10 minute read
Dossier Cannabis Social Clubs (2
from High Life NL 13-09
by SoftSecrets
Dossier Cannabis Social Clubs Spanje
Is Barcelona het nieuwe Amsterdam? Wat is een Cannabis Social Club en hoe werkt zo'n vereniging? En wie zijn de mensen achter de Spaanse cannabisrevolutie? In een exclusief driedelig dossier lees je alles over Cannabis Social Clubs in Spanje. Deze maand deel 2: De Spaanse Cannabis Social Club van binnenuit.
Tekst & fotografie: Derrick Bergman / G0NZ0 Media
bent noch in Spanje noch in Frankrijk, u bent in Baskenland).
In het eerste deel zagen we hoe het concept Cannabis Social Club midden jaren negentig op kwam in Catalonië en Baskenland. Nog
steeds hebben deze regio's het grootste aantal clubs per inwoner. Zowel Basken als Catalanen zijn gesteld op hun eigen cultuur, geschiedenis en gebruiken en trekken zich liefst zo min mogelijk aan van de centrale regering. Typerend is een poster die deze zomer in de Baskische hoofdstad San Se-
bastian (Donostia in het Baskisch) te vinden was, met de tekst: 'Tourist remember: you are neither in Spain nor in France, you are in the Basque Country' (Toerist, onthoud: u
Spliff
De broers Aitzol en Urki Goñi Landeta zijn niet alleen Basken, maar ook blowers in hart en nieren. Urki, de jongere broer, is voor-
zitter van een Cannabis Social Club in het schilderachtige havenstadje Bermeo. Oudere broer Aitzol heeft - min of meer tegen wil en dank - dezelfde functie bij een Can-
Inzendingen voor de cannabis cup tijdens de ledendag
nabis Social Club in Durango, een kilometer of dertig landinwaarts. Omdat Urki tien jaar in Londen heeft gestudeerd en gewerkt spreekt hij vloeiend Engels, met een Spaans Cockney accent. Zo zal hij een joint altijd een spliff noemen en kruidt hij zijn conversatie ruimschoots met fucks. Urki's gedrevenheid is even groot als zijn gulzigheid: hij houdt van veel en lekker eten, drinken én blowen. Uit zijn activiteiten voor de Baskische federatie van Cannabis Social Clubs (Eusfac) en voor Encod blijkt zijn hart voor de groene zaak.
Gezondheid
Eind vorig jaar sprak Urki op de universiteit van Ljubljana in Slovenië over de doelstellingen en voordelen van het Cannabis Social Club Model en de ervaringen met zijn eigen club Urjogaberdea. De officiële naam is een stuk langer en herinnert aan de pioniersjaren, toen Spaanse CSC's zich nadrukkelijk opstelden als verenigingen voor gebruikers én voor studie naar cannabis en hennep: Urjogaberdea Asociación de Estudios y Usuarios de Cannabis (Urjogaberdea associatie voor de studie en gebruikers van cannabis). Toen Urjogaberdea in 2009 van start ging formuleerden de twaalf oprichters vier doelstellingen:
* Het garanderen van onze volksgezondheid * Het zeker stellen van aandacht en respect voor onze rechten * Het voldoen aan de wet * Het vermijden van de risico's van de zwarte markt Zeker de eerste doelstelling is ook voor ons land zeer relevant. Elke persoon heeft het recht zijn of haar gezondheid te beschermen en te bevorderen, en volgens nationale en Europese wetten moeten overheden de volksgezondheid bevorderen. Bovendien hebben consumenten van cannabis het recht om te weten wát ze consumeren. Ook bij de rechtszaken tegen Trekt Uw Plant, de eerste Belgische Cannabis Social Club, stond bevordering van de volksgezondheid centraal. Het is evident dat de zwarte markt op alle fronten risicovoller is dan een transparante, coöperatieve vereniging. Daarmee zijn meteen de twee kernwoorden gevallen: coöperatief en transparant. Een Cannabis Social Club is geen commerciële onderneming. Plantverzorgers en bestuursleden kunnen een vergoeding of salaris ontvangen, maar eventuele winst gaat naar de coöperatie en komt ten goede aan activiteiten die de doelstellingen bevorderen.
Transparantie
Om te zorgen dat coöperatief niet stiekem verandert in commercieel is transparantie essentieel. Elke cent en elke gram cannabis moet in de boekhouding terug te vinden zijn. Leden hebben inzage in de administratie en de mogelijkheid deel te nemen aan een algemene ledenvergadering. De gebroeders Goñi hebben de boeken uitstekend op orde. In dikke mappen en ordners is van elk lid een klein dossier te vinden. Daarin zitten naast een kopie van paspoort of ID meerdere getekende verklaringen, waarmee het lid zich bindt aan het clubreglement. De administratie in de 'dealer room' is al even grondig; van ieder lid is in een oogopslag te zien hoeveel cannabis hij of zij heeft gekocht en wanneer.
