Development Applications of Circular Economy in the Town of Komotini

Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Μάρτιος 2021

Εφαρμογές ανάπτυξης κυκλικής οικονομίας στην πόλη της Κομοτηνής

Στρούμπας Σάββας Επιβλεπουσα καθηγήτρια: Άλκηστις Ρόδη

Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ακαδημαϊκό Έτος 2020-21 Διπλωματική Εργασία Στρούμπας Σάββας Επιβλεπουσα καθηγήτρια: Άλκηστις Ρόδη

Εφαρμογές ανάπτυξης κυκλικής οικονομίας στην πόλη της Κομοτηνής

Abstract The town of Komotini and in general the region of Rodopi, depends financially to a large extent on the activity of the primary sector. However, mismanagement of agricultural land is expected to have an impact on the natural environment, and therefore on the economic performance of crops. One of the practices that has been developed in recent years, regarding sustainable development, is the idea of ​​the circular economy. Methods such as recycling, reuse, etc., seek to minimize waste generation and exploit the products to the fullest. Based on these principles, the present thesis develops a series of strategic interventions in the town of Komotini. A permaculture forest promotes the symbiotic cultivation of food, a composting plant exploits every remnant of human activity, and a circular hub shapes the future of civil society based on the principles of the circular economy. The aim is to strengthen the primary sector with new methods and to improve the quality of life of the people.

Περίληψη Η πόλη της Κομοτηνής και γενικά η περιοχή της Ροδόπης, εξαρτάται οικονομικά σε μεγάλο βαθμό από την δραστηριότητα του πρωτογενούς τομέα. Ωστόσο η λανθασμένη διαχείριση της γεωργικής γης αναμένεται να έχει επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, και επομένως στην οικονομική απόδοση των καλλιεργειών. Μια από τις πρακτικές που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια, σχετικά με την βιώσιμη ανάπτυξη, αποτελεί η ιδέα της κυκλικής οικονομίας. Με μεθόδους όπως είναι η ανακύκλωση, η επανάχρηση κ.α., επιδιώκεται η ελαχιστοποίηση δημιουργίας αποβλήτων και η εκμετάλλευση των προϊόντων στο έπακρο. Πάνω σε αυτές τις αρχές, η παρούσα διπλωματική εργασία αναπτύσσει μια σειρά στρατηγικών παρεμβάσεων στην πόλη της Κομοτηνής. Ένα δάσος περμακουλτούρας προωθεί την συμβιωτική καλλιέργεια τροφίμων, ένα εργοστάσιο κομποστοποίησης εκμεταλλεύεται κάθε υπόλειμμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και ένα κέντρο κυκλικότητας διαμορφώνει το μέλλον της κοινωνίας των πολιτών με βάση τις αρχές τη κυκλικής οικονομίας. Στόχος είναι η ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα με νέες μεθόδους και η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων.

Η υπάρχουσα κατάσταση στην περιοχη της Θράκης

Η περιοχή της Ροδόπης και γενικότερα της Θράκης περιλαμβάνει τον τέταρτο μεγαλύτερο κάμπο στην χώρα, καθιστώντας την σημαντικό παραγωγικό κέντρο του πρωτογενούς τομέα. Μεγάλο ποσοστό της τοπικής οικονομίας βασίζεται στην γεωργία και την κτηνοτροφία καθώς αξιοσημείωτο μέρος του πληθυσμού κατέχει τεμάχια γεωργικής γης τα οποία και καλλιεργεί. Οι βασικότερες καλλιέργειες που εντοπίζονται είναι το βαμβάκι και το σιτάρι στα νότια του νομού σε πεδινές βαλτώδεις εκτάσεις, ενώ σε ορισμένα ημιορεινά σημεία εντοπίζονται ελαιόδεντρα, αμπέλια και καπνά. Σε πολύ λιγότερες εκτάσεις καλλιεργούνται οπωρικά και κηπευτικά. Ωστόσο, η μεγάλη ψαλίδα που διακρίνεται μεταξύ των διαφόρων καλλιεργειών, με σχεδόν αποκλειστική αυτή του βαμβακιού και του σιταριού, έχει οδηγήσει τα τελευταία χρόνια σε εμφανείς επιπτώσεις στην απόδοση της γεωργικής γης και γενικότερα του φυσικού περιβάλλοντος και της τοπικής βιοποικιλότητας, έχοντας, προφανώς, αντίκτυπο και στην τοπική οικονομική δραστηριότητα. Η παρούσα διπλωματική εργασία, λοιπόν, εντοπίζοντας το ζήτημα αυτό προσπαθεί να αναζητήσει πρακτικές οι οποίες θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατάσταση. Στόχος είναι η διαμόρφωση ενός οικονομικού και κοινωνικού συστήματος το οποίο θα βασίζεται και θα ενισχύει τον ήδη υπάρχων γεωργικό χαρακτήρα της περιοχής ξεκινώντας από την πόλη της Κομοτηνής, η οποία αποτελεί διοικητικό, εμπορικό και πληθυσμιακό κέντρο της Ροδόπης.

