legalisering van cannabis geregeld wordt. Thuiskweek van drie planten is dan toegestaan. Commerciële teelt wordt via vergunningen gereguleerd, evenals de verkoop.

CBD-wiet is nu al verkrijgbaar

Het wetsvoorstel is bedoeld om de teelt, productie en handel te reguleren, maar men wil niet de consumptie bevorderen: ‘Cannabis moet nog steeds als een verdovend middel worden beschouwd: Cannabisgebruik is schadelijk voor de gezondheid. De wet moet consequent gericht zijn op de volksgezondheid.’ Er volgt nu een inspraakronde, waarna het voorstel na eventuele veranderingen aan het parlement voorgelegd wordt.

Kernpunten

Kernpunten uit het plan zijn:

+ Volwassenen die in Zwitserland wonen, moeten cannabis mogen kweken, kopen, bezitten en gebruiken.

+ Distributie en verkoop van cannabis aan minderjarigen is verboden.

+ Men mag maximaal drie vrouwelijke planten in de bloeifase kweken. Er komen maximum hoeveelheden voor bezit in de

privé- en openbare ruimte.

+ Commerciële productie met winstoogmerk wordt toegestaan.

+ Telers en fabrikanten moeten aan strenge eisen voldoen om een federale vergunning te krijgen. Import of export kan voor specifieke doeleinden worden goedgekeurd.

+ Er worden strenge eisen gesteld aan de productkwaliteit.

+ Cannabisproducten moeten neutraal en kindveilig verpakt zijn, met waarschuwingen en bijsluiters.

+ De verkoop is onderworpen aan een staatsmonopolie.

+ Cannabisproducten moeten te koop zijn bij een beperkt aantal erkende verkooppunten en online bij één erkende verkoper.

+ De verkoop mag niet met winstoogmerk plaatsvinden. Eventuele winsten moeten worden geïnvesteerd in preventie, schadebeperking en verslavingsbehandeling.

+ De kantons verlenen concessies voor detailhandel, terwijl de federale overheid de concessie voor de onlinehandel kan verlenen. Het aanbod moet ook niet-rookbare producten en producten met een laag THC-gehalte omvatten.

+ Volgens het verbod op verticale integratie mogen organisaties niet tegelijkertijd cannabis produceren en verkopen.

+ De gehele toeleveringsketen wordt bewaakt met een digitaal volgsysteem.

+ Er komt een algeheel reclameverbod voor cannabisproducten, zaden, stekken en bijbehorende accessoires.

+ Er komt een belasting op cannabisproducten, zodat de consumptie ervan wordt beperkt. Deze is afhankelijk van het THC-gehalte en de consumptievorm. De inkomsten worden herverdeeld via de ziektekostenverzekering. Kantons mogen een toezichtheffing en extra leges heffen.

+ Iedereen die de legale markt ontduikt, zal strenger gestraft worden dan nu.

+ Het zerotolerancebeleid in het wegverkeer blijft onveranderd: iedereen die aantoonbaar cannabis heeft gebruikt, moet als ongeschikt voor het verkeer worden beschouwd.

Experimenten

In Zwitserse steden vinden al experimenten met de verkoop van cannabis plaats. Op 30 januari 2023 werd de eerste legale recreatieve cannabis in Europa ooit verkocht in een apotheek in Basel. Het bezit van cannabis voor persoonlijk gebruik werd in 2012 gedecriminalseerd. Mediwiet is vanaf 2022 legaal. En wie de laatste jaren wel eens in Zwitserland is geweest, heeft kunnen zien dat overal CBD-winkels geopend zijn, want cannabis met minder dan 1% THC mag legaal worden verkocht.

Legale Marokkaanse hasj naar Nederland?

Op 13 februari kwamen op uitnodiging van internationale denktank TNI (Trans National Institute) een tiental mensen samen om te brainstormen over een plan om legaal geproduceerde Marokkaanse (resin) hasj in Nederland te importeren.

De verkoop van Nederlandse wiet in coffeeshops in Nederland ontstond pas begin jaren 90. Voor die tijd verkochten shops voornamelijk hasj. Het grootste deel van die hasj komt al sinds jaar en dag uit Marokko. Nederlandse blowers waarderen de Marokkaanse hasj en de aanvoerlijnen uit het Marokkaanse Rifgebergte naar de Nederlandse polders zijn kort. Veel Marokkaanse Nederlanders hebben Riffijnse roots, transport vanuit Marokko naar Nederland is al jaren goed geregeld.

Ouderwetse hasj

Door de opkomst van de Nederwiet ver-

anderde de Nederlandse cannabismarkt. De wiet verdrong een groot deel van de hasj in de Nederlandse joint. Het aandeel van de hasj in de totale cannabisverkoop in coffeeshops viel terug van 95% naar rond de 25%. Dat betekent dat nog steeds een kwart van de in Nederland gerookte joints hasj bevat, grotendeels uit Marokko. Veel hasjrokers houden niet van (heftige) wiet. De wiet die in Nederland te koop is heeft meestal een hoog THC-gehalte, maar bevat nauwelijks CBD en is daardoor vrij sterk. Hasj die op een traditionele manier is gemaakt van traditionele cannabisplantenrassen die maandenlang op een berghelling in

de volle zon hebben gestaan, bevat naast THC ook veel CBD. Daardoor is de werking veel milder. Oudere kenners van goede hasj vinden de smaak van de old skool hasj vaak ook fijner dan de meeste wietsoorten. Dat maakt dat een deel van de Nederlandse blowers nog steeds op zoek is naar goede ouderwetse hasj.

Beldia

Maar er is van alles aan het veranderen. Allereerst werden er in delen van Marokko vanaf deze eeuw Nederlandse wietzaden geïmporteerd die de oude rassen langzaam maar zeker begonnen te verdringen. Deze

Tekst: Michiel Panhuysen Foto’s: Rob Tuinstra

In de regio Ketama...

rassen leverden meer wiet op met veel THC en hadden nauwelijks CBD. Dat laatste maakte de planten ongeschikt om er ouderwetse hasj van te maken. Die hasj waar veel Nederlanders zo naar uitkijken wordt in steeds minder plaatsen nog gemaakt en is daardoor steeds moeilijker te krijgen. Inmiddels lijken steeds meer boeren terug te willen vallen op oude Marokkaanse rassen, maar dat gaat nog niet zo makkelijk. Gelukkig is de Nederlandse en Spaanse genetica nog niet overal in Marokko doorgedrongen. Rondom Ketama in het Rif heeft de lokale Beldia hasj redelijk ongeschonden alle veranderingen doorstaan. De Beldia voldoet nog steeds aan de behoeften van de old skool Nederlandse blower. Inmiddels heeft de Marokkaanse koning ingezien dat de Marokkaanse hasj een mogelijkheid biedt om het Rif economisch te ontwikkelen. Het gebied is arm, veel Riffijnen voelen zich achtergesteld ten opzichte van de rest van Marokko en sociale onrust dreigt.

Bijzonder product

Het legaliseren van de productie van cannabis voor de export is nu een maatregel waarmee de koning de lokale bevolking tegemoet wil komen. In de regio waar de Beldia vandaan komt, wordt inmiddels in coöperatie-verband met vergunningen hasj geproduceerd. De Beldia is een beschermd product en mag alleen in de regio Ketama worden geteeld. De regio is daarmee een van de weinige gebieden waar de lokale cannabis als het ware beschermd wordt, net als sommige wijnsoorten alleen in bepaalde streken mogen worden geproduceerd. Dat maakt de hasj uit die streek een bijzonder product, lokale boeren zijn trots op hún Beldia, waarvan de kwaliteit een soort van gegarandeerd is. Op dit moment zoeken de lokale coöperaties uit hoe ze hun product in Europa en Amerika aan de man kunnen brengen.

Brainstorm

Een andere ontwikkeling die invloed heeft op dit verhaal van de legale Marokkaanse hasj is het wietexperiment in Nederland. Het is de legale producenten vooralsnog niet gelukt om voldoende hasj van goede kwaliteit te maken om alle deelnemende coffeeshops aan het experiment te voorzien. De kans is groot dat een groot deel van de hasjliefhebbers de coffeeshops tijdens het experiment gaan mijden en hun hasj ergens anders vandaan proberen te halen.

Vandaar de brainstorm waar dit artikel mee begint. Bij TNI bespraken de aanwezigen de mogelijkheden om de legaal geteelde Beldia naar Nederland te krijgen om hier legaal te verkopen. Een van de problemen is dat die legale Beldia Marokko wel uit mag, maar andere landen alleen in komt als een medicijn. Het transport van cannabis over grenzen heen is ingewikkeld, maar alle landen staan import van medicinale cannabis toe. Zo gaat er inmiddels medicinale Beldia naar Portugal. Ook is het Medropharm, een Zwitsers bedrijf, gelukt om een partij van 200 kg medicinale hasj uit Marokko te halen. Makkelijk lijkt het allemaal nog niet te gaan, maar de eerste stapjes zijn gezet.

Parallel experiment?

Los van de vraag hoe het Bureau Medicinale Cannabis (BMC) naar de mogelijke import van medicinale cannabis uit Marokko kijkt, zou dit product aan het wietexperiment kunnen worden toegevoegd. De brainstormers kwamen uiteindelijk uit bij de mogelijkheid om de Marokkaanse Beldia hasj, die qua smaak en werking perfect voldoet aan de wens van de Nederlandse blower, wellicht in het kader van het wietexperiment naar Nederland te halen. Als hasj export voor medicinaal gebruik vanuit Marokko zou zijn toegestaan, dan is export voor wetenschappelijke toepassingen dat wellicht ook. Misschien zou er een experiment binnen het wietexperiment kunnen worden gehouden, waarbij gedurende het wietexperiment legale Marokkaanse Beldia hasj kan worden toegevoegd aan het cannabisassortiment in de experimentcoffeeshops. Het is een ge-

dachte die het waard is om goed uit te zoeken. Legale Marokkaanse old skool hasj die binnen het wietexperiment in coffeeshops zou kunnen worden verkocht. Of wellicht binnen een parallel experiment waaraan andere coffeeshops deelnemen. Maar zover is het nog lang niet. Het is vreemd. Marokko produceert legale cannabis en landen als Duitsland en eigenlijk ook Nederland zijn op zoek naar legale cannabisproducten. Ook Nederland zou een probleem kunnen oplossen door import van legale Marokkaanse hasj. Het lijkt op papier allemaal zo simpel, maar toch is het dat niet.

‘Sun Grown’

Al eerder uitten medewerkers van TNI de gedachte dat het zo mooi zou zijn als Marokkaanse arme boeren economisch geholpen zou kunnen worden door legale hasjexport. Het is bedenkelijk dat in Nederland met kunstlicht in kassen planten worden geteeld voor hasj, terwijl er in Marokko op een natuurlijke wijze ‘sun grown’ hasj kan worden geproduceerd. Het is nu kiezen tussen Nederlandse productie die veel energie kost en een heel ander soort hasj voor een andere doelgroep oplevert en de Marokkaanse natuurlijke productie die lokale gemeenschappen verrijkt, waarbij een traditioneel hoogwaardig product wordt geleverd. Misschien moeten we wel voor beiden kiezen. Het idee wordt inmiddels bij verschillende ‘stake-holders’ in de week gelegd. De coffeeshopondernemers die over de legale hasjimport horen, zien het alvast helemaal zitten.

‘Sun Grown’

‘De smaak van een ‘eerste klop’ hasjiesj is wat mij betreft veel beter dan die van wiet’

Kunnen coffeeshops zonder Marokkaanse hasjiesj?

Op 7 april moeten de coffeeshops die deelnemen aan het experiment volledig overschakelen op legaal geproduceerde cannabis. De zorgen van coffeeshopexploitanten zijn luid en duidelijk. Er zijn nog te weinig telers klaar. De productie van wiet schiet nog tekort qua kwaliteit, verscheidenheid en kwantiteit. Hasjiesj (ook gespeld als hash) is nog nauwelijks beschikbaar en de weinige hasjiesj die er wel is, kan niet tippen aan de kwaliteit en prijs van Marokkaanse hasjiesj. Vanuit de branche wordt gevraagd of binnen het experiment hasjiesj niet legaal moet kunnen worden geïmporteerd uit Marokko door aangewezen telers. In Marokko is vandaag de dag de medicinale teelt van cannabis gelegaliseerd. Biedt dat geen mogelijkheden?

Ik denk na over deze vraag en reis in mijn hoofd terug in de tijd. In de jaren tachtig hadden we in Nederland zogenoemde ‘hash-coffeeshops’ in Amsterdam. De oude rotten in het vak herinneren zich vast Adriaan Jansen nog. Deze aan de universiteit van Amsterdam verbonden sociaalgeografisch econoom schreef een boek hierover. Daarin lees je dat in de jaren tachtig vanuit coffeeshops vrijwel uitsluitend hoogwaardige hasjiesj uit ‘de hele wereld’ werd aangeboden. Bronlanden waren Marokko, Libanon, Pakistan, Afghanistan, Turkije en Nepal. In een in 1996 gepubliceerd onderzoek van de destijds nog actieve landelijke ‘Afdeling Recherche Expertise Narcotica’ lezen we dat een groot deel van de in Nederland geïmporteerde hasjiesj afkomstig was uit het Marokkaanse Rifgebergte. Geteeld en geproduceerd op zo’n 50.000 ha land tussen de steden Tetouan en Al Hoceima.

Groene lawine

De Marokkaanse hasjiesj had een relatief hoog THC-percentage. De Nederlandse coffeeshopklanten waren er gek op. Tot 1990 zag je in coffeeshops nog nauwelijks wiet op de menukaart staan. De Nederwiet had een andere kleur, smaak en geur en sprak de coffeeshopklant duidelijk niet aan. De vraag naar wiet was klein en de teelt ervan was niet erg winstgevend. Toen zagen we een plotselinge en massale verandering op de Nederlandse markt in ‘consumentenvoorkeur’ Column André Beckers

ontstaan. De vraag naar Nederwiet steeg pijlsnel. Volgens Jansen werd dit grotendeels veroorzaakt door geruchten en berichten in de pers. Daar werd geschreven dat in onderschepte wiet wel 25% THC werd gemeten. Later bleek dat dit in werkelijkheid

In Marokko staan de planten een heel seizoen op het land en duurt het droog- en productieproces vele maanden.

Geen 5 oogsten per jaar, maar 1. Dat proef je.

rond de 10% lag. Toch ontstond zo een ‘Groene lawine’ in ons land. De vraag naar hasjiesj werd vrijwel volledig vervangen door de vraag naar wiet. Dat is nog steeds de situatie. In de meeste coffeeshops vormt de verkoop van hasjiesj zo’n 10-20% van de totale omzet.

Ik ben niet objectief

Hasjiesj lieten zich in de jaren negentig eenvoudig vervangen door wiet. Gaat dat met

die laatste 10-20% van de vraag dan niet ook lukken nu de wiet legaal wordt geproduceerd?

Voor een antwoord op deze vragen moet ik goed nadenken. Ik ben niet objectief. Marokkaanse hasjiesj valt toch niet meer weg te denken, denk ik dan. De smaak van een ‘eerste klop’ hasjiesj is wat mij betreft veel beter dan die van wiet. Van het roken van een pijpje met Marokkaanse hasjiesj word ik high en niet stoned. Veel fijner als je het mij vraagt. Ik denk terug aan mijn reizen naar het Rifgebergte. Daar ben ik vanaf de jaren negentig meermaals in verschillende jaren en seizoenen zeer gastvrij ontvangen en heb ik kennis mogen maken met de productie van hasjiesj in alle fasen.

