๙ ก้ า ว
บังเกิดก้าว
ตามรอยเท้า สานต่อที่พ่อท�ำ
๑
เล่ม
มกราคม ๒๕๖๑
ก้าวแรก “พ่ออยู่ที่ไหนเราจะไปที่นั่น โครงการพ่ออยู่ที่ไหน เราจะตามพ่อไป” ก้าว ฉบับ ‘บังเกิดก้าว’ นี้ เราจะพาไปท�ำความรูจ้ กั กับ ผูค้ นทีเ่ ดินตามรอยของพ่อ เพราะทุกตารางนิว้ บนผืนแผ่นดิน ขวานทองนีพ้ ระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมพิ ลอดุลยเดช รัชกาลที่ “เก้า” ได้เสด็จพระราชด�ำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎร ในทุกภูมิภาคของประเทศ ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นประจักษ์พยาน ถึงความห่วงใยที่ทรงมีต่อพสกนิกรชาวไทยใต้ร่มพระบรม โพธิสมภาร ท�ำให้ “ก้าว” อยากจะเป็นก้าวๆ หนึง่ ทีจ่ ะพาคุณ ตามรอยพระราชกรณียกิจในงานพัฒนาประเทศด้านต่างๆ ที่ได้พระราชทานแนวทางหรือแนวพระราชด�ำริไว้ เพือ่ ประโยชน์ สูงสุดที่จะบังเกิดผลแก่พสกนิกรชาวไทยทุกคน ด้วยเดชะ พระบารมีนานัปการนี้ จึงเป็นเหตุผลที่เรายังคงก้าวต่อไป แล้วคุณล่ะ พร้อมจะก้าวไปกับเราหรือยัง
เหล่าผู้ก้าวเดิน
สารบัญ ๒ ๔ ๖ ๘ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓
รู้ก่อนก้าว
Infographic
แผนผังริ้วขบวนพยุหยาตรา (ใหญ่) ชลมารค
นาวาโท ณัฐวัฏ อร่ามเกลื้อ
เรือพระราชพิธี และหน้าที่
เก้าคน เก้าค�ำตอบ
ก้าวต่อไป
ก้าว เก้า เกล้า
ก้าว ต่อ ก้าว การพัฒนาของชุมชน ก้าวร้าว(ราน) ชุมชน ที่ก้าว(ร้าว) @ณ.ก้าว เด็กชาย กับ ก้าวที่กว้างขึ้น อารมณ์ก้าว ความรัก ทัศนคติ มีนิยาม ก้าว เล็ก เล็ก บทเพลง เรื่องราว การก้าวเดิน
รู้ก่อน ก้ า ว เทพวิจิตร ดุจสรวงสรร ‘สุพรรณหงส์’ พู่ระโยง พลิ้วพุ่ม กลางลุ่มสินธุ์ เอกนาวา สถาปัตย์ ของแผ่นดิน ทรงพรหมินทร์ คือหงส์ทอง ล่องน�ำชล มรดก โลกระบือ คือสยาม สง่างาม ก้องเสียงกรับ รับพหล ขับเห่เรือ พร้อมฝีพาย แหวกสายชล ไทยทุกคน ควรตระหนัก ยิ่ง ‘รักษ์ไทย’ ประพันธ์ โดย ภิญญาพัชร์ อธิกุลรัฐวงศ์
ล�ำดับเรือตามริ้วขบวนพยุหยาตรา (ใหญ่) ชลมารค
-๒-
แผนผังริ้วขบวนพยุหยาตรา (ใหญ่) ชลมารค เรืออสุรวายุภักษ์
เรือกระบี่ปราบเมืองมาร
เรือพาลีรั้งทวีป
เรืออสุรปักษี
เรือกระบี่ราญรอนราพณ์
เรือสุครีพครองเมือง
เรือครุฑเหินเห็จ
เรือพระที่นั่งอนันตนาคราช เรือพระที่นั่งนารายณ์ทรงสุบรรณ เรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์
เรือครุฑเตร็จไตรจัก
เรือทองขวานฟ้า
เรือพระที่นั่งอเนกชาติภุชงค์
เรือเอกชัยเหินหาว
เรือทองบ้าบิ่น
เรือเสือค�ำรณสินธุ์
เรือเอกชัยหลาวทอง
เรือแซง
เรือเสือทยานชล
เรือต�ำรวจ
เรืออีเหลือง
เรือแตงโม
เรือดั้ง
อ้างอิงข้อมูล: กรมศิลปากร, เรือพระราชพิธี, พิมพ์ครั้งที่ ๔ กรุงเทพ: รุ่งศิลป์การพิมพ์ (๑๙๗๗) จ�ำกัด
-๓-
ก้าวต่อไป
เรือพระราชพิธี และ หน้าที่ สองสิ่งที่ยิ่งใหญ่ ขอสืบสานไว้ด้วยใจภักดิ์
เรื่อง : ภิญญาพัชร์ อธิกุลรัฐวงศ์ ภาพ : รัชพล รัตนจันทร์ , ณัฐนนท์ นาเจริญ
...สมเด็จ...ชะ...ภูวดล...ชะ...ภูมิ... บทเห่เรือทีถ่ กู ขับด้วยน�ำ้ เสียงสัน่ เครือ โดย นาวาโทณัฐวัฏ อร่ามเกลือ้ บทเห่บทนีท้ ไี่ ม่สามารถขับต่อจนจบได้ ครัง้ ใดทีไ่ ด้ขบั บทเห่เรือนีค้ ุณลุงณัฐวัฏ คิดถึงหน้าพระพักต์ในหลวงรัชกาลที่ ๙ ทีเ่ คยได้มโี อกาสถวายงานเป็น ฝีพายให้กับเรือพระราชพิธีที่ในหลวงรัชกาลที่ ๙ ประทับ “ที่จริงแล้วชีวิตของลุง ผูกพันกับเรือมาตั้งแต่ไหนแต่ไรแล้วตั้งแต่ ป.๑ อยู่ราชบุรี เวลาจะไปเรียนก็พายเรือไป ต่อมาได้เป็นนักเรียนจ่า พรรคนาวิน เหล่าทหารสามัญ [ย่อ (นว.