Natuurlijk daglicht helpt transformatie oude fabriek

NATUURLIJK DAGLICHT HELPT TRANSFORMATIE OUDE FABRIEK Industrieel monument krijgt nieuwe invulling

Het begon allemaal met de droom om van een oude, vervallen leegstaande fabriek een bruisend, innovatief onderwijscentrum te maken. Inmiddels is de restauratie en transformatie van de oude Greswarenfabriek in Reuver een feit. De fabriek biedt fijne en lichte leer- en werkomgevingen aan de verschillende gebruikers.

De Greswarenfabriek in Reuver is een zeldzaam overgebleven fabriekspand van de voor Limburg zo kenmerkende Greswaren industrie. De cultuurhistorische waarde van het gebouw is groot en daarom is het inmiddels een industrieel monument. Het gebouw had al jaren geen gebruiksfunctie meer en verkeerde in deplorabele staat. Het schoolbestuur van de Stichting Onderwijs Midden-Limburg (SOML), de provincie Limburg en de gemeente Beesel sloegen de handen ineen om dit karakteristieke pand een duurzame, maatschappelijke en multifunctionele bestemming te geven. In december 2019 werd het Grescollege in Reuver in gebruik genomen. De school huisvest alle lagen van het vmbo en de onderbouw havo van BC Broekhin Reuver en

Swalmen. Met de zakelijke partners en verenigingen die zich in het gebouw gaan vestigen, zoekt het Grescollege de samenwerking op om leerlingen praktijkervaring te laten opdoen. Zo werkt SOML ook samen met de gemeente Beesel. Op die manier krijgt de Greswarenfabriek een nieuwe maatschappelijke invulling.

GEZAMENLIJKE VISIE “Een gezamenlijke visie was namelijk onontbeerlijk om de nieuwe school te realiseren,” legt Rudger de Jong van HEVO uit. Als projectmanager was hij intensief betrokken bij de restauratie en herbestemming van de Greswarenfabriek. “De restauratie en transformatie van een monument is complex en je weet vooraf niet wat je onderweg tegenkomt. Daarom hebben we bijvoorbeeld heel bewust de restauratiefase gescheiden van de transformatiefase. Het loont de tijd en moeite om eerst dit pand – waarvan de oudste delen uit 1880 stammen – in een goede conditie te brengen. Pas nadat de restauratie was afgerond, zijn we aan de slag gegaan met de transformatie naar een duurzame en moderne gebruiksfunctie. Dat klinkt heel eenvoudig, maar in de praktijk heb je te maken met een complex samenspel van techniek, planning en financiën. Zo moet je vooraf goed nadenken over de logistiek in het gebouw, de verduurzaming van zo’n oud pand en de kwaliteit van het binnenklimaat. Essentieel is het binnen laten komen van natuurlijk daglicht. Dat hebben we gedaan door een hele transparante entree te maken die naadloos past bij de contouren van de oorspronkelijke fabriek. Daarnaast hebben we met daglicht van boven gewerkt.”

VRIJWEL GEEN DAGLICHT Rudger verder: “In de oude situatie werden de ruimtes in de nokken van de fabriek gebruikt als droogzolders en kwam hier vrijwel geen daglicht. Hoewel

“We hebben bewust de keuze gemaakt om voor enkele ramen te gaan in plaats van grotere lichtstraten om in het ritme van de dakspanten te blijven”

er in een restauratieopgave natuurlijk geen nieuwbouweisen gelden hebben we onszelf als doelstelling opgelegd om toch een zo goed mogelijk binnenklimaat te creëren. Daglicht is daarin natuurlijk een belangrijk thema. Vanwege de monumentale status van de Greswarenfabriek mocht aan het aangezicht niets veranderen. Daarom was de enige optie om

PROJECTINFORMATIE

Project Transformatie Graswarenfabriek

Risicodragend projectmanagement HEVO | Experts in Huisvesting en Vastgoed Lichttoepassing VELUX

Kenmerken Integra dakramen • Standaard voorzien van zelfreinigende HR++ veiligheidsbeglazing. • Voorzien van een geïntegreerd io-homecontrol bedieningssysteem inclusief radiografische ontvanger, draadloze afstandsbediening en

regensensor. • Voorbereid om nog drie andere elektrische

VELUX-producten op aan te sluiten, zoals raamdecoratie en een rolluik.

