ΚΕΡ∆ΙΣΕ ΕΝΑ ΡΟΛΟΪ SCIENCE ILLUSTRATED ΤΕΥΧΟΣ 75 • ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
12
www.scienceillustrated.gr € 5,90 ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ
9771790309000
e c n e i Το Sc strated I l lu ουσ για τ ούσ µικρ νώστεσ αναγ
Θέα από το
ΤΕΥΧΟΣ 75 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 ΤΙΜΗ € 5,90
(ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ)
ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑ Ζ
∆ΙΑΣΤΗΜΑ • ΤΟ ΖΕΥΓΑΡΩΜΑ ΜΑΣ ΕΒΓΑΛΕ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΡΟ • ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ: Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ
Η ανανέωση κυττάρων µας κρατά νέους
• WATSON: ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ΜΕ ΜΥΑΛΟ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
• Η ΛΟΥΙΖΙΑΝΑ ΒΥΘΙΖΕΤΑΙ
Γεια σας, φίλοι μας! Εδώ είμαστε πάλι! Αυτός ο κύριος Γιατίς δε σταματά να αναρωτιέται: «Γιατί το πουπουλένιο πάπλωμα είναι πιο ζεστό;». Εσείς είστε σίγουροι ότι τα ξέρετε όλα για τους ελέφαντες και τα τριαντάφυλλα; Τι ξέρετε για τον Εγκέλαδο και τη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης; Πώς περνούν τη μέρα τους η Λιβία και ο Τιβέριος στην αρχαία Ρώμη; Είστε έτοιμοι να κάνετε το πείραμα της αδιάβροχης χαρτοπετσέτας; Να κατασκευάσετε ένα ιστιοφόρο από φελλό; Και ποιoς είναι τελικά αυτός ο νεαρός με το τσουλούφι που τον λένε Τεντέν; Βρείτε τις απαντήσεις στις σελίδες που ακολουθούν. Εσείς ρωτάτε, εμείς απαντάμε. Μαζί παίζουμε. Μαζί ανακαλύπτουμε. Ανυπομονούμε να μας πείτε τι σας αρέσει και τι όχι. Κάνατε κάποιο από τα πειράματά μας; Φτιάξατε κάποια από τις κατασκευές μας; Πέτυχαν ή… τα βρήκατε σκούρα;
Απαντήστε μας ή στείλτε μας μια φωτογραφία από αυτό που φτιάξατε στο neoskosmos@scienceillustrated.gr Εκτός αν θέλετε να το ανεβάσετε στη σελίδα μας στο Facebook
(http://facedook.com/scienceillustratedgr)
Μπέη Δάφνη - bei.daphne@gmail.com
Αρχισυντάκτρια: Έλλη Θεοχάρη Art Director: Δάφνη Μπέη Συνεργάτες: Γιάννης Αλεξόπουλος, Φυσικός Λήδα Αρνέλλου, Υπ. Διδάκτωρ Επικοινωνίας της Επιστήμης Νίκος Γαβαλάς, Βιολόγος Αλίκη Γιαννάκη, Υπ. Διδάκτωρ Επικοινωνίας ΜΜΕ και Πολιτισμού Μαρία Καζάντη, Εκπαιδευτικός Δημήτρης Κοιλάκος, Φυσικός Ακριβή Κονιδάρη, Παιδοψυχολόγος Γιάννης Κοντογιάννης, Υπ. Διδάκτωρ Aστροφυσικής Βάλια Λύρατζη, Διδάκτωρ Αστροφυσικής Σπήλιος Πετρόπουλος, Φυσικός Εικονογράφηση: Καίσαρας Βρεττός, Γιώργος Πετρίδης Επιμέλεια κειμένων: Μαρία Αλεξοπούλου, Αθηνά Καρατζογιάννη
Κείμενο: Αλίκη Γιαννάκη Εικονογράφηση: Καίσαρας Βρεττός «Μπρρρ… έρχεται ο χειµώνασ» σκέφτεται ο κ. Γιατίσ και τουρτουρίζει µετά το χαλαρωτικό µπάνιο οµορφιάσ. Το πιο ζεστό και αναπαυτικό σηµείο του σπιτιού δεν είναι κοντά στο τζάκι. Όχι! Ούτε ανάµεσα στα µαξιλάρια του καναπέ… Το ιδανικότερο είναι πάνω (ή κάτω) από τα σκεπάσµατα!