ส.) เป็นเจ้าหน้าที่ในการใช้ เครือ่ งมือเดินเรือและอุปกรณ์ตา่ งๆ ในเรือรวมทัง้ งานธุรการทีเ่ กีย่ วข้อง] แล้วพอปี ๒๕๕๒ มีพิธีฉลองเกาะรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปีพอดี เขามี เปิดฝึกฝีพายเรือพระที่นั่ง โอกาสดีหายากแบบนี้ ลุงก็รีบสมัครเลย อยากเจอในหลวงสักครั้งหนึ่งในชีวิตน่ะ (หัวเราะ)” พอพูดถึงในหลวงรัชกาลที่ ๙ คุณลุงก็หนั ไปมองพระบรมฉายาลักษณ์ สักพัก พร้อมหันกลับมาเล่าต่อด้วยสีหน้าเจือยิ้มว่า “ใช้เวลาฝึกฝน บ่มเพาะวิชาบนแม่นำ�้ ๘ เดือน ซึง่ เวลาพระราชพิธี
จะไม่มีการคุยกัน เราใช้กรับเป็นสัญญาณแทน ตอนนั้นก็ได้เป็นฝีพาย ไปๆ มาๆ ก็ได้เป็นครูฝึกด้วย ก็ท�ำควบคู่กันไป แต่เหมือนโชคเข้าข้าง ลุงก็ได้มาเป็นฝีพายของเรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์ ซึ่งนั่นแหละท�ำให้ลุงมี โอกาสได้ใกล้ชิดรับใช้ในหลวงรัชกาลที่ ๙” “ลุงก็ได้อีกต�ำแหน่งในปี ๒๕๓๙ มาเป็นพนักงานเห่ส�ำรอง ระยะ เวลาในตอนนั้น ลุงก็ตั้งใจเลยนะ ฝึกท่อง ฝึกเห่ ฝึกแต่งจนแต่งกาพย์ แต่งกลอนได้ จนพอปี ๒๕๔๙ ลุงก็ได้มาเป็นพนักงานเห่เรือตัวจริง เห่ได้ เป็นเล่มๆ เลยนะ ก็ท�ำงานกับเรือมาเรื่อยๆ จวบจนปัจจุบันที่ได้มาดู กองเรือพระราชพิธีเนี่ย ผ่านระยะเวลาการท�ำงานมานานแล้ว จ�ำไม่ผิด ก็ ๓๗ ปีเข้าให้แล้วนะ” คุณลุงเล่าด้วยสีหน้าทีเ่ ปล่งประกายของความภาคภูมใิ จ แล้วระยะเวลา การท�ำงานยาวนานขนาดนี้ คุณลุงมีอปุ สรรคในการท�ำงานบ้างหรือเปล่า ตั้งแต่ต�ำแหน่งเล็กๆ จนได้มาเป็นนาวาโทในปัจจุบันได้ ต้องผ่านร้อน ผ่านหนาว ผ่านอุปสรรคอะไรมาบ้าง ซึ่งค�ำถามนี้ก็ท�ำให้ได้รับค�ำตอบที่
-๔-
ถ้าเราตั้งใจท�ำอะไรด้วยใจมานะ เชื่อเถอะว่าเราจะสามารถ
ท�ำทุกสิ่งทุกอย่างให้ผ่านไปได้
แสดงถึงความเป็นชาติลูกประดู่ได้ว่า “ในการท�ำงานหากเราตั้งใจท�ำอะไรด้ ว ยใจมานะ ด้วยใจมุ่งมั่นบากบั่นแล้ว เชื่อเถอะว่าเราจะสามารถท�ำทุกสิ่งทุกอย่างให้ผ่านไปได้ด้วยดี เหมือนค�ำพ่อสอนที่ ว่า ถ้าเราตั้งใจท�ำงาน ทุกอย่างก็จะผ่านไปได้อย่างราบรื่น ทุกที่มีปัญหาหมด ไม่มี งานประเภทไหนที่จะท�ำและลุล่วงไปโดยปราศจากปัญหา แต่หากเมื่อมีปัญหาแล้ว เรามีสติตั้งมั่น แก้ปัญหามันไปได้ทีละปม ทีละปม มันก็จะจบได้โดยดีถ้าตั้งใจท�ำ ค�ำพ่อสอนทุกค�ำมันใช้ได้จริงนะ” พูดไปได้สักพัก คุณลุงก็หันกลับไปมองพระบรมฉายาลักษณ์อีกรอบ น�้ำตาก็ เอ่อขึ้นมาด้วยความตื้นตัน พร้อมกับได้ให้ข้อคิดไว้ว่า “ตอนนี้ท่านก็ไม่อยู่แล้วเราคนไทยก็ต้องเสียใจเป็นธรรมดา วันนั้นลุงอยู่ที่ ท�ำงาน กลั้นน�้ำตาแห่งความเสียใจไว้ไม่ไหวจริงๆ เศร้าเสียใจอยู่เกือบสองเดือน มี ความรู้สึกแบบไปไหนไม่ถูก ไม่รู้ทิศรู้ทาง ไม่รู้ว่าต้องเริ่มท�ำไงต่อ สิ่งเดียวที่จะท�ำต่อ ไปได้ก็คือ เราต้อง ‘ก้าวต่อไป’ ท�ำหน้าที่ของตนเองให้ดีที่สุด ในเมื่อเรามีหน้าที่ อาชีพเรามีประโยชน์ในด้านที่จะช่วยสืบสานวัฒนธรรมไทยและพระราชพิธีต่อไปได้ ลุงก็จะคอยถ่ายทอดมรดกทางปัญญานีแ้ ก่คนรุน่ หลัง ให้ความรู้เกี่ยวกับประเพณีเรือ พระราชพิธี ให้ได้เห็นคุณค่าในสิ่งที่ในหลวงทรงฟื้นฟูขึ้น ให้ได้ประจักษ์และซาบซึ้ง กับพระมหากรุณาธิคุณอันล้นพ้น ที่ในหลวงมีกับเราชาวเรือ เราชาวไทยสืบไป”
-๕-
ก้าว เก้า เกล้า พวกเรา “ก้าว๙” จะพาทุกคนมาน้อมร�ำลึกถึงพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ด้วย ๑ ค�ำถาม และค�ำตอบจากคน ๙ คน จากหลากหลายอาชีพในสังคม ที่มีใจรักในสิ่งเดียวกัน ด้วยค�ำถามที่ว่า “พระองค์ทรงให้อะไรกับเราเอาไว้บ้าง”