• Opent elektrisch tot 20 cm. • Kan geprogrammeerd worden zodat het vertrek dagelijks automatisch geventileerd wordt. • Plug & play montage. extra openingen te creëren via het dak en dan alleen op dakvlakken die niet vanaf het maaiveld zichtbaar waren. Om met name in de dieper liggende bouwdelen daglicht binnen te halen hebben we per bouwdeel meerdere VELUX dakramen toegepast. We hebben bewust de keuze gemaakt om voor enkele ramen te gaan in plaats van grotere lichtstraten om in het ritme van de dakspanten te blijven. De ramen zitten op ongeveer 4,5 meter hoogte en zijn dus niet handmatig te openen. Daarom is de keuze gemaakt voor automatische bedienbare ramen inclusief verduistering. En omdat er aan de buitenzijde een kleine pv-cel zit was het niet nodig om aanvullende elektra aan te sluiten. De ramen in de trappenhuizen bevorderen in de zomersituatie de natuurlijke ventilatie door warme lucht af te voeren. En als het regent of als het alarm erop gaat, sluiten ze weer automatisch.”

LEREN VAN EN MET ELKAAR Het gebouw is veel meer dan alleen een onderwijsfunctie. Het is nadrukkelijk de bedoeling dat ook andere maatschappelijke organisaties, zoals een sociaal restaurant met dagbesteding en vanuit het bedrijfsleven de Rabobank met een front desk, onderdak krijgen in de Greswarenfabriek. Dit bevordert onder meer de kruisbestuiving tussen onderwijs en maatschappij en draagt wezenlijk bij aan de leefbaarheid van de regio. Stukje bij beetje is het ooit vervallen en verlaten pand weer tot leven gekomen. De nieuwe maatschappelijke invulling geeft het project een nieuwe impuls. Zo komt er steeds meer animo van andere partijen om ruimte in het pand te huren. “Ik vind het echt heel bijzonder hoe alle partijen samen zijn blijven geloven in de haalbaarheid van dit project,” vertelt Rudger, “de betrokken overheden hebben niet in wetten en regels maar in kansen gedacht. Dat gaf ruimte om te onderzoeken hoe we de maatschappelijke meerwaarde van de Greswarenfabriek praktisch en financieel haalbaar konden maken. Van vergunning tot bekostiging: op alle fronten is positief meegedacht.”

COMFORT EN BESTURING Jeroen Proemstra is directeur van VELUX Nederland: “In dit project zijn verschillende Integra dakramen gekomen, die vervolgens ook zijn aangesloten op het domotica system van de Greswarenfabriek. Door deze dakramen creëert de fabriek meer comfort en besturing van de warmte- en luchtstomen. De vensters zijn op afstand bedienbaar en zijn met een simpele veeg op het bedieningstablet te besturen. Er is geen stroomvoorziening in de buurt noodzakelijk, aangezien een INTEGRA® SOLAR® gebruik maakt van zonne-energie. De VELUX Integra dakramen worden plug & play geleverd inclusief afstandsbediening en regensensor. Voor ons is dit een prachtig voorbeeld van een duurzaam project, niet alleen omdat het om de restauratie van een bestaand pand gaat, maar ook om de gebruikte materialen en toepassingen. En dat past perfect bij onze Duurzaamheidsstrategie 2030. Daarbij verbinden wij ons als organisatie om alle CO2 die we sinds onze oprichting in 1941 hebben uitgestoten vast te leggen, zodat we met ons 100 jaar bestaan in 2041 CO2-neutraal zijn.”

