Zorgalert nr.1 2008

Het magazine van CenE Bankiers NUMMER 1 2008

JAAP MALJERS

Eigenzinnig als ondernemer Ketenvorming bij apothekers Zorggroep Elde over vastgoed Medici en managementzaken

Voor professionals in de medische sector

FOTOGRAFIE: DE BEELDREDAKTIE/VINCENT BOON

COLOFON UITGEVER CenE Bankiers Herculesplein 5 3584 AA Utrecht www.cenebankiers.nl CONCEPT EN REALISATIE Scripta Media, Amsterdam ARTDIRECTION / VORMGEVING Trudy Bruil, Utrecht LITHOGRAFIE Grafimedia Amsterdam DRUKWERK Kobalt REDACTIE Annelies Bakker, Jeroen Dekker, Resi Kösters, Suzanne Kroot, Kasper Marinus, Stephan van de Vusse en Peter van Vuuren.

PERSCONTACT Etienne te Brake Tel.: (073) 548 30 26 E-mail: E.teBrake@vanlanschot.com

ZorgAlert wordt toegestuurd aan relaties van CenE Bankiers.

De artikelen in ZorgAlert worden geschreven door onafhankelijke, gespecialiseerde journalisten.

Bij de productie van het magazine wordt door uitgever en producent uiterste zorgvuldigheid nagestreefd.

CenE Bankiers is een handelsnaam van F. van Lanschot Bankiers NV gevestigd te ’s-Hertogenbosch, Handelsregister 16038212.

Beide zijn echter niet aansprakelijk voor onjuistheden in het blad.

ISSN 1574-1524

S

inds 1 januari van dit jaar zijn met de afschaffing van de lumpsum voor medisch specialisten en de vrijgave van zorgvastgoed (boekwinsten bij verkoop worden niet meer afgeroomd) twee majeure veranderingen geïntroduceerd. Komende maanden moeten voor de AWBZzorg een aantal belangrijke knopen worden doorgehakt, ingeleid door het SER-advies. Toch blijft het aan de oppervlakte nog opvallend rustig in de sector. Geen stakende artsen die hun inkomstenverlies gecompenseerd willen zien of ziekenhuizen die massaal hun vastgoed afstoten.

Onder de oppervlakte is iedereen evenwel bezig zich in te stellen op de nieuwe kaders en gaat de verandering subtiel maar onverkort door.

Zorggroep Elde is een voorloper op het gebied van vastgoedmanagement en anticipeert op de verwachte veranderingen in de AWBZ. Aan de cure-kant zien we de ondernemende initiatieven sterk doorzetten en lijkt 2008 een belangrijk jaar voor het opbouwen van marktposities. Binnen CenE Bankiers hebben we dit ook zelf organisatorisch vertaald om ondernemende zorgaanbieders zo goed mogelijk te ondersteunen. Een ondernemende apothekersketen die continu in beweging blijft, is AIO. Hans Bracht zet in deze ZorgAlert uiteen wat de gedachten zijn achter de nieuwe apothekersformule Medsen en het grootschalige, centrale bereidingsconcept CEBAN. Op de cover prijkt het voorkomen van Jaap Maljers, medisch entrepreneur sinds begin jaren 90 en hét gezicht van medisch ondernemerschap in Nederland. In zijn betoog breekt hij zoals verwacht mag worden een lans voor marktwerking ook al wordt niet elke onderneming een succes.

Maar dat is inbegrepen bij marktwerking. Als gedachte ter overweging geeft hij ons mee de heilzame werking van creatieve destructie. De moeite van het lezen waard.

Stephan van de Vusse,

Directeur CenE Bankiers

2

ZorgAlert

4 INTERVIEW JAAP MALJERS Ondernemer in de zorg over de discrepantie tussen een marktgerichte en een traditionele zorgorganisatie.

8 MEDSEN APOTHEEK HANS BRACHT De directeur van het samenwerkingsverband Apotheken In Overdracht aan het woord.

12 INTERVIEW MICHIEL WESTERMANN Snellere en betere patiëntrevalidatie. Dat is het doel van Motek.

18 MEDICI EN MANAGEMENT Medisch specialisten weten nog te weinig van managementzaken. Gezien de huidige ontwikkelingen in de sector, moet daar verandering in komen.

20 LES SOURCES DE CAUDALIE De familie Cathiard runt een spa op een wijngaard.

Wellness en wijn, een perfecte combinatie.

INHOUD Het magazine van CenE Bankiers ZorgAlert, nummer 1 2008

27 PERSOONLIJK Floor de Koning werkt bij het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch. In zijn vrije tijd rijdt hij op een stoomlocomotief door het land.

28 VASTGOED EN CARE Zorggroep Elde was de eerste zorggroep in Nederland die de huisvesting onderbracht in twee bv’s. Hier leest u hoe en waarom.

32 INTERVIEW ROELAND WESSELS Dierenarts Wessels richtte naast zijn kliniek een communicatieadviesbureau op. Speerpunt: communicatie in de biomedische sector.

8 20

18 EN VERDER 7, 26 Voor u geselecteerd 11, 31 Korte berichten 15 Column: Jan Willem Heukensfeldt Jansen 16 Beleggingsvisie Van Lanschot

Heerlijk onderuit zakken in een spa ZorgAlert 3

INTERVIEW TEKST: WILLEM VAN LEEUWEN FOTOGRAFIE: DE BEELDREDAKTIE/ROBERT HOETINK

Met zijn eigen activiteiten in de zorg laat Jaap Maljers impliciet zien hoe hij tegenover ondernemen en gezondheidszorg staat. Hij pleit voor ‘tucht van de markt’ maar ziet daarin ook ruimte voor nuances. Een gesprek over de discrepantie tussen een marktgerichte en een traditionele zorgorganisatie.