คุณป้าจรินทร์ มัคคุเทศก์ วัดพระแก้ว
“ค�ำสอนของท่านเหมือน ได้พรจากเทวดามาโปรด” เทวดาของคุณป้าที่พูดถึงคงเป็นใคร ไปไม่ได้ นอกจากในหลวงรัชกาลที่๙ ทีท่ า่ นทรงเป็นแบบอย่างในการด�ำเนิน ชีวิตของคุณป้า ท�ำให้คุณป้ามีความ ประทับใจในสิ่งที่พระองค์ท่านทรงท�ำ ใช้กับการประกอบอาชีพของคุณป้า อีกด้วย
“ลุงก็จะท�ำหน้าที่ของลุงให้ดีที่สุด เพื่อเป็นมรดกให้ลูกหลานชาวไทยได้ ชมตลอดไป” หน้าทีข่ องลุงคือการดูแลและรักษามรดก ที่ล�้ำค่าของคนไทย และในหลวงท่าน คุณลุงประเสริฐ ทรงเป็นแรงผลักดันให้คุณลุงตั้งใจ เจ้าหน้าที่ดูแลเรือพระราชพิธี ท�ำมาจนถึงทุกวันนี้
มายุ คาตาคาว่า คุณครูชาวญี่ปุ่น
วาตานาเบะ คัตสึยูกิ นักศึกษาชาวญี่ปุ่น
-๖-
“ฉันคิดว่าคนไทยทุกคนรักท่าน และ ไม่แตกต่างกันมากในญี่ปุ่น” มายุ เป็ น คุ ณ ครู ช าวญี่ ปุ ่ น ที่ เ คยมา สอนภาษาในเมืองไทย เค้าเคยได้ยิน มามากมายเกี่ ย วกั บ เรื่ อ งในหลวง ของประเทศไทย ทั้ ง เรื่ อ งโครงการ ในพระราชด�ำริและการปกครอง และ เขารับรู้ได้ว่าคนไทยรู้สึกยังไงกับสิ่งที่ พระองค์ท่านท�ำเพื่อประชาชน
“ผมเคยได้ยินมาว่าคนไทยเรียกท่าน ว่าพ่อ และผมคิดว่าท่านเป็นพ่อที่ใจ ดีมากๆ” วาตานาเบะ ก็เป็นคุณครูสอนภาษา ชาวญีป่ นุ่ ซึง่ เคยมาสอนอยูท่ เี่ มืองไทย ในระยะนึ ง เช่ น กั น กั บ คุ ณ ครู ม ายุ เค้าคิดว่ามันเป็นอะไรที่วิเศษณ์และ น่าทึ่ง ที่ได้เห็นประชาชนทุกคชนทุก คนเรียกพระองค์ว่า “พ่อ” และได้เห็น คนไทยเคารพและเทิ ด ทู น ในหลวง เช่นนี้
คุณลุงนภดล ข้าราชการ สาธารณสุข
คุณป้าอร นางพยาบาล
เมย์ อติกานต์ นักศึกษาคณะรัฐศาสตร์
“ท่านได้ให้แนวทาง และเป็นแบบ อย่างที่ดีให้กับประชาชน” ลุงคิดว่าแนวทางของพระองค์เปรียบ เสมือนไฟส่องน�ำทางพวกเรา ให้ก้าว ข้ า มความล� ำ บาก ได้ ใ ห้ ค วามสุ ข แก่ ป ระชาชนมากมาย และยึ ด ถื อ ประโยชน์ ส ่ ว นรวมเป็ น อั น ดั บ 1 ไม่ แ ปลกใจเลยที่ ใ ครๆ ก็ รั ก ท่ า น
“การแบ่งปันโอกาสให้ผู้อื่นมีความ สุข เป็นสิ่งที่ท่านท�ำเป็นแบบอย่างให้ ดิฉันยึดมั่นและด�ำเนินรอยตาม” คุ ณ ป้ า มี ห น้ า ที่ ใ นการช่ ว ยเหลื อ เพื่อนมนุษย์ซึ่งคุณป้าก็คือพยาบาล คุณลุงฐานวัฒน์ พระองค์ทา่ นก็เปรียบเสมือนแรงบันดาลใจ นักเขียน ในการช่วยเหลือผู้อื่น จึงท�ำให้คุณป้า มี ค วามสุ ข ในการประกอบอาชี พ นี้ มาจนถึงปัจจุบัน
“ถ้าสติเราแน่วแน่ ทุกอย่างจะออก มาดีตามค�ำพ่อสอน” ทุกค�ำสอนของพ่อไม่ว่าจะมาจาก ข่าวทีเ่ ราเห็นหรือคนอืน่ เห็น ทุกค�ำสอน ของพ่ อ จะมาพร้ อ มกั บ ทุ ก ๆเรื่ อ ง ที่เราท�ำ ไม่ว่าจะเป็นการท�ำงานหรือ การใช้ชวี ติ ทุกอย่างต้องการสติทงั้ นัน้ ถ้าไม่มีสติ ทุกอย่างที่เราท�ำอาจจะ ไม่สมบูรณ์แบบตามที่เราคาดหวังไว้
“พระองค์เป็นต้นแบบของการดูแล และการปกครองประเทศที่ดี และ ท่านได้ทรงท�ำให้เราเห็นเป็น ตัวอย่าง” ท่านทรงเป็นแบบอย่างในหลายๆเรือ่ ง รวมไปถึงเรื่องการปกครอง ซึ่งท่าน ท�ำให้พวกเราเห็นว่า ปัญหาทุกอย่าง มีทางแก้เสมอ
“ท่านปลูกฝังให้เรารักบ้านเกิด รัก ประเทศไทย ภูมิใจในความเป็น ไทย” ในหลวงท่านทรงให้คำ� สอนทีเ่ ป็นอมตะ ไม่ว่าวันเวลาจะเปลี่ยนไปแค่ไหน ค� ำ สอนของท่ า นในทุ ก ๆเรื่ อ งก็ ยั ง สามารถน� ำ มาปรั บ ใช้ แ ละท� ำ ให้ ประชาชนทุกคนมีความก้าวหน้าใน ชีวิตได้
คุณสมาส กรรมการมวยไทย