πουλένιο* πάπλ υ ο π ωµα το ι τόσο ζεστό; ί τ Για είνα
Για τον ίδιο λόγο που ακόµα και τα πουλιά που µένουν σε κρύουσ τόπουσ δεν ξεπαγιάζουν: τα πούπουλα είναι θερµοµονωτικό υλικό**! Έχουν διαφορετική υφή και δοµή από τα φτερά για να δεσµεύουν τον αέρα και γι’ αυτό όσο πιο περιεκτικό είναι ένα πάπλωµα σε πούπουλο, τόσο πιο ελαφρύ και πιο ακριβό. Για όσουσ είναι αλλεργικοί στο πούπουλο, υπάρχουν ολόµαλλα που είναι εξίσου ζεστά και χουχουλιάρικα αλλά όχι τόσο ελαφριά.
Επίσησ, φτιάχνονται παπλώµατα µε βαµβακερή γέµιση που είναι ό,τι πρέπει όταν αλλάζουν οι εποχέσ και δεν κάνει πάρα πολύ κρύο!
* πουπουλένιοι είναι συχνά και οι υπνόσακοι, καθώσ και πολλά από τα πανωφόρια για το χιόνι. ** θερµοµονωτικό υλικό είναι αυτό που συγκρατεί τη θερµότητα.
Ζώα & Φυτά
Κείµενο: Νίκος Γαβαλάς
ερα. µ ή σ ι ε ζ υ ο ηλαστικό π θ ο γ ά φ ο τ ρ ύτερο χο λ α γ ε µ ο τ ι α είν ,9 μέτρα, ύψος τα 3 ε Ο ελέφαντας σ ι ε ν ά τ ας φ
φαντ ννητο νικός ελέ ! Το νεογέ ά ιλ κ 0 δή 7.50 ική και τ ου! ους, δηλα στην Αφρ ν ς ό τ ίω ρ ,5 υ 7 υ ανθρώπ κ ς ι ο υ τ ο Ζε τ ό ι ρ ε ω σ μ τά ρο από το ορεί να φ ερισσότε ος του μπ π ρ ς ά έ β ρ ο ο τ φ α. Με αυτή ίδ κ ενώ σ ά, 40 ο ιλ β κ ο 0 ρ 2 π 1 η υ ι περίπο αντα είνα εται. κι ζυγίζει α δροσίζ του ελέφ ν ς ο ια τ γ α υ μ ελεφαντά ο ώ τ υσ ι το σώμα τμήμα το ί ίο ψεκάζε ηριστικό ο τ π κ ο σιμοποιε α ο ρ τ α ε χ τους χρη ερό, μ υ Το πιο ν ο ο π τ , ι υ α ο κ τ ά δοντές* και ή του αλλ οι χαυλιό αρσενικά την τροφ ι ι α α ε τ κ γ σ έ ν λ ά ύ λ ο ιλ υ λ κ σ ε ος 25-30 ντα αποτ α και βάρ ου ελέφα ρ τ τ έ ό μ αλύτερη ικ τ 3 ς ισ ο ρ ταση μεγ ν μήκ σ υ ό ο π χ Χαρακτη α Έ . ε υ σ ο α ν άμυνά τ λέπει εύκολ β ε και για τη δ ι ίο α ε κ λ α ά γ ρ ρ ικ μ ως ε του είναι . Τα μάτια ά κ υ ιη λ η θ τα νικά ζώα κα ω 10 κιλά σ ιν ο κ α ρ ε και ίναι ιδιαίτ τρων. ιμη κόρη ρ ατόμων. Ε ώ 0 η -3 ρ 5 ε 1 τ των 50 μέ ν τω πό τη νεό σε κοπάδια ν θηλυκό, α υ ο ο ν ζ έ ς μ ε τ ιω ν ικ α ηλ 1 ώρα. Οι ελέφ μετρα σε ς από ένα ω ιό θ ιλ ή χ ν 0 υ 1 σ λείται ν περίπου υς αποτε . Διανύου ν ω λ αγέλη το ύ φ ο ύ και των δ υν ες ηλικίες ρ ο φ προεξέχο ιά δ από ντια που ό δ α λ ά γ ες= τα δύο με έφαντα. *Χαυλιόδοντ μα του ελ ό τ σ ο τ ό απ αφρικα ην Ασία. Ο
Μία ελληνική παροιμία λέει
«Ο Μάης έχει ευωδιές, σπαρτά και τριανταφυλλιές».
