Ketens nr.2 2009 by Scripta Communicatie B.V.

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

11-03-2009

12:25

Pagina 1

ketens [1] JAARGANG 3

SAMENWERKING EN EFFICIENCY

APRIL 2009

MARTIN GALLE financial manager bij Bouwmaat

‘E-facturatie levert een veel efficiëntere organisatie op’

Samenwerking

VERBETERDE PRESTATIES IN DE VERSKETEN

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

06-03-2009

11:42

Pagina 2

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

06-03-2009

11:42

Pagina 3

[ OOG OP DE WERELD ]

Ruim 35.000 kunstwerken worden jaarlijks op de TEFAF aangeboden. De grootte van het aanbod is niks bijzonders voor deze kunstbeurs. Wél bijzonder is de extra schakel in de keten: het garanderen van de topkwaliteit en authenticiteit van elk kunstwerk. In een minumum aan tijd, wordt een maximum aan werk verzet. Doel ervan: voorkomen dat knollen voor citroenen worden verkocht.

TOP KWALITEIT t e k s t PA U L A V O S / b e e l d T E FA F

TEFAF IN GETALLEN Aantal bezoekers: 73.406 Waarvan uit het buitenland: 50% Standhouders: 239 Waarvan uit het buitenland: 83% Aantal landen waar standhouders uit afkomstig zijn: 15 Totaal aantal mensen dat TEFAF in 22 jaar bezocht: 1,1 miljoen Aantal privéjetlandingen van bezoekers: 220 Bloemen ter decoratie: 175.000 anemonen (cijfers uit 2008)

De TEFAF is een van de belangrijkste kunst- en antiekbeurzen ter wereld. Ook dit voorjaar bekijken − en kopen − tienduizenden bezoekers het aanbod van 240 kunst- en antiekhandelaren uit vijftien landen. Alleen al de organisatie van het evenement vraagt om goede samenwerking en een strak geregisseerde keten. Daarom start The European Fine Art Foundation een jaar van tevoren met de voorbereidingen en werkt het daarbij nauw samen met tientallen leveranciers en partners. Maar het evenement is vooral vermaard om het topniveau van de kunststukken. Dat niveau kan men garanderen doordat elk stuk individueel wordt gekeurd op echtheid, kwaliteit én conditie. Een flinke klus, en extra schakel, waarvoor de organisatie 190 kunstexperts uit alle hoeken van de wereld invliegt. Samen vormen zij 24 commissies met ieder een eigen specialisme, variërend van oude meesters tot oude munten. In de week voorafgaand aan de opening bezoeken de commissies alle stands volgens een van tevoren vastgestelde planning. De experts onderwerpen elk object aan een strenge keuring. Stukken die niet aan de criteria voldoen verdwijnen tot het einde van de beurs in speciale opslag. De intensieve en strenge keuring verlengt de keten van deze kunst- en antiekbeurs weliswaar met enkele kostbare dagen, maar daar staat ook iets zeer belangrijks voor de klant tegenover: op de TEFAF is ‘what you see is what you get’ ook daadwerkelijk zo. ketens | 01–2009

OUR WORLD OUR WORLD

IS CHANGING IS CHANGING OUR SHOPPERS OUR SHOPPERS AREARE MORE MORE DEMANDING DEMANDING 1 4

ttt ttt ttt ttt

F O 1R 4U TMH F O R U M

SEE TOP SPEAKERS SEE TOP SPEAKERS HEAR THE HOTTEST HEAR THE TOPICS HOTTEST TOPICS TALK THE PLACE TALK THE TO MEET PLACEAND TO MEET NETWORK AND NETWORK EXPLORE WHAT’S EXPLORE NEW WHAT’S IN THE NEW MARKETPLACE IN THE MARKETPLACE

ttt ttt ttt ttt

SURVIVE SURVIVE AND AND PROSPER! PROSPER!

http://forum.ecrnet.org

How can we meet the challenges posed by a dramatically changing world? Amid all the uncertainty, ﬁnd answers at the ECR Europe Forum & Marketplace in Barcelona, 3-5 June 2009.

Major topics:

t sustainability t pharmacy and parapharmacy t Jointly Agreed Growth t business eﬃciency t retail trends and insights t mobile technologies

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

11-03-2009

12:27

Pagina 5

Inhoud N R

A P R I L

2 0 0 9

PAGINA 2-11

De Opening

Oog op de wereld, Nieuws, Over de grens

PAGINA 14

Best Practice

Sodexo en Deli XL automatiseren

hun processen

PAGINA 20

In Beeld

Namaakmedicijnen groeiend probleem

PAGINA 22

Het Gesprek

Tom den Hertog, voorzitter stichting Frug I Com: ‘Het nut van uniformering wordt door iedereen onderkend.’ PAGINA 28

Dossier

E-facturatie

‘E-facturatie is niet sexy en niet verplicht, maar wél nuttig’

M A R C O PA S T O R S , A M B A S S A D E U R E - FA C T U R E R I N G

PAGINA 13 + 35 + 37

Podium

‘De kredietcrisis biedt kansen in de ketensamenwerking.’ Drie reacties

PAGINA 36

Agenda & Opfrisser PAGINA 39

Column Dirk ’t Hooft & Colofon

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:39

Pagina 6

[DE OPENING ]

Milieulabels overbodig? In hun ijver om consumenten te motiveren tot klimaatvriendelijke keuzes, buitelen organisaties in Europa over elkaar heen met milieulabels. De carbon footprint, het milieukeur, de viswijzer, het energielabel en het vliegtuigsymbool moeten de consument helpen beslissen welk product het meest klimaatvriendelijk is. Helpt het? Vooralsnog onvoldoende, concluderen Milieu Centraal, het Voedingscentrum en Wageningen UR in een onderzoek dat werd uitgevoerd op verzoek van DuVo (Stichting Duurzame Voedingsmiddelenketen), met financiële steun van het ministerie van LNV. De methodes en eenheden waarmee milieu-impact wordt uitgedrukt, verschillen sterk van elkaar. Ook is er veel verwarring over definities en terminologie. De labels streven daarmee hun informatiedoel voorbij. ‘Bovendien is het de vraag of al die labels de consument überhaupt helpen bij het maken van keuzes’, aldus DuVo-secretaris Chris Dutilh. ‘Een mens heeft twee rollen, als burger en als consument. Als consument maakt men vaak veel minder verantwoorde keuzes dan je van de persoon als burger verwacht. De mate waarin je de consument kunt beïnvloeden blijkt beperkt. Het beste wat we kunnen doen, is het zelf goed regelen. Zorgen dat we samen in de keten zo energiezuinig mogelijk werken, zodat de consument als het ware geen slechte keuzes meer heeft.’ Op 2 december 2008 organiseerde DuVo samen met de onderzoekers hierover een bijeenkomst, waarbij naast maatschappelijke organisaties en wetenschappers ook Nederlandse retailers en voedingsmiddelenfabrikanten aanwezig waren. Behalve energiebesparing stond ook voorlichting op de agenda. ‘Dat blijft natuurlijk wel belangrijk’, aldus Dutilh, ‘maar dan op een hoger niveau. Pas wanneer mensen elkaar gaan aanspreken op hun gedrag, komt er gedragsverandering op gang.’

FRESH CONNECTION Wanneer hebt u het meest geleerd: op school of in uw werkzame leven? Een retorische vraag. Dat de praktijk de beste leermeester is, is ook het uitgangspunt van ketenspel The Fresh Connection. In november en december 2008 probeerden duizend deelnemers in zes weken tijd een fictieve vruchtensappenproducent nieuw leven in te blazen. Egge Haak, van initiatiefnemer Involvation: ‘Het belangrijkste dat we mensen hiermee willen laten ervaren is dat samenwerken loont. Te beginnen in je eigen bedrijf. De uitkomsten van het spel blijken het best als teamleden niet streven naar optimalisatie van hun individuele resultaten, maar naar een goed teamresultaat. Daarnaast bieden we in het spel mogelijkheden om (ECR-)samenwerkingsconcepten te gebruiken. De teams moeten echter goed selecteren welke ze inzetten, wanneer en met wie – niet alles werkt altijd.’ De deelnemers zijn enthousiast. Johan van der Werf, supply chain consultant bij Philips Lighting en in het spel VP van Supply Chain Management van het Philips Lighting Simply Pure-team: ‘Het grote verschil is dat je te maken krijgt met de echte praktijk. Klanten die weglopen, assortimentswijzigingen: een theorieboek leert je niet hoe hier snel maar doortastend op te reageren. De risico’s die je neemt hebben direct impact op je resultaten. Het enige dat ontbreekt is de psychologische factor, de implementatie van beslissingen is geregeld met een druk op de knop.’

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

06-03-2009

11:48

Pagina 7

FLASH BACK> FORUM

MAATWERK

SPAARNESTAD PHOTO

Voor supply chain managers is het soms moeilijk het rendement van hun werk aan te tonen. Onderzoek* van Roland Berger helpt hen daar nu bij. Een ‘passende’ supply chain blijkt 4-6 procent toe te voegen aan de totale rentabiliteit van het bedrijf. Wat is passend? Alexander Belderok, partner bij Roland Berger en verantwoordelijk voor het onderzoek legt uit: ‘Dat betekent dat de supply chain is afgestemd op het soort producten dat een bedrijf maakt en de klantwensen die daarbij horen. Gestandaardiseerde producten, zoals veel voedingsmiddelen maar ook auto’s, hebben baat bij een efficiënte supply chain. Dus: zo laag mogelijke supply chain-kosten, een hoge bezettingsgraad en een hoge omloopsnelheid van voorraden. Maatwerkproducten zoals mode en computers hebben juist een res-

Geen fileleed Al sinds de tijd van de Romeinen gebruikt men rivieren en kanalen voor het vervoer van goederen − met man en trekschuit, het zogenaamde ‘jagen’. Tegen het begin van de twintigste eeuw varen de meeste binnenvaartschepen met een eigen motor. Afstanden worden langer, vrouw en kinderen reizen mee en de binnenvaart wordt een echt gezinsbedrijf. Na de Tweede Wereldoorlog verliest het scheepsvervoer echter zijn glans. Men vindt het traag en onbetrouwbaar in vergelijking met trein en vrachtauto. De populariteit van de binnenvaart groeit echter weer hard ‘dankzij’ de grote drukte op ons wegennet en ons toegenomen klimaatbewustzijn. In termen van CO²-zuinigheid is vervoer over water namelijk onverslaanbaar en… op het water sta je nooit in de file. Binnenvaart wordt weer hip en stevent af op een nieuwe groeispurt.

ponsieve supply chain nodig. Een hoge leverbetrouwbaarheid en goede service zijn dan essentieel. Om dat te bereiken zijn veiligheidscapaciteit en veiligheidsvoorraden onvermijdelijk maar verantwoord. Om een “passende” supply chain te ontwikkelen, moet je echter niet alleen naar het product kijken. Minstens zo belangrijk is wat de klant verwacht. Een optimale supply chain is zo efficiënt als hij kan zijn, maar tegelijkertijd zo responsief als nodig is om de klant tevreden te houden. Dat evenwicht is voor elk bedrijf verschillend.’ *De Global SCM Excellence Study is van eind 2007 tot medio 2008 uitgevoerd bij 234 bedrijven uit 5 bedrijfstakken in 16 landen.

