Bustart provoceert graag

“Ik wil graag provoceren”

Bustart, afkomstig uit Zwitserland, is misschien wel de meest productieve straatkunstenaar in de Amsterdamse binnenstad. Hij is in elk geval een van de opvallendste. Hij trekt de aandacht met mooie portretten, vrolijkt de boel op met comics en scherpe humor en gebruikt de muren als podium voor protest. De enge fastfoodclown Ronald McDonald krijgt van hem duivelsoren mee.

De Zwitser verhuisde in 2011 naar ons land, samen met zijn vriendin Zaira, die ook

actief is als straatkunstenares. Ze wonen nu antikraak, vlakbij de hoofdstad. Bustart: “De eerste keer dat ik in Amsterdam kwam, twaalf jaar geleden, was ik een jaar of achttien. Toen zei ik al tegen mijn vrienden; op een dag woon ik hier. De stad was voor mij het tegenovergestelde van wat ik in Basel kende. Amsterdam is echt een speeltuin voor kunstenaars.“ mann ontdekte hier LSD, dat toen nog op de markt werkt gebracht als legaal medicijn. Over naar zijn kunst. In Basel wist hij al op te vallen met straatkunst in vele vormen: van het plakken van stickers en posters tot graffiti en stencilkunst met de spuitbus. Hij is al negen jaar op straat actief en dat kun je zien aan zijn vakmanschap en creatieve vondsten. Bustart: “Ik werk met spuitbus,

Door: Peter van Sparrentak

In Zwitserland blowt iedereen die het maar wil. We hebben dezelfde kwaliteit en redelijke prijzen.

Coffeeshop

Onze vrije coffeeshopcultuur was ongetwijfeld een bonus, want al pratend geniet hij van enkele jointjes. Toch was wiet roken geen belangrijke reden, zegt hij. “In Zwitserland blowt ook iedereen die het maar wil. We hebben dezelfde kwaliteit en redelijke prijzen.” Hij noemt een andere reden. “Ik zag in Nederland mensen werken van tien uur ‘s ochtends tot vier, vijf uur ’s middags, soms maar vier dagen per week. Ik heb zelf als onderhoudsmonteur gewerkt en dat was vijf dagen per week, acht of negen uur per dag en dan om zes uur ’s morgens beginnen.” Daarnaast is het leven hier veel goedkoper, vervolgt hij. “Een halve kilo rundvlees kost in Zwitserland wel acht euro, een biertje in het café 3,50 tot vier euro. Dus we dachten, we sparen geld om naar Nederland te komen, dan kunnen we hier goedkoper leven.” Zijn thuisstad Basel, legt hij uit, staat bekend om de chemie en medicijnfabrikanten, zoals Roche. En wat interessanter is, Albert Hof-

kwasten, stiften, van alles. Als ik op locatie snel wil werken, maak ik de schildering thuis

op een poster en plak die op de muur. Eventueel spuit ik er dan nog dingen bij.” “Ik heb in de Spuistraat in Amsterdam een kruis geschilderd voor consumptie. Ik heb er een soort altaar van gemaakt, met kaarsjes. In de hoeken heb ik met uitgezaagde stukken hout doodshoofden en Ronald McDonald vastgeboord. Mijn idee is: hoe armer de mensen zijn, des te belangrijker religie is. In rijke landen is het belangrijker welke dingen je hebt. Als op zondag een iPhone winkel opent, staan ze al een paar dagen eerder in de rij. Voor mijn altaar konden ze, zeg maar, bidden dat hun iPhone nog niet uitverkocht was.” Een ander deel van zijn werk gaat over bijvoorbeeld overgewicht en gezond eten: “Overgewicht is vaak in het nieuws. Veel mensen leven op fastfood en ovenpizza. Amerikanen rijden liever tweehonderd meter met de auto dan dat ze gaan lopen. En ik ben bang dat die cultuur langzaam maar zeker hier naar toe komt. Ik eet vrij gezond, maar niet vegetarisch en heb er geen problemen mee om soms naar KFC te gaan. Als ik een protestschildering maak over KFC, bedoel ik maar te zeggen, eet niet elke dag daar.”

Provoceren

Bustart wil met zijn werk graag provoceren, reacties uitlokken. Soms maakt hij een duidelijke protestboodschap, waar een heel verhaal achter zit. Zoals recent nog de schildering WWF, For A Living Payment. WWF, die organisatie zet zich toch in voor de natuur? “Ja, dat dacht ik ook altijd. Totdat ik

kennis nam van het Black Book WWF van de Duitse journalist Wilfried Huismann, die ook een documentaire maakte. Het boek kreeg weinig aandacht totdat WWF een rechtszaak begon om uitgave tegen te gaan, maar die verloor.” Het boek betoogt dat de organisatie eigenlijk een lobbyclub is voor eigen belang van grote bedrijven, zoals hoofd-

sponsor Shell. Regenwoud zou met toeziend oog worden gekapt om er soja op te telen voor biobrandstof. Maar goed, WWF ver-

Ik wil mensen opvrolijken, maar ook aan het denken zetten.