Hennep in het (r)echt

Zo’n ruime twintig jaar geleden schreef ik in Highlife over een van deze reizen naar Marokko. Op foto’s zagen de lezers mij drukdoende met het maken van hasjiesj. Jaren later maakte ik er een video-opname met mijn toenmalige kantoorgenoot. Deze opname gebruikten we tijdens cursussen om collega advocaten kennis te laten maken met ‘hennep in het (r)echt’. Ik kijk terug naar die video en hoor mijzelf uitleggen dat je het verschil in de productie van wiet en Marokkaanse hasjiesj kunt vergelijken met krachtsporters. Wiet kun je vergelijken met de sporters die een kuurtje nemen om zo snel mogelijk veel spiermassa te ontwikkelen. Dat is niet natuurlijk en dat zie je. In Marokko staan de planten een heel seizoen

op het land en duurt het droog- en productieproces vele maanden. Geen 5 oogsten per jaar, maar 1. Dat proef je.

Ik las onlangs dat burgemeester Marchouch van Arnhem niets heeft met cannabis, maar dat hij zich kan voorstellen dat de grond waarop de planten groeien en bloeien en het klimaat in Marokko de smaak bepalen. Hij vergelijkt dit met de druivenstokken. Ja denk ik dan, je hebt een goed punt te pakken. De wijnen die in Zuid-Limburg worden geproduceerd zijn niet te vergelijken met wijnen uit Frankrijk, Spanje of Italië.

Luchtbrug?

Terug naar het experiment. Als dit spaak dreigt te lopen vanwege de beperkte hasjproductie, dan gaan we toch over op import van Marokkaanse hasjiesj? Laten we eerlijk zijn. In ons land wordt de verkoop gedoogd en de productie verboden. In Marokko is dat precies omgekeerd het geval. Kunnen Marokko en Nederland niet met een luchtbrug elkaars incompleet gedoogbeleid corrigeren? Als we gedogen dat hasjiesj wordt verkocht dan kunnen we toch ook gedogen dat hasjiesj wordt geïmporteerd en andersom? Als we in Nederland 10 telers aanwijzen om cannabis te produceren voor 75 coffeeshops en we moeten vaststellen dat die onvoldoende in staat zijn om goede betaalbare hasjiesj te produceren, vragen we Marokko toch zeker om hulp? Voor de hand liggende gedachten. Helaas is drugsbeleid geen oefening in de logica, schreef de toenmalige regering al in 1995 in de ‘Paarse Drugnota’.

Juridische werkelijkheid

Nu de juridische werkelijkheid. De huidige wetgeving maakt het binnen het experiment niet mogelijk om hasjiesj te importeren vanuit Marokko. Of dit kabinet bereid is de wet te wijzigen valt te betwijfelen. Zou dit kabinet bereid zijn het gedoogbeleid uit te breiden met ‘gereguleerde import’? Ik vrees van niet. Daarbij moet ik bekennen ook niet te weten hoe de Marokkaanse regering hier tegenover staat. Hopelijk melden zich binnenkort handelsdelegaties vanuit Marokko om hierover in gesprek te gaan met onze overheid. Wat mij betreft is het oerzonde als een goed stukje hasjiesj uit Marokko niet meer verkrijgbaar is in een coffeeshop.

Vroegst bekende ritueel gebruik cannabis: 2700 jaar geleden in Judah

Wie waren de eerste stoners uit de geschiedenis?

Waar en wanneer werden mensen voor het eerst high van cannabis? Die schijnbaar simpele vraag is moeilijk te beantwoorden. De wetenschappelijke kennis over het vroegste ritueel gebruik van wiet blijft toenemen. Het oudste archeologische bewijs van zulk gebruik is in het huidige Israël gevonden, maar de oorsprong ligt duizenden kilometers naar het oosten. Over begrafenisrituelen “met vlammen, ritmische muziek en hallucinogene rook” en cannabis hars vermengd met dierlijke mest.

Wetenschappers die de relatie tussen cannabis en de mens bestuderen, onderscheiden verschillende soorten gebruik. Als voedsel, als grondstof, als medicijn en als psychoactief middel voor rituele of recreatieve doeleinden.

Mensen eten de zaden van de cannabisplant al heel lang. In Japan al tienduizend jaar, bewijzen archeologische vondsten. De vroegste Europe-

se vondst van wietzaden is in Duitsland gedaan en bewijst dat we de plant in deze streken al zevenduizend jaar gebruiken als voedsel. De sterke vezels benutten we ook al millennia, voor touw en textiel.

Medicinale doeleinden

De vader van de Chinese geneeskunde,

keizer Sheng Nung, schreef al in 2800 voor Chr. over de medicinale werking van cannabis. Maar daarbij gaat het niet om high worden. In hun standaardwerk ‘Cannabis: Evolution and ethnobotany’ (2013) schrijven Robert Clarke en Mark Merlin: ‘Hoewel de Chinezen een zeer lange relatie met cannabis hebben en het al millennia lang gebruiken

Tekst: Derrick Bergman / Gonzo Media

Berggezicht in Tashkurgan in West-China, bij de grens met Tadzjikistan (foto: Wikipedia)

voor vezels, eetbare zaden en medicijnen, werd gebruik als psychoactief middel bij rituele of recreatieve activiteiten sinds de tijd van Confucius afgekeurd.

789 gram vrouwelijke cannabisbloemen

De recente ontdekking van opmerkelijk goed bewaarde bloemen en andere resten van cannabis in de Yanghai graven levert echter fysiek bewijs van de oude ethno-botanische betekenis ervan in deze regio van West-China voor sjamanistische, psychoactieve of medische doeleinden.’ De Yanghai graven zijn gevonden in de Turpanlaagte in noordwest China, een van de laagst gelegen en warmste plekken op aarde. In een van de graven, zo’n 2700 jaar oud, lag het skelet van een ongeveer 45-jarige man, omringd door meer grafgiften dan in de omliggende graven. Meest opmerkelijke vondst: een leren mand en een houten kom gevuld met 789 gram vrouwelijke cannabisbloemen en zaden bij het hoofd en de voeten. ‘Schijnbaar binnen handbereik van de overledene in het hiernamaals’, schrijven Clarke en Merlin. De kom lijkt als vijzel te zijn gebruikt om de wiet te verpulveren; de binnenkant is glad gesleten.

Euforische krachten

Maar hoe gebruikten deze mensen die wiet? Volgens Clarke en Merlin aten ze het of legden ze het in een brandend vuur om de rook in te ademen. Er is natuurlijk een verschil tussen de oudste archeologische vondst van cannabis en het moment dat de eerste mens de plant

gebruikte om high te worden. ‘Wij geloven’, schrijven Clarke en Merlin, ‘dat paleolithische volkeren de euforische krachten van cannabis ontdekten toen ze al heel snel na hun aankomst in Centraal-Azië naar voedsel op zoek waren. Deze ontdekking vond waarschijnlijk plaats vóór het einde van de laatste ijstijd, maar zeker in het vroege Holoceen… lang voor de komst van de landbouw.’

Een zalige ontdekking

Het Holoceen is het geologische tijdperk

Scythen rooktent (foto: British Museum)

de vingers van de verzamelaars zijn blijven plakken. ‘De plakkerige ophoping zou uiteindelijk het verzamelen van zaden hebben gehinderd en zal zijn verwijderd, waarbij de plakkerige consistentie en geur de aandacht trokken.’ Nieuwsgierige types hebben er ongetwijfeld wat van gegeten of een van hun vingers geschraapt stukje in het kampvuur hebben gegooid. Grote kans dat ze de geurige rook opzettelijk hebben ingeademd. Een zalige ontdekking, waarvan het exacte moment niet te achterhalen is. Tenzij we een tijdmachine weten te bouwen.

Hotboxen in de zweethut

Lange tijd golden de Scythen als de eerste stoners uit de geschiedenis. Deze nomadische stammen uit het huidige Zuid-Siberië trokken rond 700 voor Chr. Oost-Europa binnen. De Griekse historicus Herodotus beschreef rond 435 voor Chr. hoe de Scythen hennep gebruikten “die in hun land groeit”. ‘Als de Scythen dan wat zaad van deze hennep hebben genomen, kruipen ze onder de dekens [van de zweethut] en gooien het zaad dan op de roodgloeiende stenen; dit begint enorm te roken, en verspreidt zulk een walm, dat een Grieks stoombad er niets bij is. De Scythen schreeuwen het uit in vervoering.’ Die “zweethut” was een smal tentje, bestaande uit zes stokken met een lap textiel er overheen. De Scythen zetten een offerbrander in het tentje en gooiden daar cannabiszaden op. Dan staken ze hun hoofd naar binnen en inhaleerden. Hotboxen zouden we het nu noemen. Het British Museum toonde in 2017 bij een tentoonstelling over de Scythen het frame van een rooktent en een offerbrander.

Onbevredigend blijft wel dat Herodotus het specifiek over zaden heeft. Elke blower weet dat je die juist NIET moet roken én dat je er niet high van wordt. Misschien vergiste Herodotus zich. Of zaten er nog hoesjes om de zaadjes heen, de calyxes. Want die zitten vol trichomen en dus werkzame stoffen.

Zijderoute

waarin we nu nog leven en dat ruim 11.000 jaar geleden begon. Bij het verzamelen van zaden uit cannabisplanten om op te eten, redeneren Clarke en Merlin, moet er ook toen hars op

De laatste jaren zijn er in het westen van China meerdere archeologische vondsten van zeer oude cannabis gedaan. In de eerder genoemde Turpanlaagte en op het Pamir plateau, zo’n tweeduizend kilometer naar het westen. Deze regio vormt sinds duizenden jaren een communicatie- en handelskanaal dat de volken van het huidige China, Tadzjikistan en Afghanistan met elkaar verbindt. Dit is het land van de zijderoute, het dak van de wereld, een knooppunt van de hoogste bergketens: Hindu Kush, Kunlun, Himalaya, Tien Shan, Karakoram…

Sjamanistisch gebruik

In 2019 publiceerden Chinese en Duitse wetenschappers een studie over de Jirzankal begraafplaats, niet ver van de grens tussen China en Tadzjikistan. Titel: The origins of cannabis smoking: Chemical residue evidence from the first millennium BCE in the Pamirs. Ze noemen de vondst van cannabis in graven in de Turpanlaagte; die wijst weliswaar op sjamanistisch of medicinaal gebruik, maar “toont niet adequaat aan hoe de cannabisplanten werden gebruikt”. Hun eigen onderzoek doet dat wel. In acht graven op de Jirzankal begraafplaats vond het onderzoeks-

wild groeiende planten. Dat kan komen omdat de mensen in de Pamir regio zelf wiet kweekten en op sterkte selecteerden door te kiezen voor planten met veel terpenen. Ofwel leidde ‘een proces van domesticering, waarbij wilde en gekweekte soorten werden gekruist, onbedoeld tot planten die meer werkzame stoffen produceerden, doordat mensen de planten verspreidden en vervolgens selecteerden’.

Hallucinogene rook

De overledene kreeg cannabis mee voor het hiernamaals, maar de wiet werd dus ook tijdens de begrafenisceremonie gebruikt.

Hoe gebruikten deze mensen die wiet? ClarkeVolgens en Merlin aten ze het of legden ze het in een brandend vuur om de rook in te ademen.

team tien houten offerbranders met stenen die duidelijke brandsporen vertoonden.

Cannabis met veel CBN

Het team nam monsters plantaardig materiaal van de branders en de stenen en analyseerde die met gaschromatografie. Het bleek cannabis te zijn, met veel CBN. Omdat THC wordt omgezet in CBN bij blootstelling aan licht, lucht en hitte, concluderen de onderzoekers dat deze cannabis meer THC bevatte dan

‘We kunnen ons een beeld beginnen te vormen’, schrijven de onderzoekers, ‘van begrafenisrituelen met vlammen, ritmische muziek en hallucinogene rook, allemaal bedoeld om mensen in een veranderde staat van bewustzijn te brengen. Op de Jirzankal begraafplaats zijn deze cannabis giften verbonden aan begrafenissen van mensen met uiteenlopende sociale posities.’ Dus niet alleen de elite, maar ook het gewonere volk.

Stoned worden

Dat stoned worden op begrafenissen zich niet beperkte tot centraal Azië, bewijst recent onderzoek naar twee altaren uit de IJzertijd in het huidige Israël. De altaren werden al in de jaren zestig gevonden in Arad, zo’n 45 kilometer ten westen van de Dode Zee, in het Bijbelse koninkrijk Judah. Ze waren onderdeel van een heiligdom dat tussen 760 en 715 voor Chr. werd gebruikt. Pas in 2020 wees onderzoek met moderne technieken uit welke stoffen er in de zwarte smurrie op de altaren zaten. Het grote altaar bleek wierook en dierlijk vet te bevatten, het kleinere resten van cannabis.

Rooktent en offerbranders van

Resten van cannabinoïden

De onderzoekers beschreven hun bevindingen in mei 2020 in het online tijdschrift van het Instituut voor Archeologie van de Universiteit van Tel Aviv: ‘Op het kleinere altaar werden resten aangetoond van cannabinoïden, waaronder THC, CBD en CBN, en een verscheidenheid aan terpenen en terpenoïden, wat erop wijst dat er cannabisbloemen op zijn verbrand. Ook werden organische resten aangetroffen afkomstig van dierlijke mest, wat suggereert dat de cannabis hars met mest was vermengd om een langzame, getemperde verhitting mogelijk te maken. Waarschijnlijk konden rituele specialisten hierdoor de geestverruimende dampen van de plant inademen.

High?

Maar eh… werd je er ook high van? Ja. ‘Dit cannabismonster bevatte voldoende van de psychoactieve stof THC van de plant om een veranderde staat van bewustzijn te hebben veroorzaakt door het inademen van de dampen.’ Website Science News bracht de vondst als nieuw wereldrecord, ‘het vroegst bekende voorbeeld ter wereld van het verbranden van cannabisplanten in een rituele ceremonie’. Onderzoeker Eran Arie verklaarde tegen Science News dat ‘cannabis volledig nieuw is om het verbranden van wierook in deze regio en in Judah in het bijzonder te begrijpen’. Hij denkt dat de cannabisplanten ver van Israël zijn geteeld, in het huidige China of Zuidoost Rusland.

Raadsel

Hoe de mensen in het Midden-Oosten van potente soorten cannabis af wisten en hoe ze die wisten te bemachtigen is nog een raadsel, zei archeo-botanist Robert Spengler in het artikel. Hij is een van de onderzoekers van de Jirzankal graven op het Pamir plateau. De ontdekkingen op het Arad altaar ‘maken de vroege geschiedenis van cannabis nog gecompliceerder’, aldus Spengler. Tja, hoe meer we weten, hoe beter we beseffen dat we niets weten. Dat wist Aristoteles al.

Houten offerbrander en stenen, Jirzankel begraafplaats in China

de Scythen

Door: Michiel Panhuysen

Gemeenten worstelen met de uitgifte Coffeeshopvergunningen onder vuur

Het is onrustig in coffeeshopland. In Groningen scheerden coffeeshops Dees en Driemaster onlangs langs de afgrond. De nieuwe interim-burgemeester van Groningen rakelde een oude zaak tegen de eigenaresse weer op en wilde de shops sluiten. De eigenaresse spande een rechtszaak aan en won. De coffeeshops blijven vooralsnog open. En dat is maar goed ook. Want ook al stelt het gemeentebeleid van Groningen dat er plek is voor maximaal 14 coffeeshops, in de praktijk zijn het er nog maar negen.