ketens | 01–2009

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:40

Pagina 8

[DE OPENING ]

[ FOOD FOR THOUGHT ] De meest efficiënte keten zit in onszelf: onze hersenen. Opgebouwd uit 100 miljard neuronen, cellen die zijn gespecialiseerd in het ontvangen en doorgeven van signalen. Voortdurend razen er miljarden elektrische en chemische impulsen door ons lichaam. Zij zorgen ervoor dat we ademhalen, waarnemen, denken, bewegen,

HET RESPONSIEVE BREIN leren. Al die processen kunnen tegelijkertijd plaatsvinden, dankzij de ‘zelfsturende teams’ die ons brein heeft ingesteld: groepen neuronen die nauw samenwerken in gespecialiseerde functies als bijvoorbeeld motoriek of waarneming. Daarnaast blijkt het brein een ‘lerende organisatie’. Hoe vaker bepaalde paden in de hersenen gebruikt worden, hoe sterker ze worden. Weinig betreden routes worden opgeheven. De vrijgekomen capaciteit wendt het brein aan voor processen waar we wel gebruik van maken. Het is het ultieme responsieve systeem, dat zich continu aanpast aan onze eigen vraag en daarmee slimmer en effectiever wordt. En dat met een ‘budget’ dat niet verandert: het aantal hersencellen blijft vanaf onze geboorte gelijk.

ketens | 01–2008

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

QUOTE

04-03-2009

08:40

Pagina 9

‘ ‘

OP INTERNET KRIJG JE STEEDS MEER VIRTUELE HANGPLEKKEN ALS MARKTPLAATS EN HYVES. MERKEN MOETEN GAAN NADENKEN: WAT VOEG IK DAAR TOE? JEROEN DE BAKKER, ONLINE-MARKETINGEXPERT, IN TIJDSCHRIFT VOOR MARKETING

VOOR U GESPOT

’

HOLLANDSE HOOGTE

LAAT DE WALVIS NIEZEN

KNOW HOW Een Europese winkeldief stopt gemiddeld 78,56 euro in zijn zakken zonder af te rekenen. Dat gebeurt zo’n 184.572.300 maal per jaar. De kostenpost ‘winkeldiefstal’ komt daarmee in Europa uit op 14,5 miljard euro. In 98,5 procent van de gevallen wordt de dief niet gepakt, ondanks preventieve maatregelen van retailers. Wereldwijd geeft men gemiddeld 0,33 procent van de omzet uit aan onder andere beveiligingspersoneel (54,8 procent) en beveiligingsapparatuur (31,6 procent). Het blijkt niet afdoende. Met name dure merkartikelen zoals cosmetica, alcohol, (merk)kleding en parfum vliegen nog steeds onbetaald de winkel uit. Ook hoog op het lijstje van de winkeldieven staan scheermesjes, dvd’s/cd’s, videospellen, elektronica en modeaccessoires. Deze resultaten zijn afkomstig uit de jaarlijkse Retail Theft Barometer van het Centre of Retail Research UK. Voor de editie 2007/2008 ondervroeg men 920 toonaangevende retailers uit 36 landen.

Een managementnovelle over het doorbreken van vastgeroeste patronen. Manager Oudemars haalt geen vreugde meer uit zijn werk. Het roer moet rigoureus om en daarom plant hij samen met zijn onervaren vervanger de ultieme coup. Het boek is in het hier en nu geschreven (het bevat bijvoorbeeld tekst in de vorm van sms’jes) en gaat over het uit het oog verliezen van menselijke aspecten en de impact daarvan op een organisatie. Dit boek is voor iedereen die geïnteresseerd is in verandermanagement en beter wil leren inspelen op een veranderende omgeving. De oplossing blijkt opvallend simpel: laat de walvis niezen! Tit el: Laat de walvis niezen A ut eurs : Peter Klomp Verkrijgbaar: Bij de betere boekhandel en online (Academic Service, ISBN-13: 9789052616384)

HOUD DE DIEF!

ketens | 01–2009

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:41

Pagina 10

[ OVER DE GRENS ]

Waardevast

VERENIGDE STATEN

BEST IN CLASS Terwijl de kredietcrisis om zich heen slaat, lijkt het in de PC Hooftstraat niet rustiger dan anders. Hoe is het mogelijk dat luxemerken zich staande houden in elk soort economisch weer? Adviesbureau Interbrand identificeerde ’s werelds top 15 luxemerken op basis van financiële merkwaarde en onderzocht hoe zij zo waardevast weten te blijven. In de zeven succesfactoren van de Louis Vuittons, Gucci’s en Chanels vallen er twee op. Ten eerste: ze waren er nooit op uit. Luxemerken zijn ontstaan uit een filosofie, niet uit een businessplan. Hoewel deze bedrijven vandaag de dag zeer professioneel worden aangestuurd, zijn ze voortgekomen uit de ambitie om een excellent product te maken. Hun stichters waren ambachtslieden, geen MBAmanagers. Ten tweede: geen keten zo gecontroleerd als die van de topmerken. Deze bedrijven beseffen heel goed dat elke schakel in de keten iets zegt over het merk. En dat dus elke schakel de hoogst mogelijke kwaliteit moet hebben. Luxemerken zijn dan ook geobsedeerd door details – tot op het dictatoriale af. Van de grondstof tot de catwalk. Hierin worden ze eerder strenger dan soepeler. We zien bijvoorbeeld dat steeds meer merken geen genoegen meer nemen met ‘geselecteerde verkooppunten’ maar eigen winkels openen.

De vaardigheid om informatie uit de keten te distilleren en daarmee de keten aan te sturen is dé sleutel tot zakelijk succes in de complexe supply chain van vandaag. Dat blijkt uit onderzoek van de Aberdeen Group. Men beoordeelde 138 bedrijven op factoren als leverbetrouwbaarheid, cashflow, out-of-stocks en voorraadkosten. Van de beste bedrijven (de best in class) gingen zij na waarin deze zich onderscheiden. Daaruit blijkt dat deze bedrijven, beter dan hun minder succesvolle rivalen, in staat zijn om:

PRODUCTDOCUMENTATIE ESSENTIEEL Documentatie zoals catalogi zijn voor de handel in bouwmaterialen van groot belang bij de verkoop. BouwKennis deed een onderzoek onder 53 handelaren met verschillende specialisaties (van bouwmarkt tot technische groothandel) en vroeg hoe fabrikanten hen het best kunnen ondersteunen bij de verkoop van hun goederen. Productdocumentatie staat met stip op 1, gevolgd door het snel antwoord kunnen geven op vragen.

MAATREGELEN FABRIKANTEN OM HANDEL TE ONDERSTEUNEN IN VERKOOP: • • • • • •

Goede documentatie: 80 procent Snel antwoorden op vragen: 75 procent Opleiding handelaren: 72 procent Point of sales-materiaal: 45 procent Reclame in vaktijdschrift: 42 procent Reclame op beurzen: 33 procent Bron: BouwKennis, juli 2008

ketens | 01–2009

• de vraag juist te voorspellen • essentiële supply chain-data te • •

verschaffen aan het management een bedrijfsbrede ICT-strategie te hanteren, afgeleid van de bedrijfsdoelstellingen oorzaken te achterhalen van supply chain-problemen (root cause analysis)

Dat kunnen ze onder andere doordat ze hun supply chain-performance vaker meten en daarbij gegevens met elkaar combineren. Ze gebruiken vaker dashboards voor het meten van interne efficiency en scorecards om de performance van hun leveranciers te meten. Deze capaciteiten vatten de onderzoekers ook wel samen als ‘supply chain intelligence’ (SCI): business intelligence specifiek gericht op de supply chain.

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:41

Pagina 11

RUSLAND

From Russia with love

FRANKRIJK

BINNENVAART OP DE KAART Het is schoner, goedkoper en betrouwbaarder. Daarom maken de Franse supermarktketens Casino, Carrefour en Monoprix steeds meer gebruik van vervoer over de binnenwateren van Frankrijk. Vervoer per binnenschip verlaagt de CO²uitstoot gemiddeld met 40 procent per tonkilometer en drukt de transportkosten. ECR Frankrijk kijkt nadrukkelijk naar de binnenvaart als een vorm van schoner transport, aldus Olivier Labasse van ECR Frankrijk: ‘Verladers en vervoerders moeten een reflex ontwikkelen voor vervoer over water.’ December vorig jaar presenteerden Franse retailers op een beurs van Voies Navigables de France welke voordelen zij behalen met binnenvaarttransport. Het groeiende milieubewustzijn van haar klanten is een belangrijke reden voor Casino om de binnenvaart meer in te zetten. 40 procent van haar vervoer naar distributiecentra gaat nu via het water, wat 8000 vrachtwagenritten per jaar scheelt. Retailer Carrefour ziet naast de milieuwinst ook kostenvoordelen en een toename van de leverbetrouwbaarheid. Het aandeel van de binnenvaart in Carrefours containervervoer is nu 35 procent. Monoprix maakt van de drie het meest gebruik van de binnenwateren. Deze warenhuisketen vervoert sinds 2006 alle containers voor de regio Parijs per binnenschip. Dat scheelt vijftig ton CO²-uitstoot per jaar en 4 procent op de totale transportkosten.

EUROPA

BRUGGEN SLAAN Joint Agreed Growth (JAG) combineert de beste inzichten uit category management, strategie, marketing en sales en vertaalt deze in een gezamenlijke commerciële strategie. Op dit moment houden elf bedrijven uit acht landen (waaronder Nederland) een pilot met deze werkwijze. De eerste reacties zijn enthousiast, zo blijkt uit terugkoppeling van een pilotdeelnemer: ‘De zakelijke relatie was al goed, maar het JAG-initiatief heeft extra openheid gecreëerd bij het opstellen van onze gezamenlijke salesstrategie. Het verschil is dat het nu veel duidelijker is wat we beiden uit de categorie willen halen in de komende twee à drie jaar.’ Een JAG-samenwerking tussen fabrikant en retailer resulteert in een businessplan met een scope van minimaal drie jaar, met de wensen van de consument als uitgangspunt. ‘Het is vooral een praktische werkwijze’, legt een woordvoerder van ECR Europe uit. ‘Een JAG-plan slaat een brug tussen retailer en fabrikant maar ook tussen de verschillende processen in de supply chain die ieder op hun eigen manier op de consument gericht zijn.’ Een pilotdeelnemer onderschrijft dit: ‘Beide bedrijven werken nu meer met feiten en minder met meningen en eisen – dat is een belangrijk verschil.’

