SM#90 spring 2021 by saronicmag saronicmag

Saronic Magazine spring www.saronicmagazine.gr

FREE PRESS ΑΝΟΙΞΗ 2021

1821-2021

200 Χ Ρ ΟΝ Ι Α

ΑΡΓΟΣΑΡΩΝΙΚΌΣ

Αφανείς ήρωες στον Αγώνα για την Ελευθερία

Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΚΙΝΗΤΗΡΙΑ ∆ΥΝΑΜΗ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΜΑΣ! ΠΡΑΤΗΡΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ - ΕΛΑΣΤΙΚΑ - ΑΞΕΣΟΥΑΡ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ Α. ΚΟΚΟΛΗΣ ΧΡΟΝΙΑ

κοντά σας ΑΙΓΙΝΑ

ΑΓΙΟΙ

ΑΓ. ΜΑΡΙΝΑ

ΠΕΡ∆ΙΚΑ

Ποιότητα & Εξυπηρέτηση

 22970 27920 - 22970 23328 • aiginaike@gmail.com Kokolis Aigina Fuel Advantage

4 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

περιεχόμενα 18 26

ΒΙΒΛΙΟ ΞΑΝΑΔΙΑΒΆΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΟΥ '21

Σταμάτης Κραουνάκης

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ: ΣΤΑΜΆΤΗΣ ΚΡΑΟΥΝΆΚΗΣ

HIGHLIGHTS: ΆΝΟΙΞΗ 2021

ΠΕΙΡΑΙΑΣ Η ΚΑΤΆΡΑ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΎ ΤΟΥ ΝΑΥΆΡΧΟΥ ΑΝΔΡΈΑ ΜΙΑΟΎΛΗ

ΑΙΓΙΝΑ Η ΑΊΓΙΝΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΊΣΤΡΙΑ: ΞΑΝΑΔΙΑΒΆΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΗΣ ΠΡΏΤΗΣ ΠΡΩΤΕΎΟΥΣΑΣ

ΑΙΓΙΝΑ: IΩΆΝΝΗΣ ΔΟΜΠΌΛΗΣ Ο ΜΕΓΆΛΟΣ ΗΠΕΙΡΏΤΗΣ ΕΘΝΙΚΌΣ ΕΥΕΡΓΈΤΗΣ ΚΑΙ ΦΊΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΊΣΤΡΙΑ

ΑΙΓΙΝΑ ΟΙ ΠΡΩΤΕΡΓΆΤΕΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΊΓΙΝΑ

ΠΟΡΟΣ Ο ΔΡΌΜΟΣ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΥΤΙΟΎ ΤΗΣ ΕΞΈΓΕΡΣΗΣ ΆΦΗΣΕ ΠΟΡΙΏΤΙΚΑ ΊΧΝΗ...

ΥΔΡΑ Ο ΥΔΡΑΊΟΣ ΚΑΠΕΤΆΝΙΟΣ ΑΝΤΏΝΗΣ ΟΙΚΟΝΌΜΟΥ

ΣΠΕΤΣΕΣ Η ΕΞΈΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΤΣΏΝ 3 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 1821

ΕΡΜΙΟΝΙΔΑ ΜΟΡΦΈΣ ΗΡΏΩΝ ΚΑΙ ΓΕΓΟΝΌΤΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821 ΣΤΗΝ ΕΡΜΙΟΝΊΔΑ

ΛΑΘΡΕΠΙΒΑΤΗΣ ΓΡΆΦΕΙ Η ΒΈΝΙΑ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΎΛΟΥ

TAYTOTHTA Διευθυντής Γιάννης Προβής Σύμβουλος Έκδοσης Σίλα Αλεξίου Art Director Ντίνος Δημολάς Συντακτική Ομάδα Έτα Βασιλείου, Μπάμπης Κανατσίδης, Μιχάλης Γελασάκης, Γιώργος Μπήτρος, Ελένη Χριστοδούλου, Βιβή Σκούρτη Φωτογραφίες Ανέστης Κορνέζος Διόρθωση Κειμένων Σοφία Κροκίδη Γραμματεία Ελένη Κουνελάκη Υπεύθυνος Εμπορικού Ρεγγίνα Μαρσέλου Υπεύθυνος Εμπορικού Τμήματος Σταυρούλα Αγγελικοπούλου Παραγωγή – Ατελιέ We Out Here - weouthere.gr Εκτύπωση – Βιβλιοδεσία ΝΙΚΗ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. Διανομή Free Sunday Ιδιοκτησία Saronic Glum ΙΚΕ – Saronic Glum PC Π. Ηρειώτη 14, 180 10 Αίγινα, τηλ. 22970 22273 Saronicmagazine@gmail.com www.saronicmagazine.com ISSN 2623-3223

κάντε like στη σελίδα μας στο fb:

facebook.com/saronicmagazine

Saronic M agazine spring www.saronicmagazine.gr

FREE PRESS ΑΝΟΙΞΗ 2021

18 21- 20 21

200 Χ Ρ ΟΝ Ι Α

ΑΡΓΟΣΑΡΩΝΙΚΟΣ

Αφανείς ήρωες στον Αγώνα για την Ελευθερία

Χάρτης των νησιών του Αργοσαρωνικού και της Αργολικής χερσονήσου. Damalà, et altre Is. 1658. Έκδοση: BOSCHINI, Marco. L'Archipelago con tutte le Isole... Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη

6 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

editorial

Με το ίδιο πάθος, να αντέξουμε…

α γυρίσεις 200 χρόνια πίσω και να συμμεριστείς τη χαρά της απελευθέρωσης του ελληνικού έθνους ή να μείνεις στο σήμερα, το χθες και ίσως το αύριο, και να κλάψεις για την πρωτόγνωρη «σκλαβιά»

όλων των λαών; Η συγκυρία για εμάς τους Έλληνες, που αποφασίσαμε να γιορτάσουμε εν χορδαίς και οργάνοις δύο αιώνες ελευθερίας, είναι τραγική. Κλεισμένοι στα σπίτια μας, το... σκάμε για τα απολύτως απαραίτητα με ειδική άδεια και, την ίδια ώρα, διοργανώνουμε σπουδαίες εκδηλώσεις όπου απαγορεύεται να παρευρεθούμε! Μόνο διαδικτυακά, σου λέει το πρωτόκολλο. Μα η γιορτή θέλει πάθος. Όπως απαιτούσε και ο αγώνας για την ελευθερία 200 χρόνια πριν. Σώμα με σώμα πάλεψαν οι πρόγονοί μας, για να αποτινάξουν τον τούρκικο ζυγό. Με τη φυσική τους παρουσία ξεσήκωναν τον λαό. Δεν άναψαν τη φλόγα της Επανάστασης με το... ταχυδρομείο. Κι αν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχαν ήδη καταργήσει την προσωπική επαφή στις νεότερες κυρίως γενιές, η πανδημία ανέλαβε να κόψει κάθε δεσμό μεταξύ των ανθρώπων. Επιβάλλοντας τους δικούς της απαράβατους κανόνες. Αντί της κατάθλιψης όμως –που έχει κατακλύσει ακόμη και τον πιο ευτυχισμένο λαό της Ευρώπης, τους Δανούς–,

Της Σίλας Αλεξίου

ας κρατήσουμε το λάβαρο της ελευθερίας ψηλά κι ας οραματιστούμε μια θριαμβευτική επανεκκίνηση. Το πάθος των Ελλήνων για την ελευθερία, που έχουν υμνήσει Έλληνες και ξένοι συγγραφείς και ποιητές, ας ξυπνήσει και πάλι. Όχι με ξεσηκωμό. Ούτε με κουμπούρια και... κρυφά σχολειά. Κάθε αγώνας άλλωστε έχει τους δικούς του όρους. Προσδοκώντας σε ένα αίσιο τέλος της «σκλαβιάς» μας, πιστεύοντας ότι το πλησιάζουμε, ας προσέξουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Με τα όπλα που απαιτεί αυτή η μάχη. Εμβόλια, μάσκες, αποστάσεις… Για να πάρουμε επιτέλους πίσω τη ζωή μας. Να ανοίξουν τα καφέ, τα τσιπουράδικα, οι ταβέρνες, τα μπαρ, οι παραλίες. Να δούμε τους δικούς μας, τους φίλους μας, τους ανθρώπους που αγαπάμε. Και να θυμηθούμε παρέα όσους χάσαμε σ’ αυτόν τον άδικο πόλεμο… Οι αγωνιστές του ’21 θυσίασαν τη ζωή τους, τα παιδιά και τα αδέρφια τους για την ελευθερία μας. Πολέμησαν με πάθος τον εχθρό. Με πάθος ανέστησε και ο Ιωάννης Καποδίστριας το Ελληνικό Κράτος από την τέφρα του. Με πάθος ας αντέξουμε λίγο ακόμη. Μας πνίγει η αδικία. Αυτό είναι βέβαιο. Αλλά ο σκοπός είναι ιερός. Ελευθερία ή θάνατος. Σήμερα, όπως και πριν από 200 χρόνια. Για να γιορτάσουμε κι εμείς την απελευθέρωσή μας τιμώντας τη μνήμη των μεγάλων αγωνιστών!

8 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

highlights Άνοιξη 2021

Το ανακαινισμένο Κυβερνείο Αίγινας, από την επίσκεψη του Νίκου Δένδια.

— Aίγινα 2021

Μεγάλη έκθεση στο Κυβερνείο για τον Καποδίστρια και συναυλία με τη Δήμητρα Γαλάνη

ε την εμβληματική έκθεση της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων «Ιωάννης Καποδίστριας: Η πορεία του στο χρόνο» και τη μεγάλη συναυλία της Δήμητρας Γαλάνη με φόντο τον Ναό της Αφαίας, κορυφώνονται οι εκδηλώσεις της Επιτροπής του Δήμου Αίγινας για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Τα ιστορικά τεκμήρια και οι συλλογές που περιλαμβάνει η περίφημη έκθεση της Βιβλιοθήκης της Βουλής θα μεταφερθούν στην Αίγινα, στο Κυβερνείο του Καποδίστρια, όπου θα παραμείνουν για ένα διάστημα. Την έκθεση θα εγκαινιάσει στις 23 Μαΐου 2021 ο πρόεδρος του Ελληνικού Κοινοβουλίου Κωνσταντίνος Τασούλας, παρουσία εκπροσώπων της Βουλής και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Την ίδια ημέρα θα λάβει χώρα στην Αίγινα και ένα δρώμενο- αναπαράσταση της άφιξης και της ορκωμοσίας του Πρώτου Κυβερνήτη του Νέου Ελληνικού Κράτους στην Αίγινα. Οι εκδηλώσεις εντάσσονται στο πρόγραμμα της Επιτροπής του Δήμου Αίγινας για τον εορτασμό

των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση και θα κορυφωθούν με ένα μεγάλο πολιτιστικό γεγονός. Την «Συνάντηση των πόλεων» -Αθήνας, Αίγινας, Ναυπλίου- στις 23 Ιουλίου 2021, όπου τρεις ταυτόχρονες συναυλίες, μία σε κάθε πόλη, θα σηματοδοτήσουν την διαδρομή και τη συμβολή του Ιωάννη Καποδίστρια στην αναγέννηση του Ελληνικού Κράτους. Στην Αίγινα, η συναυλία θα πραγματοποιηθεί στον Ναό της Αφαίας, όπου η Δήμητρα Γαλάνη θα ενώσει τη θεϊκή φωνή της με το αρχαίο κάλλος. Όσον αφορά την έκθεση «Ιωάννης Καποδίστριας: Η πορεία του στο χρόνο», εγκαινιάστηκε στις 22 Νοεμβρίου 2016 από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο στο πλαίσιο του Αφιερωματικού έτους 2016 στις σχέσεις της Ελλάδας με τη Ρωσία. Από τα εκθέματα αναδεικνύεται η προσωπικότητα του Ιωάννη Καποδίστρια, ως χαρισματικού ηγέτη, αλλά και ικανότατου διπλωμάτη, καθώς

παρουσιάζεται η πορεία του στο χρόνο και οι επιρροή που άσκησε το έργο του στις μελλοντικές γενιές ως προς τον πολιτισμό και τη διοίκηση. Με τη μεταφορά της έκθεσης στην Αίγινα, η Βουλή των Ελλήνων και η Βιβλιοθήκη της Βουλής ειδικότερα, τιμούν την Αίγινα ως Πρώτη Πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους, όπου ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας θεμελίωσε όλους τους θεσμούς.

10 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

Ο Κρις Γιαννάκος στην γκαλερί «Citronne» του Πόρου

ε την ατομική έκθεση του Κρις Γιανάκου, που επανέρχεται στον Πόρο μετά από αρκετά χρόνια, ξεκινά η γκαλερί «Citronne» το εκθεσιακό της πρόγραμμα για το καλοκαίρι του 2021. Ο Κρις Γιανάκος, του οποίου άλλη μια ατομική έκθεση είχε πραγματοποιηθεί στην γκαλερί «Citronne» το 2008 και στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου το 2013, είναι διεθνώς αναγνωρισμένος καλλιτέχνης της ελληνικής διασποράς. Γεννήθηκε το 1934 στη Νέα Υόρκη από Έλληνες γονείς. Εξακολουθεί να ζει και να εργάζεται στην αμερικανική μητρόπολη, αλλά και στην Κρήτη. Στην γκαλερί «Citronne» παρουσιάζει έργα-σταθμούς

δουλειάς τεσσάρων δεκαετιών. Μεταξύ αυτών και κάποια που δεν έχουν εκτεθεί ποτέ, όπως έργα της ενότητας «Pandemic Series» και δύο site specific κατασκευές «Blue Dystopia» και «Red Dystopia», έργα φτιαγμένα ειδικά για την εν λόγω έκθεση. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ξεκίνησε να τροποποιεί φωτογραφίες αρχαίων έργων τέχνης και αρχαιολογικών χώρων, τοποθετώντας στην επιφάνειά τους γεωμετρικά σχήματα που, κατά τη δική του ερμηνεία, εκφράζουν συμβολικά το θεμελιώδες πνεύμα διαφόρων εκφάνσεων του πολιτισμού. Τα εγκαίνια της έκθεσης έχουν προγραμματιστεί για το Σάββατο 12 Ιουνίου.

Πλούσιο πρόγραμμα στο ΙΑΜΥ

πτά εκθέσεις ποικίλου ενδιαφέροντος διοργανώνει από τον Μάιο έως και τον Οκτώβριο 2021 το Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Ύδρας. Μάιος – Ιούνιος 2021 «Αναστοχασμός στο '21»: Έκθεση ζωγραφικής του Ανδρέα Κοντέλλη. Ιούνιος – Ιούλιος 2021 «Ο Εξεγερμένος»: Έκθεση ζωγραφικής με έργα από τη συλλογή του Σωτήρη Φέλιου.

Ιούνιος 2021 «Ταξίδι στην Ύδρα»: Έκθεση ζωγραφικής του Παναγιώτη Τούντα. Ιούλιος – Αύγουστος 2021 «Janus Expo»: Εικαστική έκθεση σε συνεργασία με το Ίδρυμα Valmont της Ελβετίας. Αύγουστος – Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2021 Έκθεση ζωγραφικής του μεγάλου Έλληνα ναϊφ ζωγράφου Θεόφιλου με θέμα την Επανάσταση του 1821,

σε συνεργασία με τον Δήμο Μυτιλήνης. Σεπτέμβριος 2021 «Saronic Summer Bookstore»: Έκθεση με εκδόσεις που αφορούν την Ύδρα από τη συλλογή του Josh Hickey. Οκτώβριος 2021 «Cruel Tutelage»: Έκθεση γλυπτικής του Αντώνη Χαλυβίδη. Σημείωση: Με την επιφύλαξη τυχόν αλλαγών, λόγω της πανδημίας.

12 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

Λιλή Μαυροκεφάλου: Ο «Μυστικός Κρίκος»

οιος είναι ο μυστικός κρίκος που συνδέει τις δύο γυναίκες; Την Ιφιγένεια και την Άννα; Η πρώτη είναι μια νεαρή δημοσιογράφος, η οποία, στο πλαίσιο ενός ρεπορτάζ για την αναγέννηση ενός ερειπωμένου ορεινού χωριού, συναντάει μια άγνωστη ηλικιωμένη γυναίκα, την Άννα. Η φιγούρα της είναι οικεία. Δεν υποψιάζεται γιατί. Μετά τα δύο ιστορικά μυθιστορήματα «ΑΓΗΣ» (1977) και «ΚΛΕΟΜΕΝΗΣ» (1981), η συγγραφέας Λιλή Μαυροκεφάλου, με τη ζεστή γραφή της, μας παίρνει μαζί της σε ένα ορεινό χωριό, όπου οι συνθήκες ζωής απελευθερώνουν τα συναισθήματα. Με το νέο μυθιστόρημά της, «Μυστικός Κρίκος», από τις εκδόσεις Κομνηνός, το οποίο εμπνεύστηκε στην Αίγινα, όπου ζει τα τελευταία χρόνια, μας αφήνει να ζήσουμε κι εμείς οι αναγνώστες μια ιστορία για το κουράγιο και την αγωνιστικότητα, τη φιλία και την αγάπη απέναντι στην απόγνωση των καιρών.

Οι Σπέτσες, «πλατό» δύο κινηματογραφικών ταινιών

ο ιδανικό σκηνικό για δύο κινηματογραφικές ταινίες αξιώσεων ανακάλυψαν στις Σπέτσες οι εταιρείες παραγωγής τους. Ο Ντάνιελ Κρεγκ πρωταγωνιστεί στην ταινία μυστηρίου «Στα μαχαίρια», που σκηνοθετεί ο Ράιαν Τζόνσον. Τα γυρίσματα θα ξεκινήσουν περί τα τέλη Ιουνίου, οπότε και θα αφιχθεί στις Σπέτσες ο γνωστός Άγγλος ηθοποιός. Αντιθέτως, τα γυρίσματα της ταινίας «The Lost Daughter» («Η χαμένη κόρη»), με πρωταγωνίστρια την Ολίβια Κόλμαν, που σκηνοθετεί η Μάγκι Τζιλενχάαλ, έχουν ολοκληρωθεί. Η ταινία θα προβληθεί κατά πάσα πιθανότητα

στο Netflix, έπειτα από μια συμφωνία που ξεπερνά τα 400 εκατ. δολάρια! Στο μεταξύ, το Δημοτικό Συμβούλιο Σπετσών συμφώνησε με την εταιρεία παραγωγής ομόφωνα για την παραχώρηση όλης -και όχι μέρους (όπως ήταν το αρχικό σχέδιο)- της πλατείας Ποσειδωνίου για τα γυρίσματα. Τοπικοί παράγοντες ωστόσο προβληματίζονται για την αναστάτωση που θα προκληθεί λόγω της επικείμενης τουριστικής κίνησης. Πάντως, οι υπεύθυνοι της παραγωγής δεσμεύτηκαν να μην κάνουν γυρίσματα Σάββατο και Κυριακή, προκειμένου να διευκολύνουν την κατάσταση. Γυρίσματα της ταινίας θα γίνουν και στο Πόρτο Χέλι.

Υπέροχα γλυκά με πρώτες ύλες εξαιρετικής ποιότητας Το ζαχαροπλαστείο Αιγίνειον, από το 1993 στον εμπορικό δρόμο της Αίγινας είναι μια γλυκιά στάση που πρέπει να κάνετε. Όλα τα γλυκά παρασκευάζονται στο παρασκευαστήριο του ζαχαροπλαστείου, από επιλεγμένα υλικά εξαιρετικής ποιότητας. Θα έχετε πολλές επιλογές από γλυκές δημιουργίες, για να τα συνδυάσετε με δώρα από γνωστές εταιρείες. .

Καλό Πάσχα!!! Αφαίας 34-36, Αίγινα 180 10 τηλ: 22970 22345 • κιν: 6932 573500

OSTRIA Ακτή Μαραθώνα Mαραθώνας Αίγινα 180 10 +30 22970 26738 +30 6944 417340 www.ostria-taverna.gr fb/insta: ostria restaurant aegina

Τέτοιες γεύσεις πρέπει να έχουν οι διακοπές στο νησί. Δέκα λεπτά από την πόλη της Αίγινας, συναντάς έναν σχεδόν κρυμμένο παράδεισο γεύσης και ηρεμίας. Αυθεντική ελληνική «μαμαδίστικη» κουζίνα, φρέσκα ψάρια, κρεατικά στη σκάρα, δροσερές σαλάτες με λαχανικά από τον κήπο της οικογένειας Μαρμαρινού και υπέροχα λαδερά σε τραπεζάκια πάνω στην άμμο και το κυματάκι να σου χαϊδεύει τα αυτιά. Οι βουτιές στην πεντακάθαρη θάλασσα εναλλάσσονται εύκολα με βουτιές στους λαχταριστούς πεντανόστιμους μεζέδες κάτω από τη σκιά των αλμυρικιών με φόντο το εντυπωσιακό ηλιοβασίλεμα.Δοκιμάστε οπωσδήποτε φάβα, κολοκυθάκια τηγανητά, γκερεμέζι.

14 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

πειραιάς Η κατάρα του σπιτιού του ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη Το Μοναστήρι του Αγίου Σπυρίδωνα, η τιμή στον ένδοξο ναύαρχο και το άδοξο τέλος της… αγέρωχης πλην κακότυχης οικίας του.

Γράφει ο Στέφανος Μίλεσης

Ελληνική Πολιτεία, όταν το 1835 συστάθηκε η πόλη του Πειραιά, τίμησε με παραχώρηση γης τον ένδοξο ναύαρχο της Επανάστασης Ανδρέα Μιαούλη, που η μοίρα τον είχε φέρει στη θέση, ως Κυβερνήτη της φρεγάτας «Ελλάς», να βομβαρδίσει το Μοναστήρι του Αγίου Σπυρίδωνα στον Πειραιά, καθώς εντός αυτού είχαν ταμπουρωθεί Τουρκαλβανοί. Έμελλε ο ναύαρχος να αποκτήσει γη ακριβώς στο σημείο που κάποτε είχε βομβαρδίσει ο ίδιος, μαζί με το πρώτο ατμόπλοιο που απέκτησε η Ελλάδα, το «Καρτερία» του Άστιγξ! Ο Μιαούλης επιθυμούσε την εγκατάστασή του στον Πειραιά, καθώς, λόγω του βαθμού και της θέσης του, ήθελε να είναι κοντά στο κέντρο λήψης αποφάσεων (στην Αθήνα), αλλά και συγχρόνως να έχει κοντά του τους συμπατριώτες του Υδραίους, οι οποίοι την περίοδο εκείνη είχαν αρχίσει να εγκαθίστανται στον Πειραιά – μάλιστα, 500 εξ αυτών είχαν ήδη δημιουργήσει τη λεγομένη «Υδραίικη Συνοικία». Ο ήρωας, εξάλλου, είχε συνδεθεί με τον Πειραιά μέσω της συμμετοχής του στις επιχειρήσεις για την απελευθέρωσή του. Η συγκεκριμένη όμως έκταση που του δόθηκε, τιμής ένεκεν, βρισκόταν

μπροστά από την εκκλησία της αλλοτινής Μονής του Αγίου Σπυρίδωνα, με αποτέλεσμα ο «Άγιος», όπως έλεγαν, να μη βλέπει θάλασσα!

Αμετάπειστος ο Μιαούλης… Οι Υδραίοι συμπολίτες του Μιαούλη στον Πειραιά και άλλοι συμπολεμιστές και πρώην καπεταναίοι σύντροφοί του, που πρόσεχαν πολύ αυτά τα ζητήματα, παρενέβησαν για να τον αποτρέψουν. Μπροστάρης στον αγώνα αποτροπής του ήταν ο ίδιος ο εργολάβος της κατασκευής της οικίας, παρά τα χρήματα που θα έχανε. Τον παρότρυνε, μάλιστα, να ανταλλάξει τη θέση που του έδωσαν με μία άλλη, εντός των ορίων της Χιώτικης Συνοικίας. Ο Μιαούλης όμως, ως Υδραίος, δεν ήθελε καν να ακούσει μια τέτοια πρόταση! «Ακούς εκεί» έλεγε «να προτρέπουν έναν Υδραίο να κατοικήσει σε Χιώτικη συνοικία!» Και, ενώ η κατασκευή ευρίσκετο στα θεμέλια, ο εργολάβος παραιτήθηκε, καθώς είπε ότι είδε στον ύπνο του τον άγιο Σπυρίδωνα, που του έλεγε: «Εσύ θέλεις να κλείσεις το δικό μου σπίτι, αλλά δεν θα προλάβεις γιατί θα πεθάνεις». Την εργασία ανέλαβε άλλος εργολάβος, ο οποίος όμως μόλις άρχισε τις εργασίες πέθανε!