Maria Montessorigebouw, Radboud Universiteit

Geef je plannen de ruimte

Goede gebouwen zijn een basisvoorwaarde om uw onderwijsvisie te kunnen realiseren. Of u nu gaat verhuizen, verbouwen, of nieuw gaat bouwen: wij kennen het hele proces. We begeleiden u van het initiatief tot en met de exploitatie bij het ontwikkelen, realiseren en gebruiken van onderwijsgebouwen.

bbn adviseurs heeft ervaring met primair en voortgezet onderwijs, MBO, HBO en universiteiten. We ondersteunen met vastgoedadvies, huisvestingsadvies, bouwmanagement, bouwkostenmanagement en advies op het gebied van onderhoud en beheer.

bbn adviseurs

T +31 (0)88 226 74 00 E info@bbn.nl W bbn.nl

Geef elke dag het beste van jezelf voor de klas met: van jezelf voor de klas met: Wijze lessen Twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek

Hét boek voor de VO-docent.

www.tenbrinkuitgevers.nl/wijze-lessen

Fotografie: René Schonenberg

TERUG NAAR SCHOOL, MAAR NIET TERUG NAAR DE SLEUR

Afgelopen maanden (her)ontdekten ouders hoe bijzonder die dagelijkse tocht naar school is, met je kind. Dat waren ze blijkbaar vergeten, in de sleur en hectiek van alledag, die leidt tot gevoelens van onveiligheid en wegbrengen tot een opgaaf maakt. Vaak zoeken scholen hun toevlucht tot fysieke maatregelen, zoals ‘kiss-and-ride’ zones. Maar die onvrede blijft, over verkeersgedrag rond school. Wat te doen? Onderzoek laat zien dat niet onveiligheid het grote probleem is, maar irritatie. Een oplossing moet zich dáár op richten. Lekker Anders Dag, finalist Nationale Verkeersveiligheidsprijs 2020, maakt daarom van wegbrengen weer iets bijzonders. Doorbreek die sleur, door je kind af en toe anders te brengen, en je ziet weer hoe bijzonder de tocht is. Zo simpel werkt Lekker Anders Dag. Samen met tientallen basisscholen mikken we op bewustwording, op andere keuzes. En duizenden ouders en kinderen kiezen intussen voor die gezonde afwisseling. Het hele schooljaar krijgen ze prikkels. Prikkels die je bevestigen in je keuze: ‘Kijk mij, als ouder die geeft om quality time met mijn kind. En ik help meteen mee aan prettig verkeer rond school.’ Dat willen we toch allemaal?

LEKKER ANDERS DAG, WAT IS DAT? • Gewoon af en toe je kind net even anders naar school brengen: verrassend leuk! • Doorbreek die dagelijkse sleur… en je geniet van jullie tocht naar school. • Meedoen = meehelpen aan prettig(er) verkeer rond onze school. • Op zo’n Dag gun je jezelf én elkaar wat extra tijd en aandacht, rond school. • Jullie eigen Lekker Anders Dag, dat kan elk seizoen, het hele jaar door. • ‘Een dikke 8!’, zo leuk vinden ouders en kinderen die welkome afwisseling.

Paul Ubachs | bedenker Lekker Anders Dag www.lekkerandersdag.nl

no.4

Het Ooievaarsnest in Assenede – België

Ruimte voor innovaties in het ontwerp- en bouwproces

Het volgende nummer van Schooldomein ligt medio maart in de bus en kent als thema ‘Ruimte voor innovaties in het ontwerp- en bouwproces’. Een actueel thema met weer mooie bijdragen en als toetje een katern over de invloed van Nederlandse scholenbouwers en ontwerpers in Vlaanderen.

