Binnenstad
wijkjaarverslag 2008
Van Lepelenburg tot Paardenveld en van Neude tot Twijnstraat: het hele jaar door is de Binnenstad een levendig trefpunt. Als bewoner ervan kunt u zelf bijdragen aan de leefbaarheid en veiligheid door een beroep te doen op het leefbaarheidsbudget. Met dit budget steunt de gemeente initiatieven van bewoners en ondernemers. In dit wijkjaarverslag leest u over talrijke inspirerende initiatieven in de Binnenstad uit het afgelopen jaar.
Levendig én leefbaar De binnenstad is een ontmoetingsplek. Voor mensen uit de hele stad, het hele land en zelfs de hele wereld. Dat zorgt voor een grote levendigheid en dynamiek. ‘Maar die hebben een prijs’, zegt wijkwethouder Cees van Eijk. ‘Want voor
wethouder een ideale manier om ideeën van buurtbewoners snel te kunnen uitvoeren. ‘Is er draagvlak in de buurt voor een bewonersinitiatief? Dan maken we daar graag geld voor vrij. Iedereen kan zo zijn eigen omgeving verbeteren.’
de binnenstadbewoners betekent dat soms drukte, herrie en overlast. Daarom zoek ik naar een evenwicht tussen levendigheid en leefbaarheid.’
Bewoners weten wat er in hun buurt speelt. Daarom wil Van Eijk graag dat ze meepraten en meebeslissen. En dat iedereen zijn voorstellen voor verbeteringen op het wijkbureau komt vertellen. Het leefbaarheidsbudget van de gemeente is volgens de wijk-
Dat binnenstadbewoners erg betrokken zijn bij hun omgeving, merkt ook wijkmanager Els Leicher. Ze wijst op de vrijwilligers die meewerken aan het groenonderhoud, het opruimen van zwerfafval, het bollenplanten en de jaarlijkse veegactie. ‘Veel nieuwe bewoners en ondernemers gebruiken de ruimere mogelijkheden van het leefbaarheidsbudget. Kijk maar naar de mooie initiatieven in dit wijkjaarverslag.’
Gemeente helpt bij bestrijding graffiti
Wilde muren temmen De ‘tags’ hebben plaatsgemaakt voor een gedicht. In de Kuipersteeg, eerst volgespoten met graffiti, kunnen passanten nu een muurschildering bewonderen met de woorden van dichter Alan M. Eddison: ‘Modern technology / owes ecology / an apology’.
Voor De muurversiering is gemaakt door schilder Joost van Aarendonk en ontwerpbureau Formlab. Het is een initiatief van Nukuhiva, de ecologische kledingwinkel van Floortje Dessing, die in 2008 in de Zadelstraat neerstreek. Guido Keff, medeeigenaar, is blij met het resultaat. ‘De graffiti ontsierde de buitenkant van onze winkel. Daarom wilden we een muurschildering. De geschilderde takken zijn ontleend aan onze huisstijl. En de tekst slaat op het concept Nukuhiva: milieubewust zijn. De gemeente was enthousiast en schonk ons een bijdrage uit
het leefbaarheidsbudget.’ Keff vertrouwt erop dat de muurschildering intact bljift. ‘Graffitiartiesten hebben een code waardoor ze in principe alleen op zogenaamde wilde muren spuiten.’ Wordt deze code niet gerespecteerd, dan kan Keff dankzij zijn graffiticontract de graffiti laten weghalen.
Contract Nukuhiva heeft als ondernemer een graffiticontract om hun stukje binnenstad schoon te houden. Wijkbureau Binnenstad
Een intieme vraag Anneke Jakobs (27) woont al vijf jaar in de Haverstraat. En ze was wel eens benieuwd naar wie zich achter de andere deuren in de straat bevonden. De productontwerper en studente aan het Sandberg Instituut in Amsterdam besloot daarom haar buren op een bijzondere manier te leren kennen. ‘Als productontwerper ben ik geïnteresseerd in de vraag waarom mensen dingen bewaren. We leven immers in een wegwerpmaatschappij. Daarom heb ik mijn buren gevraagd wat hun meest bijzondere bezit is en die voorwerpen bij hen thuis gefotografeerd. Sommigen moest ik overhalen; het is toch een intieme vraag. Tijdens een buurtfeest in september heb ik de foto’s met een beamer geprojecteerd op nummer 16, een huis met een vitrine. Met koffie en zelfgebakken appeltaart gingen de bewoners er eens lekker voor zitten. Ze waren benieuwd naar de foto van hun eigen object, maar ook naar die van de buren. Sommigen herkenden aan de voorwerpen de eigenaar ervan. Die bleken hun buren al goed te kennen.’