Stencils

Vaak zijn het grote schilderingen, die hij met behulp van meerdere stencils spuit. Hij print thuis de beelden af op A4-folie. Vervol-

gens gebruikt hij een overheadprojector om die in grote vellen dik papier uit te snijden. Met die stencils spuit hij een schildering laag voor laag in verschillende kleuren op de muur. Soms werkt hij met acht lagen.

“Het grootste probleem om hier met stencils te werken is de wind. Een stencil waait soms kapot en dan kan ik het niet meer opnieuw gebruiken.” Hij wil mensen opvrolijken, maar ook aan het denken zetten. Bustart: “Het mooie van straatkunst is dat je ideeën naar het publiek kan overbrengen buiten de kunstscene om. Ik wil het publiek

bereiken met harde boodschappen. Over het consumptiegedrag bijvoorbeeld en over de fastfoodcultuur.“

Schildering op Le MUR, Parijs.

trouwden we toch al niet, sinds erevoorzitter koning Juan Carlos van Spanje vrolijk op olifantenjacht ging…

Politie

Een ander mikpunt is de politie en hoe die soms overdreven optreedt tegen graffitimakers. In Zwitserland vooral, waar Bustart enkele keren is gearresteerd. “Hier zijn ze minder streng, maar ik heb wel eens een boete gehad. Toch is alles wat ik in Amsterdam op een muur schilder, illegaal, zelfs al heb ik goedkeuring van de eigenaar van het pand. Ik heb geprobeerd om toestemming te krijgen bij de gemeente, maar dat lukt niet. Daarom schilder ik meestal overdag,

want dan lijkt het niet illegaal.” Op een van zijn schilderingen staat de tekst Street Art Made Me Poor. Bustart is fulltime kunstenaar. Soms heeft hij een betaalde schilderklus en hij verkoopt daadwerkelijk schilderingen op canvas en posters, via zijn eigen website en enkele graffitiwebshops. “Ik ben niet met straatkunst begonnen om er geld aan te verdienen,“ vertelt hij. Zijn werk is soms humoristisch of puur decoratief. Zo maakt hij portretten van vooral kinderen of mensen die hij bewondert, zoals kunstenaars Roy Lichtenstein en Jean-Michel Basquiat. En dan zijn er nog de comic figuren, zoals wandelende boterhammen, die hij uit vrije hand met de spuitbus spuit. Bustart: “Dat brengt me het dichtst terug bij graffiti, omdat ik dan ook met outlines werk. Waarom boterhammen? Omdat ik die zelf vaak eet, omdat ik weinig geld heb.”

3D graffiti

Zijn technische achtergrond is terug te zien als hij verder gaat dan het platte vlak. Zo maakt hij een soort 3D-graffiti. Op een viaductpilaar in Duitsland schilderde hij een bewapende SWAT-agent. Vervolgens bevestigde hij er een draad met een vlieger aan.

Bustart: “Op die plek reed er vaak een trein langs en telkens als de wind waaide, ging de vlieger op en neer. Het heeft er twee maanden gehangen. Daarna is het kapotgegaan door een storm.“

In een Amsterdamse gracht maakte hij een constructie van een metalen arm onder water met daarop boven water een hand die een spuitbus vasthoudt. Op de steiger een uit hout gezaagde tag Bust. “Het was een plek waar veel toeristen langskomen in een rondvaartboot. Door het golvende water bewoog die hand heen en weer. De hand is vrij snel gestolen, de tag is langer blijven staan.” Hij is regelmatig te gast op internationale straatkunstfestivals. Op zijn website staat een link naar Le MUR. Dat is een interessant project in Parijs. Een stichting heeft in een van de centrale wijken een groot reclamebillboard getransformeerd tot een legale graffitiwand. Elke twee á drie weken is hier een schildering van een andere kunstenaar te zien. Bustart schilderde hier in 2011 en was er eind vorig jaar te gast bij een driedaags straatkunstfestival. Mocht je toch even in Parijs zijn, loop dan even langs Rue Oberkampf, waar Le MUR te vinden is.

Mijn idee is; hoe armer de mensen zijn, des te belangrijker religie is. In rijke landen is het belangrijker welke dingen je hebt. http://art-of-bust.com