Η ανάπτυξη της πόλης της Κομοτηνής

Σε πρώτη φάση, αξίζει να ερευνηθούν οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των πολιτών της και του πρωτογενούς τομέα. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρείται το γεγονός ότι το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμό που ασχολείται με την γεωργία, εντοπίζεται στις βόρειες περιοχές της πόλης. Οι λόγοι για τους οποίους ίσως οφείλεται η συγκεκριμένη συνθήκη είναι δύο. Πρώτον, σημειώνεται ότι οι πολίτες των περιοχών αυτών δεν κατέχουν υψηλά ποσοστά δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ δεύτερον, είναι γνωστό πως κατοικούν κυρίως οικογένειες που ανήκουν στις μουσουλμανικές κοινότητες. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί ιστορικά, αφού η πόλη της Κομοτηνής είναι μία σχετικά νέα πόλη καθώς μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα κατοικούταν κυρίως από λίγους αυτόχθονες μουσουλμάνους οι οποίοι ασχολούνταν με τη γη. Κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών με την Τουρκία, η πόλη άρχισε να αναπτύσσεται και να διαμορφώνει ένα μεικτό χαρακτήρα πληθυσμών, ο οποίος διατηρείται μέχρι και σήμερα. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί ιστορικά, αφού η πόλη της Κομοτηνής είναι μία σχετικά νέα πόλη καθώς μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα κατοικούταν κυρίως από λίγους αυτόχθονες μουσουλμάνους οι οποίοι ασχολούνταν με τη γη. Κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών με την Τουρκία, η πόλη άρχισε να αναπτύσσεται και να διαμορφώνει ένα μεικτό χαρακτήρα πληθυσμών, ο οποίος διατηρείται μέχρι και σήμερα.

Στην παρούσα κατάσταση, η Κομοτηνή, ως ένα αστικό κέντρο μεσαίου μεγέθους, συγκεντρώνει πλέον, μεγάλα ποσοστά απασχόλησης από όλους του παραγωγικούς κλάδους. Διατηρώντας όμως έντονες οικονομικές και εμπορικές σχέσεις με τους περιφερειακούς οικισμούς της αγροτικού χαρακτήρα, διαπιστώνεται πως διαχρονικά, τα πιο ενθαρρυντικά ποσοστά οικονομικής δραστηριότητας προέρχονται από τον πρωτογενή τομέα. Έχοντας υπόψιν τα στοιχεία αυτά που διαμορφώνουν το κοινωνικό και οικονομικό τοπίο της πόλης, δημιουργείται το εξής ερώτημα. Πώς θα μπορούσε να αναπτυχθεί ένα σύστημα το οποίο θα επαναπροσδιορίζει την βάση των παραγωγικών τομέων προκειμένου η ανθρώπινη δραστηριότητα να λειτουργεί περισσότερο συμβιωτικά και λιγότερο παρεμβατικά με το φυσικό περιβάλλον; Είναι πλέον φανερό πως η ανάγκη αναζήτησης πιο βιώσιμων πρακτικών είναι επιτακτική, καθώς αυτές θα καθορίζουν την ανάπτυξη της οικονομίας και συνεπώς την ποιότητας ζωής των ανθρώπων έχοντας στο επίκεντρο τη σωστή μεταχείριση των φυσικών αγαθών η οποία συνδέεται άρρηκτα και με την εύρυθμη λειτουργία του φυσικού περιβάλλοντος.