Een systeem van vlees

4

ZorgAlert

noch vis

J

aap Maljers heeft de rol van man die ervan overtuigd is dat marktwerking een zegen is voor de zorg, stevig in handen. Het etiket dat hem vaak wordt opgeplakt van een ondernemer die hoe dan ook een commerciële zorg nastreeft, is onterecht, vindt hij: ‘De werkelijkheid is veel genuanceerder. Maar dat beeld wordt veroorzaakt door het feit dat veel mensen geen idee hebben van de verkramping die de zorg in haar greep houdt. De zorg heeft een systeem dat vlees noch vis is. De politiek introduceert marktwerking, maar tegelijkertijd worden er standaardtarieven voor medisch specialisten ingevoerd.

Vervolgens wordt door de wetenschappelijke verenigingen aan iedere verrichting een vaste tijd gekoppeld en is het volume genormeerd door een budgetplafond. Het is kortom een semisysteem waarin geen inkomensdifferentiatie wordt toegelaten en waarin inefficiëntie niet wordt bestraft. Het is toch raar dat wij een zorgsector hebben waarin totaal niet wordt gekeken wat de toegevoegde waarde is van de diensten die worden geleverd? In Amerika wordt het maken van radiologische verslagen uitbesteed aan bedrijven in India, dat kost weinig en gebeurt zeer goed. Daar is in Nederland nog geen enkele sprake van. Waarom niet? Omdat wij niet in staat zijn en de durf hebben om dit huidige systeem, waarin iedereen zijn eigen plekje en eigen beloninkje heeft, door te prikken. Dit systeem zorgt enkel voor meer verkramping.’

Angst voor marktwerking Hij weet het, criticasters roepen dat de prijzen bij marktwerking alleen maar zouden stijgen: ‘Maar feit is dat de prijzen juist omlaag zouden gaan omdat ziekenhuizen efficiënter zouden gaan produceren, waardoor er veel meer handelingen kunnen worden verricht. Maar iedereen zit erbij en kijkt ernaar. Het doel van het ziekenhuis is altijd het uitgeven van het budget geweest. Dat doe je als volgt: je geeft 3 procent meer uit dan je kreeg, je houdt een jammerverhaal in de krant en het volgende jaar krijg je er 3 procent meer bij. Zo gaat het al jaren.’ Het is volgens Maljers een illusie te denken dat vanuit een ambtelijk systeem marktwerking is te reguleren en misbruik te voorkomen: ‘Sterker nog, iedere vorm van gereguleerde marktwerking werkt misbruik in de hand. Of je staat toe dat er een arena ontstaat met daarin vrije krachten, of je kiest voor het tegenovergestelde en timmert de zorg hiervoor helemaal dicht.

Maar niet van beide een beetje.’

Dat die angst voor marktwerking in de zorg zou kunnen zijn ingegeven door het feit dat ondernemen met publiek geld met elkaar botst, vindt hij volstrekte onzin: ‘De zorg is totaal niet publiek, ze is zo privaat als het maar kan. De premies worden toch betaald door particulieren? Het voelt misschien niet als je eigen geld, maar dat is het wel. Ziekenhuizen zijn bijna alle privaat en zeker geen eigendom van de staat, ik durf te beweren dat wij het meest private stelsel ter wereld hebben. Nee, het is het ontberen van een countervailing power die vernieuwing in de weg staat. In een gewoon marktsysteem corrigeert de ene partij de andere, waardoor er kwaliteit ontstaat. Ons huidige zorgsysteem biedt veel comfort aan de aanbieders, het kan rekenen op Jaap Maljers

ZorgAlert 5

‘Een openmarktsysteem mag bedreigend lijken, het zou voor een enorme opleving van het medische beroep zorgen’ zoveel klandizie en is zo hecht, dat nieuwkomers en nieuwe initiatieven geen goed tegenwicht kunnen bieden en niet kunnen zorgen voor kwaliteitsverbetering.’

Creatieve destructie Hoe het beter kan? Maljers pleit voor ‘creatieve destructie’: ‘We moeten afscheid durven nemen van het oude systeem. Niet iets anders ertegenaan plakken, maar durven overstappen op iets nieuws en de oude structuren dan ook echt afbreken.

Daarbij moeten strategische keuzes worden gemaakt op micro- en macroniveau.

Niet meer honderd ziekenhuizen die allemaal dezelfde zorg leveren. Waarom zijn er in Amsterdam zes eerstehulpposten? Waarom is het niet zo dat de beste aanbieder bepaalt wat er voor zorg wordt geleverd? Waarom mag een ziekenhuis niet omvallen? Het klinkt hard, maar het zou voor de maatschappij alleen maar goed zijn.

Alleen de sterksten hebben bestaansrecht, zei Darwin al. En maak het inkomen van een arts afhankelijk van de kwaliteit die hij levert en de efficiency waarmee hij zijn werk doet. Het carrièreperspectief van artsen is nu niet erg groot. Veel van hen hobbelen mee in de dagelijkse routine, slechts weinigen durven hun nek uit te steken en ambitieus te zijn, bang dat ze door collega’s worden teruggefloten. Een openmarktsysteem mag bedreigend lijken, het zou voor een enorme opleving van het medische beroep zorgen. Er is toch niks heerlijkers dan te worden beloond voor je excellente werk? Het vak zou vele malen interessanter en uitdagender zijn voor mensen met talent en ambitie. Ja, sommigen zouden afvallen. Vreemd dat we dat voor iedere sector normaal vinden, maar niet in de zorg.’ 쏔

OVER JAAP MALJERS EN DE PLEXUS MEDICAL GROUP Na een studie geneeskunde en

schap en geboorte, opgezet in samen-

bedrijfskunde en een loopbaan bij

werking met het Antonius Ziekenhuis

McKinsey in Amsterdam richtte Jaap

in Nieuwegein, inmiddels ter ziele.

