Omni nr. 3 2007

TWEESPRAAK

Ouderenzorg in het buitenland BELEGGEN

Vastgoed als veilige haven

OMNI

PENSIOENLANDSCHAP

WAT VERANDERT DE

API?

OKTOBER 2007 - NUMMER 3

OMNI0307DEF.indd 1

25-09-2007 17:28:41

SHORT

VERTROUWEN

3/11

De wereldwijde crisis op de geld- en kredietmarkten die zich in augustus en september manifesteerde, werd breed

Nieuw lid raad van bestuur Mn Services (pagina 3) / Nieuwe aanwinst: Pensioenfonds Nutreco

uitgemeten in de pers. Elke dag opnieuw gaven deskundigen

(pagina 11) / Column Wouter Pelser over de bewegende beleggingsmarkt (pagina 11)

hun mening over de oorzaken en speculeerden vervolgens over mogelijke gevolgen die we nog konden verwachten.

DOCUMENT

Het onderwerp waar het in deze situatie uiteindelijk écht

4-7

om gaat, is vertrouwen. Vertrouwen van handelsbanken in elkaar (lees: in elkaars kredietwaardigheid), vertrouwen

De plannen voor de in te voeren algemene pensioeninstelling (API) zijn nog niet uitgewerkt,

van de consument in de economie en in de toekomst. Bij

maar de contouren zijn duidelijk. Welk effect zou de komst van de API hebben op het

gebrek aan vertrouwen kan er paniek ontstaan.

Nederlandse pensioenlandschap?

De onrust heeft in elk geval op korte termijn impact gehad

TWEESPRAAK

op alle aspecten van de financiële markt: er is minder

8-9

kapitaal beschikbaar, de opbrengst van investeringen is onzeker, fusies en overnames worden

Hebben Nederlanders in het buitenland recht op via de AWBZ gefinancierde ouderenzorg?

bemoeilijkt, nieuwe initiatieven

Een tweegesprek tussen Ton Wennekus, gepensioneerd en een deel van het jaar woonachtig

komen moeilijker van de grond.

in Frankrijk, en Mathijs Rutten, medeoprichter en bestuurslid FNV Jong.

Toch is het juíst de kunst om in

PRODUCT

deze lawine van negatieve factoren ook de kansen te spotten die zich voordoen en om die op waarde te

10

schatten. Onze vermogensbeheer-

Wie niet graag risico’s neemt, belegt in vastgoed. Een kijk op een beleggingsproduct met een stabiel rendement.

specialisten beheersen deze kunst als geen ander. Door hun ervaring en door continue analyses blijven zij niet alleen rustig in onrustige tijden, maar

FORUM 12-15 SLOTKOERS 16

zijn zij daarbij alert op kansen die zich aandienen. Uitkom-

Vijf deskundigen reageren op de stelling

In iedere OMNI kijkt iemand van buitenaf

onze opdrachtgevers.

‘Het verzekeren van alleen arbeidsonge-

naar binnen en koppelt zijn mening aan een

schiktheidsrisico is niet voldoende; dit

kernwaarde van Mn Services: innovatie, vrijheid

Pensioenfondsbestuurders en hun deelnemers rekenen op

vereist een structurele aanpak.’

van keuze, betrokkenheid of transparantie. In

ons om de gewenste duurzame resultaten te behalen. Onze

dit nummer: Joost Rooms van Baas BV over

focus ligt op het behalen van goede beleggingsresultaten en

vrijheid van keuze.

op betrouwbare dienstverlening aan werkgevers en werk-

sten op de lange termijn zijn immers het belangrijkste voor

nemers. Opdrachtgevers kiezen voor ons, omdat zij weten dat wij hun vertrouwen waard zijn. Een steeds langer wordende referentielijst is hiervan het overtuigende bewijs.

Colofon: OMNI is het relatiemagazine van Mn Services. Het verschijnt 4 x per jaar.

Jarenlange ervaring in en met de financiële markt zorgt er-

■ Uitgever: Mn Services: Postbus 5210, 2280 HE Rijswijk. www.mn-services.nl ■ Concept en realisatie: Scripta Media,

voor dat wij het hoofd koel houden, ook in het heetst van

Amsterdam ■ Redactie: Richard van Berkel, Robert Cator, Hans van Gastel, Jeroen Kok, Kasper Marinus, Nicole McDonald,

de strijd. Daar kunt u van op aan.

Peter van Vuuren, Karin Willems, Djamila Zon ■ Art-direction: Mooifraai, Monique Francissen ■ Medewerkers: Lensink van Berkel Communicatie, Bodine Koopmans, Patrick Post/HH, Clemens Rikken, Rutger Vahl, Bert Vooijs, Christel Witteveen ■ Lithografie: Grafimedia Amsterdam ■ Druk: WC den Ouden

Ruud Hagendijk. Voorzitter Raad van Bestuur Mn Services

2 Mn Services

OMNI0307DEF.indd 2

01-10-2007 14:42:38

ROLAND VAN DEN BRINK, NIEUW LID VAN RVB Mn SERVICES

Short INTERVIEW

‘We geven onze opdrachtgevers rust door professionaliteit’ ROLAND VAN DEN BRINK TRAD ONLANGS TOE TOT DE RAAD VAN BESTUUR VAN MN SERVICES EN DAARMEE KWAM EEN OUDE BEKENDE TERUG. TIJD VOOR EEN HERNIEUWDE KENNISMAKING MET HET BESTUURSLID DAT VERMOGENSBEHEER TOT ZIJN AANDACHTSGEBIED MAG REKENEN. ‘ALLÉÉN BEREIKTE RESULTATEN TELLEN VOOR MIJ.’ U hebt zes jaar geleden ook bij Mn Services gewerkt. Welke functie had u toen?

‘Ik was

WIE IS ROLAND

toen staflid van de raad van bestuur en droeg in die hoedanigheid bij aan de beleggingsplannen van Mn

VAN DEN BRINK?

Services. Daarna kreeg ik de kans om voor het bedrijfstakpensioenfonds voor de Metalektro, kortweg PME en

BURGERLIJKE STAAT: Gehuwd

21 miljard euro groot, het beleidskantoor vorm te geven. PME had zijn beleggingen nog geheel uitbesteed

met Petri. Vader van Bram (15),

aan Achmea. Ik kreeg de taak dat onder de vleugels van het nieuw opgerichte PME-kantoor te brengen. Tus-

Renate (15) en Christiaan (9).

sentijds was ik vier jaar voorzitter van het Actuarieel Genootschap in een tijd waarin het pensioendossier uit-

LEVENSMOTTO: ‘Bij mijn af-

gebreid op de agenda stond. Recent koos het PME-bestuur voor Mn Services als uitvoerder, waarmee het te

scheid als voorzitter van het

beheren vermogen momenteel zodanig groot is dat er behoefte was aan uitbreiding van de raad van bestuur.

Actuarieel Genootschap werd ik

Met mijn opgedane ervaringen kan ik een duidelijke meerwaarde bieden.’

door mijn opvolger gekenschetst als een snelle denker die, onge-

Waar draait vermogensbeheer wat u betreft om?