Ήρθε και ο Λουδοβίκος… Ακόμη και ο ίδιος ο Μιαούλης προβληματίστηκε τόσο πολύ, που για μια στιγμή οι φίλοι του πίστεψαν πως θα υπαναχωρούσε στην απόφασή του. Στην ομάδα πίεσης του ναυάρχου είχε φτάσει να ενταχθεί μέχρι και ο πατέρας του Όθωνα, ο

Ο Ανδρέας Μιαούλης με τη φρεγάτα του «ΕΛΛΑΣ» κανονιοβολεί το Μοναστήρι του Αγίου Σπυρίδωνα.

Βαυαρός βασιλιάς Λουδοβίκος, ο οποίος, παρότι δεν πίστευε σε αυτά, είχε αρχίσει να ανησυχεί. Έτσι, δεν εξέφραζε απευθείας στον Μιαούλη τους φόβους του, αλλά του έλεγε να μην κτίσει εκεί, καθώς προέβλεπε την ανάπτυξη του Πειραιά ως κεντρικού λιμένα. Διαμήνυε διαρκώς στον Μιαούλη, μέσω Βαυαρών μηχανικών, πως ό,τι κτίσει ο ναύαρχος εκεί θα του το πάρει το λιμάνι! Όταν ο υπασπιστής του Μιαούλη, ο Αργυρόπουλος, μετέφερε τα μηνύματα του βασιλιά Λουδοβίκου στους φίλους του ναυάρχου, εκείνοι ανταπαντούσαν πως, πριν από το λιμάνι, θα προλάβει να του το πάρει ο «Άγιος»!

Κακότυχος και ο δεύτερος εργολάβος… Στο μεταξύ, τόσο το όνειρο του πρώτου εργολάβου, όσο και ο ξαφνικός θάνατος του δευτέρου, είχαν επηρεάσει τον Μιαούλη πολύ. Κάποια μέρα ο ναύαρχος βρήκε τους φίλους, που προσπαθούσαν να τον αποτρέψουν, συγκεντρωμένους σε ένα καφενείο και τους είπε τον ενδοιασμό του: «“Καλά,

«Ακούς εκεί» έλεγε «να προτρέπουν έναν Υδραίο να κατοικήσει σε Χιώτικη συνοικία!»

sAronic Magazine 15

ΑΝΟΙΞΗ 2021

πειραιάς

βρε αδελφέ” θα μου πει κάποια στιγμή ο Άγιος. “Τόση γη είχε ο Πειραιάς να φτιάξεις την οικία σου, την δική μου ήρθες να πάρεις;”». Ο υπασπιστής του, ο Αργυρόπουλος, όμως τους έπιασε την επόμενη ημέρα και τους είπε ότι οι φρικτές μάχες που είχε ζήσει ο Μιαούλης, κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, του είχαν δημιουργήσει οράματα, να βλέπει καλόγηρους, μοναστήρια και άλλα τέτοια εξωφρενικά όνειρα. Την επομένη ακριβώς ο Αργυρόπουλος αρρώστησε βαριά και, μετά από τρεις ημέρες, πέθανε!

Έφυγε πρόωρα ο Μιαούλης… Ενώ το Μέγαρο πλησίαζε στο τέλος του, ο Μιαούλης, ζωσμένος από τον φόβο ότι δεν θα προλάβει να μετακομίσει σε αυτό, αποφάσισε να το διακοσμήσει εξωτερικά, τοποθετώντας στην κορυφή του τις τουρκικές οβίδες που είχε ως λάφυρο από τη Ναυμαχία του Κάβου Γέροντα. Έλεγε πως, αν δεν προλάβει να μπει, τουλάχιστον να το δει τελειωμένο, με τις οβίδες στην κορυφή του, έστω και από μακριά. Και, ενώ αυτές τοποθετήθηκαν κατά τη θέληση του ναυάρχου, ο ίδιος δεν πρόλαβε ούτε να μπει στο σπίτι ούτε να δει τις βόμβες από μακριά, διότι πέθανε! Άφησε την τελευταία του πνοή στις 11 Ιουνίου 1835 και θάφτηκε στη δεξιά είσοδο του λιμανιού του Πειραιά. Η οικία βέβαια ολοκληρώθηκε, παρά τον θάνατο του κτήτορά της. Λέγεται πως οι τουρκικές οβίδες παρέμεναν για αρκετό διάστημα να διακοσμούν το κτίριο, μέχρι που μια πυρκαγιά τις κατέρριψε κι αυτές στο οδόστρωμα, όπου διάφοροι διερχόμενοι ταξιδιώτες του λιμανιού τις λάμβαναν ως ενθύμιο και, αφού τις τοποθετούσαν στη μασχάλη, έτρεχαν για να προλάβουν να απομακρυνθούν, πριν τους σταματήσουν. Κανείς όμως ποτέ δεν έκανε προσπάθεια να τους σταματήσει, καθώς όλοι οι γείτονες γνώριζαν την ιστορία και ουδείς ήθελε να πάρει μαζί του κάτι προερχόμενο από αυτό το σπίτι. Μόνον οι ταξιδιώτες του λιμανιού, που δεν ήξεραν, τις λάμβαναν ως ενθύμιο. Το Μέγαρο ήταν τόσο μεγάλο, ώστε κάλυψε τελείως τον μικρό ναΐσκο του παλαιού Μοναστηριού του Αγίου Σπυρίδωνα. Στάθηκε επίσης η αιτία, τα επόμενα χρόνια, ο νέος ναός που θα ανοικοδομούνταν στη θέση του παλαιού ναΐσκου να είναι σχετικά και αυτός μικρός, λόγω έλλειψης χώρου. Έτσι, ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνα, με το πέρασμα των ετών, αν και ο άγιος ήταν ο πολιούχος του Πειραιά, λόγω της στενότητας χώρου, δεν έγινε Μητροπολιτικός Ναός του Πειραιά, αφού προτιμήθηκε να ανοικοδομηθεί μεταπολεμικά ο Ι.Ν. της Αγίας Τριάδας, που είχε άπλετο χώρο γύρω του.

Η… κατάρα του Αγίου Στο μεταξύ, η οικία του Μιαούλη έφερνε κάθε φορά κακή τύχη σε όποιον έμενε εκεί ή την αξιοποιούσε επαγγελματικά, με αποτέλεσμα να θεωρηθεί από τους Πειραιώτες πραγματικά ως «καταραμένη» από τον ίδιο τον άγιο Σπυρίδωνα. Για άλλους, που δεν πίστευαν ούτε σε κατάρες αλλά ούτε και σε θαύματα, ήταν απλώς τυχαίες συμπτώσεις. Το σπίτι, μετά τον θάνατο του Μιαούλη, περιήλθε στην ιδιοκτησία του Ανέστη Χατζόπουλου. Ο Χατζόπουλος, καθώς ήταν εύπορος, είχε διακοσμήσει το σπίτι με πολύτιμα έπιπλα και σπάνιες συλλογές, όπως πίνακες ζωγραφικής, ασημικά και πορσελάνες. Όταν το 1854 οι Γάλλοι εισέβαλαν στον Πειραιά, προκειμένου να τον αποκλείσουν και να πιέσουν την Ελλάδα να μη βγει στον πόλεμο στο πλευρό της Ρωσίας κατά της Τουρκίας, ο Γάλλος επικεφαλής, ναύαρχος Τινάν, επέλεξε για κατοικία του το σπίτι του Χατζόπουλου. Μαζί με

Η οικία Μιαούλη μπροστά από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα όπως αποτυπώθηκε από τον πατέρα της θαλασσογραφίας Κωνσταντίνο Βολανάκη.

16 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

πειραιάς

1. Η οικία Χατζοπούλου (πρώην οικία Μιαούλη). 2. Η προτομή του Ανδρέα Μιαούλη σήμερα, εκεί όπου άλλοτε βρισκόταν η οικία του.

«“Καλά, βρε αδελφέ” θα μου πει κάποια στιγμή ο Άγιος. “Τόση γη είχε ο Πειραιάς να φτιάξεις την οικία σου, την δική μου ήρθες να πάρεις;”» αυτόν όμως εγκαταστάθηκε και το ναυαρχείο των Γάλλων. Οι Γάλλοι αξιωματικοί, που καθημερινώς εισέρχονταν στην οικία, δεν τη σεβάστηκαν, με αποτέλεσμα να καταστραφούν οι πολύτιμες συλλογές και τα ακριβά έπιπλα του Χατζόπουλου. Τα πολύτιμα ασημικά εκλάπησαν, ενώ οι πορσελάνες έσπασαν. Όσο διάστημα ο Τινάν έμενε εκεί, έβλεπε δίπλα στο σπίτι να υπάρχει μια εγκαταλειμμένη έκταση πρασίνου, την οποία αξιοποίησε βάζοντας τους άνδρες του να τη διαμορφώσουν σε όμορφο κήπο. Είναι ο γνωστός Τινάνειος Κήπος (δηλαδή ο Κήπος του Τινάν), που σώζεται μέχρι σήμερα στον Πειραιά. Όμως, και η εγκατάσταση του Τινάν στην οικία αυτή δεν του έφερε τύχη, καθώς μεγάλη χολέρα χτύπησε τους Γάλλους. Πρώτα τους Γάλλους αξιωματικούς του Επιτελείου, οι οποίοι πρόχειρα θάφτηκαν σε έναν λόφο στον Πειραιά, που μέχρι σήμερα φέρει το τοπωνύμιο «Μνήμα του Γάλλου». Αμέσως μετά όλο το στράτευμα, που, αποδεκατισμένο, δημιούργησε ένα ξεχωριστό κοιμητήριο στο Φάληρο (σημερινό Νέο Φάληρο), πίσω περίπου από το σημερινό γήπεδο «Γ. Καραϊσκάκης», το οποίο υπήρχε πριν από κάποιες δεκαετίες και ήταν γνωστό ως «Γαλλικό Νεκροταφείο».

Οικία Χατζοπούλου… Μετά την περίοδο του Τινάν, το Μέγαρο πλέον ήταν γνωστό ως οικία Χατζοπούλου και λιγότερο ως οικία Μιαούλη. Ακόμη δύο φορές καταστράφηκε από πυρκαγιά, οδηγώντας σε καταστροφή ισάριθμες ναυτικές εταιρείες! Όταν κτίστηκε εκ νέου μετά τη δεύτερη πυρκαγιά, που ήταν και η μεγαλύτερη, δεν επρόκειτο για το αρχικό Μέγαρο του Μιαούλη, που διέθετε αρχιτεκτονική αξία, αλλά ήταν κάτι πολύ υποδεέστερο, κάτι που δεν δέσποζε πλέον με την παρουσία του στο λιμάνι. Ήταν

απλώς ένα ακόμη κτίριο. Κάποια στιγμή, και παρότι υπήρχαν αντιρρήσεις, σε αυτό μετέφερε τα γραφεία της και η Παλαιά Ατμοπλοΐα Σύρου. Την εποχή που η Ατμοπλοΐα Σύρου επέλεξε το πρώην Μέγαρο Μιαούλη για έδρα της, η οικονομική της κατάσταση ήταν ανθηρή και τα κέρδη της μεγάλα. Από τη στιγμή όμως που εγκαταστάθηκε στο ισόγειο του κτιρίου, διάφορα απρόοπτα άρχισαν να συμβαίνουν, που οδήγησαν σταδιακά την εταιρεία σε πτώχευση. Αλλά και οποιαδήποτε άλλη ναυτιλιακή ή ασφαλιστική εταιρεία, όταν έμπαινε στον συγκεκριμένο χώρο, ή πτώχευε ή έκλεινε ή καταστρεφόταν από πυρκαγιά. Και τα φυσικά πρόσωπα που την ενοικίαζαν όμως δεν είχαν καλύτερη τύχη. Ο γνωστός στρατηγός Χατζηανέστης, όταν επέλεξε να μείνει εκεί, θεωρήθηκε ως ένας από τους έξι υπαίτιους της Καταστροφής του 1922 και εκτελέστηκε στο Γουδί! Κατά την περίοδο της Κατοχής επέλεξε να μένει εκεί ο Γιώργος Πειρουνάκης. Ο γνωστός αυτός κατοχικός υφυπουργός εκτελέστηκε ως συνεργάτης των Γερμανών! Το οίκημα αυτό κατεδαφίστηκε τελικώς το 1969.

Μια μαυροφορεμένη φιγούρα… Η οικία Μιαούλη απαθανατίστηκε από τον μεγάλο ζωγράφο Κωνσταντίνο Βολανάκη, που ζούσε στον Πειραιά. Λέγεται μάλιστα πως, αν παρατηρήσει κάποιος προσεκτικά το συγκεκριμένο έργο, θα δει ότι αριστερά της οικίας απεικονίζεται μια παράξενη μαυροφορεμένη μορφή. Κάποιοι λένε ότι η μαυροφορεμένη φιγούρα του πίνακα είναι ο ίδιος ο Βολανάκης, που αναπαριστά τον εαυτό του. Άλλοι όμως λένε πως ο ζωγράφος «δείχνει» στον προσεκτικό παρατηρητή και φιλίστορα τον μαυροφορεμένο Άγιο, καθώς η ιστορία του Αγίου Σπυρίδωνα και της οικίας Μιαούλη ήταν γνωστή στον μεγάλο αυτό θαλασσογράφο, όπως είναι και σε πολλούς άλλους Πειραιώτες. Άλλωστε, όλη η παραλιακή οδός προ της εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα έφερε και φέρει έως σήμερα το όνομά του. Είναι η γνωστή σε όλους ως «Ακτή Μιαούλη»! Σήμερα, στη θέση που κάποτε κυριαρχούσε το σπίτι του Μιαούλη βρίσκεται η προτομή του μεγάλου ναυμάχου της Επανάστασης.

sAronic Magazine 17

ΑΝΟΙΞΗ 2021

Η παράδοση στην ποιότητα, εγγύηση για τις νέες γαστρονομικές προτάσεις

ΚΡΕΟΠΩΛΕΊΟ ΤΖΏΝΗΣ

Στο κρεοπωλείο Τζώνης, στην παραλία της Αίγινας, γράφεται ιστορία στην αγορά κρέατος του νησιού πλέον των 70 χρόνων. Η εγγυημένη και αδιαπραγμάτευτη ποιότητα, η προσβασιμότητα του καταστήματος καθώς και η πάλαι ποτέ αγαπητή παρουσία του ιδρυτή του, του αείμνηστου Αντώνη Τζώνη, καθιστούσαν επιβεβλημένο το πέρασμα για τις αγορές ντόπιων και μη. Σήμερα η παράδοση συναντάει τις σύγχρονες απαιτήσεις και η ιστορία συνεχίζεται από τη νέα γενιά. Τον Γιώργο Τζώνη, που μεγάλωσε σε αυτή την ατμόσφαιρα και έμαθε ότι η προσφορά ποιοτικών προϊόντων είναι το παν. Έτσι, αναζητεί ανά την Ελλάδα μοσχάρια, πρόβατα και ερίφια μεγαλωμένα ελεύθερα στην ελληνική γη, ταξιδεύοντας συχνά ο ίδιος σε παραγωγούςβοσκούς σε Σέρρες και Παρνασσό. Για το Πάσχα, το κατάστημα Τζώνης σας εγγυάται, όπως πάντα, αγνά και ΕΛΛΗΝΙΚΑ αρνιά και κατσίκια. Κοκορέτσια και γαρδούμπες συμπληρώνουν το πασχαλινό τραπέζι, αλλά και ό,τι άλλο βάλει ο νους σας ο Γιώργος Τζώνης και το προσωπικό είναι πάντα εκεί για να το δημιουργήσουν με αγάπη!!

1ο: Παραλία Αίγινας τηλ. +30 22970 22287 2ο: Καποδιστρίου & Φανερωμένης τηλ. +30 22970 22750

ΟΥΖΕΡΊ ΣΚΟΤΆΔΗΣ Παραλία Αίγινας, Αίγινα 180 10 +30 22970 24014

Καλό Πάσχα! Δώςτε την παραγγελία ςασ εγκαίρωσ και απολαύςτε την αγαπημένη ςασ μαγειρίτςα ςτο χώρο ςασ!  Παςχαλινό ωράριο: Μ. Σάββατο 12:00-19:00 Κυριακή του Πάςχα ΚΛΕΙΣΤΑ Δευτέρα του Πάςχα ΚΛΕΙΣΤΑ Από Τρίτη ανοιχτά 12:00-21:00 

Φάρος, Αίγινα.

2297022245 Manitas Aegina Όλα μας τα πιάτα στο χώρο σας ΔΩΡΕΑΝ καθημεριμά 12:00 – 21:00.

Η διάσημη ανά τον κόσμο ιστορική ψαροταβέρνα της Αίγινας, στην παραλία του νησιού, μας υπόσχεται και πάλι ψαρομεζέδες που μένουν αξέχαστοι. Απλό και γραφικό, ένα πραγματικό ουζερί, με τραπέζια και στην ταράτσα και με καταπληκτική θέα στο λιμάνι, λειτουργεί όλη την ημέρα υπό το άγρυπνο βλέμμα του ιδιοκτήτη Γιώργου Λυκούρη, ενώ το άριστο προσωπικό –όπως και ο ίδιος – φροντίζει για το άψογο σέρβις. Χταπόδι μαριναρισμένο, γιουβέτσι με καραβιδόψυχα, σουβλάκι με ψάρι ημέρας, φιλεταρισμένη σαρδέλα με χοντρό αλάτι και πολλά άλλα φρέσκα προϊόντα της θάλασσας οδηγούν καθημερινά εκεί τα βήματα κατοίκων και επισκεπτών του νησιού!

18 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

αίγινα

Η Αίγινα του Καποδίστρια: Ξαναδιαβάζοντας την Ιστορία της Πρώτης Πρωτεύουσας Σπάνια ντοκουμέντα και εικόνες στο Ιστορικό Λεύκωμα για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση, τιμή για την Αίγινα η παρουσία του Νίκου Δένδια στην εκδήλωση του Κυβερνείου. Γράφει ο Γιώργος Μπήτρος

ερμή υποδοχή επιφύλαξε ο πνευματικός κόσμος της Αίγινας, και όχι μόνο, στην έκδοση και κυκλοφορία του Επετειακού Ιστορικού Λευκώματος για τα Καποδιστριακά χρόνια της Αίγινας. Η κυκλοφορία του λευκώματος, ως η πρώτη εκδήλωση της Επιτροπής του Δήμου Αίγινας για τους εορτασμούς των διακοσίων χρόνων από την Επανάσταση του 1821, αφήνει πίσω της μια σημαντική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενεές, για τους σπουδαστές και ερευνητές της Ιστορίας, για τους μελετητές, για τους μαθητές, για τον απλό κάτοικο του νησιού, για τους φίλους της Αίγινας. Η επίσημη παρουσίαση του λευκώματος, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 26 Μαρτίου, παρουσία του υπουργού Εξωτερι-

κών κ. Ν. Δένδια, σε αίθουσα του ανακαινισμένου Ιστορικού Κυβερνείου, έτυχε μεγάλης προβολής από τα Μ.Μ.Ε. Η έκδοση και η κυκλοφορία του έρχονται να καλύψουν ένα μεγάλο κενό που υπήρχε στον χώρο της τοπικής Ιστορίας, αλλά και της ακριβούς ιστορικής γνώσης για την Καποδιστριακή περίοδο της Αίγινας. Η εκδοτική αυτή προσπάθεια, που έτυχε της αμέριστης οικονομικής και ηθικής συμπαράστασης και βοήθειας της Βουλής των Ελλήνων, κρίνεται ως απολύτως επιτυχημένη, γιατί κατόρθωσε να φέρει στο φως της δημοσιότητας αρχειακό υλικό, έγγραφα, χάρτες, πίνακες, γκραβούρες, εφημερίδες, προσωπογραφίες, φωτογραφίες και κάθε άλλο στοιχείο που πιστοποιεί και αναδεικνύει τον ρόλο της Αίγινας στα πρώτα βήματα του ελεύθερου Ελληνικού Κράτους. Μέσα από τη μελέτη των 158 σελίδων του, ο αναγνώστης αποκτά πλήρη γνώση των σημαντικών και καίριων για την εξέλιξη της Ελλάδας αποφάσεων που ελήφθησαν στην Αίγινα από τον Ιωάννη Καποδίστρια. Στην Αίγινα γεννιέται η Νέα Ελλάδα. Η Ελλάδα που έχει νόμους, οργάνωση, σχολεία, επαγγελματικές σχολές, μουσεία, νομισματοκοπείο, τυπογραφείο, διοίκηση. Στην Αίγινα μπαί-

νουν οι βάσεις της διοικητικής δομής και διαίρεσης του τότε μικρού κράτους. Στο νησί συγκεντρώνονται και φυλάσσονται οι αρχαιολογικοί θησαυροί. Στην Αίγινα συγκεντρώνονται τα 600 ορφανά των αγωνιστών και κτίζεται το πρώτο μεγάλο δημόσιο κτίριο. Εδώ στο νησί της Αφαίας θεμελιώνονται από τον ίδιο τον Κυβερνήτη τα μοναδικά Καποδιστριακά κτίρια, που σφραγίζουν μια ολόκληρη εποχή και αποτελούν σήμερα τοπόσημα της Αίγινας. Τη σημαντική αυτή προσπάθεια έφερε εις πέρας η Επιτροπή «Αίγινα 2021», χάρη στην άοκνη προσπάθεια αρκετών ανθρώπων που εργάστηκαν με ζήλο και επαγγελματισμό. Η Επιτροπή και ο Δήμος αγκάλιασαν το φιλόδοξο αυτό εγχείρημα και ανέθεσαν στον έμπειρο δημοσιογράφο κ. Γιάννη Προβή την επιμέλεια της έκδοσης του λευκώματος. Ο Γιάννης Προβής, τους μήνες που προηγήθηκαν, κινητοποίησε πολλούς συνεργάτες του, ώστε να πετύχει το καλύτερο αποτέλεσμα, γνωρίζοντας ότι η έκδοση ενός τέτοιου λευκώματος θα αποτελέσει μια μεγάλη παρακαταθήκη της Επιτροπής «Αίγινα 2021». Το λεύκωμα ευτύχησε να έχει συγγραφείς τρεις ανθρώπους των γραμμάτων, που τους δένει η κοινή αγάπη για την Αίγινα και την Ιστορία της.