Maljers in 1991 de Plexus Medical Group

Maljers: ‘Al Natal heb ik begin dit jaar

op, een advies- en onderzoeksbureau

terugverkocht aan het Antonius. Het

voor de zorgsector. Vanuit Plexus bedacht

centrum is in principe een succes, maar

Maljers verschillende verwante initia-

samenwerking met een ziekenhuis is

tieven, zoals ZorgDomein, een internet-

niet eenvoudig. Ziekenhuizen zijn

applicatie die huisartsen ondersteunt

organisaties met een structuur die is

bij de communicatie met ziekenhuizen,

gebaseerd op budgetteringsprincipes en

en Plexus Interim, een netwerkorgani-

maatschapsvorming. Al Natal was een

satie van projectmanagers. Daarnaast

marktgerichte eenheid, dus zonder

ontwikkelde hij medische zorgcentra,

maatschap, afdeling of budgetten. Het

zoals Vision Clinics, klinieken waar

enige waar het om draaide was:

ooglaserbehandelingen worden

toegevoegde waarde leveren voor

gegeven. En dan is er ook Alant Medical,

klanten. Dat impliceerde een andere

een bedrijf dat in samenwerking met

administratie, een andere honorerings-

ziekenhuizen medische centra

structuur, allemaal zaken die dwars

exploiteert en zich richt op specifieke

staan op de processen en organisatie in

doelgroepen. Over Vision Clinics zegt

een ziekenhuis. In al mijn naïviteit

Maljers: ‘Met die oogcentra kan ik spelen

dacht ik door goede afspraken te maken

met de traditionele parameters: we

een brug te kunnen slaan tussen de

bepalen zelf de prijs, de marketingmix,

complexiteit van een ziekenhuis en een

het distributiesysteem, de belonings-

marktgerichte unit. Dat is ondanks de

structuur voor de artsen. Compleet

goede intenties van alle betrokkenen

anders dan de grote “boze” gezondheids-

mislukt. Het vermogen om samen te

zorg waar alles aan enge kaders onder-

werken is in de ziekenhuiszorg nog niet

hevig is en waar voor een ondernemer

ontwikkeld. Heel basale vragen als: wat

weinig te halen valt.’

kost het om een beschikbaarheidsfunctie van de OK te krijgen, of van de

Maar het is niet allemaal hosanna wat

ICT-afdeling, konden niet worden

hij onderneemt. Zo is Alant Cardio, een

beantwoord. Meegaan in de structuur

centrum dat zich richtte op de inventa-

van het ziekenhuis was voor mij geen

risatie en behandeling van risico-

optie. Wat heeft samenwerken voor zin

factoren voor hart- en vaatziekten,

als je op elkaar lijkt? Dus zijn we gestopt.’

enige tijd geleden opgeheven. Ook is Al Natal, een centrum voor zwanger-

6

ZorgAlert

SELECTIE

In elk nummer van ZorgAlert: de leukste uitstapjes en hebbedingen

Mediterraan

Voorjaar in het bos Hotel De Havixhorst, waarvan de geschiedenis teruggaat tot de middeleeuwen, heeft acht suites die totaal verschillend van elkaar zijn. Van de kussens op het bed tot de tegeltjes in de badkamer. In 1982 is het monumentale pand in De Schiphorst geheel gerestaureerd tot exclusief hotel en restaurant. De bosrijke omgeving is ideaal voor een voorjaarswandeling of -fietstocht. Daarnaast kan het hotel een koetsentocht met picknick voor u organiseren.

Kijk voor meer informatie op www.dehavixhorst.nl

Hotel Botticelli is een klein villahotel in hartje Maastricht.

De achttien kamers, allemaal in Italiaanse stijl, zijn verdeeld over twee panden die worden gescheiden door een romantische binnentuin. De muren zijn geschilderd in mediterrane tinten en versierd met ornamenten en schilderingen van Botticelli. Een sfeervolle uitvalsbasis om de heerlijke restaurantjes en cafés van de stad te bezoeken.

Kijk voor meer informatie op www.hotelbotticelli.nl

Rijk leven Vaak denk je al snel aan wat niet mogelijk is. Het is de kunst om dit om te buigen en te zien welke kansen er liggen, zegt trainer in verandermanagement Rinze Terluin in zijn boek Overvloed. Hij leert je om het heft in handen te nemen en kansen en mogelijkheden te benutten waarmee je de eerste stappen zet naar een rijk leven.

Overvloed van Rinze Terluin, Spectrum ISBN 9027444307, € 16,95

Ideaal voor hardlopers!

Nooit meer overvolle zakken tijdens het hardlopen of fietsen!

In de Sportholster, ergonomisch ontworpen in de vorm van een rugzak, kunt u eenvoudig uw sleutels, telefoon, portemonnee en mp3-speler kwijt. De kabels van de hoofdtelefoon kunt u door de schouderband laten lopen. Bovendien heeft de Sportholster reflectoren, waardoor u goed zichtbaar bent in het donker.

De verkoopprijs is € 49,95

ZorgAlert 7

MEDSEN APOTHEEK TEKST: KOOSJE DE BEER FOTOGRAFIE: DE BEELDREDAKTIE/GUIDO BENSCHOP

‘Ik ben altijd op zoek naar een gezond spanningsveld tussen wat onze apotheken lokaal doen en wat wij centraal kunnen faciliteren’, zegt Hans Bracht, directeur van het samenwerkingsverband Apotheken In Overdracht. ‘Wij werken hier in Rotterdam met elf mensen inclusief de koffiejuffrouw. Dan moet je niet alles willen beslissen voor zestig apotheken in het land. Ik ben nooit de baas, maar zorg er wel voor dat anderen hun werk goed kunnen doen.’