Δηλαδή λίγο πριν από το καλοκαίρι το φυτό της τριανταφυλλιάς έχει ήδη ανθίσει και τα λουλούδια του έχουν αποκτήσει τα
πολύ έντονα χρώµατά τους.
Η τριανταφυλλιά είναι * φυτό. Ανήκει στην
καλλωπιστικό οικογένεια των ροδοειδών.
Στην αρχή τα λουλούδια είναι κλειστά και αργότερα ανοίγουν και πετάγονται τα
Η ρίζα της διακλαδίζεται προς όλες τις κατευθύνσεις μέσα στο χώμα. Ο βλαστός του φυτού έχει μυτερά εξογκώματα στο εξωτερικό κάλυμμά του, τα γνωστά μας , γι’ αυτό πρέπει να τα πιάνετε και να τα κόβετε πολύ προσεκτικά. Στην κορυφή του είναι πιο τρυφερός και εκεί φυτρώνουν τα λουλούδια του φυτού.
αγκάθια
πέταλά τους.
Τα πέταλα έχουν διάφορα χρώματα (κόκκινα, κίτρινα, ροζ κ.ά.). Κάτω από τα πέταλα βρίσκονται τα **, που έχουν πράσινο χρώμα.
σέπαλα
Όταν βγουν τα λουλούδια, το φυτό χρειάζεται συχνό πότισμα.
Η τριανταφυλλιά, εκτός από την ομορφιά και τα
ευωδιαστά άνθη, παρέχει και
αρωματικό λάδι που το παράγουμε
από τα ροδοπέταλά της και χρησιμεύει στην παρασκευή αρωμάτων. Επίσης, τα πέταλα των τριαντάφυλλων, κυρίως τα ροζ, μπορούν να γίνουν και γλυκό,
η
περίφηµη ροδοζάχαρη. *Καλλωπιστικός= αυτός που ομορφαίνει κάτι. **Σέπαλα= τα φύλλα που βρίσκονται έξω από τα πέταλα.
Όχι άλλες διακρίσεις
Κείµενο: Ακριβή Κονιδάρη Εικονογράφηση: Γιώργος Πετρίδης
ΠΑΙΔΙ ΑΠΟ ΑΛΛΟN ΤΟΠΟ
Κείµενο: Μαρία Καζάντη / Εικονογράφηση: Καίσαρας Βρεττός
Ξυπνώ απ’ το παιχνίδισμα του ήλιου στα παράθυρα. «Ξύπνα, Λιβία, η μητέρα σου σε περιμένει» μου ψιθυρίζει απαλά η Κορνηλία, που με προσέχει από μικρή, κι εγώ πετιέμαι. Την αφήνω χωρίς γκρίνιες να με ντύσει, να μου χτενίσει τα μαλλιά ψηλό κότσο και να με στολίσει με χρωματιστές κορδέλες. Τρέχω στο αίθριο, όπου η μητέρα μου πίνει δροσερό ποτό από τον ψυκτήρα1. Τα μαργαριτάρια λάμπουν στον λαιμό της. Καθώς πίνω το γάλα μου, ακούω θόρυβο πίσω μου στον ομβροσυλλέκτη2. Ω! Είναι ο φίλος μου ο Τιβέριος που βοηθάει τον πατέρα μου στις εργασίες. Μου κλείνει πονηρά το μάτι. Οι γονείς μου τον συμπαθούν παρόλο που δεν ανήκει στους πατρικίους3 όπως εμείς. Είναι πληβείος4 και μένει σε ένα μικρό διαμέρισμα σε ένα σύμπλεγμα κατοικιών μιας φτωχογειτονιάς. Ο πατέρας λέει πως θα προκόψει γιατί στο σχολείο είναι ο καλύτερος. Ο παιδαγωγός που έρχεται κάθε μέρα στο σπίτι μας για το μάθημα δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ το μαστίγιο του γι’ αυτόν, ενώ για μένα… αφήστε! Ευτυχώς Ο Τιβέριος μου έσβηνε τα λάθη στην κέρινη πλάκα και μου έγραφε τα σωστά. Σήμερα είναι μέρα ΘΡΙΑΜΒΟΥ για τη Ρώμη καθώς ένας γενναίος στρατηγός επιστρέφει έχοντας κατακτήσει νέες περιοχές.
