André Beckers

C-Man

Misbruik van Bibob

In de meeste gemeenten mag je alleen een coffeeshop uitbaten als je beschikt over een exploitatievergunning. Zo’n vergunning moet gewoonlijk periodiek worden verlengd. Het levensgedrag van de coffeeshophouder wordt zo vaker onder de loep genomen.

Dat is op zich geen slechte zaak, omdat de burgemeester zo tussentijds kan controleren of de coffeeshophouder zich heeft gedragen op een manier die past bij zijn beroep. Natuurlijk maken recente veroordelingen voor de handel in harddrugs of vuurwapens hem ongeschikt voor de exploitatie van zijn coffeeshop. Bij de toet-

sing wordt helaas niet alleen naar veroordelingen en lopende strafzaken gekeken. De Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (beter bekend als de Wet Bibob) geeft de burgemeester de bevoegdheid de afgifte van een exploitatievergunning te weigeren. Diezelfde wet geeft hem ook de bevoegdheid een al verleende exploitatievergunning in te trekken. Hij mag dat volgens de wet zodra er “ernstig gevaar” bestaat dat de vergunning (ook) zal worden gebruikt om strafbare feiten te plegen of gelden uit eerdere misdrijven te gebruiken.

Deze wet is de stok die de burgemeester op ieder moment stiekem uit de kast kan halen als hij een coffeeshop kwijt wil.

Krom cannabisbeleid

Als je weet hoe krom het coffeeshopbeleid in Nederland in elkaar steekt en dan kritisch naar deze wet kijkt, weet je genoeg. Deze wet is de stok die de burgemeester op ieder moment stiekem uit de kast kan halen als hij een coffeeshop kwijt wil. De burgemeester is niet bevoegd een vergunning te verlenen voor de verkoop van cannabis. De Wet Bibob heeft geen betrekking op gedogen, maar op het verlenen van vergunningen. Dat betekent dat de wet Bibob alleen via de omweg van de drankvergunning voor alcoholvrije dranken in beeld komt. De burgemeester die een coffeeshop gedoogt, geeft de uitbater daarvan de gelegenheid dagelijks in het kader van de uitoefening van een bedrijf de Opiumwet te overtreden. Het gedogen is dus onmiskenbaar gericht op het structureel plegen van misdrijven. Zolang de coffeeshophouder de gedoogcriteria naleeft, lijkt er niets aan de hand. Maar we weten allemaal dat iedere coffeeshophouder noodgedwongen de Opiumwet aan

zijn achterdeur moet overtreden om zijn zaak draaiende te kunnen houden. Zijn voordeur kent gedoogcriteria waaraan hij zich prima kan houden, maar aan de achterdeur is dat niet het geval. Die is niet geregeld, dus daar gelden geen regeltjes. Bij het gedogen van de voordeur bestaat dus automatisch een ernstig gevaar dat er aan de achterdeur strafbare feiten worden gepleegd. Het één is het logische gevolg van het ander.

“Ernstig gevaar”

Sommige burgemeesters doen hierbij of hun neus bloedt. Onlangs schakelde een burgemeester in Gelderland het landelijk Bureau Bibob in voor het uitbrengen van een advies over een coffeeshop. Diepgaand onderzoek leerde hem dat het grondig mis was met de exploitant. Wat bleek, er waren tientallen meldingen gedaan van verdachte financiële transacties en de coffeeshophouder had op zijn jaarbalans voorraden cannabis vermeld. De specialisten in Den Haag waren duidelijk in hun conclusie. Hier was sprake van een “ernstig gevaar” als bedoeld in de Wet Bibob. De burgemeester was in zijn nopjes met dit “zorgvuldig en goed onderbouwd advies”. Dit was een makkelijke en juridisch correcte oplossing om de coffeeshop kwijt te raken. Dat de verdachte stortingen in de boekhouding verantwoord kasgeld bleek te zijn en de voorraden buiten de coffeeshop overeenkomstig afspraken met de belastingdienst werden geregistreerd, maakte natuurlijk totaal niets uit. Gelukkig haalde de burgemeester bakzeil bij de rechter en recent ook bij de Raad van State. Dat neemt niet

weg dat voor mij vaststaat dat geen enkele coffeeshop in Nederland Bibob-proof is. De burgemeester die de Wet Bibob op de beschreven wijze inzet, misbruikt de wet en dat getuigt niet bepaald van bestuurlijke integriteit. Het doel van de wet Bibob is in coffeeshopzaken behoorlijk uit het oog verloren.