Een nieuwe manier

8

ZorgAlert

van denken

I

k was toe aan een nieuwe stap in mijn carrière’, zegt apotheker Bracht over het besluit om tien jaar geleden samen met enkele collega’s Apotheken In Overdracht op te richten. ‘Op een gegeven moment is het tijd om iets nieuws te beginnen. We kozen voor het goede idee op het juiste moment.

Dat is behalve creativiteit ook een kwestie van geluk. Soms lukken dingen niet, terwijl het idee wel goed is. Ook dat heb ik in mijn loopbaan meegemaakt.’

De opzet die destijds is gekozen voor het samenwerkingsverband is eenvoudig: AIO koopt de apotheek van een collega die ermee wil stoppen. De nieuwe apotheker in de aangekochte apotheek kan vervolgens na een jaar beslissen om in loondienst te blijven of zich voor bijna 50 procent in te kopen. Bracht: ‘AIO houdt altijd een meerderheidsbelang en kan zo collectief de krachten bundelen. Voor de apothekers heeft dat voordelen. Mede door de ontwikkelingen in de markt kunnen zij alles steeds moeilijker alleen. Het is ook efficiënter. Zeker nu internet en informatietechnologie ook in de farmacie een hoge vlucht hebben genomen.’ Zo worden naast de inkoop van medicijnen, ook de personeelszaken en de boekhouding vanuit het hoofdkantoor in Rotterdam geregeld. Niettemin hebben en houden de apothekers in het land een belangrijke stem in hun lokale ondernemerschap, benadrukt Bracht.

‘Ik geloof in een optimale binding tussen centraal en lokaal. En het werkt! Ik zie bijvoorbeeld dat apothekers van het eerste uur die hun investering in de apotheek hebben afbetaald, nu een belang nemen in AIO. Dat doen ze niet als ze geen vertrouwen hebben in de gezamenlijke onderneming. Het systeem rolt om.’

Tijd en aandacht ‘Medsen apotheek’ is de handelsnaam die vorig jaar is geïntroduceerd om de aangesloten apotheken herkenbaar te maken voor de consument. Bracht: ‘Formules helpen daarbij, zo eenvoudig is het. Daarbij is Medsen apotheek voor ons meer dan een naam. Het is het begin van een nieuw concept, een nieuwe manier van werken.’

Dit jaar worden acht apotheken omgebouwd, de andere volgen in eenzelfde tempo.

Uiteindelijk zullen alle apotheken van het samenwerkingsverband een nieuwe inrichting krijgen waarin de balie naar achteren is geschoven. En waar veel ‘technische ruimtes’, in de woorden van Bracht, zijn opgeofferd om de klant meer ruimte te bieden. ‘Mensen in de apotheek denken vaak in producten en ziektebeelden.

Wanneer iemand Nolvadex ® vraagt, kun je denken aan het doosje medicijnen of aan de mevrouw met borstkanker die het nodig heeft. Te vaak gaan medewerkers uit van het eerste. Ten onrechte. De klant wil tijd en aandacht voor zijn gezondheid.

Daar zullen de inrichting, het uiterlijk en het personeel van de Medsen apotheken op gericht moeten zijn.’

In de twee Medsen conceptstores die vorig jaar zijn geopend, hebben klanten die binnenkomen al voordat ze bij de balie zijn, contact met medewerkers die in de apotheek rondlopen. Komt de klant alleen maar om een receptje af te geven? Dan wordt dat direct aangenomen. Bracht: ‘Dat heeft twee voordelen: de druk bij de balie wordt minder én de klant hoeft niet te wachten. De apotheek wordt in plaats van een afhaalbalie een toegankelijke plek waar de klant zich op zijn gemak kan voelen en waar medewerkers aanspreekbaar zijn.’ Een nieuw concept betekent echter geen eenheidsworst. Afhankelijk van de buurt waarin de apotheek is gelegen, worden keuzes gemaakt. Zo is er in de Medsen conceptstore in het winkelgebied bij Rotterdam Westblaak voor gekozen om samen met Vichy een shop in een shop op te zetten, terwijl in een woonwijk in Enschede alleen de inrichting en het uiterlijk van de apotheek zijn veranderd.

Centrale bereidingsapotheek Voor het personeel in de conceptstores was de nieuwe werkwijze, ook na het volgen van verschillende cursussen ter voorbereiding, behoorlijk wennen. Het belangrijkste verschil is dat iedereen meer dan voorheen een eigen verantwoordelijkheid heeft tegenover de klant. Ook zijn er werkzaamheden weggevallen. In de Medsen apotheken worden geen medicijnen meer bereid uit grondstoffen. De specialistische receptuur wordt gestuurd naar de centrale bereidingsapotheek van AIO in Breda.

Schaalvergroting is volgens Bracht het grootste voordeel van deze aanpak. De directeur noemt het onzinnig om per apotheek afzonderlijk een extra ruimte aan te houden en medewerkers te scholen voor deze kleine categorie recepten. ‘Stel dat een apotheek driehonderd recepten per dag binnenkrijgt, dan zijn er hoogstens zes die moeten worden bereid. De mensen van CEBAN, onze centrale bereidingsapotheek, doen zaken met honderd apothekers, waardoor zij een aanbod hebben van zo’n 440 bereidingen per dag.’ Op enkele kleine initiatieven na, is CEBAN de enige grootschalige bereidingsapotheek in Nederland. Bracht verwacht niettemin dat dit initiatief navolging gaat krijgen in de farmaciebranche. ‘CEBAN heeft nu een marktaandeel van 10 procent. Er is dus in theorie nog ruimte voor acht à negen andere bereidingscentra.’