«Λιβία, πάμε;» μου φωνάζει ο Τιβέριος και η μητέρα μου μου γνέφει θετικά. Μας έχει εμπιστοσύνη. Είμαστε πια 12 ετών. Τρέχουμε και στο τσακ προλαβαίνουμε τον στρατηγό να περνάει κάτω από τη στολισμένη με λουλούδια αψίδα του θριάμβου. Ο Τιβέριος κόβει ένα τριανταφυλλάκι και το στερεώνει στα μαλλιά μου. «Είσαι απλώς ένας άνθρωπος, μη γίνεις υπερόπτης». Το ίδιο λέει και στον στρατηγό ο άνδρας που κρατά το στέμμα. Κι όπως το πλήθος ζητωκραυγάζει, εμείς φεύγουμε. Δεν μπορούμε να βλέπουμε τους καημένους τους αιχμαλώτους. Σφίγγεται η καρδιά μας γιατί ανάμεσά τους βλέπουμε και μικρά παιδιά που θα πουληθούν σκλάβοι. Ο Τιβέριος με τραβάει γιατί βιάζεται. Θα πάει με τους πατεράδες μας να δουν αρματοδρομίες στον ιππόδρομο. Οι πατεράδες μας υποστηρίζουν τους πράσινους, ενώ εμείς τους κόκκινους -που είναι και το χρώμα της χλαμύδας του αυτοκράτορα άλλωστε. Έχουμε και κόκκινες κορδέλες που τις ανεμίζουμε στο στάδιο. Σήμερα όμως δεν πάω μαζί τους γιατί έχει και μονομαχίες ανδρών με άγρια θηρία. Ο Τιβέριος κάνει τον δυνατό, μα ταράζεται κι αυτός! Το βράδυ που θα έρθουν για δείπνο (μμμ… αυγουλάκια, ψητά ορτύκια κι ελιές5), θα μου πει πως θα έπρεπε να δώσουν κτήματα στους φτωχούς να καλλιεργούν κι όχι «άρτο και θεάματα» να ξεχνιούνται. Εγώ θα του βάλω ελάχιστο κρασί με μέλι και θα του πω «carpe diem»6. Χαλάρωσε, απόλαυσε, φάε κανένα κοψιδάκι και θα αγωνιστούμε αύριο μαζί. Τι επειδή είμαι κορίτσι δηλαδή δε νοιάζομαι για την ειρήνη και τη δικαιοσύνη στην αυτοκρατορία μας;
1
Μέρος κελιού όπου φυλούσαν το χιόνι 2 Δεξαμενή για το νερό της βροχής Πλούσιοι 4 Φτωχοί 5 Το ρωμαϊκό δείπνο άρχιζε πάντα με αυγά και τελείωνε με ελιές 6 «Άδραξε τη μέρα», δηλαδή ζήσε τη ζωή σου χωρίς να χάνεις λεπτό. 3
ΜΑΣ ΡΩΤΑΤΕ, ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΑΜΕ Κείµενο: Νίκος Γαβαλάς
Τα γιγαντιαία ζώα είναι σήμερα πιο σπάνια απ’ ό,τι στο παρελθόν; Στα παλιότερα χρόνια υπήρχαν πολλά μεγάλα ζώα. Τέτοια ζώα, για παράδειγμα, ήταν οι σαύρες μήκους 7 μέτρων, οι κατσαρίδες 10 εκατοστών, ενώ τα μεγαλύτερα ζώα για τα οποία έχουμε κάποιες πληροφορίες ήταν οι δεινόσαυροι. Αν παρατηρήσουμε τα σημερινά ζώα, θα δούμε ότι υπάρχουν και σήμερα πολλά γιγαντιαία ζώα, όπως η μπλε φάλαινα, που έχει βάρος 150 τόνων και μήκος 33 μέτρων. Είναι το μεγαλύτερο ζώο που έχει υπάρξει ποτέ! Έτσι συμπεραίνουμε ότι σε κάθε εποχή υπάρχουν τεράστια ζώα, απλώς σήμερα υπάρχουν διαφορετικά είδη από ό,τι παλιότερα.