Producenten Kraft Foods, Nestlé, Procter & Gamble en retailer Metro Group wisselen nu ook in Rusland productdata uit via datapools. De partijen verwachten daarmee belangrijke supply chain-voordelen te behalen in deze snel groeiende markt. Wolfgang Menzel, IDS manager Global Customer Development van Procter & Gamble: ‘De beschikbaarheid van correcte productdata in onze systemen en de systemen van onze klanten is de sleutel tot een vlekkeloos functioneren van de supply chain.’ Janna Koucina, sales director van Kraft Foods Rusland, vult aan: ‘Dit stelt ons in staat

producten sneller op het schap te krijgen. We hopen dat meer retailers op deze manier gaan werken.’ Metro is in ieder geval bezig met een uitrol naar meer landen. In Duitsland, Polen en Groot-Brittannië werkt men al op deze wijze, een uitrol is gaande in Denemarken en Hongarije. ‘Samen met onze ketenpartners zien we onszelf als pioniers die werken aan efficiëntere handelsrelaties wereldwijd’, aldus Urs Ulrich Katzenstein, head of Master Data Exchange van Metro Group.

ketens | 01–2009

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:41

Pagina 12

:9>"HD;IL6G: ODC9:G DCCD9><: @DHI:C De juiste EDI-software bepaalt de kwaliteit van uw elektronische berichtenuitwisseling. Als uw software niet ďŹ&#x201A;exibel genoeg is, onnodig moeilijk of niet stabiel is, wordt EDI onnodig duur. Met onze EDI-oplossingen voorkomt u dit. Waar ligt uw commercieel voordeel op het gebied van elektronisch zakendoen? Dit bespreken wij graag met u. Met meer dan 20 jaar ervaring, maatwerk-expertise en een ruim assortiment standaardsoftware weten wij wat er bij u past. Naast EDI leveren wij een totaaloplossing voor de supply chain. Ook voor WMS, TMS, ERP en POS kunt u bij Centric terecht. Centric Postbus 355 2900 AJ Capelle a/d IJssel The Netherlands

Interesse? Wilt u meer weten over wat Centric voor u kan betekenen? Neem dan contact met ons op of neem een kijkje op www.centric.nl/edi.

Phone +31 10 246 30 00 Fax

+31 10 202 44 81

info.se@centric.nl www.centric.nl/edi

WWW.CENTRIC.NL/EDI

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

06-03-2009

11:43

Pagina 13

stelling

De kredietcrisis biedt kansen in de ketensamenwerking reactie

‘Wat mij betreft klopt deze stelling. Liquiditeit is momenteel ontzettend belangrijk. Als bedrijven hun eigen magazijn en distributie verzorgen, hebben ze vaste kosten die op het werkkapitaal drukken. Samenwerking met een logistieke partner flexibiliseert deze kosten. Je betaalt alleen voor de logistieke diensten die je afneemt. Ook als de vraag even terugloopt. Als ik kijk naar mijn eigen werkgebied, de kledingdistributie, gaan de voordelen veel verder.

PODIUM WIM BERENDS

[1]

FOTOGRAFIE: HANS VAN DEN HEUVEL TEKST: PETRICK DE KONING

algemeen directeur HIS Fashion Logistics Samenwerking met een gespecialiseerde logistieke partner verkort de doorlooptijd in de supply chain. Daardoor kunnen onze klanten collecties later bestellen en door schaalvergroting het kostenvoordeel van vervoer in grotere partijen benutten. Bovendien weten ze zeker dat de producten door onze efficiency ook sneller de verkooppunten bereiken. Zo heeft de samenwerking met een logistieke partner een dubbel effect. Geen vaste kosten voor opslag en vervoer, en later inkopen betekent ook later betalen. Verder liggen producten eerder in de winkel, wat de omzet stimuleert. Tot slot geldt dat een logistieke dienstverlener met meer klanten, en dus schaalgrootte, scherpere tarieven kan bieden. Zo vallen er veel voordelen te behalen.’

ketens | 01–2009

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

09:54

Pagina 14

BEST PRACTICE

Een betere procesbeheersing door facturen, assortimentswijzigingen en orders uniform en elektronisch met elkaar uitwisselen in plaats van via fax, e-mail of telefoon. Dat was de uitdaging waarvoor ICT’ers John Kerstens van SODEXO en Jan Kruijdenberg van DELI XL zich zagen gesteld. De technologische kant, daar waren ze snel uit. Het leeuwendeel van de tijd ging zitten in de pro ces afstemming. ‘Als automatisering doorslaat, verdwijnt de flexibiliteit uit een proces.’

Sodexo en Deli XL: het proces van bestellen tot en met factureren

A UTOM AT IS E RING haalt smeerolie uit een

CES

PR tekst

ketens | 01–2009

MIRJAM HULSEBOS

fotografie

KATO TAN

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:42

Pagina 15

Projectmanager ICT Sodexo John Kerstens (l) en IT business consultant Deli XL Jan Kruijdenberg (r) ketens | 01â&#x20AC;&#x201C;2008

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

BEST PRACTICE

'We hebben vier soorten goederenstromen met allemaal verschillende deadlines'

ketens | 01â&#x20AC;&#x201C;2009

08:42

Pagina 16

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:43

Pagina 17

Zo’n vier jaar geleden besloot Sodexo, specialist in cateringservices en facilitaire dienstverlening, tot de wereldwijde implementatie van een nieuw inkoopplatform. Alle Sodexo-foodservicelocaties, in Nederland ruim 1200, moesten via het nieuwe systeem gaan bestellen. Op het eerste gezicht handig: alle bestellingen verlopen op dezelfde manier via hetzelfde platform. Maar het betekende op sommige terreinen ook een stap terug. Sodexo-locaties bestelden hun producten namelijk al online bij Deli XL, de grootste leverancier van Sodexo. Dat gebeurde snel, efficiënt en simpel via de Deli XLwebshop Bestel XL. Omdat het het Sodexo-inkoopplatform niet was geïntegreerd met Bestel XL, zou dat proces ineens omslachtiger worden. Concreet betekende het dat Sodexo-medewerkers de bestelling in het inkoopsysteem moesten invoeren en daarna deze order ook nog als vanouds per fax, telefoon of e-mail moesten plaatsen. Bovendien ontbrak de automatische voorraadcheck die Bestel XL wel uitvoerde. ‘Door alle bestellingen via één platform te bundelen, kreeg het management meer controle op het proces en meer stuurinformatie. Maar voor de mensen op de werkvloer werd het er niet eenvoudiger op’, aldus projectmanager ICT John Kerstens. ‘Dat vonden wij lastig te verkopen aan de organisatie. Als je een nieuw systeem introduceert, wil je dat álle gebruikers er voordeel van hebben.’

Meedenken En dus klopte hij aan bij Deli XL met de vraag of zij wilden meedenken over hoe het nieuwe bestelplatform zou kunnen worden geïntegreerd in de gezamenlijke processen. IT business consultant Jan Kruijdenberg houdt zich primair bezig met het doel van ICT: het ontwikkelen van efficiëntere werkwijzen. Hij was dan ook blij met het telefoontje van Kerstens, want de nieuwe bestelwijze van Sodexo was ook voor zijn organisatie niet efficiënt. Kruijdenberg: ‘Ongeveer 60 procent van alle bestellingen komt binnen via Bestel XL. Zo’n 10 procent verloopt op andere elektronische wijze en circa 30 procent gaat via fax of telefoon. Sodexo is een van onze grote klanten, dus toen zij aankondigde op termijn niet langer via onze webshop te bestellen, had dat een grote impact op deze verhoudingen.’ Al direct hadden ze een concreet idee over hoe ze de integratie wilden aanpakken. Kruijdenberg: ‘Zo’n zes jaar geleden introduceerden we al een manier om facturen geautomatiseerd te verwerken. Het

orderproces verloopt precies tegenovergesteld aan de facturering. Dit om de matching mogelijk te maken tussen order en factuur. Het technische concept was dus simpel: maak een soortgelijk bericht dat precies andersom gaat. De keus viel op de GS1 XML-standaard. Die is bij communicatie via internet eenvoudiger en flexibeler én makkelijker te begrijpen.' In Nederland zijn Sodexo en Deli XL de eerste twee partijen in de levensmiddelenbranch die voor de order en factuur hiervan gebruikmaken.

Assortimentsbeheer Een belangrijke wijziging in het proces was het verleggen van het assortimentsbeheer van Deli XL naar Sodexo. Voorheen hield Deli XL bij welke Sodexolocatie wat mocht bestellen. Nu werd deze taak door het inkoopplatform overgenomen. Dat stelde Sodexo voor een nieuwe uitdaging, want het assortiment wijzigt dagelijks. Kerstens: ‘We besloten daarom ook het artikelbericht, waarin alle assortimentswijzigingen zijn opgenomen, te verwerken in onze interne systemen. Daardoor kunnen we onze catalogus automatisch aanpassen, zodat medewerkers geen artikelen kunnen bestellen die uit het assortiment zijn.’ Vanuit technisch oogpunt wederom een fluitje van een cent, want Deli XL maakte dergelijke berichten al langer voor andere afnemers. De moeilijkheid zat in het afstemmen van processen. Kruijdenberg geeft een voorbeeld: ‘Wij hebben vier soorten goederenstromen met allemaal verschillende deadlines waarop de bestelling bij ons binnen moet zijn. Voor koelvers gelden andere bestelmomenten dan voor droge kruidenierswaren. Vroeger konden we daar “flexibel” mee omgaan. Dan belden de Sodexomedewerkers na de deadline toch nog een extra bestelling door. Door de menselijke tussenkomst aan onze zijde had het niet direct consequenties als Sodexo zich niet precies aan de procedures hield, er zat rek in. In een systeem ontbreekt deze smeerolie. Ga je het proces automatiseren, dan geldt: deadline is deadline.’ Bij de pilot met vijf vestigingen bleek hoezeer de medewerkers van Sodexo op die flexibiliteit rekenden. Menige order werd te laat geplaatst. ‘Onze medewerkers moesten aan die nieuwe manier van werken wennen’, zegt Kerstens. ‘De strengere werkwijze biedt voordeel, want de oude situatie zorgde voor hogere kosten bij Deli XL die direct of indirect moesten worden doorberekend. Maar je moet er wel voor waken te ver door te slaan zodat alle flexi-

ketens | 01–2009

Groei van uw categorie J O U W C AT E G O R I E A L S S M A A K M A K E R

NIEUW!

ECR cursussen nt Category Manageme

Een cursus waarin de belangrijkste lessen uit 'een scherp handboek Category Management' worden vertaald naar concrete acties, die direct in uw dagelijkse praktijk kunnen worden toegepast. Groei van uw categorie, dat is waar het om gaat. Uitleg en advies van de auteur en van docenten met praktijkkennis. Uitwisseling van ervaringen met collega’s. Interactief kennis verzamelen en delen. Toetsing op

Een scherp handboek Category Management

de winkelvloer. En dat in één dag. Zodat u meteen in staat bent uw eigen categorie te versterken! Voor slechts € 695,- realiseert u een betere

JA N - W I L L E M G R I E V I N K E M B R E C H T VA N G R O E S E N

categorieprestatie in 2009. Want Category Management is een vak.

Kijk op de website www.gs1.nl voor de data en inschrijving.