Η ιδέα της κυκλικής οικονομίας και οι εφαρμογές της στην πόλη

Μία από τις μεθόδους βιώσιμης ανάπτυξης που αναδύεται συστηματικά τα τελευταία χρόνια είναι η ιδεολογία της κυκλικής οικονομίας, η οποία έρχεται σε αντίθεση με την παραδοσιακή γραμμική οικονομία που εφαρμόζεται και βασίζεται στο μοντέλο παραγωγής «λήψη, κατασκευή, αποδέσμευση». Το κυκλικό σύστημα επιδιώκει την αποσύνδεση της οικονομικής δραστηριότητας από την κατανάλωση πεπερασμένων πόρων και την παραγωγή αποβλήτων, δημιουργώντας ένα σύστημα κλειστού βρόχου με πρακτικές όπως είναι η ανακύκλωση, η επαναχρησιμοποίηση, η επισκευή και ανακατασκευή. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως στο σύνολο της χώρας, οι διαδικασίες που αφορούν την αποδέσμευση και απόρριψη υλικών και προϊόντων βρίσκονται πολύ πίσω σε σχέση με μεθόδους που αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια και αφορούν την ανακύκλωση και επανάχρηση. Παρατηρείται ότι ένα πολύ μικρό ποσοστό από τα παραγόμενα απόβλητα οδηγούνται στην ανακύκλωση ενώ το ποσοστό υγειονομικής ταφής συνεχώς αυξάνεται.

Σε γενικότερο πλαίσιο, η ιδεολογία της κυκλικότητας μπορεί να αναπτυχθεί σε διάφορους τομείς και σε κλίμακες που ποικίλουν. Από την ζωή κάποιων ανθρώπων εντός μιας οικογένειας, μέχρι και τη διάρθρωση των λειτουργειών μιας πόλης ή και κράτους, κρατώντας πάντα σταθερό γνώμονα την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων από την ανθρώπινη δραστηριότητα και το κλείσιμο των κύκλων χρήσης. Όσον αφορά την κλίμακα μιας πόλης, συνήθεις πρακτικές οι οποίες εφαρμόζονται είτε μεμονωμένα είτε στο πλαίσιο ενός συνόλου λειτουργειών είναι: οι γνωστές αστικές καλλιέργειες, οι εσωτερικές καλλιέργειες σε συνδυασμό με έξυπνες μεθόδους όπως η υδροπονία, η συλλογή όμβριων και βρόχινων υδάτων για αρδευτική εκμετάλλευση, η ανακύκλωση τόσο τεχνητών όσο και βιολογικών αποβλήτων, ενώ παράλληλα σημαντικό ρόλο παίζει η εκπαίδευση των ανθρώπων πάνω στην ιδέες της επανάχρησης, αλλαγής χρήσης, ανταλλαγής προϊόντων και του zero waste.

Η στρατηγική διάρθρωση των παρεμβάσεων στην πόλη της Κομοτηνής

Διατηρώντας, πάντα, το κεντρικό ενδιαφέρον στον πρωτογενή τομέα και την αγροτική δραστηριότητα, σχεδιάστηκε μια διάρθρωση λειτουργειών που προωθούν την κυκλικότητα στις καθημερινές ανάγκες της πόλης. Οι παρεμβάσεις που σχεδιάστηκαν θα μπορούσαν να διαχωριστούν με βάση τους τρεις παραγωγικούς τομείς μιας οικονομίας, τον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή. Προτείνονται, δηλαδή, λειτουργίες οι οποίες μπορούν να δρουν αυτόνομα αλλά παράλληλα να αποτελούν και κομμάτι ενός συνολικού συστήματος στην πόλη, που θέτει τις βάσεις για ένα κυκλικό μέλλον. Για τον πρωτογενή τομέα το ενδιαφέρον εστιάστηκε στην διαμόρφωση ενός δάσους περμακουλτούρας και στις έξυπνες καλλιέργειες, για τον δευτερογενή στη δημιουργία ενός εργοστασίου κομποστοποίησης και για τον τριτογενή στην προώθηση ενός κοινοτικού χώρου προώθησης της κυκλικότητας. Οι δύο από τις τρεις περιοχές που επιλέχθηκαν βρίσκονται στην περίμετρο των ορίων της σε αρκετά υποβαθμισμένα σημεία, ενώ η τρίτη σε ένα συγκρότημα κτιρίων πολύ κοντά στο εμπορικό κέντρο.