Τι είναι μια πέτρα; Θα λέγαμε ότι μια πέτρα είναι ένα κομμάτι του πλανήτη μας που μπορούμε να πιάσουμε. Η πέτρα προέρχεται από τον φλοιό της γης, από ένα δηλαδή από τα στρώματα υλικών που την περιβάλλουν. Διάφορα υλικά και χημικές ενώσεις, όπως το ασβέστιο και το μαγνήσιο, ενώνονται μεταξύ τους και αλλάζουν συνεχώς θερμοκρασία καθώς κινούνται ανάμεσα στα στρώματα που περιβάλλουν τη γη βγαίνοντας προς τα έξω. Κάποια στιγμή το μείγμα αυτό σκληραίνει και τότε αποκτάει την τελική μορφή που βλέπουμε στο έδαφος.
Γιατί δεν πρέπει να ξανα παγώνουμε ένα τρόφιμο πο υ έχουμε αποψύξει; Υπάρχουν δύο λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει να ξαναπαγώνουμε ένα τρόφιμο που έχουμε βγάλει από την κατάψυξη. Ο πρώτος έχει να κάνει με την υγεία μας. Όταν ένα τρόφιμο μπαίνει και βγαίνει από την κατάψυξη πολλές φορές, κάποιοι μικροί οργανισμοί που λέγονται «βακτήρια» και βρίσκονται φυσιολογικά στα τρόφιμα πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα και μπορεί να γίνουν επικίνδυνοι για την υγεία μας. Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με το ότι όταν ξεπαγώνει ένα τρόφιμο χάνει νερό, πολύτιμες βιταμίνες και θρεπτικά στοιχεία αλλά και τη γεύση του.
Πώς καταφέρνει το κοράλλι να δημιουργεί υφάλους; Τα κοράλλια είναι οργανισμοί οι οποίοι αποτελούνται από πολύ σκληρά υλικά. Όταν ωριμάσουν, μετατρέπουν το χημικό στοιχείο ασβέστιο που υπάρχει στο νερό σε μια άλλη χημική ένωση που λέγεται «ανθρακικό ασβέστιο». Αυτό αποτελεί το υλικό των υφάλων, που είναι σχηματισμοί σαν βράχια που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του νερού. Κάποια κοράλλια φεύγουν από τις κοιλότητες του υφάλου προς τα έξω όπου υπάρχει φως και κάποια άλλα μπαίνουν στις κοιλότητες για να βρουν φαγητό. Αυτά αφήνουν νέες ποσότητες ανθρακικού ασβεστίου και ο ύφαλος μεγαλώνει.
Στη φύση παρατηρούνται διάφορες αλλαγές στην εξωτερική εμφάνιση των ζώων στη διάρκεια της ζωής τους. Για παράδειγμα, κάποια ζώα αλλάζουν το δέρμα τους ή, αν πρόκειται για πουλιά, τα φτερά τους. Αυτό τα προστατεύει από εξωτερικούς κινδύνους, κυρίως από άλλα αρπακτικά ζώα, καθώς μπορούν να κρύβονται καλύτερα. Τα θηλαστικά διαθέτουν ένα είδος γούνας που τα προστατεύει από το κρύο. Όταν περάσει ο χειμώνας, χάνουν μέρος αυτού του τριχώματος. Έτσι τα ζώα αλλάζουν αυτά τα χαρακτηριστικά τους ανάλογα με τις ανάγκες που έχουν.
Γιατί τα ζώα αλλάζουν τρίχωμα, φτερά και δέρμα κατά περιόδους;
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Γιάννης Αλεξόπουλος
ι το
Η Σελήνη είνα στον νυχτεριν
πιο κοντινό ουράνι
ό ουρανό προσ
ο σώμα στη Γη αλλά
ελκύοντας το βλ
και ένα από τα
πι
ο εντυπωσιακά. έμμα όλων μα Κυριαρχεί όποτε κι αν κοιτάξ ς με τη μυ στηριακή λάμψ ουμε το φεγγάρι, α η τη ς. Γνωρίζουμε όμ υτό μας δείχνει πά την άλλη αθέατη α ως ότι, ντοτε την ίδια πλε πό εμάς, βυθισμέν υ ρ ά η το στ υ ο μυστήριο. Μήπως κρατώντας περιστρέφεται γύρ αυτό σημαίνει ω από τον άξονά τη ότ ι η Σ ελήνη δεν ς όπως η Γη αλλά παρα θα έμοιαζε λογι κό, η απ μένε