Een nieuwe coffeeshop beginnen is niet eenvoudig

Groningen is een van de steden die deelnemen aan het wietexperiment. Bij de ondernemers was aanvankelijk weinig animo voor deelname aan het experiment, maar nadat de burgemeester in 2019 voorstelde om de coffeeshopvergunningen voor de duur van het experiment overdraagbaar te maken, stemden de ondernemers uiteindelijk toch in. Een aantal coffeeshopondernemers uit Groningen heeft de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en vindt het langzaamaan tijd om ermee te stoppen. Maar in Groningen zijn coffeeshopvergunningen niet overdraagbaar. De tijdelijke overdraagbaarheid gedurende het experiment zou een escape bieden aan oudere ondernemers, die geen zin meer hebben in het experiment-fit maken van de zaak. De overdraagbaarheid zou een goede manier zijn om de shops over te doen aan een nieuwe generatie, in ieder geval om de periode te overbruggen tot na het wietexperiment. Groningen geeft in principe geen nieuwe vergunningen voor coffeeshops uit tot er wellicht na het experiment een nieuwe situatie ontstaat en er mogelijk op een heel nieuwe manier naar deze vergunningen zal worden gekeken.

Spelen met vuur

De schrik was groot toen de coffeeshops een brief kregen met de mededeling dat de eerder aangekondigde overdraagbaarheid van coffeeshopvergunningen alsnog werd geschrapt. Een flinke zeperd! Het betekent dat de oude garde dus blijft zitten met een vergunning en open moet blijven. De zaak opgeven zodat een nieuwe ondernemer in hetzelfde pand een coffeeshop kan starten werkt meestal niet. Allereerst is het maar de vraag of de pandeigenaar het pand aan een nieuwe coffeeshop wil verkopen of verhuren. Maar al zou dat wel zo zijn, dan heeft Groningen nog geen regeling om nieuwe vergunningen uit te schrijven. Het is niet ondenkbeeldig dat binnen een jaar nog een handvol Groningse coffeeshops voorgoed sluiten, zonder dat er een nieuwe shop voor in de plaats komt. Het is spelen met vuur.

Onwenselijke situatie

Een nieuwe coffeeshop is er niet binnen enkele weken. Een nieuwe shop op een nieuwe locatie is al helemaal ingewikkeld. Nieuwe locaties voor coffeeshops zijn overal in Nederland schaars. Bij shops die er al jaren zitten, is vaak een redelijk of goed overleg met

de buurt en worden de shops geaccepteerd of zelfs omarmd. Maar buurtbewoners zien een nieuwe coffeeshop om de hoek in veel gevallen niet zitten. Mensen vrezen waardevermindering van hun huis en overlast. Zelfs op bedrijventerreinen spannen omliggende bedrijven vaak rechtszaken aan tegen een voorgenomen nieuwe coffeeshop in de buurt. In Eindhoven en Tilburg lukte het vrij recent niet om enkele nieuwe coffeeshops een plekje te geven. In Groningen zal dat niet anders zijn. Eén locatie voor een nieuwe coffeeshop zou in theorie nog wel te regelen moeten zijn, zou je zeggen. Maar drie? Of vijf? En dat zijn wel de aantallen waar Groningen aan zal moeten denken om het aantal coffeeshops weer op orde te krijgen. Veertien coffeeshops voor een studentenstad van bijna 200.000 inwoners met een groot achterland is een reëel aantal. Minder is zonder twijfel veel te weinig. Dat is vragen om een grote illegale markt, een onwenselijke situatie. Inmiddels pakken enkele lokale politici de situatie op. Waarschijnlijk zal de gemeenteraad het lokale beleid binnenkort eens goed tegen het licht houden in een raadsdebat en een daaraan gekoppelde expertmeeting. Laten we hopen dat de lokale Groningse politiek niet te laat is en constructief kan toewerken naar een gezonde aanpak, in samenwerking met de burgemeester en beleidmakers.

Deventer

Ook in Deventer bemoeit de gemeenteraad zich de afgelopen maanden met de coffeeshopvergunningen. Deventer voert een coffeeshopbeleid dat ruimte biedt aan maximaal vier coffeeshops. In oktober 2023 overleed de eigenaar van de Cybershop Bulls, één van de vier coffeeshops van de stad. In het beleid van Deventer staat dat een coffeeshopvergunning in geval van overlijden komt te vervallen. Daardoor zou één van de vier coffeeshops in Deventer verdwijnen. Onwenselijk, vond de gemeente. De dochter van de eigenaar mocht de zaak van haar vader tijdelijk voortzetten.

Enkele jaren geleden schreef Deventer een aanmeldprocedure uit voor een nieuwe vergunning toen coffeeshop de Kikker in 2017 werd gesloten vanwege een boekhouding die niet op orde was. Toen ging het om een vergunning die op dezelfde locatie zou kunnen worden voortgezet. Er moest via een loting onder 450 aanmeldingen een geschikte kandidaat worden gevonden, waarbij het nodige misging. Het traject

verdiende geen schoonheidsprijs, maar in 2019 opende coffeeshop het Ankertje dan toch de deuren. Iedereen in Deventer was het er wel over eens dat het een volgende keer beter zou moeten worden geregeld.

Geschiedenis herhaalt zich

Maar de geschiedenis herhaalde zich. Helaas had de gemeente Deventer nog niet bedacht hoe er in het vervolg op een zuivere manier een nieuwe kandidaat voor een coffeeshopvergunning zou kunnen worden uitverkoren. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door een aantal potentiële kandidaten een kwalitatieve toets te laten ondergaan. Hebben ze de financiering op orde? Hebben ze een geschikte locatie? Hebben ze een goed veiligheidsplan, een bedrijfsplan en een verkeersplan? Bij zo’n toets vallen de meeste kandidaten af en zou de gemeente de vergunning uiteindelijk nog maar onder enkele geschikte kandidaten hoeven te verloten. Zoiets is makkelijk en zuiver te organiseren. Hoewel er in Deventer nog geen goed plan was bedacht om kandidaten voor een nieuwe vergunning te selecteren, werd onlangs toch een nieuwe aanmeldprocedure uitgeschreven. Dit keer reageerden meer dan duizend kandidaten, die alleen een naam en adres hoefden op te geven. En ga daar maar eens de juiste uit filteren met een loting… We weten nog niet wie de nieuwe Deventer shop mag openen en op welke locatie. Want de dochter van de Cybershop Bulls eigenaar blijft ondernemen in het pand waar nu nog de shop is gevestigd. Inmiddels is gelukkig ook de gemeenteraad in beweging gekomen. Er is onlangs een motie aangenomen waarin de gemeente wordt gevraagd om specifieke kwaliteitscriteria op te stellen voor de selectie van coffeeshop exploitanten in plaats van loting. En de gemeente werd opgedragen om uit te zoeken of er niet plek is voor een vijfde coffeeshop in Deventer.

Gemeenten worstelen met de uitgifte van coffeeshopvergunningen. Moeten ze nou wel of niet schaarse vergunningen vergeven via tenders, of is dat niet nodig bij coffeeshops? Per gemeente wordt daar anders over nagedacht. Ook over de duur van een vergunning, de eisen die er aan gesteld worden, de overdraagbaarheid van vergunningen en tal van andere zaken wordt in iedere stad weer ander beleid gevoerd. In een aantal gemeenten leidt het rommelige beleid op dit gebied tot een mogelijk tekort aan coffeeshops.

Door: Karel Michiels

België Repressie en machtsvertoon

Na Antwerpen werd ook Brussel de voorbije maanden geteisterd door aanslagen en schietpartijen in het drugsmilieu. De overheid reageert met nog meer repressie en machtsvertoon, meer controles en razzia’s. Opiniemakers roepen op alle drugs te legaliseren en het businessmodel van de king pins te ondergraven. Anderen vinden dat de ‘eindgebruikers’ hun verantwoordelijkheid moeten nemen, dan wel de gevolgen onder ogen zien van hun illegale consumptiepatroon: nultolerantie en zware straffen voor bezit en gebruik.

Hoe lang voeren we die discussie nu eigenlijk al, in België én in Nederland? Hoe zwaar moeten de dingen uit de hand lopen voor onze regeringen de arbeidsintensieve en peperdure War on Drugs nog maar in vraag willen stellen? Bewakingscamera’s brengen de beelden van het geweld tegenwoordig zowat live op alle schermen. We zagen in Brussel gasten zwaaien en schieten met Kalasjnikovs en ander zwaar

wapentuig. Een van hen schoot een groot pak aan flarden, waarna zich een wolk wit poeder over het plein verspreidde. Redelijk hallucinant allemaal, als een scène uit een Amerikaanse gangsterfilm. En dat allemaal om een relatief kleine bevolkingsgroep te kunnen bevoorraden, van wie het overgrote deel weinig of geen problemen heeft met de consumptie van illegale substanties. In de frontlijn staan de ‘kleine straatdealers’,

‘jongeren zonder perspectief’, ‘gegroomed door de mafia’, of hoe ze ook worden omschreven. Waarmee de haters en tegenstanders van drugs ongewild ook het falen van het systeem erkennen dat ze zelf zo fanatiek verdedigen. Waarom hebben die jongeren nog altijd geen perspectief? Hoe komt het dat de mafia hen zo makkelijk kan groomen? En waarom laat de regering deze toestand al decennia uit de hand lopen?

Gevoelig

De Brusselse regering voor alle duidelijkheid, want dat ligt gevoelig in België. Ik ga u hier niet vermoeien met het onontwarbare kluwen van politionele en gerechtelijke diensten in het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest (min of meer onafhankelijk van Vlaanderen en Wallonië), maar van een hechte samenwerking is daar in elk geval nooit sprake geweest. In maart, negen maanden na de verkiezingen, had Brussel trouwens nog altijd geen nieuwe regering. Dus meer dan voorlopige maatregelen en voorspelbare aankondigingspolitiek (‘We gaan honderd extra rechercheurs in dienst nemen!’) hebben we voorlopig niet gehoord. En dan nog blijft de kans klein dat er een radicale ommezwaai zou komen in het drugsbeleid. Daarvoor zou eerst de nationale regering in actie moeten komen, en die is dan weer afhankelijk van Europa, de paraplu voor alle

Zelf legaal een paar wietplantjes kweken in België zit er voorlopig niet in. Ook de nieuwe regering ziet niets in legalisering.

gebruik. Regels en klimaatbeleid? Schuld van Europa. Debat over legalisering van drugs? Europa is er nog niet klaar voor. Zeker niet nu rechtse partijen ook daar in opmars zijn, en die tonen zich hoogst zelden verdraagzaam voor drugs.

Pluim op de hoed

Het anti-drugbetoog komt ook in België overwegend uit rechtse hoek. Wat nu misschien wel centrum is geworden, met Bart De Wever als premier en leider van de grootste partij in het land. Hij die ooit in de politiek stapte om Vlaanderen naar de onafhankelijkheid te leiden, maar dat eerste geloofsartikel van zijn partij gewoon in de koelkast heeft gestoken. Als er één ding is waarvoor we De Wever dankbaar moeten zijn, is het misschien dat hij extreemrechts (Vlaams Belang) van de macht heeft kunnen houden, iets wat de traditionele partijen in veel Europese landen almaar moeilijker valt. Eerlijk gezegd denk ik dat de VVD en andere liberale en conservatieve partijen nog veel kunnen leren van ons huidige stamhoofd. En wie mij een beetje kent, weet dat ik Bart De Wever hoogst zelden een pluim op de hoed steek. Nooit zal ik vergeten hoe hij een tiental jaar geleden het toenmalige

gedoogbeleid voor cannabis overboord gooide, en het hele debat daarmee tot vandaag lam legde.

Dapper weerwerk

Gelukkig zijn er nog altijd andere stemmen, ook al vraag ik mij af of Tom Decorte bijvoorbeeld het nooit moe wordt om op

De kans blijft klein dat er een radicale ommezwaai komt in het

drugsbeleid

dezelfde spijker te kloppen. Het overkomt mij ook weleens. Maar nee hoor, na talloze debatten en opiniestukken, nu al meer dan twintig jaar lang, blijft de Gentse criminoloog dapper weerwerk bieden, en vindt in de zo verfoeide ‘mainstream media’ nog altijd een tribune om zijn mening te verkondigen. Lees even mee: “Wat dit soort reacties zo pijnlijk duidelijk maakt, is dat wetenschappelijke evidentie, feitelijke vaststellingen, en grondige kennis van het fenomeen van weinig tel zijn. Het reguleren van drugs

zou de zwarte markt doen draaien als een tierelier, de georganiseerde misdaad sterker maken en het gebruik doen stijgen. Tiens, dat is precies wat we vandaag vaststellen onder de war on drugs. Het legaliseringsdebat een utopie en een gedachtenexperiment noemen, terwijl in de Verenigde Staten ondertussen 24 staten de recreatieve cannabismarkt legaliseerden? Legaliseren meteen gelijkstellen met commerciële modellen van regulering, hoewel er steeds meer landen bijkomen die volgens een niet-commerciele logica legaliseerden, zoals onder andere Uruguay, Luxemburg, Malta en Duitsland? Reguleren een intellectueel curiosum zonder realiteitswaarde noemen, terwijl in de grote Zwitserse steden en tien Nederlandse gemeenten geëxperimenteerd wordt met verschillende reguleringsmodellen, om te zien welk model van regulering nu het beste werkt?” (De Standaard, 7 februari 2025)

Ik heb daar niks aan toe te voegen.

Stichting De Ambassade Zwijndrecht is een echte cannabis social club. We hebben passie voor de producten die we verkopen én voor de mensen die ervan houden; recreatief of medicinaal.

www.ambassade-zwijndrecht.nl

ambassadezwijndrecht

Netflix reality-ster smokkelt 40 kilo Thaise wiet

Olga Bednarska, een Netflix reality-ster uit Polen, is veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van 20 maanden voor een poging om 40 kilo cannabis van Thailand naar het Verenigd Koninkrijk te smokkelen. De 27-jarige die bekendheid verwierf door deelname aan de reality-serie Too Hot To Handle, werd vorig jaar op 27 oktober op Manchester Airport betrapt met twee koffers met 40 Thai wiet. Bednarska had naar eigen zeggen beloofd om designartikelen uit Phuket terug te halen naar het Verenigd Koninkrijk. Daarvoor zou ze 18.000 Britse ponden krijgen. De Britse rechter noemde haar naïef en verweet haar boven haar stand te leven.

HIGH HEMP & CURE

K-popster T.O.P. maakt comeback dankzij

Squid Game

In juli 2017 werd Choi Seung-hyun, die naam maakte als T.O.P. in de K-popband BIGBANG, veroordeeld tot een gevangenisstraf van 10 maanden nadat hij schuldig werd bevonden aan het gebruik van cannabis. Na zijn straf werd de rapper en acteur op de zwarte lijst van de Koreaanse entertainment-industrie gezet, totdat hij onlangs in seizoen 2 van Squid Game verscheen als de rapper Thanos. Squid Game-regisseur Hwang Dong-hyuk: ‘Dit is een geslaagde comeback na een lange pauze, vooral omdat hij een rapper speelt die drugs gebruikt. Ik denk dat het hem gezien zijn persoonlijke ervaringen veel moed heeft gekost om die rol op zich te nemen.’

