Hoe zit het met de growshopwet?

Al een jaar of zes horen we met enige regelmaat dat de overheid “growshops gaat verbieden”. In de praktijk is daar nog steeds weinig van te merken. Maar als het aan minister Ivo Opstelten ligt, komt daar snel verandering in.

Het begon allemaal met Sybrand van Haersma Buma, de CDA-fractievoorzitter die bij de laatste verkiezingen acht van de 21 Kamerzetels van zijn partij verloor. Bij de verkiezingen van november 2006 was Sybrand nog gewoon Kamerlid. Als verkiezingsstuntje lanceerde hij het plan ‘Respect in de buurt’. Onderdeel daarvan was een initiatiefwetsvoorstel dat het gemeenten mogelijk moest maken om “bordelen, growshops en belwinkels te weren als ze vrezen dat die overlast veroorzaken”. Alle kranten brachten dit

‘nieuws’, inclusief Van Haersma Buma’s panklare soundbite dat growshops “voorportalen van de georganiseerde criminaliteit” zijn. Let wel: de CDA-er pleitte dus níet voor een verbod op growshops, hij wilde een vergunningplicht. “Net als dat nu al bij gokhallen het geval is”, lichtte hij in weekblad Elsevier toe.

Door: Derrick Bergman

Hoofdpijndossier

De growshopwet werd een hoofdpijndossier voor Hirsch Ballin, met eindeloze Kamervragen, overlegrondes en zeer kritische adviezen van zijn vaste adviesclubs. Oorspronkelijk wilde hij zelfs het “voorhanden hebben van informatie over hennepteelt” verbieden. Daarmee zou iedereen die de Doe Maarklassieker Nederwiet in huis heeft strafbaar worden. De behandeling van de wet sleepte zich voort, totdat een justitiewoordvoerder in januari 2010 verklaarde dat er geen verbod op growshops zou komen: “Wat strafbaar gesteld wordt is de verkoop van materialen die gebruikt kunnen worden voor illegale wietteelt, terwijl de verkoper weet dat deze materialen voor de (illegale) teelt gebruikt gaan worden. Het is aan politie en OM om te bewijzen dat de verkoper op de hoogte was van de bedoelingen van de koper. Vaak zijn daar goede aanwijzingen voor.”

Veel succes met uw rode pepers en basilicum…

Lastig

Na de verkiezingen van 2006 trad het vierde kabinet Balkenende aan, met CDA-veteraan Ernst Hirsch Ballin op justitie. Voortvarend ging hij aan de slag met de growshopwet. Van Van Haarsma Buma hoorden we verder niet meer over bordelen of belwinkels, maar des te meer over growshops. Vergunningen vond hij bij nader inzien toch onzin: de growshop moest gewoon dood. Op 15 november 2007 diende Buma, gesteund door SGP, ChristenUnie en de PVV van Geert Wilders, de volgende motie in: ‘De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende, dat growshops voorportalen zijn voor de

georganiseerde criminele cannabisteelt; van oordeel, dat growshops daarom verboden moeten worden;verzoekt de regering concrete voorstellen terzake te doen en daarbij de mogelijkheid te betrekken, de maximale gevangenisstraf voor softdrugs-delicten te verhogen van zes naar acht jaar,en gaat over tot de orde van de dag’. Typerend voor het rechts-repressieve klimaat in Nederland kreeg deze motie een meerderheid. Sindsdien kan de minister blijven benadrukken dat de Tweede Kamer zélf om een verbod op growshops heeft gevraagd. Zo’n verbod invoeren bleek overigens nogal lastig. Want hoe verbied je een winkel die volstrekt legale spullen als tuinaarde, bloempotten en meststoffen verkoopt? En wat doe je als growshops simpelweg hun naam veranderen in tuincentrum? Spijker je dan ook alle vestigingen van Intratuin dicht?

Faciliteren

Een dikke maand later viel het vierde en laatste kabinet Balkenende. Maar van Hirsch Ballin waren we nog niet af; hij werkte demissionair verder aan zijn wetsvoorstel. Op 1 april 2010 was het af. ‘Oorlog aan wiettelers’ kopte De Telegraaf die ochtend, subtiel als altijd. Sleutelbegrip in het wetsvoorstel is de term voorbereidingshandelingen. In de woorden van de minister: “Alle handelingen die de hennepteelt kunnen faciliteren en vergemakkelijken worden verboden.” Niet langer was de growshop het doelwit, maar de persoon die spullen

verkoopt waarmee je cannabis kunt telen. De zogenaamde memorie van toelichting bij het wetsvoorstel stelt iedereen strafbaar die “substanties, voorwerpen of gegevens

bereidt, bewerkt, verwerkt, te koop aanbiedt, verkoopt, aflevert, verstrekt, vervaardigt of voorhanden heeft, waarvan hij weet of ernstige reden heeft om te vermoeden dat zij bestemd zijn tot het plegen van een van de in de in artikel 11, derde tot en met vijfde lid, strafbaar gestelde feiten.” Verderop lezen we: “De vraag wanneer sprake is van een ‘ernstige reden om te vermoeden’ dient per geval te worden bezien. Ten aanzien van growshops geldt echter dat de aldaar aangeboden producten geheel in de sleutel staan van de hennepteelt.”