‘Je kennis en kunde op een zodanig niveau

duldig als hij is, snel conclusies

beschikbaar stellen dat je gemoedsrust biedt aan de klant. Bij spannende beursperikelen moeten wij alert

trekt, actie onderneemt en re-

zijn, niet de klant. Hoewel wij de uitkomst van de beleggingen niet 100 procent in handen hebben, kan met

sultaten wil zien.’

goede stuurmanskunst veel worden bereikt. Dat bewijzen de behaalde resultaten van zowel Mn Services als

GROOTSTE WENS: ‘Tevreden

PME in de afgelopen zes woelige jaren. Maar fiduciair beheer gaat verder. Het gaat erom beide kanten van

kunnen terugkijken op een

de balans goed te beheren met als doel dat de dekkingsgraad continu stijgt. Dat is goed voor lagere premies

bijzonder boeiend leven.’

en volledige indexatie. Het proces wordt steeds complexer. Vroeger had je aandelen, obligaties en vastgoed.

Nu zijn er tientallen tussenvormen bij gekomen. Met Mn Services wil ik de brug vormen tussen de techniek en de bestuurlijke uitgangspunten van de klant. Daarbij gaat het niet zozeer om de vaktechniek, maar om de uitleg van wat we doen en waarom we dat doen. Net zoals een chirurg niet precies uitlegt welke techniek hij gebruikt bij een operatie, maar wél aangeeft wat er gebeurt en kan gaan gebeuren.’

Is Mn Services veranderd in de afgelopen jaren?

‘In mijn vorige periode bij Mn Services was er

feitelijk maar één opdrachtgever die ook sterk bij de organisatie was betrokken. Nu hebben we vele klanten en is Mn Services een veel zelfstandiger organisatie geworden waarbij het beheerde vermogen verviervoudigd is. Met deze ontwikkelingen is er meer elan en zelfbewustzijn gekomen, niet alleen bij vermogensbeheer, maar bij alle bedrijfsonderdelen. Mn Services is sterk gegroeid en is met zijn tijd meegegaan. Niet alleen still going strong, maar vooral: keep going strong. Dat vinden ook onze eigenaren en dat is een belangrijke steun in de rug om het groeitempo te kunnen vasthouden.’

OMNI0307DEF.indd 3

25-09-2007 17:29:32

OPSCHUDDING IN PENSIOENLANDSCHAP

WELK PROBLEEM ZOU DE API EIGENLIJK OPLOSSEN?

V.l.n.r. Frans Prins, Cees Karregat, Berend Jan Drijber en Peter Borgdorff.

Document API

Het kabinet zal de komst van de algemene pensioeninstelling (API) mogelijk maken.

Deze nieuwe financiële instelling mag pensioenregelingen gaan uitvoeren, net als pensioenfondsen en verzekeraars, maar krijgt veel meer vrijheden.

De turbulentie op de Nederlandse pensioenmarkt is

baar het Nederlandse pensioenstelsel is. Eind vorig jaar

VEEL ONBEKEND Waar staan API’s voor? In feite weten

nog niet voorbij. Na de beurskrach van 2001 en de

besloot het toen demissionaire kabinet daarover advies

we dat nog niet, want het kabinet moet nog komen met

hersteloperaties die volgden, zal de dynamiek de ko-

te vragen aan twee onafhankelijke deskundigen: prof.

uitgewerkte plannen. ‘Maar de contouren van het nieu-

mende jaren vooral uit meer concurrentie komen. Nu

Arnoud Boot, hoogleraar aan de UvA, en mr. Berend Jan

we pensioenvehikel zijn wel duidelijk’, zegt senior jurist

het Europese pensioenlandschap steeds meer vorm

Drijber, jurist bij landsadvocaat Pels Rijcken. Zij moesten

Cees Karregat van Mn Services. ‘API’s zullen, anders dan

krijgt, is het waarschijnlijk dat buitenlandse partijen

zich onder meer buigen over de verplichte deelname

gewone pensioenfondsen, niet gebonden zijn aan een

zich op de Nederlandse markt begeven. Andersom is

aan bedrijfstakpensioenen (conflicteert die met Euro-

bepaalde bedrijfstak. Ze mogen meerdere regelingen

het evenmin ondenkbaar dat Nederlandse partijen zich

pese regelgeving?), het meest geschikte bestuursmodel

tegelijk uitvoeren en hebben meer vrijheid om behalve

internationaal gaan ontwikkelen.

om de verplichtstelling te handhaven en de strikte taak-

pensioenen ook verzekeringsproducten aan te bieden.

afbakening tussen pensioenfondsen en verzekeraars

Voorwaarde is wel dat pensioenfondsbesturen hun hele

(hoe kan die het beste worden ingericht?).

balans overdragen aan de API. Wat de toezichtseisen be-

De Europese pensioenmarkt is zo’n 7.000 miljard euro groot, maar groeit naar verwachting naar 16.000

treft: ook die staan nog niet vast, maar waarschijnlijk

miljard euro in 2015. Met een belegd vermogen van

Een opvallende conclusie van Boot en Drijber luidde

zullen de toezichtseisen voor API’s niet veel afwijken

850 miljard euro in pensioenen en levensverzekerin-

dat het Nederlandse pensioensysteem in het licht van

van die voor verzekeraars en pensioenfondsen.’

gen blaast Nederland een aardig partijtje mee. De rust

Brusselse regels zeker houdbaar lijkt. De verplichtstel-

is, na spannende jaren aan het begin van deze eeuw,

ling zal bij de Europese Commissie op korte termijn

De Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen (VB)

teruggekeerd en het Nederlandse pensioenstelsel

waarschijnlijk niet op bezwaren stuiten. Maar tegelijk

staat positief tegenover de komst van de API. Directeur

wordt internationaal nog altijd geroemd om zijn hoge

stelden beide heren dat het Nederlandse pensioenstelsel

Peter Borgdorff: ‘Dit pensioenvehikel maakt het moge-

deelnamegraad en zekerheid. Maar Nederland is geen

minder bestand lijkt tegen het ontstaan van een com-

lijk om buitenlandse pensioenregelingen uit te voeren.

eiland. Buitenlandse vermogensbeheerders kijken ge-

petitieve Europese pensioenmarkt. De verplichte deel-

Dat is een goede ontwikkeling. Mijn probleem is alleen

interesseerd naar het opgebouwde pensioenvermogen

name per bedrijfstak en de strikte taakafbakening tus-

dat de nu nog onbekende inrichting van de API bepaalt

in ons land, terwijl Nederlandse pensioenfondsen en

sen pensioenfondsen en verzekeraars zijn geënt op de

of een API een aantrekkelijke nieuwe keuze wordt. Welke

bedrijven beseffen dat de voorwaarden en regelingen

nationale situatie. Het zou een goede zaak zijn, stelde

in andere Europese landen soms gunstiger lijken dan

Boot, als er in Nederland een nieuwe rechtsvorm komt:

‘DE CONTOUREN VAN HET

in de polder. België bijvoorbeeld zou veel lagere eisen

de algemene pensioeninstelling (API). Die kan meer

aan pensioenfondsen stellen, waardoor pensioenen

vrijheid krijgen dan de huidige pensioenfondsen en

daar goedkoper zouden zijn.

verzekeraars, Europees opereren en verschillende pensi-

NIEUWE PENSIOENVEHIKEL ZIJN WEL DUIDELIJK’

Deze ontwikkelingen leidden tot de vraag hoe houd-

oenregelingen tegelijk aanbieden.