Μία από τις λύσεις η οποία εντοπίζεται μέσα στην φιλοσοφία της κυκλικής οικονομίας και της βιωσιμότητας είναι τα δάση περμακουλτούρας. Γνωστά και ως food forests, αποτελούν έναν τρόπο οργάνωσης των καλλιεργειών που μιμείται τον τρόπο που θα αναπτυσσόταν ένα φυσικό δάσος. Η περιοχή που επιλέχθηκε στην Κομοτηνή για να ξεκινήσει η ανάπτυξη της ιδέας, βρίσκεται στα βόρειο-δυτικά όρια της πόλης στις όχθες ενός από τα δύο ποτάμια που την περιβάλλουν. Μία περιοχή με μεγάλη υποβάθμιση, η οποία όμως με τις κατάλληλες ενέργειες μπορεί να αποτελέσει την αρχή για την ανάπτυξη ενός τέτοιου δάσους και τη μέγιστη εμπλοκή των πολιτών στη διαδικασία. Ένα ολοκληρωμένο σύστημα περμακουλτούρας προσφέρει τροφή για το έδαφος, τους ανθρώπους, φυτά με βαθιές ρίζες για την διάσπαση του υπεδάφους, ποώδη, αναρριχητικά και προστατευτικά φυτά. Πιο συγκεκριμένα, ένα δάσος αναπτύσσεται σε οχτώ επίπεδα φυτεύσεων, οι οποίες καλλιεργούνται μεικτά και εμπλέκονται μεταξύ τους με όσο το δυνατόν λιγότερο παρεμβατικές διαδικασίες από τον άνθρωπο, καθώς στόχος είναι η μέγιστη απόδοση με φυσικό τρόπο. Ενδεικτικά στα ανώτερα στρώματα εντοπίζονται δέντρα προστατευτικά όπως βελανιδιά και καρυδιά και οπωρικά, στα ενδιάμεσα θάμνους βότανα ενώ καταλήγουν με εποχικά κηπευτικά και ποώδη και μύκητες.

Πολύ κομβικό σημείο στις πρακτικές της κυκλικής οικονομίας, αποτελούν οι διεργασίες που περιλαμβάνονται στον δευτερογενή τομέα καθώς σε αυτήν την φάση παραγωγής πολλών προϊόντων υπάρχει μεγάλη απορροή απορριμμάτων, υπολειμμάτων και αποδεσμεύσεων ενέργειας που χάνονται και βγαίνουν εκτός του κύκλου. Γίνεται κατανοητό, πως η διαχείριση των αποβλήτων της ανθρώπινης δραστηριότητας είναι επιτακτική. Μέσα από τον διαχωρισμό και την επεξεργασία μεικτών και ομοιογενών ροών αποβλήτων από παραγωγούς, καταναλωτές και εμπόρους λιανικής, προσφέρονται ευκαιρίες να αξιοποιηθούν τα σημαντικά θρεπτικά συστατικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στον γεωργικό τομέα. Η επεξεργασία αυτών των δευτερογενών πρώτων υλών παρέχει επίσης ευκαιρίες για νέες λύσεις συσκευασίας, βιοχημικά και βιοκαύσιμα. Στην παρούσα εργασία, ως πρωταρχικό βήμα στρατηγικής ορίστηκε η δημιουργία ενός κέντρου κομποστοποίησης και βιο-διύλισης σε μία έκταση στα βόρειο- ανατολικά όρια της πόλης. Σημαντικός παράγοντας επιλογής της συγκεκριμένης περιοχής αποτέλεσε και το γεγονός ότι γειτονικά βρίσκεται και ο δημοτικός χώρος όπου λειτουργεί η λαϊκή αγορά της Κομοτηνής, αφού είναι μια λειτουργία με μεγάλες ποσότητες οργανικών υπολειμμάτων. Πιο συγκεκριμένα, στο οικόπεδο της παρέμβασης σχεδιάστηκαν τρία προγράμματα λειτουργειών. Εκτός από το εργοστάσιο διαμορφώθηκε ένα περιαστικό πάρκο αναψυχής και οργανώθηκαν ορισμένα αγροτεμάχια που προορίζονται για ενεργειακές καλλιέργειες.