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:44

Pagina 19

BEST PRACTICE

BESPAREND BESTEL PLATFORM De belangrijkste reden voor Sodexo om te kiezen voor een wereldwijd inkoopplatform was het verkrijgen van betere stuurinformatie. De cateraar wilde meer grip op de catalogus. In de oude situatie gebeurde het assortimentsbeheer door leveranciers. Zij hielden per locatie bij uit welk assortiment Sodexo-medewerkers konden kiezen. In de nieuwe werkwijze wordt het assortimentsbeheer overgenomen door het inkoopplatform, wat Sodexo meer grip op het assortiment geeft. Eindelijk is inzichtelijk wat het bedrijf precies waar inkoopt. Kerstens: ‘We kwamen erachter dat we zo’n 45 soorten kroketten inkochten en meer dan 80 soorten kaas verpakt in plakjes. Dat assortiment hebben we drastisch gesaneerd. Centraal is er immers meer kennis van prijs-kwaliteitverhoudingen dan bij de medewerkers op een locatie. We kopen nu gemiddeld een hogere kwaliteit in tegen een lagere prijs.’ Financieel gezien heeft het inkoopplatform Sodexo geen windeieren gelegd. De inkoop is nu gebundeld. Daarmee is de onderhandelingspositie met leveranciers verstevigd. Bovendien is het financiële inzicht sterk vergroot en is Sodexo beter in staat vooruit te kijken. Op het moment van bestellen weet het management immers welke facturen daarop volgen.

biliteit uit het proces verdwijnt. Daarom is het nog steeds mogelijk om telefonisch te bestellen. Voor de medewerkers betekent dat wel extra werk, waardoor zij de telefonische bestellingen tot een minimum proberen te reduceren. Deze insteek werkt goed.’

Vertaalslag Gevraagd naar andere voorbeelden van ‘onbewuste processen’ kijken beide heren elkaar veelbetekenend aan en roepen in koor: ‘Kilo’s, stuks en emballage.’ Kerstens verduidelijkt: ‘Wij bestellen in stuks, maar Deli XL factureert in kilo’s. Wij willen weten om hoeveel stuks het gaat, dus ergens moet je de vertaalslag maken. Vroeger gebeurde dat door menselijke tussenkomst. Wij hebben nu in het systeem bij wichtartikelen een parameter opgenomen die die vertaalslag maakt. Dat klinkt simpel, maar de meeste inkoopsoftware is hier niet op voorbereid.’ Daarna volgde het tweede probleem. ‘Als de slager van Deli XL vijftig kipfilets van 120 gram moet snijden, dan kan het best zo zijn dat het totaal op zesenhalve kilo uitkomt in plaats van op zes kilo. Wij hebben voor alle producten een marge ingesteld met de maximale afwijking, maar je moet er ook rekening mee houden bij de vertaalslag, zodat je niet vierenvijftig in plaats van vijftig kipfilets in het systeem registreert. Het heeft veel tijd gekost om dit in te regelen.’ Ook de emballage is een proces waar vroeger door menselijke tussenkomst nooit een probleem mee was, maar dat in een geautomatiseerde omgeving lastig kloppend te krijgen is. Kerstens: ‘Emballage, zoals kratten en andere productgerelateerde verpakkingsvormen, zijn artikelen die op een factuur staan, maar die niet worden besteld. De retour gezonden emballage wordt via een creditnota verwerkt, maar er bestaat hiervoor geen order. Artikelen en diensten waar geen order voor bestaat, vragen om een andere verwerkingswijze. Het vinden van een passende oplossing heeft ook hier de nodige tijd en hoofdbrekens gekost.’

Best of... Tijdens de twee jaar projectvoorbereiding zijn er de nodige hordes genomen. Daarbij speelt techniek een ondergeschikte rol. Het gaat allemaal om de afstemming van processen, om het opvangen van verschillen die ontstaan als menselijke intelligentie wordt weggeautomatiseerd. Zo’n anderhalf jaar geleden ging de pilot met de

eerste vijf vestigingen live, op hetzelfde moment dat het Sodexo-inkoopplatform in gebruik werd genomen. Inmiddels bestellen tweehonderd van de 1200 Sodexo-locaties op de geautomatiseerde manier. Het streven is om aan het eind van dit jaar op 800 locaties te zitten. Daarna zullen de bijzondere locaties overblijven, dat zijn hele grote of juist hele kleine. Een aantal locaties zal − naar het huidige inzicht van Sodexo − niet overgaan op geautomatiseerd bestellen. ‘Bijvoorbeeld directierestaurants met sterk wisselende assortimenten. Die wil je niet centraal in een catalogus beheren, want de kosten wegen niet op tegen de efficiëntiewinst die daarmee te behalen valt.’ Hoe kijkt Deli XL tegen de nieuwe werkwijze van Sodexo aan? Kruijdenberg: ‘In principe betekent de introductie van het Sodexo-inkoopplatform voor ons meer werk omdat een grotere controle op de orderstroom noodzakelijk is. De automatische voorraadcheck is er immers niet meer. Aan de andere kant valt er bij ons ook werk weg, zoals het assortimentsbeheer. Het grootste voordeel is dat we in elkaars keuken kunnen kijken, zodat we nog beter op elkaar kunnen aansluiten.’ Wat vinden de Sodexo-medewerkers van de geautomatiseerde bestellingen? Kerstens maakt een inschatting: ‘Zij hebben nu the best of both worlds. Houden ze zich aan de standaardprocedures, dan kunnen ze snel met een druk op de knop bestellen. Hebben ze een keer een spoedorder, dan kan de bestelling telefonisch worden doorgegeven, maar dat vergt meer administratieve handelingen. Ze letten er daarom beter op dat hun bestelling op tijd en volledig de deur uitgaat.’ Tot slot het management van Sodexo. Dat profiteert van de efficiëntiewinst die met elektronisch bestellen wordt bereikt. Inmiddels verloopt 80 procent van alle inkoop via het inkoopplatform. De transparantie die dit biedt, levert aanzienlijke besparingsmogelijkheden op (zie kader). Aan Kerstens de taak om nu ook de andere leveranciers elektronisch aan te sluiten. ‘Bij Deli XL duurt het in totaal vier jaar vanaf de eerste voorbereidingen tot het live gaan van de laatste locatie. Bij andere leveranciers trekken we daar een half jaar voor uit. Dat kan, want zij hebben over het algemeen een veel smaller assortiment. Bovendien hebben wij zo veel geleerd, dat we nu precies weten waar we op moeten letten. Naast de technologie, hebben we nu ook de processen volledig in onze greep.’ 컅

ketens | 01–2009

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:44

Pagina 20

NAMAAKMEDICIJNEN GROEIEND PROBLEEM Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie kost de verkoop van namaakgeneesmiddelen de farmaceutische industrie 45 miljard euro. Dat is 10 procent van de wereldwijde omzet. Daarnaast vormen namaakgeneesmiddelen een gevaar voor consumenten. Hoog tijd dus om dit groeiende probleem aan te pakken.

ures

fig Facts &

007 pte in 2 e h c s r de len, ane on smidde se dou e e e p n o e r g u De E amaak mes. stuks n slagna e n b e in jo il e ll 4m t van a procen bijna 5 antal in g het a e e t s r neesjaa maakge In één a n n e genom beslag rocent. et 51 p m n le e midd goed zijn elk ia d In n e land e e van d Zwitser en derd uropa. e n a d eer n in E voor m middele e s e e n e d kg Verenig namaa t uit de m o k in t Ch a. De res ten en a ir m E he Arabisc

India

rland

Zwitse

n mirate en China Arabische E de Verenig

ketens | 01–2009

2006 2007

+51%

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:47

Pagina 21

,5 ing 55

em naar verwacht n e l b o r ie ee end p ndustr Dat is

Groei

n. he i dicijne n 2005. Hoe eutisc e c a m k m a r a e fa ama chte v 0 zal d open door n n opzi e t t In 201 l n s i e m 0 proc d euro liefst 9 miljar r a a m g met stijgin at? komt d land Neder n i l a e. en n onlin it. Alle e e n o j i r c g i t d nterne assenen me r meer p via i es voo o w t l i o s o k t v r e e e n ende er nd ijnv de kom via int ent va Medic n i c p l o o r a o p z k r t nu 5 bleem dat ve men. bestel Dit pro echter . t t f d e r t toene r o t n e w e b t c a o k r Gesch namaa n 90 p rocent met meer da p 0 5 dan ldwijd r were a a j f j i e v oducti t de pr k r e w China uiken d gebr ika en r n e a l m r A e , In Ned als de uropa hand. ng in E ddelen e i i z d j m i s n r i eel. e g De ver kmedicijnen zo veel gene ier keer zo v v a r a e de lfs m drie ke ers ze erland van na s a d s n j e u i l N b p n i 5 ngsssers nder, 7 icijngebruik evolki a b l r e 65-plu e d d s Ne et med ent. Al delde g zal h met 13 proc gemid n i z j i r n ent. e verg 0 proc r stijge 2 a t a j e Door d n m tie , zelfs de vijf rekend e komen g e e ordt m tieke, groei w authen n a d n ij igeria oper z goedk ot. In N l o r e g e v g n a smidde vra dicijne genee e n e e t m d h k n c a a o k 000 nama elingl de ver s 200. k n j i a l v r Omdat e in ontwikk a t f a j el atting n de h nam et ar sch eer da is met a n m ling m s n e i e d v d n l r a e e t e h s rb be China bijvoo n een alst. In ls gevolg va v r e v delen sen a 0 men 0 0 . 0 0 tot 3 ijnen. medic k a a m na

oop

etverk n r e t n I

jzi Vergri

75+

65+ gem.

