Moeders lelijkste

Door: Marian Henderson

Geef toe, je houdt meer van pandaberen dan van schorpioenen. En de koala en het zijdeaapje kunnen meer op je sympathie rekenen dat het pissebed en de duizendpoot. Toch zijn er veel van die rare griezels op de wereld. We hebben het er maar mee te doen. Onlangs werd in Engeland de blobvis gekozen tot lelijkste dier. Onaantrekkelijke dieren, bijterige beesten, vieze viervoeters, wat moet je ermee? Laten afzinken in beton? Laten kreperen in hun eigen slijm? Of willen we ze juist beschermen? We nemen wat monsters onder de loep...

De blobvis

Stel je een glibberig rond wezen voor met twee kleine, krentachtige oogjes. Hij heeft een dikke knobbelneus en een brede mond, die lijkt te blijven steken in een malle grijns. Kortom, meet the Blobfish. Dit eigenaardige beest werd met meer dan een kwart van de

stemmen verkozen tot lelijkste beest tijdens het Brittish Science Festival in Newcastle.

Hij werd de mascotte van de Ugly Animal Preservation Society, een club die juist voor dergelijke monsters opkomt. “Mensen beschermen het liefst dieren die ze lief en schattig vinden. Wij hebben aandacht voor bedreigde dieren met een esthetisch ongelukkig voorkomen.”

De Komodovaraan

Een andere gegadigde is de Komodovaraan. Een groot, log reptiel dat flink agressief uit de hoek kan komen. Het is de grootste hagadis ter wereld, en hij kan wel 3 meter groot worden. Die reus kom je liever niet tegen op je wandeling over een paradijselijk Indonesisch eiland. Deze varaan werd pas in

1910 ontdekt. Hij leeft van levende prooien en aas. Aanvankelijk dacht men dat een beet van dit dier dodelijk was, vanwege de vieze bacteriën in zijn bek. Maar dat is niet waar.

Mensen beschermen het liefst dieren die ze lief en schattig vinden.

Eng dromen

Dat is niks teveel gezegd. Van de Blobvis ga je na een avondje uitbundig tafelen beslist eng dromen. Maar de kans dat je hem tegenkomt is gelukkig niet zo groot. Hij leeft voor de kust van Australië en Tasmanië. Het is geen dier waar je meteen warme gevoelens voor krijgt. Of het moet medelijden zijn, vanwege zijn intense lelijkheid. Toch wil de genoemde organisatie juist dit soort dieren beschermen. “Ik heb niks tegen panda's,” zegt Simon Watt, “Maar die worden al breed gesteund. Minder populaire dieren hebben nu hulp nodig.” Op de site van de UAPS heeft

men het dier van de week. En geloof me, ook daar zitten niet Moeders mooisten tussen. Sommige dieren hebben beslist hun uiterlijk niet mee, anderen zijn ronduit angstaanjagend, omdat ze je naar het leven staan. Zijn al die miljoenen jaren evolutie nodig geweest om zo iets walgelijks voort te brengen? We gaan eens kijken naar de kanshebbers.

Een enge worm

Laten we het eens hebben over de Giant Palouse Earthworm. Een wanstaltig grote worm van het type regenwurm. Vaak wit, of vaalroze. Men dacht aanvankelijk dat hij uitgestorven was, want in de afgelopen 30 jaar

zijn er maar vier waarnemingen geweest. Maar hij leeft! En hij kan wel een meter lang worden. Deze enge glibber vind je in Idaho en Washington. Ook hij komt voor in het rijtje van Ugly Animals. Ik zou hem niet graag in mijn tuintje opgraven.