Για να ενισχυθεί το σύστημα της κομποστοποίησης στην περιοχή, μετά την υλοποίηση της βασικής δομής, προτείνονται ορισμένες αναγκαίες στρατηγικές για την διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων στον βασικό αστικό ιστό. Αρχικά, είναι σημαντικό να βρεθούν λύσεις για τον αποτελεσματικό διαχωρισμό των οικιακών αποβλήτων. Μια πιθανή λύση είναι η τοποθέτηση υπόγειων συστημάτων διαχωρισμού αποβλήτων, ώστε να επιτρέπεται ο διαχωρισμός οργανικών και μεικτών αποβλήτων. Τα υπόγεια δοχεία μπορούν να εξοπλιστούν με έξυπνους αισθητήρες για τη μέτρηση των αποβλήτων. Αυτό επιτρέπει την καλύτερη επεξεργασία των ροών, περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη σύνθεση των αποβλήτων και για καλύτερη διαχείριση σχετικά με την αντίστοιχη προσφορά και ζήτηση του συστήματος. Επιπλέον η ιδέα του αντιστρόφου εφοδιασμού μπορεί να υποστηριχθεί μέσω εταιρειών κούριερ και κατ’ οίκον διανομής τροφίμων. Μόλις παραδοθούν τα πακέτα τροφίμων ή άλλων προϊόντων, οι ίδιοι φορείς μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή οργανικών αποβλήτων. Συνεχίζοντας, παρόμοιο σύστημα μπορεί να εφαρμοστεί και για της επιχειρήσεις εστίασης, ενώ προϊόντα τους που μπορεί να είναι ελλαττωματικά, να προωθούνται με χαμηλότερες τιμές. Επίσης, τα υπολείμματα από τις μηχανές του καφέ μπορούν να μην αποδεσμεύονται, καθώς αποτελούν πολύ καλή πρώτη ύλη για την παραγωγή μανιταριών. Επιπλέον, οι δημόσιοι χώροι πρασίνου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη φύτευση ειδικών ειδών φυτών που εκτρέφονται ειδικά για να αναπτυχθούν γρήγορα και να παράγουν περισσότερη βιομάζα, να δεσμεύουν περισσότερο CO2, να εξοικονομούν περισσότερο νερό βροχής και να απορροφούν περισσότερα αέρια σωματίδια. Τέλος, μπορεί να δημιουργηθεί μια αλυσίδα τροφοδοσίας υλικών μεταξύ και άλλων βιομηχανιών όπως φαρμακοβιομηχανίες, βιομηχανίες τροφίμων και ζωοτροφών, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν απώλειες πόρων και ενέργειας.

O τριτογενής τομέας σχετίζεται πολύ με τις κοινότητες των ανθρώπων. Βασικός στόχος είναι η ανάπτυξη ενός δικτύου που θα ενσωματώνει τις καθημερινές δραστηριότητες των πολιτών προκειμένου αυτές να εντάσσονται στο πλαίσιο μιας κυκλικής κοινωνίας. Αξίζει να διαμορφωθούν δομές οι οποίες θα προωθούν κυκλικές πρακτικές και θα ενσωματώνονται νέες τεχνολογίες και ιδέες πάνω σε ζητήματα όπως η εσωτερική καλλιέργεια, η επανάχρηση και το upcycling. Κρίνεται, λοιπόν, σημαντική, η δημιουργία ενός κέντρου κυκλικότητας στο βασικό ιστό της πόλης το οποίο θα θέτει τις βάσεις για την προώθηση της κυκλικής ιδεολογίας στους πολίτες με πρότυπες πρακτικές κυκλικότητας ανοιχτές προς το κοινό.