Armoe

e eutisch farmac e d t en, lijd rdoor bestrijd en daa d e r t o n w e n k medicij er verlies, oo amaak d n in r o m o e D ng n. een nbeveli niet all a a ie r l t a s t indu en drie ered. E g s n e lev barcoe illende d h o c c s r r a e eb nden v gelijk in niform e EU-la uik mo r d ruik u b n e b e g e ik G ig een ru 1 eenduid ent geb uik van r n m b e o e e g g m t en Op dit rdoor is enhuizen. Me e punt en. Hie k eerder m ie m z e t p s in o e y t h id n des ct word edicatieveilig keten e u e d k o r ie t p de logis rcode op een én de m alië werken a beterd b r e n It e v m r ie t iën nland e me barcode unifo e ic f k f e ie r e G r eten d België, n unifo in de k ken in dels ee e h id t o m p t a t. A teem d esmiddelen. vergroo de sys lf e ene z n e e e alst g v r e al met v r oo huwt v pewaarsc aarin s w e s a datab rantie ceerd ranspa pleit voor een n getra t e t d r o o o r w n 2 Verg missie komt e dat kan se Com genomen zo markt e e p d o r p u o De E ie is op icijnen format tij med r in a e ldoen. p k n ie cif rken vo len ee e a m n r a u k e lke digde k via we e beno d n a a ediof deze g van m in r e t n e e b g er ere ken pakkin it ook voor v er ver en and kers. t le e g p b n r li ie e e s is 3V mstic verzeg Comm hologra unieke opese ls r ls a u e o E d z , e id n D gen m arborge pakkin iteit wa ic t n e cijnver h aut die de merken

Hoe

der? nu ver

Steamwork Graphics Bron: WHO, Europese Commissie ketens | 01–2009

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:47

VEEL WINST BIJ BETERE AANSTURING VAN LOGISTIEKE PROCESSEN IN DE VERSSECTOR

ketens | 01–2009

Pagina 22

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

10:06

Pagina 23

< <

het gesprek

> >

De retailer die veel variatie in verse, gezonde gemaksproducten aanbiedt voor een concurrerende prijs, wint klanten. Steeds meer producten moeten easy to prepare, ready to serve en ready to eat zijn. Dat vraagt om verbetering van de prestatie in de versketen: snellere levering, een groter assortiment, meer productinformatie en minder derving. Volgens Tom den Hertog, voorzitter Stichting Frug I Com, en Dorien Mouthaan, senior adviseur GS1 Nederland en als coördinator betrokken bij Frug I Com, moeten daarom alle ketenpartners dezelfde ‘taal’ spreken en meer gaan samenwerken. 컄

Altijd vers

tekst RUUD SLIERINGS illustratie HAN HOOGERBRUGGE

op het schap, in een grote variëteit ketens | 01–2009

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:48

Pagina 24

StichtingFrugI

Com

Frug I Com en GS1 Nederland werken sinds een aantal jaren samen om een snellere en efficiëntere AGF-keten te formeren waar minder fouten gemaakt worden. Doel is om de bedrijfsprocessen beter op elkaar te laten aansluiten en zo knelpunten in de keten weg te nemen. Frug I Com is daarbij het samenwerkingsplatform van bedrijven en organisaties in de AGF-keten. Een van de doelstellingen voor de komende jaren is het invoeren van elektronische gegevensuitwisseling tussen de AGF-schakels en een uniforme wijze van labeling. Door te werken met de standaard van GS1 Nederland kunnen AGF-bedrijven informatie uit de keten optimaal gebruiken voor bijvoorbeeld orderafhandeling, producttracering, logistieke optimalisatie en kwaliteitsverbetering.

ketens | 01–2009

컄

De verssector bevindt zich in een turbulente veranderingsfase. Als een rode draad loopt het begrip klantgerichtheid door alle ontwikkelingen heen: aan het eind van de keten is het de consument die wikt en weegt, die kiest en koopt. Wie het over ‘vers op het schap’ heeft, moet bedenken dat dit begrip tegenwoordig meerdere betekenissen heeft, aldus Dorien Mouthaan: ‘In de eerste plaats gaat het natuurlijk om kwalitatief goede producten. De houdbaarheid speelt daarin een cruciale rol. Neem de avocado: vroeger moest je die een week laten liggen, nu heb je ook avocado’s die ready to eat zijn. Tegelijkertijd wil de consument geen avocado die tegen de houdbaarheidsdatum aanzit. Met andere woorden: je moet als aanbieder je assortiment verbreden en tegelijkertijd meer grip zien te krijgen op de houdbaarheid van je producten. Een ander aspect van ‘vers op het schap’ is de variatie in – en presentatie van – je assortiment: je moet nog altijd die gewone krop sla aanbieden, maar daarnaast ook exotische varianten en zakjes gewassen en gesneden sla, verpakt met dressing en croutons. Dus ook in de verssector krijgen we meer en meer te maken met category management.’

Winst door inzicht Om de veeleisende consument te kunnen bedienen, is een soepele samenwerking tussen de ketenpartners een vereiste. Standaardisering speelt daarin een belangrijke rol: het versnelt de door-

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:48

Pagina 25

< <

looptijd van de processen en houdt de kosten laag omdat niet telkens het wiel opnieuw hoeft te worden uitgevonden. De automatiseringsgraad in alle schakels van de keten neemt toe, waardoor uitgebreide informatieuitwisseling en centrale aansturing van activiteiten mogelijk is. Vanzelf gaat dat overigens niet, aldus Tom den Hertog: ‘We hebben de sector duidelijk kunnen maken dat het slimmer is om de codering identiek te organiseren om de interne en ketenprocessen zo goed mogelijk te ondersteunen. Het gaat om het op uniforme wijze elektronisch uitwisselen van informatie, ongeacht de plaats van de partner in de keten. Vergelijk het met mobieltjes: ondanks de verscheidenheid in providers, hardwareleveranciers en gebruiksmomenten, kan toch iedereen dankzij die ene standaard met elkaar praten. Die boodschap is goed opgepakt: iedereen in de keten is overtuigd van het nut van uniforme productcodering. De volgende stap is lastiger over het voetlicht te krijgen: we moeten de sector laten zien dat individuele bedrijven dankzij die uniformering hun klantgerichtheid ook enorm kunnen vergroten, dat zij er in de zin van marketing en category management enorme winst door kunnen behalen.’ Bovendien, benadrukt Mouthaan, is er nog een aspect dat vandaag de dag een rol speelt in het beslissingsproces bij consumenten: ‘Goede informatievoorziening in de keten maakt dat je kunt laten zien of jouw producten duurzaam zijn geproduceerd, en of ze van ver komen of uit de achtertuin. Die informatie is voor consumenten van steeds groter belang.’

het gesprek

> >

geldt voor de uitgebreide regelgeving op het gebied van versproducten: de verplichte melding van het land van herkomst, import/export-registratie, ingrediënten, bestrijdingsmiddelen, douanemeldingen. En dan is er ook nog zoiets als de onvoorspelbaarheid van de aanvoer. Terecht zeggen bedrijven: je kunt niet al die informatie kwijt op het label dat nu wordt gevoerd. Maar dat label is niet het uitgangspunt, we moeten juist uitgaan van wat binnen afzienbare tijd allemaal mogelijk is.’ Complicerende factor is dat je in de verssector altijd te maken hebt met het spanningsveld tussen enerzijds derving (en dus kosten) en anderzijds te weinig voorraad (en dus lege schappen). Mouthaan: ‘Derving vindt op verschillende niveaus in de keten plaats. In de winkel, maar ook bij leveranciers en handelspartners. Het is dus zaak om dat in de hele keten aan te pakken en ook overheden erin te betrekken om het maximale effect te bereiken. Inklaringshandelingen bijvoorbeeld moeten aansluiten op de kwaliteitscontrole van instanties als de warenautoriteit, anders verlies je in het ene traject de winst die je in het andere traject maakt.’

Terughoudendheid Alle directe en indirecte voordelen van uniformering ten spijt, is er toch een stevige aarzeling bij bedrijven om binnen de eigen administratie de noodzakelijke aanpassingen te maken. Dat is des te vreemder omdat dit meestal zonder vervanging van hardware – en dus met geringe investeringen – kan plaatsvinden. Toch begrijpt Den Hertog die terughoudendheid wel: ‘In de verssector heb je veel invloeden van buitenaf die lastiger zijn te controleren dan wanneer je bijvoorbeeld conserven of frisdranken levert. Bovendien gelden er andere criteria. Vroeger was een tomaat een tomaat, tegenwoordig zijn er wel honderd verschillende soorten; dat moet op de een of andere manier in de administratie en codering verwerkt kunnen worden als je, zoals de opzet is, de codering zo dicht mogelijk bij de bron wilt aanbrengen. Hetzelfde ketens | 01–2009

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

< <

04-03-2009

í˘ą Betere en snellere honorering

í˘ł

í˘´

í˘ľ

í˘ś í˘ˇ í˘¸

í˘š

ě?&#x2026;

ě?&#x2C6;

ě?&#x2030; ě&#x201D;&#x2C6;

van marktvraag â&#x20AC;&#x2DC;snel versâ&#x20AC;&#x2122;: vanmorgen voor vanmiddag. Afname van fouten in aflevering en facturering (en daardoor minder kosten). Minder kosten door ketenafspraken en (dus) betere aansturing van logistieke processen. Meer toepassingsmogelijkheden voor nieuwe voorraadbeheertechnieken. Beperking van administratieve werkzaamheden (einde aan het handwerk). Traceability van goederen (= beheersing tot aan de bron). Optimale ketenintegratie (supply chain management). Toepassing van efficient consumer response (ECR) mogelijk. Meer omzet door betere aansluiting van inkoop en verkoop in de winkel. Minder derving en afboekingen door betere aansturing inkoop. Betere evaluatie van productintroducties en promoties dankzij exacte productinformatie. Betere compliance (voldoen aan weten regelgeving). Klaar voor de invoering van technologieĂŤn als RFID (radio frequency identification). 26

ketens | 01â&#x20AC;&#x201C;2009

Pagina 26

het gesprek

Voordelen standaardisering in de verssector:

í˘˛

08:48

> >

ěť&#x201E; Appels en peren De Stichting Frug I Com zal in het creĂŤren van die bewustwording de katalysator zijn: steeds maar weer laten zien wat de mogelijkheden zijn, activiteiten coĂśrdineren en de sector bewust maken van de noodzaak tot samenwerken. Dat is niet eenvoudig, want de sector bestaat uit een bonte mengeling van partners in allerlei gedaantes, grootheden en bedrijfsvormen. Om in de sfeer te blijven: je hebt te maken met appels en peren. Mouthaan: â&#x20AC;&#x2DC;En toch weet ik zeker dat het gaat lukken om die samenwerking van de grond te krijgen. De cultuuromslag is echt al aan de gang. Wat wij voortdurend merken is dat het geen onwil is, maar onbekendheid. Wat men bijvoorbeeld vaak denkt, is dat category management niet bij toeleveranciers hoort maar bij de retailer. Als we dan laten zien dat bijvoorbeeld in Groot-BrittanniĂŤ en Amerika bij versbedrijven wel degelijk een vergaande vorm van category management plaatsvindt, dan gaat er een wereld open. Als de sector inziet dat je losse producten kunt combineren, bijvoorbeeld door een menu van de week te promoten en de ingrediĂŤnten kant-en-klaar aan te bieden, kun je inspelen op de behoeften van de klant en en passant bepaalde producten een extra impuls geven.â&#x20AC;&#x2122; En zo dienen zich dus volop kansen aan, als gevolg van het beter aansturen van de logistieke processen. Den Hertog noemt onder meer ook customer relationship marketing (CRM), het optimaal inspelen op de wensen van afnemers. Via ECR-concepten (efficient consumer response) kun je namelijk de klant op de winkelvloer persoonlijk informeren over producten. Bovendien kun je door gebruikmaking van ECR-technieken de voorraden beter organiseren en beheersen, waardoor ook weer de derving van inkomsten door noodzakelijke afboekingen fors kan worden teruggebracht. Nu is die derving naar schatting van Den Hertog een procent of vijf, bij een uniform en snelwerkend coderingssysteem kan dat percentage mogelijk gehalveerd worden. Den Hertog: â&#x20AC;&#x2DC;Natuurlijk concentreren we ons in eerste instantie op de logistieke aspecten van standaardisering en op het feit dat je minder kosten hebt door het voorkomen van foute leveringen of afboekingen. Maar daarna opent zich een enorm scala aan mogelijkheden voor zowel producent als retailer om echt klantge-

richt te werken.â&#x20AC;&#x2122; Wat uiteindelijk de producenten van groente en fruit over de streep zal trekken, is het feit dat het niet alleen de keten ten goede komt, maar dat ze er zelf ook wijzer van worden. Den Hertog: â&#x20AC;&#x2DC;We maken duidelijk dat de invoering op individueel niveau geld oplevert. Eigenlijk zeggen we: vergeet nu even je klanten, kijk naar jezelf. Je weet welke logistieke kosten je maakt en wat het kost om fouten in leveringen goed te maken. Zet daar de investeringskosten voor het aanpassen van je systemen tegenover en je kunt precies het punt vinden waarop het geld gaat opleveren. Dat is dichterbij dan je denkt. Bovendien is het een investering in de toekomst. Grote organisaties in de groenteen fruitsector doen al mee. Dus als je als producent niet meedoet, snijd je jezelf vroeg of laat in de vingers.â&#x20AC;&#x2122;