2
biedt hiertoe diverse mogelijkheden. Zo kunnen bewoners goedkope graffiticontracten afsluiten als minimaal de helft van de straat deelneemt. De contracten komen vaak uit rond de 55 euro per jaar. De gemeente betaalt de nulbeurt voor de nabije omgeving. Daarbij wordt oude graffiti weggehaald en een beschermende laag aangebracht. Vanaf dat moment wordt vijf jaar lang nieuwe graffiti meteen verwijderd. Ook is er een proefproject waarbij eigenaren van in het oog springende hoekpanden een voordelig vijfjarig contract krijgen
Na voor de verwijdering van graffiti. Het pand moet gelegen zijn binnen de singels en het verwijderen van de graffiti moet een aanzienlijke verbetering van het aanzicht van de straat betekenen. Daarnaast mag in de rest van de straat (bijna) geen graffiti aangebracht zijn. Neem voor meer informatie contact op met het wijkbureau.
Ontkiemend burgerinitiatief Hij voer iedere dag met zijn kano langs de Weerdsingel en de Wittevrouwensingel en miste wat fleurigheid aan de waterkant. Gerard Mikx (foto links) besloot toen in overleg met de gemeente hier en daar zelf bollen te planten.
Dat was twintig jaar geleden. Sindsdien bleef hij planten. Tegenwoordig met geld uit het leefbaarheidsbudget en hulp van buurtbewoners. ‘Dit jaar staan er narcissen, krokussen en sneeuwklokjes.’ Een mooi voorbeeld van burgerinitiatief, vindt Wim Horst (foto rechts), parkcoördinator van het Zocherpark/Singelgebied en het Griftpark. Tijdens de jaarlijkse Natuurwerkdag, een initiatief van Landschapsbeheer Nederland, organiseert hij activiteiten in zijn werkgebied. Op de Natuurwerkdag maken burgers kennis met de natuur door kleinschalige werkzaamheden te verrichten in het groen binnen en buiten de stad. Dit jaar is dat op zaterdag 7 november. ‘Iedereen is welkom’, verzekert Horst. ‘We gaan voor het eerst tijdens de Natuurwerkdag in het Zocherpark aan de slag.’ Aanmelden kan vanaf oktober via www.natuurwerkdag.nl.
3
Bronzen Berkien ‘Als ik boven op de Dom sta, kijk ik even naar beneê, dan zie ik ’t ouwe Grachie, ’t Vreeburg en wijk C.’ En als je goed kijkt, zie je misschien ook het nieuwe standbeeld van zanger en cabaretier Herman Berkien, de schrijver van dit Utrechtse volkslied. Sinds 11 november 2008 zingt hij op het Ledig Erf in zijn bronzen microfoon.
Niet meer schuilen in de Kleine Slachtstraat
Stro in de Twijnstraat ‘Eén dag in het jaar is alles even helemaal anders in de Twijnstraat.’ Winkelier en bewoonster Ingrid Kruijen kan het weten. Voor de vierde keer was ze betrokken bij de organisatie van de jaarlijkse kerstmarkt. Op deze speciale zondag in december ligt stro in de straten, zijn kerststal en kerkkoren ook buiten de naburige Nicolaïkerk te vinden en veranderen winkeliers in marktkooplui die hun waar aanprijzen achter de tientallen kraampjes die de kerstmarkt rijk is.
‘Het was een mooi donker straatje om in weg te duiken als de politie langskwam. Of om in een portiek te slapen, drugs te dealen of te plassen.’ En daar waren Bas Regenbogen en andere bewoners van de Kleine Slachtstraat niet van gediend. Samen deden ze een beroep op het leefbaarheidsbudget om meer straatverlichting te laten plaatsen. Met succes: sinds oktober is de Kleine Slachtstraat beter verlicht en is de overlast weer op een gebruikelijk binnenstadsniveau.
Antiek schijnsel in Flora’s Hof De werkplaats van het Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement wordt in 2009 opengesteld voor publiek. De entree ervan is in Flora’s Hof. Omdat de werkplaats ook ’s avonds open zal zijn, kon de stadstuin wel een betere verlichting gebruiken. Met hulp van het leefbaarheidsbudget zijn drie negentiende-eeuws ogende wandarmaturen geplaatst.
4
Fleurige binnenstad
Zie ginds komt de zeilboot
Het vijfentwintigjarig jubileum vieren door een groot deel van de binnenstad vol te hangen met bloembakken. Dat deed wijkbureau Binnenstad. In de zomer van 2008 waren overal de zogenaamde ‘hanging baskets’ te zien, gevuld met petunia’s en geraniums.
Het is inmiddels een traditie: het Sinterklaasfeest in de Vaartsebuurt. Vorig jaar werd het voor de vijfde keer georganiseerd door het buurtcomité Vaartsebuurt, samen met welzijnsorganisatie Cumulus. Op de boot van de Utrechtse studentenzeilvereniging Histos deelde de goedheiligman door het comité ingezamelde cadeautjes uit aan kinderen uit de buurt.