20 sAronic Magaz

αίγινα ΑΝΟΙΞΗ 2021

sAronic Magazine 19

αίγινα

30 χρόνια Fistiki

Το 30ό καλοκαίρι του ζει φέτος το «Fistiki» με εντυπωσιακά ρούχα, παπούτσια, τσάντες και άλλα αξεσουάρ, σε έναν χώρο όπου η κάθε γωνιά έχει και μια ξεχωριστή λεπτομέρεια. Το Με 30ό θαλασσινή καλοκαίρι του ζει φέτος το «Fistiki» μετιμές, διάθεση και δελεαστικές εντυπωσιακά παπούτσια,το τσάντες και μας ανανεωμένορούχα, και χαρούμενο, αγαπημένο άλλα«Fistiki» αξεσουάρ, σε έναν χώρο όπου η κάθε γωνιά φροντίζει για την... ψυχοθεραπεία μας έχει και μια ξεχωριστή λεπτομέρεια. με μια ποικιλία προϊόντων επιλεγμένων από τη Με θαλασσινή διάθεση και δελεαστικές τιμές, Μάιρα, με γνώμονα πάντα τις τελευταίες τάσεις ανανεωμένο και χαρούμενο, το αγαπημένο μας της μόδας.το «Fistiki» με ό Το 30 καλοκαίριγια τουτην... ζει φέτος «Fistiki» φροντίζει ψυχοθεραπεία μας Τα χρώματα παίζουν Ρούχα για τηνρούχα, παραλία, αλλά και για την πόλη, εντυπωσιακά παπούτσια, τσάντες και με μια ποικιλία προϊόντων επιλεγμένων από τη παπούτσια, σανδάλια, τσάντες άλλα αξεσουάρ, σεπάντα ένανστο χώρο όπου η κάθετάσεις γωνιά μαζί μας Fistiki Μάιρα, με γνώμονα τιςσαγιονάρες, τελευταίες έχει καιγυαλιά μια ξεχωριστή λεπτομέρεια. ιδιαίτερες, ηλίου και οράσεως, και μια της μόδας. Με θαλασσινή διάθεση και δελεαστικές τιμές, Χρώμα και ατμόσφαιρα! Με τη δική του ταυτότητα τεράστια γκάμα κοσμημάτων, διακοσμητικών και Μ Ρούχα για την παραλία, αλλά και για την πόλη, ανοίγει και πάλι την πόρτα του το Fistiki για να μας ανανεωμένο και χαρούμενο, το αγαπημένο μας ε ειδών το σπιτιού περιμένουν τοανδρικά, fan ό παπούτσια, σανδάλια, σαγιονάρες, 30 καλοκαίρι του κοινό ζει ανεβάσει ηθικό! Ρούχα γυναικεία και τσάντες μεφέτος το «Fis «Fistiki» φροντίζει γιαΤο την... ψυχοθεραπεία μας του ξεχωριστού αυτού χώρου νακαιαλλάξει στυλ, για όλες τις και γιαρούχα, εξαιρετικές ιδιαίτερες, γυαλιά ηλίου καιώρες οράσεως, μια εντυπωσιακά παπούτσια, τσάνε μεμοναδικό μια ποικιλία προϊόντων επιλεγμένων από τη στιγμές. Χρωματιστά γυαλιά ηλίου και οράσεως, πραγματικά διάθεση! άλλα σε έναν χώρο τεράστια γκάμα κοσμημάτων, διακοσμητικών και όπου η κά Μάιρα, με γνώμονα πάντααξεσουάρ, τις τελευταίες τάσεις

30 χρόνια Fistiki

30 χρόνια Fistik

παπούτσια, σαγιονάρες, για την άνοιξη και το

έχειτο καιfan μιακοινό ξεχωριστή λεπτομέρε ειδών σπιτιού περιμένουν τηςκαι μόδας. καλοκαίρι, αξεσουάρ κοσμήματα, όπως και μια Μεχώρου θαλασσινή διάθεση και δελεαστικέ Ρούχα γιαποικιλία την παραλία, αλλά και τηνσπιτιού πόλη, του ξεχωριστού αυτού ναγια αλλάξει τεράστια διακοσμητικών και ειδών ανανεωμένο και χαρούμενο, επιλεγμένων με την ιδιαίτερη αισθητική της Μάιρας, το αγαπημ παπούτσια, σανδάλια, σαγιονάρες, τσάντες πραγματικά διάθεση!

Στην Αίγινα γεννιέται η Νέα Ελλάδα. Η Ελλάδα που έχει νόμους, οργάνωση, σχολεία, επαγγελματικές σχολές, μουσεία, νομισματοκοπείο, τυπογραφείο, διοίκηση Τα κείμενά του υπογράφουν η κ. Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, καθηγήτρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο κ. Διονύσης Καλαμάκης, καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και η φιλόλογος κ. Προνόη Θεολογίδου. Και οι τρεις έσκυψαν με πολύ σεβασμό και προσοχή στις πηγές και φώτισαν με την έρευνα και τη συγγραφή τους πολλά σημεία και πτυχές της Ιστορίας των χρόνων εκείνων. Το υλικό τους απλώνεται από τη σελίδα 18 έως τη σελίδα 141 και χωρίζεται σε θεματικές ενότητες, που καλύπτουν πολλά θέματα όπως: Η Αίγινα τον 19ο αιώνα, η εικόνα του νησιού στα χρόνια της Επανάστασης, η Έδρα της Κυβέρνησης στην Αίγινα, ο ορισμός του Καποδίστρια ως πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας, ο ερχομός του στην Αίγινα, η ορκωμοσία του στη Μεγάλη Εκκλησία, η παρουσίαση της Αίγινας ως πρώτης Πρωτεύουσας της Ελλάδας, το έργο του Καποδίστρια, τα Καποδιστριακά κτίρια. Δίπλα στα κείμενα, μοναδικές και σπάνιες εικόνες, όπως προαναφέραμε, έρχονται να ενισχύσουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη και να κάνουν την ανάγνωση συναρπαστική. Εικόνες ηρώων, πρωτεργατών της Επανάστασης,

«Fistiki» για την... ψυχοθερα περιμένουνγυαλιά το πιστόηλίου κοινόκαι τουφροντίζει ξεχωριστούκαι αυτού ιδιαίτερες, οράσεως, μια χώρου στο κέντρο της Αίγινας να ζήσει την απόλαυση με μια ποικιλία προϊόντων τεράστια γκάμα κοσμημάτων, διακοσμητικών καιεπιλεγμένωμ του …shopping Μάιρα, therapy. με γνώμονα πάντα τις τελευταίε ειδών σπιτιού περιμένουν το fan κοινό μ Σε τιμές έκπληξη το Fistiki υποδέχεται το της Πάσχα, μόδας. του ξεχωριστού χώρου να καλοκαίρι, αλλάξει προετοιμάζοντάς μας αυτού για ένα…ελεύθερο με Α Ρούχα για την παραλία, αλλά και για τη πραγματικά διάθεση! τις πιο φρέσκες τάσεις της μόδας. Όπως πάντα, εδώ σ παπούτσια, και πολλά χρόνια… σανδάλια, σαγιονάρες, τσ γ ιδιαίτερες, γυαλιά ηλίου και οράσεως, τεράστια γκάμα κοσμημάτων, διακοσμησ ειδών σπιτιού περιμένουν το fan δ κ α του ξεχωριστού αυτού χώρου να αλ πραγματικά διάθεση!

ναυμάχων, οπλαρχηγών, πολιτικών, διανοουμένων, φιλελλήνων, διπλωματών. Χάρτες της Ελλάδας, μαζί με έγγραφα από αρχεία, εφημερίδες εποχής, φωτογραφίες σφραγίδων και μικροαντικειμένων, ακόμα και αρχιτεκτονικά σχέδια κτιρίων και σχέδια πόλης, έρχονται να ενισχύσουν τα γραφόμενα και να διατρανώσουν επίσημα τη συμβολή της Αίγινας ως πρώτης Πρωτεύουσας του ελεύθερου Ελληνικού Κράτους. Ο αναγνώστης, παράλληλα, έχει στη διάθεσή του στις τελευταίες σελίδες του λευκώματος ένα πλήρες χρονολόγιο των σημαντικότερων γεγονότων της εποχής και της ζωής του Καποδίστρια, αλλά και –ίσως το ουσιαστικότερο– έναν μεγάλο βιβλιογραφικό κατάλογο, από τον οποίο μπορεί να ανατρέξει σε πηγές. Ξεχωριστή θέση βεβαίως στην έκδοση αυτή κατέχει η μεγάλη προσφορά της σημαντικής Αιγινήτισσας Ιστορικού Γωγώς Κουλικούρδη, που πρώτη μελέτησε τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και συνέβαλε στην ιστορική γνώση της Αίγινας. Το λεύκωμα προλογίζουν ο Πρόεδρος της Ελληνικής Βουλής κ. Κωνσταντίνος Τασούλας, ο Δήμαρχος Αίγινας κ. Ιωάννης Ζορμπάς και ο Πρόεδρος της Επιτροπής «Αίγινα 2021» κ. Μανώλης Κοττάκης. Το λεύκωμα, που ήδη διανέμεται δωρεάν σε επιλεγμένα σημεία, απευθύνεται και στους φίλους της Αίγινας από το εξωτερικό, καθώς τα κείμενά του είναι μεταφρασμένα στα αγγλικά. Π. Ηρειώτη 15, Τηλ. 22970-28327 Καθόλου τυχαίες, λοιπόν, η επιτυχία της έκδοσης καιFistiki: η Fistiki: Π. Ηρειώτη 15, Αίγινα μεγάλη ζήτηση για το λεύκωμα. Αποτελεί μια «προίκα»FYKI για BEACH, Παραλία Αιγινήτισσας, Αίγινα Τηλ. 22970-28327 τις επόμενες γενιές, όπως αναφέρει ο Γιάννης Προβής στο Π. Ηρειώτη 15, Τηλ. 22970-28327 fistikishop@yahoo.gr Επίμετρό του, στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου. Γιατί, Fistiki:fistikishop@yahoo.gr Αιγινήτισσας, Αίγινα όπως σημειώνει ο ίδιος, «η Ιστορία δεν ξαναγράφεται, FYKI BEACH, Παραλία insta: fistikishop αλλά ξαναδιαβάζεται»! fb: fistiki

Fistiki: Π. Ηρειώτη 15, Τηλ. 22970-28327 FYKI BEACH, Παραλία Αιγινήτισσας, Αίγινα fistikishop@yahoo.gr fistikishop@yahoo.gr

Fistiki: Π. Ηρειώτη 15, Τηλ. 2297 FYKI BEACH, Παραλία Αιγινήτισσα

20 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

αίγινα Iωάννης Δομπόλης

Ο μεγάλος Ηπειρώτης εθνικός ευεργέτης και φίλος του Καποδίστρια Μια μάλλον άγνωστη ιστορία ενός αφανούς ήρωα του Αγώνα, που άφησε όλη του την περιουσία για την ίδρυση του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Γράφει η Προνόη Θεολογίδου*

ταν τον Ιανουάριο του 1828 ο Ιωάννης Καποδίστριας έφτασε στην Αίγινα, με συγκεκριμένα σχέδια για τη συγκρότηση ευνομούμενης πολιτείας, με ασαφείς υποσχέσεις για την υποστήριξη των προσπαθειών του και μικρή χρηματική βοήθεια για την κάλυψη των τεράστιων αναγκών της χώρας, είχε μαζί του λίγες αποσκευές και μια πλειάδα εκλεκτών συνεργατών και ανεκτίμητων φίλων, έτοιμων να συμβάλουν στην υλοποίηση των οραμάτων του. Ένας από αυτούς ήταν ο Ιωάννης Δόμπολης ή Δομπόλης, γιος του Ηπειρώτη Τριαντάφυλλου Δομπόλη από την Κρετσούνιτσα (Δεσποτικό) των Ιωαννίνων, που είχε μεταναστεύσει και δραστηριοποιηθεί ως δερματέμπορος στη Ρωσία. Ο Ιωάννης γεννήθηκε το 1769 στη Νίζνα της Ουκρανίας ή στην Αγία Πετρούπολη. Μορφώθηκε «αυτομάτως», μελετώντας ελληνικά, ρωσικά και γαλλικά, και απέκτησε τεράστια περιουσία, «ουχί διά κερδοσκοπίας, αλλά διά των κόπων του, και μάλιστα διά μεγάλης οικονομίας», όπως αναφέρει ο ίδιος. Ανάμεσα στους ομογενείς της ρωσικής πρωτεύουσας ξεχώριζε ως «τιμιώτατος, εγκρατής πολλών γλωσσών και φιλογενής», ενώ για τις υπηρεσίες του στη ρωσική αυλή τού απονεμήθηκε ο τίτλος του Συμβούλου και του Ιππότη. Ο Καποδίστριας γνώρισε τον Δομπόλη όταν πήγε στην Αγία Πετρούπολη, για να αναλάβει υπηρεσία στο διπλωματικό σώμα της Ρωσίας (29 Ιανουαρίου 1809). Ανάμεσα στους δύο άντρες αναπτύχθηκε βαθιά φιλία, βασισμένη σε έναν κοινό πόθο: την ανάπτυξη παιδείας, τη διάδοση των γραμμάτων στην υπόδουλη πατρίδα. Φαίνεται, όπως αναφέρει η Ελ. Κούκκου, ότι τότε ο Καποδίστριας του καλλιέργησε την ιδέα να αφιερώσει τη μεγάλη του περιουσία για την οργάνωση της εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Το φθινόπωρο του 1814 στη Βιέννη, όπου ο Ι. Καποδίστριας βρισκόταν ως υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας στο περίφημο συνέδριο, ιδρύθηκε εκεί η Φιλόμουσος Εταιρεία, την οποία ο τσάρος Αλέξανδρος Α΄ έθεσε υπό την προστασία

του. Ταμίας της Εταιρείας, που σκοπός της ήταν να δώσει τα αναγκαία μέσα «διά την αύξησιν και επίδοσιν των μαθήσεων εις την Ελλάδα, διά την έκδοσιν των κλασσικών συγγραφέων και βοήθειαν πτωχών μαθητών, όσοι σπουδάζουσι τας επιστήμας», έγινε το 1818 ο Δομπόλης. Η υπόσχεση που έδενε τους δύο άντρες, τον ένα από το νησί των Φαιάκων και τον άλλο από τα βουνά της Ηπείρου, ήταν να μεταχειρισθούν «παν μέσον προς διάδοσιν της δημοσίας εκπαιδεύσεως εν Ελλάδι». Όταν ο Καποδίστριας αποδέχθηκε την απόφαση της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης να αναλάβει τη διακυβέρνηση της Ελλάδας, ο Δομπόλης έτρεξε στο πλευρό του. Άφησε πίσω του την άνετη ζωή στην Αγία Πετρούπολη και, διασχίζοντας την Πολωνία και τη Γερμανία, συνάντησε τον μέλλοντα Κυβερνήτη της Ελλάδας στο Παρίσι, για να συνεχίσουν μαζί το ταξίδι προς την πατρίδα, την οποία κανείς από τους δύο δεν είχε δει έως τότε. Ήταν 58 χρόνων, έξι χρόνια μεγαλύτερος από τον φίλο του, ο οποίος τον είχε ταμία και διαχειριστή των χρημάτων του. «Ο καλός Δομπόλης και ούτως έχων ηλικίας και έξεων και καταστάσεως ουκ αγενούς, αφίνει πεντήκοντα οκτώ χρόνων ειρηναίαν ζωήν διά να με ακολουθήση εις απάντησιν στερήσεων, δυσαρεσκειών και κινδύνων» έγραψε ο Καποδίστριας στον Αλ. Στούρτζα.

Στην Αίγινα Στη μεγάλη υποδοχή του Καποδίστρια στην Αίγινα (26 Ιανουαρίου 1828), ασφαλώς, πλάι του ήταν, εκτός από τον Δομπόλη, και άλλοι συνταξιδιώτες του από την Αγκώνα: ο Αλ. Κοντόσταυλος, ο Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός, ο Σταμάτης Βούλγαρης, οι γραμματείς του και το βοηθητικό του προσωπικό. Η συγκρότηση του κράτους απαιτούσε πολλαπλές δυνάμεις και ταχύτατες διαδικασίες. Στις 2 Φεβρουαρίου 1828, με το Ψήφισμα Ζ΄ του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος, ιδρύεται η Χρηματιστική Τράπεζα και, με διάταγμα στις 7 Φεβρουαρίου, ο Δομπόλης διορίζεται «Ταμίας της Ελλάδος» υπό τριμελή

Γιος του Ηπειρώτη Τριαντάφυλλου Δομπόλη από την Κρετσούνιτσα (Δεσποτικό) των Ιωαννίνων, που είχε μεταναστεύσει και δραστηριοποιηθεί ως δερματέμπορος στη Ρωσία

sAronic Magazine 21

ΑΝΟΙΞΗ 2021

αίγινα

Επιτροπή, που αποτελούσαν ο πρόβουλος (υπουργός) Γ. Κουντουριώτης και οι Αλ. Κοντόσταυλος και Γ. Σταύρου ως μέλη. Το Δημόσιο Ταμείο, ως γνωστό, ήταν άδειο! Σύμφωνα με τον Αλ. Κοντόσταυλο, ένα νόμισμα βρέθηκε στο ταμείο, και αυτό κίβδηλο, ενώ υπέρογκο ήταν το δημόσιο χρέος της χώρας! Ανάμεσα στους τρεις πρώτους μετόχους, ο Δομπόλης συνεισέφερε 700 τάληρα δίστηλα. Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή τόπο διαμονής του Ταμία του κράτους στην Αίγινα. Η Γ. Κουλικούρδη αναφέρει ότι ο Καποδίστριας εγκατέστησε αρχικά το «Θησαυροφυλακείον» σε ένα οίκημα στην αυλή του Κυβερνείου και μετά από δύο μήνες στον Πύργο του Μάρκελλου (Γ. Κουλικούρδη, «Αίγινα ΙΙΙ», σ. 138) Για την παραμονή του Δομπόλη στην Αίγινα τίποτε άλλο δεν γνωρίζουμε. Φαίνεται ότι έζησε εντελώς ασκητικά, σύμφωνα με την προτροπή του Καποδίστρια: «Πρέπει επί του παρόντος να αρκεσθώμεν εις άρτον μόνον και πυριτόβουλα». Έπρεπε δηλαδή να ζήσουν με ένα κομμάτι ψωμί και να ζεσταθούν με ένα τσακμάκι, έναν αναπτήρα! Του δόθηκαν, πάντως, 800 γρόσια ως μισθός, που όμως ποτέ δεν εισέπραξε, τα χάρισε «εις το Έθνος», όπως ο φίλος του ο Κυβερνήτης. Ωστόσο, στο βιβλίο του Γιάννη Κόκκωνα «Οι μαθητές του Κεντρικού Σχολείου», στο υπ’ αριθ. 186 έγγραφο, ο Γ.Α. Αγγελόπουλος, «νέος οικογενείας τιμίας εκ των Καλαβρύτων», ζητά από τον Γραμματέα Εκκλησιαστικών και Εθνικής Παιδείας Νικόλαο Χρυσόγελο να γίνει υπότροφος στο Κεντρικό Σχολείο, ως «ορφανός και άπορος… εστερούμενος και αυτά τα προς το ζην». Εκθέτοντας τα γεγονότα της ζωής του, ο υποψήφιος μαθητής αναφέρει, με κάποια δυσαρέσκεια, ότι από τον ερχομό του Κυβερνήτη ήταν «υπηρέτης του κυρίου Ιω. Δομπόλη στην Αίγινα για 19 μήνες». Το έγγραφο έχει ημερομηνία 27 Ιανουαρίου 1831, ο Δομπόλης όμως δεν ήταν πλέον στην Αίγινα. Στις 18 Νοεμβρίου του 1829, δύο μήνες μετά τη μεταφορά της Κυβέρνησης στο Ναύπλιο, παραιτήθηκε για λόγους υγείας. Οι δύσκολες συνθήκες

ζωής και παλιά προβλήματα της υγείας του –σε νεαρά ηλικία είχε προσβληθεί από φυματίωση– δεν του επέτρεπαν άλλη μετακίνηση. Παρέδωσε την υπηρεσία του, μετά από διετή σχεδόν θητεία με παραδειγματική τάξη, και, έχοντας ως αντάλλαγμα «την ευγνωμοσύνη του Έθνους», έφυγε για την Αγία Πετρούπολη, όπου τα επόμενα 20 χρόνια φρόντισε για την αποκατάσταση της υγείας του και την αύξηση της περιουσίας του.

Η διαθήκη του Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, ο Δομπόλης βυθίστηκε σε βαθιά θλίψη. Έχοντας υπηρετήσει σε όλη του τη ζωή τον κερδώο Ερμή, αποφάσισε πλέον να καταθέσει τα αγαθά που είχε συγκεντρώσει από αυτόν στον βωμό του λόγιου Ερμή. Στις 4 Φεβρουαρίου 1849, στην Αγία Πετρούπολη συνέταξε τη διαθήκη του: ένα πολύ μεγάλο μέρος των χρηματικών του καταθέσεων στη Ρωσική Αυτοκρατορική Τράπεζα θα το εισέπραττε το Ελληνικό Δημόσιο μετά από χρόνια, το 1906, με τον όρο το ποσό που θα σχηματιζόταν μαζί με τους τόκους να χρησιμοποιηθεί για την ίδρυση και τη λειτουργία πανεπιστημίου, στην Αθήνα ή όπου θα ήταν τότε η πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, το οποίο θα έλεγαν «Καποδιστριακόν». Στη διαθήκη του, επίσης, ανέφερε ότι το πανεπιστήμιο αυτό θα έπρεπε να έχει, εκτός των άλλων επιστημονικών οργάνων και εργαστηρίων, και ιδιαίτερο παρεκκλήσιο για να εκκλησιάζονται σε αυτό οι φοιτητές. Η είδηση για τη μυθική διαθήκη έγινε γνωστή στην Ελλάδα το 1851, προκαλώντας ενθουσιασμό και αφυπνίζοντας επιθυμίες. Ο πρεσβευτής μας στην Αγία Πετρούπολη Κ. Ζωγράφος επιφορτίσθηκε να μεταπείσει τον Δομπόλη, ισχυριζόμενος ότι το Έθνος είχε ανάγκη της δωρεάς του (1.200.000 δρχ.) άμεσα, και να του αλλάξει την απόφαση. Εκείνος έμεινε ακλόνητος. «Ότε το 1809 εγνώρισα τον μακαρίτη κόμητα Καποδίστριαν Ιωάννην, κατόπιν Κυβερνήτην της Ελλάδος, υπεσχέθημεν αλλήλοις να μεταχειρισθώμεν παν μέσον προς διάδοσιν της

δημοσίας παιδεύσεως εν Ελλάδι· έκτοτε ο σταθερός σκοπός της ζωής μου υπήρξε να κατορθώσω να εκπληρώσω πρεπόντως την δοθείσαν υπόσχεσίν μου» έγραφε στη διαθήκη του. Πέθανε 81 ετών, το 1850, άγαμος και άτεκνος, διακριτικά και αθόρυβα. Μία τοιχογραφία που τον απεικόνιζε στην εκκλησία του χωριού του έχει προ πολλού καταστραφεί. Ένα χρυσό δαχτυλίδι με το μονόγραμμά του, δώρο του Κυβερνήτη, εκτίθεται στο Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο Αθηνών. Ο τάφος του ταπεινού ανθρώπου βρίσκεται στο νεκροταφείο της Μονής Αλεξάνδρου Νιέφσκι στην Αγία Πετρούπολη, εκεί που έχουν αιώνια κατοικία ο Μέγας Πέτρος, ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Πούσκιν, ο Τσαϊκόφσκι και ο Ντοστογιέφσκι.