Fiscale impact
Een voorbeeld: een club met 120 leden in 2011 en een jaarlijks budget van €485.000 - 4 directe personeelsleden / 5 indirecte personeelsleden - Sociale lasten: €44.000 direct / €22.000 indirect - Huurbelasting: €7.700 direct / €3.000 indirect - Inkomstenbelasting: €75.500
Scenario met totaal 1 miljoen leden in clubs (60% dagelijkse gebruikers en 30% frequente gebruikers): - €25.000 directe banen / €25.000 indirecte banen - Sociale lasten: €170 miljoen direct / €30 miljoen indirect - Huurbelasting: €39 miljoen direct / €15 miljoen indirect - Inkomstenbelasting: €58 miljoen - Btw (18%): €70 miljoen direct / €30 miljoen indirect - Totale directe inkomsten voor de overheid: €376 miljoen - Totale inkomsten op basis van 23 miljoen consumenten in de EU: €8.4 miljard (€8.400.000.000)
(Bron: Urjogaberdea Cannabis Social Club, Bermeo)
Bescheiden
Het aanbod is naar Nederlandse coffeeshopmaatstaven bescheiden, maar de prij-
zen zijn laag en de kwaliteit van de cannabis is meer dan uitstekend. Die kweekt de club namelijk zelf. Ook de hasj is van eigen makelij, met eigen planten als basis. De politie en de plaatselijke overheid weten dat de clubs van Urki en Aitzol over een kwekerij beschikken. Maar ze weten niet waar die kwekerijen zitten. Tot nu toe is de politie nog nooit op bezoek geweest, maar mocht
dat gebeuren dan is meteen duidelijk hoe de vork in de steel zit. Er hangt namelijk een
grote banner van de betreffende Cannabis Social Club in de kweekruimte.
Trots vertelt Urki dat Urjogaberdea dit jaar ruim dertig verschillende soorten heeft geplant. De feedback van de leden speelt daarbij een grote rol: één van de grote voordelen van het CSC-model. Niet de commerciële waarde is doorslaggevend, maar de voorkeuren van de consument. Deze zomer hoopt Urki de papieren rond te krijgen zodat de plantverzorgers volledig wit in dienst komen van Urjogaberdea. Iets waar wij in Nederland slechts van kunnen dromen... De tweede doelstelling van Urjogaberdea gaat over de rechten van de consument. Zij vormen de juridische en ideologische ruggengraat van het CSC-model:
Onze rechten
- Het kiezen van een moraal en ethiek zonder dwang of verplichting - Het opkomen tegen beleid dat onrechtvaar-
dig en een eeuw oud is en gericht op criminalisering van de consument
- Het kiezen van een eigen levensstijl met respect voor anderen - Het regelen van ons roesmiddelengebruik als volwassenen op een verantwoordelijke manier en in een private sfeer - Het kweken en consumeren van onze eigen producten - Het recht op vrijheid van handelen in ons eigen huis
De jury test de inzendingen
Het aanbod is naar Nederlandse coffeeshopmaatstaven bescheiden, maar de prijzen zijn laag en de kwaliteit van de cannabis is meer dan uitstekend.
Basisprincipes
'Wij zijn consumenten van een roesmiddel, geen criminelen', zegt Urki. 'Wij zijn trouw aan de wet, maar burgerlijk ongehoorzaam.' Want hoewel er naar schatting honderden Cannabis Social Clubs actief zijn in Spanje, is er nog geen sluitende juridische regulering. De clubs kunnen vrijwel ongestoord functioneren, maar het risico blijft bestaan dat de centrale regering in Madrid de klok terug draait. Juist daarom is Urki niet blij met sommige clubs in Catalonië, met name in Barcelona. Die zijn zo groot dat de basis-
principes van het model in gevaar komen en er eerder sprake is van commerciële cof-
feeshops met registratie dan van werkelijk coöperatieve verenigingen, met korte lijnen tussen producent en consument. Wat Urki betreft zou elke Cannabis Social Club zich moeten houden aan de basisprincipes die Urjogaberdea hanteert:
- Juridische registratie van de vereniging: identificatie van de leden - Opzetten van een gesloten circuit - Collectieve overeenkomst om onze gezondheid te beschermen - Huur van gebouwen of land voor de teelt - Verzorging van de planten door vrijwilligers, personeel van de CSC of boeren
- Distributie in de club in hoeveelheden voor onmiddellijke consumptie
- Ruimte voor consumptie: de leden zijn veilig voor de maffia en houden zich aan de wet - Proportionele tarieven om de kosten van productie en management te dekken - Lid worden kan alleen na introductie door een ander lid of met een doktersverklaring - Administratie en fiscale situatie zo normaal als mogelijk - Personeel is “wit” in dienst - Belasting: sociale lasten, huurbelasting, winstbelasting en in sommige gevallen btw - Sociale activiteiten: cursussen, juridisch en medisch advies, cannabis cups, onderzoek, culturele activiteiten, demonstraties etc.