Boter bij de vis Van belang is dus dat de verssector de blik verruimt: minder gericht op de handel en de korte termijn, meer op de consument en de lange termijn. Doel is uiteindelijk om het aanbod verse producten in overeenstemming te brengen met wat de klant vraagt. Die omschakeling in denken is niet eenvoudig, maar komt er echt aan, merkt Den Hertog, die minder gecharmeerd was van de manier waarop minister Verburg van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit onlangs de problematiek aankaartte: â&#x20AC;&#x2DC;Zij hamerde erop dat er een andere margeverdeling in de sector zou moeten komen. Tja, niemand gaat zomaar marge inleveren. Het lijkt me beter om je geld te zetten op de verbetering van de presentatie- en communicatietechnieken, en dus op zoiets als standaardisering. DĂĄn kun je ook over margeverdeling gaan praten. Want als je iets bijdraagt aan optimalisatie â&#x20AC;&#x201C; en dat doe je als teler of handelaar door betrouwbaarder te leveren en exacte productinformatie te bieden â&#x20AC;&#x201C; heb je ook iets te onderhandelen.â&#x20AC;&#x2122; Gooit de actualiteit geen roet in het eten? Legt de huidige recessie de initiatieven niet stil? Mouthaan: â&#x20AC;&#x2DC;Juist nu moet je naar je kosten kijken om je concurrentiepositie te versterken. Als je meer efficiency en effectiviteit in je bedrijfsprocessen brengt, verlaag je je kosten. Ik zie ook echt een grote bereidheid in de keten om de krachten te bundelen. Het is een soort legpuzzel, steeds meer stukjes vallen op hun plek.â&#x20AC;&#x2122; ěť&#x2026;

www.seeburger.com

Outsourcing Outtasking Licensing Outsourcing Outtasking Licensing Outsourcing Outtasking Licensing Outsourcing Outtasking Licensing Outsourcing Outtasking Licensing Outsourcing Outtasking Licensing

Business Integration Outsourcing Outtasking Licensing Outsourcing Outtasking Licensing Outsourcing Outtasking Licensing Outsourcing Outtasking Licensing Outsourcing Outtasking Licensing Outsourcing Outtasking Licensing

EDI & B2B Solutions EDI Outsourcing SOLUTION PROVIDER

Kom naar ons SEEBURGER B2B EUROPEAN TOUR 2009 seminar op 21 April in Amsterdam. Tijdens het seminar zal o.a. Sara Lee / DE haar strategie t.a.v. EDI Outsourcing toelichten. Wilt u een uitnodiging? Stuur een e-mail naar infoNL@seeburger.com.

SEEBURGER Benelux B.V. · Beech Avenue 54 – 60 · 1119 PW Schiphol–Rijk · Tel: 020 658 6137

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:49

Pagina 28

Gemiddeld klopt 40 procent van alle facturen die afnemers van hun leveranciers ontvangen niet. Door intensief samen te werken binnen de keten kan dit cijfer

ZO MINIMALISEERT U FACTUURVERSCHILLEN drastisch omlaag, zo blijkt uit onderzoek in de foodsector. De belangrijkste fout in facturen (50 procent) is een verschil in hoeveelheid: er wordt meer berekend dan er geleverd is. Daaraan liggen menselijke fouten ten grondslag, zoals leveranciers die een andere hoeveelheid doorgeven aan de afnemer dan daadwerkelijk wordt geleverd of afnemers die een fout maken bij de goederenontvangst en administratief een verkeerde hoeveelheid opnemen. Deze fouten kosten de sector veel tijd en dus geld: gemiddeld één uur per factuur. De oplossing ligt in een intensievere samenwerking tussen leverancier en afnemer op het gebied van elektronische data-uitwisseling. Daarmee worden menselijke handelingen gereduceerd en dat minimaliseert de kans op fouten.

Erik Helderman, directeur Action Pearl Growers: 'Het verpakken op consumentniveau in eigen hand nemen.'

ketens | 01–2009

Marco Pastors, ambassadeur e-facturering

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:49

Pagina 29

D O S S I E R E - FA C T U R AT I E

NIET SEXY

NÓG NIET VERPLICHT

Nederlandse bedrijven, overheidsorganisaties en instellingen sturen elkaar honderd miljoen facturen per jaar, die vervolgens allemaal handmatig verwerkt worden. Tijdrovend, energieverslindend, foutgevoelig en eigenlijk vreselijk ouderwets. Want het kan allemaal zoveel sneller en gemakkelijker: met elektronisch factureren, kortweg

tekst JACQUELINE KUIJPERS fotografie L ARS VAN DEN BRINK

WÉL NUTTIG

E - FACTURATIE. 컄 ketens | 01–2009

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:50

Pagina 30

D O S S I E R E - FA C T U R AT I E

‘E-FACTURATIE LEVERT EFFICIËNTERE ORGANISATIE OP’ Uit onderzoeken blijkt dat elektronisch factureren een besparing van tientallen euro’s per factuur kan opleveren, zowel voor de ontvanger als de verzender. Die besparing zit in papier en verzendkosten, maar vooral in personeelskosten: het invoeren van facturen die binnenkomen, het controleren ervan en vooral het oplossen van gemaakte fouten (zoekraken van facturen, typefouten in de invoer, maken van creditfacturen omdat het fout is gegaan). Behalve goedkoper, maakt e-facturering het factureringsproces ook een stuk inzichtelijker en efficiënter: met verzend-, ontvangsten leesbevestigingen kan precies gevolgd worden wat er met de factuur gebeurt. Daarmee staan crediteuren sterker als betaling uitblijft. Bovendien kan een snellere verwerking tot snellere betaling leiden. In totaal kan een massale overstap naar e-facturatie een besparing van vele honderden miljoenen euro’s opleveren, zowel voor bedrijfsleven als overheid. Het ministerie van Economische Zaken heeft berekend dat alleen al binnen de overheid hiermee 400 miljoen euro bespaard kan worden. Voor heel Nederland is dat naar schatting het vijf- of zesvoudige hiervan. Desondanks wordt er weinig elektronisch gefactureerd in Nederland: circa 10 procent. ‘Ik heb het idee dat iedereen op iedereen zit te wachten. Er zit geen schot in de zaak’, zei staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk tijdens een seminar over e-facturatie in Utrecht in maart vorig jaar. En dat moet veranderen.

Actieplan Elektronisch Factureren Medio 2008 lanceerde Heemskerk het actieplan Elektronisch Factureren. Daarmee wil hij e-facturering bij ondernemend Nederland hoog op de agenda krijgen en de boel in gang zetten. Want de overheid fungeert als launching customer. In 2010 moet de overheid – en dan hebben we het over de 1600 overheidsorganen, van waterschappen tot gemeentes, rijksoverheid en sociale verzekeringsbank – één miljoen facturen elektronisch ontvangen en verwerken. Dat is 10 procent van het totaal aantal facturen dat de overheid jaarlijks ontvangt. Nu ligt dat cijfer nog op 0,34 procent, zo blijkt uit de nulmeting van vorig jaar. Degene die dit vliegwiel in beweging moet zetten, is Marco Pastors: hij is in juli 2008 benoemd tot ambassadeur e-facturering, een functie van één dag per week tot eind 2010. ‘Met mijn team ga ik langs overheidsinstellingen om ze op de voordelen van e-facturatie te wijzen en ze over te

ketens | 01–2009

BOUWMAAT is een groothandel in bouwmaterialen, met 44 vestigingen in heel Nederland en circa 450 leveranciers. Jaarlijks verwerkt het bedrijf 220.000 facturen. Dagelijks zijn drie mensen fulltime bezig met het handmatig invoeren van facturen. Juist in dat deel van het werk ziet Bouwmaat de grootste winst als het gaat om e-facturatie. Dat vertellen MARTIN GALLE, financial manager en FERRY ROOZEBOOM, assistant controller en verantwoordelijk voor de uitrol van e-facturatie. ‘In het laatste kwartaal van 2008 hebben we de focus gericht op e-facturatie en in die maanden is het percentage elektronische facturen gestegen van 10 procent naar 47 procent’, zegt Ferry Roozeboom. ‘We geven dit ook in 2009 prioriteit en verwachten rond de zomer al op 90 procent te zitten.’ Over het waarom van deze stap kan Martin Galle heel duidelijk zijn. ‘Het levert een veel efficiëntere organisatie op. E-facturatie is onderdeel van een proces, want ook de ordering en de pakbon gebeuren via EDI. Geen faxjes meer, maar elektronische gegevensuitwisseling. Dat voorkomt fouten. En gemaakte fouten komen sneller aan het licht doordat controle eenvoudiger is.’

Samenwerking Een van de redenen waarom Bouwmaat het percentage e-facturen zo snel heeft kunnen verhogen, is de nauwe samenwerking met GS1 Nederland en de brancheorganisatie van bouwmaterialengroothandels, doe-hetzelfzaken en tuincentra. Zij hebben onderling informatie gedeeld over de

Martin Galle, financial manager Bouwmaat

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:50

Pagina 31

verschillende leveranciers en konden op deze manier snel de ondernemingen benaderen die al beschikten over de technische ondersteuning van e-facturatie. Galle: ‘Doordat je samenwerkt, sta je sterker tegenover leveranciers, kun je ze makkelijker over de streep trekken om over te gaan op e-facturering. In sommige branches, food bijvoorbeeld, zijn er al ondernemingen die het in hun inkoopvoorwaarden opnemen.’ ‘Het lastigste stuk komt er nu aan’, zegt Martin Galle. ‘Leveranciers die nog niet met EDI werken, moeten hun hele systeem omgooien. Pas als alles bewezen heeft goed te werken, volgt de e-facturatie. Met ter controle voorlopig een parallelle stroom papieren facturen.’ Voor kleine leveranciers is er de mogelijkheid van een web based toepassing. Omdat niet alle leveranciers met deze technologie bekend zijn, komen er voorlichtingsbijeenkomsten.

