André Beckers

Film: Grabbelton

Geen vervolging bij 5 wietplanten

Op 26 april 2011 wees de Hoge Raad der Nederlanden arrest in een aantal zaken die betrekking hebben op de teelt van niet meer dan vijf hennepplanten. In 2010 besteedde ik in mijn column in Highlife al aandacht aan twee compleet verschillende denkrichtingen van het Gerechtshof te Den Bosch. Naar het arrest van de Hoge Raad werd door velen dan ook reikhalzend uitgekeken. Mag je na ontdekking van de teelt van niet meer dan vijf hennepplanten nu wel of niet worden vervolgd? Wat is het gevolg als je na ontdekking niet vrijwillig afstand doet? Speelt de grote c.q. de omvang van de hennepplanten een rol van betekenis? Wat nu als je van de vijf planten meer dan 5 gram hennep hebt geoogst?

De Hoge Raad begint met de vaststelling dat de in de Staatscourant gepubliceerde Aanwijzing en Richtlijn Opiumwet moet worden beschouwd als een vorm van recht waar de burger rechtsreeks een beroep op kan doen. De aanwijzing beschrijft namelijk het beleid dat bij de opsporing en vervolging van hennepteelt wordt toege gebonden aan dit naar buiten toe kenbaar gemaakt beleid. Zo lezen we in dit beleid:

In geval van teelt van niet meer dan 5 planten wordt aangenomen dat sprake is van niet beroeps/bedrijfsmatige teelt. Er volgt dan bij ontdekking politiesepot met afstand. Niet bedrijfsmatige teelt van een geringe hoeveelheid voor eigen gebruik heeft, indien de verdachte volwassen is, geen prioriteit. Teelt door minderjarigen behoort steeds te leiden tot een strafrechtelijke reactie.

Eigen gebruik

De Hoge Raad heeft bevestigd dat de meerderjarige, die niet meer dan 5 hennepplanten teelt ten behoeve van uitsluitend zijn eigen gebruik, er in beginsel op mag vertrouwen dat hij na ontdekking niet wordt vervolgd. Indien de teler echter weigert vrijwillig afstand te doen van zijn van justitie vrij vervolging in te stellen. In dat geval mag de rechter de teler veroordelen wegens overtreding van de Opiumwet. Ook de teler die niet (uitsluitend) voor zijn eigen gebruik teelt, maar (gedeeltelijk) voor de handel kan aan de beleidsuitgangspunten geen rechten ontlenen en loopt bij ontdekking het risico op een veroordeling.

De omvang van de plant speelt – ongeacht de hoeveelheid henneptoppen die de plant produceert en/of het gewicht van de te verwachten oogst - geen rol van betekenis. Hoe kan dat dan? Eenvoudigweg omdat de Aanwijzing Opiumwet hieromtrent geen enkele voorwaarde stelt. De redenering dat slechts het bezit van niet meer dan 5 gram hennep voor eigen gebruik wordt gedoogd brengt hierin geen wijziging. In de Aanwijzing wordt namelijk expliciet onder ogen gezien dat levend plantmateriaal al gauw meer weegt dan 5 gram.

Vertrouwen

In een van de zaken waar de Hoge Raad het laatste woord sprak, werden in de tuin van de teler 4 hennepplanten en 1 stronk van een hennepplant aangetroffen. In de woning van de teler trof de politie 400 gram henneptoppen aan. Ook werd een knipapparaat aangetroffen waaraan een vuilniszak was bevestigd. In die vuilniszak bevond zich 1780 gram hennepmateriaal (knipafval). Het was duidelijk dat de henneptoppen en het knipafval in de woning afkomstig was van de geoogste plant die in de tuin werd aangetroffen. Die 400 gram in de woning betrof beduidend meer dan de gedoogde hoeveelheid van 5 gram, zodat vervolging mogelijk leek. Het Hof oordeelde echter dat een burger die er op mag vertrouwen dat de overheid niet strafrechtelijk optreedt tegen het bezit van niet meer dan vijf hennepplanten, er in redelijkheid ook op mag vertrouwen dat niet wordt opgetreden tegen het bezit van het van deze planten afgescheiden hennepproduct.

Als justitie niet tevreden is met deze uitkomst, zal de Aanwijzing en Richtlijn ongetwijfeld worden gewijzigd. Tot die tijd kan de kleinschalige teler vanuit strafrechtelijk oogpunt veilig opereren.