CEES KARREGAT 5 Mn Services

OMNI0307DEF.indd 5

25-09-2007 17:30:18

‘IK VERWACHT DAT HET

Cees Karregat

PENSIOENLANDSCHAP NIET AL TE VEEL ZAL VERANDEREN’ FRANS PRINS

Frans Prins

Berend Jan Drijber

solvabiliteitseisen gaan bijvoorbeeld gelden? Zullen die

is er behoefte aan implementatie en uitbouw. Maar de

is in een Europese interne markt. In 2003 is er een

vergelijkbaar zijn met de eisen aan pensioenfondsen

Europese dynamiek gaat niet aan Nederland voorbij.

Europese richtlijn tot stand gekomen over bedrijfspen-

of met die aan verzekeraars? Dat scheelt vele procen-

Dus als het nodig is, moeten we aanvullende maatre-

sioenen. Doel van die richtlijn is meer marktwerking

ten dekkingsgraad. En wie mogen een API oprichten?

gelen durven nemen, bijvoorbeeld met de oprichting

mogelijk te maken. Maar voor de verplichte deelname

Mogen dat ook sociale partners zijn? Als dat zo is, dan

van API’s.’

is een uitzondering gemaakt.’ Volgens de Haagse jurist

vraag ik me af waarin het verschil met een traditioneel pensioenfonds zit en of we de API wel nodig hebben.’

zou daarom de aandacht niet zozeer naar de verplicht-

VERPLICHTSTELLING GEEN PROBLEEM Volgens

stelling moeten uitgaan, maar naar de ontwikkelingen

jurist Berend Jan Drijber moet de regering goed naden-

in Europa. ‘De Europese pensioenmarkt is in beweging.

ONDERNEMINGEN Ook Frans Prins, directeur van

ken over de vraag of de verplichte deelneming, die zo

Sommige landen, met name Ierland, België en Luxem-

Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen, heeft

kenmerkend is voor het Nederlandse pensioenstelsel,

burg, proberen actief gebruik te maken van de nieuwe

nog veel vragen over de API. Maar hij ziet kansen voor

ook gaat gelden voor API’s. ‘Zoals het er nu voor staat,

Europese richtlijn om pensioenfondsen met gunstige

het nieuwe pensioenvehikel. Voor werkgevers met een

krijgt de API veel meer vrijheden dan een pensioen-

voorwaarden te lokken. Dat het toezicht in deze landen

eigen OPF zou de API wel eens een oplossing kunnen

fonds. Als een API dan ook nog eens verplichte regelin-

soepeler is, zie ik als reëel probleem.’

bieden voor actuele problemen. ‘Nu is het nog zo dat

gen mag gaan uitvoeren, ontstaat wellicht scheefgroei.

een ondernemingspensioenfonds gekoppeld is aan één

Die verplichtstelling biedt pensioenfondsen immers

BUITENLANDS AVONTUUR? De regering ziet dit ge-

onderneming. Een API zou echter meerdere onderne-

voor- en nadelen. Een voordeel is dat de klanten op een

vaar ook. De API is daarom onder meer bedoeld om

mingen kunnen bedienen. Ook zouden bedrijven die

presenteerblaadje worden aangereikt. De keerzijde is

Nederlandse partijen een betere positie te geven op de

vergelijkbare pensioenregelingen kennen, de uitvoe-

dat er een acceptatieplicht geldt en dat pensioenfond-

Europese pensioenmarkt. Door het nieuwe pensioen-

ring bij één API kunnen onderbrengen. Op die manier

sen weinig speelruimte hebben. Ze mogen bijvoorbeeld

vehikel zouden pensioenfondsen en verzekeraars ook

krijg je schaalvergroting, waardoor schaalvoordelen te

geen andere verzekeringsproducten aanbieden. Deze

buitenlandse pensioenregelingen kunnen gaan uitvoe-

behalen zijn die nu nog niet mogelijk zijn.’

taakafbakening is in het leven geroepen om verzeke-

ren. Een API, als daarvoor een minder streng toezichts-

raars geen valse concurrentie aan te doen. Het zou niet

regime gaat gelden, zou wellicht ook de positie van

Volgens Prins ligt ring fencing zeer voor de hand bij API’s.

zo moeten zijn dat pensioenfondsen door het oprichten

Nederland als vestigingsland voor buitenlandse bedrij-

Onder de huidige regels moeten pensioenfondsen die

van een API de taakafbakening kunnen omzeilen.’

ven versterken.

Hier vallen echter de nodige kanttekeningen bij te

samengaan ook hun financiële risico’s delen. ‘Bij ring fencing werk je administratief samen zonder dat je el-

Drijber stelt dat de verplichtstelling Europees gezien

plaatsen. Volgens Frans Prins hebben multinationals er

kaars financiële risico’s deelt. Die verschillen immers

geen enkel probleem vormt. ‘Er is een uitspraak uit

helemaal geen behoefte aan hun pensioenregelingen te

van pensioenfonds tot pensioenfonds en hangen onder

1999 die stelt dat de verplichtstelling te rechtvaardigen

harmoniseren en de uitvoering in één land te concentreren. ‘Shell is een goed voorbeeld. Het vermogens-

meer af van de leeftijdsopbouw in het fonds. Het Europese recht maakt geen bezwaar tegen ring fencing, maar in Nederland mogen OPF’en dit niet.’

De API zou dus een nuttige aanvulling kunnen zijn op de bestaande constellatie, meent Prins. Maar hij verwacht niet dat het pensioenlandschap al te veel zal veranderen. ‘Na alle wijzigingen in het pensioenstelsel

‘ZOALS HET ER NU VOOR STAAT KRIJGT DE API VEEL MEER

VRIJHEDEN DAN EEN PENSIOENFONDS’ BEREND JAN DRIJBER

beheer voor alle pensioenregelingen is ondergebracht in Rijswijk. Maar alle pensioenregelingen worden nationaal uitgevoerd. Multinationals willen in de eerste plaats een goed pensioen aanbieden en daarom de uitvoering en de communicatie dicht bij de werknemers houden.’

6 Mn Services

OMNI0307DEF.indd 6

25-09-2007 17:58:49

IORP versus Nederlands pensioenstelsel In 2003 werd de Europese richtlijn IORP van kracht.

De regeling wil de concurrentie tussen pensioenuitvoerders in Europa bevorderen. Grosso modo zijn de eisen die de IORP stelt minder streng dan die in Nederland. Zo bepaalt de IORP-richtlijn dat pensioenfondsen een dekkingsPeter Borgdorff

graad moeten hebben van 100 procent (en is tijdelijke onderdekking toegestaan) waar in Nederland de minimale dekkingsgraad in principe 130 procent is. Daarnaast gaat de IORP-richtlijn uit van een ruim pensioenbegrip, waarbij kapitaaluitkeringen, spaarachtige producten voor inkomensdekking bij ouderdom en pensioen in natura (zoals zorg en medische hulp) zijn toegestaan. In Nederland zijn pensioenen in natura niet toegestaan, moet de pen-

En het risico dat Nederlandse bedrijven hun pensioen-

sioenuitkering alle risico’s afdekken (vooral het langlevenrisico) en mag de levensloopregeling, die onder de Euro-

regeling bijvoorbeeld in België gaan onderbrengen,

pese richtlijn voor pensioen zou kunnen doorgaan, niet door pensioenfondsen worden aangeboden. Volgens som-

moet ook niet worden overschat. Volgens Prins be-

migen maken de strengere Nederlandse eisen het pensioen circa 20% duurder dan Europees gezien noodzakelijk

staat ten onrechte het beeld dat de eisen in België veel

zou zijn. Anderen vinden juist dat de Nederlandse regelgeving een noodzakelijk geachte pensioenzekerheid biedt.