Το Καποδιστριακό –και όχι Δομπόλειο– Πανεπιστήμιο Το 1911 το ελληνικό κράτος έλαβε από τη Ρωσική Αυτοκρατορική Τράπεζα 7,7 εκατ. δραχμές, ποσό ιλιγγιώδες για την εποχή. Προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι όροι του κληροδοτήματος Δομπόλη, το Πανεπιστήμιο της Αθήνας, που είχε ιδρυθεί από τον Όθωνα, διαιρέθηκε σε «Εθνικόν Πανεπιστήμιον», που περιελάμβανε τις σχολές Ιατρική, Φυσικομαθηματική και Φαρμακευτική, και σε «Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον», με τη Φιλοσοφική, Θεολογική και Νομική σχολή. Η διχοτόμηση του υπάρχοντος πανεπιστημίου κατέστησε δυνατή τη χρήση της δωρεάς, αφού έτσι το νέο ίδρυμα εκπλήρωνε τον όρο του διαθέτη: είχε το όνομα του Ιω. Καποδίστρια! Ο Δομπόλης, που γνώριζε πόσο μεγάλη ήταν η επιθυμία του φίλου του να ιδρυθεί πανεπιστήμιο στην Ελλάδα, επέβαλε στο ανώτατο ίδρυμα της χώρας όχι το δικό του όνομα, αλλά το όνομα εκείνου που είχε χρεωθεί την εσφαλμένη και άδικη γνώμη, κατηγορία μάλλον, ότι ήταν «φωτοσβέστης», αντίθετος στη σύσταση πανεπιστημίου! *Προνόη Θεολογίδου, Φιλόλογος, Μέλος της Επιτροπής «Αίγινα 2021»

22 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

αίγινα Γεώργιος Λογιωτατίδης

Γεώργιος Τσελεπής

Οι πρωτεργάτες της Επανάστασης στην Αίγινα Οι πρόκριτοι Γεώργιος Λογιωτατίδης και Σπύρος Μάρκελλος και οι οπλαρχηγοί Γεώργιος Τσελεπής και Κυριάκος Μούρτζης. Γράφει ο Γιώργος Μπήτρος

πό τους 361 Αιγινήτες αγωνιστές στην Επανάσταση του 1821, ξεχωριστή θέση στην τοπική ιστορία της Αίγινας κατέχουν δύο πρόσωπα. Πρόκειται για τους προκρίτους της Αίγινας Γεώργιο Λογιωτατίδη και Σπύρο Μάρκελλο, οι οποίοι ήταν πολιτικοί και στρατιωτικοί αρχηγοί της Αίγινας, δίπλα στους οπλαρχηγούς Γεώργιο Τσελεπή και Κυριάκο Μούρτζη. Ο Γ. Λογιωτατίδης υπήρξε από τους πλουσιότερους Αιγινήτες της εποχής του. Σύμφωνα με την παράδοση, κατείχε το 1/3 της έκτασης του νησιού, περιουσία αξίας 80.000 δρχ., είχε ετήσιο εισόδημα 8.000 δρχ. και ήταν μέτοχος σε καΐκια, ενώ στην κατοχή του ήταν το νησί Κυρά. Ο πατέρας του Παντελάκης Οικονόμου ήταν προεστός της Παλιαχώρας. Επειδή ήταν μορφωμένος, τον ονόμασαν Λογιώτατο – το επίθετο αυτό συνόδευσε και μερικούς απογόνους του. Εκτός από τον Γεώργιο, ο Παντελάκης είχε και άλλους δύο γιους, τον Σωκράτη, που έγινε δήμαρχος Αίγινας και δολοφονήθηκε το 1865, και τον μοναχό Παρθένιο. Ο Γ. Λογιωτατίδης μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και,

μόλις ξέσπασε η Επανάσταση, ξεσήκωσε τους Αιγινήτες μαζί με τον Σπύρο Μάρκελλο. Η συμμετοχή του στις πρώτες επιχειρήσεις του Αγώνα βεβαιώνεται από τους Θ. Κολοκοτρώνη, Νικηταρά, Δ. Υψηλάντη, Π. Μαυρομιχάλη και Α. Ζαΐμη. Πήρε μέρος στην πολιορκία της Ακροκορίνθου, στην εκστρατεία στα Δερβένια και στη μάχη στα Δερβενάκια. Αργότερα απέκτησε πολιτικά αξιώματα, ενώ κατά τη διάρκεια της Επανάστασης ήταν δημογέροντας και μέλος της Επιτροπής Καταλυμάτων. Ήταν, επίσης, μέλος της Εφορείας των Αλληλοδιδακτικών Σχολείων και των Σχολείων Ελληνικών Σπουδών της Αίγινας. Όσο ο Ιωάννης Καποδίστριας κυβέρνησε τη χώρα, ο Γ. Λογιωτατίδης στάθηκε στο πλευρό του. Ο Κυβερνήτης τον διόρισε ειρηνοδίκη στην Αίγινα, ενώ τον Αύγουστο του 1831 τον διόρισε πρόεδρο της συνάθροισης των εκλογέων. Ως εκπρόσωπος των δημοτών της Αίγινας, συναντήθηκε με τον βασιλέα Όθωνα το 1841. Το 1842 εκλέχθηκε επαρχιακός σύμβουλος. Έγινε δήμαρχος της Αίγινας (1836, 1841, 1852) και πολλές φορές δημοτικός πάρεδρος. Ο Σπύρος Μάρκελλος ήταν πρόκριτος της Αίγινας. Η οικογένειά του καταγόταν από την Κέρκυρα. Ο πρώτος Μάρκελλος που ήρθε στην Αίγινα έχτισε τον ομώνυμο Πύργο. Ο Σπύρος Μάρκελλος μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από νωρίς, ξεσήκωσε τους Αιγινήτες μαζί με τον Γ. Λογιωτατίδη και πήρε μέρος στην πολιορκία της Ακροκορίνθου. Μαζί με τον Γ. Λογιωτατίδη μάλιστα εκλέχθηκε παραστάτης της

Ο Σπύρος Μάρκελλος μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από νωρίς, ξεσήκωσε τους Αιγινήτες μαζί με τον Γ. Λογιωτατίδη και πήρε μέρος στην πολιορκία της Ακροκορίνθου Αίγινας στην Α΄ Εθνική Συνέλευση. Το 1824 διορίστηκε στα Δερβενοχώρια, να φροντίζει για τις καυστικές ύλες του Αγώνα. Το 1828 έγινε μέλος της επιτροπής για την ίδρυση και τη συντήρηση των τοπικών σχολείων της Αίγινας μαζί με τον αρχιμανδρίτη Γρηγόριο Μοίρα. Την ίδια χρονιά, διορίστηκε γενικός φροντιστής του στρατού της Ανατολικής Ελλάδας με μισθό 500άρχου. Συγχρόνως προμήθευε με τρόφιμα τους εργάτες που έχτιζαν το Ορφανοτροφείο στην Αίγινα. Με δικές του ενέργειες φρόντισε να γίνει η Αίγινα πρωτεύουσα της επαρχίας Πόρου, Αιγίνης και Αγκιστρίου. Η έντιμη δράση του συνεχίστηκε και στα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα. Μαζί με τον Γ. Λογιωτατίδη επισκέφθηκαν τον βασιλέα το 1841 ως εκπρόσωποι της Αίγινας. Από τον γάμο του με την Ανθή απέκτησε τρεις γιους, τον Αντώνη, τον Παναγή και τον Γιωργάκη.

buzz

sAronic Magazine 23

ΑΝΟΙΞΗ 2021

Επιμέλεια Μιχάλης Γελασάκης

Ένα ξεχωριστό solo πρόγραμμα

Αλκίνοος Ιωαννίδης Live από το Gazarte. Σελ. 24

Απρόβλεπτες διασκευές από νέα συγκροτήματα Το Schoolwave παίζει με την παράδοση. Σελ. 25

Crossovers

Η World Jazz βοκαλίστρια και performer Αγγελική Τουμπανάκη στο Half Note. Σελ. 25

1821 ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ

Η μεγαλύτερη έκθεση που οργάνωσε ποτέ το Μουσείο Μπενάκη Ένα ξεχωριστό θεατρικό αναλόγιο Ο Στέλιος Μάινας συναντά τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.

ε ένα ξεχωριστό θεατρικό αναλόγιο, ο Στέλιος Μάινας καταβυθίζεται στον κόσμο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Ο δημοφιλής και καταξιωμένος ηθοποιός διαβάζει με τον χαρακτηριστικό του τρόπο δύο από τα αριστουργήματα του Αγίου των Ελληνικών Γραμμάτων, του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, τα διηγήματα «Έρως Ήρως» και «Το Μοιρολόγι της Φώκιας». Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, με το έργο και τη στάση ζωής του, ανέδειξε με τον καλύτερο τρόπο την ουσία και το βαθύ αίσθημα της ανθρώπινης ύπαρξης, και η συνάντηση με τον λόγο του είναι μία από τις καλύτερες προτάσεις για τη Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα. O ηθοποιός Στέλιος Μάινας αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο το περιεχόμενο και το βαθύτερο νόημα των κειμένων, αλλά και αποδεικνύει πόσο σημερινός είναι ο Παπαδιαμάντης. Την αφήγηση πλαισιώνουν μουσικά ο Κώστας Κωνσταντάτος, κιθάρα και φωνή, και η Ουρανία Πάντζιου, νέι και φωνή. * Διαθέσιμο στο Viva.gr από 26/4 έως 2/5. Εισιτήριο 8 €.

ρεις όροφοι, 2.500 τετραγωνικά μέτρα, 1.200 εκθέματα, τρεις μεγάλες ενότητες με πολλές υποενότητες, 8 μήνες διάρκεια... Αυτή είναι η σύνθεση της μεγαλύτερης σε μέγεθος, έκταση και χρόνο έκθεσης που οργάνωσε ποτέ το Μουσείο Μπενάκη. Στη μεγάλη αυτή έκθεση ξεδιπλώνονται εκατό χρόνια Ιστορίας (17701870). Η εκθεσιακή αφήγηση πραγματοποιείται μέσα από έργα τέχνης και αρχειακά τεκμήρια που διαθέτουν στις συλλογές τους οι τρεις τράπεζες (Τράπεζα της Ελλάδος, Εθνική Τράπεζα και Alpha Bank), με τη σύμπραξη των οποίων γίνεται η διοργάνωση. Φυσικά, σε αυτές τις συλλογές προστίθεται και το πλούσιο υλικό που διαθέτει

το ίδιο το Μουσείο Μπενάκη, το οποίο συγκεντρώθηκε χάρη στους δεσμούς εμπιστοσύνης που αυτό διατήρησε –ήδη από την ίδρυσή του– με τις οικογένειες των αγωνιστών και των πρωταγωνιστών της Επανάστασης του 1821. Σημαντικά είναι επίσης και τα δάνεια που έχουν εξασφαλιστεί από μεγάλα μουσεία του εξωτερικού και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα, στη Γαλλία και στη Μεγάλη Βρετανία. Ζωγραφικά έργα, προσωπικά αντικείμενα πρωταγωνιστών της Επανάστασης και ιστορικά κειμήλια, πλαισιωμένα από σπάνιο αρχειακό υλικό, θα παρουσιαστούν σε τρεις ενότητες, που θα ζωντανέψουν: την πορεία προς την εθνική Επανάσταση (ενότητα I: 1770-1821), την εξέλιξη του πολέμου της ανεξαρτησίας και

την ολοκλήρωση του Αγώνα (ενότητα ΙΙ: 1821-1831), καθώς και τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους και τις πρώτες δεκαετίες της ανάπτυξης και λειτουργίας του (ενότητα ΙΙΙ: 1831-1870). Η έκθεση είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Άγγελου Δεληβοριά και του Μαρίνου Γερουλάνου. Το εκθεσιακό γεγονός τελεί υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας Kατερίνας Σακελλαροπούλου και εντάσσεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εορτασμού της Επετείου που συντονίζει η Επιτροπή «Ελλάδα 2021». Για τις σχετικές πληροφορίες που υπάρχουν στο διαδίκτυο μπορείτε να αναζητήσετε το hastag #1821beforenafter.

* Έως τις 7/11/2021 στο Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138.

24 sAronic Magazine

sm buzz

ΑΝΟΙΞΗ 2021

Η Λίμνη των Κύκνων The Moscow Ballet – Russian Ballet Theater

Το διασημότερο μπαλέτο όλων των εποχών, «Η Λίμνη των Κύκνων», του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι, ανεβαίνει σε hi definition πολυκάμερη μαγνητοσκόπηση από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Μια μοναδική ευκαιρία να απολαύσετε το φημισμένο The Moscow Ballet, μία από τις πιο αναγνωρίσιμες δυνάμεις του κλασικού χορού. * Περισσότερα στο www.artinfo.gr – Διαθέσιμο έως 5/5. Εισιτήριο 10 €.

ΣΚΗΝΟΘΕΣΊΑ ΔΗΜΉΤΡΗ ΤΆΡΛΟΟΥ

«Γιούγκερμαν» του Μ. Καραγάτση

«Γιούγκερμαν», το εμβληματικό μυθιστόρημα που θεωρείται πλέον σταθμός στο έργο του Μ. Καραγάτση, αλλά και στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία γενικότερα, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Τάρλοου και διασκευή Στρατή Πασχάλη, μετά από δύο χρόνια επιτυχίας και 80.000 θεατές, επιστρέφει στην on demand πλατφόρμα του θεάτρου Πορεία. Έχετε την ευκαιρία να δείτε τον Γιάννη Στάνκογλου και έναν θίασο 20 πρωταγωνιστών, σε μια σαγηνευτική παράσταση, που αγαπήθηκε από το κοινό και κατατάχθηκε στις πιο επιτυχημένες των τελευταίων χρόνων. Παρακολουθήστε τον βίο και την πολιτεία του γοητευτικού και δαιμόνιου Φινλανδού αριστοκράτη, που ανακάλυψε το

«υψηλό» μέσα στην ελληνική ψυχή. Παίζουν οι ηθοποιοί: Γιάννης Στάνκογλου, Χρήστος Μαλάκης, Ζέτα Μακρυπούλια, Θάλεια Σταματέλου, Γιάννης Σοφολόγης, Πολύδωρος Βογιατζής, Χάρης Εμμανουήλ, Γιάννης Νταλιάνης, Δανάη Σαριδάκη, Καίτη Μανωλιδάκη, Λήδα Μανιατάκου, Δημήτρης Μπίτος, Νίκος Καλαμό, Αλκιβιάδης Μαγγόνας, Μπίλιω Μαρνέλη, Κορίνα Κόκκαλη, Ανδρέας Νάτσιος, Ελένη Χαλαστάνη. Μουσική παίζει επί σκηνής η Λένα Χατζηγρηγορίου. H προβολή της παράστασης διαθέτει δυνατότητα επιλογής υποτίτλων στα ελληνικά ή στα αγγλικά. * Θέατρο Πορεία – Online streaming έως 24/5. Εισιτήριο 8 €.

ΈΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΌ SOLO ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ

Αλκίνοος Ιωαννίδης Live από το Gazarte

Αλκίνοος Ιωαννίδης επιστρέφει στην κεντρική σκηνή του Gazarte, για την πρώτη του live streaming συναυλία, που θα μεταδοθεί ζωντανά σε κάθε άκρη του κόσμου. Σε ένα solo πρόγραμμα, ειδικά διαμορφωμένο γι’ αυτή τη βραδιά, ο αγαπημένος τραγουδοποιός εμφανίζεται έτοιμος να μοιραστεί νέες ιστορίες με νέο τρόπο. Τα τελευταία χρόνια συνηθίσαμε τον Αλκίνοο με την ακουστική κιθάρα και το λαούτο του. Η συγκεκριμένη παράσταση όμως στηρίζεται στην ηλεκτρική κιθάρα. Μέσα από την ηχητική παλέτα των πεταλιών της, επιστρέφει, μετά από χρόνια και με έναν ιδιαίτερο τρόπο, στον ηλεκτρικό ήχο. Ταυτόχρονα, συνδυάζει στοιχεία της ηλε-

ΣΚΗΝΗ

Music Escapades: In Orbit v.2 — Στο ΚΠΙΣΝ Οκτώ μήνες μετά την επιτυχημένη πρώτη διοργάνωση, το Music Escapades: In Orbit v.2 επιστρέφει παρουσιάζοντας καλλιτέχνες της electro, της rock και της hip hop σκηνής. 28/5: Twinsanity, Ραμμένος Άσσος, mi55t, Οξύνους, On the decks: DJ Micro | 29/5: Kid Moxie & Die Arkitekt presenting Temple, Rsn & The Electric Quartet ft. Mc Yinka, Strawberry Pills, Matina Sous Peau | 30/5: Puta Volcano, The Steams, The Big Nose Attack, Vagina Lips. * ΚΠΙΣΝ – Live streaming από τον «Θόλο», στις 28, 29, 30/5, 20:00. Δωρεάν.

κτρονικής μουσικής, παίζοντας αναλογικά συνθεσάιζερ. Η ιδιαίτερη αυτή προσέγγιση, μαζί με τη φωνή του, δίνουν νέα μορφή στα τραγούδια του, ενώ τα ειδικά σχεδιασμένα για τις solo παραστάσεις σκηνικά, που εκτίθενται για πρώτη φορά ολοκληρωμένα, προσδίδουν μια μυσταγωγική δύναμη στη μοναδική αυτή εμφάνιση. Πριν από το live, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης σε ένα ιδιαίτερο pre-show μοιράζεται τις σκέψεις του και μας προετοιμάζει για το νέο του solo project, μαζί με εικόνες από το soundcheck και την προετοιμασία της παράστασης. * Gazarte, Live streaming – Σάββατο 24/4, 21:00. Εισιτήρια από 12 €.

Δημήτρης Παπαδημητρίου - «Μεγάλος Αιρετικός ΙΙΙ» Το τρίτο μέρος ενός κύκλου μελοποιημένων ποιημάτων από τον Δημήτρη Παπαδημητρίου είναι αφιερωμένο στην πνευματική, ηθική και αισθητική ελευθερία. Αριστοφάνης, Βιγιόν, Εμπειρίκος, Καβάφης, Κοροπούλης, Λαπαθιώτης, Λεοντάρης, Μπρεχτ, Τζων Ντον, Παλαμάς, Ρίλκε, Σαχλίκης είναι μερικοί από τους ποιητές που ο συνθέτης μελοποιεί. Ερμηνεύουν: Βερόνικα Δαβάκη, Πάνος Παπαϊωάννου και Γιώργος Φλωράκης, με ένα σύνολο επτά μουσικών. * Πρεμιέρα, στις 28/4, 21:00, στο Youtube του Ιδρύματος Ωνάση.

Το Schoolwave παίζει με την Παράδοση

sm buzz

24-30/4

HALF NOTE

Αγγελική Τουμπανάκη | Crossovers

ία από τις πιο προκλητικές προτάσεις του θεματικού προγραμματισμού εκδηλώσεων «Πρόσωπα του Ήρωα» είναι η φετινή, αφιερωμένη στην εθνική επέτειο, συναυλία συγκροτημάτων του Schoolwave, με τίτλο «Το Schoolwave παίζει με την Παράδοση». Επιλεγμένα συγκροτήματα θα ερμηνεύσουν απρόβλεπτες διασκευές παραδοσιακών τραγουδιών. Μέσω της συγκεκριμένης εκδήλωσης, νεαροί μουσικοί και τραγουδιστές καλούνται να συμμετάσχουν στον εορτασμό ερμηνεύοντας την παραδοσιακή μουσική και τα δημοτικά τραγούδια εκ νέου, με τον δικό τους τρόπο, με το δικό τους ύφος και με τις δικές τους ευαισθησίες. Η αφορμή που δίνει το θέμα «Παίζοντας με την Παράδοση» τους οδηγεί στο να αναπτύξουν ουσιαστική και γόνιμη σχέση με τη δημώδη μουσική, την οποία αρκετά από τα νεανικά γκρουπ μπορεί να αγνοούσαν ή να μην εκτιμούσαν. Η πρόσκληση του ΚΠΙΣΝ βασίστηκε σε μια διαπίστωση

των Schooligans, της οργανωτικής ομάδας του φεστιβάλ: στα τελευταία Schoolwave παρατηρήθηκε μια αυθόρμητη στροφή κάποιων μαθητικών/φοιτητικών συγκροτημάτων προς την παραδοσιακή μουσική. Οι Schooligans μιλούν για παιδιά που ανακαλύπτουν την ομορφιά των δημοτικών τραγουδιών και τα ερμηνεύουν με τον δικό τους, «πειραγμένο» τρόπο. Χωρίς σοβαροφάνεια αλλά με τη δημιουργική ορμή της νιότης τους, τον πλούτο των αναφορών τους και την ελευθερία με την οποία διαχειρίζονται και αξιοποιούν τις επιρροές τους, οι μαθητικές μπάντες αναμένεται ότι θα εντυπωσιάσουν το κοινό τους με διασκευές δημοτικών και κλέφτικων τραγουδιών! Ανάμεσα στα συγκροτήματα που θα εμφανιστούν είναι οι: Red Gloves (μαθητικό συγκρότημα από την Καλαμάτα), The Confusion (φοιτητικό συγκρότημα από την Αθήνα) και Musica Ficta (συγκρότημα αποφοίτων από την Αθήνα). * ΚΠΙΣΝ, Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος – Live Streaming, στις 31/5, 20:00.

LIGHTHOUSE SESSIONS

Η World Jazz βοκαλίστρια και performer Αγγελική Τουμπανάκη από το 2005 συλλέγει ήχους, ερευνά, ονειρεύεται… και δημιουργεί μουσικές κολεκτίβες. Μαζί με εκλεκτούς συνεργάτες-μουσικούς, διασταυρώνουν ήχους, συναισθήματα, βιώματα, με όχημα την ελεύθερη έκφραση και την πηγαία χαρά για τη μουσική. Ειστήρια: 10 €.

Ο «Μικρός Πρίγκιπας» για ενήλικες με ανήλικη ματιά Ο πιο διάσημος Πρίγκιπας των τελευταίων 100 χρόνων επιστρέφει στη Γη… H παράσταση, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μπογδάνου, με τη Λένα Παπαληγούρα στον ρόλο του μικρού Πρίγκιπα, προβάλλεται από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά με πολυκάμερη κάλυψη. Διαθέσιμη έως τις 5/5.

Δημήτρης Μυστακίδης: Live Streaming

ενότητα μουσικών εκδηλώσεων που εγκαινιάστηκε στο ΚΠΙΣΝ τον Ιανουάριο του 2021, παρουσιάζοντας μια σειρά από απρόσμενες επί σκηνής συμπράξεις, ρίχνει αυλαία με εκλεκτό καλεσμένο τον Δημήτρη Μυστακίδη. Κάθε μήνα, ο συνθέτης και ντράμερ Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης πλαισιώνει με ένα τζαζ τρίο και ένα κουαρτέτο εγχόρδων μια προσωπικότητα της εγχώριας μουσικής. Έχοντας ως αφετηρία την τζαζ και τελικό προορισμό μια απελευθερωμένη από κανόνες συνομιλία, τα Lighthouse Sessions περνούν μέσα από την ελληνική παράδοση, τα ρεμπέτικα και την κλασική μουσική, σε ένα πρωτότυπο, ανοικτό στον αυτοσχεδιασμό και στην πειραματική διάθεση αποτέλεσμα. O Δημήτρης Μυστακίδης έρχεται να βάλει τη δική του ηχητική πινελιά με τις χορδές της λαϊκής του κιθάρας, όργανο ταυτισμένο στην εποχή μας με το όνομά του. * ΚΠΙΣΝ, Φάρος, στις 16/5, 20:30.

Ντοκιμαντέρ για τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας Ένα ντοκιμαντέρ που συνδυάζει τη θεατρική αφήγηση με τo κινηματογραφικό οδοιπορικό στα θαλάσσια στενά της Σαλαμίνας. Η Μαρία Καλλιμάνη, ο Δημήτρης Καταλειφός, η Θέμιδα Μπαζάκα και ο Γιάννης Τσορτέκης ζωντανεύουν πρόσωπα και γεγονότα της ιστορικής ναυμαχίας. * Διαθέσιμο δωρεάν στο Youtube του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά έως τις 20/5.

LIVE

ΑΠΡΌΒΛΕΠΤΕΣ ΔΙΑΣΚΕΥΈΣ ΑΠΌ ΝΈΑ ΣΥΓΚΡΟΤΉΜΑΤΑ

sAronic Magazine 25

26 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

βιβλίο

ΑΙΓΙΝΑ 2: Η ΑΙΓΙΝΑ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 – ΑΙΓΙΝΗΤΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ Γεωργία Π. Κουλικούρδη Ιδιωτική έκδοση, 2002

Στον τόμο παρουσιάζεται η συμβολή των Αιγινητών στον Αγώνα του 1821, που δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστή. Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο γίνεται μια σύντομη εξιστόρηση των εκστρατειών όπου πήραν μέρος οι Αιγινήτες, με επίκεντρο τη δική τους δράση. Στο δεύτερο μέρος δημοσιεύονται οι κατάλογοι των Αιγινητών αγωνιστών που είχαν σωθεί, οι βαθμοί, τα αριστεία και τα ονόματα των τραυματιών και των νεκρών του Αγώνα. Τέλος, στο τρίτο μέρος δημοσιεύονται φάκελοι Αιγινητών, από το Αρχείο Αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης.

Ξαναδιαβάζοντας την Ιστορία του '21 10 βιβλία για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, μία πρόταση από το καταξιωμένο βιβλιοπωλείο ΛΥΧΝΑΡΙ της Αίγινας.