Hij heeft gewoon een paar forse gifklieren. De pechvogel die door hem gebeten wordt, raakt in shock en kan sterven. In films en

enge verhalen speelt deze gigantische reptiel vaak een lugubere rol. Er is zelfs een Suske en Wiske album naar hem vernoemd. ''De nare varaan'' heet het. In de vrije natuur leven er zo'n 3000 tot 5000 exemplaren. Omdat hij een klein verspreidingsgebied kent, is het een kwetsbare diersoort. Hij heeft te lijden van verdwijnende habitat en illegale jacht. Dan hebben we nog de uakari. Een aap is het, maar dan eentje waarvan wij liever

geen familie zijn. Een primaat met een groot kaal, knalrood hoofd. Zijn dunne lange haren vormen een armoedige jas. Zelf zijn ze overigens nogal op dat rode hoofd gesteld. Het is een teken van gezondheid, want zieke apen krijgen een bleke snoet. De uakari leeft in

het Amazonegebied in de buurt van water. Hij eet vruchten, bladeren en insecten en kan met zijn stevige kaken zelfs hele noten kraken. Hij is een bedreigde diersoort, omdat er op ze wordt gejaagd. Soms worden uakari's als huisdier gehouden. Ook zijn ze in gevaar omdat hun leefgebied wordt gekapt.

Denk aan een giga soort van paling, maar deze is een meester in het maken van slijm.

De slijmprik

Alweer zo'n onaantrekkelijk beest. Een kaakloze zeevis met een aalvormig lichaam. Denk

aan een giga soort van paling, maar deze is een meester in het maken van slijm. Een emmer water van 20 liter heeft hij binnen een paar minuten veranderd in een stugge kleffe massa. Dat slijm gebruikt hij om zijn tegenstanders af te schrikken. Vindt hij het

tijd om zich van wat glibber te ontdoen, dan brengt hij zijn lijf in de knoop, zodat hij het slijm eraf kan wringen. Het dier is roze tot blauwgrijs en heeft een lelijke bek met uitsteeksels. Hij is gek op karkassen, waar hij zich helemaal in verstopt, waarna hij het dode dier van binnen uit opvreet. Gek genoeg eet hij ook met zijn huid en kieuwen. Slijmprikken leven al meer dan 550 miljoen jaar. Ze komen voor in de Noord-Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee. In Korea maakt men portefeuilles van hun huid. In Japan worden ze gegeten.

The purple pig nosed frog

Een kanshebber voor de Ugliest Animal is beslist de Purple Pig Nosed Frog. Een paarse kikker klinkt nog wel bijzonder. Maar zo helder paars is hij nou ook weer niet. Denk meer aan een grijsroze, kaal, glibberig, dik en glanzend wezen. Hij heeft een puntig neusje dat veel te klein lijkt voor dat grove dikke lijf. Dat is het bewuste varkensneusje. Hier hebben we de Nasikabatrachus Sahyadrensis, voor het eerst beschreven in 1918. Het is een bedreigde kikker in India. Het dier leeft ondergronds. Een vrouwtje werd maar liefst acht meter onder het aardoppervlak gevonden. Zou zij zijn weggekro-

pen uit schaamte omdat zij zo foeilelijk is? Nee, dat doet dit dier omdat het van termieten leeft. Om ze op te lepelen, heeft de varkensneus een speciale gegroefde tong. Wordt het tijd om nieuwe paarse kikkers te maken, dan legt het vrouwtje zo’n 3000 eitjes. Daar zullen vast wel een paar van die ongure types uitkomen.

Biodiversiteit

Al deze dieren verdienen zeker geen schoonheidsprijs. We moeten zelfs een beetje om ze lachen. Toch hebben ze bescherming nodig, omdat hun aantal schrikbarend terugloopt en ze straks misschien wel uitgestorven raken. Zullen we ze missen? Wat moeten we toch met deze lelijkerds? Maar al deze dieren maken op hun eigen wijze deel uit van een biotoop. Ze hebben hun specifieke functie in een bepaalde voedselketen. Bovendien zijn ze in hun eigenaardigheid bijzondere vertegenwoordigers van een unieke diergroep. De biodiversiteit waar we gewoonlijk zo blij mee zijn, brengt ook dieren voort die niet aan onze norm van ''mooi'' voldoen. Daarom is het goed dat er ook voor deze uitwassen van de dierenwereld een organisatie is die ze beschermt.