minder streng zijn. Prins wordt daarin gesteund door een recente brief van minister Donner aan de Tweede Kamer. Die schrijft dat Nederlandse pensioenfondsen

dens bedrijf. Want zo gaat dat meestal in de financiële

je als Nederland met name op het vermogensbeheer

uiteindelijk niet goedkoper uit zijn als ze zich in een

wereld. Je geeft veel macht en invloed uit handen.’

te richten. Dat is onder de huidige wetgeving al goed

ander EU-land vestigen. De kosten van een pensioenre-

mogelijk. Daar heb je geen API voor nodig.’ Karregat Of sociale partners de API zullen omarmen hangt

zegt zichzelf wel eens de vraag te hebben gesteld of

‘DE GROTE MATE VAN PENSIOENZEKERHEID IS

ook af van de vraag hoeveel pensioenzekerheid een

een subsidiair doel van de API niet is om op termijn

API moet garanderen. Velen vinden dat de API geen

het huidige systeem van verplichtstelling drastisch aan

pensioenfonds moet worden met een licht toezichts-

te passen. ‘Alleen als het huidige systeem van verplicht-

VOOR IEDEREEN GOED’

regime. ‘We hebben net een gedegen financieel toet-

stelling wordt aangepast, kan de API op binnenlands

singskader opgetuigd. Het zou raar zijn als API’s daar

gebied een succes worden. Immers, 70 procent van

dan niet onder vallen’, zegt Frans Prins. Peter Borgdorff

de deelnemers valt nu onder een verplicht gesteld be-

geling hangen niet af van de eisen van de toezichthou-

wil voorkomen dat via de API de strenge solvabiliteits-

drijfstakpensioenfonds. We hebben een pensioenstelsel

der maar vooral van afspraken tussen werkgevers en

eisen voor pensioenfondsen en verzekeraars omzeild

dat staat als een huis. Ik zou het zonde vinden als aan de

werknemers, stelt Donner. De toezichthouder bepaalt

kunnen worden. ‘De grote mate van pensioenzekerheid

verplichtstelling wordt gemorreld en de solidariteit in

alleen wie het risico draagt en wanneer. Als de toezicht-

is voor iedereen goed in Nederland.’

het stelsel op die manier onder druk komt te staan.’

houder minder strenge eisen aan de reserve stelt, lopen

Berend Jan Drijber zet vraagtekens bij de ogenschijn-

de werknemers een grotere kans dat ze niet krijgen wat

lijke verschillen in pensioentoezichthouders. ‘Waarom

Speculerend over het toekomstige succes van de API

hun is beloofd.

kunnen toezichthouders in diverse EU-landen zul-

verwacht Peter Borgdorff dat weinig bedrijven hun

ke verschillende eisen stellen? Dat duidt erop dat de

pensioenuitvoering gaan onderbrengen in een ander

LEVEL PLAYING FIELD Sociale partners hebben tot

Europese richtlijn te veel ruimte tot interpretatie laat.

land. ‘Daarvoor zijn pensioenen te zeer verbonden met

nu toe niet enthousiast gereageerd op de komst van

Laat Brussel de regels strakker maken zodat voor ieder-

nationale culturen. Ik hoop wel dat Nederland kan uit-

de API. Vooral het idee om juridisch afstand te moeten

een dat gewenste level playing field ontstaat.’

groeien tot gastland op het gebied van vermogensbe-

PETER BORGDORFF

doen van het pensioenvermogen, en dus ook minder

heer. Maar daarvoor zal er ook iets op het gebied van

invloed te kunnen uitoefenen op het beleggingsbeleid

WAT IS HET DOEL? De vraag die boven de markt

belastingwetgeving moeten gebeuren.’

en risicobeheer, stuit werkgevers en werknemers tegen

blijft hangen is welk probleem de overheid met de API

Frans Prins denkt dat de komst van de API geen einde

de borst. Berend Jan Drijber kan zich dit goed voor-

nu precies wil oplossen. Cees Karregat van Mn Servi-

zal maken aan het bestaan van ondernemingspensioen-

stellen. ‘Als ik een werknemersorganisatie was zou ik

ces weet het niet: ‘De regering wil dat Nederland ook

fondsen. ‘Zeker niet. Over tien jaar zullen er nog heel

me wel tien keer bedenken voordat ik mijn pensioen-

buitenlandse pensioenregelingen kan uitvoeren. Maar

wat sterke OPF’en zijn met zeer deskundige besturen.

miljarden parkeerde bij een of andere financiële club

dat vereist heel specifieke kennis van buitenlandse na-

Maar fondsen die het nu moeilijk hebben, zullen wel-

die vroeg of laat wordt overgenomen door een Lon-

tionale arbeidswetgeving. Het lijkt mij logischer om

licht de handen ineen hebben geslagen in een API.’ 7 Mn Services

OMNI0307DEF.indd 7

25-09-2007 17:59:25

Ouderen in het buite recht op door Neder Minister Klink wil de mogelijkheid om in het buitenland gebruik t inperken. Deze kosten worden nu nog vergoed uit de AWBZ. Tegelij Nederland meer betalen omdat de zorg in het buitenland veel goed

TOT ZES JAAR GELEDEN ZAT TON WENNEKUS IN HET BESTUUR VAN HET PENSIOENFONDS METAAL & TECHNIEK. HIJ SLOOT ZIJN CARRIÈRE AF ALS BESTUURDER BIJ DE VERENIGING VAN BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDSEN. SINDS WENNEKUS TWEE JAAR GELEDEN ZELF MET PENSIOEN GING, WOONT HIJ EEN DEEL VAN HET JAAR IN FRANKRIJK.

‘De pensioenfondsen beheren heel veel geld voor heel veel mensen, onder wie er heel weinig van de hoed en de rand weten. Daarom heb ik het altijd belangrijk gevonden duidelijkheid te scheppen over hoe omgegaan wordt met de verantwoordelijkheid voor dat geld.’

WAAR BETAAL JE BELASTING? ‘Of je als Nederlander in het buitenland recht hebt op via de AWBZ gefinancierde ouderenzorg? Als je nog in Nederland je belastingen betaalt, vind ik dat je die rechten ook houdt. Maar als je alle schepen achter je verbrandt, verandert de situatie.’

Tweespraak 1 KWESTIE 2 VISIES

RECHTEN ÉN PLICHTEN ‘Het is niet “Nederland” dat die zorg betaalt: de Nederlanders betalen samen, in solidariteit. Natuurlijk kan er een verschil zijn of je in Nederland leeft van AOW en een pensioentje

Je kiest hiervoor na een afweging van voor- en nadelen. Om dan te gaan roepen: “We hebben er recht op,

of dat je elders van goedkopere ouderenzorg profiteert.

maar willen niet betalen”, gaat me te ver.’

TIJDELIJK EN BEPERKT ‘De wijzigingen die de minister voorstelt kunnen een deel van deze groep hard raken. Zij mogen zich achteraf misleid voelen. Ik ben in zo’n geval een voorstander van een tijdelijke oplossing voor een beperkte groep mensen.’

TON WENNEKUS, gepensioneerde 8 Mn Services

OMNI0307DEF.indd 8

25-09-2007 17:31:53

enland hebben erland betaalde zorg? ik te maken van thuiszorg of verpleging (voor overwinteraars) flink elijkertijd wil een deel van de ‘pensionado’s’ geen AWBZ-premie in oedkoper is en zij – nu nog – op AOW of pensioen worden gekort.

