nb. nr. 4 2010

nb.

Direct aan de slag: 10 concrete tips om energie te besparen

Voor inkopers van energie Informatie, inspiratie en concrete tips

Gerrit Hofland Nuon Daan Slooter KLM Open

vierde jaargang nº 4 december 2010

KLM Open volledig klimaatneutraal ‘Op alle fronten duurzaamheid waarborgen’

VOORWOORD

KRIJN VAN NOORDWIJK

Energieleverancier in virtuele wereld

Besparen loont De winter is voor bedrijven niet per se een periode waarin het energieverbruik toeneemt. Als koeling een belangrijk aspect is van uw bedrijfsvoering, kan een lage buitentemperatuur zelfs gunstig zijn. Besparen op energieverbruik is daarom altijd maatwerk. Maar met de bespaartips in dit nummer van nb. kunt ú wellicht toch direct aan de slag. Bijvoorbeeld als het gaat over beïnvloeding van het gedrag van uw medewerkers.

In een virtuele wereld de bedrijfsvoering van een glastuinbouwbedrijf meemaken? Dat gebeurt in de innovatieve en leerzame Horti Business Game 2.0. Wouter Speelman, productmanager bij Nuon, legt uit: ‘Deelnemers kunnen alleen of in teamverband oefenen in het nemen van belangrijke beslissingen die horen bij de bedrijfsvoering van een glastuinbedrijf. Dat betekent dat ze keuzes moeten maken over de inkoop van energie, de financiering van hun bedrijf, het kweken van gewassen en het verkopen er van. Het doel is de hoogste omzet te genereren en zo de beste ondernemer te worden.’ Als energieleverancier in deze virtuele wereld laat Nuon de ondernemers ervaren wat het belang en effect is van het strategisch inkopen van energie. Wilt u meer weten? Kijk dan op www.hortibusinessgame.nl.

Het spel is te spelen van oktober 2010 tot april 2011.

Wat is uw bespaarpotentieel?

Wist u dat u aanzienlijk kunt besparen op uw energieverbruik? ‘Uit de energieanalyses die Nuon bij haar klanten heeft laten uitvoeren is gebleken dat het gemiddelde bespaarpotentieel 20% is’, zegt Manon van Poelwijk, productmanager bij Nuon. ‘Wilt u weten wat uw daadwerkelijke besparing is, dan kunt u ervoor kiezen om een Energiescan te laten uitvoeren. Voor een dergelijk advies op maat komt er een adviseur bij u langs om uw bedrijfsspecifieke situatie op te nemen en de besparingsmaatregelen te bepalen. Na afloop ontvangt u een uitgebreid rapport met alle bespaaradviezen en -maatregelen, inclusief subsidiemogelijkheden, overzichtelijk op een rij.’Wilt u meer weten, kijk dan op: http://zakelijk.nuon.nl/zakelijk/producten/ maatwerk/energiediensten/energiescan/index.jsp

Een ander misverstand is dat besparen altijd een kwestie van een lange adem is. De organisatoren van het KLM Open hebben dit mega-evenement in korte tijd tot een van de duurzaamste sporttoernooien ter wereld gemaakt.

Ook het praktijkvoorbeeld van vastgoedfonds Corio spreekt tot de verbeelding. Door goede samenwerking ontstaan hier creatieve én effectieve besparingen.

Besparen op energie loont altijd de moeite en ook in 2011 blijven wij u daarom adviseren over uw energievraagstuk.

U kunt altijd bij uw persoonlijke accountmanager terecht voor vragen over de mogelijkheden voor uw organisatie en hulp bij de inkoop van uw energie.

Kortom, Nuon blijft uw partner in energie.

Ik wens u alvast een fijne jaarwisseling.

Met vriendelijke groet,

Manon van Poelwijk

Hans Mart Groen Directeur N.V. Nuon Energy/Sales Nederland

Bewegelijk en onvoorspelbaar

www.nuon.nl/zakelijk KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP: Horti Business Game: www.hortibusinessgame.nl Energie inkopen: Nuon.nl/inkoopconsultancy Fiscaal voordeel: www.nuon.nl/subsidiedesk 2

nb. | Nº 4 • december 2010

De energiemarkt is bewegelijk en onvoorspelbaar. Dit maakt energie inkopen moeilijk, maar biedt ook mogelijkheden. Een goede inkoopstrategie helpt u bij het kiezen van het juiste inkoopmoment zodat u kunt profiteren van marktontwikkelingen. Onlangs spraken wij met drie grote klanten over strategisch energie inkopen. Wilt u weten hoe zij hun energie inkopen? Bekijk de film op Nuon.nl/inkoopconsultancy

