Hoofdstuk 3: scorekaart en patiëntselectie

Hoofdstuk 3

Scorekaart en patiëntselectie

In dit hoofdstuk gaan we dieper in op onze verbeteraanpak zoals we die voor prostaatkanker hanteren. We leggen het proces uit en laten zien op welke informatie en uitkomsten we ons hebben gericht.

Voor prostaatkanker hebben we inmiddels acht volledige verbetercycli van een half jaar doorlopen. Een verbetercyclus bestaat uit drie stappen: 1 de scorekaart toetsen en vaststellen en patiëntgroepen selecteren, 2 data verzamelen, valideren en analyseren, en 3 verschillen bespreken.

Uit die laatste stap komen verbeterinitiatieven voort. Dat kunnen inzichten zijn die in alle ziekenhuizen geïmplementeerd gaan worden, maar ook ideeën waar ziekenhuizen individueel mee aan de slag gaan.

Toetsen en vaststellen van scorekaart en patiëntgroepen

Een verbetercyclus begint met het toetsen van de scorekaart. Een scorekaart is een set van indicatoren die we gedurende de verbetercyclus van zes maanden nader onderzoeken. Het bevat drie onderdelen: • Uitkomsten – bijvoorbeeld overleving, complicaties na de behandeling en functionaliteit in de thuissituatie. • Kosten – bijvoorbeeld kosten voor diagnostiek, gebruik van dure geneesmiddelen, verblijfsduur in het ziekenhuis en duur van een operatie. • Proces – bijvoorbeeld tijd tussen eerste consult en diagnosestelling, tijd tussen diagnosestelling en de start van de behandeling, en het aantal overdrachtsmomenten tussen zorgverleners of instellingen.

Op de scorekaart voor prostaatkanker van verbetercyclus 7, besproken in een Santeon

figuur 7

Scorekaart prostaatkanker

UITKOMST

KOSTEN

PROCES

PSA > 0,1 binnen 3 maanden na prostatectomie

Verwijderde klieren bij lymfeklierdissectie

PROMs: seksueel functioneren en continentie

Aantal polikliniekbezoeken en telefonische consulten per patiënt met: prostatectomie, brachytherapie, uitwendige bestraling of hormoontherapie

Diagnostische activiteiten tot start eerste behandeling

Verblijfsduur per patiënt rondom prostatectomie Operatietijd per patiënt (bruto en netto)

Tijdsduur van eerste polikliniekbezoek tot stellen van diagnose en start behandeling

breed overleg in oktober 2019, zie je alle drie de onderdelen terug (zie figuur 7). In deze verbetercyclus hebben we ons met name gericht op patiënten met de diagnose primair prostaatcarcinoom die in 2018 zijn gediagnosticeerd en in hetzelfde kalenderjaar zijn geopereerd in een van de Santeon ziekenhuizen.

Bij het opstellen van de scorekaart hebben we als uitgangspunt genomen dat de gegevens zoveel mogelijk direct (zonder dossieronderzoek) uit de ziekenhuisinformatiesystemen gehaald konden worden. Toen dat onvoldoende bleek hebben we een eigen database aangelegd. Data werd vastgelegd in de zogenaamde ‘Movember database’. In deze database is onder leiding van Timo Soeterik, artsonderzoeker, door geneeskunde studenten data van de zeven Santeon ziekenhuizen ingevoerd. We leveren onze data halfjaarlijks aan bij het Data Collection Center (DCC) van het True North Register van de Movember Foundation. Zo kunnen we de Santeon uitkomsten internationaal vergelijken, bijvoorbeeld met vooraanstaande centra als de Martini Klinik in Hamburg. Daarnaast hebben we ons zoveel mogelijk aangesloten bij bestaande indicatoren en datasets, bijvoorbeeld van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Specifiek voor PROMs hebben we de vragenlijsten van het International Consortium for Health Outcomes Measurement (ICHOM) als basis genomen.

Sinds de eerste paar verbetercycli is de scorekaart nauwelijks meer veranderd. Zo zorgen we voor continuïteit in onze data. Wel kiezen we iedere verbetercyclus een aantal indicatoren uit om verdiepende analyses op te doen. De afgelopen cycli hebben de verdiepende analyses zich met name gericht op verschillende onderwerpen binnen het diagnostisch traject.

Verzamelen, valideren en analyseren van data

Nadat de scorekaart is vastgesteld, gaan de dataanalisten van de ziekenhuizen voor de geselecteerde patiëntgroepen en indicatoren de benodigde data verzamelen. Dat klinkt eenvoudig maar dat is het zeker niet. De gegevens zijn vaak in verschillende systemen opgeslagen, definities moeten onderling zeer nauwkeurig worden afgestemd en de systemen zijn helaas niet altijd volledig en eenduidig gevuld. Medisch specialisten zijn daarom nauw betrokken om de data te valideren.

Bespreken van verschillen en identificeren van verbeterinitiatieven

De dataverzameling wordt afgesloten met een Santeon brede bijeenkomst met vertegenwoordigers vanuit de verbeterteams in de zeven ziekenhuizen: medisch specialisten, projectleiders en data-analisten. Zij bespreken de analyses van de scorekaart en gaan uitvoerig in op onderlinge verschillen. Daarnaast komen ook thema’s aan bod zoals behandelmix (= welke behandelingen worden hoe vaak toegepast) en andere vraagstukken of ideeën die spelen in de ziekenhuizen, bijvoorbeeld over de inrichting van data- en zorgsystemen. Tijdens deze bijeenkomst worden mogelijke oorzaken gedeeld bij onderlinge (grotere) verschillen. Dit geeft aanleiding tot het verbeteren van bepaalde onderwerpen.

In de volgende hoofdstukken gaan we dieper in op specifieke analyses, verbeterafspraken en individuele verbeterideeën die uit de afgelopen verbetercycli voort zijn gekomen.

In de volgende hoofdstukken komen de indicatoren over aantal polikliniekbezoeken en consulten, over verblijfsduur en over procesdoorlooptijden niet terug. Deze indicatoren hebben we wel opgehaald en besproken, maar we hebben meer verbetercycli nodig om de data betrouwbaar genoeg te maken om het te kunnen presenteren en er conclusies aan te verbinden.