MATHIJS RUTTEN (29) IS MEDEOPRICHTER EN DAGELIJKS BESTUURSLID VAN HET IN 2006 GESTARTE FNV JONG. DEZE UNIT VAN DE GROOTSTE VAKCENTRALE VERTEGENWOORDIGT NIET ALLEEN DE JONGEREN, MAAR MAAKT ZE OOK VERTROUWD MET HET SOLIDARITEITSPRINCIPE: SAMEN ZORGEN DAT IEDERE NEDERLANDER EEN INKOMEN EN TOEGANG TOT DE NOODZAKELIJKE ZORG HEEFT.

‘Dat kun je op een zakelijke manier zien: waar je voor betaalt, daar heb je recht op. Dat geldt dus ook voor gepensioneerden. Je hebt recht op zorg omdat hiervoor geld van je AOW wordt ingehouden.’

KWALITEIT VAN ZORG ‘Vaak is de zorg in een ander land goedkoper. Als mensen dan vinden dat ze minder moeten betalen, is de consequentie dat je dan afhankelijk bent van de kwaliteit van de zorg ter plaatse. Dan kun je niets extra’s verwachten uit Nederland.’

BETALEN NAAR VERHOUDING ‘Er is ook nog zoiets als keuzevrijheid: je

Het belangrijkst vind ik dat je premie betaalt in verhouding tot de kwaliteit van de zorg die je ter beschikking staat. Niet de kósten van die zorg:

kiest er zelf voor om in Spanje in de zon te gaan zitten.

dat is solidariteit.’

’S LANDS WIJS, ’S LANDS EER ‘Als je als jongere in Zuid-Spanje gaat wonen en werken, blijft hetzelfde principe overeind. Je hebt recht op waar je aan meebetaalt. Betaal je ter plaatse de premies, dan krijg je ervoor terug wat daar gebruikelijk is. Daar hoef je niet eens pensionado voor te zijn.’

MATHIJS RUTTEN, bestuurslid FNV Jong 9 Mn Services

OMNI0307DEF.indd 9

25-09-2007 17:32:22

Vastgoed mag worden gezien als een van de fundamenten van een beleggingsportefeuille. Het geeft diversificatie, heeft een lage correlatie met andere beleggingscategorieën en biedt niet in de laatste plaats een stabiel rendement.

Product WERK IN UITVOERING

STABIEL RENDEMENT

VASTGOED VEILIGE HAVEN Waar beurzen op en neer kunnen gaan en die volatiliteit een hoop commotie ver-

van Europa neemt 31 procent in beslag, terwijl Azië 13 procent en Noord-Amerika

oorzaakt, is vastgoed vaak een baken van rust. Dat komt vooral doordat stenen een

20 procent voor hun rekening nemen. Richard van Ovost, hoofd Internationaal

stabiele waarde hebben en panden huuropbrengsten opleveren. Of het nu om win-

Onroerend Goed: ‘Vastgoed is een verhaal voor de lange termijn. In internatio-

kels, woningen of kantoren (de drie categorieën) gaat. Mn Services heeft maar liefst

naal verband pakken we projecten op in samenwerking met andere institutionele

4,2 miljard euro (ultimo 2006) in vastgoed belegd voor haar opdrachtgevers. Dat

beleggers en een lokale partij die kennis van zaken heeft en zelf ook in het fonds

is een portefeuille van zowel nationaal als internationaal vastgoed. Het Nederlandse

investeert. We hebben altijd een controlerende stem in de raad van commissarissen

deel van de portefeuille bestaat vooral uit direct vastgoed. Dat wil zeggen dat Mn

vanwege ons aanzienlijke belang in het fonds. Dat soort samenwerkingsverbanden

Services rechtstreeks (in een enkel geval samen met vastgoedpartners) in vastgoed-

biedt een deel van de spreiding, maar ook wat betreft locaties brengen we wereld-

objecten investeert. De portefeuille in Nederland is opgebouwd uit winkels (30

wijd spreiding aan. Dat geeft de nodige flexibiliteit om op ontwikkelingen in te

procent), woningen (40 procent) en kantoren (30 procent). Ook internationaal

spelen.’

zoekt Mn Services samenwerking met gerenommeerde partners om gezamenlijk direct in vastgoedobjecten te investeren. Deze investeringen vormen ongeveer de

Actief management

helft van de internationaal geïnvesteerde portefeuille. De andere helft van het inter-

Ook nationaal brengt Mn Services maximale diversificatie aan. George van Hooy-

nationale vastgoedvermogen wordt belegd in aandelen van vastgoedondernemin-

donk, hoofd Onroerend Goed Nederland: ‘Van Amsterdam, Rotterdam en Utrecht

gen genoteerd aan wereldwijde beurzen.

tot aan Eindhoven, Zwolle en Maastricht. We investeren uitsluitend in direct vastgoed waar we door actief management iets aan kunnen toevoegen. Denk aan een

Spreiding

kantoor dat leegstaat waar we winkels en appartementen in realiseren waardoor de

Voor beide takken van sport is spreiding het devies. De vastgoedmarkt is een lokale

omgeving leefbaarder wordt.’ Zo heeft Mn Services in Nederland bij projecten als

markt, waarbij kennis van de locatie en de specifiek daarbij horende karakteris-

De Ruyter (Amsterdam), Montevideo (Rotterdam) en Secoya (Utrecht) haar meer-

tieken, de omstandigheden in de markt en het netwerk van groot belang zijn. De

waarde laten zien. Het rendement van de nationale portefeuille ligt over de jaren

vastgoedtak van Mn Services (25 professionals sterk) kijkt daarbij nationaal en in-

heel stabiel op 10 tot 12 procent. Van Hooydonk tot slot: ‘Vastgoed is dé constante

ternationaal top-down welke regio’s en welke categorieën – woningen, winkels en

factor. We verwachten dat stenen ook in de toekomst een belangrijk fundament van

kantoren – kansen bieden. Momenteel is 36 procent in Nederland belegd, de rest

de beleggingsportefeuille blijven.’

10 Mn Services

OMNI0307DEF.indd 10

25-09-2007 17:32:54

Short INFORMATIE, BERICHTEN & CIJFERS

Nieuwe aanwinst:

Pensioenfonds Nutreco MN SERVICES HEEFT PER 1 SEPTEMBER DE GEHELE BELEGGINGSPORTEFEUILLE VAN STICHTING PENSIOENFONDS NUTRECO IN BEHEER GEKREGEN. HET GAAT IN TOTAAL OM EEN VERMOGEN VAN 260 MILJOEN EURO.

ciair vermogensbeheer legt uit. ‘Pensioenfonds Nutreco is een mooie aanvulling op onze klantenportefeuille. Qua omvang is het niet onze grootste klant, maar wel een heel interessante, aangezien Nutreco een bekend beursgenoteerd bedrijf is.’ In juli van dit jaar werd door Mn Services een ALM-studie uitgevoerd om de risicogrenzen te bepalen van het pensioenfonds. Aan de hand van die resultaten is een

Pensioenfonds Nutreco beheert de pensioenen van de in Nederland

advies opgesteld voor aanpassing van de huidige beleggingsporte-

werkzame (ex-)medewerkers van Nutreco. Nutreco is een internatio-

feuille. Half augustus ging het bestuur van Pensioenfonds Nutreco

nale organisatie voor diervoeding en visvoer. Met haar kennis van de

akkoord met het nieuwe beleggingsbeleid, dat inmiddels per 1 sep-

voedingsmiddelenketen creëert zij een toegevoegde waarde in haar

tember is geïmplementeerd. Pensioenfonds Nutreco zette eerder

marktsector. De Business Groups hebben ongeveer 100 vestigin-

dit jaar deze interessante opdracht uit voor fiduciair vermogensbe-

gen voor de productie en verwerking van diervoeding in 20 landen

heer via KPMG Investment Consultants. KPMG stelde een shortlist

met in totaal 9.000 medewerkers. Mn Services ziet Pensioenfonds

samen en eindigde met twee potentiële kandidaten. Uiteindelijk

Nutreco als een grote aanwinst.

wist Mn Services de opdracht in de wacht te slepen, waarbij profes-

Hans van Gastel, senior accountantmanager op het gebied van fidu-

sionaliteit en degelijkheid de doorslag gaven.