Ook recepten die niet bereid hoeven te worden, maar waar de klant niet dezelfde dag naar vraagt, worden door de Medsen apotheken uitbesteed. Aan een bedrijf van AIO in Almere dit keer: Medsen Central Filling. Bracht: ‘In beginsel moet het mogelijk zijn dat ik zelf een apotheek draaiende kan houden door alleen recepten in ontvangst te nemen en te adviseren. Niet te lang natuurlijk, maar het is wel de leidende visie achter het ondernemerschap van AIO’, vertelt hij lachend. 컄

‘De apotheek wordt een plek waar de klant zich op zijn gemak voelt’ ZorgAlert 9

BRACHT:

‘Apothekers zijn samen met tandartsen de meest ondernemende zorgaanbieders’

Meer kwaliteit voor minder geld ‘Efficiënt werken is noodzaak geworden’, stelt Bracht verder. ‘In de farmacie krijgen we, net als in de rest van de zorg, te maken met een personeelstekort. Tegelijkertijd wordt de consument kritischer. Hij verenigt zich in patiëntenverenigingen, zoekt informatie op internet en vraagt meer aandacht voor zijn gezondheid. Dit betekent dat het kennisniveau van apotheekmedewerkers omhoog moet en ook de apotheker zelf meer zichtbaar aanwezig moet zijn. Dat kan wennen zijn in het begin. Toch verwacht ik van de apothekers dat ze meedoen in het spel. En dat gaat lukken: apothekers zijn samen met tandartsen de meest ondernemende zorgaanbieders.’

Met de recente overname van Medizorg hoopt Bracht AIO als organisatie en daarmee de apothekers een nieuwe kennisimpuls te geven. Medizorg is een landelijk werkende apotheek die dure, zeer specialistische geneesmiddelen verstrekt aan kleine groepen patiënten. ‘De weg ligt open om onze apothekers te laten delen in die kennis. In het belang van de klant.’ In een land waar de overheid door de invoering van marktwerking in de zorg meer kwaliteit wil voor dezelfde prijs, is dit het soort ondernemerschap dat hierop een antwoord heeft, volgens Bracht. ‘Er moet voorzichtiger worden omgesprongen met de algemene middelen. Dat is niet verkeerd, het maakt mij innovatiever. Aan de andere kant moeten we uitwassen voorkomen. Geen enkele zichzelf respecterende zorgprofessional zou naar mijn idee voor een verzekeraar moeten werken. Ook zou iedereen in de zorg weerstand moeten bieden tegen de druk om de wijze van zorg inhoudelijk te laten bepalen door de zorgverzekeraars.

Bijvoorbeeld door minder door te verwijzen of bepaalde medicijnen voor te schrijven.

Het is een lastig evenwicht waarin de professionele autonomie van apotheek, huisarts, tandarts en andere zorgaanbieders niet in het gedrang mag komen. Staan we dat wel toe, dan is dat het begin van het einde.’ 쏔

10

ZorgAlert

N E T H C I R E B E KORT In elk nummer van ZorgAlert: nieuws, facts en updates

HONDERD JAAR FARMACOLOGIE RUDOLF MAGNUS Op 2 mei 2008 is het precies honderd jaar geleden dat Rudolf Magnus in Utrecht als eerste hoogleraar farmacologie in Nederland werd benoemd. Honderd jaar farmacologie in Nederland wordt niet onopgemerkt gelaten. In de week van 13-16 mei 2008 zullen alle universiteits-

Adviesraad Gezondheidszorg CENE BANKIERS Vorig jaar heeft CenE Voorzitter van de adviesBankiers een adviesraad raad is drs. Jos Werner, Gezondheidszorg opgeoud-bestuursvoorzitter richt. Deze raad ondervan onder meer het steunt de bank bij het Universitair Medisch waarmaken van haar missie Centrum in Nijmegen, nu als gespecialiseerde bank voorzitter van de Eerste in de medische sector.

Kamerfractie van het CDA

en lid van de raad van advies van de Nederlandse Zorg Autoriteit. Voor 2008 staan twee belangrijke thema’s op de agenda waar de raad zich over buigt: de kapitaallasten en het SER-advies.

steden van Nederland het jubileum vieren met een scala aan activiteiten.

In het programma ligt de nadruk op toekomstige ontwikkelingen op zowel wetenschappelijk als maatschappelijk terrein. Kijk op www.100jaarfarmacologie.nl voor een overzicht van alle activiteiten.

Uitnodiging DAVID DE WIED-LEZING p 15 mei a.s. vindt de jaarlijkse David de Wied-lezing plaats.

Dit jaar vormt de bijeenkomst een onderdeel van de viering van 100 jaar farmacologie in Nederland, met als thema ‘Hersenen tussen ouderdom en suikerziekte’. De lezing wordt gehouden door professor dr. Willem Hendrik Gispen, universiteitshoogleraar en oud-rector magnificus Universiteit Utrecht. We nodigen u graag uit om deze lezing bij te wonen.

O

Kijk voor meer informatie op www.cenebankiers.nl.

ZorgAlert 11

MOTEK TEKST: LONNEKE GILLISSEN ILLUSTRATIES: MICHIEL VIJSELAAR FOTOGRAFIE PORTRETTEN: STEFANI BUIJSMAN / MUNTZ

Revalidatiecentrum van

12

ZorgAlert

Specialisten en fysiotherapeuten tools geven waardoor deze een betere diagnose kunnen stellen en patiënten sneller en beter kunnen revalideren. Dat is het doel dat Motek-directeur Michiel Westermann zich stelt. Hij legt uit: ‘Met onze CAREN-software kan de mate van herstel meetbaar worden gemaakt, waardoor protocollen kunnen worden opgesteld.’

de toekomst

W

estermann is afkomstig uit de ICT-wereld. Na het oprichten van Pink Elephant (nu KPN/Getronics/Pink/Roccade) en Twinning vond hij het mooi geweest in die business. ‘Ik ging in de zorg rondkijken, een interessante markt waar echt iets veranderde.