‘Het is gewoon de beste manier om de dag door te komen’

De 78-jarige Britse acteur Brian Cox kreeg veel complimenten (en prijzen) voor zijn vertolking van Logan Roy in de succesvolle tv-serie Succession. In een interview met The Guardian legt hij uit dat cannabis hem helpt om te relaxen. Cox begon pas op middelbare leeftijd te blowen. Op aanraden van de oom van een vriendin, die zei: ‘Have you ever tried the weed?’ Cox volgde die raad op en sindsdien geniet hij nog steeds van cannabis, ook nu hij 78 jaar is: ‘Het is gewoon de beste manier om de dag door te komen.’

Brittney Griner spreekt niet op Women Grow top

Brittney Griner, de Amerikaanse basketbalster die maandenlang vast zat in Rusland wegens het bezit van cannabis, heeft op het laatste moment afgezien van een speech op een bijeenkomst voor vrouwen werkzaam in de cannabisbranche. De Women Grow 2025 Leadership Summit zet zich in om de legalisering van cannabis te bevorderen en op te komen voor de rechten van vrouwen op cannabisgezondheidszorg: ‘Laten we ons verenigen voor een toekomst waarin hervorming van de cannabiswetgeving een katalysator is voor gelijkheid, kansen en welvaart voor iedereen.’ Griner voelde zich bedreigd nadat ze de avond voor de bijeenkomst in haar hotelkamer een stuk tape met de boodschap ‘Gay Baby Jail’. Griner en haar echtgenote Cherelle verwelkomden vorig jaar hun eerste kind, genaamd Bash. De politie verklaarde later dat de tape wellicht een overblijfsel was van een gast die op een game conventie was geweest.

Snoop Dogg verandert naam Amsterdamse coffeeshop

Vorig jaar werd de Amsterdamse coffeeshop van Snoop Dogg tot enthousiasme van zijn fans met veel bombarie geopend. De gemeente Amsterdam toonde zich minder enthousiast. Een woordvoerder liet meteen weten dat de naam S.W.E.D. (Smoke Weed Every Day) niet kon. Het zou in strijd zijn met de regels, omdat hiermee de consumptie van cannabis aangemoedigd zou worden. Nu heet de vestiging op de Marnixstraat dus Tha Dogg House, net als S.W.E.D. een verwijzing naar het roemrijke oeuvre van de Amerikaanse Westcoast rapper. De jointjes smaken er niet minder om. En Snoop Dogg? Die zei eerder: ‘Amsterdam has always embraced cannabis, and so have I. It’s only right that I bring S.W.E.D. global to this iconic city that understands the joy of great cannabis and a good time.’ Wel, Snoop heeft nu kennis gemaakt met het merkwaardige

Nederlandse gedoogbeleid, met al die rare en onbegrijpelijke regels.

Je zou er bijna elke dag wiet van gaan roken!

Drill-rapper Digga D krijgt bijna

4 jaar cel voor 45 kilo wiet

De Britse drill-rapper Digga D is veroordeeld tot drie jaar en elf maanden gevangenisstraf voor het leveren van 45 kg cannabis nadat hij werd gearresteerd via een livestream op Instagram. De 24-jarige muzikant, wiens echte naam Rhys Herbert is, bekende eerder al schuld aan twee aanklachten met betrekking tot de import en levering van klasse B-drugs. Zijn advocaat reageerde teleurgesteld; ‘He’s not a danger to the public, he’s actually a contributor to the public.’ Tijdens de rechtszitting werd een brief van de moeder van Digga D voorgelezen, waarin stond dat de 24-jarige muzikant nu dagelijks de bijbel las. Digga D is een van de populairste drill-rappers in Groot-Brittannië. Zijn mixtape Noughty by Nature kwam in 2022 binnen op nummer 1 in de Britse hitlijst.

Toppers!

Veel patiënten in Nederland kweken hun eigen wiet. Ze zijn daartoe gedwongen door overheidsbeleid en omdat ze ontevreden zijn over de legale Bedrocan cannabis. Die werkt bij hun niet of is te duur. Maar kijk eens naar de prachtige resultaten van deze medische hobbykwekers, die we vonden op de Facebook pagina van de PGMCG Legale Thuiskweek Medical Cannabis Homegrown.

Als je cannabis wil kweken, Is dit niet iets voor leken. Er komt heel wat bij kijken, Als je een goede eindoogst wil bereiken. Dus lees je goed in, Dan hebben jouw plantjes het ook naar hun zin. Dan heb je straks ook je eigen medicijn, Tegen veel ongemakken en pijn.

Sterk plantje dat overleeft in de sneeuw. // Gelato (-;

Wedding Cake. Outdoor 2024

Heksenjacht van de gemeente op coffeeshop 2

In de vorige column hebben wij aangegeven dat de gemeente de gedoogverklaring heeft ingetrokken, omdat ze voorraden hebben gevonden op plaatsen die niet van de coffeeshophouder waren, maar waar de coffeeshophouder wel eens is geweest. Hij kwam daar voor zakelijke gesprekken over de coffeeshop.

De gemeente en/of de politie heeft daar invallen gedaan en dat was mogelijk omdat belanghebbende, zijn familie en personeel werden gevolgd met behulp van GPS-trackers die onder de auto’s waren geplaatst om de auto’s te volgen.

Tijdens de zitting voor de rechtbank heeft de gemeente verklaard hier niets van te weten, dat deze acties een aangelegenheid zijn van het openbaar ministerie en dat dit niet behoort tot de bevoegdheden van de burgemeester.

Rechtbank

De rechtbank heeft geoordeeld dat het beroep gegrond is en vernietigt het besluit van de uitspraak van de gemeente n.a.v. het ingediende bezwaar tegen de sluiting van de coffeeshop. De rechtbank heeft verder bepaald dat de gemeente binnen vier weken opnieuw over de bezwaren van de coffeeshophouder beslist, met inachtneming van deze uitspraak, en veroordeelt de burgemeester in de kosten van deze procedure. De rechtbank oordeelt verder dat de sluiting door de burgemeester in strijd is met het evenredigheidsbeginsel en dat dit besluit niet proportioneel is. De gemeente presteert het vervolgens om geen gehoor te geven aan dit

oordeel door de voortgang vervolgens te vertragen en veel te laat uitspraak te gaan doen. Daarnaast vertragen ze door in hoger beroep te gaan en hierdoor het geschil te kunnen rekken, terwijl de coffeeshop tijdens dit geschil gesloten blijft. Dat is blijkbaar het doel van de gemeente en dit is volgens de rechter niet proportioneel.

Langste adem

Meermaals heeft een ambtenaar mij medegedeeld om maar geen geschil te veroorzaken en akkoord te gaan met het ingenomen standpunt van de belastingdienst of de gemeente, omdat die instanties de langste adem hebben en het die instanties niets kost. Althans, het wordt betaald door de belastingbetaler, wij dus. Er werd aangegeven dat die overheidsinstanties geen probleem hebben met de lange duur van een geschil, maar de coffeeshophouder/ondernemer wel, omdat die de sanctie heeft van het besluit, bijvoorbeeld intrekking gedogen of belastingaanslagen. Dit wordt door de procedures niet opgeschort en het heeft een groot belang voor de ondernemer. Die kan zich dit handelen van de overheid niet permitteren. Deze standpunten van de toezichthouders en bestuursorganen waren mij al bekend, omdat ik

decennia heb gewerkt bij de overheid, vooral in de fraudebestrijding.

Misbruik van macht

Het moge duidelijk zijn dat dit niet tot de rechtsmiddelen van een overheidsinstantie behoort en dat dit misbruik van macht is. Dit wordt zelden bestraft of tijdens procedures veroordeeld door rechtbanken, omdat daar ook vrijwel geen wettelijke sancties op staan, dit moeilijk te bewijzen is en de overheid de handelingen van een andere overheidsinstantie vaak met de mantel der liefde bedekt. Tot slot; als ik hierover verder nieuws te melden heb dan laat ik jullie dat weten.

Conclusie

Weten is één, bewijzen is twee. Een medewerker van de belastingdienst, van het OM, de gemeente en ook een rechter zijn niet eenvoudig te overtuigen, maar het kan verstandig zijn goed na te denken hoe om te gaan met de overheidsrelaties, de inkoop, de registratie van de verkoop, de afwikkeling van een boekenonderzoek van de belastingdienst, de gemeente, Bureau Bibob of het OM en het invallen van toezichthouders bij de coffeeshop of bij derden. De administratieve processen worden er nog niet makkelijker op en de bewijslast t.a.v. de administratie- en aangifteplicht blijft een moeilijk punt. Zorg voor een duidelijke verwerking en bewijs van hetgeen aangeleverd kan worden.

Oomen fiscaal onderzoek en advies.

Mr. Wil Oomen

Tel nr. 06-5146 8141

Oomen Administratiekantoor

Ing. Ruud Oomen LLB

Tel nr. 06-8112 4313

www.oomenfiscaalonderzoek.nl

www.oomenadministratiekantoor.nl

E-mailadres: oomen@fiscaalonderzoek.nl

MOBIELE PIZZA OVEN OP PELLETS

Wil jij op locatie genieten van een heerlijke, versgebakken pizza, diepvries of zelf vers gemaakt? Dan tover je met deze mobiele pizza pellet oven van Bighorn elke gekozen plek om tot heuse pizzeria. De pellet oven is een leuke en gemakkelijke manier om je eigen pizza’s klaar te maken. Elke pizza (max. 40 cm.) is binnen anderhalve minuut klaar. En smaakt echt beter dan bij de gemiddelde Italiaan! De oven (met heuse pizzasteen) is gemaakt van edelstaal en is eenvoudig schoon te maken. Hij is supersnel warm: 460 graden Celsius in een kwartier! Hij staat op inklapbare pootjes, is met zijn 22 kilo redelijk tilbaar. En afgekoeld binnen een uur! Hij wordt aan de achterzijde gestookt met houtbiks en kan worden bijgevuld zonder warmteverlies. Ook geschikt voor steaks, kip, worstjes, vis, groente of andere lekkernijen. Inclusief opbergtas. Afmetingen: 66 x 46 x 92 cm. Prijs: € 219. www.amazon.nl/BIG-HORN-Pizza-PelletOutdoor/dp/B0CJRH4LQQ

HOMMEL NESTKAST

Hommels zijn ware uithoudingskunstenaars. Ze brengen wel 18 uur per dag in de lucht door. En in die tijd bezoeken ze wel duizend bloemen. Als bestuivers zijn ze van onschatbare waarde. Niet alleen overtreffen ze in prestatie bijen, ze zijn ook altijd vroeg op pad, wanneer het voor anderen nog veel te koud is. Overdag zijn temperaturen tot min 5 geen probleem. En in tegenstelling tot soortgenoten vliegen ze ook uit bij regen. Wil je ze helpen? Plaats dan deze robuuste nestkast van vorst- en klimaatbestendig, schimmelvrij granietkeramiek op een beschut plekje in je tuin. En biedt zo hommelkoninginnen, die in het voorjaar uitzwermen op zoek naar nesten, optimale gelegenheid. De bodemplaat beschermt tegen kou en vocht; de ingesloten nestwol waarin ze hun eitjes kunnen leggen, zorgt seizoenen lang voor comfort. Het halfronde bovendeel sluit naadloos af. De in hommel signaalkleur geschilderde blauwe deur doet de rest. Daarom moet je ook niet zuinig zijn met blauwbloeiende, nectarrijke bloemen in je tuin. Die zullen hommels aantrekken, net als deze nestkast. Hoogte 16 cm, doorsnede 27 cm. 5.5 kilo. Prijs: € 89. www.manufactum.nl/hommel-nestkast-graniet-keramiek-a207956/

FITNESS MIRROR

Dit gadget heb je vast nog niet: de NordicTrack Fitness Mirror van Vault. Een kast vol trainingsspullen zoals dumbbells, kettlebells, weerstandsbanden en matjes. En een digitaal fitnessmaatje ineen. In de vorm van een menshoog mobieltje! Een personal trainer die 24 uur per dag voor je klaar staat. Met iFit heb je toegang tot talloze workouts: van krachttraining tot HIIT, van yoga tot Pilates, die je kunt streamen op het 32” grote Smart HD touchscreen. De trainingen worden begeleid door professionele en toegewijde fitnesstrainers, terwijl je tegelijkertijd je eigen uitvoering door de spiegel nooit uit het oog verliest. Deze kun je direct met je trainers vergelijken en optimaliseren. De spiegel heeft twee 3 inch Bluetooth-luidsprekers, die je thuistraining met aanwijzingen, motivatiepreken of muziek complimenteren. Afmetingen: 185 bij 61 bij 38 centimeter, gewicht 115 kilo. Prijs: € 1.999. www.fitshop.nl/nordictrack-fitness-mirror-vault-nt-ntb15019int#product-description

Tekst & Beeld: Mike de Leede

JE EIGEN ROBOTMENS

Gadgets

De Unitree G1 is een humanoïde robot die indruk maakt met zijn opmerkelijke flexibiliteit en geavanceerde technologie. Met een uitzonderlijk groot bereik aan gewrichtsbewegingen en tot 43 gewrichtsmotoren overtreft hij zelfs de beweeglijkheid van een doorsnee mens. Aangedreven door imitatie- en versterkingsleren worden zijn robotsystemen voortdurend ontwikkeld en geoptimaliseerd met behulp van AI. Een van de engste als meest indrukwekkende eigenschappen van G1 is zijn vermogen om autonoom in een wandelpositie te komen zodra hij de grond raakt – hulp van buitenaf is niet nodig! Hij beweegt onmiddellijk, wat getuigt van een hoge mate van onafhankelijkheid en aanpassingsvermogen. De G1 is daarnaast uitgerust met een krachtgestuurde, zeer behendige hand die zowel gevoelig als nauwkeurig werkt, dankzij kracht- en positiecontrole. Deze hand bootst menselijke bewegingen nauwkeurig na, waardoor objecten nauwkeurig kunnen worden opgepakt. Inclusief Livox Mid360 LiDAR-scanner en Intel RealSense D435 dieptecamera.