ν δεν υπήρχε ο κορονοϊός, που αποσυντόνισε τις ζωές όλων, ο εορτασμός των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 θα ήταν στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου. Ένας εορτασμός που σχεδιάστηκε λαμπρός! Στο πλαίσιο των εορτασμών για τους δύο αιώνες από τον επαναστατικό αγώνα, πέρα από τις προγραμματισμένες εκδηλώσεις, εκδόθηκαν ή επανεκδόθηκαν και δεκάδες βιβλία με σχετική θεματολογία. Οι κυκλοφορίες του τελευταίου χρόνου καλύπτουν

ένα ευρύ θεματικό και αισθητικό φάσμα. Άλλα βιβλία είναι αμιγώς ιστορικά, άλλα δοκιμιακά και άλλα με εξειδικευμένη έρευνα. Αρκετά είναι και εκείνα με γενικές θεωρήσεις για τον Αγώνα των Ελλήνων και με κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις. Φυσικά, δεν θα μπορούσαν να λείπουν και εκδόσεις που αποδομούν διάφορες μυθολογικές παρανοήσεις γύρω από τους Ήρωες οι οποίοι (τουλάχιστον οι περισσότεροι) δεν είχαν το τέλος που θα τους άξιζε για τον αγώνα τους. Μετά την Επανάσταση, ήρθαν φυλακές, εξορίες, δολοφονίες και απαξίωση…

Αναμφίβολα, έχει ενδιαφέρον να διαβάσει κανείς για την Επανάσταση, ύστερα από δύο αιώνες, και να μάθει πώς ξεκίνησε η δημιουργία του ελληνικού κράτους. Θα γίνει κοινωνός σημαντικών ιστορικών γεγονότων, που εσκεμμένα ή ακούσια είχαν περάσει στη μεριά της λήθης. Τέλος, θα κατανοήσει και θα εξηγήσει πολλές δυσλειτουργίες της σημερινής Ελλάδας, για τις οποίες ενδεχομένως πολύ συχνά αναρωτιέται. Παρακάτω σας παρουσιάζουμε δέκα από αυτά τα βιβλία, που θα έφτιαχναν ένα ωραίο θεματικό ράφι στη βιβλιοθήκη σας.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης Μεταίχμιο, 2020

Από το πλήθος των σκληροτράχηλων οπλαρχηγών που πρωταγωνίστησαν στην Ελληνική Επανάσταση ξεχωρίζει, δίχως αμφιβολία, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Θρύλος για τους συντρόφους του και φόβητρο για τους εχθρούς του, ο Γέρος του Μοριά αναδείχθηκε ως η εμβληματικότερη προσωπικότητα της Παλιγγενεσίας. Ηγήθηκε της Επανάστασης στον Μοριά, οργάνωσε και υλοποίησε τις μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες εναντίον των Τούρκων, ενώ, όταν χρειάστηκε, διέσωσε την ενότητα των Ελλήνων, για να καταδικαστεί τελικά σε ισόβια.

sAronic Magazine 27

ΑΝΟΙΞΗ 2021

βιβλίο

ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

ΠΟΤΕ ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΠΟΤΕ ΑΓΓΕΛΟΣ

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΦΡΟΥΡΙΑ ΚΑΙ ΤΕΙΧΗ

Σωτήρης Ριζάς Μεταίχμιο, 2021

Γιάννης Γρυντάκης, Γιώργος Δάλκος, Έκτορας Χόρτης, Άγγελος Χόρτης Μεταίχμιο, 2021

Κώστας Ακρίβος Μεταίχμιο, 2021

Γιώργος Μαργαρίτης Διόπτρα, 2020

Διαβάζοντας το Βιογραφικό Λεξικό της Θεσσαλίας, ο συγγραφέας ανακαλύπτει ότι ο προπάππος του ήταν εκείνος που κρατούσε το ταμείο του Καραϊσκάκη, και μάλιστα τον αναφέρει στη διαθήκη του. Ο Κώστας Ακρίβος στήνει ένα μυθιστόρημα που δεν είναι ακριβώς ιστορικό, αλλά μάλλον μια σύγχρονη εξιστόρηση, η οποία από τη μια επιδιώκει να ανακαλύψει ποιος ήταν ο Καραϊσκάκης και από την άλλη εξετάζει τι σημαίνει να είσαι ένας οιονεί απόγονός του.

Την πολυπλόκαμη ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης πραγματεύεται το βιβλίο αυτό, ρίχνοντας φως στο παρασκήνιο και αναδεικνύοντας άγνωστους ήρωες και κρυφούς πρωταγωνιστές, μέσα από μια μεγάλη και συναρπαστικά ειπωμένη ιστορία. Μια έκδοση που στέκεται κυρίως στο αμήχανο ξεκίνημα της Επανάστασης και στους πρωτεργάτες που την οργάνωσαν. Στους ομογενείς αριστοκράτες –τους πρίγκιπες της Ρωσίας, τους πρίγκιπες της Κωνσταντινούπολης, εξόριστους και μη–, στους προύχοντες, στους αρχιερείς…

1821: Η ΑΡΧΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΕ

Η ΦΛΟΓΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Αθηνά Κακούρη Εκδόσεις Πατάκη, 2013, 2020

David Brewer Εκδόσεις Πατάκη, 2020

Η Αθηνά Κακούρη εξηγεί συνοπτικά πώς και γιατί διατηρήθηκε ο ελληνισμός ζωντανός στα τετρακόσια χρόνια της Τουρκοκρατίας και αφηγείται τα κύρια γεγονότα –πολεμικά, πολιτικά και διπλωματικά– των δέκα ετών, από την Επανάσταση του 1821 έως τη δολοφονία του Καποδίστρια το 1831. Θεωρώντας τον Καποδίστρια ως την κυρίαρχη μορφή, παρουσιάζει τις δυνάμεις εκείνες που τον εμπόδισαν να δημιουργήσει κράτος, φτάνοντας ακόμη και στη δολοφονία του.

Ο David Brewer αφηγείται ολόκληρη την τρομακτική και συγκλονιστική ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης. Από τις πράξεις του σημαντικού φιλέλληνα, του Βύρωνα, και του χαρισματικού Έλληνα, του Κολοκοτρώνη, μέχρι τις μηχανορραφίες των Μεγάλων Δυνάμεων και την κορύφωση στο Ναυαρίνο, στην τελευταία ναυμαχία που έγινε ποτέ με ανοιγμένα πανιά. Το βιβλίο έχει όλα τα πλεονεκτήματα της αφηγηματικής ιστορίας, αλλά και στοιχεία έρευνας.

Το βιβλίο διερευνά τον ρόλο των Μεγάλων Δυνάμεων στην έκρηξη και στην εξέλιξη της Επανάστασης. Η ευρωπαϊκή συνδρομή ήταν αναγκαία για να ολοκληρωθεί, αλλά χωρίς την πρωτοβουλία των ίδιων των Ελλήνων δεν θα είχε υπάρξει η Ναυμαχία του Ναυαρίνου. Η Επανάσταση του 1821, εκτός από τις συνέπειες που είχε για τους Έλληνες και την εξέλιξη του Ανατολικού ζητήματος, ήταν και ένα από τα γεγονότα που οδήγησαν στη διάσπαση και, βαθμιαία, στην υπέρβαση της Ευρώπης της Ιεράς Συμμαχίας, που είχε επικρατήσει μετά την ήττα του Ναπολέοντα.

ΕΘΝΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΧΟΝΟΙΑ Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος Εκδόσεις Πατάκη, 2020

Η έκδοση δεν μένει μόνο στο θέμα της Επανάστασης και στη νίκη των Ελλήνων επί των Οθωμανών, αλλά πηγαίνει ένα βήμα πιο πέρα, και εξετάζει τη διχόνοια των πρωταγωνιστών και τα γεγονότα που ακολούθησαν. Με πολλές πληροφορίες και υλικό που δεν θα διδαχθεί ποτέ στα ελληνικά σχολεία, βάζει στο τραπέζι και ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα της Επανάστασης, που ήταν η μετέπειτα εμφύλια σύγκρουση.

Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να δώσει μια όσο το δυνατόν πιο σφαιρική εικόνα της Επανάστασης, με την καταγραφή ανά ημέρα του έτους των σημαντικότερων γεγονότων. Αν και στο επίκεντρο βρίσκονται τα πολεμικά γεγονότα και οι ηγετικές φυσιογνωμίες, δεν παραγνωρίζεται η σημασία της συμμετοχής όλων των δυνάμεων του έθνους. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα ημερολόγιο της Επανάστασης, που φωτίζει γραμμικά την εξέλιξή της.

ΤΟ ΠΙΚΡΟ ΠΟΤΗΡΙ Λένα Διβάνη Εκδόσεις Πατάκη, 2020

Το βιβλίο παρουσιάζει τη διαδρομή του Ιωάννη Καποδίστρια προς τη δόξα και τον θάνατο – από τη γέννησή του στα ενετοκρατούμενα Επτάνησα έως το τραγικό του τέλος στο Ναύπλιο. Η ιστορία του πρώτου Έλληνα κυβερνήτη, ενός μοναχικού ήρωα, που χάρισε χωρίς δεύτερη σκέψη τον εαυτό του στην Ελλάδα και στέγνωσε ακόμη και την καρδιά του, για να ζήσει η πατρίδα του. Το πικρό ποτήρι το ήπιε συνειδητά μέχρι τέλους μόνος του, αφήνοντας «ορφανή» τη μοναδική γυναίκα που αγάπησε, τη Ρωξάνδρα Στούρτζα.

28 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

interview

— Συνέντευξη με τον Σταμάτη Κραουνάκη

«Ο Σαρωνικός είναι κομμάτι της μικρής πατρίδας μου» Ο πολυαγαπημένος συνθέτης των μεταπολιτευτικών μας χρόνων, πάντα δυναμικός και χειμαρρώδης, σε μια απολαυστική και επίκαιρη συνέντευξή του στο SM. Του Μιχάλη Γελασάκη

νας από τους πλέον δραστήριους και επιδραστικούς συνθέτες στο ελληνικό τραγούδι, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, είναι αναμφισβήτητα ο Σταμάτης Κραουνάκης. Δυναμικός, καταγγελτικός, χειμαρρώδης, αλλά και εσωτερικός, ερωτικός, ενεργός. Τοποθετείται συχνά στο δημόσιο βήμα, πολλές φορές μάλιστα με τρόπο που προκαλεί συζητήσεις. Πότε καταγράφει και αφηγείται την εποχή μας και πότε, αποστασιοποιημένος από αυτή, γράφει τα τραγούδια του με τα διαχρονικά εσωτερικά του υλικά. Πάντα παρών και επιμένων. Μια συζήτηση μαζί του έχει πάντα ενδιαφέρον.

Φέτος γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Θέλετε να μου πείτε ένα ωραίο κι ένα άσχημο χαρακτηριστικό των Ελλήνων που εκτιμάτε ότι μένει αναλλοίωτο στον χρόνο; Πάμε πρώτα με το ωραίο. Δεν το βάζουν κάτω εύκολα. Όσο κι αν δείχνουν απογοητευμένοι πολλές φορές, θα το πάνε μέχρι τέλους. Το άσχημο, τώρα, είναι η ακραία χρήση του πρώτου. Ξεροκεφαλιά. Αγύριστα κεφάλια. Στη φάση αυτή δε, απολύτως μη διαχειρίσιμοι.

Ως καλλιτέχνης που βιώνει και τη σκηνική αλληλεπίδραση με τον κόσμο, πώς διαχειρίζεστε τη βίαιη διακοπή της ζωντανής επαφής με το κοινό; Κατ’ αρχάς, έχω μια καθημερινή ανάρτηση το πρωί από το προφίλ μου, που μέρα με τη μέρα δημιούργησε μια μεγάλη παρέα. «Το μικρό Μοναστηράκι». Αυτό είναι μια παρηγοριά. Μια τόνωση. Είχαμε μερικά live τηλεοπτικά, που επίσης μου κρατήσανε ζεστή την όρεξη. Αυτό που μπορεί κάποιος να κάνει αποκλεισμένος είναι να προετοιμαστεί για το μετά. Η πρώτη καραντίνα μού έδωσε έναν δίσκο –κατά τα λεγόμενα καλό, έως ιστορικός χαρακτηρίστηκε– και η δεύτερη μου δίνει έναν καινούργιο ακόμα δίσκο. Συνήθισα τις πρόβες με Zoom. Συνήθισα την επικοινωνία με Messenger. Ε, και ονειρευόμαστε την επόμενη μέρα…

Το τελευταίο σας άλμπουμ έχει τίτλο «Γιορτή στα σπίτια» και κυκλοφόρησε την εποχή της πανδημίας. Σας αρέσουν οι γιορτές στα σπίτια; Βεβαίως! Μου αρέσουν πάρα πολύ. Είμαι μεγαλωμένος με αυτά τα αισθήματα από μικρός. Πάντα αυτό το αίσθημα αντικαθιστούσε μέσα μου την έξοδο. Προτιμούσα να μαζευτούμε σπίτι, να μαγειρέψουμε, να παίξουμε μουσική, να γελάσουμε δυνατά, να φλερτάρουμε, και λοιπά και λοιπά. Ναι, μου αρέσουν πολύ οι γιορτές του σπιτιού.

Αυτήν την περίοδο ετοιμάζετε κάτι άλλο; Κατ’ αρχάς, 13 καινούργια τραγούδια για την Ελεονώρα Ζουγανέλη. Είμαστε στη φάση της εφαρμογής του υλικού επάνω στη φωνή της τραγουδίστριας, και κυρίως επάνω στην προσωπικότητά της. Είμαστε σχεδόν έτοιμοι προ των ηχογραφήσεων. Είμαι πολύ χαρούμενος και ανεβασμένος που τη γνωρίζω και την αναγνωρίζω. Μελετώ ένα θεατρικό έργο για να γίνει μουσικό. Δεν θέλω να πω περισσότερα γι’ αυτό. Και, καλώς εχόντων των πραγμάτων, σε λίγο αρχίζω πρόβες με τον Μιχαήλ Μαρμαρινό, θα παίξω τον γέρο σάτυρο στους «Ιχνευτές», που ετοιμάζει για την Επίδαυρο. Με χαρά μεγάλη, με σπουδαίους συνεργάτες, όπως η Αμαλία Μουτούση και ο Χάρης Φραγκούλης. Έχω τρελό τρακ.

Η πορεία σας όλα αυτά τα χρόνια δείχνει ότι άλλοτε θέλετε να μπαίνετε τελείως μέσα στην εποχή –να την καταγράφετε, να την περιγράφετε, να την αποτυπώνετε καλλιτεχνικά– και άλλοτε να αποστασιοποιείστε πλήρως από αυτήν. Τελικά, ποιος από τους δύο «Κραουνάκηδες» υπερισχύει; Όλα εξαρτώνται από το είδος που θέλω να υπηρετήσω. Άμα κάνω επιθεώρηση, παίρνω από τον έναν. Άμα κάνω κλασικό ρεπερτόριο, παίρνω από τον άλλον. Στα τραγούδια παίρνω και από τους δύο. Ούτε λίγο ούτε πολύ, αφού τους έχω πρόσφορους, διαλέγω κατά πόσο με συμφέρει ο καθένας. Σαφώς με ενδιαφέρουν η εποχή και η στιγμή, αλλά βλέπω και μετά τη στιγμή.

Στην Αίγινα έχω περάσει εφηβεία. Είχε η μάνα μας μαγαζί με ρούχα στην Αγία Μαρίνα και περνούσαμε εκεί, σαν παιδιά, τα καλοκαίρια μας, δουλεύοντας στο μαγαζί της μάνας, κάνοντας μπάνια, ζώντας έρωτες…»

ΑΝΟΙΞΗ 2021

sAronic Magazine 29

interview

Είστε από τους καλλιτέχνες που παίρνουν σαφή πολιτική θέση στα πράγματα και λέτε συχνά δημόσια την άποψή σας – κάποιες φορές παιχνιδιάρικα, κάποιες σαρκαστικά, κάποιες πιο σκληρά. Αυτό σας στοιχίζει καλλιτεχνικά; Δεν είμαι άνθρωπος που θα λάβει υπόψη του ότι μπορεί να του στοιχίσει κάτι τέτοιο. Συνήθως στοιχίζει περισσότερο σ’ αυτούς με τους οποίους καταπιάνομαι, διότι ο κόσμος μού έχει εμπιστοσύνη.

Με αφορμή το κίνημα #metοο, είδαμε και ακούσαμε πολλά. Φαντάζομαι κάποια από αυτά θα έκαναν και σ’ εσάς μεγάλη έκπληξη. Ποια είναι η άποψή σας γι’ αυτό που συμβαίνει; Όλα σπρώχνουνε να καθαρίσει το τοπίο, και ελπίζω να καθαρίσει χωρίς υπερβολές, χωρίς πάθη και με νικητή την Τέχνη, που δεινοπαθεί τον τελευταίο καιρό και φέρνει τον κλάδο των καλλιτεχνών αντιμέτωπο με πάρα πολύ μεγάλο πρόβλημα επιβίωσης. Κοντολογίς, πιστεύω ότι τον καιρό της απραξίας βγήκανε νεύρα, βγήκανε αντιπαλότητες, θυμήθηκε ο καθένας τι έχει τραβήξει, κι αυτό άνοιξε το κουτί της Πανδώρας και βγήκαν τα φιδάκια. Δεν πειράζει, για καλό θα είναι όλα. Και τα κακότροπα παιδιά θα βάλουνε νερό στο κρασί τους. Και τα παραπονούμενα θα φροντίσουν να κρατήσουν ψηλά τον πήχη της τέχνης τους.

Πιστεύετε ότι τα social media έχουν απομυθοποιήσει σε κάποιο βαθμό τους καλλιτέχνες ή τους έχουν φέρει πιο κοντά στο κοινό τους; Το αληθινά σημαντικό κανείς δεν μπορεί να το πειράξει. Έχουμε πολύ καλούς καλλιτέχνες. Άλλοι χρησιμοποιούν τα social, άλλοι καθόλου. Δεν τα θέλουν κάποιοι. Τους καταλαβαίνω απόλυτα. Τα social θέλουν κουράγιο. Είσαι εκτεθειμένος από κάθε άποψη στα πυρά του οποιουδήποτε. Αν δεν είμαστε προσεκτικοί, κλείνουν εύκολα σπίτια.

Θα χωρίζουμε τις ζωές μας σε «προ» και «μετά» covid εποχή; Ε, ναι, θεωρώ ότι θα μπούμε σε μια τελείως καινούργια ζωή. Με τελείως άλλα χαρακτηριστικά, άλλους τρόπους, άλλη τέχνη, άλλες συμπεριφορές. Θα αλλάξει το τοπίο ριζικά. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ξεχάσουμε αυτά που ξέραμε. Αυτό θα βοηθήσει πολύ να χαρούμε το καινούργιο. Θα έχουμε απώλειες. Πρέπει να είμαστε πολύ σοβαροί και με τον θρήνο, σ’ αυτήν την περίπτωση.

Αν σας πει κάποιος τη λέξη «Σαρωνικός», ποιες είναι οι πρώτες σκέψεις που κάνετε; Σαρωνικέ μου, τα κυματάκια σου, δώσ’ μου, δώσ’ μου τ’ αγέρι, δώσ’ μου το πέλαγο. Καραβάκια, Δελφινάκια, Άγιος Νεκτάριος, λιμάνι Αίγινας.

Έχετε μνήμες από την Αίγινα ή από άλλα νησιά του Σαρωνικού; Στην Αίγινα έχω περάσει εφηβεία. Είχε η μάνα μας μαγαζί με ρούχα στην Αγία Μαρίνα και περνούσαμε εκεί, σαν παιδιά, τα καλοκαίρια μας. Δουλεύοντας στο μαγαζί της μάνας, κάνοντας μπάνια, ζώντας έρωτες και μεθώντας καμιά φορά τα βράδια, με τραγούδια πάντα. Έτσι, λογικά είναι το νησί που αγάπησα περισσότερο. Αλλά γενικά τον Σαρωνικό τον αγαπώ – και την Ύδρα πολύ! Και κάποια μικρά μοναστηράκια της Σαλαμίνας, εξαιρετικά. Ναι, είναι κομμάτι της μικρής μου πατρίδας ο Σαρωνικός. Τον αγαπώ.

30 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

πόρος

Επιμέλεια: Μπάμπης Κανατσίδης

Ο δρόμος του μπαρουτιού της Εξέγερσης άφησε ποριώτικα ίχνη... Το θρίλερ της μεταφοράς πυρομαχικών από τη Μικρά Ασία στην Πελοπόννησο, από πατριώτες του Πόρου.

ία από τις σημαντικότερες και πιο ουσιαστικές ενέργειες για την προετοιμασία της Επανάστασης του 1821 είχε το αποτύπωμα των Ποριωτών πατριωτών, ωστόσο έχει γραφεί με «ψιλά γράμματα» στην ιστορία της απελευθέρωσης. Στις 17 Μαρτίου 1821, το ποριώτικο πλοίο «Δήμητρα», του Χατζηαναστάση Μάνεση, με καπετάνιο τον γιο του Γιώργη και τις κατευθύνσεις του οπλαρχηγού του Πόρου, Χριστόδουλου Μέξη, έφτασε στον Αλμυρό της Μεσσηνιακής Μάνης, τη σημερινή Βέργα, και παρέδωσε στους Μανιάτες και στους λοιπούς οπλαρχηγούς του Μοριά το πολύτιμο φορτίο με τα μπαρουτόβολα, ώστε να ξεκινήσει η μεγάλη Εξέγερση. Πρώτο σημαντικό αποτέλεσμα ήταν η παράδοση

της Καλαμάτας από τον πασά της, Αρναούτογλου, στον Πετρόμπεη, στις 23 Μαρτίου. Η προμήθεια των πυρομαχικών είχε αποφασιστεί στη συνέλευση της Φιλικής Εταιρείας τον Δεκέμβριο του 1820, στο Ισμαέλ της Μολδαβίας, μετά το σχετικό αίτημα του Παπαφλέσσα και τη φροντίδα του Χριστόδουλου Μέξη, ο οποίος διαχειρίστηκε και τα χρήματα της Εταιρείας για την αγορά τους από το Αϊβαλί και τη Σμύρνη. Η ποριώτικη σκούνα είχε ξεκινήσει την 1η Μαρτίου 1821 από την Κωνσταντινούπολη, όπου είχε μεταφερθεί η έδρα των Φιλικών. Φτάνει στη Σμύρνη στις 10-12 Μαρτίου, όπου οι Φιλικοί της πόλης, των Κυδωνιών και του Αϊβαλί –παλιοί ξεριζωμένοι Μοραΐτες οι περισσότεροι, μετά τα Ορλωφικά– ανταποκρίνονται στο κάλεσμα της Φιλικής Εταιρείας και συγκεντρώνουν πολεμοφόδια για τη σκούνα «Δήμητρα». «Η ώρα ήλθεν, ω Έλληνες της Κυδωνίας! Ενωθείτε, ω ανδρείοι και μεγαλόψυχοι! Η πατρίς μάς προσκαλεί. Είναι προς τούτοις αναγκαίον να ευρεθεί ένα καλά αρματωμένο καράβιον, αλλά περί τούτου, ομιλείτε μετά του αγαπητού μας και φιλοπάτριδος Αρχιμανδρίτου Δικαίου και διατάττεται το

πράγμα καλύτερον. Εμείς, δε, σας βεβαιώνουμε ότι η πατρίς θέλει βραβεύσει τον ζήλον σας, με τα πλούσιά της δώρα, δόξαν, ευγένειαν, τιμάς και αξιώματα» έγραφε το γράμμα της Φιλικής Εταιρείας. Όπως αναφέρει σε έρευνά του ο Σπύρος Μάνεσης (απόγονος του Χατζηαναστάση Μάνεση), με απόλυτη μυστικότητα και μεγάλες προφυλάξεις ο καπετάν Χριστόδουλος Μέξης φόρτωσε τη σκούνα που διέθεσε δωρεάν για την πατρίδα ο Φιλικός Ποριώτης Χατζηαναστάσης Μάνεσης, πλοιαρχούντος του γιου του, Γεωργίου Μάνεση, με 270 βαρέλια, των 12 οκάδων το ένα, μπαρούτι και 41 καντάρια μολύβι (1 καντάρι = 57 κιλά), ενώ άλλες πηγές αναφέρουν ότι μεταφέρθηκαν 400 βαρέλια συνολικά. Το καράβι αναχώρησε από το λιμάνι της Σμύρνης στις 15 Μαρτίου με πολλούς κινδύνους και, κάτω από τη μύτη των Τούρκων και τα θαλάσσια μπλόκα, έφτασε στις 17 Μαρτίου στην Καρδαμύλη, αφού έκανε πρώτα μια στάση στον Πόρο! Τελικά, αγκυροβολεί στο λιμανάκι της Βέργας του Αλμυρού, που ήταν το κυριότερο αγκυροβόλιο των ΒΑ ακτών του Μεσσηνιακού κόλπου, κοντά στην Καλαμάτα και κοντά στη

sAronic Magazine 31

ΑΝΟΙΞΗ 2021

πόρος

1. Η Καλαυρία και η Τροιζήνα στην Αργολίδα. "Calaurie et Trezène", 1835. Ελληνική Βιβλιοθήκη - Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης. 2. Ο τύπος της σκούνας που μετέφερε το μπαρούτι. 3. Πίνακας του ζωγράφου Δράκου για τη μεταφορά του μπαρουτιού από το πλοίο «Δήμητρα» στην ακτή Αλμυρού (Βέργας) της Μεσσηνιακής Μάνης, στις 17-3-1821. Μουσείο Καλαμάτας. 4. Άποψη του Πόρου στην αρχαιότητα, με τον ναό της Αθηνάς Απατουρίας (φανταστική απεικόνιση). “Lectures on the Geography of Greece”, Λονδίνο, John Murray, 1882.