Vlucht

Esther Peek is junior trade marketeer bij VARTA-batterijen. Het hoofdkantoor van VARTA Benelux is gevestigd in Utrecht.

Galle verwacht dat elektronisch factureren een vlucht zal nemen. Ondanks de huidige economische crisis. Of liever: dankzij. ‘Wij merken dat leveranciers juist nu openstaan voor deze ontwikkeling, omdat het een hogere efficiëntie creëert en bespaart op arbeidsplaatsen. Wat voorheen een hele afdeling deed, kan nu met een halve afdeling.’ Het grootste knelpunt dat Roozeboom nu tegenkomt bij de verdere uitrol van e-facturatie, is het gebrek aan capaciteit bij leveranciers. ‘Leveranciers die volop bezig zijn met de implementatie van een nieuw ERP-systeem, maar geen ICT’ers vrij hebben om op e-facturatie te zetten. Wat je ziet, is dat zoiets dan onaf blijft liggen. Terwijl als je doorpakt, je direct kunt besparen.’

ketens | 01–2009

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:50

Pagina 32

‘ELEKTRONISCH DATAVERKEER VRAAGT EEN INVESTERING, MAAR BETAALT ZICH SNEL TERUG’ De apotheek van het Amsterdams Medisch Centrum (AMC) werkt met farmaceutische groothandel Alliance Healthcare samen op het gebied van elektronische orderverwerking. Deze voor Nederland unieke samenwerking vereenvoudigt het logistieke proces, is kostenbesparend en vermindert de kans op fouten. Wél zo belangrijk in deze branche. ‘We zijn de samenwerking met Alliance Healthcare aangegaan omdat zij de mogelijkheid hadden tot e-facturering’, vertelt WOUTER FEENSTRA, applicatiebeheerder en systeemontwikkelaar van de apotheek van het AMC. ‘Wij wilden een elektronische order, elektronische pakbon, elektronische factuur. Waarom? Omdat het tijd en dus kosten bespaart. Was er vroeger iemand een dagdeel bezig om ingekomen orders stuk voor stuk te controleren, nu gebeurt dat met een druk op de knop aan de hand van de elektronische pakbon. Dat geldt ook voor de leverancier, die hoeft ook geen orders meer over te typen van een faxje. Hetzelfde geldt voor het elektronisch factureren. Het handmatig invoeren verdwijnt, alleen de controlefunctie blijft en wordt vergemakkelijkt.’ Zo ver is het AMC overigens nog niet omdat het huidige computersysteem daar niet voor toegerust is. Wel plukken zij nu al de voordelen van de elektronische pakbon, een besparing van vier mensuren per dag, maar voor het overige draait er parallel noodgedwongen een papierstroom mee. Pas als er een nieuw ERPsysteem is, kan de apotheek de

ketens | 01–2009

volledige vruchten plukken van de e-facturatie.

Proefversie e-factuur Feenstra heeft, samen met Alliance Healthcare, een proefversie ontwikkeld van een e-factuur geschikt voor de gezondheidszorg. Hiervoor hebben zij een invoeringsconventie voor de gezondheidszorg opgesteld (regels waaraan een elektronisch bericht moet voldoen). Die proefversie is inmiddels door de leverancier van de standaarden goedgekeurd, zodat deze breder gebruikt kan gaan worden in de branche. Niet dat die daar om staat te springen, is de ervaring van Feenstra. ‘Koudwatervrees? Jazeker. Onbekend maakt onbemind. Apothekers houden zich bezig met geneesmiddelen en zijn echt niet geïnteresseerd in automatisering. Dat merk je aan alles. Bijvoorbeeld aan het feit dat veel medicijnen nog steeds niet voorzien zijn van een barcode.’

Toekomst Feenstra belt ieder jaar alle leveranciers om te vragen of ze al willen overstappen op EDI. Overwegend krijgt hij nul op het rekest. En in je eentje is het moeilijk, zo niet onmogelijk om zoiets af te dwingen. Toch ligt daar de toekomst, daar is Feenstra van overtuigd. ‘Elektronisch dataverkeer vraagt een investering, maar het betaalt zich heel snel terug. Kijk maar naar onze relatie met Alliance Healthcare. Zij leveren ons 80 procent van de medicijnen. Maar het is de overige 20 procent die 80 procent van het werk kost.’

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

04-03-2009

08:50

Pagina 33

D O S S I E R E - FA C T U R AT I E

halen mee te helpen aan het behalen van de doelstellingen die wij als overheid gesteld hebben.’ Ook binnen Europa heeft e-facturering de aandacht en de meeste buurlanden zijn al een stuk verder dan Nederland. Het Europese gemiddelde ligt nu al op 15 procent. In België en Zweden worden zelfs tientallen procenten van de facturen elektronisch verwerkt, dankzij hun overheden, die een uniforme standaard hebben gedicteerd. Denemarken is het eerste land dat het elektronisch versturen van facturen aan de overheid verplicht heeft gesteld; daar komt 75 procent van de facturen rechtstreeks van leveranciers binnen via EDI (Electronic Data Interchange, een standaard voor de elektronische uitwisseling van bedrijfsdocumenten).

Koudwatervrees... Tijdens het seminar over e-facturatie vorig jaar noemde staatssecretaris Heemskerk de inertie van ondernemend Nederland op dit vlak koudwatervrees: ‘Bij toekomstige gebruikers bestaan nog veel − terechte en onterechte − onzekerheden, bijvoorbeeld over de toepassingsmogelijkheden van elektronische facturen, de onduidelijkheid over de regelgeving (met name op het gebied van de btw), het idee dat elektronisch factureren bijzonder ingewikkeld is en, beslist niet onbelangrijk, de behoefte aan duidelijke standaarden.’ Over die wetgeving kan Pastors duidelijk zijn: ‘Een hardnekkig verhaal dat de ronde doet, maar onjuist is. De Belastingdienst heeft de opdracht om heel tolerant te zijn als het gaat om oplossingen van bedrijven om e-facturatie mogelijk te maken. Bijhouden wat er binnenkomt en wat de deur uitgaat volstaat. Waar het om gaat is dat je als bedrijf kunt aantonen dat je de facturen nauwlettend registreert, dat je je btw-inkomsten en -afdrachten in de gaten houdt. Net zoals met papieren facturen.’ Ook de onduidelijkheid rondom de ICT-standaarden is inmiddels opgelost: bedrijven waren het al eens over te gebruiken standaarden of hebben er afspraken over gemaakt.

…of gebrek aan belangstelling

Wouter Feenstra, applicatiebeheer en systeemontwikkelaar van de apotheek van het AMC

In zijn functie heeft Pastors inmiddels ervaren dat het niet zozeer koudwatervrees is waar het bij de beslissers op stukloopt, als wel gebrek aan belangstelling en prioriteit. ‘E-facturatie is niet sexy en niet verplicht. Het is een hoop geregel voor een betrek-

kelijk onbelangrijk onderwerp. Je kunt je er als ondernemer niet mee onderscheiden. Voor individuele bedrijven is het lastig om het initiatief te nemen, want je moet langs al je leveranciers en afspraken maken. Dat is veel gedoe. Toch moet het van de grond komen.’ Wat bedrijven kan afschrikken is de investering die e-facturatie vraagt. Ten onrechte, want de return on investment is in anderhalf jaar verdiend. Kortom: waar wachten bedrijven op? Op elkaar, kennelijk. Om die impasse te doorbreken neemt de overheid nu het voortouw. ‘Dat maakt het voor het bedrijfsleven makkelijker om aan te haken’, zegt Pastors. ‘Je moet samenwerken. Dit kun je niet alleen.’ Pastors en zijn collega’s hebben inmiddels met een twintigtal overheidsorganisaties afspraken gemaakt over e-facturatie, waaronder de Belastingdienst, het UWV, diverse departementen en een aantal gemeentes. Van de beoogde 10 procent is nu 7 procent gehaald. ‘We moeten er nu even aan trekken om de laatste 3 procent binnen te halen. Dat moet lukken. Er is immers geen echte reden om het niet te doen. Desnoods gaan we over tot plan B, waarbij de overheid een aantal eigen organisaties − en daarmee ook hun leveranciers − verplicht om deels over te gaan tot e-facturatie.’

Liefde van twee kanten Maar de overheidsactie alleen is onvoldoende. Want juist bij elektronische gegevensuitwisseling moet de liefde van twee kanten komen: slim digitaal samenwerken door elektronische gegevensuitwisseling. En elektronisch factureren is een belangrijk, sectoroverschrijdend onderdeel daarvan. Daarom heeft het ministerie van Economische Zaken het initiatief genomen tot een convenant met VNO-NCW en MKB-Nederland, dat 11 maart 2009 ondertekend is. Uit onderzoek (door Platform ELFA, waarin ICTbedrijven en diverse ondernemingen zich verenigd hebben) blijkt dat de aankomende drie jaar 79 procent van alle bedrijven wil overgaan tot elektronische facturering. Dat is goed nieuws, want als de ontvangende partij zijn zaakje op automatiseringsgebied op orde heeft, volgen de verzenders van de facturen. Het zou het einde betekenen van een hardnekkige stroom papierwerk, het einde van een tijdperk.

ketens | 01–2009

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

11-03-2009

12:43

Pagina 34

E-facturatie nu nóg makkelijker Onlangs zijn de wetten en eisen van de overheid versoepelt voor elektronisch factureren. Dit is goed nieuws want nu is het nog eenvoudiger om op deze kostenbesparende manier te werken. De veiligheid en continuïteit van gevoelige bedrijfsinformatie blijft een belangrijk punt. Facturen versturen via Go-secure van InterCommIT biedt de ontvanger extra zekerheid o.a. dankzij de identificatie van de verzender. Facturen zijn converteerbaar naar elk gewenst formaat en met behulp van de archieffunctie kan de gebruiker snel en gemakkelijk zoeken. Daar komt bij dat u met slechts één koppeling zowel elektronisch kunt facturen als EDI berichten kunt communiceren. Meer weten over de e-facturatie oplossingen van InterCommIT? Bel dan meteen met onze afdeling Sales 033 460 62 70 of bezoek de website www.intercommit.nl/ketens1. InterCommIT bv T 033 460 62 00 E sales@intercommit.nl I www.intercommit.nl

SOLUTION PROVIDER

There is no limit to our CommITment

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

11-03-2009

13:05

Pagina 35

stelling

De kredietcrisis biedt kansen in de ketensamenwerking reactie

‘Organisaties als het CBL zeggen dat de foodsector redelijk “recessieproof” is. Mensen blijven eten, ongeacht de economische omstandigheden. Ik wil dat beeld toch wat nuanceren. Bij een crisis spelen namelijk ook emoties en vertrouwen een rol. Mensen zijn kritischer dan in een periode van hoogconjunctuur. Dat betekent dat ze scherper controleren of ze wel waar voor hun geld krijgen. Daarmee groeit vaak het prijsbewustzijn. Voor leveranciers en retailers betekent die ontwikkeling dat ze nog alerter moeten zijn. Belangrijke aandachtsgebieden zijn dan de

PODIUM

[2]

FOTOGRAFIE: HANS VAN DEN HEUVEL TEKST: PETRICK DE KONING

PETER VAN MOURIK

directeur Buying & Merchandising bij Schuitema geleverde kwaliteit en de prijs. Consumenten vragen zich af wat een reële prijs voor een product is. En daar liggen de kansen of versterkte noodzaak voor ketensamenwerking. Doel is minder kosten en meer waarde te creëren. Net als andere ketenpartners kijken we voortdurend naar mogelijkheden om de keten slimmer en efficiënter in te richten. Dat belang groeit nu. Zeker in deze tijd moeten we de kwaliteit van producten waarborgen tegen een goed kostenniveau. Die kans kunnen we als sector niet laten liggen.’

ketens | 01–2009

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

11-03-2009

12:43

Pagina 36

Agenda

Opfrisser Een verklaring van de in deze Ketens gebruikte vaktermen.