Prijs in Nederland: € 24.999. Filmpjes: www.unitree.com/g1 www.elektor.nl/products/unitree-g1-humanoid-robot

BONSAI

STARTERS KWEEKKIT

Echt he-le-maal zen! Kweek nu je eigen Bonsai-boompjes en dompel jezelf onder in de eeuwenoude Japanse Bonsaicultuur. Deze Bonsai alles-in-één starterskit is geschikt voor beginners als gevorderden. Het bevat alles wat je nodig hebt om zelf Bonsaiboompjes op te kweken. Het Nederlandstalige E-book voor op je mobieltje begeleidt je stap voor stap door het gehele kweekproces en maakt van jou weldra een heuse Bonsai kenner! Inclusief 4 soorten Bonsai kwaliteitszaden: Jacaranda, Black Pine, Blue Spruce en Lilac, de soorten met het hoogste ontkiemaantal. Minimaal 130 stuks, om jouw kans van slagen te maximaliseren. Verpakt in een duurzaam, plastic-vrij pakket. Leuk om te geven of jezelf cadeau te doen. Een ontstresser van formaat. Goed voor je mentale gezondheid. En goed voor jarenlang kweekplezier. Prijs: € 30. www.holistic-life.care/products/bonsai-starterskit-metuitgebreide-handleiding-plastic-vrij

DECORATIEVE VOEDERTULP

Wil jij de vogels in je tuin of op je balkon anders voeren dan met zo’n saaie voedersilo of voertafel? Dan is deze, lente-achtige voedertulp misschien iets voor jou. Het is een waar designpareltje; je vogelvriendjes zullen er zeker in op ontdekkingstocht gaan. De keramische Tulpenkop is geschikt voor het aanbieden van zaden, zaadmengsels, fruit en vettige delicatessen, maar niet voor hele pinda’s. Leuk extraatje: je kunt de metalen bladeren op de stengel naar eigen inzicht buigen. Verkrijgbaar in drie verschillende tinten: geel, blauw of oranje. Hoogte: circa 90 centimeter, gewicht: 0,6 kilo. Prijs: € 14 per stuk. www.vivara.nl/voedertulp-verkrijgbaar-in-3-pastelkleuren

CBD-gel in Britse voetbalcompetitie

Een Brits bedrijf heeft de eerste CBD-gel ontwikkeld die NSF-gecertificeerd is. Farard Darver, een voormalige boybandster (Men2B) en commando, richtte HEMPE op nadat hij gewond raakte in Afghanistan. Professionele sporters gebruiken nu zijn CBD-gel om spier- en gewrichtspijn te verlichten. West Ham United voetballer (en Tsjechisch international) Tomáš Souček: ‘Als profvoetballer moet je voorzichtig zijn met het gebruik van producten, omdat sommige illegale stoffen bevatten. Ik weet dat deze gel prima te gebruiken is en, nog belangrijker, het werkt heel snel; Ik kan het gebruiken voor en na trainingen en wedstrijden, zodat ik zo snel mogelijk herstel.’

Darver: ‘We zijn in gesprek met sportteams uit de Premier League en andere competities. Veel CBD-producten bevatten sporen van THC, of de CBD is gemengd met andere stoffen die een drugstest niet doorstaan. De NSF-certificering geeft atleten het vertrouwen dat de gels voldoen aan strenge tests op verboden stoffen.’

Forza Italia tegen Meloni’s CBD-verbod

CBD effectief tegen autisme

Aanvullend gebruik van CBD is een veilig en effectief middel bij het verlichten van ernstige gedragsmatige symptomen bij pediatrische patiënten met een autismespectrumstoornis (ASS), zo blijkt uit gegevens gepubliceerd in het tijdschrift Pharmacology, Biochemistry and Behavior. Argentijnse onderzoekers hebben de werkzaamheid van gezuiverde CBD bij jonge patiënten (3 tot 17 jaar) met autisme beoordeeld. CBD werd gedurende zes tot twaalf maanden als aanvullende medicatie toegediend. In overeenstemming met eerdere studies rapporteerden onderzoekers dat de CBD-behandeling de kwaliteit van leven van patiënten en hun families verbeterde. Bij bijna de helft van de behandelde patiënten nam het gebruik van voorgeschreven medicijnen af na de start van de CBD-therapie. De auteurs van het onderzoek: ‘Onze resultaten suggereren dat behandeling met gezuiverde CBD effectief en veilig is en patiënten met ernstige ASS ten goede kan komen door enkele van de kernsymptomen te verbeteren, waaronder repetitief gedrag en sociale interactie.’

Italiaanse parlementariërs van zowel conservatieve als liberale partijen verzetten zich tegen een verbod van de regering van Giorgia Meloni op industriële hennep, waarbij ook de CBD-industrie wordt getroffen. Flavio Tosi, lid van het Europees Parlement (EP-lid) namens Forza Italia, zei dat het voorstel schadelijk zou zijn voor duizenden boeren en bedrijven, waarvan er veel geleid worden door jonge ondernemers die zwaar hebben geïnvesteerd in de hennepindustrie. Zo’n 3000 bedrijven met samen 15.000 werknemers zouden getroffen worden. Tosi: ‘Ik ben liberaal, wat betekent dat ik altijd de voorkeur geef aan standpunten die gebaseerd zijn op gezond verstand boven absolute verboden. In dit geval moet je pragmatisch zijn. Ik besef dat het onderwerp complex is, maar ik ben ervan overtuigd dat een volledig verbod niet de oplossing is.’ Inmiddels kijkt de Europese Commissie ook naar het plan van Meloni. Juridisch is de strijd ook nog niet gestreden.

Tekst: Rob Tuinstra | Foto’s: Jeffrey Ruesink, Evy van Nispen

BONGLOARD

Zware riffs & grooves, en een psychedelische benadering met een garage-rock pulse

Bongloard uit Brabant en Den Haag maakt stevige muziek, die je garage-punk, noise of stonerrock kunt noemen. Luister en bepaal dat zelf maar. Het trio bestaat uit Jannes van Kaam op gitaar en achter de microfoon, Ties Bogers op de bas en Jan van Asch achter de drums. Of ze van cannabis houden? Wat dacht je met zo’n naam. Highlife stelde een aantal vragen.

Klopt het dat jullie elkaar ontmoet hebben op de Herman Brood Academie in Utrecht? Hoe ging dat? Deelden jullie al een voorkeur voor welke muzikale kant jullie op wilden?

Ties: Jannes en ik zaten samen in de klas. Sommige lessen bestonden uit het bewerken

van bestaande liedjes. Wij probeerden eigenlijk altijd deze opdrachten in een stoner-rock-jasje te stoppen. Zo deden we met kerst bijvoorbeeld All I Want For Christmas alsof het geschreven was door Kyuss. Zo begon eigenlijk het idee van de band Bongloard.

Jannes: Toen we later door studeerden zaten

we allebei in totaal andere bands. Jannes kwam op de Rockacademie bij “ons Jan” in de klas. Toen onze bands destijds stuk liepen, voelden Ties en ik dat Bongloard weer opgepakt moest worden. Jan was overduidelijk de aangewezen kandidaat. Dat Jan van wat zwaardere muziek hield was ons al wel bekend,

en de match bleek meteen te kloppen.

Jan: Jannes is vooral into garage-rock, Ties meer in de psychedelica en ik ben meer van de metal. Die optelsom maakt Bongloard echt wat het is. Zware riffs en grooves, een psychedelische benadering met een garage-rock pulse.

Bij jullie naam denk ik aan Bongzilla, Bongripper, et cetera. Hoe kwamen jullie op deze naam?

Jannes: In mijn studentenhuis kwam een keer een klasgenoot thuis, met een longboard in z’n hand. Zij versprak zich en zei iets als “Echt lekker gebongloard vandaag”. Die naam hebben we meteen geclaimd.

Ties: Het is vooral ook een tactische naam. Bij buitenlandse optredens komt de promotor of hospitality van de venue vaak al snel naar ons

toe met de vraag: “So, your name is Bongloard, do you guys smoke weed?”.

Welke bands vinden jullie inspirerend?

Jannes: Wij geloven in een heilige 3-eenheid bestaande uit Thee Oh Sees, Ty Segall en King Gizzard & The Lizard Wizard.

Ties: Verder vinden we bands als QOTSA, Sleep en Teen Mortgage heel nice.

Jan: Eigenlijk alles wat snel, hard en rock is. Bad Nerves en Crowes waren voor de laatste plaat onze voornaamste referenties.

In 2022 verscheen het debuutalbum People Overreaction

To My Behaviour en in 2024 volgde DYTYR. Hoe was de respons?

Jannes: Ja heel goed eigenlijk. Het recordlabel V2 is aan boord gekomen en dat voelde ook echt als een volgende stap. We zijn in het buitenland, vooral in Duitsland, echt goed opgepakt met een aantal features in tijdschriften en interviews. Dat zien we terug in onze radiostreams in het buitenland.

Jan: We konden bij het releasen van ons eerste album geen album release doen door covid, dat hebben we dubbel en dwars ingehaald met DYTYR in de Ekko. Dat was ook wel echt een mijlpaal.

Jullie staan bekend om de energieke optredens. Wat heeft jullie voorkeur? In de studio zijn of op het podium staan?

Jan: Studio, ik vind de druk op mezelf voor de meest perfecte take heel erg comfortabel. Ik vind het leuk mezelf uit te dagen om nieuwe vette partijen te bedenken, en om mezelf te verbeteren en opnieuw uit te vinden in vergelijking met de vorige plaat. Je komt op nieuwe dingen, de producer waar je mee werkt komt weer met zijn eigen smaak en ideeën, dat vind ik ook heel inspirerend. Jannes: Ik vind het vooral allebei heel nice.

Een leven dat bestaat uit voor de helft optreden en voor de helft in de studio zitten is als een droombestaan. Ik zie productie echt als een kunstvorm, net zoals optreden eigenlijk. Daarin is het eigenlijk perfect dat die afwisseling er is in ons vak. Je kan alles op 1000 manieren opnemen, doordachte keuzes maken en uiteindelijk bij een heel nieuw geheel uitkomen. Maar de adrenaline-kick van een show is een soort drugs, dat voelt als alles op z’n plek valt ongeëvenaard.

Ties: Vooral toen het een tijd niet mogelijk was om te toeren, miste ik optredens heel erg. Ik wilde weer zweet ruiken, mensen zien moshen en de energie in een zaal sturen alsof je de dirigent bent voor het publiek. Daar zit echt iets magisch in wat ik niet echt uit andere dingen in het leven haal. Ik kan m’n frustraties en emoties kwijt op het podium en ik voel me 100% mezelf.

Er volgt dit jaar een tour met veel Nederlandse optredens en in augustus staan jullie op het nieuwe driedaagse Badlands festival. Zin in?

Ties: Ja ontzettend, we speelden op de release-party van het Badlands festival. Een goede vriend organiseert het festival, er staan heel veel vette rockbands en de sfeer en stijl van het festival spreekt ons heel erg

aan. Echt een aanrader voor het aankomende festivalseizoen!

Jannes: En het Sniester festival in Den Haag, we hebben er 2 hele dikke shows gespeeld, daar maken we er dit jaar 3 van. We liepen er de vorige keer een band uit Zuid-Afrika tegen het lijf, en 4 maanden later waren we daar voor een tour, dat was echt een kinderdroom. Er staan altijd ziek veel vette bands, zoals Castle Rat waar ik heel erg hyped voor ben. Ons Jan komt uit Den Haag dus we maken er ook altijd echt een bonte avond van.

Hebben jullie ook buitenlandse optredens?

Jannes: Er staan een aantal Duitse festivals en shows op de agenda. Dat is sowieso gewoon een heel vet land om als rockband op te treden. Er zit wat aan te komen in Nantes in Frankrijk wat ons ook heerlijk lijkt.

Jan: Supersonic geeft een blockparty in Parijs waar we aankomend zomer spelen. De bands

die er spelen en de vibe die het podium uitstraalt klinkt als een perfecte match voor

Ik heb wel echt een sterke voorkeur voor hasj. Van de ene op de andere dag vond ik wiet te heftig en stinken, en ik raakte m’n grinders altijd kwijt.

mij. Het ziet er gewoon altijd vet uit als ik zie dat vrienden of vette bands er spelen, dus ik denk

dat het voor ons ook mooi gaat uitpakken.

Ties: We hebben ons volgende album geschreven in Berlijn. Het was heel vet om in een stad vol nieuwe impulsen en andere sferen inspiratie op te doen en te creëren, echt een avontuur. Dat gaat zeker in onze muziek en teksten terugkomen. Ook is het wel iets vager en psychedelischer dan de albums hiervoor.

Wat willen jullie in de naaste toekomst bereiken?

Jannes: Platen maken, daarin meer bestaansrecht creëren. Meer richten op een niche, minder breed ons uitstrooien of proberen op 3FM gedraaid of whatever gedraaid te worden. Echt een begrip worden in de underground scene en spelen op de festivals waar we zelf als bezoeker naar de klote verwonderd hebben staan kijken naar onze idolen.

Ties: Vooral de wereld zien met onze muziek. Met de Psychedelic Porn Crumpets waren we

5 shows mee in Duitsland en 4 in Nederland, dat waren uitverkochte shows met een band die we super vet vonden. De eerste show in de Pandora in de Tivoli in Utrecht scheet ik echt in m’n broek.

Highlife zou Highlife niet zijn als we niet zouden vragen, hoe is ’t met blowen? Speelt cannabis een rol in jullie muziek? Helpt het bij inspiratie misschien? En blowen

jullie voor of tijdens optredens?

Ties: Ja, blowen zit als sinds ik bevriend raakte met Jannes ingebakken in onze vriendschap. Ik vind een joint na het optreden echt heerlijk, de adrenaline laten wegzakken en verwerken wat er net allemaal gebeurd is. Dat is echt landen voor mij.

Jan: Super slecht idee voor mij om te blowen voor een optreden. Ik word er echt verschrikkelijk onhandig van, in alles wat ik doe. Snelle punk-achtige partijen drummen is echt niet te

doen, maar na het optreden, 100% chill.

Jannes: Ja, voor mij ook. Zingen, gitaarspelen en blowen is echt een slechte combinatie, maar daarna is het altijd welkom.

Hebben jullie een voorkeur voor wiet of hasj? Misschien ook bepaalde soortjes?

Ties: Ik heb wel echt een sterke voorkeur voor hasj. Van de ene op de andere dag vond ik wiet te heftig en stinken, en ik raakte m’n grinders altijd kwijt. Hasj voelt een beetje als een soort toetje in de smaak en hoe smooth het rookt. Vooral al de donkerdere hasjsoorten waar je drolletjes van kan draaien, vind ik chill.

Jannes: Hier sluit ik me volledig bij aan!

Waar halen jullie het, coffeeshop, vrienden of eigen kweek?

Ties: Ik haal eigenlijk vooral bij coffeeshops. De Kronkel in Nijmegen is sowieso al jaren mijn nummer 1 coffeeshop in Nederland. Ze hebben een kortingspas, goed eten, een dakterras, live dj’s, noem maar op.

Jan: Op tour is het altijd top als we wat krijgen van bezoekers. Het voelt meteen een beetje verbroederend aan als je in het buitenland met een local aan het blowen bent. Je voelt je dan meteen helemaal welkom als je op tour bent.

Tot slot, willen jullie nog iets kwijt aan onze lezers?

Jannes: Onze laatste plaat gaat over onzekerheden, angsten, en nog meer narigheden die zich in onze hoofden afspelen. In een wereld vol drugs is het heel makkelijk om jezelf te verliezen. Als dat gebeurt is het belangrijk dat je mensen in je omgeving hebt

waarmee je over alles kan praten en die je durven aan te spreken op je gedrag. Blowen en feesten is superleuk, maar we hebben first-hand meegemaakt hoe het tot depressies en zelfs iemands einde kan leiden. Let goed op je vrienden, let op jezelf en zorg ervoor dat je in een liefdevolle, veilige vriendengroep zit waar alles bespreekbaar is, dan is drugs echt de shit.

www.bongloard.com

It’s Not A Joke

Wanneer je via het nieuws wordt geconfronteerd met alle problemen in de wereld, lijkt een grap misschien misplaatst. Toch is humor juist in moeilijke tijden van groot belang. In de kunst duikt humor vaak op als een rebels, verontrustend of bevrijdend element.

De grap maakt het mogelijk beladen onderwerpen bespreekbaar te maken, remmingen te overwinnen, om te gaan met ongemakken, te relativeren en te verwerken.