COLUMN

De veranderingen van het tij De beleggingsmarkten zijn volop in beweging. Be-

in de markt werden gezet. Beleggers pakten deze

van risicomanagement zijn weer hard afgestraft. Ri-

leggers smullen ervan. Volatiele markten bieden

toch wel op. En er was een florerende handel in de

sico’s op risico’s stapelen kan lang goed gaan, maar

volop kansen en bovendien komen juist in dit soort

zogenoemde structured credit products. Beleggers

het is een kwestie van tijd totdat het een keer

perioden de goede beleggers bovendrijven. Belang-

investeerden grote bedragen in deze risicovolle be-

verkeerd uitpakt. De goede belegger

rijk is om portefeuilles al in periodes zonder onrust

leggingen die gekenmerkt worden door de enorme

wint niet alleen in de makkelijke

te beschermen tegen noodweer. Wie nog tijdens

hoge mate van leverage. Beleggers richtten zich op

perioden, maar door de gehele

een woeste storm de zeilen moet bijstellen, heeft

risk adjusted returns, heet het doorgaans. Maar het

economische cyclus heen. De

een haast ondoenlijke taak.

begon er steeds meer op te lijken dat beleggers be-

mindere broeders haken bij

zig waren met risk ignored returns.

moeilijkheden af. Warren Buffett zei het al eens: ‘Pas wan-

Tot aan de zomer leek het alsof sommige beleggers het rationele risicodenken hadden losgelaten.

En toen kwam de klap, als een kater na een uit de

neer het tij keert, ontdek je wie er

Risico werd nog maar nauwelijks ingeprijsd. Zo

hand gelopen feestje. Sommige partijen hebben gro-

naakt aan het zwemmen zijn’.

konden bedrijfsovernames worden gefinancierd

te verliezen geleden. Enkele hedge funds en banken

WOUTER PELSER

met leningen die tegen extreem lage rentetarieven

zijn zelfs omgevallen. Hebberigheid en verwaarlozing

CHIEF INVESTMENT OFFICER

Forum COLLECTIVITEIT

Privatiser

werpt vruchte

Na een lang hervormingsproces waarbij de verantwoordelijkheid steeds meer is neergelegd bij werkgevers en werknemers, zit er een scherpe daling in de instroom van nieuwe arbeidsongeschikten. Na een terugblik op de maatregelen reageert een aantal direct betrokkenen op de stelling:

In 1990 telt ons land bijna een miljoen arbeidsongeschikten. ‘Nederland is ziek’, zegt premier Ruud Lubbers. Hij verwijst niet alleen naar het grote aantal mensen dat buitenspel staat, maar misschien vooral naar de ingesleten gewoonte om werknemers te laten afvloeien in de WAO. Wel zo gemakkelijk: de werkgever bespaart zich een dure en tijdrovende ontslagprocedure, de werknemer weet zich verzekerd van een behoorlijke arbeidsongeschiktheidsuitkering.

Maar zo kan het niet langer, vindt de regering. De WAO moet alleen bestemd zijn voor medewerkers die door een chronische ziekte onmogelijk kunnen participeren in het arbeidsproces. Daar is de wet in 1967 ook voor in het leven geroepen. Begin jaren negentig begint het derde kabinet-Lubbers de WAO te hervormen. De pijlen worden allereerst gericht op arbeidsongeschikten onder de 50 jaar, die herkeurd moeten worden. Het leidt tot grote maatschappelijke onrust. De regering durft die confrontatie uiteindelijk niet aan en besluit om mensen met een WAO-uitkering voorlopig ongemoeid te laten. Nieuwe gevallen worden wel strenger beoordeeld en bovendien verlegt de overheid het accent naar werkgevers. Vanaf 1996 moeten bedrijven één jaar lang 70% van het loon doorbetalen bij ziekte van werknemers.

‘HET VERZEKEREN SID VAN ALLEEN ARBE RISICO S ONGESCHIKTHEID E; D IS NIET VOLDOEN DIT VEREIST EEN PAK.’ N STRUCTURELE AA

Twee jaar later volgt de maatregel dat bedrijven met een hoog aantal WAO’ers een boete krijgen.

COMMISSIE-DONNER Toch daalt het aantal arbeidsongeschikten nauwelijks. In 1999 zijn er weer 900.000 WAO’ers. Het kabinet vraagt daarom Piet Hein Donner een analyse te maken. De commissie-Donner concludeert dat het systeem mensen met een WAO-uitkering afschrijft. Eenmaal voorzien van het predikaat ‘arbeidsongeschikt’ is reïntegratie nauwelijks mogelijk. Donner pleit ervoor de koers 180 graden te verleggen. Niet de ziekte of handicap moet bepalend zijn voor de uitkering, maar de vraag hoeveel arbeid iemand nog wél kan verrichten. De WAO moet er alleen nog zijn voor mensen die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn. In 2002 neemt de Sociaal Economische Raad de aanbevelingen over. Bovendien wordt op 1 april dat jaar de Wet Poortwachter ingevoerd, die inhoudt dat werkgevers alles in het werk moeten stellen om zieke werknemers in dienst te houden. Een plan van aanpak en nauwe samenwerking tussen arbo-artsen, reïntegratiebureaus en het

12 Mn Services

OMNI0307DEF.indd 12

25-09-2007 17:33:36

ring WAO

ten af

UWV moeten voorkomen dat mensen voorgoed uit het arbeidsproces raken. In

TON HEERTS, TWEEDE-KAMERLID PVDA:

2003 bepaalt het kabinet dat werkgevers ook in het tweede ziektejaar het loon van

Mn Services móét een rol spelen bij het voorkomen van arbeidsongeschiktheid.

de werknemer moeten doorbetalen. Verder gaan bestaande WAO’ers onder de 50 jaar volgens nieuwe keuringsregels herkeurd worden. Begin 2006 wordt de Wet Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) van kracht. De WIA maakt, anders dan de

‘Met de stelling ben ik het eens. Ik ben erg voor de ketenbenadering waarin je met

WAO, onderscheid tussen ‘gedeeltelijk arbeidsgeschikt’ en ‘volledig en duurzaam

preventie probeert te voorkomen dat mensen verzuimen. Als mensen toch verzuimen,

arbeidsongeschikt’.

moet je de oorzaken daarvan snel wegnemen. Zo voorkom je duurzame arbeidsongeschiktheid. Doel is dat de verzekering zo min mogelijk tot uitkering hoeft te komen.