-๗-
ต่ อ
ก้าว
ก้าว
วิถีแช่มช้าแต่มั่นคง กับชุมชน “คน” กลางน�้ำ
คุณป้าน้อย ในยุ ค 4.0 ที่ ทุ ก อย่างเติบโตไปอย่างรวดเร็ว ทั้งเทคโนโลยี เศรษฐกิจ และกระแสของสังคม โลกที่หมุนเร็วขึ้นจนท�ำให้การใช้ชีวิต ของเราตั้งแต่ตื่นยันหลับก็พลอยต้องปรับไปกับความเร่งรีบอย่าง ปฏิเสธไม่ได้ ท�ำให้บางทีเราอาจจะก�ำลังพลาดโอกาสทองในการเห็น สิ่งสวยงามรอบข้างไปอย่างไม่รู้ตัว ถ้าเริ่มรู้สึกว่าสิ่งเหล่านี้ไม่ใช่สิ่งที่เราต้องการอีกต่อไป เราจะพา มารู้จักกับ “ชุมชนเกาะกลางน�้ำ” ชุมชนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงที่ แม้ว่าจะถูกโอบล้อมด้วยความวุ่นวายของเมืองกรุงแต่คนในชุมชนก็ ร่วมกันก้าวไปอย่างช้าๆ ด้วยความมั่นคง “โลกสมัยนี้อะไรๆ ก็รวดเร็วไปหมด มาเร็ว ก็ไปเร็ว แล้วเราจะไป หาความยั่งยืนมั่นคงได้จากไหน ” ค�ำถามที่“ป้าน้อย” หรือที่เรารู้จักในนาม “นางพยาบาลชุมชน” จากที่ได้ช่วยเหลือคนบ้านใกล้เรือนเคียงและอยู่ประจ�ำศูนย์สุขภาพ ชุมชนมาโดยตลอด พยายามค้นหาค�ำตอบให้กับตัวเองมาตลอดชีวิต จนได้พบกับค�ำตอบง่ายๆ ที่ได้จากการย้อนกลับมามองสิ่งใกล้ตัวใน ชุมชน ทีถ่ อื เป็นมนต์เสน่หช์ มุ ชน ทีป่ า้ น้อยอยากบอกเล่าให้พวกเราฟัง “สมัยก่อนที่ป้าต้องท�ำงานงกๆ ตื่นเช้าไปท�ำงาน ท�ำงานเสร็จก็รีบ กลับมานอน รีบตื่นแข่งกับไก่โห่ ชีวิตที่เร่งรีบจนแทบไม่ได้ทำ� อะไร นอกจาก งาน งาน งาน จนบางที ทุกอย่างมันรวดเร็วไปหมด จนป้าเหนือ่ ย ขี้เกียจจะวิ่งตามโลก แล้วพอป้าไม่ได้ท�ำงาน มีเวลามากพอที่จะเริ่ม สั ง เกตสิ่ ง รอบข้ า ง มี เ วลาที่จะตื่นมารดน�้ำต้นไม้ ปลูก ผั กกิ นเอง ทักทายเพื่อนบ้าน ป้าก็ได้เจอความสงบที่ซ่อนตัวอยู่ในชุมชนของ ป้า ความสงบทีท่ ำ� ให้ปา้ ไม่ตอ้ งเหนือ่ ยความสงบทีม่ ากับความมัน่ คง... -๘-
เรื่อง : ภิญญาพัชร์ อธิกุลรัฐวงศ์ ภาพ : ณัฐนนท์ นาเจริญ
ความมั่นคงทางจิตใจน่ะ” หลังจากที่ป้าน้อยบอกเล่าความรู้สึกอิ่ม เอิบจากความสงบที่ได้แล้ว คุณป้าก็อาสาพาเราเดินชมรอบอย่างช้าๆ พาเราสังเกตรอยยิ้มที่ได้รับระหว่างการทักทายกับลุงป้าน้าอาบ้าน ใกล้เรือนเคียงตลอดทาง พร้อมกับพาไปดู “ความยัง่ ยืน” ระดับครัวเรือน อย่างพืชผักสวนครัวทีเ่ ราจะเห็นได้ทกุ บ้าน ทีจ่ ะมีเป็นมุมเล็กๆ ของตัวเอง เอาไว้เก็บกินเอง ไม่ต้องไปเสียเงินซื้อของใคร ปลูกเอง กินเอง “เกาะเราเป็นเกาะเล็กๆ ตื่นเช้ามาเราก็เจอกัน เย็นๆ ไปซื้อข้าว เก็บผักก็เจอกัน บ้านใครมีอะไร เราก็แบ่งๆ กันไป ผักสวนครัวที่ป้า ปลูกเนีย่ ปลูกกินเองจริงๆ นะ ผักสะอาด ปลอดภัย ไม่มสี ารเคมีปนเปือ้ น เรามีอาหารอยูใ่ นมือเราอยูแ่ ล้ว มีกนิ เองด้วยตัวเอง ไม่ตอ้ งไปพึง่ ใคร ไม่ต้อง ล�ำบากไปซือ้ จากตลาดข้างนอก ไม่ตอ้ งไปสัมผัสความวุน่ วายทีไ่ หน มีกนิ กันเองในชุมชนแบบนีน้ แี่ หละ มีเวลาปลูก เวลาคัดสรรผักทีจ่ ะกินเอง ได้คุณภาพด้วย สบายด้วย ประหยัดตามหลักพ่อสอนด้วยนะ” เราฟังป้าเล่าเรื่องชุมอย่างสนุกสนานและภาคภูมิใจจนเวลา ล่วงเลยมาจนถึงเที่ยงวัน ท้องเริ่มบอกเวลาของนาฬิกาชีวิตท�ำงาน อย่างเที่ยงตรง ป้่าน้อยจึงเชื้ิอเชิญเราทานข้าว
‘ผักสวนครัว รั้วกินได้’ มุมผักเขียวขจี ของดีจากคนในชุมชนที่มีกันอยู่ทุกบ้าน มุมเล็กๆ ทีเ่ ก็บสารอาหารและโภชนาการชัน้ ดี ทีจ่ ะถูกน�ำมาท�ำเป็นอาหารเมนูงา่ ยๆ ที่สามารถอร่อยได้ทั้งชุมชน หนึ่งในจานเด็ดที่อร่อยจนต้องบอกต่อ ที่ป้าน้อยลงมือท�ำให้ได้ลิ้มลองกันบ่อยๆ นั่นก็คือ เมนู”กะเพราเห็ด” เมนูธรรมดาๆ ที่รสชาติไม่ธรรมดา เพราะผ่านการท�ำด้วยใจของป้าน้อย บวกกับวัตถุดิบที่ป้าน้อยเก็บมาจากรั้วสวนครัวเองกับมือ รับรองได้