In de groepstentoonstelling It’s Not A Joke (tot en met 14 september) presenteert museum van Bommel van Dam in Venlo toonaangevende en aanstormende hedendaagse kunstenaars die humor inzetten om sociaal-maatschappelijke en politieke kwesties bloot te leggen. Ze dagen de bezoeker uit om verder te kijken dan het speelse voorkomen van hun werk en zetten aan tot nadenken over thema’s als genderongelijkheid, machtsmisbruik en klimaatverandering. Het uitgebreide publieksprogramma in samenwerking met enkele talentvolle kunstenaars nodigt daarnaast uit tot gesprek tussen inwoners van Venlo en museumbezoekers onderling.

De kracht van humor

De onrustige wereld van nu vraagt om

verandering. Maar verandering zorgt ook voor onzekerheid en angst bij mensen. Rieke Righolt, directeur van museum van Bommel van Dam, legt uit wat kunst hierin kan betekenen: ‘Kunstenaars helpen ons de vele uitdagingen van onze tijd te relativeren of juist serieus te nemen, om nieuwe perspectieven te zien en om verschillen in denken te overbruggen. Maar ook om met onszelf en anderen in verbinding te komen en na te denken over een gezamenlijke toekomst. Een krachtig instrument om het denken te verbreden, is humor.’ De tentoonstelling It’s Not A Joke presenteert zowel gevestigde als veelbelovende (inter)nationale kunstenaars die humor, absurdisme en satire gebruiken om thema’s als genderongelijkheid, machtsmisbruik en onze omgang met de aarde te

belichten. Hun benadering varieert van direct en confronterend tot subtiel en poëtisch. Curator Sjors Bindels: ‘Door humor worden deze beladen onderwerpen luchtiger en meer toegankelijk. De tentoonstelling vormt een mooie ingang om moeilijke onderwerpen gemakkelijker te bespreken, taboes te doorbreken en mensen te laten reflecteren op de maatschappij van vandaag en morgen.’

Keulsepoort 1 5911 BX Venlo

www.vanbommelvandam.nl

Museum van Bommel van Dam

Willem de Haan, Motor Home. Foto: Sven Jacobs

Kiffen mit Magnum

NA DE VERKIEZINGEN

Op 1 april 2024 werd cannabis in Duitsland deels gelegaliseerd. In de Highlife serie Kiffen mit Magnum volgen we de wietavonturen van onze Oosterburen met Magnum. Hij woont niet ver van de grens met Nederland en is een echte liefhebber van cannabis.

Hoe gaat het met je eigen kweek en je wietplanten?

De vorige keer was er iets misgegaan.

Mijn planten doen het heel goed. Gelukkig hebben niet alle planten last van een schimmelaanval. In april ga ik de tweede tent weer gebruiken.

Ben je inmiddels bij de cannabis club in Duisburg geweest. Hoe ging dat?

Het bezoek aan de cannabisclub was erg gezellig. Het bekende gegeven van de Duitse bureaucratie is nog steeds een probleem. De club uit Duisburg wachtte negen maanden op de teeltvergunning. Nu de eerste wiet klaar is, heb je het probleem dat er een uitgiftevergunning ontbreekt. Niemand kan zeggen wanneer die door de autoriteiten zal worden bekendgemaakt. Nu heb je dus honderden gram wiet klaar staan. maar je mag het niet consumeren of onder de leden distribueren. Met de komst van een nieuwe regering bestaat er grote bezorgdheid dat alles vernietigd zal moeten worden

Na de verkiezingen komt er een CDU/SPD regering. Heeft dat gevolgen?

Momenteel is het onderwerp cannabis slechts een ondergeschikte kwestie binnen de regering. maar zoals reeds gemeld is de CDU tegen de cannabiswet. Omdat er nu een regering wordt gevormd met de SPD, is de kans groot dat cannabis legaal blijft. Maar er kan wel een verandering in de wet komen.

Gaat er iets veranderen aan de regels voor medicinale cannabis in Duitsland?

Met de aanpassing van de huidige wet zal er zeker ook een aanpassing komen voor medicinale cannabis. Momenteel krijgt iedereen nog een recept voordat het niet meer mogelijk is.

Heb je zelf nog iets te vertellen aan de Highlife lezers?

Laten we eens een onderwerp bespreken dat ook betrekking heeft op Duitse stoners. het wietexperiment in Nederland en de gevolgen ervan. Sommige Duitse media hebben al voor enige paniek gezorgd toen ze schreven dat cannabis vanaf 1 april niet meer beschikbaar zal zijn voor Duitsers. Dat deed me denken aan de chaos tijdens de pandemie toen de winkels moesten sluiten. Ik heb wel een persoonlijke mening over het wietexperiment. Ik vind de kwaliteit goed, maar vergeleken met normale wiet is het legale

Weekendje Amsterdam

aanbod vaak slechter. Ik vind het vooral fijn dat je altijd hetzelfde product krijgt. Maar als het om kwaliteit gaat, moeten de telers nog veel leren. Vooral met hasj die voortkomt uit het wietexperiment, die is simpelweg niet te vergelijken met de bekende producten. Sommige coffeeshops hebben ook problemen met het legale aanbod. Van goederen die veel te laat geleverd worden, tot codes voor de kassa die niet werken, tot leveringsfouten, ik heb al een aantal problemen opgemerkt. Het blijft spannend om te zien hoe het experiment zich ontwikkelt. Ik ben nog niet overtuigd.

1e

Toch geen landelijke cannabis demonstratie op 1 november

Logboek VOC april – mei 2025

Volgens de Chinese wijsgeer Confucius veranderen alleen de allerwijsten en de allerdwaasten nooit van mening. In het vorige Logboek kondigden we een landelijke cannabis demonstratie in Den Haag aan, op 1 november. Kort daarna besloten we dit plan te schrappen. Dat was zeker geen lichtvaardig besluit. VOC-voorzitter Derrick Bergman schreef er onderstaande column over op CNNBS.nl.

Hasjdemonstratie 1-11-75, Den Haag. Actiebus en demonstranten op het Binnenhof

De kogel is door de kerk. Bij de maandelijkse VOC vergadering hebben we vorige week besloten een streep te zetten door het plan voor een landelijke cannabis demonstratie in Den Haag op 1 november. Een besluit dat mij persoonlijk zwaar viel. In een eerdere column schreef ik al over de aanleiding voor het plan. Op 1 november 1975 werd in Den Haag de eerste landelijke cannabis demonstratie uit de Nederlandse geschiedenis gehouden. Die demonstratie was een protest tegen de arrestatie van de huisdealer van het Haagse jongerencentrum Paard van Troje. Zo’n

huisdealer - die alleen hasj en wiet verkocht, geen andere drugs - had je toen in diverse jongerencentra in de grote steden. Paradiso in Amsterdam was de eerste die een huisdealer aanstelde en gedoogde. Zo brachten de jongerencentra de “scheiding der markten van soft- en harddrugs” in de praktijk, vóórdat de Opiumwet in 1976 werd gewijzigd met dat doel.

Wij Roken Hasj, Nou En Een van de bezoekers van het Paard van Troje, Max Lerou, organiseerde de demon-

stratie in 1975. Hij werd geholpen door Groninger Theo Buissink, die al een tijdje de actiegroep ‘Wij Roken Hasj, Nou En’ runde. Theo had ervaring met het organiseren van stufloterijen, waarbij hasj werd verloot in verschillende hoeveelheden.

Zo’n stufloterij was er ook in Den Haag, op de trappen van de Ridderzaal op het Binnenhof. De originele tekst van het ANP-radiobericht over de demonstratie is bewaard gebleven. Een mooi stukje vaderlandse cannabis geschiedenis:

‘Op het Binnenhof in Den Haag hebben ongeveer 14-honderd aanhangers van de actiegroepen “Stoned Free” en “Wij Roken Hasj, Nou En” gedemonstreerd tegen de wetgeving inzake het gebruik van hennep-produkten. De betogers overhandigden hierover een petitie aan de voorzitter van de Tweede Kamer commissie voor verdovende middelen, mevrouw Veder-Smit. Tijdens de betoging werd tien keer 25 gram en twee keer 50 gram hasjiesj verloot. De politie reageerde niet op de loterij.’

We waren van plan om ook een stufloterij te houden op 1 november, al waren we het nog niet eens over de aanpak en de hoeveelheden. Het was natuurlijk jammer dat we niet naar het Binnenhof konden; dat is wegens

verbouwing afgesloten. Daarom wilden we samenkomen op het Malieveld, dé plek om te demonstreren in Nederland.

Niet pleiten maar feiten

Onze zeer gewaardeerde VOC-adviseur

John Roozen is altijd tegenstander van demonstraties geweest. Hij geeft de voorkeur aan lobbyen en informatie verspreiden: niet pleiten maar feiten. Bij een overleg met de VOC-lobbywerkgroep schetste John hoe een demonstratie op 1 november uit kan pakken. Een klein groepje mensen staat op een gigantisch leeg en kaal veld kleumend van de kou joints te roken. In één lelijk woord samengevat: het afbreukrisico was nogal groot. Een lage opkomst wekt al snel de indruk dat blijkbaar weinig mensen cannabis belangrijk vinden. En zelfs als het weer mee valt en de opkomst hoog, is de kans op positieve media-aandacht klein. Met Cannabis Bevrijdingsdag lukte het pas na negen edities en met tienduizend bezoekers. Toen we in 2009 begonnen met Cannabis Bevrijdingsdag was demonstreren totaal uit de mode. Zestien jaar later is dat anders. Er wordt nu elke week gedemonstreerd, tegen de oorlogen in Palestina en Oekraïne, fossiele brandstoffen, racisme enzovoort. Ook daarom dacht ik dat een cannabis demonstratie in 2025 een succes zou kunnen worden. Maar vooral vind ik het een schande dat we een halve eeuw na die eerste landelijke demonstratie nog steeds geen recht hebben op bezit en thuisteelt van cannabis. De Duitsers hebben dat

godbetert sinds 1 april vorig jaar wél. Die boodschap wilde ik luid en duidelijk verkondigen op 1 november, met zoveel mogelijk mensen.

Ook al gaat de demonstratie niet door, we blijven de boodschap verkondigen. Dat we trots mogen zijn op onze coffeeshops, onze cannabiscultuur en ons op harm reduction gebaseerde drugsbeleid. Dat regulering beter werkt dan criminalisering. En dat er na een halve eeuw gedogen eindelijk een gedegen cannabiswet moet komen, die ook bezit en thuisteelt legaliseert.

OVER DE STICHTING

VOC

Het Verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod (VOC) is een onafhankelijke stichting zonder winstoogmerk. We strijden sinds 2009 voor beter cannabisbeleid en opheffing van het verbod op de plant. Website: www.voc-nederland.org. X en Instagram: @vocnederland Mail: info@voc-nederland.org

Wil je toegevoegd worden aan onze mailinglijst, stuur ons dan een mailtje.

OPENBARE VOC VERGADERING

Het VOC organiseert elke maand een openbare vergadering, via Discord of op locatie.

Geïnteresseerden en sympathisanten zijn altijd welkom. Meer info: https:// voc-nederland.org/agenda/.

STEUN HET VOC!

Je kunt ons op verschillende manieren steunen, bijvoorbeeld met een donatie of als Patron.

Alle mogelijkheden vind je op www. voc-nederland.org/steun-voc.

Verloting van hasj op 1-11-75, met o.a. Theo Buissink en Max Lerou

Buitenwiet 2024. Slurri Fritter – Seedstockers (Foto: Gonzo Media)

Kleurrijke beeldverhalen

De Spaanse kunstenares Maga laat zich inspireren door strips, Japanse illustraties en surrealisme. Ze brengt in haar schilderingen graag een positieve boodschap. Ze was al een paar keer in Nederland te gast en schilderde voor het Eurovisiesongfestival in Rotterdam.

Je bent vooral muurkunstenaar?

Ja, dat is mijn hoofdberoep. Verder maak ik schilderijen. En ik wil graag illustraties maken, maar ben nog op zoek naar opdrachten. Daarnaast geef ik graffitiworkshops.

Hoe ben je met muurschilderen begonnen?

Op de muur van mijn slaapkamer had ik een keer een afbeelding van een slang geschilderd in Japanse tattoostijl. Als tiener ging ik

met vrienden vaak naar feesten in een kraakpand in L’Hospitalet de Llobregat, een stad niet ver van Barcelona. Daar vroegen ze me of ik mijn eerste muur wilde schilderen. Ik ontmoette er een andere kunstenaar die me uitnodigde voor een eerste graffiti-jam. In het begin gebruikte ik kwasten omdat ik dat gewend was. Van anderen leerde ik spuitbussen te gebruiken. Ik deed het eerst voor de lol, maar na een tijdje ging ik ook op festivals schilderen. En ik ging oefenen op vrije muren.

Heb je een creatieve opleiding gedaan?

Ja, de kunstacademie en een opleiding in illustratie.

Van wie krijg je zoal opdrachten?

Scholen, winkelcentra, buurtcentra, een stadhuis, graffitifestivals.

Vorig jaar schilder je een muur over de geschiedenis van de hiphop.

Waar was dat?

Op Periferia Beat in Barcelona. Dat is een hiphopfestival met muziek en kunst, waar graffitikunstenaars live schilderen. Ik ben er al verschillende jaren te gast geweest. Op deze editie vierden ze 50 jaar hiphop. Ik maakte een collage met elementen uit de hiphopscene. Ik haalde inspiratie uit de hiphopfilms Wild Style en Beat Street en foto’s van de Amerikaanse graffitifotografe Martha Cooper.

Is die schildering er nog?

Een muurschildering kan hier vrijwel onmogelijk overleven. Je schildert, maakt er een foto van en vergeet het verder. Andere kunstenaars schilderen er al snel overheen.

Voor een winkelcentrum maakte je de muurschildering Funky Vibes. Dat was voor het SOM Multiespai Shopping

Center in Barcelona. Op de tweede etage hebben ze buiten een speciale plek om selfies te nemen. Ze wilden dat ik artikelen liet zien die er te koop zijn. Die heb ik verwerkt in een patroon voor de blouse van de vrouw. Er moest ook een rapper in omdat er optredens van rapartiesten zijn. Uit de gettoblaster komen geluidsgolven, die doorlopen in de treden van de trap.

Het is een soort collage, iets dat je vaker doet.

Dat komt omdat het opdrachten zijn en ze willen meestal dat je een heleboel dingen uitbeeldt.

Een andere opdracht was een muziekstudio voor jongeren.

Die vond ik erg leuk om te doen, want ik kreeg veel vrijheid. Ik liet me inspireren door de sixties en seventies. Ik wilde de passie en toewijding voor de muziek uitdrukken. Van de ingang heb ik een grote speaker gemaakt. Voor de vrouw in het midden heb ik gekeken naar Janis Joplin en de jongen met de gitaar heeft een pose van Jimi Hendrix. Soms gebruik ik foto’s als referentie, maar verander dan sommige elementen.

Waar haal je inspiratie vandaan?

Strips, Japanse illustraties, surrealisme, mythologie, street art en alles wat ik meemaak en wat er om me heen gebeurt.

Is street art in Barcelona geconcentreerd in een bepaald gebied of

Funky Vibes, SOM Multiespai Shopping Center

Muziekstudio in Argentona

Eurovisiesongfestival Rotterdam 2021

door de hele de stad te vinden?

In de wijk Raval vind je graffiti, paste-ups en beschilderde rolluiken. Op de Avenida Paralel heb je de Arnau Gallery, een hele lange muur met schilderingen die om de paar maanden vernieuwen. In de buurt heb je ook het park Les Tres Xemeneies, een skatepark waar ze veel graffiti-jams doen. In La Sagrera staat het Nau Bostik gebouw, een voormalige fabriek die helemaal is vol geschilderd. Er is overal street art, maar het is moeilijk om een plek te vinden, die niet snel wordt overgeschilderd. Bovendien is het lastig om een vergunning te krijgen voor een legale muurschildering. Ik heb daarom meer opdrachten in andere steden.