Μάνη, όπου περίμεναν οι Μανιάτες οπλαρχηγοί. Ο Παπαφλέσσας ειδοποιεί τον αδελφό του, Νικήτα, και τον Νικηταρά ότι το πολύτιμο φορτίο έφτασε στον Αλμυρό. «Το καράβι που σας είπα έφθασε. Έχει τα όπλα και τα μπαρούτια και τα μολύβια που χρειάζονται για να αρχίσει ο Αγώνας» τους διεμήνυσε και τους έδωσε οδηγίες. Τους είπε ότι το φορτίο της σκούνας περιέχει δήθεν λάδι και αλάτι, εφόσον θα περνούσε τυπικά και από το κουμέρκι (τελωνείο) του Αλμυρού, δικαιοδοσίας του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, δίνοντάς του και χίλιους «μαχμουτιέδες» από τη Φιλική Εταιρεία. Ο Νικηταράς με 50 οπλισμένους αγωνιστές μπήκε στο πλοίο του καπετάν Μέξη και άρχισαν να ξεφορτώνουν τα βαρέλια κρυφά στη στεριά. Ακολούθως, φόρτωσαν 200 μουλάρια και ξεκίνησαν πριν ξημερώσει, για να μεταφέρουν και να κρύψουν τα πολεμοφόδια σε ασφαλή τοποθεσία του Μαρδακίου. Το καραβάνι της λευτεριάς με τα παλικάρια του Νικηταρά πέρασε από τη βορειοανατολική πλευρά του κάστρου της Καλαμάτας, επικίνδυνη τοποθεσία, καθώς λίγο πιο κάτω

βρισκόταν η Άνω Πηγάδα, τόπος όπου οι Τούρκοι πότιζαν τα άλογά τους. Στην προσπάθειά τους, κάποιο στεφάνι ενός ξυλοβάρελου έσπασε και χύθηκε λίγο μπαρούτι στον δρόμο. Οι αγωνιστές, απτόητα, συνέχισαν την πορεία τους προς τη Μονή Βελανιδίου και, πριν ξημερώσει, τραβήξανε κατά το Μαρδάκι, όπου με ασφάλεια άρχισαν να «δένουν» φουσέκια. Με το πρώτο φως της ημέρας, ένας Τούρκος σεΐζης, πηγαίνοντας να ποτίσει το άλογό του, βλέπει χυμένο μπαρούτι και πατημασιές. Το αναφέρει αμέσως στον βοεβόδα της Καλαμάτας, Σουλεϊμάν Αρναούτογλου, και αυτός συλλαμβάνει και φυλακίζει προληπτικά όλους τους Έλληνες προκρίτους της Καλαμάτας. Ο Παπαφλέσσας σκαρφίστηκε τότε ένα σχέδιο. Ζήτησε από τον Αρναούτογλου να του στείλει εφόδια για 2.000 δήθεν συνηγμένους κλέφτες που βρίσκονταν στη Μονή του Προφήτη Ηλία. Ο Αρναούτογλου τρομοκρατήθηκε. Δεν πρόφταινε να καλέσει ενισχύσεις από την Τριπολιτσά. Αποφυλακίζει αμέσως τους προκρίτους και σπεύδει να ζητήσει τη βοήθεια του Πετρόμπεη, για να τους σώσει από τους «ληστές»...

Στις 22 Μαρτίου, όταν έπεσε το σκοτάδι, αμέτρητοι πολεμιστές κινούνταν σαν σκιές γύρω από την Καλαμάτα. Στις 23 Μαρτίου, ο Πετρόμπεης ήρθε όχι για να τον σώσει, αλλά για να του ανακοινώσει ότι οι ένοπλοι που είχαν περικυκλώσει την Καλαμάτα δεν ήταν ληστές, αλλά Έλληνες που διεκδικούν την ελευθερία τους, και του πρότεινε να παραδώσει την πόλη, ώστε να μη χυθεί αίμα, όπως και έγινε. Έτσι, η πρώτη πόλη της Πελοποννήσου που απελευθερώθηκε, η Καλαμάτα, το οφείλει στο μπαρούτι και στα πολεμοφόδια που μετέφερε δωρεάν και έγκαιρα η ποριώτικη σκούνα, με τη φροντίδα του Χριστόδουλου Μέξη, ο οποίος τιμήθηκε από τον Παπαφλέσσα με τον τίτλο του στρατηγού. Σε ανάμνηση του ιστορικού αυτού γεγονότος, ο Πολιτιστικός και Αναπτυξιακός Σύλλογος Βέργας διοργανώνει κάθε χρόνο στη Βέργα τέτοιες ημέρες την εκδήλωση «Δρόμοι Μπαρουτιού» με τη συμμετοχή και του Δήμου Πόρου. Σύμφωνα με τον διευθυντή της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πόρου, Γιάννη Μανιάτη, από την Ένωση Βουρλιωτών Μικράς Ασίας ήρθε η πληροφορία ότι η προμήθεια του μπαρουτιού στη Σμύρνη έγινε με τη βοήθεια της οικογένειας του εύπορου Σμυρναίου γιατρού Μιχαήλου Ναύτη, δραστήριου μέλους της Φιλικής Εταιρείας, ο οποίος με τη σύζυγό του Κυριακή συνέβαλε, κυρίως οικονομικά, στην προετοιμασία του ελληνικού επαναστατικού αγώνα. Η Κυριακή, μάλιστα, με δική της πρωτοβουλία πραγματοποίησε μυστικούς εράνους στη μικρασιατική πόλη για να συμπληρωθεί το ποσό, και τον Μάρτιο του 1821 εστάλη με το πλοίο στη Μάνη η σημαντική αυτή ποσότητα των πολεμοφοδίων. Μία ακόμη προσφορά της Κυριακής Ναύτη ήταν και η αποστολή 3.000 γροσιών στην υποδουλωμένη Ελλάδα, ενώ δεν δίστασε να πουλήσει τα κοσμήματα και ένα μεγάλο μέρος της πατρικής της περιουσίας, για να ενισχύσει τον αγώνα για την ελευθερία. Στο πλευρό του συζύγου της εργάστηκε ηρωικά, μυστικά και εχέγγυα, προσφέροντας χρήματα και κάνοντας μυστικούς εράνους στην τουρκοκρατούμενη Σμύρνη. Εκείνη την εποχή, εξάλλου, στη Σμύρνη είχε συσταθεί η «Φιλόμουσος και Φιλάνθρωπος Γραικική Εμπορική Εταιρεία», τα κέρδη της οποίας διατίθεντο για την αγορά και την προώθηση πολεμοφοδίων στην επαναστατημένη Ελλάδα. Τα στοιχεία αυτά δόθηκαν στην Ένωση Βουρλιωτών από τους απογόνους της ιστορικής αυτής οικογένειας που ζουν σήμερα στη Σύρο. Έτσι, επίσης, επαληθεύεται και η μεγάλη προσφορά του μικρού μας νησιού, του Πόρου, με την καθοριστική συμμετοχή του στη μεταφορά του μπαρουτιού, κατά την έναρξη του Μεγάλου Αγώνα.

32 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

τροιζηνία-μέθανα

— Η Γ' Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας

Ο Καποδίστριας και το πρώτο Σύνταγμα της επαναστατημένης Ελλάδας

Η Εθνοσυνέλευση που εξέλεξε τον Καποδίστρια ως Κυβερνήτη και καθόρισε το πρώτο Σύνταγμα της επαναστατημένης Ελλάδας έλαβε χώρα στην ιστορική Τροιζήνα. Γράφει ο Μπάμπης Κανατσίδης

Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας ήταν η συνέχεια της Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου, που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1826, ως τρίτη, αλλά δεν ολοκληρώθηκε και διακόπηκε, λόγω της πτώσης του Μεσολογγίου. Ξεκίνησε ξανά με διάσπαση, ως συνήθως, στην Αίγινα και στην Ερμιόνη, με τους ίδιους εκπροσώπους των διαφόρων επαρχιών. Αυτή της Ερμιόνης προχώρησε και έλαβε διάφορες αποφάσεις, αλλά και αυτή δεν ολοκληρώθηκε, λόγω της μη παρουσίας όλων των αντιπροσώπων. Με την παρέμβαση των πιο ψύχραιμων μεταφέρθηκε στην Τροιζήνα, όπου με την παρουσία όλων των αντιπροσώπων του Έθνους ολοκληρώθηκε, αφού έλαβε τις κυριότερες αποφάσεις και έβγαλε τα σημαντικότερα ψηφίσματα. Στη Συνέλευση αυτή ψηφίστηκε το «Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδος» (ήταν η πρώτη φορά που αναφερόταν

ο όρος «Σύνταγμα»), το οποίο, σε συνάρτηση με τα 150 άρθρα και τα 24 ψηφίσματα τα οποία εκδόθηκαν, αποτέλεσε το Δημοκρατικότερο Σύνταγμα, θα μπορούσε να ειπωθεί, σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ενώ για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε και ο όρος «Βουλή». Η Γ’ Εθνοσυνέλευση πραγματοποιήθηκε σε ένα αγρόκτημα με λεμονιές και εσπεριδοειδή στο ιστορικό χωριό της Τροιζήνας. Μια φωτογραφική περιγραφή της Εθνοσυνέλευσης στον λεμονοπερίβολο μας μεταφέρει ο αείμνηστος Ποριώτης ερευνητής Γιώργος Αθανασίου: «Ξύλα τα οποία μετέφεραν στρατιώτες τοποθετήθηκαν έτσι ώστε να δημιουργούν φράκτη γύρω από κεντρική λεμονιά και ο οποίος φράκτης αποτελούσε την έδρα των ομιλητών. Ο πρόεδρος καθότανε σε θρανίο το οποίο είχε κατασκευασθεί πρόχειρα και εστήριζε την ράχη του στον κορμό της λεμονιάς, γύρω από την οποία καθόντουσαν όλα τα μέλη της συνέλευσης. Ένας πάγκος, πρόχειρα και αυτός κατασκευασμένος, αποτελούσε το τραπέζι του προέδρου πάνω στο οποίο βρισκότανε το κουδούνι και το οποίο, αν και συνεχώς εχρησιμοποιείτο, σχεδόν ουδέποτε έφερνε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Δεξιά του προέδρου καθότανε κατά γης ο πρώτος γραμματέας της συνέλευσης, ο Ν. Σπηλιάδης, ο οποίος κρατούσε σημειώσεις από τα πρακτικά των

συνεδριάσεων, αν και τα περισσότερα εγγράφοντο από μνήμης. Αριστερά καθότανε άλλος γραμματέας, ο οποίος διάβαζε τα πρακτικά, τις αναφορές και τα λοιπά έγγραφα. Λίγο μακρύτερα, σε μια λεμονιά με διχαλωτό κορμό, καθότανε ο Κολοκοτρώνης, ο οποίος παρακολουθούσε την συνεχή λογομαχία των αντιτιθεμένων. Γύρω από τον πρόεδρο και στις τέσσερες πλευρές μέσα σε δάσος από λεμονιές, το οποίο έμοιαζε με ιερό άλσος, καθόντουσαν οι πληρεξούσιοι φορώντας διάφορες ενδυμασίες, όπως φουστανέλες, ράσα, φράγκικα, κάνδυες ασιατικούς, βράκες και αρνακίδες. Και άλλοι μεν από αυτούς, μετρώντας τις χάντρες από τα κομπολόγια, σκεπτόντουσαν πιθανόν τις μέχρι τώρα αλλά και τις μελλούμενες συμφωνίες, άλλοι συζητώντας έντονα ανακατευόντουσαν και σε στρατιωτικά και σε νομοθετικά θέματα και άλλοι με πλήρη αδιαφορία περίμεναν το τέλος των συζητήσεων, σαν κανείς να μην διαισθανόταν ότι ο κίνδυνος της καταστροφής ευρήσκετο μπροστά τους». Πλέον, έχουν ξεκινήσει οι προσπάθειες να καθαριστεί και να αναβαθμιστεί αυτός ο χώρος, όπου, όπως μαθαίνουμε, θα τοποθετηθεί και προτομή του Ιωάννη Καποδίστρια, ώστε να τιμηθεί όπως αρμόζει το σημαντικό αυτό γεγονός της νεότερης Ελληνικής Ιστορίας.

ΑΝΟΙΞΗ 2021

sAronic Magazine 33

ύδρα

— Οι «Αδικημένοι της Ιστορίας»

Από την Ντίνα Αδαμοπούλου

Ο Υδραίος καπετάνιος Αντώνης Οικονόμου (1785-1821) Η άγνωστη ιστορία του φλογερού επαναστάτη,

που σήκωσε πρώτος τη σημαία του Αγώνα, αψήφησε τους προκρίτους και τους ισχυρούς, και το πλήρωσε με τη ζωή του. Γράφει η Ντίνα Αδαμοπούλου*

ίναι γνωστό και αναμφίβολο ότι η Ύδρα αποτέλεσε τον δεξιό βραχίονα της Ελληνικής Επανάστασης, καθ’ όλη σχεδόν τη διάρκεια του ναυτικού της αγώνα. Ένα από τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα του αγώνα αυτού είναι ο φλογερός Υδραίος πατριώτης, ο Αντώνης Γ. Οικονόμου, παραγνωρισμένη ωστόσο ιστορικά μορφή, από αυτές που λόγω διαφόρων συγκυριών διαδραματίζουν, ατυχώς, έναν δευτερεύοντα ρόλο στο ιστορικό γίγνεσθαι. Στον Οικονόμου ωστόσο οφείλουμε την, έστω και καθυστερημένη, τοποθέτηση στον ιστορικό θώκο που του αξίζει. Ο Αντώνης Οικονόμου, «πλοίαρχος β΄ τάξεως και καταστάσεως υδραϊκής μεσαίας», ήταν άτομο που ξεχώριζε ανάμεσα στους συμπατριώτες του για το θάρρος και την παλικαριά του. Δραστήριος επιχειρηματίας στο ναυτεμπόριο, χάνει ωστόσο το μοναδικό του πλοίο σε ναυάγιο κοντά στο Γιβραλτάρ και ταξιδεύει στην Κωνσταντινούπολη, σε μια προσπάθεια αναζήτησης χρημάτων. Στη διάρκεια της παραμονής του εκεί, μυείται από τον διορατικό Παπαφλέσσα στους κόλπους της Φιλικής Εταιρείας, με κριτήριο την επαναστατική ιδιοσυγκρασία του, αλλά και την καταγωγή του από την ξακουστή Ύδρα. Επιστρέφοντας ο Οικονόμου στο νησί, βρίσκει τους συμπατριώτες του δυσαρεστημένους στο έπακρο, λόγω της ζοφερής οικονομικής κατάστασης που τους κατέτρεχε την περίοδο εκείνη. Διατηρώντας (λόγω της όχι πρωτοκλασάτης κοινωνικής του θέσης) γερούς δεσμούς με τα λαϊκά στρώματα του νησιού, με τα συνάφια των διαφόρων επαγγελματιών και κυρίως με τους δυσαρεστημένους από την ανεργία και την ανέχεια ναύτες, ήταν πολύ εύκολο γι’ αυτόν να βρει μεταξύ των συμπατριωτών του «ώτα ανοιχτά» στις φλογερές επαναστατικές του παροτρύνσεις.

Οι πρόκριτοι διστάζουν… Δεν συνέβαινε όμως το ίδιο με τους ισχυρούς του πλούτου, Υδραίους προκρίτους, τους οποίους οι απεσταλμένοι της Φιλικής Εταιρείας Αναγνωσταράς και Περραιβός, μάταια, προσπάθησαν να πείσουν (και κυρίως τον πρώτο τη τάξει πρόκριτο Λάζαρο Κουντουριώτη), ώστε να κηρύξουν την επανάσταση στο πλούσιο και ευημερούν νησί τους. Οι πρόκριτοι προστάτευαν με κάθε τρόπο την ασφάλεια των κεκτημένων τους και ταυτόχρονα σκέπτονταν τις δαπάνες τις οποίες θα υποχρεώνονταν να καταβάλουν, προ-

34 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

ύδρα

Στην ταβέρνα του Κουτσογιάννη, στο γνωστό και σήμερα «Ντρουμ Σοκάκι», ο Οικονόμου, δίνοντας πρώτος τον επαναστατικό παλμό, εξήγειρε τα πνεύματα των λαϊκών μαζών… κειμένου να προετοιμάσουν τα μέχρι πρότινος κερδοφόρα εμπορικά τους σιτοκάραβα, μετατρέποντας τα σε πολεμικά για τις ανάγκες του Αγώνα. Η ώρα λοιπόν του φλογερού και ανυπόμονου Οικονόμου, για τον οποίο το πραξικόπημα ήταν αυτοσκοπός και μονόδρομος, είχε φθάσει. Οι Μοραΐτες Πέτρος Μαρκέζης και Γιώργος Αγαλόπουλος, αλλά και ο Υδραίος Γκίκας Γκίκας, γιος του προκρίτου Θεοδώρου Γκίκα, στάθηκαν επάξια δίπλα του, το επαναστατικό σύνθημα δόθηκε και τη νύχτα της 27ης Μαρτίου το λιμάνι της Ύδρας πλημμύρισε από ένοπλους άνδρες και πολεμικές ιαχές.

Στο «Ντρουμ Σοκάκι»… Σε ένα ταβερνείο του νησιού, στην ταβέρνα του Κουτσογιάννη, στο γνωστό και σήμερα «Ντρουμ Σοκάκι», ο Οικονόμου, δίνοντας πρώτος τον επαναστατικό παλμό, εξήγειρε τα πνεύματα των λαϊκών μαζών και κυρίως των άνεργων ναυτών του νησιού, που, υπηρετώντας μέχρι τότε σε πλοία

δεμένα τα περισσότερα στο λιμάνι, μετά το τέλος της περιπέτειας των Ναπολεοντείων πολέμων, μάταια περίμεναν την πραγματοποίηση κάποιου κερδοφόρου ναύλου. Τα ενθουσιασμένα πληρώματα θεώρησαν αναμφίβολα την κίνηση του Οικονόμου, εκτός όλων των πατριωτικών λόγων που την επέβαλλαν, και ως μία διέξοδο στην ανεργία που τους κατέτρεχε και μία ελπιδοφόρα λύση στην οικονομική αθλιότητα που τους διακατείχε. Ταυτόχρονα, ο Οικονόμου άρχισε να στρατολογεί και να εξοπλίζει σώμα 500 ενόπλων ανδρών, με σκοπό να τους χρησιμοποιήσει στον επαναστατικό αγώνα της Πελοποννήσου. Είχε όμως ανάγκη όχι μόνον από χρήματα αλλά και από πλοία, και αυτά, ατυχώς, βρίσκονταν στα χέρια των προκρίτων, οι οποίοι έντρομοι είχαν κλειστεί στα σπίτια τους, από τον φόβο των επεισοδίων.

Πήρε το «τιμόνι» ο Οικονόμου… Την άλλη μέρα το πρωί, ο τοποθετημένος από τους Οθωμανούς διοικητής της Ύδρας Νικόλαος Κοκοβίλας εκδιώχθηκε από την Καγκελαρία και ο Οικονόμου ανέλαβε την πολιτική, στρατιωτική και ναυτική διοίκηση του νησιού, δίνοντας την εντολή να μη γίνουν εκδικητικές βιαιότητες. Η έλλειψη χρημάτων στο Ταμείο της Κοινότητας οδήγησε σε διεκδικήσεις από τους προκρίτους, που δέχτηκαν να συγκεντρώσουν «διά βιαίου εράνου» και να παραδώσουν το συνολικό ποσόν των 135.000 ισπανικών δίστηλων. Ο πρώτος τη τάξει πρόκριτος Λάζαρος Κουντουριώτης, με άμετρα θιγμένο τον εγωισμό του, ποτέ δεν θα συγχωρούσε την πρωτοβουλία του Οικονόμου, γεγονός που απέδειξε

και η απόλυτη άρνησή του να συγκυβερνήσει μαζί του το νησί, όταν ο τελευταίος του το ζήτησε. Στη συνέχεια, ο Οικονόμου επιχείρησε να αντικαταστήσει στα πλοία τους πλοιάρχους που ήταν αφοσιωμένοι στους προκρίτους με ανθρώπους της προσωπικής του εμπιστοσύνης, κάτι το οποίο δεν πραγματοποιήθηκε τελικά, λόγω των σφοδρών αντιρρήσεων που συνάντησε, κυρίως, από τους πλοιοκτήτες καραβοκύρηδες.

Το Σάββατο 16 Απριλίου 1821… Στις 16 Απρίλη 1821, Σάββατο της Διακαινησίμου, συγκεντρώθηκαν οι Υδραίοι όλων των τάξεων, έγινε δοξολογία υπέρ του Αγώνα από τον μητροπολίτη Γεράσιμο και, ενώ από τα πλοία ρίχνονταν κανονιοβολισμοί, υψώθηκε στο Διοικητήριο η επαναστατική σημαία, και η Ύδρα μπήκε επίσημα, αν και καθυστερημένα, στον Αγώνα.

Έρμαιο των διαθέσεων των προκρίτων… Είναι γεγονός ότι ο Οικονόμου, αφοσιωμένος ολοκληρωτικά στα θέματα της Επανάστασης και στις ανάγκες του στόλου, δεν πρόσεξε όσο θα έπρεπε την προσωπική του πορεία, με συνέπεια η θέση του να αρχίζει, μέσω των ενεργειών των προκρίτων –ήταν έρμαιο των διαθέσεών τους–, να κλονίζεται σοβαρά. Οι επισταμένες του προσπάθειες για την οργάνωση του στόλου με προκηρύξεις οργάνωσης των πλοίων, αλλά και σεβασμού του διεθνούς ναυτικού δικαίου, και ο περιορισμός της πειρατείας και της καταδρομής, στις οποίες ήταν συνηθισμένα τα ελληνικά πληρώματα, προκάλεσαν αφό-

sAronic Magazine 35

ΑΝΟΙΞΗ 2021

ύδρα

Άποψη της Ύδρας του 18ου αιώνα σε χαλκογραφία του A. L. Castellan (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα). Οι παλάσκες του Αντώνη Οικονόμου.

ρητη δυσαρέσκεια στους μέχρι τότε οπαδούς του, οι οποίοι, υποκινούμενοι εντέχνως από τους προκρίτους, άρχισαν να δυσανασχετούν εναντίον του μέχρι πρότινος αρχηγού τους. Η σύλληψη από Υδραίους ενός τουρκικού πλοίου, που μετέφερε τον Οθωμανό Μουσελίμη με την οικογένειά του στη Μέκκα, επέφερε την οριστική αφορμή της ρήξης. Οι Τούρκοι αιχμάλωτοι κατεσφάγησαν από τα υδραίικα πληρώματα, που, επιστρέφοντας στην Ύδρα, ήθελαν να οικειοποιηθούν τα λάφυρα του πλοίου, παραβιάζοντας όχι μόνο τη διαταγή του Οικονόμου, αλλά και τον παλαιότερο κανονισμό περί διανομής των λειών. Όταν ο Οικονόμου αντέδρασε, οι οπαδοί του, σφόδρα δυσαρεστημένοι, προσεταιρίστηκαν και πάλι τους προκρίτους, ενώ ο ίδιος βρέθηκε στην κυριολεξία εγκαταλελειμμένος στην τύχη του.