Marktontwikkelingen

NIEUWS

DE VRAAG

Nuon ‘Gaat Overcapaciteit

elektronisch Op 1 oktober is het nieuwe gasseizoen van start gegaan, met net als factureren?’ vorig boekjaar de verwachting dat de gasprijzen zullen dalen. Een van

de belangrijkste Carolien Jansenredenen is de grote hoeveelheid gas die in Europa

aanwezig is. Datfacturatie) komt niet alleen door de grote stroom LNG (vloeibaar (proces manager gas) naar Europa, geeft antwoord: maar ook door de stijgende productie van Shale gas (leisteengas). De komende dertig jaar zullen de wereldwijde gasreserves en gasproductie sterk stijgen, is de verwachting van analisten.

Desondanks blijven de risico’s op stijgende gasprijzen aanwezig; een strenge winter kan de vraag naar gas sterk doen toenemen.

VISITEKAARTJE

even voorstellen...

Marleen den Hollander Bij Nuon heeft u als grootzakelijke klant een persoonlijke accountmanager. Marleen den Hollander, accountmanager Zakelijke Markt, is ruim zeven jaar werkzaam bij Nuon en vertelt wat zij en haar collega’s voor u kunnen betekenen.

producten. Ik zie hoe zij ontstaan en hoe de prijs fluctueert. In mijn huidige functie houd ik me bezig met wat de markt doet en juist dat vind ik ontzettend interessant.’

Wilt u contact opnemen met uw persoonlijke accountmanager?

Kijk op: www.nuon.nl/ accountmanager Met uw klantnummer vindt u direct de gegevens van uw eigen accountmanager.

KATO TAN

‘Als persoonlijke accountmanager ben ik binnen Nuon het vaste aanspreekpunt voor al uw energiezaken. Bijvoorbeeld als u vragen heeft over uw contractgegevens of de ontwikkelingen op de energiemarkt. Daarnaast kunt u bij mij terecht voor een energie-inkoopadvies. Samen bekijken we de ontwikkelingen in de markt en ik adviseer over het beste inkoopmoment. Ook bij het besparen van energie kan ik u helpen. Ik voel me erg thuis in mijn functie als accountmanager.

Ik zit ontzettend dicht op de

Ook de elektriciteitsprijzen zullen onder druk komen te staan door overcapaciteit. Door de vele bouwplannen van elektriciteitscentrales zal de opwek van elektriciteit tot 2020 groeien met 75 procent. Analisten verwachten echter een minder sterk groeiende vraag, onder andere door de beperkte toename van exportmogelijkheden. Deze lagere prijzen zeggen nog niets over de absolute hoogte van de elektriciteitsprijzen, omdat die voor een belangrijk deel worden bepaald door de prijzen van de onderliggende waarden, zoals bijvoorbeeld kolen.

Wilt u wekelijks op de hoogte blijven van de laatste marktontwikkelingen dan kunt u zich aanmelden voor het digitale Marktrapport: www.nuon.nl/marktrapport en u kunt mij volgen op Twitter: www.twitter.com/nuonmarktinfo Maurits Timmermans, Nuon PortfolioDesk salesportfolio@nuon.com

Colofon l nb. is een uitgave van Nuon en verschijnt vier keer per jaar. Vierde jaargang, nummer 4, december 2010 l Redactieadres: Nuon, PAC 1AA6210, Redactie nb., Postbus 41920, 1009 DC Amsterdam, redactienb@nuon.com www.nuon.nl/zakelijk l Concept en realisatie: Dianne Gosselt; Scripta Media; Djoeke Barkey, Jacqueline Konermann, Peter Hofland, Peter van Vuuren, Nieuwe Herengracht 47, 1011 RN Amsterdam l Artdirection en vormgeving: Carla Goossens en Marc van Meurs l Fotografie: Krijn van Noordwijk, Timo Sorber, Kato Tan, Ton Zonneveld l Drukwerk: drukkerij Tesink l Lithografie: Grafimedia Amsterdam l © Nuon, 2010 l nb. wordt op FSC-papier gedrukt. l Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen zonder schriftelijk toestemming.