Je was in 2021 in Rotterdam om te schilderen bij het Eurovisiesongfestival.

Ja, ik was uitgenodigd door de street art organisatie Rewriters. Twee jaar ervoor had ik een wedstrijd gewonnen, een culturele uitwisseling, waarbij ik in Rotterdam een muurschildering maakte, en een video met interview. Later lieten ze me weten dat ze het mooi vonden en ze nodigden me uit voor Eurovision. Ze wilden een presentatie van diverse landen en hadden zes kunstenaars uitgenodigd. Op het plein voor de ingang stonden zeecontainers rechtop in een cirkel, bedekt met houten wanden. Een week voor het festival beschilderden we die. Ik moest mijn land en onze muziek uitbeelden en koos voor de Spaanse gitaar. De bogen met strepen heb ik op alle zijden door laten lopen en ik heb steeds dezelfde kleuren gebruikt.

Wat wil je op de muren brengen?

Decoratie of een verhaal of boodschap?

Beide. Soms wil ik gewoon vanuit mijn gevoel

schilderen en soms wil ik echt iets vertellen. Bij een opdracht krijg ik een briefing met wat het thema moet zijn. Ik probeer altijd een balans te vinden tussen wat ze vragen en wat ik zelf wil doen. In mijn schilderingen laat ik graag de diversiteit zien van mensen, culturen en de natuur, waarbij ik realiteit mix met fantasie.

Wat vind je vooral leuk aan het schilderen op straat?

Ik schilder graag op groot formaat. Ik vind het leuk om met de vorm van de muur te spelen

en mijn werk met anderen te delen. Het is ook heel fysiek: je gebruikt je hele lichaam om een schildering te maken.

Ik zie in je werk veel vrolijkheid en positiviteit.

De toestand in de wereld is al donker genoeg. Ik heb bijvoorbeeld wel over het Palestijnse

volk geschilderd, maar wilde het niet over de oorlog hebben, omdat we daar al zo veel over horen. Ik wilde iets uitleggen over hun cultuur. Ik heb een beeld gemaakt van een oude man en een olijfboom. Die olijfboom is een symbool van het Palestijnse verzet. Toen de Israëliërs hun invasie deden, werden veel olijfbomen omgehakt, bomen die soms al honderd jaar oud waren, waar de hele familie al jaren voor had gezorgd.

Je beschilderde ook een skateboard. Was dat een opdracht?

Dat maakte ik voor een groepstentoonstelling in Barcelona. De skateboards werden verkocht en de opbrengst ging naar de MOSS Foundation. Het geld gaat naar Eswatini in Afrika, zodat ze er een constructie kunnen maken om het water te zuiveren. Er waren vele artiesten die er aan meededen.

Voor een Spaans reggaefestival schilderde je een vredesteken en wietplanten. Precies wat we nu nodig hebben.

Dat was voor Rototom Sunsplash, een reggaefestival in Benicàssim, boven Valencia. Ze vierden hun 25-jarig jubileum. Ter plekke heb ik het beeld op een houten wand geschilderd. Ik haalde inspiratie uit het woord ‘roots’, een term die ze in de reggaecultuur gebruiken, maar de karakteristieke haarstijl doet me ook denken aan plantenwortels. Ik wilde een boodschap brengen van vreedzame strijd voor gelijke rechten voor iedereen.

https://magaillustration.com/

Rototom Sunsplash

Skateboard voor MOSS Foundation

Rototom Sunsplash

Eeuwenoude magie

Avowed speelt zich af in de fictieve wereld van Eora. Deze werd voor het eerst bij spelers geïntroduceerd in de Pillars of Eternity-franchise. Het is een first-person fantasy-actie-RPG van het bekroonde team van Obsidian Entertainment.

De Living Lands is een eiland waar de lucht gonst van eeuwenoude magie, de planten een eigen wil lijken te hebben en de grond onder je voeten verzadigd is van geheimen die wachten om ontdekt te worden.

Nu is het eiland getroffen door een ernstige bedreiging: een mysterieuze plaag die de natuur en de rede tart en chaos verspreidt in de uitgestrekte wildernis. Als gezant van Aedyr ben je op pad gestuurd om onderzoek te doen, maar wat begon als een plicht wordt al snel uiterst persoonlijk: je hebt het gevoel dat het eiland je herkent en je naar iets groters wil leiden.

De keuzes die je maakt, veroorzaken een rimpeleffect in de Living Lands en beïnvloeden het lot van de mensen en andere wezens die er wonen, zelfs dat van jezelf. Maar pas op, want elke beslissing weegt zwaar en de krachten die je tegenkomt, zullen je vastberadenheid op de proef stellen. Kun jij je een weg door de wirwar van intrige, macht en gevaar banen om de waarheid te achterhalen? Kun jij deze onbekende uithoek én je ziel redden van de krachten die dreigen met vernietiging?

De vreemde en prachtige Living Lands

The Living Lands is een plek die vreemd aanvoelt en toch enigszins

intrinsiek, omdat je het gevoel krijgt dat het eiland zelf jou om hulp vraagt. Verken een eiland met veel verschillende omgevingen en landschappen, elk met hun eigen unieke ecosysteem.

Instinctieve gevechten die je op jouw eigen manier speelt

Mix en combineer zwaarden, spreuken, geweren en schilden om op je eigen manier te vechten. Stort je op je toverboek voor spreuken om vijanden in de val te lokken, te bevriezen of te verbranden, sla ze met je schild of gebruik pijl en boog om van grote afstand aan te vallen.

Metgezellen als onderdeel van je reis

Metgezellen van allerlei pluimage vechten samen met jou, alle met hun eigen unieke vaardigheden. Van voormalig huursoldaat tot excentrieke tovenaar, iedereen zal deel uitmaken van je reis en door jouw keuzes zullen ze veranderen terwijl je hen helpt op hun zoektocht.

Inmiddels in acht verschillende internationale edities

Soft Secrets bestaat 40 jaar!

Dit jaar viert het tijdschrift Soft Secrets haar 40-jarig jubileum. Soft Secrets werd in 1985 opgericht door Wernard Bruining. Veertig jaar later is Soft Secrets uitgegroeid tot een van de beste internationale cannabistijdschriften, uitgegeven in acht talen en als multimediaplatform. Olivier F van de Franse editie van Soft Secrets blikt terug.

Wernard Bruining richtte in 1972 de eerste coffeeshop in Nederland op, Mellow Yellow, nog vóór het gedoogbeleid ontstond. In de jaren 80 richtte hij vervolgens de eerste growshop ter wereld op, genaamd Positronics. Beiden waren in Amsterdam. De winkel verkocht kweekbenodigdheden, maar ook zaden en stekjes. Soft Secrets was gericht op de Nederlandse klanten van de Positronics Growshop (Growshops zijn sinds 2016 verboden door de Nederlandse overheid – red.).

Krantenknipsels

Tussen 1980 en 1985 maakte Wernard deel uit van het “Green Team”, een groep Nederlandse kwekers die samenwerkte met Amerikaanse kwekers uit Californië, zoals Old Ed, Sam the Skunkman en Ed Rosenthal. Wernard abonneerde zich op een nieuwsdienst en deelde artikelen over cannabis en coffeeshops in Soft Secrets. Vervolgens huurde hij een redacteur in, Yolanda, die later zijn vrouw werd. De krant werd toen in een oplage van 200 à 300

Een van de eerste edities van Soft Secrets, toen het nog slechts een lokale krant was voor de klanten van de Positronics Growshop in Amsterdam

exemplaren gedrukt. ‘De volgende stap was om een cannabistijdschrift op te richten met krantenknipsels, maar ook artikelen geschreven door onze eigen journalisten, om tegenwicht te bieden aan de onzin en onzin

die over cannabis wordt geschreven. Yolanda ging verslaggevers en fotografen aansturen en zorgde ervoor dat de krant iedere maand beter werd,’ vertelde Wernard in een interview met Soft Secrets France in 2019.

Geen internet

De eerste nummers van Soft Secrets, die lang vóór de komst van internet werden gepubliceerd, zijn nu moeilijk te vinden. Een exemplaar uit 1994 stond onlangs te koop op de site Ebay. In dit nummer van april 1994, dat voor 2,50 gulden werd verkocht, vinden we verschillende artikelen over coffeeshops, levensstijl en cultuur. Eén daarvan heeft als titel “Een kilo per vierkante meter?” geschreven door Wernard Bruining. Wernard is een belangrijk figuur in de geschiedenis van cannabis. Hij zet zijn activiteiten op het gebied van (medicinale) cannabis tot op de dag van vandaag voort en heeft een apparaat uitgevonden om cannabisolie te maken, de Cannolator. Eind jaren negentig

Door: Olivier F,

Wernard Bruining, de oprichter van Soft Secrets en tevens de oprichter van de allereerste coffeeshop (Mellow Yellow) en growshop (Positronics) ter wereld, was ook een pionier op het gebied van CBD-gebruik. Hier is hij op de GrowMed-beurs in Valencia, Spanje in 2012

werd Soft Secrets gekocht door Discover Publisher, die al het Nederlandse magazine Highlife uitgaf en de Highlife Cup organiseerde. De Nederlandse cannabisondernemer Boy Ramsahai (die later Royal Queen Seeds

begon) was destijds eigenaar van Discover Publisher. Ramsahai kocht de titel ‘Soft Secrets’ van Wernard Bruining voor 2000 gulden, wat nu nog geen 1000 euro is.

Coffeeshops

Nederland was destijds het enige land ter wereld waar cannabis werd gedoogd en waar het mogelijk was om het in coffeeshops te kopen en te consumeren. Elk jaar in november kwamen Amerikanen naar Amsterdam voor de High Times Cannabis Cup, een evenement dat in 1988 in het leven werd geroepen door het tijdschrift High Times, de Amerikaanse voorloper van Highlife en Soft Secrets. Het doel van Highlife, opgericht in 1991, was om een Nederlands cannabistijdblad voor coffeeshops te zijn. Highlife werd snel succesvol doordat Nederlandse bedrijven in de cannabissector een plek vonden waar ze konden adverteren.

Rechter

Het uitgeven van een cannabistijdschrift was zelfs in Nederland niet eenvoudig. ‘Er werden

Kamervragen gesteld over Highlife en ik moest regelmatig voor de rechter verschijnen’ vertelde oprichter Boy Ramsahai in 2011 in Highlife. In de jaren negentig zette Frankrijk

Wernard Bruining abonneerde zich op een nieuwsdienst en deelde artikelen over cannabis en coffeeshops in Soft Secrets.

onder leiding van Jacques Chirac zware druk op Nederland om alle coffeeshops te sluiten. De eerste editie van de beroemde Highlife Cup vond plaats in 1994 en deze cannabis-

De eerste Franse Soft Secrets kwam uit in 2002

sinds 2000

competitie bestaat nog steeds. Het doel was om een eerlijkere cannabiscup te organiseren met anonieme, genummerde samples. Highlife organiseerde de eerste Highlife cannabisbeurs in 1997 in Amsterdam en exporteerde de formule later met succes naar Barcelona en andere steden.

Door

kwekers,

voor kwekers

Om de buitenlandse versies van Soft Secrets te lanceren, huurde Boy Ramsahai Cliff Cremer in, die eerder hoofdredacteur was van Highlife Magazine. Cliff wilde van Soft Secrets een tijdschrift maken “door kwekers, voor kwekers”, nu de thuisteelt van cannabis in Europa bloeide. De Marokkaanse hasj, die destijds de markt domineerde, was soms van slechte kwaliteit en veel consumenten besloten thuis wiet te gaan telen (de opkomst van betere en makkelijker verkrijgbare cannabiszaden speelde ook een grote rol–red). Begin jaren 2000 werden, na een eerste Nederlandstalige uitgave, internationale edities van Soft Secrets gelanceerd. Soft Secrets United Kingdom en Soft Secrets France waren de eersten die het levenslicht zagen. Het eerste nummer in het Frans

verscheen in 2002. Het bevat een verslag van de opening van het Smoker’s Museum in Parijs en een interview met de beroemde cartoonist Gilbert Shelton, de bedenker van de Freak Brothers, door Michka en Tigrane.

Succes

Soft Secrets boekte al snel succes, vooral dankzij een aantal gerenommeerde internationale cannabisjournalisten, zoals Jorge Cervantes en Ed Rosenthal, ook wel de cannabisgoeroe genoemd. Het bevat enkele van de beste Europese kwekersauteurs van dit moment, zoals Stoney Tark uit het Verenigd Koninkrijk en Mr. Jose uit Tsjechië. De oude rotten Cervantes en Rosenthal schrijven nog steeds voor Soft Secrets. Veel Europese lezers leerden via Soft Secrets hoe ze thuis cannabis konden kweken. Het tijdschrift was in meerdere talen verkrijgbaar in coffeeshops in Nederland. Veel mensen ontdekten het tijdens hun reizen naar Amsterdam en bleven in eigen land trouwe lezers. Immers, Soft Secrets is geen eenvoudig vertaaltijdschrift. Gespecialiseerde journalisten in elk land schrijven hun eigen artikelen voor elk nummer. Het tijdschrift

publiceert kweekverslagen en zeer specifieke adviezen voor de teelt van bepaalde soorten. Ed Rosenthal en Jorge Cervantes beantwoorden vragen van lezers. Soft Secrets geeft telers en activisten een stem. Ook cannabis comics worden in de krant gepubliceerd. Lezers herinneren vooral superheld Ganjaman, getekend door Jim Stewart, die kwekers in nood redde.

Cannabis 2.0

In de laatste 15 jaar is de wereld van cannabis enorm veranderd. Iets wat ooit strikt ondergronds bleef, ging van de schaduw naar het licht. In 2012 had nog geen enkel land overwogen om cannabis te legaliseren. Uruguay was de eerste die de stap waagde. In juni 2012 maakte president José Mujica bekend dat hij cannabis voor recreatief gebruik wilde legaliseren. In de Verenigde Staten stemden op 6 november 2012, enkele maanden na de aankondiging van José Mujica, twee staten voor legalisatie. In Colorado en de staat Washington begon de legale verkoop van cannabis in 2014. Het land dat de rest van de wereld een verbod oplegde, was nu begonnen de klok terug te

Cliff Cremer, hoofdredacteur van verschillende edities van Soft Secrets

draaien. Toen ging het allemaal in een stroomversnelling. Tegenwoordig is recreatief gebruik van cannabis legaal in 24 Amerikaanse staten. Medicinale cannabis is legaal in 39 van de 50 staten. Helaas is de teelt, bezit en consumptie van cannabis op federaal niveau nog steeds illegaal in de VS. Ingrijpende verandering

Canada was het eerste G7-land dat cannabis vijf jaar na Uruguay volledig legaliseerde. In Europa hebben sommige landen cannabis gedeeltelijk gelegaliseerd. Luxemburg, Malta en Duitsland waren de eersten die het aandurfden om recreatieve cannabis deels te legaliseren. Dit ondanks druk van buurlanden, te beginnen met Frankrijk. Deze wetgevende ontwikkelingen hebben de wereld van cannabis ingrijpend veranderd. Er worden momenteel veel wetenschappelijke onderzoeken uitgevoerd. Onderzoekers zijn geïnteresseerd in de vele bestanddelen van cannabis, zoals cannabinoïden, terpenen en flavonoïden. Er zijn talloze onderzoeken naar medicinale cannabis gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften. Kweektechnieken zoals hydrocultuur, aeroponics of in vitro cultuur fascineren telers. Nieuwe consumptie-methoden zoals vaporiseren en dabben zijn populair geworden. Nieuwe extractietechnieken zoals BHO (butaanextractie) of rosin tech werden ontwikkeld. Ice-o-lator hasj, dat rond de eeuwwisseling ontstond, was ook een grote doorbraak. Net als autoflowering en vrouwelijke zaden en nog veel andere ontwikkelingen.