Bovendien kende ik de oprichter van Motek die zich al langere tijd bezighield met de CAREN-software (Computer Assisted Rehabilitation Environment). Omdat het een technologische vinding is met grote toekomst, ben ik erin gestapt.’

Verreweg het meest indrukwekkende apparaat dat gebruikmaakt van de CARENsoftware is het CAREN-systeem. Hierbij nemen patiënten plaats op een lopende band op een rond platform dat op een ‘flight simulator’ staat die in zes richtingen kan bewegen. Tegelijkertijd kijken ze naar een virtuele omgeving op een 180-gradenvideoscherm. Op hun lichaam worden marker-bolletjes aangebracht die licht van verschillende lichtbronnen reflecteren. Sensoren pikken bij elke beweging het weerkaatste licht op en sturen de bewegingsgegevens naar een computer. Deze maakt hier realtime een zogenaamde motion capture van, een kopie van het bewegende lichaam dat op het scherm kan worden weergegeven. En realtime betekent hier letterlijk: op het moment dat de patiënt beweegt, is dit ook zichtbaar in beeld. De patiënt ziet op het scherm bijvoorbeeld een moeilijk begaanbaar landweggetje. Het platform beweegt intussen waardoor de patiënt de heuvels op de weg ook daadwerkelijk ervaart. Terwijl hij zijn evenwicht moet bewaren, slaat hij tegelijkertijd vogels en vlinders uit de lucht. Door deze handelingen vergeet de patiënt de problemen die hij in het dagelijks leven met staan of het behouden van zijn evenwicht ervaart. De software die hierachter zit, is dusdanig breed inzetbaar dat alle soorten patiënten met behulp hiervan kunnen revalideren. Westermann: ‘Elke groep van patiënten heeft wat anders nodig. Voor hen ontwikkelen wij specifiek toegespitste hardwareproducten die we koppelen aan de bestaande CAREN-software.

Zo kunnen we in allerlei vormen van revalidatie voorzien, van evenwichtsstoornissen tot mensen die moeten leren lopen met een prothese.’

Ervaringsleer Westermann heeft zelf twee kunstheupen en weet hierdoor precies hoe afhankelijk de huidige revalidatiearts nu nog is van een goed oog, en welke stap het revalidatieproces met behulp van CAREN kan maken. ‘Na een aantal bottransplantaties bleek dat ik twee kunstheupen moest krijgen. Ik vroeg de specialist hoe hij bepaalde waar hij de heup zou afzagen. Hij antwoordde: “Nou, ongeveer zo, zo en zo”.’ Met zijn handen imiteert Westermann de manier waarop de specialist de lengte, breedte en diepte van het weg te halen stuk heup aangaf. ‘Daar schrok ik enorm van. En ook toen ik moest revalideren zag ik tot mijn verwondering dat je erg afhankelijk was van

specialisten die klinisch en dus goed met hun ogen kunnen werken. Er zat geen objectieve onderbouwing bij. Als ik met Motek tools kan aanreiken waardoor dat in de toekomst objectief kan en mensen in de zorg hun werk beter kunnen doen, zou dat geweldig zijn. Dan heb ik mijn doel bereikt.’ Westermann had ook veel baat bij CAREN. Door de operaties liep hij al jaren slecht en instabiel. ‘Toen ik voor het eerst hiermee in aanraking kwam, ging ik als test op het CAREN-apparaat staan. Na tien minuten stapte ik eraf en mijn balansproblemen waren verholpen.’ Westermann was overtuigd en maakte samen met CenE Bankiers een businessplan. ‘Zij benaderden SenterNovem en die reageerden ontzettend goed en snel. Nu heb ik een fors krediet van CenE Bankiers dat voor twee derde wordt geborgd door de staat, door SenterNovem.

CenE Bankiers is daarmee voor Motek daadwerkelijk een meedenkende bankier.’

Protocollen Belangrijkste ontwikkeling van de software van dit moment is volgens Westermann het Human Body Model (HBM). Dit model visualiseert het menselijk bewegingsapparaat door op een beeldscherm met kleuren aan te geven welke spieren zich bij een bepaalde beweging spannen of juist ontspannen en in welke mate. Westermann: ‘Realtime wordt het beeld van het lichaam gevisualiseerd. We kunnen dit al voor het onderlichaam en zijn nu met het bovenlichaam bezig. In de zomer is het hele lichaam ingevoerd.’ Hij geeft een voorbeeld uit de praktijk. ‘Als je knieband is gescheurd, moet je na de operatie revalideren. De revalidatiearts zegt op basis van de operatiegegevens: “Dit heeft plaatsgevonden en zo gaan we revalideren.” Maar misschien liep je al slecht en was dat de oorzaak van het scheuren. Als we de arts tools in handen geven waardoor hij het gehele bewegingspatroon kan zien, en niet alleen de herstelde knie, kan hij beter helpen.’

Met revalidatiearts Wim Wertheim, hoofd van de medische dienst MRC Aardenburg waar 1 mei een CAREN-systeem wordt geplaatst en Peter Beek, professor Bewegingswetenschappen aan de Vrije Universiteit, is Motek bezig om protocollen op te stellen.

‘We beschrijven het probleem, doen met CAREN en het HBM de nulmeting, de patiënt gaat het revalidatieproces in en daarna doen we weer metingen. Hiermee wil ik bewijzen dat we een betere diagnose kunnen stellen én patiënten sneller en beter kunnen laten revalideren dan nu het geval is.’