Alle genoemde gegevens zijn onder voorbehoud. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. l Wilt u nb. niet meer ontvangen of is het magazine onjuist geadresseerd? Surf dan naar www.nuon.nl/zakelijk. Ga vervolgens naar Klantenservice en klik op ‘wijziging doorgeven’.

Fiscaal voordeel Investeert u in energiebesparende bedrijfsmiddelen of de toepassing van duurzame energie? Dan kunt u gebruikmaken van de energie-investeringsaftrek (EIA). De EIA is van toepassing op investeringen in gebouwen, apparaten en processen, transport, duurzame energie en energieadvies. Met deze fiscale regeling kunt u maar liefst 44 procent van de investeringskosten van uw fiscale winst aftrekken. Met de EIA geniet u van driedubbel voordeel: u verkort de terugverdientijd van uw investeringen, u profiteert van lagere energiekosten en u betaalt minder vennootschapsbelasting.

U kunt de EIA toepassen naast de reguliere investeringsaftrek.

Meer informatie?

Kijk op: www.nuon.nl/ subsidiedesk

nb. | Nº 4 • december 2010

3

‘Een forse stap op weg naar een klimaatneutraal KLM Open’ Daan Slooter, toernooidirecteur KLM Open (links) en Gerrit Hofland, Nuon KLM OPEN Golftoernooi European Tour Deelnemers: 156 profs, 170 amateurs (pro-am) Prijzengeld: 1,8 miljoen euro Organisatie: 100 vaste krachten, 1200 vrijwilligers Bezoekers: 45.000 Tv-kijkers: 455.000 op finaledag in Nederland, miljoenen wereldwijd

CO2-UITSTOOT In 2010 was de CO2-uitstoot van het KLM Open en het kleinschaliger ABN-Amro Ladies Open 1350 ton.

Die emissie is met name veroorzaakt door het vervoer van toeschouwers en deelnemers uit de hele wereld naar Hilversum en tijdens de toernooidagen. Over de uitstoot in 2009 zijn geen cijfers bekend, maar die was aanzienlijk hoger. De 1350 ton CO2 die tijdens de toernooien in 2010 is uitgestoten, wordt gecompenseerd in een Gold Standardwindmolenproject in Taiwan.

ENERGIEVERBRUIK KLM OPEN 쐽 2009: 40.000 liter brandstof in vier dieselaggregaten.

CO2-uitstoot: ca. 110.000 kg. 쐽 2010: 120.000 kWh. CO2-uitstoot: 0 kg.

GroenGarant Wie GroenGarant afneemt heeft de garantie dat alleen duurzaam opgewekte elektriciteit (uit waterkracht en/of biomassa) wordt geleverd. Nuon koopt daartoe garanties van oorsprong in (de vroegere ‘groencertificaten’). GroenGarant is een aanvulling op het bestaande energiecontract, zodat de gebruiker zelf kan bepalen welk deel van het energiegebruik duurzaam opgewekt moet zijn. Uw accountmanager informeert u graag over de mogelijkheden voor uw onderneming.

4

nb. | Nº 4 • december 2010

CASE

Groene stroom op de greens De organisatoren van het KLM Open willen dit mega-evenement tot een van de duurzaamste sporttoernooien ter wereld maken. Afgelopen zomer is de eerste (grote) stap gezet, onder meer door dieselgeneratoren te vervangen door groene stroom.

Gastheer

van het KLM Open in 2010 was de Hilversumsche Golfclub. Een prachtige baan, midden in de natuur. Maar zo’n toernooi met tienduizenden bezoekers heeft ook impact op natuur en milieu. Om die reden willen organisator This is Golf en hoofdsponsors KLM, ABN-Amro en Deloitte het toernooi niet alleen volledig klimaatneutraal organiseren, maar op alle fronten duurzaamheid waarborgen. Dat betekent niet alleen groene stroom, maar ook: biologisch voedsel en Fair Tradeproducten, elektrische scooters op de baan en compensatie van alle overblijvende CO²-uitstoot.

Toernooidirecteur Daan Slooter: ‘Bij zo’n evenement veroorzaak je een substantiële “voetafdruk”.

Onze hoofdsponsors werken in hun dagelijkse bedrijfsvoering zo groen mogelijk, logisch dat ze die ambitie ook voor dit toernooi hebben.’