Cannabis evenementen

Tegenwoordig worden er over de hele wereld veel cannabisevenementen georganiseerd. Er zijn steeds meer congressen, cannabiscups, festivals en cannabisexpo’s. Soft Secrets is bij veel van deze evenementen aanwezig. In Europa trekt Spannabis in Barcelona soms wel 30.000 bezoekers, aangevuld met professionals van over de hele wereld. Soft Secrets is daarbij, net zoals het deel nam aan alle edities van Expogrow, dat concerten en een hennepbeurs in het Spaanse Baskenland combineerde. In Spanje wordt cannabisgebruik getolereerd in Cannabis Social Clubs (CSC). Hoelang dat nog zal zijn, is de vraag.

Aanpassen

Soft Secrets heeft zich kunnen aanpassen aan cannabis 2.0. De uitzonderlijke levensduur van 40 jaar als cannabismedium (een unicum in deze branche, red), is wellicht te verklaren door het vermogen om zich aan te passen aan de

nieuwe wereld van cannabis en de kwaliteitsproducten die het biedt. Soft Secrets is nog steeds het tijdschrift voor kwekers zoals het ooit begon, maar de onderwerpen die aan bod komen zijn gevarieerder geworden. Artikelen over wetenschap, plantkunde,

kweken, extracties, medicinale cannabis, wetgeving, legalisatie, politiek en levensstijl worden nu ook gepubliceerd in Soft Secrets.

Soft Secrets in 2025

En nu, in 2025, wint cannabis nog steeds terrein, ondanks de vele obstakels die daarbij komen kijken. In 2022 was Thailand het eerste Aziatische land dat cannabis legaliseerde, maar de toekomst ervan blijft onzeker.

Verschillende landen, zoals Duitsland, hebben het bezit van kleine hoeveelheden gelegaliseerd, maar de plant niet volledig gelegaliseerd. De teelt- en kweektechnieken worden voortdurend verbeterd. Sommige kwekers en veredelaars maken tegenwoordig al gebruik van kunstmatige intelligentie. In 2009 werd Discover Publisher, uitgever van Highlife en Soft Secrets, door Jeroen Bots overgenomen van Boy Ramsahai. Soft Secret verschijnt 40 jaar na de eerste editie nu in acht verschillende internationale edities, te weten Groot-Brittannië, Frankrijk, Spanje, Duitsland, Italië, Tsjechië, Polen en Latijns-Amerika. Highlife Magazine wordt uitgegeven in Nederland en is inmiddels aan haar 34e jaargang toe. De Highlife Guide, de Europese gids voor hennep- en cannabisprofessionals, verschijnt elk jaar.

Website

Soft Secrets beschikt bovendien over een

hoogwaardige website in acht talen met correspondenten in alle landen. Het tijdschrift verschijnt elke twee maanden en via de site kunnen wietliefhebbers dagelijks het laatste cannabisnieuws volgen. Soft Secrets heeft ook twee videoseries over het kweken van planten uitgebracht, ‘The Perfect Grow’, in samenwerking met Plagron en Royal Queen Seeds.

Gefeliciteerd Soft Secrets! Op naar de volgende 40 jaar.

www.softsecrets.com

Soft Secrets Nederland

Nadat Discover Publisher de titel Soft Secrets over nam, werd aan het begin van deze eeuw een Nederlandstalige editie van Soft Secrets gelanceerd. Naast Highlife en Essensie! was dit toen het derde Nederlandse cannabistijdschrift dat door het hele land verspreid werd. De florerende cannabisbranche maakte Nederland in die jaren tot het cannabismiddelpunt van de wereld. Maar onder druk van de Franse president Chirac en de zero tolerance retoriek van de cannabishatende law & order partij VVD kwam daar een eind aan. VVD-minister Ivo Opstelten verbood alle growshops in Nederland en het aantal coffeeshops liep drastisch terug. Vooral de growshopwet was een grote klap voor de Nederlandse cannabisindustrie. En het betekende, naast het einde van Essensie! in 2012, ook het afscheid van de Nederlandstalige editie van Soft Secrets in 2015. Op dit moment is Highlife nog het enige cannabismagazine dat in Nederland verschijnt.

De laatste editie van Soft Secrets Nederland

40 jaar oud en nog steeds actief....

HEROES OF CANNABIS

‘Prison is for rapists, thieves, and murderers. If you lock someone up for smoking a plant that makes them happy, then YOU’re the fucking criminal’

- Joe Rogan -

FILMS / SERIES

DUNE: PROPHECY

Diepzinnige dialogen

In de fenomenale film Dune (2021) zien we hoe de huizen Harkonnen en Atreides vechten om de planeet Arrakis waar de stof spice geoogst wordt. Spice is essentieel voor interplanetaire reizen. In de machtsstrijd is ook een rol weggelegd voor de Bene Gesserit, een geheimzinnige vrouwelijke orde die zelf ook weer spice gebruiken voor een deel van hun vaardigheden. Zij spelen de hoofdrol in de nieuwe serie Dune: Prophecy.

Liefhebbers van stevige actie zullen teleurgesteld worden. In tegenstelling tot beide bioscoopfilms (in 2024 verscheen Dune 2) zijn er geen explosieve veldslagen. Het geweld is beperkt en de ruim zes uur durende Dune: Prophecy worden voornamelijk gevuld met dialogen. Niet zelden zijn dat ook diepzinnige doordenkertjes: ‘Soms zijn onze tegenslagen de zeilen die ons naar de juiste kusten voeren. Je kunt buitengewone resultaten bereiken hier.’ Want als je de zusters een karaktereigenschap moet geven, dan is dat wel dat ze heel erg geduldig zijn. Zoals ze bijvoorbeeld 10.000 jaar kunnen werken aan een doelstelling. En daar gaat de serie dan ook over. Want 10.000 jaar voor de gebeurtenissen uit de film Dune zich afspelen, doen de zusters Valya en Tula Harkonnen hun intrede bij de Bene Gesserit. En dat heeft grote gevolgen voor deze orde van de waarheidszoekers.

De Stem

Valya heeft een eigen agenda. En de Bene Gesserit beschikken over bovennatuurlijke krachten. Zo bezitten ze De Stem, waarmee ze

tegenstanders hun wil kunnen opleggen.

Zoals: Pak je mes en steek het in je eigen keel. Net als in de fims draait het uiteindelijk om wie de macht heeft over de planeet Arrakis. Dat zijn aan het begin van de serie keizer Javicco Corrino en zijn gemalin Natalya. Maar net als de vele andere machthebbers in het Dune heelal worden zijn terzijde gestaan door een van de Bene Gesserit zusters. En in hoeverre is deze nog te vertrouwen? Want in de orde is er ook een groeiende tweespalt. En dan is er nog

de mysterieuze Desmond Hart, die tijdens gevechten op Arrakis oog in oog kwam te staan met de gevreesde zandwormen. Hij beschikt net als de zusters over bovennatuurlijke krachten en dringt zich naar voren als een belangrijk adviseur van de keizer. Hij meldt: ‘We hebben stabiliteit nodig. De tijd om een vuur te doven, is als een domkop een lucifer aansteekt. Niet nadat het hele huis is afgebrand.’ Een tweede seizoen is inmiddels door producent HBO aangekondigd.

Door: Rob Tuinstra

HighLife Cup WIN TWEE KAARTJES VOOR DE HIGHLIFE CUP 2025

Nog even en dan is het weer tijd voor de legendarische HighLife Cup, de oudste en eerlijkste cannabiscup van Europa, opgericht in 1994!

We zijn al met de voorbereidingen begonnen, want het is de 31 e keer dat we de HighLife Cup organiseren.

Zoals bekend mogen alleen bedrijven aan deze cup meedoen. Maar dat betekent niet dat jij als lezer niet aanwezig kunt zijn. Wij geven twee vrijkaarten weg aan degene die ons het best kan uitleggen waarom juist jij bij de uitreiking moet zijn.

Originaliteit wordt natuurlijk extra

beloond en wie weet begroeten wij jou op de feestelijke uitreiking van de HighLife Cup 2025 op DONDERDAG 5 JUNI! Plaats en locatie zullen op een later tijdstip worden meegedeeld.

Stuur je inzending vóór 16 MEI naar redactie@HighLife.nl of

Discover Publisher t.a.v. HighLife Cup lezersactie Bruistensingel 400 5232 AG ‘s-Hertogenbosch Wie weet, tot ziens!

Books Movies ,

STAD 40

Natasha Pulley De Fontein

In een Russisch strafkamp zit Valery Kolkhanov een straf van 10 jaar uit. Hij heeft de hoop op overleven in het ijskoude Siberië wel opgegeven. Totdat zijn expertise als nucleair specialist nodig is in de geheimzinnige Stad 40, waar ver van de beschaving allerlei experimenten gaande zijn, die te maken hebben met de grote radioactieve straling in dat gebied. Bij zijn werkzaamheden staat hij onder toezicht van KGB-agent Shenkov, en in de desolate omgeving ontstaat een wonderlijke bromance tussen dit tweetal. Hogere machten doen er alles aan om te zorgen dat een kamp met menselijke proefkonijnen geheim blijft. Valery krijgt steeds meer gewetensnood. De Britse schrijfster Pulley baseerde zich losjes op waar gebeurde feiten. En dat levert een spannend verhaal op. Zin om op wintersport naar Rusland te gaan krijg je niet.

GETUIGE NR. 8

Steve Cavanagh Luiting-Sijthoff

Dat komt mooi uit. Getuige nr. 8 is ook meteen het achtste deel in de Eddy Flynn serie. En het is weer smullen geblazen, Cavanagh handhaaft zijn hoge niveau. Ooit stond hij zelf aan de verkeerde kant van de wet, maar nu zet advocaat Flynn zijn ongebruikelijke methoden in om onschuldigen bij te staan die dreigen te worden vermalen in het Amerikaanse rechtssysteem. In dit geval gaat het om iemand die ervan wordt beschuldigd een van zijn buren te hebben vermoord. DNA-sporen op het moordwapen en een anonieme getuige lijken zonder probleem tot een veroordeling te leiden, maar Flynn en zijn team doen er alles aan om te achterhalen of dit moordscenario wel klopt. Ondertussen krijgt hij ook nog eens een huurmoordenaar achter zich aan. Het leest allemaal weer lekker weg. Prima page-turner.

CIDADE DE DEUS: A LUTA NAO PARA

Ali Muritaba

Met: Alexandre Rodriguez, Thiago Martins, Roberta Rodriguez

Ruim 20 jaar nadat de prachtige film Cidade de Deus in 2002 de wereld veroverde (4 Oscar nominaties) is er nu een nieuwe tv-serie. Eerder verscheen al eens de serie Cidade dos Homens, nu is er dus Cidade de Deus: A Luta não para. Het concept is weinig veranderd. De favela’s in Rio de Janeiro zijn opnieuw de achtergrond voor nietsontziend geweld tussen de politie en de trafficantes in de sloppenwijken. De serie is prima lesmateriaal voor het Portugees Braziliaanse vloekwoordenboek (porra, caralho, etcetera), maar blijft verder wel heel erg steken in de succesformule van de 2002 film. Toch is er alweer een vervolg aangekondigd. Porra!

THE ORDER

Justin Kurzel

Met: Jude Law, Nicholas Holt, Tye Sheridan

Music &

Deze Canadese productie is een degelijke thriller die gebaseerd is op ware gebeurtenissen. Een rechtsextremistische groep genaamd The Order pleegt een aantal bankovervallen in de Verenigde Staten om verdergaande plannen te financieren die moeten zorgen voor een politieke omwenteling. Bob Matthews, de charismatische leider, laat zich daarbij inspireren door het boek The Turner Diaries van William Luther Pierce. Al snel volgen er bomaanslagen en er vallen slachtoffers. FBI-agent Terry Husk opent de jacht maar Matthews en zijn volgelingen geven niet snel op. De FBI echter ook niet en zo komt het tot een onvermijdelijk treffen. Met een even onvermijdelijk einde.

LISA

Alter Ego

Sony Music

En zo bereikt K-pop uiteindelijk de kolommen van Highlife magazine. Hoewel, Lisa werd bekend door de K-pop meidengroep Blackpink, maar de Thaise rapper, zanger, danser en stijlicoon lijkt solo toch alweer een stapje verder. Op de twaalf tracks van haar solo-debuutalbum overheersen knallende hiphop beats, diepe bassen en door effecten gehaalde zang (wat is daar nieuw aan), maar dan op een originele en aanstekelijke manier. En dat dan verdeeld over vijf personages: Roxi, Sunni, Kiki, Vixi en Speedi. Het is nog drukker want Rosalía, Doja Cat, Raye, Tyla en Megan Thee Stallion doen ook op een of andere manier mee.

.MULTIBEAT

Channel Island: Deluxe .Multibeat

Het Utrechtse hiphoptrio en producerscollectief .Multibeat bracht in 2024 hun debuutalbum uit, en daar is nu een remixalbum van gemaakt door collegamuzikanten als Noflik, Shamis en Absent Chronicles - om er een paar te noemen. De kleurrijke mix van hiphop, jazz en r&b van het origineel is lekker blijven hangen, maar is gelukkig ook net even een prettig tikkie anders. Vaak iets meer house achtig, maar nog wel steeds smooth, swingend en stabiel wiegend. Kreeg .Multibeat op het eerste album nog hulp van o.a. Kay Slice, Ginge, Joya Mooi en Tennishu, bij de remixes is het qua zang wat ingetogener.

Advertentie index HighLife

Discover Publisher BV

Bruistensingel 400 5232 AG ‘s-Hertogebosch Telefoon: (06) 13 00 65 33 E-mail: info@HighLife.nl

Hoofdredacteur: Rob Tuinstra Medewerkers

Coffeeshop Cremers 60/61 Coffeeshop Doctor Green 60/61

Coffeeshop Fly 60/61 Coffeeshop Genesis 60/61 Coffeeshop Hashtag 60/61 Coffeeshop Magic 1 Coffeeshop Magic 2

Coffeeshop Meetpoint 60/61

Coffeeshop Relax 2

Coffeeshop Relax 23

van

Nicole

Peter van

Redactie-adres

Bruistensingel 400 5232 AG ‘s-Hertogenbosch redactie@HighLife.nl

@the.HighLife.magazine @HighLifemagazine

Advertenties: info@softsecrets.nl

De Ambassade 45

De Ambassade 53

De Ambassade 60/61

De Bovenstad 60/61

Dizzy Duck 60/61

Dizzy Duck Downtown 60/61

André Beckers,

Maalsté, Michiel Panhuysen, Arjan

Sorge,

Sparrentak, Mike de Leede, Karel Michiels, Derrick Bergman, St. PGMCG, Ruud en Wil Oomen en vele anderen.

SEASON 2

CANNABIS EXPERT VS BEGINNER IN EIGHT EPISODES

QUALITY PROVES ITSELF!