In Nederland zijn nog geen patiëntgegevens bekend, maar het Sheba Hospital in Tel Aviv heeft al veel ervaring met CAREN. Westermann: ‘Uit hun onderzoek blijkt 30 tot 50 procent van de patiënten daadwerkelijk sneller en beter te revalideren. Ook beginnen we data van revalidanten met protheses te krijgen uit het Walter Reed en Brooke Army Medical Center in de VS, waar onze apparaten ook staan. CAREN wordt zelfs een integraal onderdeel van de Amerikaanse protocolbeschrijving, en dat is een voordeel. Dat wordt dé standaard in de revalidatie na amputaties.’ 컄

‘Met het CAREN-systeem kan een revalidatiearts beter helpen’ ZorgAlert 13

‘30 procent tot 50 procent van de patiënten revalideert sneller en beter’

MEER OVER BORGSTELLINGSKREDIET Borgstellingskredieten (BSK’s) zijn onder voorwaarden beschikbaar voor ondernemers in het MKB met maximaal honderd werknemers in dienst. Een aantal banken kan namens hun relaties een beroep doen op deze regeling, indien zij niet tot kredietverlening kunnen overgaan als gevolg van tekort aan zekerheden. Niet alle bedrijven vallen onder de regeling, zorginstellingen en medische beroepsgroepen zijn in het algemeen uitgesloten. Voor ondernemers bij wie de omzet op het moment van ondertekening van de kredietovereenkomst voor meer dan 50 procent uit NZA getarifeerde omzet bestaat, kan geen beroep op een BSK worden gedaan. Dat klinkt ontmoedigend, echter indien minder dan de helft van de omzet in deze categorie valt zijn er wel degelijk mogelijkheden. De bank mag voor maximaal 50 procent met BSK financieren en het maximum aan staatsgarantie ten behoeve van de onderneming bedraagt € 1 mio.

Binnen de BSK-regeling bestaat een versoepeling voor startende en innovatieve ondernemers.

Een innovatieve ondernemer is een ondernemer die een zogenaamde S&O-verklaring kan overleggen. De S&O-verklaring, die niet ouder dan 18 maanden mag zijn, kan worden afgegeven door SenterNovem (onderdeel van het ministerie van Economische Zaken) in het kader van de Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk. De overheid kan daarbij voor een groter deel van het bancaire krediet garant staan. Zo kan de 2:1 regeling worden toegepast waarbij tot een maximum van € 1 mio via een BSK en € 0,5 mio bancair wordt gefinancierd.

Voor deze ondernemers gelden ook ruimere looptijden, die worden afgestemd op de specifieke situatie van de onderneming. Innovatieve ondernemers kunnen uitvinders zijn, maar ook gewone ondernemingen die veel energie in R&D steken.

Hebt u een onderneming en wilt u meer informatie over borgstellingskrediet?

Neemt u dan contact op met Jan Willem Heukensfeldt Jansen, CenE Bankiers, Adviesgroep Zorginstellingen, telefoon: (030) 659 90 21 J.W.HeukensfeldtJansen@ cenebankiers.nl

14

ZorgAlert

COLUMN

In elke uitgave van ZorgAlert: de persoonlijke visie van een CenE Bankiers-medewerker.

Wat speelt er in de branche?

Prestatiegerichte bekostiging leidt tot herwaardering

V

FOTOGRAFIE: DE BEELDREDAKTIE/VINCENT BOON

oor ziekenhuizen is met ingang van dit jaar het bouwregime afgeschaft. En per 1 januari 2009 gaan de ziekenhuizen over op een systeem van integrale prestatiebekostiging op basis van DBC’s. Deze streefdatum geldt ook voor care-instellingen. De denklijn voor de AWBZ is dezelfde als voor de ziekenhuizen, maar hierover moet nog politieke besluitvorming plaatsvinden. De overgang naar een nieuw regime is zo concreet dat de transitiefase is begonnen. De uitwerking van nieuwe bekostigingssystemen is in volle gang, waarbij een niet onbelangrijk detail, zoals de omvang van de huisvestingscomponent, nog duidelijk moet worden. Dat de wereld er echt anders uitziet blijkt uit de herwaardering van vaste activa, die voor een deel al aan de orde is bij het opmaken van de jaarrekening over 2007.

Met de invoering van de nieuwe bekostiging vervalt de garantie voor vergoeding van de huisvestingslasten. De huisvestingslasten moeten straks vanuit de omzet worden opgebracht. De huisvestingsvergoeding wordt gekoppeld aan de gerealiseerde productie. Gezien het relatief vaste karakter van deze kosten is het productievolume een bepalende factor. Op basis van de huisvestingskosten en de productie kan een instelling straks nagaan hoe de kosten per eenheid product zich verhouden tot het sectorgemiddelde waarop de maatstafvergoeding wordt gebaseerd. Het ontbreken van duidelijkheid over de omvang van de huisvestingscomponent kan worden ondervangen door te werken met scenarioberekeningen. Uit berekeningen die wij voor een aantal instellingen hebben gemaakt, valt daarnaast de gevoeligheid voor de hoogte van de rente op. Dit is iets waar de sector nog niet eerder mee te maken had.