ι ακίνητη; Αν κα άντηση είναι πο ι κάτι τέτοιο λύ διαφορετικ ή. φέρεται γύρω από τη Γη και ολ οκληρώνει μία Αυτή η περίοδ πλήρη περιφορά σε ος ονομάζεται σε λη 29,5 ημέρες. νι α κ ό ς μ ή να ς. Η Σελήνη όμως περι και χρειάζεται τον ίδιο χρόνο στρέφεται και για να κάνει μί γύρω από τον α πλήρη περισ γύρω από τη Γη άξονά της τρ οφ ή με αυτόν που , δηλαδή 29,5 χρειάζεται για ημέρες. Η ταύτ μία περιφορά ιση αυτή του χρ που ονομάζετ όνου περιστροφ αι σύγχρονη πε ής με το χρόνο ριστροφή, είνα περιφοράς, ι και η αιτία πο της Σελήνης. Μ υ από τη Γη βλ ε τη βοήθεια δο έπουμε πάντοτ ρυφόρων όμω ε την ίδια πλευ ς έχουμε πάρε όπως φανταζό ρά ι εικόνες από τη μασταν, μοιάζε ν αθέατη πλευ ι αρκετά με τη ρά και, ν ορατή, παρο υσιάζοντας μό νο πιο άγρια μο ρφολογία. Η Σελήνη περι
ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΓΗ
Κείµενο: Δηµήτρης Κοιλάκος
Ο χορός του Εγκέλαδου! Οι σεισμοί πάντα φόβιζαν τον άνθρωπο γι’ αυτό και από
αρχίζει να σπάει σε δύο µέρη τα οποία κινούνται
πολύ παλιά προσπαθούσε να τους ερμηνεύσει. Για τους
απότομα το ένα πάνω στο άλλο. Με το σπάσιμο αυτό
ους Ιάπωνες το γατόψαρο, για τους χελώνες που διαφωνούσαν, όλα όντα τεράστια σε μέ-
ση του εδάφους.
γεθος που κατοικούσαν στο εσωτερικό της Γης και προ-
Στις μέρες μας ο σεισμός δεν αποτελεί πλέον ένα σκοτει-
αρχαίους Έλληνες ήταν ο Εγκέλαδος, για τους
αρχαί- απελευθερώνεται ενέργεια που διαδίδεται στο εσωΙνδιάνους οι τερικό της Γης και εκδηλώνεται στην επιφάνεια ως κίνη-
επιστήµονες γνωρίζουν πώς γενΣήμερα πια γνωρίζουμε ότι ο σεισμός είναι ένα φυσι- νιέται ένας σεισµός και τι συµβαίνει στο εσωτερικό φαινόµενο που προκαλείται στο εσωτερικό της Γης. κό της Γης. Οι επιστημονικές έρευνες συνεχίζονται με Κάτω από την επιφάνειά της υπάρχουν πολλές στρώ- σκοπό να μπορούμε ακόμα καλύτερα και πιο έγκαιρα να σεις πετρωµάτων µε διάφορες ιδιότητες και µε- προετοιμαζόμαστε και να αντιμετωπίζουμε τις επιπτώγέθη. Τα πετρώματα αυτά πιέζουν το ένα το άλλο. Συχνά σεις των σεισμών, που αρκετές φορές, όπως είδαμε και κάποιο πέτρωμα δεν αντέχει στην πίεση αυτή και με τον πρόσφατο σεισμό στην Τουρκία, είναι τραγικές. καλούσαν τους σεισμούς καθώς κινούνταν.
νό μυστήριο. Οι
ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΥΓΕΝΙΔΟΥ
ΕΠΙΣΤΗΜΗ… ΣΕ ΔΡΑΣΗ! Κείµενο: Γιάννης Κοντογιάννης
η χ ο ρ β Αδιά χαρτοπετσέτα
+
Θα χρειαστείς
1 ποτήρι νερού Νερό 1 κομμάτι χαρτί κουζίνας
Οδηγίες για την εκτέλεση του πειράµατος
Γέμισε το ποτήρι νερό μέχρι το χείλος του. Τοποθέτησε πάνω του το κομμάτι με το χαρτί. Το μέρος του χαρτιού που βρίσκεται γύρω από την πάνω επιφάνειά του τύλιξέ το γύρω από την περιφέρεια του ποτηριού. Τώρα αναποδογύρισε το ποτήρι.