EINDELIJK ONDER CONTROLE Pas met deze maatregelen heeft de regering grip

Daarbij moeten verzekeraars niet het beeld krijgen dat ze alleen maar een premie

gekregen op de instroom van nieuwe arbeidsongeschikten. Die daalde van 90.000

hoeven vast te stellen die de schadelast dekt. Er wordt meer van hen verwacht.

in 2002 naar 6.600 in 2006. Het succes van de WIA is dat gedeeltelijk arbeidsge-

Mn Services ziet dat goed in. Als pensioenuitvoerder denken zij na over het voorko-

schikten (die onder de WGA, Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten, val-

men van arbeidsongeschiktheid, vanuit de gedachte dat als iemand ziek wordt en

len) worden gestimuleerd zoveel mogelijk te werken. De WGA biedt verschillende

minder premie afdraagt dit het pensioen duurder maakt. Ik vind

reïntegratievoorzieningen en kent een financiële prikkel: meer werken is altijd lo-

daarom dat Mn Services een rol kan, nee, móét spelen bij het

nend. De ondergrens om in aanmerking te komen voor een arbeidsongeschikt-

voorkomen van arbeidsongeschiktheid. Verdere innovatie is no-

heidsuitkering is verhoogd van 15% arbeidsongeschikt naar 35%. Alleen arbeids-

dig om de sociale zekerheid vorm te geven. Maar of pensioen-

ongeschikten die te ziek zijn om ooit nog te kunnen werken, krijgen een volledige

uitvoerders volledige uitvoerder zouden moeten worden van de

uitkering.

WGA? Daar heb ik nog wat aarzelingen bij, want je raakt

De WIA is veel succesvoller dan het kabinet ooit had durven dromen. De instroom

dan verzeild in discussies over de taakafbakening van

van volledig arbeidsongeschikten kwam vorig jaar uit op 3.800 (waar het kabinet

pensioenfondsen en verzekeraars. Zorg en sociale

gerekend had op 25.000). Ook het aantal ontslagaanvragen wegens arbeidsonge-

zekerheid lopen steeds meer in elkaar over; het

schiktheid is fors gedaald: van 19.000 in 2004 tot 10.000 in 2006. Tot slot neemt

is onvermijdelijk dat partijen steeds meer op

ook het aantal oude WAO’ers duidelijk af. Door de aanscherping van de keuring,

elkaars speelveld komen. Op dit moment zijn

de verlenging van de Ziektewet, de verplichte aanpak van het ziekteverzuim, de

regering en sociale partners aan zet. Ik hoop

werkgeversboete en de grootscheepse herkeuringsoperatie zal Nederland eind dit

op constructieve voorstellen vanuit de Stich-

jaar zo’n 587.000 WAO’ers tellen, het laagste niveau sinds 1981. Van de herkeurden

ting van de Arbeid wat betreft de privatisering

is inmiddels zo’n 30% weer aan de slag.

van de WGA. Ook de regering zal met voor-

Is de hervorming van de arbeidsongeschiktheid hiermee voltooid? Bijna. Wat nog

stellen komen. Namens de PvdA houd ik het

resteert is de privatisering van de WGA, die door het huidige kabinet is aangekon-

scherp in de gaten. Ons gaat het erom dat er

digd. Het betekent dat werkgevers het WGA-risico moeten gaan onderbrengen bij

zo min mogelijk mensen in een uitkeringssituatie

verzekeraars.

komen.’

VAN ALLEEN ‘HET VERZEKEREN THEIDSRISICO IS IK ARBEIDSONGESCH IT VEREIST EEN D NIET VOLDOENDE; PAK.’ N STRUCTURELE AA

LEO HARTVELD, BESTUURDER VAKCENTRALE FNV:

RUDI NIEUWENHOVEN, DIRECTEUR SOCIALE ZAKEN VNO-NCW:

De keuringseisen, die de instroom drastisch hebben beperkt, zijn op sommige punten niet meer realistisch.

Als je naar de cijfers kijkt, dan zie je van jaar op jaar dat meer mensen vanuit arbeidsongeschiktheid aan het werk gaan.

‘In het WAO-tijdperk leek men inderdaad te denken dat verzekeren tegen arbeids-

‘De stelling is zeer juist. Er hoort een structurele aanpak te zijn. Er is de afgelo-

ongeschiktheid afdoende was. We weten allemaal wat daarvan gekomen is… Dus

pen jaren veel gebeurd. De Wet Poortwachter dwingt werkgevers en werknemers

ja, om het probleem van de arbeidsongeschiktheid in Nederland verder terug te

om samen de reïntegratie ter hand te nemen; de loondoorbetaling in de eerste

dringen is een structurele aanpak nodig. Het is de afgelopen jaren de goede kant

twee jaar is effectief. Dat zijn bewegingen die structureel zijn. De privatisering

uit gegaan – zo staat preventie hoger op de agenda en doen werkgevers meer hun

van de WGA is het sluitstuk. De instroom is drastisch verminderd, gedeeltelijk

best om zieke werknemers te reïntegreren – maar helemaal tevreden ben ik niet.

arbeidsongeschikten blijven meer aan het werk. Wij zijn heel tevreden over de

De keuringseisen, die de instroom drastisch hebben beperkt, zijn op sommige

ketenbenadering, waarin ook de preventie zit. De resultaten geven ook aanleiding

punten niet meer realistisch. En de mensen die minder dan 35% arbeidsonge-

tot tevredenheid, vinden werkgevers. Als je naar de cijfers kijkt, dan zie je van jaar

schikt zijn, komen in de helft van de gevallen niet meer aan het werk. Er is een

op jaar dat meer mensen vanuit arbeidsongeschiktheid aan het werk gaan.

gezamenlijke inspanning nodig om juist bij deze groep betere resultaten te berei-

De komende jaren is het echter wel van belang dat nog meer mensen bij het

ken, onder meer door veel sneller dan nu uit te kijken naar vervangende arbeid bij

arbeidsproces worden betrokken. Daarom zijn wij ook voorstander van het herkeu-

een andere werkgever. Die drempel blijkt in de praktijk hoog.

ren van arbeidsongeschikten die nog onder de oude WAO vallen. Wij vinden het

Als straks de WGA wordt geprivatiseerd, is het belangrijk dat werknemers en hun

minder gelukkig dat het kabinet de leeftijdsgrens voor het herkeuren van juist die

organisaties er meer bij betrokken worden. Dat kan door ook de werk-

groep heeft verlaagd. Uit onderzoek blijkt dat ook mensen uit deze groep succesvol

nemer premie te laten afdragen, vanuit de gedachte: wie betaalt,

gedeeltelijk arbeidsongeschikten zijn die successen er ook,

tegratie. De wet WIA zorgt daar minder voor dan was verwacht: als

al verschilt de vakorganisatie met ons van mening of hier

het risico slechter wordt, zijn verzekeraars geneigd de premie te

het glas halfvol of halfleeg is. In elk geval is afgesproken

verhogen en niet om zich meer op reïntegratie te richten.

om met alle partijen gezamenlijk te streven naar verbete-

Dat de samenwerking in de keten momenteel niet optimaal verloopt, heeft te maken met wetgeving, waarin steeds meer

ring van het rendement van de reïntegratie.

Waar die structurele aanpak nog meer uit de

private partijen voor de uitvoering verantwoordelijk zijn

verf moet komen, is herplaatsing buiten het

geworden. Werknemers krijgen daardoor steeds met

eigen bedrijf. Reïntegratiebedrijven moeten

andere instellingen te maken en moeten keer op keer

daar eerder bij worden betrokken, ook door

hun verhaal doen. Of je dat oplost door bijvoorbeeld

werkgevers. Temeer omdat werknemers het

een partij als Mn Services de administratieve

moeilijk vinden om afstand te doen van

uitvoering te laten coördineren weet ik niet. Wil

hun huidige werkplek. Dat is begrijpelijk,

dat echt goed werken, dan moet de wet veranderd

maar niet altijd in het belang van de werk-

worden.’