Een greep uit de artikelen: • Groot interview met Sylvia Pont van TU Delft: over de werking van licht op het gedrag van mensen. • Het nieuwe Herman Wesselink College in Amstelveen: het belang van goed geluid in de nieuwe leer- en werkomgeving. • IKC Markelo heel erg circulair: opnieuw een mooie samenwerking tussen Forbo en

RoosRos architecten. • Vernieuwende huisvesting voor Het Element in Amersfoort: krachtig voorbeeld van een nieuwe omgeving voor de basis- en kaderberoepsgerichte leerwegen. • Nieuwbouw De Entree in Zoetermeer: duurzaam, groen met een open onderwijsconcept. • The extended classroom: webinar over de mogelijkheden van hybride leren.

Katern ‘Scholenbouw in Vlaanderen’: • Science Building Sint Jozef Instituut in Geel: Vlaamse Kwaliteit ontworpen door NOAHH. • Basisschool De Ooievaarsnest in Assenede: duurzaam ontwerp van TenW architecten. • VTI Brugge: Van den Berg Architecten ontwierp een adaptief gebouw. • Van Artevelde Hogeschool in Gent: de ontwikkeling van een nieuwe campus op Dok Zuid. • MPI (Medisch Pedagogisch Instituut) ’t Craeneveld Oudenaarde: vervangende nieuwbouw voor leerlingen die goede zorg verdienen. • Een klimaatschoolplein bij Sint Paulus in Kortrijk: Goede Speelprojecten ontwierp een beweeg- en natuurvriendelijk speelplein.

Schooldomein Magazine voor de perfecte leef-, leer- en werkomgeving sinds 1988. Schooldomein verschijnt zes keer per jaar. Op internet: www.schooldomein.nl. Uitgever Schooldomein is een uitgave van Schooldomein Relaties en Ten Brink Uitgevers Redactie Sibo Arbeek, Robin Kramer, Brenda Breems Vaste medewerkers Adri Pijnenburg, Anje Romein, Kees Rutten (fotografie), en Martine Sprangers (fotografie). Redactieraad De redactie en de partners van Schooldomein onder voorzitterschap van Edward van der Zwaag. Redactieadres Postbus 59112, 1040 KC Amsterdam, tel 06 82548370 E-mail: info@schooldomein.nl Arrangementen partners Schooldomein. Voor het plaatsen van artikelen, advertenties of advertorials in het magazine Schooldomein, kunt u contact opnemen met Brenda Breems van Schooldomein Relaties, Postbus 59112, 2014 BT Amsterdam, telefoon 06-82548370, brenda.breems@schooldomein.nl. Voor de online activiteiten van Schooldomein (website en sociale media) kunt u contact opnemen met Robin Kramer, robin.kramer@schooldomein.nl, 06-30740173. De advertentietarieven en arrangementen van Schooldomein vindt u op www.schooldomein.nl. Abonnementen Betaling, opgave, abonnement, opzegging en adreswijziging kunt u doorgeven aan Administratie Schooldomein, Postbus 1064, 7940 KB Meppel, tel (085) 27 36 36 7, e-mail: sdo@tenbrinkuitgevers.nl. Schooldomein verschijnt zes keer per jaar in controlled circulation voor alle instellingen in het primair-, voortgezet-, middelbaar- (ROC’s) en hoger onderwijs (hbo en wo). Elke instelling krijgt op instellingsnaam een exemplaar toegestuurd. Daarnaast krijgen alle gemeenten Schooldomein toegestuurd. Voor meerdere exemplaren alsmede voor abonnementen voor particulieren, instellingen en bedrijven geldt een abonnementsprijs van e 46,20 voor losse nummers e 8,20 incl. verzendkosten. Abonnementen kunnen schriftelijk tot uiterlijk 1 september van het lopende abonnementsjaar worden opgezegd bij de administratie van drukkerij Ten Brink. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Productie Vormgeving en website: FIZZ | Digital Agency – fizz.nl Schooldomein wordt mede mogelijk gemaakt door een groot aantal partners. Een overzicht daarvan vindt u op pagina 5.