Τι παρατηρείς;
Τι συµβαίνει; Το νερό που βρίσκεται μέσα στο ποτήρι δε χύνεται, αλλά παραμένει μέσα. Μάλιστα, η επιφάνεια του χαρτιού πάνω στο χείλος είναι κοίλη προς τα μέσα. Μια… αόρατη δύναμη όχι μόνο εμποδίζει το νερό να χυθεί αλλά το πιέζει κι άλλο προς τα μέσα. Ο αέρας που βρίσκεται γύρω μας ασκεί πίεση πάνω σε όλα τα αντικείμενα. Αυτή η πίεση ονομάζεται ατμοσφαιρική πίεση. Πάνω στη σταθερή επιφάνεια του χαρτιού η ατμοσφαιρική πίεση αντιστέκεται στην πίεση του νερού και το συγκρατεί μέσα στο ποτήρι. Αν δεν υπήρχε το χαρτί, τότε το νερό θα χυνόταν, αφού δε θα υπήρχε μια σταθερή επιφάνεια πάνω στην οποία να μπορεί να ασκηθεί η ατμοσφαιρική πίεση.
ΠΡΟΣΟΧΗ! ΚΑΝΕ ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΕΡΟΧΥΤΗ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΕΙΣ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ!
Κείµενο: Σπήλιος Πετρόπουλος
Φτιάξτε έναφελλό ό π α * ο ρ ό φ ο ι ιστ ΕΡΓΑΛΕΙΑ
ΥΛΙΚΑ
1 φελλός 2 οδοντογλυφίδες 1 κομμάτι χαρτί
Ψαλίδι χειροτεχνίας Εργαλείο για να κόψουμε τον φελλό
(σε όποιο χρώμα σάς αρέσει)
A1 BHM
ενήλικα θεια ενός Με τη βοή τη μέση. σ τον φελλό
κόβουμε
τριγωνικό Κόβουμε το χαρτί μας σε ουμε το πανί. ήσ υργ σχήμα για να δημιο
Καρφώνουμε τη μία οδοντογλυφίδα στον φελλό όπως φαίνεται στη φωτογραφία. Προσοχή μην τρυπηθείτε!
A4 BHM
BHMA 5
Ανοίγουμε δύο τρύπες στο χαρτί, μία στην κορυφή και μία στη βάση του τριγώνου.
*Πλοίο με πανιά.
BHMA 3
A2 BHM
Περνάμε την οδοντογλυφίδα μέσα από τις δύο τρύπες του πανιού.
BHMA 6
Κόβουμε τη δε την καρφώνο ύτερη οδοντογλυφίδα κα υμ ι του ιστιοφόρ ε σαν μύτη στην πλώρ η ου μας.
Το ιστιοφόρο μας είναι έτοιμο για ένα ταξιδάκι…
ΒΑΘΜΟΣ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ: ΕΥΚΟΛΟ
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΕΝΤΕΝ;
Γεννήθηκα στις 10 Ιανουαρίου 1929. Ο πατέρας µου, καλλιτέχνης και δηµιουργός κόµικ, ήταν ο Ζορζ Ρεµί, αλλά όλοι τον ήξεραν µε το ψευδώνυµό του, Ερζέ. Με λένε Τεντέν. Είµαι Βέλγος και είµαι δηµοσιογράφος. Έχω ξανθά µαλλιά κι ένα χαρακτηριστικό τσουλούφι που µε κάνει να ξεχωρίζω. Δουλεύω ως ρεπόρτερ κι έτσι συνέχεια µπλέκοµαι σε απίθανες περιπέτειες µυστηρίου σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Τίποτα όµως δε µε τροµάζει.
Ο καλύτερός µου φίλος είναι ο σκύλος µου, ο Μιλού, ένα λευκό φοξ τεριέ. Συνεργάτες µου είναι ο οξύθυµος Κάπτεν Χάντοκ, οι δίδυµοι ντετέκτιβ Τόµσον και Τόµσον (Dupont et Dupond, όπως λέγονται στα γαλλικά) και ο καθηγητής Κάλκουλους (Tournesol στα γαλλικά).
Με τον Μιλού είµαστε πάντα µαζί. Μιλάµε για όλα (ναι, ναι, ο δικός µου σκύλος µιλάει), µου λέει τη γνώµη του, διαφωνεί µαζί µου και µου δίνει χρήσιµες συµβουλές.
Και τώρα πρέπει να σας αφήσω γιατί µε καλεί το καθήκον. Ένα ακόµα µυστήριο ψάχνει τη λύση του. Κάτι µου λέει ότι πάλι θα µπλεχτούµε σε περιπέτειες... Φύγαµε, Μιλού!