Gilf!: Protestkunst uit Brooklyn

Bio Cannabis Cup 2014 van Spaanse Cannabis Social Club ‘Zebra Verde’

Don’t panic, it’s organic

Gilf!

To Tehran with love

Protestkunst uit Brooklyn

Tekst: Peter van Sparrentak

De New Yorkse kunstenares Gilf! gebruikt de straat en expositieruimte als podium voor protest. Ze legt haar vinger op de zere plekken in het land van The American Dream. Met politieke muurschilderingen en ander werk wil ze maatschappelijke thema’s onder de aandacht brengen en discussie uitlokken.

RIP Reefa

Oorspronkelijk volgde ze aan de universiteit een technische studie als ontwerper van auto’s, maar ze haakte af omdat ze niet goed was in wiskunde. Daarop volgde ze een kunstles. Gilf: “Bij het portrettekenen zag ik dat elke student een eigen stijl had. Hier was ik dus niet de enige die anders was. In de kunstrichting kon ik mezelf zijn.” Ze studeerde verder in interieur- en meubeldesign en grafisch ontwerpen. Na haar studie ontdekte ze street art als een manier om het publiek te inspireren met haar maatschappijkritische ideeën. Een motiverende factor was het beleid van de regering Bush, waar ze het niet mee eens was. Gilf: “Als ik me druk maak over iets in het nieuws, krijg ik tegelijkertijd de motivatie om iets te gaan maken. Ik probeer een beeld te creëren, dat mensen bijblijft en aan het denken zet.”

Goede doelen

Soms gaat ze zelf tot actie over. Naar aanleiding van de kernramp in Fukushima, Japan, maakte ze een muurschildering met daarin het sms-nummer van het Rode Kruis en de oproep om geld te storten. Tijdens sommige exposities doneert ze een percentage van de verkoop aan een goed doel. De afgelopen jaren maakte ze vele politieke muurschilderingen. Deze schildert ze met stencils of uit de losse

5 Pointz. Fotograaf Jowy Romano

hand met verf, kwasten en rollers. Een andere vorm zijn ‘paste-ups’: het plakken van posters, thuis gemaakt met spuitbus en stencils.

Labyrint

Een muurschildering die opvalt is een labyrint met daaronder de tekst Adjust RIP Reefa. Gilf: “Deze schildering heb ik vorig jaar gemaakt in Miami. Daar was een achttienjarige graffitikunstenaar die zich Reefa noemde. Toen hij op een gesloten McDonald’s vestiging aan het spuiten was, werd hij achtervolgd door de politie. Die schoot hem met een taser gun. Dat is een stroomstootwapen, dat van een afstand kan worden gebruikt. Het middel is bedoeld om mensen in toom te houden, maar in dit geval werd de jongen gedood. Als je goed kijkt, zie je in het labyrint de verborgen tekst We Love Officers. Het was mijn manier om dit te veroordelen.”

Vrijheidsbeeld

Op een andere muurschildering zien we ‘de kolonel’ van fastfoodketen Kentucky Fried Chicken, afgebeeld als kip. Gilf: “Je ziet dat hij zes vleugels heeft. Ik geef daarmee commentaar op de ontwikkeling van de voedselcultuur in Amerika. De kippen worden genetisch gemanipuleerd en tot belachelijke proporties opgefokt. Ze doen hier veel rare dingen met het eten.” Behalve in New York laat ze ook boodschappen achter in andere steden, zoals Chicago en Los Angeles. Daar prijkt bijvoorbeeld een afbeelding van een Vrijheidsbeeld aan de muur, geschilderd of in de vorm van een ‘paste-up’. Op de schildering, getiteld Oh Yeah?, drinkt Lady Liberty uit een kan met daarop een smiley. Gilf: “We hebben in Amerika een gezegde: Drinking the KoolAid, dat betekent dat iemand blindelings gelooft wat hij wordt verteld. Kool-Aid is een limonademerk. Ik doel daarmee op mediaconsumenten, die niet graag praten over belangrijke thema’s. Op de achtergrond staat een tekst van Aldous Huxley uit het boek A Brave New World.”