Tο αριστερά κτίριο σχήματος γάμα μετατράπηκε σε μια σύγχρονη δομή εσωτερικών καλλιεργειών, ενώ στο δεξιά κτίριο διαμορφώθηκε ένα κοινοτικό κέντρο με λειτουργίες που απευθύνονται στις ομάδες και τους ανθρώπους της πόλης. Το ενδιάμεσο κτίριο μετατράπηκε σε ένα θερμοκήπιο με κατακόρυφες καλλιέργειες που περικλείεται από μια αγορά τροφίμων. Το οικοδομικό συγκρότημα ενοποιήθηκε με ένα σύστημα στοών, καθώς το έναυσμα δόθηκε από κάποιες ήδη υπάρχουσες για να επικοινωνούν μεταξύ τους τα κτίρια. Στον περιβάλλοντα χώρο μεταξύ αυτών αναπτύσσονται δραστηριότητες μικρών αστικών καλλιεργειών και κήπων, ενώ ένα παρατηρητήριο υψώνεται λειτουργώντας συνδυαστικά και σαν συλλέκτης βρόχινου νερού.

Αρχικά το κτίριο των σύγχρονων εσωτερικών καλλιεργειών οργανώνεται ως εξής: στο ισόγειο η κεντρική είσοδος βρίσκεται στη βορινή όψη. Στην αριστερή, ανατολική πτέρυγα τοποθετήθηκαν γραμμικά πύργοι υδροπονικής καλλιέργειας οι οποίοι υψώνονται σε ύψος δύο ορόφων. Η τεχνολογία των συγκεκριμένων συσκευών συνδυάζει τα οφέλη της υδροπονικής καλλιέργειας κηπευτικών φυτών, μαζί με την εκτροφή ψαριών στις δεξαμενές νερού, λειτουργώντας συμβιωτικά. Στη βορεινή πτέρυγα, η εσωτερική όψη διατρέχεται κατά μήκος από μία πρόσθετη ράμπα ή οποία συνεχίζει και στους υπόλοιπους ορόφους του κτιρίου, έχοντας κυρίως ρόλο βοηθητικό προκειμένου να μετακινείται ο εξοπλισμός που είναι απαραίτητος για τις λειτουργίες του κτιρίου. Επίσης στο ισόγειο τοποθετήθηκαν κιτία εσωτερικής αναπαραγωγής με υποστηρικτικό εξοπλισμό, προκειμένου ο επισκέπτης να μπορεί να αντιληφθεί πως γίνεται η καλλιέργεια των φυτών σε εσωτερικούς χώρους. Τα συγκεκριμένα κιτία προσομοιάζουν τις συνθήκες ενός εξωτερικού φυσικού περιβάλλοντος, έχοντας όμως περισσότερο έλεγχο στα ποσοστά υγρασίας, φωτισμού, ποτίσματος και θρεπτικών στοιχείων, προκειμένου οι καλλιέργειες να είναι στο μέγιστο αποδοτικές. Στον πρώτο όροφο οι πύργοι υδροπονίας συνεχίζουν να υψώνονται, ενώ στην διπλανή πτέρυγα διαρθρώνεται μια σειρά από εξοπλισμούς οι οποίοι αφορούν στην καλλιέργεια μικροπρασίνων σε ελεγχόμενους εσωτερικούς χώρους. Και σε αυτήν την περίπτωση ο εξοπλισμός βοηθάει για να υπάρχει μέγιστη απόδοση, καλλιεργώντας κυρίως μικρά πράσινα κηπευτικά φυτά, όπως φύτρες και χόρτα. Στον δεύτερο και πιο απομονωμένο όροφο της βόρειας πτέρυγας τοποθετήθηκαν προκατασκευασμένοι βοηθητικοί και αποθηκευτικοί χώροι μαζί με ένα εργαστήριο γεωπονίας. Η καινοτομία που μπορούν να προσφέρουν τα εργαστήρια ερευνών είναι πολύ σημαντική καθώς βοηθούν στην ανάπτυξη νεών τεχνολογιών όπως μόλις αναφέρθηκε, συνδυάζοντας πολλές φόρες διαφορετικές επιστήμες. Τέλος, επιδιώχθηκε να δοθεί στο κτίριο ένας βασικό βιοκλιματικός ενεργειακός χαρακτήρας. Έτσι, σχεδιάστηκε μία κατακόρυφη πράσινη σκαλωσιά που περιβάλει την βόρεια και νότια όψη του κτιρίου, επιδιώκοντας καλύτερη σκίαση, προστασία και αερισμό. Επίσης στην οροφή τοποθετήθηκαν ηλιακά πάνελς για την ενίσχυση της ενεργειακής του αυτονομίας.