ว่าอร่อยไม่แพ้ใคร กลิ่นหอมฟุ้งของกะเพรามาพร้อมกับหน้าตาที่ น่ารับประทาน เป็นตัวการันตีความอร่อยที่ไม่ต้องรอการให้ดาว จากภัตรคารหรู อิม่ อร่อยกันแบบวิถชี มุ ชน แถมยังไม่เสียเงินซักบาท ก็ถอื ความอิม่ เอมใจเล็กๆ ของป้าน้อย ทีไ่ ด้สง่ มอบความรักทีม่ ตี อ่ คนในชุมชน ผ่านเมนูพอเพียงเมนูนี้
ป้าน้อย ชวนกิน
เมนู “กะเพราเห็ด” เมนูธรรมดาๆ ที่รสชาติไม่ธรรมดา เพราะผ่านการทำ� ด้วยใจของป้าน้อย หลังจากที่เดินดูผักสวนครัวรั้วกินได้ของคนในชุมชนแล้ว ก็ได้ผักสวนครัวสดๆ ติดไม้ติดมือมาพร้อมกับ รอยยิ้มและความรู้ใหม่ๆ ที่ได้จากคุณลุงคุณป้าด้วย เดินเพลินๆ ก็หมดวันซะแล้ว วันเวลาที่ผ่านไปอย่างช้าๆ ในชุมชน ความรู้สึกแปลกใหม่ที่ไม่ต้องรีบสาวเท้าไปไหนต่อไหน ก็ถือเป็นความมั่นคงและยั่งยืนในจิตใจ ที่ถือเป็นมนต์เสน่ห์และเป็นค�ำตอบที่ซ่อนตัวอยู่ไม่ใกล้ไม่ไกลให้กับค�ำถามที่ป้าน้อยค้นหามาโดยตลอด
-๙-
ก้าวร้าว(ราน) สิ่งที่คนภายนอกมองเห็น ว่าก้าวร้าว แต่ กลับเป็นความ “ร้าวราน” ของคนในชุมชน “สลัม” คือค�ำที่คนภายนอกใช้เรียกแทนค�ำว่า “บ้าน” ของ ป้ า ลิ น แม่ ค ้ า ขายน�้ ำ ในชุ ม ชนแออั ด วั ด โพธ์ เ รี ย งในสมั ย ก่ อ น “ป้าเป็นคนทีน่ ี่ เกิดทีน่ ี่ สมัยก่อนทีน่ หี่ นะเป็นสวนผลไม้ วันเวลาผ่านไป คนก็เข้ามาอยู่เยอะขึ้น มากหน้าหลายตาขึ้น จากหลักร้อย ก็เป็น หลายร้อย บ้างก็รู้จัก บ้างก็ไม่รู้จัก จนท้ายที่สุดก็กลายเป็นชุมชน แออัดไปในที่สุด ขึ้นชื่อว่าอยู่ในชุมชนแออัด บางคนได้ยินก็รังเกียจ เราไปแล้ว บ้างก็ชอบเหยียดเรานะ หาว่าเราอยู่ในชุมชนแออัด แต่แล้วยังไง ใจเรา การกระท�ำเรามันก็ไม่ได้แออัดไปเหมือนชื่อ เรียกชุมชนเสียหน่อย ในชุมชนเนี่ย คนดีๆ มันก็มี แต่ไอ้คนแย่ๆ มั น ก็ เ ยอะ ซึ่ ง พวกแย่ ๆ เนี่ ย แหละ ที่ เ ป็ น เหมื อ นภาพลั ก ษณ์ ที่คนภายนอกมองเห็นแล้วก็ยึดถือไปว่านี่แหละ สภาพคนในชุมชน แบบนี้ แต่ก็เถียงเขาไม่ได้จริงๆ นะ ถึงเรื่องปัญหาสารพันในชุมชน ผัวเมียตบตีกันเอย ตะโกนด่ากันเอย กินเหล้าเล่นพนันก็มีให้เห็น ได้บ่อยๆ เรื่องพวกนี้มันมีมาตั้งแต่ไหนแต่ไรแล้ว แต่ที่หนักสุด ก็คงเป็นเรื่องยาเสพติดที่มันเรื้อรังแล้วก็กินเวลามานานหลายยุค หลายสมัย แก้เท่าไหร่ก็ไม่มีทีท่าว่าจะลด มันแก้ยาก” ป้าลินเล่า อย่างข�ำๆ “แล้วท�ำไมชุมชนที่ถูกตราหน้าว่าสลัมในวันนั้นถึงถูก เปลี่ยนแปลงจนมาเป็นชุมชนที่ได้รับรางวัลและถูกยกระดับเหมือน ทุกวันนี้ได้คะ” เพราะอดสงสัยไม่ได้ที่ชุมชนแห่งหนึ่งจะเปลี่ยนจาก หน้ามือเป็นหลังมือได้ขนาดนี้ภายในระยะเวลาไม่ถึง10ปี พอถึง ค�ำถามนี้ ป้าลินชะงัก พร้อมตอบด้วยน�้ำเสียงสั่นเครือว่า
- ๑๐ -
คุณป้าลิน
เรื่อง : ภิญญาพัชร์ อธิกุลรัฐวงศ์ ภาพ : รัชพล รัตนจันทร์
“ปัญหาพวกนีเ้ นีย่ ขึน้ ชือ่ ว่าลดยาก แต่มนั ก็ลดได้ เพราะพวกเรา ได้รับการดูแลใส่ใจจากองค์กรเอกชนรวมถึงภาครัฐ ที่เข้ามาดูแล การใช้ชีวิตพวกเรา รวมไปถึงความห่วงใยจากในหลวง ที่ท่านทรง มี ใ ห้ กั บ เราชาวชุ ม ชนวั ด โพธิ์ เ รี ย งและชาวไทยมาโดยตลอด ทั้งเรื่องยาเสพติด ที่ท่านทรงใส่ใจและจัดโครงการตรวจตระเวน รวมทั้ ง เรื่ อ งอุ ป โภคบริ โ ภค ดู แ ลปากท้ อ ง ยกระดั บ ชี วิ ต เราให้ หลุดพ้นจากวังวนยาเสพติดนี้ เหมือนแสงสว่างที่ส่องลอดมาถึง