7 APRIL

What’s going on in retailing?!, NBC, Nieuwegein Dé jaarlijkse ontmoetingsplek voor beslissers bij fabrikanten en retailers. Topsprekers uit binnen- en buitenland geven hun visie op actuele thema’s als samenwerking in turbulente tijden en de resultaten van het Trends in retail-onderzoek 2009-2010. Ook de Retail ReConnect Award, voor de retailer die het best aansluit bij de klant, wordt weer uitgereikt. www.retailing.nl 22 – 24 APRIL

CIES IT Conference 2009, NH Grand Hotel Krasnapolsky, Amsterdam Congres over consumentgedreven IT in de retail en hoe dit zich zal ontwikkelen. Hoe ziet de toekomst eruit? Vooraanstaande sprekers van internationale bedrijven tonen aan de hand van praktijkvoorbeelden de belangrijkste veranderingen in de food retail. Het congres biedt tevens de mogelijkheid om ideeën uit te wisselen en te netwerken. www.ciesit.com

Customer Relationship Management (CRM) Bedrijfsstrategie om klanten te selecteren en te managen om de waarde van de relatie op lange termijn te optimaliseren. Een klantgerichte bedrijfsfilosofie is vereist om effectieve marketing-, sales- en serviceprocessen te ondersteunen.

Efficient Consumer Response (ECR) Beschrijvingen van commerciële en logistieke ketenprocessen voor het verbeteren van de samenwerking met de handelspartner.

Enterprise Resource Planning (ERP) Ondernemingsbreed standaardinformatiesysteem voor logistiek, financiën en administratie dat automatisch orders voor verschillende afdelingen genereert.

Joint Agreed Growth (JAG) Combineert de beste inzichten uit category management, strategie, marketing en sales en vertaalt deze in een gezamenlijke commerciële strategie voor de lange termijn.

Leadtime De totale tijd tussen de order en het feitelijke aanleveren. Doorlooptijden worden meestal uitgedrukt in dagen of uren.

Supply Chain Intelligence (SCI) Business intelligence specifiek gericht op de supply chain.

Links Interessante websites genoemd in deze Ketens: 3 – 5 JUNI

ECR Europe Forum & Marketplace, CCIB, Barcelona Spanje Centraal thema dit jaar: hoe speel je in op de de veranderende consumentenbehoeften? Daarnaast wordt er ingegaan op de nieuwste ontwikkelingen rondom de oprukkende parafarmacie en komt duurzaamheid, het thema van vorig jaar, wederom uitgebreid aan bod. U bent in één keer op de hoogte van de stand van zaken op ECR-gebied. http://forum.ecrnet.org

ketens | 01–2009

www.retailresearch.org voor de Retail Theft Barometer, editie 2007/2008 www.thefreshconnection.nl voor het supply chain-simulatiespel www.duvo.nl voor informatie over Stichting Duurzame Voedingsmiddelenketen en milieulabels

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

11-03-2009

12:44

Pagina 37

stelling

De kredietcrisis biedt kansen in de ketensamenwerking reactie

‘Ik ben het helemaal eens met deze stelling. De kredietcrisis stimuleert innovatie. Zowel richting consumenten als binnen de keten. Voor consumenten leggen we momenteel de nadruk op het waardeaspect van onze merken. Daarbij investeren we anticyclisch in marketing en communicatie. We wijzen klanten er juist nu op dat ze geld besparen door met Ariel op dertig graden te wassen. In de keten speelt de crisis een rol als accelerator. Partijen kijken kritisch naar kosten en implementeren sneller initiatieven voor kostenbeheersing. Bijvoorbeeld door meer

PODIUM

[3]

FOTOGRAFIE: HANS VAN DEN HEUVEL TEKST: PETRICK DE KONING

MARCO-PAUL MEINEN

commercieel directeur Procter & Gamble Nederland elektronische data-uitwisseling om het aantal handmatige activiteiten te verminderen. Maar ook de vorm van producten krijgt aandacht. Door wasmiddelen zo compact te maken dat hetzelfde aantal wasbeurten in een kleinere verpakking past, wordt bespaard op ruimte in vrachtwagens en het schap. Daarbij is er minder verpakkingsmateriaal nodig. Samen met retailers kijken we ook naar mogelijkheden om slimmer te forecasten en zo voorraden te verminderen. Verder onderzoeken we samen nieuwe strategieën om out-of-stock te voorkomen. En dat zijn nog maar een paar voorbeelden.’

ketens | 01–2009

De EDI | XML Specialist

CONNECTING BUSINESS

SSoftware f & SServices: i Vertaal- en communicatie software ERP-koppelingen Stand-alone oplossingen Netwerkproviding Volledige outsourcing Deskundige support

LWFP FJLK >OJFDDBIQELC Â&#x201A; Â&#x201E;Â&#x2021;Â&#x2021;Â&#x201A; B QBBD EB BQEBOI>KAP BIÂ&#x2019; Â¸Â ÂŞÂ&#x2C6;ÂŤÂ&#x20AC;Â&#x201E; ÂŚ Â Â&#x201E;Â Â&#x201A;Â&#x201E; Â&#x2C6; >U Â¸Â ÂŞÂ&#x2C6;ÂŤÂ&#x20AC;Â&#x201E; ÂŚ Â Â&#x201E; Â&#x2026;Â&#x20AC;Â&#x2021;Â ÂŚJ>FI P>IBPÂľOLWFPÂ&#x2019;KI KQBOKBQ TTTÂ&#x2019;OLWFPÂ&#x2019;KI

Rozendaal Interchange Systems SOLUTION PROVIDER

Ketens_0109.qxd:GS1-2carla

11-03-2009

12:44

Pagina 39

Column

Lage drempel COLOFON

en uit te wisselen. Op basis van kennis, ervaring en innovatiekracht is de logistieke dienstverlener de ideale kandidaat om een spilfunctie te vervullen in het verzamelen en delen van informatie én om bundeling van stromen tot stand te brengen. Alleen door nauwe onderlinge samenwerking kunnen ketenpartijen meters maken qua efficiency en kostenbesparing. Pas dan zijn nieuwe logistieke concepten echt effectief. Dat is geen nieuwe boodschap, maar het zal toekomstmuziek blijven zolang organisaties hun koudwatervrees om relevante informatie te delen niet overwinnen. Natuurlijk zijn de commerciële belangen groot. Leveranciers en retailers knokken om het hoofd boven water te houden. Maar samenwerken in de logistieke keten betekent niet per definitie in elkaars commerciële vaarwater zitten. Deze bedrijven moeten elkaar niet op het logistieke vlak beconcurreren. Het is geen corebusiness van leveranciers en retailers en bovendien zijn er voldoende gespecialiseerde partners beschikbaar: logistieke dienstverleners met ervaring en overzicht in de keten. Bundeling van logistieke stromen door leveranciers vereist echter wel de bereidheid om relevante logistieke informatie te delen

Dikkere stromen De basisgedachte achter samenwerking in de logistieke keten is even eenvoudig als bekend: door goederenstromen te bundelen en afzetgebieden te verbinden, wordt de vervoerscapaciteit beter benut. Als ketenpartijen in staat zijn om deze dikkere stromen effectief te regisseren, levert dat onherroepelijk voordelen op. Naast de voor de hand liggende besparingen in tijd en geld is deze aanpak ook duurzamer. Er zijn minder wegkilometers nodig om meer goederen op hun bestemming te krijgen. Verder kunnen dikkere stromen ook eenvoudig via alternatieve modaliteiten zoals spoor of binnenvaart hun weg naar DC’s of outlets vinden. Dat op zich biedt ongekende voordelen. Als het bijvoorbeeld lukt om dikkere stromen te realiseren en grotere hoeveelheden producten via het water te vervoeren, met schepen die elkaar bovendien steeds sneller opvolgen, ontstaat een drijvende voorraad. Afnemers weten dan zeker dat de gebundelde voor-

raad van verschillende leveranciers per definitie beschikbaar is, waardoor zij bestellingen later kunnen plaatsen. Zo is het dus mogelijk om samen de leadtime verder terug te dringen. De kern is dat ketenpartijen logistieke informatie moeten delen. En die drempel is echt niet meer zo hoog. Er zijn inmiddels goede systemen en software die zorgen dat informatie-uitwisseling afgeschermd en veilig gebeurt. En als bedrijven de stap nemen, blijven effecten niet uit. In de farmaceutische industrie bundelen leveranciers al stromen op bepaalde trajecten, met succes. De kennis is er dus al. Onafhankelijke specialisten delen die graag met u. Niet alleen voor individuele bedrijven zijn deze nieuwe logistieke concepten van belang, maar ook voor de versterking van de internationale concurrentiepositie van Nederland als ‘Gateway to Europe’. Ik daag partijen dan ook uit om met vernieuwende logistieke concepten te komen en op die manier het koude water te trotseren. Dirk ’t Hooft is algemeen directeur van Nederland Distributieland (NDL/HIDC). Deze vereniging zet zich in voor de versterking van de internationale concurrentiepositie en het kennisniveau van de logistieke sector in brede zin in Nederland.

Ketens is een initiatief van GS1 Nederland. Dit magazine vormt een platform voor discussies en informatie over samenwerking binnen de keten. Het magazine wordt vier keer per jaar gratis verspreid onder beslissers. UITGEVER GS1 Nederland CONCEPT EN REALISATIE Scripta Media bv REDACTIE Frits van den Bos, Irma Dorenstouter, Embrecht van Groesen, Ingmar Hensbergen, Jolanda van Heukelom, Wynet Kalf, Marco van der Lee, Hans Lunenborg, Kasper Marinus, Rob Oosterhof, Jacques Vermeulen, Friso van Weelden VORMGEVING Carla Goossens Marc van Meurs MET MEDEWERKING VAN Mirjam Hulsebos, Petrick de Koning, Jacqueline Kuijpers, Ruud Slierings, Paula Vos ADVERTENTIES Saskia Compas, saskia.compas@gs1.nl BEELD Lars van den Brink, Hans van den Heuvel, Han Hoogerbrugge, Erik Kriek, Rik van Schagen, Kato Tan LITHOGRAFIE Grafimedia Amsterdam DRUKWERK Loodswerk

ketens | 01–2009

Connecting business, creating value