Κέντρο Εσωτερικών Καλλιεργειών

Συνεχίζοντας στο δεύτερο κτίριο σχήματος γάμα σχεδιάστηκε ένα σύνολο προγραμμάτων το οποίο επιδιώκει την ενεργοποίηση της κοινότητας και των κοινωνικών ομάδων. Είναι σημαντικό να υπάρχει ένας τέτοιος χώρος σε μια πόλη έτσι ώστε να μπορούν να κοινωνικοποιούνται άνθρωποι και να ζυμώνονται ιδέες. Αρχικά στην αριστερή πτέρυγα του ισογείου, διαμορφώνεται ένας ευέλικτος χώρος ο οποίος συνδυάζει μια αίθουσα συνελεύσεων και παρουσίασεων, μαζί με μικρότερους χώρος εργασίας για άτομα και ομάδες. Στη διπλανή πτέρυγα, ο υπάρχων χώρος της φοιτητικής λέσχης, βοήθησε στον ανασχεδιασμό της σε μία κοινωνική κουζίνα ανοιχτή προς πολίτες, η όποια θα λειτουργεί συνεργατικά και θα μπορούν να αξιοποιούνται τα φυτά που καλλιεργούνται στις αστικές καλλιέργειες. Αντίστοιχα στον πρώτο όροφο αναδιαμορφώθηκε η υπάρχουσα βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου, ανοιχτή τώρα προς το κοινό για έρευνα και εργασία. Ακριβώς δίπλα, ο χώρος που οργανώθηκε αποτελεί ίσως την πιο σημαντική λειτουργία του κτιρίου καθώς σε αυτό το εργαστήριο, οι νέες πρακτικές σχετικά με τη διαχείριση υλικών και προϊόντων, την επανάχρηση και την ανακύκλωση μπορούν να γίνουν βίωμα για τους ανθρώπους μέσω πειραματισμού με σύγχρονο εξοπλισμό. Στον δεύτερο και τελευταίο όροφο, βρίσκεται μια σειρά από κοιτώνες, οι οποίοι μπορούν να φιλοξενήσουν πιθανούς επισκέπτες που θα επισκέπτονται το κέντρο. Στόχος είναι η ανάπτυξη ενός κέντρου που απευθύνεται στους τόσος στους ντόπιους πολίτες όσο και σε επισκέπτες που θα είναι πρόθυμοι να μελετήσουν και να εκπαιδευτούν πάνω στις ιδέες της κυκλικής οικονομίας και αφορούν έναν άνθρωπο στην καθημερινή του ζωή.

Κοινοτικό Κέντρο

Το ενδιάμεσο κτίριο μιας και βρίσκεται στο κέντρο του οικοπέδου, περιτριγυρισμένο από το δίκτυο στοών, τέθηκε η αφορμή να αποτελέσει ένα μία όαση πρασίνου. Έτσι η κεντρική αίθουσα μετατράπηκε σε ένα αστικό θερμοκήπιο και ο περιβάλλοντας χώρος σε μια αγορά τροφίμων όπου τα προϊόντα που παράγονται τόσο στο θερμοκήπιο όσο και στις κοντινές αστικές αστικές καλλιέργειες, μπορούν να διατίθενται απευθείας προς πώληση. Έτσι μειώνεται δραστικά το συνολικό κόστος των τροφίμων, συμβάλλοντας παράλληλα στην ελαχιστοποίηση ενεργειακών και λειτουργικών δαπανών. Επιπλέον, η τοποθέτηση κατακόρυφων πύργων πρασίνου, πολλαπλασιάζει την επιφάνεια εκμετάλλευσης αλλά και την απόδοση παραγωγής. Η παρουσία του θερμοκηπίου ανοιχτό προς το κοινό ωθεί τους ανθρώπους να έρθουν πιο κοντά με την καλλιέργεια φυτών και να εκτιμήσουν την αξία του να παράγει κανείς μόνος του τα απαραίτητα τρόφιμα για την καθημερινότητα του

Θερμοκήπιο- Αγορά