พื้ น ที่ ด� ำ มื ด ของชาวแออั ด แบบเราๆ ให้ ตื่ น จากมุ ม มื ด ท� ำ ให้ ประธานชุ ม ชนของเราลุ ก ขึ้ น มาจั ด การกั บ ปั ญ หา ‘ยาเสพติ ด ’ อย่างจริงจัง แล้วก็ชักชวนให้คนในชุมชนร่วมกันเข้มแข็ง หลีกไกล จากยาเสพติด ยานรกพวกนี้ สร้างจิตส�ำนึกใหม่ ชี้ให้เห็นโทษของ ยาเสพติด พร้อมทัง้ ยังท�ำประโยชน์วาดภาพฝาผนัง จัดตลาดนัดชุมชน ท�ำเรือกาบมะพร้าว ปลูกจิตส�ำนึกเด็กรุน่ ใหม่ในชุมชน คนในชุมชน ก็เป็นหนึ่งเดียวกันมากขึ้น ปัญหาพวกนี้มันก็พากันลดลง สถิติ เรือ่ งยาเสพติดในชุมชนเรามันก็ลดลงทุกๆ ปีไปด้วย ปัจจุบนั ชุมชน ของเราก็เป็นชุมชนสีขาวมากขึ้น คุณภาพชีวิตของพวกเราก็ดีขึ้น”
@
ณ. ก้าว
ก้าวใหม่บนทางเดิม
เรื่องโดย ณัฐนนท์ นาเจริญ
เราสามารถเปลี่ยนแปลงไป ในทางที่ดีขึ้นหากคุณเป็นมนุษย์ ปกติ เราสามารถเกิดใหม่ได้ซ�้ำๆ ในตัวเราคนเดิม หรือจะบอกว่า ร่างเดิมของเรานี่แหละ เรื่องราว ต่ อจากนี้ ผมจะเล่ า ถึ ง ชี วิ ตของ เด็ก ม.ปลาย คนหนึ่งที่ไม่มี ความมั่นใจในตัวเอง และคิดว่า ตัวเขานั้นท�ำอะไรก็ไม่ส�ำเร็จไป ซะทุกอย่าง จะมี แ ค่ ไ ม่ กี่ อ ย่ า งเท่ า นั้ น ที่ เ ขา รู้สึกว่าท�ำได้ดีก็คือการถ่ายภาพ เพราะเขาคิดเสมอว่าเมื่อไหร่ที่ เขาไม่ ส บายใจเขายั ง มี ภ าพ ความทรงจ� ำ ที่ เ ขาได้ ถ ่ า ยไว้ คอยอยู ่ เ ป็ น เพือ่ นเขาเวลาไม่มี ใครและคอยปลอบใจเวลาท� ำ อะไรผิดพลาด ฟั ง ผมเล่ า มาถึ ง ตรงนี้ ชี วิ ต ของเด็ ก คนนี้ อ าจจะดู น่ า เบื่ อ และมี แ ต่ ค วามทุ ก ข์ อ ยู ่ กั บ ตั ว ตลอดเวลาแต่ ใ นสายตา ของคนอื่นมองมาที่เขามันไม่ใช่ เลย เพราะชีวิตของเขานั้นมีทั้ง เพื่อนที่ดี ครอบครัวที่ดีและยังดู มีความสุขอยู่ตลอดเวลา เขาไม่รู้ว่าเค้าสามารถมี ความสุขกับสิ่งที่เค้าท�ำหรือสิ่งที่ เค้ามีได้แค่ไหน เขารู้แค่ว่าจะ ท�ำยังไงให้ตัวเองสบายใจแค่นั้น มั นก็ มี อยู ่ แ ค่ ไ ม่ กี่อย่ า งหรอก ครับมีแต่เรื่องเดิมๆ กินข้าวเมนู เดิม น�้ำก็เหมือนเดิม คิดแต่เรื่อง เดิมๆ ทั้งเรื่องที่ดีและไม่ดี และ ท�ำให้ตัวเองไม่สบายใจอยู่บ่อย ครั้ง แต่เขาก็ยังมีเพื่อนที่คอย
- ๑๑ --
ช่วยทั้งในเรื่องการเรี ยน และรุ่นพี่ ที่ หยิบยื่นโอกาสดีๆ เข้ามาใน ชีวิต ชวนไปถ่ายภาพบ้าง เที่ยว เล่นพักผ่ อ นบ้ า ง ท� ำ ให้ ตั ว เขา คิ ด ว่ า ชีวิตดูมีความหมายมากขึ้น ได้ท�ำอะไรที่ไม่เคยท�ำ มีความสุข ในแบบที่ไม่เคยมี และลบจุด ด้อยที่มีต่อตัวเองได้บางส่วน ผม คิดว่าดีนะมันท�ำให้เขาท�ำอะไรได้ ดีขึ้นจากเมื่อก่อน บางทีก็อาจจะมี เรื่ อ งเรี ย นที่ ท� ำ ให้ ไ ม่ ส บายใจอยู ่ บ่อยครั้ง แต่เขาก็ผ่านมันมาได้ใน ทุกๆครั้ง ไม่ว่าอุปสรรคจะ มากมายขนาดไหนก็ยงั มีเพือ่ นๆ ที่ ช่วยงานและครอบครั ว ที่ ค อยให้ ก�ำลังใจมาเสมอๆ สถานีต่อไปในการใช้ชีวิต มั ธ ยมปลายของเขาคื อ “การ เตรียมเข้ามหาวิทยาลัย” ที่จะ ต้ อ งพบเจอกั บ ประสบการณ์ อี ก มากมายที่ก�ำลังจะเกิดขึ้น เพราะ มั น มี ผ ลต่ อ อนาคตในสิ่ ง ที่ เ ข า ใฝ่ ฝ ั น อี ก ด้ ว ย เขาต้ อ งตั้งใจให้ มากขึ้นเพื่อผลลัพธ์ที่ดี ทั้งหมดที่ผมเล่ามานี้อาจจะ เป็นการเปลี่ยนแปลงของเด็กคน หนึ่ง ที่สามารถเปลี่ยนมุมมองใน การใช้ชีวิตของตัวเองให้มีความสุข มากขึ้นได้ หลังจากนี้เขาก็ต้องไป เจอโลกแห่งความเป็นจริงในชีวิต มหาลัย ผมคิดว่ามันเป็นเรื่องยาก ที่จะใช้ชวี ติ ในทีใ่ หม่ๆ ทีเ่ ราไม่คนุ้ เคย แต่ถ้าปรับตัวได้เร็วก็จะเป็น โอกาสที่ดีอีกครั้งส�ำหรับเขา...