OMNI0307DEF.indd 14

kunnen reïntegreren, dus laten we hen niet afschrijven. Bij de

bepaalt. Verzekeraars moeten zich ook meer inspannen voor reïn-

nemer zelf.’

25-09-2007 17:35:52

Forum COLLECTIVITEIT

ERWIN CRAMER, MANAGER NEW BUSINESS MN SERVICES:

HANS OUWEHAND, DIRECTEUR SALTO:

Het kernwoord is arbeidsparticipatie, zeker gezien de krapte op de arbeidsmarkt die de komende tijd eerder groter dan kleiner wordt.

Salto ziet dat werkgevers steeds meer betrokken zijn bij de reïntegratie van werknemers en het zoeken naar ander werk.

‘De overheid is al lange tijd bezig zich terug te trekken uit het gebied van de

‘Je kan zaken wel verzekeren, maar het nadeel is dat de verzekerde zich daarna

sociale zekerheid. Zo heeft de regering onlangs aangegeven dat de uitvoering van

niet meer verantwoordelijk voelt. Die denkt: ik heb het verzekerd, dus de verzeke-

de WGA geprivatiseerd gaat worden. Ik vind dat werkgevers en werknemers zich

raar lost het maar op. Bij arbeidsongeschiktheid werkt het echter niet zo en blijft

enerzijds collectief moeten kunnen verzekeren. Maar anderzijds pleit ik voor een

betrokkenheid van de verzekerde essentieel. Die houdt de verantwoordelijkheid.

geïntegreerde aanpak van arbeidsongeschiktheid. Het is zaak dat alle betrokken

De afgelopen tien jaar zijn er grote stappen vooruit gezet. De prikkel om te reïn-

partijen in de zorgketen nu eens echt gaan samenwerken. Dan heb ik het niet

tegreren en iets aan preventie te doen is veel groter geworden. In de arbeidson-

alleen over sociale partners en UWV, maar ook over zorgverzekeraars, het CWI,

geschiktheidsketen is er betere samenwerking gekomen tussen alle partijen. Veel

arbodiensten en reïntegratiebureaus. Als al deze partijen afspraken maken, zijn

resultaat verwacht ik van een betere samenwerking met de zorg, want daar stokt

we in staat medewerkers sneller en beter terug naar werk te begeleiden. Een eer-

nu vaak de reïntegratie, bijvoorbeeld omdat werknemers lang op een wachtlijst

dere interventie in de zorgketen hoort hier ook bij. Dat leidt tot lagere premies en

staan.

voor de werknemer tot meer inkomenszekerheid, omdat hij of zij eerder weer aan

In de regie van arbeidsongeschiktheid is zeker nog winst te behalen, en ik

de slag is. Er kunnen goede afspraken gemaakt worden over inkoop en invloed,

zou me kunnen voorstellen dat een uitvoeringsinstelling als Mn Services een

over arbeidspools van mensen uit de WIA en de WW en scholingsprojecten, maar

deel van die regie op zich neemt. Al vind ik dat werkgevers en werknemers

bijvoorbeeld ook over premiedifferentiatie. Werkgevers krijgen één loket en één

altijd zelf verantwoordelijk blijven. Een probleem is wel de

telefoonnummer, dus administratief gemak, en de werknemer krijgt een casema-

strikte privacywetgeving in Nederland. Daar ben ik een

nager die hem of haar gedurende het hele traject begeleidt.

voorstander van, maar we moeten ons wel realiseren dat

Het kernwoord is arbeidsparticipatie, zeker gezien

deze wetgeving het efficiënt uitwisselen van gegevens

de al aanwezige krapte op de arbeidsmarkt die de

belemmert. Als private instelling krijgt Salto bijvoorbeeld

komende tijd eerder groter dan kleiner zal wor-

geen toegang tot data die zijn verzameld door een publieke

den. De komende jaren kunnen we het ons niet

instantie als het UWV.

veroorloven dat er mensen aan de kant staan die

Salto ziet dat werkgevers door de WIA steeds meer be-

met een betere (reïntegratie)begeleiding gewoon

trokken zijn bij de reïntegratie van werknemers en het

aan de slag hadden kunnen zijn. Een orga-

zoeken naar ander werk. Als straks ook de WGA wordt

nisatie als Mn Services, die als uitvoerings-

geprivatiseerd, zal de lijn die met de komst van

organisatie gewend is aan complexe admi-

de WIA is ingezet worden doorgetrokken. Een

nistraties, zou de regiefunctie op zich kun-

tweede ontwikkeling is dat de nadruk steeds

nen nemen en het zorgloket inrichten. Maar

meer op preventie komt te liggen. Langer ge-

eerlijk gezegd maakt het niet veel uit wie het

zond doorwerken, dat wordt het devies van

doet, als het maar gedaan wordt.’

de komende jaren.’

15 Mn Services

OMNI0307DEF.indd 15

25-09-2007 17:36:17

IN IEDERE OMNI KIJKT IEMAND VAN BUITENAF NAAR BINNEN EN KOPPELT ZIJN MENING AAN EEN KERNWAARDE VAN Mn SERVICES:

INNOVATIE, VRIJHEID VAN KEUZE, BETROKKENHEID TRANSPARANTIE.

OF

Slotkoers BLIK VAN BUITEN

JOOST ROOMS, HOOFD PERSONEEL EN ORGANISATIE VAN BAAS BV OVER VRIJHEID VAN KEUZE IN DIT NUMMER:

‘Baas is een technisch dienstverlener die opdrachtgevers werk uit handen neemt bij het realiseren en in stand houden van infrastructurele, data- en telecomnetwerken en technische installaties. Als technisch dienstverlener zijn wij aangesloten bij de cao Metaal en Techniek met als gevolg dat de pensioenregeling, die Mn Services voor Baas BV uitvoert, voor de medewerkers ook vastligt.

Als ik keuzevrijheid relateer aan de pensioenregeling, is deze vrij beperkt. De medewerkers van Baas BV nemen namelijk automatisch deel aan het pensioenfonds dat Mn Services beheert. Overigens mogen zij wel aangeven of het pensioen bijvoorbeeld in een eerder of later stadium uitgekeerd moet worden.

In het kader van de individualisering van de maatschappij gaan er steeds meer geluiden op dat mensen hun eigen pensioenregeling zelf willen invullen. Men verwijst dan naar het beschikbare-premiestelsel, waarbij je zelf risico draagt over de belegging. Maar vanwege de onbekendheid met de pensioenmaterie is individuele keuzevrijheid zeker niet wenselijk. Bovendien valt daarmee de draagkracht van het grote pensioenfonds weg, inclusief de kennis en zekerheden die daarbij horen. Daarnaast krijgen mensen de verantwoordelijkheid over hun oudedagsvoorziening, terwijl ze vaak nog maar net aan hun werkzame leven zijn begonnen en heel andere prioriteiten hebben. Wat mij betreft bieden de bestaande structuren genoeg ruimte voor vrijheid en individualisering.’

‘INDIVIDUELE KEUZEVRIJHEID IS NIET WENSELIJK’

OMNI0307DEF.indd 16

25-09-2007 17:36:46