5
Verwennerij in het Geldmuseum Welzijnsonderneming Cumulus organiseerde dit jaar opnieuw een verwendag voor senioren uit de Binnenstad. Buurtcontactpersonen nodigden enkele ouderen in hun wijk uit om een dagje met elkaar op stap te gaan. Dit jaar werd een groep van 55 ouderen in het Utrechtse geldmuseum in de watten gelegd. Harmke Maarschalkerweerd (62) was erbij, samen met haar echtgenoot. ‘We wonen nog niet zo lang in Wijk C. Onze buurtcontactpersoon Corrie Huiding vroeg ons mee, en daar waren we heel enthousiast over. Volgend jaar zijn we er graag weer bij.’
Leer mij Utrecht kennen ‘Het leek me leuk meer over de stad te leren van mensen die er veel van afweten.’ Elly Besterveld (50) verhuisde in 2006 naar Utrecht en doet voor de tweede keer mee aan ‘Leer mij Utrecht kennen’. In deze cursus van Gilde Utrecht en andere Utrechtse organisaties bezoeken deelnemers onder leiding van deskundige gidsen in zes excursies telkens een ander bijzonder stukje Utrecht. Besterveld: ‘Ik houd van geschiedenis en architectuur. Daar kan ik hier mijn hart aan ophalen.’ Gilde Utrecht vond voor de financiering van de cursusfolder steun bij het leefbaarheidsbudget.
Wijkraad peilt mening binnenstadbewoners
Eén op drie bewoners overweegt verhuizing wegens overlast In stijl aan de singel genieten van een mooie dag. Dat kan op de 80 nieuwe banken in het Zocherplantsoen. Met dank aan de ruim tweehonderd bewoners die voor dit plan een beroep deden op het leefbaarheidsbudget.
Straatfeest verenigt bewoners
Toch stoep in de Annastraat
‘In deze buurt is veel verloop, waardoor bewoners elkaar niet goed kennen. Het straatfeest heeft daar verandering in gebracht. Mensen maken nu regelmatig een praatje.’ Caroline Bourdret organiseerde vorige zomer met twee van haar buren een straatfeest in de Justus van Effenstraat en de Schroeder van der Kolkstraat. ‘We hadden een draaiorgel gehuurd en een springkussen voor de kinderen, en er was een grote barbecue. Bijna alle bewoners waren aanwezig. Het was een groot succes.’
Niemand vindt het prettig als er auto’s pal langs de voordeur rijden. Zo ook de bewoners van de Annastraat. Zij maakten bezwaar toen bleek dat bij de herinrichting van het Stadhuisplein (Korte Minrebroederstraat) de smalle Annastraat stoeploos zou worden. Omdat voor een stoep geen budget meer was, vroegen de bewoners met succes om een bijdrage uit het leefbaarheidsbudget. In februari zijn de werkzaamheden voor de herinrichting begonnen.
Bewoners van de Binnenstad willen meer evenementen maar minder overlast. Dat weten we dankzij een onderzoek van de wijkraad Binnenstad. Die adviseert de gemeente namens de binnenstadbewoners over knelpunten in de wijk. Om dat goed te kunnen doen, peilt de wijkraad wat er leeft onder de bewoners. Bijvoorbeeld met een wijkraadpleging.
Openbare ruimte. Dat was het onderwerp van de wijkraadpleging van 2008. Alle binnenstadbewoners kregen een enquête met vragen over dit thema. Ruim duizend mensen reageerden. Uit hun antwoorden bleek onder meer dat één op de drie binnenstadbewoners wegens ergernissen overweegt te verhuizen, en dat geluidsoverlast voor hen de belangrijkste irritatie is. Een ander opmerkelijke uitkomst: het blijkt lastiger een fiets te parkeren dan een
plekje te vinden voor de auto. En iedereen is blij met festivals, horeca en evenementen, zolang het niet voor de eigen deur is. Wijkraadlid Betty Feenstra was lid van de commissie die het onderzoek trok. Ze benadrukt dat ergernissen in de Binnenstad onontkoombaar zijn. ‘Utrecht organiseert steeds meer evenementen. Daar zit altijd wat overlast omheen. Maar de gemeente kan omwonenden wél beter en vroeger betrekken bij de besluitvorming
hierover. Dus daar gaan we als wijkraad dan ook op inzetten.’ De wijkraad besprak de resultaten van het onderzoek op 19 november 2008 tijdens een discussieavond met ongeveer honderd betrokken bewoners. Wethouders Giesberts en Van Eijk reageerden op vragen en opmerkingen van de aanwezigen. Meer informatie vindt u op www.wijkraadbinnenstad.nl.