อารมณ์ก้าว
ความเป็นไปได้ ของก้าว..ต่อไป นิยามความรักของผู้ชายคนหนึ่งและเราหลายคน เรื่องโดย รัชพล รัตนจันทร์
“ความรักเป็นเรื่องโชคดีอย่างหนึ่ง” ผมเป็นเพียงผูช้ ายธรรมดาคนหนึง่ ไม่เคยจีบใครติดเลย เวลาแอบชอบใครก็มกั นก (ไม่สมหวัง) มาตลอด ไม่เคยได้เป็นตัวเลือกแรก ของใครๆ เขา นั่นเลยเป็นเหตุผลที่ท�ำให้ผมไม่กล้าที่จะจีบใคร เวลาชอบใครก็ท�ำได้เพียงแอบมองดูอยู่ห่างๆ เท่านั้น เรือ่ งราวความโชคดีนกี้ ม็ อี ยูว่ า่ ผมแอบชอบเพือ่ นทีเ่ รียนคลาสเดียวกัน เธอเป็นผูห้ ญิงเก่ง เรียนดีและมองโลกในแง่ดแี บบสุดๆ ผมแทบไม่ได้คุยกับเธอเลย เธอเหมือนพระอาทิตย์ท่ีส่องประกายเจิดจ้าอยู่บนท้องฟ้า ส่วนคนธรรมดาเช่นผม ก็อย่างที่คุณ คิดแหละครับ ผมไม่กล้าที่จะเข้าใกล้กับอาทิตย์ดวงนั้นเลย ท�ำได้เพียงแต่แอบมองดูอยู่ห่างๆ .. ใช่ครับ.. “มีความเป็นไปได้ ว่า..ผมตกหลุมรักเธอเข้าแล้ว” “ความรักที่ดีต้องเรื่องที่สบายใจ ไม่ใช่เรื่องที่ต้องมานั่งอึดอัดหรือกังวลอยู่กับตัวเองเลย” เพื่อนคนหนึ่งพูดกับผม ประโยคนี้ท�ำให้ผมตื่นจากความกังวลทั้งปวง ตัดสินใจขับรถมอไซต์ เพื่อขับไปหาเธอที่หอพักทันที เมื่อผมไปถึง..ผมจอดรถ ฝั่งตรงข้ามหอพัก แล้วเดินข้ามถนนไปเพื่อสารภาพความในใจที่มีกับเธอ ผมโทรบอกกับเธอทันทีที่ถึง เธอเดินลงมาพร้อมกับ สีหน้าหยั่งรู้อนาคตราวกับรู้ว่าผมจะพูดอะไร เธอพูดผ่านความคาดเดาของผมทั้งหมดในขณะนั้นทันที “ถ้ามีอะไรจะพูด.. ไม่ต้องพูดนะ” แม้ว่าเธอจะบอกมาขนาดนั้นด้วยการตัดสินใจที่แรงกล้าของผม ผมจึงบอกเธอไปว่า “เรารู้สึกดีกับเธอนะ” เธอ ตอบกับมาว่า “ขอบคุณความรู้สึกนี้นะ มีอย่างหนึ่งที่ต้องบอกคือคนเราน่ะ อย่าเอาความรู้สึกไปวางกองไว้ที่เท้าใคร ถ้าเขา ยังไม่อยากได้ ค่อยๆ ให้ดีๆ อย่าเทให้ไปหมดทีเดียว” หลังจากจบประโยค เธอบอกให้ผมรีบกลับบ้านเพราะว่ามันดึกมาก แล้วและเธอได้ย�้ำกับผมว่าพรุ่งนี้มาเจอกันนะ เรามีกิจกรรมรับน้องด้วยกัน ผมขับมอไซต์กลับบ้านด้วยความรู้สึกที่มีความสุข ที่สุด ผมขับรถไปยิ้มไปตลอดทาง ผมยิ้มได้แม้กระทั่งสัญญาณไฟจราจร หรือต้นไม้ข้างทาง ท�ำไมอะไรในวันนี้มันช่างดู สวยงามไปซะทุกอย่าง เช้าวันต่อมาผมได้เจอหน้าเธอ ผมรูส้ กึ เขินเล็กน้อยทีห่ นั ไปพบหน้าเธอ หลังกิจกรรมรับน้องเสร็จสิน้ ลง เราสองคนได้คยุ กัน เธอได้มอบดาวดวงหนึ่งที่พับจากหลอดกาแฟให้ผม และบอกกับผมว่า “ประตู..ถ้ามันล็อคให้ค่อยๆ เคาะ อย่าไปพังมันนะ ถ้าถึงเวลาที่ใช่..เดี๋ยวจะเอากุญแจให้เอง” ผมไม่รวู้ า่ อนาคตข้างหน้าของเราจะเป็นเช่นไร แต่ในขณะนี.้ .ปัจจุบนั นี.้ .ทัง้ ผมและเธอมีความสุขทุกครัง้ ทีไ่ ด้ใช้เวลาร่วมกัน เราเป็นคนที่คอยสนับสนุน..เป็นคนที่คอยเตือนกัน..และคอยดูแลกันผมค่อยๆ เติมดาวทีละดวง ทีละดวง อย่างมีความสุข เราทั้งคู่ออกก้าวเดินต่อไปด้วยกันพร้อมกับความสุข ทีละก้าว..ทีละก้าว..มีความสุขในปัจจุบัน เพราะทุกๆ ความเป็นไปได้ ของก้าวต่อไปในเส้นทางที่เดินนี้มีอยู่ในก้าวปัจจุบันแล้ว - ๑๒ -
ก้าว เล็ก เล็ก
เรื่องโดย ภิญญาพัชร์ อธิกุลรัฐวงศ์