Η σύλληψη… Οργανώθηκαν λοιπόν η σύλληψη και η εξόντωση του Οι-

κονόμου από τους Λάζαρο Παναγιώτα, Θεόφιλο Δρένια, Αντώνη Κριεζή και δέκα ακόμη ενόπλους Υδραίους, που όρμησαν στην Καγκελαρία και άρχισαν να τον πυροβολούν, καθώς και τους συγκεντρωμένους εκεί συντρόφους του. Ο ίδιος μπόρεσε τελικά να διαφύγει ζωντανός και να φθάσει στην περιοχή του Παλαμιδά, όπου όμως συνελήφθη και αναγκάστηκε να παραδοθεί. Η εντολή των προκρίτων να μεταφερθεί ο Οικονόμου στην απέναντι ακτή στο Μετόχι και να θανατωθεί δεν τελεσφόρησε, αφού οι άνθρωποι που τον μετέφεραν πείστηκαν να τον αφήσουν ελεύθερο. Οι Κρανιδιώτες όμως, που τον φιλοξένησαν προσωρινά, αναγκάστηκαν τελικά να τον παραδώσουν. Έτσι, ο άτυχος Οικονόμου μεταφέρθηκε στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στον Φενεό (Φονιά), όπου και φυλακίστηκε.

Η απόδραση και ο Υψηλάντης…. Το ανήσυχο όμως πνεύμα του οραματιστή επαναστάτη δεν ησύχαζε. Κατά τη διάρκεια της Α΄ Εθνοσυνέλευσης, ειδοποιώντας τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη για τις μελλοντικές κινήσεις του, ο Οικονόμου κατορθώνει να δραπετεύσει από τη Μονή Φενεού με ένοπλη ομάδα συντρόφων του, αποφασισμένος να πάει στο Άργος, για να καταγγείλει τους Κουντουριώτες και τα γενικότερα συμβάντα στην Ύδρα. Οι Υδραίοι όμως, σε κοινό συμβούλιο με τους Πελοποννήσιους προκρίτους, κατορθώνουν να εξασφαλίσουν και την υπογραφή του Δημητρίου Υψηλάντη, τον οποίο έπεισαν για την επικινδυνότητα του Οικονόμου, και να ξεκινήσουν άμεσα απόπειρα σύλληψής του οργανωμένη από σώμα 70

ενόπλων ανδρών, υπό τις διαταγές του μεγαλοκοτζάμπαση του Αιγίου, Ανδρέα Λόντου.

Ο Κολοκοτρώνης δεν πρόλαβε… Παρά την προσπάθεια του Κολοκοτρώνη, ο οποίος έστειλε τον στρατιωτικό διοικητή του Άργους Δημήτριο Τσώκρη, με σκοπό να προστατεύσει τον Υδραίο επαναστάτη και να τον συμφιλιώσει με τους προκρίτους, οι μισθοφόροι του Λόντου και του Χαραλάμπη είχαν προλάβει, δυστυχώς, να τον εντοπίσουν μεταξύ Άργους και Κουτσοποδίου, κοντά στον ποταμό Ξεριά∙ όταν αυτός αρνήθηκε να τους παραδοθεί, τον πυροβόλησαν άνανδρα και τον σώριασαν νεκρό. Ο Τσώκρης, που έφθασε λίγη ώρα μετά, φρόντισε απλώς για τα της πρόχειρης επιτόπιας ταφής του, στις 16 Δεκεμβρίου 1821. Ο αδικοχαμένος ήρωας Αντώνης Οικονόμου είναι γεγονός ότι καταδικάστηκε για πολλά χρόνια στην αφάνεια, σκόπιμα ίσως και συστηματικά από την επίσημη ιστοριογραφία. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι τα φύλλα του χειρόγραφου κώδικα των Πρακτικών της Κοινότητας της Ύδρας, κατά την περίοδο που διοικούσε το νησί ο Αντώνης Οικονόμου, είναι κομμένα με ψαλίδι!... Ούτε αυτό όμως ούτε τίποτε άλλο στάθηκε ικανό να σβήσει από την ανθρώπινη συλλογική μνήμη τη μεγάλη αυτή πατριωτική μορφή και την πλήρη προσφοράς, ανιδιοτελή ιστορική της δράση. *Η Ντίνα Αδαμοπούλου είναι ιστορικός-αρχειονόμος, Διευθύντρια Ι.Α.Μ. Ύδρας

36 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

ύδρα

Γράφει η Ελένη Χριστοδούλου

Χαρτογραφώντας τον ιστορικό οικισμό της Ύδρας Με αφορμή ένα βιβλίο, καρπό συστηματικής έρευνας δέκα ετών, της αρχιτέκτονος-πολεοδόμου Ίριδος Παναγιωτοπούλου, που έρχεται να δώσει φως στην Ύδρα του 17ου, 18ου, 19ου και 20ού αιώνα, στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας 1821» του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη.

Ύδρα είναι ένας δημοφιλής προορισμός που στάθηκε σημείο αρχιτεκτονικής αναφοράς και ενέπνευσε τις Καλές Τέχνες. Ήταν και εξακολουθεί να είναι ένας τόπος τον οποίο απεικόνισαν με τον χρωστήρα τους διάσημοι ξένοι και Έλληνες ζωγράφοι. Και, ενώ εκατοντάδες έργα καλλιτεχνών μιλούν κυρίως για τη νεότερη Ύδρα, το βλέμμα στέκεται σε μια χαλκογραφία του νησιού 200 χρόνια πριν, από τον Γάλλο τοπιογράφο Αντουάν Λορέν Καστελάν. Όπως αποτυπώνεται ο ιστορικός οικισμός της Ύδρας το 1808, από τον γνωστό ζωγράφο και αρχιτέκτονα της εποχής, προκαλείται στον θεατή η διάθεση για ένα ταξίδι γνώσης στην προεπαναστατική εποχή που φτάνει έως και τις μέρες μας. Ο στιβαρός βράχος της Ύδρας αγκαλιάζει τον οικισμό

της Χώρας του νησιού με τα αρχοντικά του, τα λαϊκά του σπίτια, τις εκκλησίες και τα ερείπια. Οι γενεές έρχονται, φεύγουν και διαδέχονται η μία την άλλη. Κάποιες σηματοδότησαν έντονα με τα έργα τους, υλικά και ηθικά, όχι μόνο την εξέλιξη του νησιού, αλλά και της χώρας ολόκληρης, με διεθνή αναγνώριση! Βαριά κληρονομιά για το Νησί, η συνεισφορά του με τις ηρωικές προσωπικότητές του στον Αγώνα της ελευθερίας του 1821. Ο επισκέπτης της Ύδρας προσδοκά να ανακαλύψει από κοντά τον τόπο των ηρώων αγωνιστών! Ένα βιβλίο, καρπός συστηματικής έρευνας δέκα ετών, της αρχιτέκτονος-πολεοδόμου Ίριδος Παναγιωτοπούλου έρχεται να δώσει φως στην Ύδρα του παρελθόντος, αλλά και του παρόντος. Το βιβλίο τιτλοφορείται «Χαρτογράφηση του οικισμού της Ύδρας – Τεκμήρια Ιστορίας» και παρουσιάζεται σε δύο τόμους. Aπευθύνεται όχι μόνο σε ειδικούς επιστήμονες, αλλά και στο ευρύ κοινό, εντός και εκτός Ελλάδας. Του δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσει τον ιστορικό οικισμό της Ύδρας, να τον περπατήσει φυσικά ή νοερά, με τις 1.500 φωτογραφίες, παλιές και σύγχρονες, χάρτες, σχεδιαγράμματα, πίνακες και διαγράμματα. Στους σύγχρονους Υδραίους δίνεται η δυνατότητα να ανακαλύψουν τον τόπο τους και να συνεισφέρουν στην περαιτέρω έρευνα με τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους.

Το βλέμμα στέκεται σε μια χαλκογραφία του νησιού 200 χρόνια πριν, από τον Γάλλο τοπιογράφο Αντουάν Λορέν Καστελάν Το βιβλίο επιχειρεί να απαντήσει σε ερωτήματα που αφορούν τη χρονική περίοδο των τεσσάρων αιώνων: 17ος, 18ος, 19ος και 20ός αιώνας. Ποιοι, πόσοι και πότε κατοίκησαν στο νησί; Από πού ξεκίνησε και πώς αναπτύχθηκε ο οικισμός; Ποιοι έζησαν στα αρχοντικά, στα λαϊκά σπίτια και στα ερείπια; Σε ποια σπίτια έζησαν οι κάτοικοι του νησιού που έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στην ιστορία του; Η έρευνα βασίζεται κυρίως σε πρωτογενείς ιστορικές πηγές από τα αρχεία των ΕΙΜ, ΕΛΙΑ, Μουσείου Μπενάκη, ΜΙΕΤ, ΓΑΚ, και ιδιαίτερα από το Αρχείο της Κοινότητας της Ύδρας (αδημοσίευτο ή και δημοσιευμένο), το οποίο φυλάσσεται στο Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Ύδρας. Το βιβλίο εκδίδεται από το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη ως μέρος των δραστηριοτήτων του, στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας 1821».

sAronic Magazine 37

ΑΝΟΙΞΗ 2021

σπέτσες Μουσικά, χορευτικά, θεατρικά και εικαστικά δρώμενα, όπως και τιμητικές εκδηλώσεις στο σπουδαίο Μουσείο Μπουμπουλίνας

Στο Μουσείο Μπουμπουλίνας, από αριστερά, ο Παύλος ΔεμερτζήςΜπούμπουλης, απόγονος της Ηρωίδας και Πρόεδρος του Μουσείου και ο Δήμαρχος Σπετσών Παναγιώτης Λυράκης.

— Σπέτσες 2021

Με τη φλόγα του 1821 η Λαμπαδηδρομία από την Αθήνα Φαντασμαγορική πρεμιέρα των εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια και επιστροφή των μεγάλων αθλητικών events στο νησί των χρωμάτων. Γράφει η Έτα Βασιλείου

ε μια φαντασμαγορική λαμπαδηδρομία 200 χιλιομέτρων, από την Αθήνα στις Σπέτσες, ξεκινούν στο νησί της Μπουμπουλίνας οι εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η Λαμπαδηδρομία, που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 4 Ιουνίου 2021 –σε συνεργασία με τις επιτροπές «Σπέτσες 2021» και «Ελλάδα 2021»–, σηματοδοτεί την έναρξη των εκδηλώσεων, αλλά και τη συμπλήρωση 10 χρόνων από την ίδρυση δύο διάσημων αθλητικών θεσμών των Σπετσών, του Spetses Mini Marathon, που είναι διοργανωτής και του Spetses Classic Yacht Regatta. Το πρόγραμμα του Δήμου Σπετσών «Σπέτσες 2021: Στο Σταυροδρόμι της Ιστορίας» περιλαμβάνει ασφαλώς και άλλες δράσεις πολιτιστικού και εορταστικού χαρακτήρα, με μουσικά, χορευτικά, θεατρικά και εικαστικά δρώμενα,

όπως και τιμητικές εκδηλώσεις στο σπουδαίο Μουσείο Μπουμπουλίνας. Η Λαμπαδηδρομία –με τη συμμετοχή κορυφαίων προσωπικοτήτων του ελληνικού αθλητισμού, καθώς και προσώπων που έχουν συμμετάσχει σε προηγούμενες διοργανώσεις του Spetses Mini Marathon– θα ξεκινήσει στην Αθήνα και θα τερματίσει στις Σπέτσες. Οι λαμπαδηδρόμοι θα κρατούν τη σημαία των Σπετσών και ένα κλαδί ελιάς, ενώ μετά το τέλος της διαδρομής θα πραγματοποιηθεί συμβολική δενδροφύτευση ενός δενδρυλλίου ελιάς. Εθελοντές λαμπαδηδρόμοι θα κάνουν τον γύρο του νησιού, ενώ η εκδήλωση θα ολοκληρωθεί με γιορτή στο Δημαρχείο ή στην Πλατεία Ποσειδωνίου. Σημειώνεται ότι η διοργάνωση τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Τουρισμού και του Δήμου Σπετσών. Το Spetses Mini Marathon ωστόσο, που αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αθλητικούς θεσμούς της χώρας και ορόσημο για την τοπική κοινότητα των Σπετσών, έχει προγραμματιστεί για τις 8-10 Οκτωβρίου 2021, οπότε και συμπληρώνει μία δεκαετία γεμάτη επιτυχίες. «Είναι μεγάλη μας χαρά και τιμή που έχουμε συμβάλει και εμείς, ως Δήμος, εθελοντές και τοπικές επιχειρήσεις, στην υλοποίηση του Spetses Mini Marathon. Σας περιμένουμε

όλους, εφόσον το επιτρέψουν οι συνθήκες, στις Σπέτσες στις 8-10 Οκτωβρίου 2021» δηλώνει ο δήμαρχος Σπετσών, Παναγιώτης Λυράκης. Ψυχή του θεσμού είναι η πρόεδρος και ιδρύτρια του Spetses Mini Marathon, Μαρίνα Κουταρέλλη, η οποία τονίζει: «Μια δράση που κουβαλά τόσο βαρυσήμαντους συμβολισμούς δεν μπορεί παρά να μας γεμίζει με υπερηφάνεια αλλά και πολλή χαρά για τη θερμή ανταπόκριση του Υπουργείου Τουρισμού και την αρωγή των επιτροπών ‘’Σπέτσες 2021’’ και ‘’Ελλάδα 2021’’». Η Ευγενία Φραγκιά, αντιδήμαρχος Σπετσών και πρόεδρος της Επιτροπής «Σπέτσες 2021», προσθέτει: «Τέτοιου είδους εκδηλώσεις είναι που τιμούν την ιστορία και χαιρόμαστε διπλά να συμπεριλαμβάνονται στον εορταστικό μας προγραμματισμό». Υπενθυμίζουμε ότι από τις 24 έως τις 27 Ιουνίου 2021 έχει προγραμματιστεί η διάσημη Ρεγκάτα των Σπετσών, Spetses Classic Yacht Regatta –ο Διεθνής Αγώνας Κλασσικών και Παραδοσιακών Σκαφών Σπετσών–, που διοργανώνεται από τον Ναυτικό Όμιλο Ελλάδας, υπό την αιγίδα του Δήμου Σπετσών και με την υποστήριξη του Ναυτικού Ομίλου Σπετσών, ο οποίος επίσης γιορτάζει τα 10 χρόνια από την ίδρυσή του.

38 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

σπέτσες

«Η Ναυμαχία των Σπετσών» - πίνακας του Ιωάννη Κούτση.

Η εξέγερση των Σπετσών 3 Απριλίου 1821 Ήταν πρωί της Κυριακής των Βαΐων, όταν οι γενναίοι Σπετσιώτες, πρώτοι από τα τρία ναυτικά νησιά – Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά–, ύψωσαν τη σημαία της Επανάστασης. Γράφει ο Παύλος Στεφ. Παρασκευαΐδης*

Επανάσταση του 1821 δεν ήταν δυνατόν να γίνει χωρίς τη συμμετοχή των Σπετσών, της Ύδρας και των Ψαρών. Από την ημέρα της ίδρυσής της, η Φιλική Εταιρεία συνειδητοπoίησε πως ήταν ανάγκη τα πλοία και τα αμύθητα πλούτη των τριών ναυτικών νησιών, αλλά και το θάρρος και η επιδεξιότητα των κατοίκων τους, να τεθούν το συντομότερο δυνατόν στην υπηρεσία της Επανάστασης, που δεν θα αργούσε να ξεσπάσει. Γι’ αυτό έσπευσε να μυήσει τους νησιώτες στο φοβερό μυστικό της. Από τον Σεπτέμβριο του 1820, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης με έγγραφό του προτρέπει όλους τους πλοιάρχους της Ελλάδος να εφοδιάσουν τα πλοία τους με κανόνια και να τα έχουν έτοιμα για τον επικείμενο αγώνα. Και τον Οκτώβριο του 1820, γράφει στον Γεώργιο Πάνου:

«Το μόνον δε το οποίον ζητεί από την ευγενείαν σας η Πατρίς είναι ν’ αρματώσετε όσον το δυνατόν το γρηγορώτερον όσα καράβια ημπορέσετε και να τα έχετε έτοιμα, ώστε με το πρώτον να κινώνται δι’ όπου η ανάγκη το απαιτήση». Οι Πελοποννήσιοι, μόλις ξέσπασε η Επανάσταση, με απεσταλμένους τους εκθέτουν τα κατορθώματά τους στους Σπετσιώτες και ζητούν τη συνδρομή τους. Υπόσχονται τα πάντα σε αυτούς, μετά την απελευθέρωση της πατρίδας. Εκ προοιμίου, αναγορεύουν τους Σπετσιώτες «ελευθερωτάς της Ελλάδος». Στις Σπέτσες, προτού ακόμη ακουστούν οι πρώτες τουφεκιές των επαναστατών στον Μοριά, επικρατούσε επαναστατικός αναβρασμός. Ήδη στις 13 Μαρτίου του 1821 η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα ανύψωσε στο μεσαίο κατάρτι του «Αγαμέμνονα» τη δική της σημαία και χαιρέτισε την ανύψωσή της με κανονιοβολισμούς μπροστά στο λιμάνι των Σπετσών. Οι πρόκριτοι του νησιού έκαναν συσκέψεις, για να πάρουν τη μεγάλη απόφαση. Μερικοί από αυτούς ήταν διστακτικοί και έκριναν πως πρέπει να κηρύξουν την Επανάσταση μαζί με τους Υδραίους, για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τον τεράστιο σε δύναμη εχθρικό στόλο. Στις 30 Μαρτίου, οι Σπετσιώτες έστειλαν πρόχειρα όσα

Ήδη στις 13 Μαρτίου του 1821 η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα ανύψωσε στο μεσαίο κατάρτι του «Αγαμέμνονα» τη δική της σημαία, με κανονιοβολισμούς μπροστά στο λιμάνι των Σπετσών…

ΑΝΟΙΞΗ 2021

sAronic Magazine 39

σπέτσες

πολεμοφόδια μπορούσαν στον Πετρόμπεη. Δεν αρκούσε Οι στιγμές εκείνες ήταν συγκλονιστικές. Οι καμπάνες όμως η αποστολή εφοδίων και πυρομαχικών για την ευό- των εκκλησιών χτυπούσαν χαρμόσυνα, τα κανόνια των δωση της Επανάστασης. Ήταν αναγκαία η παρουσία των πλοίων άρχισαν να εκπυρσοκροτούν και ο λαός ξεχύθηκε πλοίων στις ελληνικές θάλασσες, προτού καταπλεύσει ο στους δρόμους, για να πανηγυρίσει τη λευτεριά του. Άλλοι εχθρικός στόλος και καταπνίξει την εξέγερση των Ελλήνων αντάλλασσαν ασπασμούς, άλλοι έψελναν μεγαλόφωνα «εν τη γενέσει» της. Γι’ αυτό αποφασίστηκε τότε να μεταβεί τον Θούριο του Ρήγα, άλλοι έχυναν δάκρυα χαράς και στην Ύδρα ο Χατζηγιάννης Μέξης, για να συνεννοηθεί με άλλοι γονυκλινείς παρακαλούσαν τον Θεό να βοηθήσει τους εκεί άρχοντες. τον αγώνα τους. Όταν ο Μέξης έφυγε, έφθασε στις Σπέτσες ο Παναγιώτης Έτσι, ο ναός του Αγίου Νικολάου έγινε τόπος εξέγερσης Γολόπουλος με ένα γράμμα, με το οποίο οι πρόκριτοι του των Σπετσιωτών. Από εκεί πορεύτηκε στη γη των ΕλλήΜυστρά εκφράζουν την αγωνία και την απελπισία τους, νων η Νίκη. Από το Μοναστήρι αυτό ξεκίνησε ο ναυτικός γιατί ακόμη δεν έχουν εκπλεύσει τα πλοία: «Μην το κατα- αγώνας των Ελλήνων. δεχθήτε», γράφουν στους Σπετσιώτες, «να μας αφήσητε Και τα τρία ναυτικά νησιά αγωνίστηκαν με αυταπάρνηση εις τον βυθόν της απελπισίας, αλλά συνδράμετε με όλας για μια ελεύθερη πατρίδα. Οι Σπετσιώτες όμως ήταν αυτοί τας ηρωικάς και γενναίας δυνάμεις σας». που πρώτοι από τους νησιώτες ύψωσαν τη σημαία της ΕπαΗ ίδια κραυγή απελπισίας και απόγνωσης ακούγεται νάστασης και επισφράγισαν την απόφασή τους με πολεμικές και σε ένα άλλο γράμμα, που τους στέλνουν οι Μανιάτες πράξεις. Έντεκα καράβια τους αναχώρησαν αμέσως για τη αρχηγοί: «Αν δεν ταχύνετε τον ερχομόν σας και πηγαίνει Μονεμβασιά και άλλα οκτώ για το Ναύπλιο. Με τα πλοία το πράγμα εις μάκρος, ημπορεί να μας λείψη και ημάς το τους κινήθηκαν προς όλες τις κατευθύνσεις, ενίσχυσαν θάρρος και πλέον νεκρώνει το πράγμα και φαίνεται ότι πολιορκητές, μοίρασαν επαναστατικές προκηρύξεις και, είσθε οι αίτιοι όλου του Γένους και όψεσθε». με τον επαναστατικό τους ενθουσιασμό, παρακίνησαν σε Οι απανωτές εκκλήσεις των Πελοεξέγερση και τα άλλα νησιά! Κυριακή ποννησίων για ναυτική βοήθεια και του Πάσχα ξεσήκωσαν τους Ψαριασυμπαράσταση επιτάχυναν την κήνούς. Στις 16 Απριλίου, περνώντας έξω από την Ύδρα με τρία τουρκικά ρυξη της Επανάστασης στις Σπέτσες. Αμέσως μόλις οι πρόκριτοι του νησιού πλοία που είχαν αιχμαλωτίσει, ξεσήέλαβαν τις δύο τελευταίες επιστολές, κωσαν τους πατριώτες και του τρίτου έκαναν σύσκεψη στο σπίτι του Γ. Πάνησιού. νου, και οι γεροντότεροι από τους Γι’ αυτό, δίκαια, οι Πελοποννήσιοι συγκεντρωμένους προτείνουν πάλι έγραψαν κατενθουσιασμένοι στους αναβολή, μέχρις ότου ξεσηκωθούν οι Σπετσιώτες: «Δόξα εις υμάς, αδελΥδραίοι. Η συνεδρίαση αυτή λύνεται φοί, ότι ηγέρθητε πρώτοι. Πρώτοι χωρίς να ληφθεί απόφαση. Αλλά ο Γ. κατά την προσβολήν του εχθρού, Πάνου, οι Μποτασαίοι και άλλοι Φιπρώτοι εν τη ιστορία, πρώτοι εν τη λικοί αποδοκιμάζουν την παρατεινόαθανασία»! Ο ναός του Αγίου μενη απραξία και θεωρούν ότι πρέπει Οι Σπετσιώτες ανακηρύχθηκαν να κινηθούν, χωρίς να λάβουν υπόψη από τους προκρίτους του Μοριά Νικολάου έγινε τους τη γνώμη των διστακτικών. «ευεργέται του Γένους και της Πατόπος εξέγερσης Έτσι, τη νύχτα της 2ας προς την 3η τρίδος, προνοηταί, τροφοί και κηδεΑπριλίου, κατέλαβαν με οπλισμένους μόνες αυτής». Και ο Παπαφλέσσας των Σπετσιωτών… ανθρώπους τους την Καγκελαρία. υποσχέθηκε σε αυτούς: «Όταν συν Κατέβασαν την τουρκική σημαία και Θεώ λάβωμεν την ελευθερίαν, θέλεύψωσαν στη θέση της τη σημαία της Επανάστασης με τον τε έχει απ’ όλους τα πρωτεία και το Γένος θέλει σας δοξάσει σταυρό και τις λέξεις «Ελευθερία ή Θάνατος». Πλήθος λαού ως νικητάς και τροπαιούχους». συγκεντρώθηκε εκεί και χαιρέτισε με ενθουσιασμό και με Από τότε τα ελληνικά πλοία όργωναν το Αιγαίο, προστάκραυγές, «Ζήτω το γένος», την επαναστατική αυτή πράξη. τευαν τους κατοίκους των ελληνικών νησιών, πολιορκούΌσοι πρόκριτοι την προηγούμενη ημέρα δίσταζαν και είχαν σαν από τη θάλασσα τα τουρκικά φρούρια και ανάγκασαν ψηφίσει την αναβολή, βλέποντας πως κάθε αντίδραση θα τους πολιορκημένους να τα παραδώσουν στους Έλληνες. ήταν μάταιη, αναγκάστηκαν να επιδοκιμάσουν τα γεγονότα Αλλά και όλες οι μεγάλες επιτυχίες των Ελλήνων στην Επακαι διέταξαν να πανηγυριστεί η κήρυξη της Επανάστασης. νάσταση του ’21 οφείλονται και στη δράση του στόλου των Το πρωί της 3ης Απριλίου, Κυριακή των Βαΐων, στο Σπετσών, της Ύδρας και των Ψαρών. Σε όλη τη διάρκεια του προαύλιο του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Νικολάου απελευθερωτικού αγώνα, οι Έλληνες ναυτικοί πολέμησαν συγκεντρώθηκαν οι πρόκριτοι, οι πλοίαρχοι και ο λαός τον εχθρό με πείσμα, αδάμαστη τόλμη και αυτοθυσία. Γι’ των Σπετσών, ύψωσαν την επαναστατική σημαία και ορκί- αυτό τα ονόματα των τριών αυτών νησιών είναι ανεξίτηλα στηκαν, μέσα σε απερίγραπτο ενθουσιασμό, επί του ιερού γραμμένα στις σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας. ευαγγελίου να παραμερίσουν τα πάθη και τις διαφορές τους, και να πεθάνουν μαχόμενοι μέχρις εσχάτων υπέρ πίστεως και πατρίδος. Έπειτα έγινε, μέσα σε κατάνυξη, δοξολογία * Ο Παύλος Στεφ. Παρασκευαΐδης είναι καθηγητής Φιλομε όλους τους ιερείς του νησιού, ενώ οι εξεγερθέντες, κάτω λογίας, ιστορικός και συγγραφέας πολλών βιβλίων για την από το άγιο φως των κανδηλιών, επικαλέστηκαν την αρωγή ιστορία των Σπετσών, και ειδικότερα στα χρόνια της Ελληνικής του Θεού για την απελευθέρωση του Έθνους. Επανάστασης του 1821.

