Νέα Ελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία – «Έκθεση-Έκφραση» – Θεωρία 1 Η Παραγωγή Κειμένου Μαθητές/τριες, Το κείμενο που έχετε στα χέρια σας απευθύνεται αποκλειστικά σε σας και έχει αντικειμενικό σκοπό να σας καθοδηγήσει και να σας ξεδιαλύνει σκοτεινά σημεία σε ό,τι αφορά τη διαδικασία παραγωγής κειμένου στο μάθημα της έκθεσης – έκφρασης. Με ιδιαίτερο αίσθημα ευθύνης, επικαλούμαι την προσοχή σας, για την πλήρη κατανόηση των παρακάτω κατευθυντήριων οδηγιών που θα αναγνώσετε. Η συγγραφή ενός κειμένου είναι μία δύσκολη και επίπονη εργασία, η οποία απαιτεί πάνω απ’ όλα διάθεση, πείσμα και μεράκι για δουλειά. Πρώτη και κυρίαρχη αρετή σε ένα μαθητικό κείμενο θεωρείται η σαφήνεια και η καθαρότητα στη διατύπωση των ιδεών. Ακολουθούν ο φροντισμένος και δεμένος λόγος, η σωστή διάρθρωση του περιεχομένου, η επαρκής τεκμηρίωση των ιδεών, η ορθογραφημένη αποτύπωση νοημάτων, καθώς και η καλή αισθητική εικόνα του γραπτού. Είναι βέβαια τόσα πολλά τα πράγματα που μπορεί κανείς να επισημάνει, για να περιγράψει ένα καλό κείμενο, που όσα και να αναφέρονταν παραπάνω, πάλι θα έλειπαν άλλα τόσα. Το συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι η παραγωγή γραπτού λόγου είναι μια σύνθετη διαδικασία, συνεχώς εξελίξιμη και πάντοτε βελτιώσιμη. Από αυτήν την άποψη, κανείς δεν μπορεί να θεωρηθεί τέλειος συγγραφέας. Μερικά όμως πράγματα μπορούν να αποτελέσουν ένα συνοπτικό κώδικα, ας μου επιτραπεί ο όρος, δεοντολογικής μαθητικής γραφής κειμένων. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να προσέξετε είναι η γενική εικόνα που αποδίδει το γραπτό σας κείμενο. Με απλά λόγια, πως αυτό θα φαίνεται στο μάτι ενός άλλου ανθρώπου. Αν δηλαδή τα γράμματά σας είναι ευανάγνωστα, όμορφα και προπαντός, αν δεν υπάρχουν διαγραφές στο κείμενο (μουντζούρες). Κατόπιν περάστε σε πιο τεχνικά θέματα του γραπτού σας. Ξεκινήστε από την παραγραφοποίηση και ελέγξτε κατά πόσο τα νοήματά σας χωρίστηκαν επιτυχώς με τις παραγράφους που δημιουργήσατε. Μην ξεχνάτε να ξεκινάτε πάντα το κείμενό σας με παράγραφο, να είστε προσεκτικοί στην έκταση που δίνεται στις παραγράφους σας και να επιδιώκετε αυτές να είναι ισοβαρείς σε μέγεθος (όσο αυτό είναι δυνατό) και να έχουν σωστή δομική διάρθρωση (θεματική περίοδο, σχόλια – λεπτομέρειες, περίοδο κατακλείδα). Η ισοβαρής διαίρεση παραγράφων ισχύει βέβαια και για την αντιμετώπιση των ερωτημάτων ενός θέματος. Καμία ερώτηση, που διατυπώνεται ρητά μέσα στο θέμα σας δεν πρέπει να μοιάζει παραμελημένη και ανεπτυγμένη «φτωχά». Εξυπακούεται ότι απαντάμε πάντα σε όλα τα ερωτήματα που μας θέτονται, με όση ευκρίνεια απόψεων και τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία μπορούμε, ενώ προσέχουμε, αν μπορούμε να αναφέρουμε και κάποια πράγματα που δε ζητούνται, αλλά είναι απολύτως αναγκαία. Όπως για παράδειγμα στην ανάπτυξη ενός προβλήματος, η επισήμανση κάποιων τρόπων επίλυσής του. Φυσικά, όταν παραθέτουμε απόψεις για κάτι που δε ζητείται ρητά στο θέμα μας, τότε είμαστε συνοπτικοί και επιγραμματικοί, για να μη θεωρηθούν περιττά όσα λέμε.
Αλέξανδρος Αλεξανδρίδης – ΠΕ02 Φιλόλογος