“ ถึงเวลาทำ�ให้ท่านสุขใจ ร่วมกันสร้างความดีด้วยใจและกาย ก้าวตามรอยบาทองค์พระราชา ”
เพลง : ตามรอยพระราชา ธงไชย แมคอินไตย์
ท่ อ นเพลงที่ ม นุ ษ ย์ ตั ว เล็ ก ๆ บั ง เอิ ญ ได้ ยิ น เข้ า พอดี ในระหว่างทีก่ ำ� ลังเดินเหม่อๆ อย่างไร้จดุ หมาย ยิง่ เดินก็ยงิ่ คิด กับท่อนทีท่ งิ้ ท้ายไว้ในใจว่า “ก้าวตามรอยบาทองค์พระราชา” สองขาก็ยังคงเดินต่อไป พลางมองก้าวแต่ละก้าวที่ก�ำลัง พาตัวเราเคลือ่ นไปข้างหน้า ฉุกคิดพลางตัง้ ค�ำถามกับตัวเองว่า “แล้วก้าวเล็กๆ ของเราเนี่ย มันจะไม่เล็กไปหน่อยหรือ กับ การก้าวตามรอยพระบาทพระราชาที่ยิ่งใหญ่ขนาดนั้น” แม้ว่าสมองจะยังคิดวกวนอยู่กับค�ำถามนี้ แต่พอกลับมา มองเท้าที่ยังไม่หยุดเดิน ก้าวที่ยังก้าวต่อไป คิดไปคิดมา ก็ท�ำให้ได้เห็นว่า ไม่ว่าจะก้าวเล็กหรือก้าวใหญ่ แต่มันก็ สามารถขับเคลื่อนให้เราไปข้างหน้าได้เหมือนกัน พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ผู้ที่ขับเคลื่อนประเทศไทยของเรามาตลอดระยะเวลากว่า ๗๐ ปีนนั้ ก็เริม่ จากก้าวเล็กๆ เช่นกัน จนเกิดเป็นก้าวทีย่ งิ่ ใหญ่ ที่ ไ ม่ ว ่ า ส่ ว นไหนของผื น แผ่ น ดิ น ไทย รอยพระบาทของ ในหลวงก็ได้ทรงประทับไว้ทุกหนแห่งแล้ว และก้าวที่ท่าน เสด็จไปในทุกที่ ไม่เพียงแค่เสด็จในทุกภูมิภาค แต่ยังเสด็จ ถึงดวงใจของเราชาวไทยทุกคนด้วย เมื่อทราบแบบนี้แล้ว ก้าวเล็กๆ นี้ ก็หมดค�ำถามในใจ และตระหนักได้ว่า ไม่ว่าจะบทบาทน้อยใหญ่ในสังคม แต่ทุกๆ ก้าว หากพร้อมที่จะก้าวด้วยความมั่นคงและใจที่
เปี่ยมไปด้วยแรงศรัทธาและมุ่งมั่นแล้ว ทุกๆ ก้าวจะรวมกัน เป็ น ก้ า วๆ เดี ย ว “ ก้ า ว ” ที่ จ ะเดิ น ไปเท่ า ที่ ก� ำ ลั ง เรามี ก้าว ไปให้คนอื่นได้เห็นว่า ก้าวของเราเป็นก้าวที่จะเดินออก ไปอย่างมีคุณภาพ ที่จะพาเราไปท�ำและสรรค์สร้างสิ่งดีๆ ให้ กั บ สั ง คม ก้ า วที่ จ ะพาเราออกจากจุ ด มื ด ให้ ไ ด้ พ บกั บ ความสว่างในสังคม ให้ได้เห็นว่าสังคมของเรา ยังมีการให้อภัย มีน�้ำใจ มีความเสียสละ มีจิตอาสา และยังคงมีความงดงาม อีกหลายๆอย่างที่จะปลุกให้ทุกก้าว ได้ออกมาท�ำความดี และท�ำในสิ่งที่พ่ออยากให้ลูกทุกคนท�ำได้ แม้วา่ ก้าวเล็กๆ นี้ อาจจะไม่มใี ครรับรูถ้ งึ การเคลือ่ นไหว อาจจะเป็นก้าวที่คงไม่ยิ่งใหญ่เทียบพระองค์ได้ แต่เมื่อทุก ก้าวรวมใจกันเป็นหนึ่งเดียว แล้วพร้อมที่จะก้าวออกไปท�ำ สิง่ ดีๆ คนละไม้ละมือ มันจะสะท้อนและปลุกก้าวอืน่ ๆ ต่อไป มันจะถูกส่งต่อและอาจจะไปสะกิดใจให้อีกหลายล้านก้าว กล้าทีจ่ ะออกมาท�ำสิง่ ใหญ่ตามรอยพ่อสอน เพราะก้าวเล็กๆ ของทุกคน มีความหมายหากท�ำด้วยใจใหญ่ ให้ทุกก้าว ของเราชาวไทย พร้อมทีจ่ ะ “ก้าวตามรอยบาทองค์พระราชา” ไปด้วยกัน
- ๑๓ -
ราชาผู้ทรงธรรม หวนกลับสู่สวรรคาลัย ร้อยใจไทยร�ำลึก
หลากหลายค�ำพ่อสอน เพื่อชาวไทยเป็นสุขร่มเย็น ก้าวหน้าตามปรัชญา
ฉลาดใช้ชีวิต ยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียง เลี้ยงชีพอย่างมั่นคง
ก้าวไปด้วยใจจริง น้อมจิตก้าวตามค�ำสอนพ่อ ดุจแสงน�ำทางเรา