Legaal kweken
De gemeenteraad stemde in met het project waarbij AbcdA jaarlijks 650.000 euro aan Rasquera zou betalen voor het recht en de mogelijkheid om op grote schaal legaal cannabis te kweken. Een ideale anti-crisismaatregel zou je zeggen, zeker omdat het project tot veertig nieu-
we banen op zou leveren voor het dorp. Helaas schoot de regionale rechtbank van Tarragona het plan afgelopen zomer af. Het bestuur van Rasquera is in beroep gegaan, dus er is nog hoop op een doorbraak. Voor Urki en zijn broer Aitzol heeft de uitspraak weinig betekenis; zij doen alles in eigen beheer. Hun voortvarendheid en stijl doet denken aan de do it yourself mentaliteit van krakers, punkers en activisten in de jaren tachtig, maar je kunt het ook blowerslogica noemen. In de praktijk betekent dat bijvoorbeeld geen dure beveiliging van de kweeklocatie, maar drie forse honden en altijd een clublid dat op de locatie overnacht.
Ledendag
De belangrijkste culturele activiteit van Urjogaberdea is de jaarlijkse ledendag, die dit jaar op 4 mei plaatsvond in het cultureel centrum van Bermeo. Overdag stonden er presentaties over cannabis en drugsbeleid op het programma, waarna de zaal werd omgebouwd tot een restaurant voor de ruim tachtig aanwezige leden. Tijdens het vijf(!)gangendiner vloeide de Baskische wijn rijkelijk en gingen ontelbare joints in rook op. Bij de koffie kregen de leden een demonstratie 'butane hasj' maken voorgeschoteld; daarna was het tijd voor de cannabis cup. De jury, waarin naast leden ook uw verslaggever zitting had, trok zich terug om in straf tempo zeven tot acht soorten te testen in de categorieën binnenwiet, buitenwiet en hasj.
Vriendengroep
Op de jaarlijkse ledendag komt het sociale karakter van de Cannabis Social Club optimaal naar voren. Door het lage ledental kennen alle socio's elkaar minstens van gezicht; de sfeer is die van een vriendengroep. 'Veel leden kennen elkaar al sinds hun kinderjaren', legt Urki uit. 'En dat geldt ook voor de lokale politiemensen en de politici. Dat maakt alles een stuk makkelijker.' Het Baskische parlement is in meerderheid voorstander van de Cannabis Social Clubs en werkt aan een duidelijker juridisch kader. Ook in Catalonië proberen bestuurders het model uit te bouwen tot een volledig legaal proces. Het kleine Catalaanse dorpje Rasquera haalde vorig jaar de wereldpers met het plan om een grote kwekerij op te zetten die cannabis zou gaan leveren aan een CSC met ruim vijfduizend leden in Barce-
lona, AbcdA (Asociación barcelonesa cannábica de Autoconsumo).
Urki Goni
Huiskamer
Ook de inrichting van het clublokaal is simpel maar doeltreffend; eerder een huiskamer dan een horecagelegenheid. Maar dan wel een huiskamer met goede flatscreen tv's
en een kleine bibliotheek aan boeken en tijdschriften over cannabis. Discretie staat hoog in het vaandel, zelfs bij de grootste clubs. Als je niet weet waar een Cannabis Social Club precies gevestigd is, loop je er zo aan voorbij. Aan de buitenkant is op geen enkele manier te zien dat achter de gevel een CSC huist. Daarnaast is het uitdrukkelijk verboden om in de nabije omgeving van de club cannabis te consumeren. Alles om te voorkomen dat de buurt gaat klagen of de politie een aanleiding heeft om op te treden.
Voorlopig werpt deze strategie haar vruchten af: op een enkele uitzondering na worden de Spaanse clubs met rust gelaten.
Na een intern conflict is Urki gestopt met zijn werk voor de federatie van Baskische Cannabis Social Clubs, de Eusfac. Maar zijn activiteiten voor Encod (Europese Coalitie voor Rechtvaardig en Effectief Drugsbeleid) zet hij met volle kracht voort. In juni was Urjogaberdea gastheer voor de jaarlijkse General Assembly van Encod en Urki blijft het CSC-model als een moderne missionaris promoten in Europa. Daarbij haalt hij graag Bob Marley aan: 'Emancipate yourself from mental slavery, because none but ourselves can free our minds'.