Optische kunst

Ze gaat net als haar street art-collega’s gewoonlijk ‘s nachts de straat op. Gilf!: “Ik doe geen dingen op straat overdag, alleen soms als ik toestemming voor een muurschildering heb gevraagd. New York is een veilige stad.” Naast muurkunst maakt ze werk met andere materialen, waarmee ze in galeries exposeert. Zoals spuitbusschilderingen met stencils op metaal, omlijst met gevonden pallethout. Een terugkerende stijl is een soort optische kunst met verborgen boodschappen. Gilf: “Overheidssurveillance en privacy zijn voor mij belangrijke thema’s. Als je goed kijkt, zie je er letters en een tekst uitspringen. De boodschappen zijn zeg maar ‘encryped’, te vergelijken met beveiligde e-mails op internet.”

Geen commercie

Ze doet geen commerciële ontwerpopdrachten. Wel maakt ze muurschilderingen bij mensen thuis of schilderijen op aanvraag. Verder haalt ze inkomsten uit de verkoop van werk in galeries. En die zijn er in de stad volop. “New York is de kunsthoofdstad van de wereld. Er komen hier veel mensen naar toe om kunst te kopen,” vertelt ze. De afgelopen maanden was haar werk op meerdere plekken in de stad te zien: “Exposities in New York duren meestal een maand. Ik exposeer werk in verschillende galeries. De laatste tijd heb ik veel werk gemaakt in de studio voor komende shows.”

5 Pointz

In maart haalde ze de lokale media door een actie samen met kunstenaar BAMN. Het duo was naar het legendarische gebouw 5 Pointz in de wijk Queens getrokken om het te omwikkelen met een groot politielint met de tekst: ‘Gentrification in Progress’. De locatie: een oud gebouwencomplex ooit omgebouwd tot tweehonderd kunstenaarsstudio’s. Aan de buitenmuren

The Colonel. Fotograaf Mike Pearce

bestond sinds 2002 een internationaal bekende Hall of Fame voor graffiti. Deze werd jarenlang gedoogd, totdat er vorig jaar nieuwbouwplannen op tafel kwamen. Het pand gaat tegen de vlakte om plaats te maken voor luxe appartementen. Acties van de kunstenaars om dit tegen te gaan lukten niet. Gilf: “Het gebouw stond altijd vol met prachtige schilderingen. Mensen uit de hele wereld kwamen er naar toe om te schilderen of er naar te kijken. Nog voor de sloop zou beginnen, liet de eigenaar alle graffiti wit schilderen. Als een soort ‘fuck you’ eigenlijk.” Het lint heeft er ruim een dag gehangen. Op andere plekken in de stad heeft ze soortgelijke linten geplaatst. “Gentrification houdt in dat steeds meer mensen met hogere inkomens gaan wonen in een arme stadsbuurt”, legt ze uit. “Ondernemers knappen de huizen op en de huren gaan omhoog. Ze jagen arme bewoners weg om mensen met meer geld terug te halen. Dit gebeurt in alle buurten van New York en vooral in Brooklyn.”

Bloemen

In de gewoonte om werk te maken met een politiek statement, maakte ze eens een aardige uitzondering. In haar wijk Bushwick, een deel van Brooklyn, fleurde ze een buitenmuur op met een 3D-schildering met bloemen van stof. Gilf: “Ik deed dat omdat er in mijn wijk bijna geen natuur is. Het is een industrieel deel van Brooklyn, met heel weinig bomen en veel afval. Ik kom oorspronkelijk uit Minnesota en ben opgegroeid in een mooie omgeving met veel bomen en water. Ik voel me sterk verbonden met de natuur.” Ze is enkele keren in Europa geweest, laatst nog in Berlijn. “Ik was onder de indruk van de vele straatkunst daar.” In Nederland was ze nog nooit. “Maar het staat wel op mijn lijstje,” vertelt ze.