Γεώργιος Πάνου

Χατζηγιάννης Μέξης

Παναγιώτης Μπότασης

40 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

ερμιονίδα

Γράφει η Βιβή Σκούρτη

Μορφές ηρώων και γεγονότα της Επανάστασης του 1821 στην Ερμιονίδα Μια συμβολή στην έρευνα για τα 200 χρόνια του Αγώνα στη θρυλική Ερμιόνη, το ένδοξο Κρανίδι και την εμβληματική Τροιζήνα. 1

πέτειοι∙ σημεία πύκνωσης του λόγου, της σκέψης, της ιστορικής έρευνας για την καταγραφή και τη διάχυση των αποτελεσμάτων στην κοινωνία. Με την ευκαιρία του εορτασμού της δισεκατονταετηρίδας από την Επανάσταση του 1821, όλα τα ερευνητικά ιδρύματα και οι θεσμικοί φορείς παράγουν ιστορικό λόγο και συσπειρώνονται σε μια έρευνα. Συνεργασίες προκύπτουν, με όλη την επιστημονική κοινότητα να βρίσκεται σε δράση, ενώ οι διάφορες εκδηλώσεις που προγραμματίζονται ποικίλλουν, χωρίς να γνωρίζουμε αν τελικά θα πραγματοποιηθούν, εξαιτίας της υγειονομικής κατάστασης. Εμείς, συμβάλλοντας στην έρευνα, θα παραθέσουμε ιστορικά ονόματα –μορφές ηρώων– αλλά και γεγονότα της Επανάστασης του 1821 στην Ερμιονίδα.

στη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής στην Κορωνίδα (Κοιλάδα). «Εις τον δρόμον της Κοιλάδος επί του λίθου τούτου το 1821 τη 4η Απριλίου όταν οι προπάτορές μας εξεστράτευσαν κατά των βαρβάρων τής Εθνικής υποδουλώσεως, όπου διέτρεχον τον έσχατον των κινδύνων, ζωή, τιμή και περιουσία, έδωσαν χείρας και κατόπιν εγένετο ο αγιασμός και εξεβρόντησαν (έκαναν oμοβροντία όπλων), γονατιστοί άνδρες και γυναίκες, στον λεγόμενο αλβανιστί “Γκούρι βιτόρεσε”». Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες κατά των πασάδων Ομέρ Βρυώνη και Κιοσέ Μεχμέτ. Τραυματίστηκε στη μάχη θανάσιμα και ετάφη με τιμές πίσω από το ιερό του Αγίου Σώστη στο Ναύπλιο. Η γενέθλια πόλη του, το Κρανίδι, για να τιμήσει τη μνήμη και τη συνεισφορά του στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, έστησε την προτομή του στο Ηρώο στην κάτω πλατεία.

Ο Κρανιδιώτης αρχιμανδρίτης Κρέστας Αρσένιος (Αλέξανδρος) Ο γνωστός ως παπα-Αρσένης περιγράφεται ως ευσεβής, γενναίος, ιδεολόγος, ακαταμάχητος, αγνός πατριώτης. Υπήρξε εκλεκτό μέλος της Φιλικής Εταιρείας, διακρίθηκε στον ρόλο του ιερέα και στη συνέχεια του κατηχητή σε κληρικούς και οπλαρχηγούς του τόπου του, για την καλύτερη προετοιμασία του τολμηρού εγχειρήματος της έναρξης της Επανάστασης στο Κάτω Ναχαγιέ. Και, όταν ήρθε η ώρα, 1 Απρίλη του 1821, ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης και ορκίστηκε ως αρχηγός των επαναστατικών δυνάμεων του Κάτω Ναχαγιέ, ενώ οι καπεταναίοι της Ερμιονίδας με τα μπουλούκια τους, 650 περίπου τον αριθμό, έδωσαν τον όρκο του αγώνα στην τοποθεσία «Γκούρι Βιτόρεσε» και, στη συνέχεια, τον θρησκευτικό όρκο

Η οικογένεια Μήτσα Αρβανίτες με καταγωγή από τη Χειμάρα, έλαβαν μέρος στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Αργότερα μετακινήθηκαν στην Ερμιόνη, όπου και εγκαταστάθηκαν. Ο γενάρχης Ανδριανός Μήτσας, θαρραλέος καραβοκύρης, παντρεύτηκε αρχοντοπούλα Κρανιδιώτισσα της οικογένειας Σαρρή. Έκτισε στα Μαντράκια ένα καστρόσπιτο, τον «πύργο του Κουλέ», και τον ανεμόμυλο στο Μπίστι. Απέκτησε δύο γιους, τον Γιάννη και τον Σταμάτη, μετέπειτα οπλαρχηγούς και καπεταναίους της Επανάστασης. Ασχολήθηκαν με τη ναυτιλία και μετέτρεψαν τα ιστιοφόρα πλοία τους σε πειρατικά. Θρυλική φυσιογνωμία ο καπετάν Γιάννης ο Καστρίτης (Γκαγκογιάννης), ο οποίος πέθανε νεότατος, πληγωμένος στη μάχη των Ταμπουρίων, στις 27 Μαρτίου 1827, μαχόμενος δίπλα στον Γεώργιο Καραϊσκάκη.

«Ο καπεταν-Σταμάτης Μήτσας υπήρξε ισάξιος πολεμιστής με τον αδελφό του Γιάννη. Σε αντίθεση με εκείνον που ήταν ψηλός, ο Σταμάτης ήταν βραχύσωμος, ευκίνητος, με καλογυμνασμένο σώμα, βλέμμα σπινθηροβόλο και πλούσια μακριά μαλλιά, ριγμένα στις φαρδιές του πλάτες, που ενώνονταν σαν χαίτη και γι’ αυτό του δόθηκε το προσωνύμιο “λεοντοχαίτης”. Πολέμησε δίπλα στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και έλαβε μέρος στην κατάληψη του Παλαμηδίου, σε μια από τις σπουδαιότερες νίκες των Ελλήνων κατά των Τούρκων στη διάρκεια του επαναστατικού αγώνα του 1821. Η άλωση του φρουρίου υπήρξε καθοριστική για την εξέλιξη του αγώνα. Οι Έλληνες, βοηθούμενοι από το βαθύ σκοτάδι, τη βροχή και τον άνεμο, μπήκαν αθόρυβα και αναίμακτα στο κάστρο. Πρώτος αναρριχήθηκε ο νεαρός τότε Σταμάτης Μήτσας. Η κατάληψη του Παλαμηδίου ενθουσίασε τους Ερμιονίτες, γιατί ο συμπολίτης, αν και νεαρός τότε, ευτύχησε να είναι ένας από τους πρωταγωνιστές της. Με την απελευθέρωση έγινε πληρεξούσιος στις Εθνικές συνελεύσεις και βουλευτής. Κόρη του ήταν η Θεοδώρα Μήτσα, μητέρα του Δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Μερκούρη. Η ιστορική πορεία της οικογένειας συνεχίζεται και στους Βαλκανικούς πολέμους από τους απογόνους της» γράφουν στην έρευνά τους οι Γιάννης Σπετσιώτης και Τζένη Ντεστάκου. Ο επίσκοπος Ανδρούσης Ιωσήφ και η διέλευσή του από την Ερμιόνη και το Κρανίδι Ο επίσκοπος Ανδρούσης, αγωνιστής της Επανάστασης του 1821, υπήρξε επίσης διακεκριμένη προσωπικότητα της εκκλησιαστικής κοινότητας, με εθνική, θρησκευτική και πνευματική δράση. Ο Ιωσήφ, κατά κόσμον Ιωάννης-Ιωσήφ Νικολάου,

sAronic Magazine 41

ΑΝΟΙΞΗ 2021

ερμιονίδα

5 4

γεννήθηκε το 1770 στην Τρίπολη. Γιος πολυμελούς οικογένειας, σε ηλικία 11 ετών εστάλη από τους γονείς του να φοιτήσει στη Σχολή της Δημητσάνας. Μετά από σπουδές 9 ετών, έγινε δάσκαλος και δίδαξε στην Τρίπολη. Στη συνέχεια, εισήλθε στην τάξη των κληρικών και, σε ηλικία 36 ετών, χειροτονήθηκε επίσκοπος Ανδρούσης. Η ενάρετη ζωή, η σεμνότητα και η ταπεινότητά του, σε συνδυασμό με τα χαρίσματα και τις ικανότητές του, τον είχαν κάνει ήδη γνωστό σε ολόκληρη την Πελοπόννησο. Οι Τούρκοι γρήγορα πληροφορήθηκαν τη δράση του και επεδίωκαν τη φυσική του εξόντωση. Κατά την πολιορκία της Τριπολιτσάς, τον συνέλαβαν μαζί με άλλους 9 επισκόπους και 14 προεστούς, και τους κράτησαν ως ομήρους, υποβάλλοντάς τους σε φρικτά μαρτύρια. Ο Ιωσήφ περιέγραψε τα δεινά της φυλάκισής του, ενώ σε όλη του τη ζωή έφερε στον λαιμό και στα χέρια του τα σημάδια των φρικτών βασανιστηρίων του. Η Α΄ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου στις 15 Ιανουαρίου 1822 ανέθεσε στον Ιωσήφ το «Μινιστέριον της Θρησκείας» (Υπουργείο της Θρησκείας), ένα από τα οκτώ «υπουργεία» που θέσπισε. Το αξίωμα, που η πατρίδα τού εμπιστεύτηκε, το άσκησε με σωφροσύνη, εντιμότητα και αρετή. Ποτέ του δεν έλαβε χρήματα∙ ακόμη και τους μισθούς των υπαλλήλων τούς πλήρωνε με δικά του χρήματα, που του έστελνε ο αδελφός του κάθε μήνα. Με το τέλος της θητείας του στο Υπουργείο, έρχεται στη Μεσσηνία. Ο βιογράφος του αναφέρει ότι ο Ιμπραήμ προκήρυξε το κεφάλι του Ιωσήφ έναντι γενναίας αμοιβής. Έτσι, μετά από πολλές ταλαιπωρίες και κινδύνους, ο Ιωσήφ με τον αδελφό του κατέφυγαν διωκόμενοι στο Μοναστήρι

1. Τοπίο κοντά στην Ερμιόνη, Αργολίδα Έκδοση: William, Λονδίνο, T. Payne, 1810. Συλλογή: Γεννάδειος Βιβλιοθήκη - Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. 2. Προτομή του Ιωσήφ Ανδρούσης στον προαύλιο χώρο του Άη Γιάννη, Μητροπολιτικού ναού της Μεσσήνης. 3. Προτομή του παπα-Αρσένη Κρέστα στο Ηρώο της Κάτω Πλατείας Κρανιδίου. 4. Ζωγραφική αναπαράσταση της οικίας Οικονόμου, όπου έλαβαν χώρα οι εργασίες της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης, έργο της λαϊκής ζωγράφου Ανθούλας Λαζαρίδου – Δουρούκου. 5. Προτομές των αδελφών Μήτσα, Σταμάτη και Γιάννη στο ΙΛΜΕ. 6. Χάλκινη προτομή του Γέρου του Μοριά στο προαύλιο του ΙΛΜΕ, φιλοτεχνημένη από τον νεαρό γλύπτη Σταύρο Μαυρομιχάλη.

των Αγίων Αναργύρων, στην Ερμιόνη, όπου παρέμειναν περίπου τρεις μήνες. Ο ηγούμενος της μονής, Μακάριος Μπουφογγέλης, τον υποδέχθηκε με εγκαρδιότητα. Οι δύο κληρικοί είχαν αναπτύξει σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης από τότε που «η Προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδος» εγκαταστάθηκε στην Ερμιόνη (1-10-1822 έως 9-2-1823) και ο Ιωσήφ ήταν Υπουργός της Θρησκείας. Τότε, είναι πιθανό να φιλοξενήθηκε ο Ιωσήφ, όπως και άλλα μέλη της Κυβέρνησης, στο Μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων. Στη συνέχεια, φαίνεται πως έζησε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, πιθανότατα έως το 1828, στο Κρανίδι. Στο πρόσωπο του Ιωσήφ διέκριναν τον ιδανικό πνευματικό ηγέτη, στήριγμά τους σε εκείνη την εξαιρετικά δύσκολη εποχή για τους πολίτες, αλλά και για τον ίδιο, αφού δεν είχε καθόλου χρήματα και ζούσε με την ελεημοσύνη των πιστών. Πέθανε στις 13 Μαρτίου 1844, σε ηλικία 74 ετών, και ενταφιάστηκε τιμητικά μπροστά στην Ωραία Πύλη του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννη στη Μεσσήνη. Το 1900 στήθηκε η προτομή του, φιλοτεχνημένη από τον γλύπτη Μ. Τόμπρο, στον προαύλιο χώρο του ναού, πάνω στην οποία αναγιγνώσκουμε το αφιερωμένο σε αυτόν ποίημα του Κωστή Παλαμά: «Ιωσήφ Ανδρούσης ιερό της Εκκλησίας βλαστάρι με του σταυρού, με του σπαθιού με της θυσίας τη χάρι. Για την πατρίδα μαχητής και μάρτυς για το γένος στην καλή γη του ελεύθερη κοιμάται δοξασμένος».

Γ' Εθνοσυνέλευση Από την Επίδαυρο στην Ερμιόνη και από εκεί στην Τροιζήνα.

Γ΄ Εθνική Συνέλευση των αντιπροσώπων της επαναστατημένης Ελλάδας είχε αρχίσει τις εργασίες της στις 6 /4/1826 στην Επίδαυρο. Λίγες ημέρες αργότερα, διακόπηκε από διαπληκτισμούς και διχόνοιες που ξέσπασαν ανάμεσα στα μέλη της. Ανάμεσα στις διαφωνίες ήταν και ο τόπος συνέχισης των εργασιών. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης απαίτησε ως τόπο επανέναρξης των εργασιών την Ερμιόνη, αντί για την Αίγινα, την οποία είχε ορίσει η Διοικητική Επιτροπή, όπου και στρατοπέδευσε τον Νοέμβριο του 1826. Στην Ερμιόνη, μεταξύ των 141 πληρεξουσίων έλαβε μέρος και ο Ιωσήφ Ανδρούσης. Οι εργασίες συνεχίστηκαν μέχρι τη μεταφορά της έδρας, για άλλη μία φορά, στην Τροιζήνα. Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση έλαβε δύο σημαντικές αποφάσεις: εξέλεξε Κυβερνήτη της τον Ιωάννη Καποδίστρια και ψήφισε νέο Σύνταγμα. Αρχειακές πηγές: Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Άρθρα Γιάννη Μιχ. Σπετσιώτη – Τζένης Ντεστάκου Ιστορικές σελίδες του Δήμου Ερμιόνης: Ιωάννη Ησαΐα Μητρώον Κρανιδιωτών αγωνιστών της Ελληνικής Παλιγγενεσίας: Γεωργίου Μ. Βουτσίνου

42 sAronic Magazine

ΑΝΟΙΞΗ 2021

ΦΩΤΟ: ΒΈΝΙΑ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΎΛΟΥ

λαθρεπιβάτης Βένια Δημητρακοπούλου ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Β.Δ. γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι γλύπτρια. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα, αλλά και στην Αίγινα, όπου έχει αναπτύξει εδώ και χρόνια πλούσια δράση που σχετίζεται με τα εργαστήρια γλυπτικής για παιδιά, με το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ της Αίγινας, με θεατρικές παραστάσεις και πρόσφατα με τη συμμετοχή της στην Επιτροπή « Ελλάδα 2021» στην Αίγινα. Έχει παρουσιάσει το έργο της σε ατομικές εκθέσεις, αλλά και σε ομαδικές, εντός και εκτός Ελλάδος. Έργα της βρίσκονται σε δημόσιους χώρους, καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Τα τελευταία χρόνια έχει εντατικοποιήσει τη δραστηριότητά της στην Ιταλία, με συμμετοχή σε πρωτοβουλίες αναγνωρισμένου κύρους και με προσωπικές εκθέσεις της σε μεγάλα μουσεία πόλεων της Ιταλίας. www.dimitrakopoulou.com

Πρόσωπα μέσα από το ηφαίστειο Η γνωστή γλύπτρια με την έντονη διεθνή παρουσία, σε έναν βιωματικό αναστοχασμό για τη σχέση της με την πέτρα της Αίγινας, που παίρνει στα χέρια της σχήμα και μορφή…

Γράφει η Βένια Δημητρακοπούλου

… γνωριμία της με τους Πολεμιστές ανάγεται στη σφαίρα του μεταφυσικού. Της μιλούσε η πέτρα; Ναι. Της ψιθύριζε. Όπως και πολλές άλλες πέτρες, από τα ηφαιστειακά πετρώματα της Αίγινας και των Μεθάνων. Τις πήρε στην αγκαλιά της και τους έδωσε τη μορφή που ονειρεύτηκε. Λάξευσε πάνω τους τη μορφή του Πολεμιστή της… Μου ψιθύρισε κάτι στο αυτί. Δεν κατάλαβα τι. Ήταν ένας συριστικός ήχος που σαν να ερχόταν από τα βάθη του χρόνου. Ναι, από εκεί που τα λόγια δεν ήταν όπως τα ξέρουμε σήμερα. Εκεί κυριαρχούσαν οι κραυγές, οι ολολυγμοί, οι ιαχές, τα ωσαννά, τα αλαλά. Ο ήχος αυτός με διαπέρασε. Τρύπησε το μέσα μου σαν κοφτερό βέλος. Κι αν δεν κατάλαβα τι ακριβώς μου είπε, κατάλαβα μεμιάς πως ήταν κάτι σημαντικό. Έτσι μου συστήθηκε. Με αυτό το συνθηματικό. Με αυτό άνοιξε η μεγάλη πόρτα που οδηγεί στο πάντα. Στο παντού. Ακουμπούσε στο χώμα. Ανάσκελα. Έσκυψα και κόλλησα εκεί το αυτί μου, μήπως η γη από την οποία αναδύθηκε μου εκμυστηρευόταν κάτι για εκείνον. Άκουσα

τη βαριά της ανάσα. Μέτρησα ώρα πολλή την εισπνοή της και άλλο τόσο την εκπνοή της. Σκέφτηκα πως κάτι δεν πάει καλά. Γιατί η γη βαριανασαίνει; Όμως το θέμα μου εκείνη την ώρα δεν ήταν εκείνη. Ήταν αυτός. Ο μέγας Απών. Ο Αγαπημένος. Με ένα άλφα κεφαλαίο και ψηλό σαν πυραμίδα, που κλείνει μέσα της όλα τα μυστικά. Που ήταν τόσα χρόνια; Γιατί ήρθε τώρα; Αυτός είναι; Μην είναι άλλος; Πήρα το πρόσωπό του στα χέρια μου. Τον αναγνώρισα κυρίως με την αφή. Είχε επιστρέψει. Είδα μπροστά μου μεμιάς ολόκληρο το έργο, ασπρόμαυρο. Είδα όλες τις μάχες που είχε δώσει. Άκουσα τις κλαγγές των όπλων. Τα ποδοβολητά των αλόγων. Τις διαπεραστικές φωνές. Τον θαύμασα. Πόσο γενναίος ήταν. Πόσο γενναίος είναι. Επέστρεψε. Γύρισε. Θα επιστρέφει πάντα. Του είπα, με την πιο τρυφερή φωνή που έχω, πως θέλω να μάθω πώς ακριβώς είναι τα έγκατα της γης. Πώς είναι να βρίσκεται κανείς μες στη φωτιά. Πώς είναι η Νέκυια, ο κάτω κόσμος. Ο κόσμος των σκιών. Του ζήτησα να μου την περιγράψει. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα φοβηθώ λιγότερο, όταν θα πάω. Φοβάμαι να πάω. Εδώ επάνω όλα έχουν χρώμα, υπάρχει φως. Με καίει ο ήλιος και με καθησυχάζει με τη ζεστή του ανάσα. «Μη φοβάσαι»

είπε ψιθυριστά και πάλι, αφαιρώντας με τον δικό του τρόπο τα φωνήεντα. Άρχισα ξαφνικά να θυμάμαι. Να καταλαβαίνω ακριβώς ό,τι μου λέει. «Χωρίς τη Νέκυια πουθενά δεν μπορούμε να πάμε» είπε. Εκείνη την ώρα ένιωσα απότομα τον νόμο της βαρύτητας να με τραβά προς το κέντρο της γης. Βυθιζόμουν. «Κράτα γερά το νήμα στα χέρια σου και μην το αφήσεις» άκουγα πάλι τους ήχους του να μου λένε. Ξεμάκραινα. Τα αυτιά μου βούλωναν από το απότομο βάθος. Ήμουνα μέσα στη δίνη. Παραδομένη. Δεν ξέρω πόσο κράτησε η κάθοδος, η παραμονή μου εκεί, η άνοδος. Ξέρω πως ξύπνησα δίπλα του και βρέθηκα ανάσκελα και εγώ, στην ίδια στάση με εκείνον. Ξέρω πως κοιτούσα τον ουρανό. Ήταν καθαρός και το φως με τύφλωνε. Μέσα στα μαλλιά μου, όπως ήταν απλωμένα γύρω μου, είχαν φυτρώσει μαργαρίτες και χαμομήλια. Η μυρωδιά τους με ζάλιζε. Ένιωθα ασφαλής δίπλα του. Ευτυχισμένη. Αφέθηκα στην αίσθηση μιας αγάπης και μιας σύνδεσης αρχαίας. Το ηφαίστειο απέναντί μας μου έκλεισε το μάτι και βυθίστηκε ξανά στον αιώνιο ύπνο του. Με τον γνωστό του τρόπο ομιλίας, ο αγαπημένος μου είπε: «Είσαι Πολεμιστής», και έβγαλε το κράνος του.

www.saronicmagazine.gr

H ηλεκτρονική πύλη του Σαρωνικού ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ / ΆΡΘΡΑ / ΣΥΝΕΝΤΕΎΞΕΙΣ / ΟΔΗΓΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΙ Ό,ΤΙ ΆΛΛΟ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΞΈΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΔΡΑΣΕΙΣ ΣΑΣ ΣΤΟΝ ΠΙΟ ΚΟΝΤΙΝΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΔΙΑΦΗΜΗΣΤΕΊΤΕ ΕΔΏ:

Υπεύθυνη Εμπορικού Τμήματος Σταυρούλα Αγγελικοπούλου

τηλ: 6907 983205 • email: saronicmagazine.adv@gmail.com

Α Ρ Ω Τ μένη

ω ή ε ν α ν α ναμικ δυ

και στο κινητο σας!

INSTAGRAM SARONICMAG / FACEBOOK SARONIC MAGAZINE / TWITTER SARONIC MAGAZINE

SAR NIC* MaGAZINE

ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

ktx_saronic_april_2021.indd 1

14/4/2021 7:19:35 μμ