TON ZONNEVELD

Groen licht Tussen ‘willen’ en ‘kunnen’ gaapte niet eens zo’n groot gat, aldus Slooter: ‘De draaiboeken van het KLM Open zijn er al, per activiteit kun je kijken waar je kunt verbeteren. Grote vervuilers waren de dieselgeneratoren die we tot nu toe gebruikten. Je hebt voor zo’n evenement veel energie nodig: hospitality-faciliteiten, het mediadorp, de catering en golfkarretjes. Daar was veel winst te halen.’

Maar de tijdelijkheid van het toernooi maakt het ook lastig om haalbare oplossingen te bedenken. De organisatie vroeg Nuon mee te denken. Gerrit Hofland, accountmanager bij Nuon, deed dat maar al te graag: ‘Ik had er al eens over gesproken met mensen van KLM en een mogelijk scenario uitgewerkt. De ideale oplossing bleek de aanleg van een netwerk te zijn, zodat we groene stroom konden

gaan leveren. Dat biedt ook leveringszekerheid; de organisatie kan het zich immers niet permitteren dat er op het moment suprême geen energie is.’

Daarom kwam er groen licht voor klimaatneutraal golfen. Nuon-dochter en ingenieursbureau Ebatech berekende de benodigde netwerkcapaciteit en de winst die dit in emissiereductie zou opleveren.

Netbeheerder Liander legde het netwerk aan. In drie jaar is de investering al terugverdiend, ook omdat de groene stroom - die Nuon levert - goedkoper is dan diesel. Die tijdspanne is precies genoeg om quitte te kunnen draaien, want na drie jaar verhuist het evenement naar een andere golfbaan in Nederland.

Slim energiegebruik Het netwerk plus drie transformatorhuisjes werden in een paar dagen tijd aangelegd. De vier dieselaggregaten die de organisatie altijd huurde en die bijna 40.000 liter diesel opslurpten tijdens het toernooi - waren niet meer nodig. Van de opbouw tot en met de afbouw - bij elkaar ruim drie weken - is gebruikgemaakt van groene stroom.

Besparing: een kleine 110.000 kilo CO²-uitstoot.

Slooter: ‘Dat is een forse stap op weg naar onze doelstelling. Heel goed dat we dit in korte tijd hebben kunnen optuigen en realiseren.’

En als het balletje eenmaal rolt, is er veel meer mogelijk, zo blijkt. Hofland: ‘Dit model zou je vaker bij grote evenementen kunnen toepassen. Ebatech en Nuon zijn bij veel golfbanen bezig met verduurzaming. We adviseren over slim energiegebruik, maar je kunt ook denken aan bijvoorbeeld zonnepanelen op golfkarretjes.’ Ook voor de organisatoren van het KLM Open is het traject naar duurzamer werken nog niet geheel afgelegd, aldus Slooter: ‘Als we klimaatneutraal willen blijven werken, zullen we CO²-uitstoot moeten blijven compenseren met behulp van CO²-reductieprojecten op het gebied van duurzame energie. In de toekomst gaan we elk facet tegen het licht houden, want het kan echt nog wel beter.’

nb. | Nº 4 • december 2010

5

10

TIPS VOOR

Energiebesparing De winter komt er aan, een periode waarin het energieverbruik van menig bedrijf stevig toeneemt. Juist in deze periode is energiebesparing lucratief. Daarom geven we 10 concrete tips waar u direct mee aan de slag kunt om uw energieverbruik te reduceren.

1. Ketel Goed onderhouden ketels leveren een hoger rendement. Vul het warme water regelmatig bij.

Wilt u ook het energieverbruik binnen uw bedrijf reduceren? Neem dan contact op met Ebatech. Bel voor meer informatie naar 088-0981597 of kijk op www.ebatech.nl

2. Onderhouds- en servicecontracten Neem uw onderhouds- en servicecontracten eens kritisch onder de loep. Komen leveranciers gemaakte afspraken na, en komen zij proactief met nieuwe ideeën en suggesties om verbeteringen aan te brengen?

6

nb. | Nº 4 • december 2010

3. Energiescan

A

Breng uw energieverbruik in kaart. Passende maatregelen leveren al snel een kostenbesparing van 10 tot 25 procent op.

C

B D E F G

5. Weersvoorspellend regelen?

Bij weersvoorspellend regelen houdt de installatie rekening met de (voorspelde) buitentemperatuur. Als je weet dat het een warme dag wordt, is het onnodig om ’s ochtends vroeg de ruimte al op te warmen tot zo’n 19 graden.