Hoe verbied je een winkel die volstrekt legale spullen als tuinaarde, bloempotten en meststoffen verkoopt?

Controversieel onderwerp

Omdat het drugsbeleid tot controversieel onderwerp was benoemd, bleef het wetsvoorstel hierna weer tijden op de plank liggen. Hirsch Ballin werd opgevolgd door Ivo Opstelten, een man die weinig op heeft met de rechtsstaat en het liberalisme. Zijn antwoorden op de meest recente Kamervragen over de growshopwet spreken boekdelen. In december 2012 schreef Opstelten aan de Kamer: “Growshops fungeren helaas vaak als draaischijf van de illegale hennepteelt. Voor de inrichting van een hennepkwekerij maken zowel grootschalige als kleinschalige telers veelal gebruik van growshops. Een deel van de growshops fungeert letterlijk als vooruitgeschoven post van criminele samenwerkingsverbanden zowel ten behoeve van de levering van stekken aan de telers. Door growshops aan te pakken, wordt dus de georganiseerde criminaliteit direct getroffen. Tegen deze achtergrond zal duidelijk zijn dat de growshops een branche vormen, die zodanig is verweven met criminaliteit, dat het laten voortbestaan van growshops ernstig afbreuk zou doen aan de effectiviteit van de bestrijding van de illegale hennepteelt.”

Vergunningsplicht

Dat een aantal gemeenten inmiddels een vergunningplicht heeft ingevoerd, precies volgens het oorspronkelijke plan van Van Haersma Buma, daar heeft de minister schijt aan: “De ongeveer 20 gemeenten die vergunningen aan growshops hebben verleend, vanuit de inmiddels verouderde gedachte dat growshops uitsluitend reguliere, legale producten verkopen, zullen deze moeten intrek-

ken. Dit is het rechtstreekse gevolg van deze wet die ertoe leidt dat de activiteiten van een growshop onder de werking van het strafrecht komen te vallen.” En de kleine thuisteler, die tot vijf plantjes in de tuin heeft staan voor persoonlijk gebruik? Daar heeft de minister ook schijt aan: “Het lid Van der Ham vroeg zich af verder waar de teler van vijf planten de materialen van de teelt zal moeten aanschaffen als growshops verdwijnen. Zoals bekend bestaat er voor het telen van vijf planten geen gedoogbeleid, laat staan voor het faciliteren daarvan. Het feit dat er ten aanzien van vijf planten geen sprake is van gerichte opsporing, laat dat onverlet.”

Sybrand van Haersma Buma (CDA) startte de strijd tegen growshops al in 2006.

Verstoppertje

Ondertussen doen growshops in heel Europa goede zaken. De laatste editie van de Spaanse cannabisbeurs Spannabis trok in februari ruim 30.000 bezoekers. En in ons land komen steeds meer gespecialiseerde tuincentra. Als de minister zo graag verstoppertje wil spelen, dan spelen de ondernemers dat spelletje toch gewoon mee? Zo

moeilijk is het niet om tegen elke klant te zeggen dat met de aangekochte waren natuurlijk geen cannabis mag worden geteeld in ons land. “Nudge-nudge, know what I mean?” om Monty Python te citeren. En veel succes met uw rode pepers en basilicum.

Je kunt er om lachen, maar het is natuurlijk diep triest dat politie en justitie – als dit wetsvoorstel door de Kamer komt – nóg meer capaciteit en nóg meer belastinggeld zullen gaan verspillen aan het zinloze achterhoedegevecht tegen de cannabisplant. Bent u beroofd, in elkaar geslagen, is uw dochter verkracht? Sorry, justitie is te druk met be-

wijzen dat meneer X bloempotten en zakken aarde heeft verkocht aan meneer Y, terwijl hij ernstige reden had om te vermoeden dat meneer Y daar cannabisplantjes mee zou gaan kweken. Onze excuses voor het ongemak. En de groeten van Ivo.