Openluchtmuseum of pretpark? Horecagelegenheden en evenementen moeten meer verspreid worden over de stad en de handhaving daarop moet verbeteren. Ook moeten bijzondere panden die in de toekomst leeg komen te staan, zoals de bibliotheek en het postkantoor, een openbare bestemming krijgen. Deze en andere wensen van bewoners en ondernemers uit de Binnenstad kwamen naar voren tijdens een bezoek van de gemeenteraad aan de wijk.
6
Op 2 juli 2008 gingen in het Utrechts Archief ruim zestig belangstellenden in gesprek met gemeenteraadsleden. Het thema voor deze avond was ‘Bestemming Binnenstad: openluchtmuseum of pretpark?’. Gemeenteraadslid Wim Rietkerk was erbij. ‘De raad stond aan de vooravond om zich uit te spreken over het voorontwerp Bestemmingsplan Binnenstad. Tijdens het debat is veel informatie naar boven gekomen over wat er leeft onder de bewoners. Deze informatie is belangrijk
voor ons om goede beslissingen te nemen.’ Elk jaar trekt de gemeenteraad de tien Utrechtse wijken in om bewoners en ondernemers te spreken. De gemeenteraad wil zo horen wat er speelt en bekijken of de vragen die er leven op de politieke agenda kunnen komen. Meer weten over de bezoeken van de gemeenteraad aan de wijk? Kijk dan op www.utrecht.nl/gemeenteraad. Meer informatie over het bestemmingsplan voor de Binnenstad staat op www.utrecht.nl/bestemmingsplanbinnenstad.
7
Blijf Blijfmelden! melden! Wijkbureau Binnenstad ontving in 2008 totaal 3.465 meldingen van bewoners, ondernemers en bezoekers van de Binnenstad. Van alle meldingen ging bijna 40% over vervuiling. Het is belangrijk dat u meldingen doorgeeft, zodat de gemeente weet wat er speelt en passende maatregelen kan nemen.
Wijkbureau Binnenstad: de gemeente in de wijk Het wijkbureau is hét aanspreekpunt van de gemeente voor bewoners, ondernemers en bezoekers van de Utrechtse binnenstad. U kunt er onder andere terecht voor: • vragen en informatie over de gemeente, plannen voor de wijk en zaken die bij u in de buurt of straat spelen; • het indienen van plannen voor uw buurt of straat; • een aanvraag voor het leefbaarheidsbudget; • meldingen over de openbare ruimte, zoals (zwerf)afval, straten, etc.; • meldingen over veiligheid, overlast en verkeer; • een afspraak met de wijkwethouder; • folders, huis-aan-huisbladen, nieuwsbrieven, wijkberichten, etc.
Meldingen kunt u doorgeven aan de balie van het Informatie Centrum (Vinkenburgstraat 26), via telefoon 286 00 00 of e-mail binnenstad@utrecht.nl. Op www.utrecht.nl/binnenstad onder het kopje 'Bewonersmeldingen' vindt u een digitaal meldingenformulier.
Aantal meldingen 2008
In het Informatie Centrum Gemeente Utrecht op de Neude vindt u de publieksbalie van wijkbureau Binnenstad. Informatie Centrum Gemeente Utrecht Neudeflat, Vinkenburgstraat 26 Maandag t/m vrijdag 9.00 – 17.00 uur Donderdag 9.00 – 21.00 uur Zaterdag 10.00 – 13.00 uur
Vervuiling (37%) Straatmeubilair (18%) Wegen (15%) Openbare verlichting (8%)
Goed idee? Doe er iets mee!
Verkeer (7%) Openbare orde (6%)
Bent u geïnspireerd door alle verhalen in dit wijkjaarverslag? En heeft u ook een goed idee om uw buurt leuker en leefbaarder te maken? Ook u kunt een aanvraag indienen voor het leefbaarheidsbudget! Neem contact op met het wijkbureau of kijk op www.utrecht.nl/leefbaarheidsbudget.
Groen (4%) Riolering en grondwater (3%) Milieu(2%))
Colofon
8
Uitgave Gemeente Utrecht Wijkbureau Binnenstad
Tekst Schrijf-Schrijf tekst en meer, wijkbureau Binnenstad, Utrecht
Adresgegevens Postbus 8395 3503 RJ Utrecht E-mail binnenstad@utrecht.nl www.utrecht.nl/binnenstad
Fotografie Willem Mes Photography, Merijn van der Vliet, Rita Giesbers, Guido Keff, wijkbureau Binnenstad, Utrecht
Vormgeving Diet Rademaker, Utrecht Druk OBT Opmeer, Den Haag Datum maart 2009 2008-0486.1