6. Zonthermische energie Zonne-energie is niet alleen duurzaam, maar vaak ook relatief goedkoop, omdat er verschillende subsidies beschikbaar zijn.

Bijvoorbeeld voor zonnepanelen.

Overweeg daarom een overstap naar zonthermische energie.

4. Airco en verwarming Voorkom dat airco en verwarming tegelijk draaien.

Koelen en verwarmen tegelijk kost veel energie.

Het komt regelmatig voor dat koel- en verwarmingsinstallaties samen draaien, omdat de instellingen en/of waardes niet aangepast zijn op zomer- en winterbedrijf.

7. Isolatie Een uitbreiding of verbouwing is een mooi moment om spouwmuur-, dak- of gevelisolatie aan te brengen. Mede dankzij subsidies scheelt dit al gauw enkele tientallen procenten op uw energierekening.

8. Gedragsmaatregelen

9. Thermostaat Een goed afgestelde thermostaat werkt energiebesparend.

Controleer daarom de sensoren van uw thermostaat regelmatig.

Zijn de sensoren goed geijkt waardoor zij een juiste temperatuur doorgeven aan de thermostaat, of gaan uw installaties te laat of juist te vroeg aan?

Je kunt nog zo veel technische maatregelen nemen om energie te besparen, het gedrag van uw medewerkers moet hier ook mee in lijn zijn. Houd een motivatiecampagne onder uw medewerkers. Schrijf bijvoorbeeld een prijsvraag uit onder uw medewerkers waarbij zij een energieadvies voor thuis kunnen winnen.

10. Gecontracteerd vermogen Controleer of het gecontracteerd vermogen voor stroom en gas juist is. Dit kunt u eenvoudig opvragen bij uw netbeheerder.

Bij overschrijding wordt u in een hogere, duurdere categorie ingedeeld.

nb. | Nº 4 • december 2010

7

n

BesparingsTip www.nuon.nl/energiemanagement Ingenieursbureau Ebatech en vastgoed-beleggingsfonds Corio zijn een intensieve samenwerking aangegaan, met als doel structurele energiebesparing. Klaas Voet, hoofd Techniek bij Corio, en Dorien Olieman van Ebatech over de verduurzaming van de organisatie.

Doelstelling Corio: besparing van 30 procent op het energieverbruik van winkelcentrum Alexandrium in Rotterdam.

Corio heeft in Nederland 45 winkelcentra in portefeuille waarvan het management en dus ook de inkoop van energie in eigen beheer wordt uitgevoerd. ‘In onze ogen konden we daar nog wel een energiebesparing behalen. Met het verzoek om zonder grenzen op zoek te gaan naar alles dat kon bijdragen aan die besparing, zijn we naar Nuon gestapt’, vertelt Klaas Voet.

Nulmeting 쐽 Allereerst heeft Ebatech van alle 45 winkelcentra het elektriciteitsverbruik in 2007, 2008 en 2009 geanalyseerd.

Dorien Olieman: ‘We hebben 2007 als ijkjaar gekozen om het effect van de energiebesparende maatregelen te kunnen bepalen. Een zogenaamde nulmeting. Nu gaan we kijken welke mogelijkheden er zijn aan besparingsmaatregelen en duurzame opwek van energie op locatie. Een zogenaamde energieanalyse.’

TON ZONNEVELD

Gebruiksinstellingen 쐽 De eerste energieanalyse heeft Ebatech uitgevoerd in winkelcentrum Alexandrium in Rotterdam. Deze resulteerde in een energielabel en concrete besparingsadviezen op maat. De grootste besparingen in het Rotterdamse winkelcentrum zijn te behalen in klimaatbeheersing, transporttechniek en verlichting. Klaas Voet: ‘Je kunt daarbij denken aan instellingen van klimaat-beheerssystemen, het langzamer opstarten van een roltrap en het aanpassen van type en hoeveelheid verlichting tot aan de koffieautomaat in het kantoor. We betrekken daarbij nadrukkelijk ook de gebruiksinstellingen: hoe gebruiken we een installatie optimaal? En daar valt een heleboel te bezuinigen, in de toekomst tot ruim 30 procent.

Dorien Olieman Ebatech

‘Structurele besparing start met energieanalyse’

Klaas Voet Corio