Het vervallen van de gegarandeerde vergoeding van goedgekeurde investeringen per 2009 heeft al gevolgen voor de jaarrekening 2007. De Raad voor de Jaarverslaggeving heeft eind januari de richtlijn voor zorginstellingen aangepast. Gevolg is dat de immateriële vaste activa per 31 december 2007 voor een groot deel moeten worden afgeboekt ten laste van de resultatenrekening. Belangrijker is de herwaardering van materiële vaste activa die in de nabije toekomst zal volgen. Deze herwaardering kan zowel in positieve als negatieve zin forse gevolgen hebben voor de balans. In geval van een afwaardering kan de solvabiliteit die gemiddeld al niet hoog is, sterk dalen. Dit gaat naar verwachting een aantal cases voor de ‘commissie van wijzen’ opleveren. Banken letten uiteraard op de solvabiliteit. Bij het beoordelen van investeringsplannen is de cashflow echter de belangrijkste factor. 쏔

JAN WILLEM HEUKENSFELDT JANSEN Adviesgroep Zorginstellingen J.W.HeukensfeldtJansen@cenebankiers.nl

ZorgAlert 15

BELEGGINGSVISIE TEKST: MICHEL VAN DER STEE ILLUSTRATIE: DEVON RESS FOTOGRAFIE: DE BEELDREDAKTIE / MARC BOLSIUS

Beurskoersen in vrije val

Gezocht: Sterke maag en De beurskoersen zijn wereldwijd in een vrije val beland in de eerste weken van het nieuwe jaar. Op de Amsterdamse beurs dreigde de AEX zelfs even door de 400-puntengrens heen te schieten, een daling van maar liefst 22 procent ten opzichte van de slotstand eind vorig jaar.

Beursanalisten roepen in de media dat er van echte paniek geen sprake is. Maar wat is er aan de hand?

Een analyse.

16

ZorgAlert

D

e enorme koersdalingen op de beurs en parallel daaraan de scherpe daling van de kapitaalmarktrente, roepen ook de vraag op of we bang moeten zijn voor een naderende recessie. Het antwoord daarop is ja en nee. Voor de Verenigde Staten is er zeker reden om te vrezen voor een recessie. De werkloosheid loopt gestaag op, alle belangrijke conjunctuurindicatoren wijzen naar beneden en voorlopig is er nog geen enkel zicht op een uitbodeming van de huizenmarkt. Voeg daaraan toe dat de gemiddelde Amerikaan vrijwel niets heeft gespaard en dus geen buffer heeft om op terug te vallen en er is weinig reden tot vrolijkheid.

Renteverlagingen Ook bij de Federal Reserve Bank, die zich tot voor kort nog altijd tamelijk optimistisch betoonde over de economie, lijkt inmiddels het besef doorgedrongen dat de problemen groot zijn. Mede met het oog op de paniek op de aandelenmarkten heeft de Fed zelfs de ongebruikelijke stap gezet om tussen twee reguliere vergaderingen in het belangrijkste rentetarief met liefst 0,75 procentpunt te verlagen tot 3,5 procent. De laatste keer dat een dergelijk grote stap werd gezet was in 1990, wat de ernst van de huidige situatie onderstreept. De vraag is echter of renteverlagingen – en er zullen er ongetwijfeld nog meer volgen – veel zullen helpen. De banken, met hun eigen problemen, staan immers zeker niet te springen om extra krediet te verstrekken en veel huizenbezitters met een adjustable rate mortgage zullen de komende tijd toch met hogere hypotheektarieven worden geconfronteerd. Ook een belastingverlaging, zoals door president Bush voorgesteld, kan hooguit tijdelijk enige verlichting geven.

Het echte probleem in Amerika is dat er de laatste jaren veel meer is uitgegeven dan

Michel van der Stee is beleggingsstrateeg bij Van Lanschot Bankiers

lange adem dat er is verdiend. Door de Amerikaanse consument en door de overheid. De Amerikaanse economie is in toenemende mate dus op krediet gebouwd. Dat probleem is uiteindelijk maar op één manier op te lossen en dat is: minder uitgeven en meer sparen.

De oplossing ligt zeker niet in het bijdrukken van nog meer dollars. Net zomin als dat je een alcoholist helpt met een nieuwe fles drank. Kortom, het ziet er niet zo goed uit voor de Amerikaanse economie. En of er nou wel of niet een recessie komt, in de zin van twee achtereenvolgende kwartalen van krimp, lijkt het wel zeker dat de groei voor langere tijd op een heel laag pitje zal komen te staan.

Azië en Europa Als de grootste economie ter wereld naar een veel lagere versnelling schakelt, dan is dat slecht nieuws voor de rest van de wereld. De opkomende economieën, met als belangrijkste exponenten China en India, zullen het waarschijnlijk wel goed blijven doen, dankzij hun sterke interne dynamiek, maar van een volledige ontkoppeling kan geen sprake zijn. Japan en Europa zullen het relatief een stuk moeilijker krijgen. Maar recessie, nee dat lijkt niet erg waarschijnlijk, althans niet in 2008. Zeker in Europa ziet het beeld er nog steeds redelijk gunstig uit. Weliswaar ondervindt Europa behalve van de lagere groei van de wereldeconomie ook hinder van de dure euro en oogt de huizenmarkt in landen als het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Spanje kwetsbaar, daar staat tegenover dat de werkloosheid in de meeste landen nog steeds daalt en dat de lonen dit jaar harder zullen stijgen dan de afgelopen jaren het geval was. Dankzij de consument zal de groei in Europa dit jaar daarom nog kunnen uitkomen op een kleine 2 procent. Dat is wel aanzienlijk minder dan vorig jaar, maar dicht bij het langjarige gemiddelde en dus zeker niet dramatisch.

Beleggingsklimaat Hoewel de recente koersdalingen in sommige gevallen wat overdreven lijken, verwachten wij niet dat het beleggingsklimaat op korte termijn echt zal verbeteren.

De neerwaartse risico’s voor de wereldeconomie zijn de afgelopen tijd duidelijk toegenomen en er is nog steeds veel onzekerheid over de werkelijke omvang van de problemen in de bankensector. Bovendien lijken de winsttaxaties van analisten aan de hoge kant, wat de kans op teleurstellingen vergroot. Het lijkt in dit licht niet waarschijnlijk dat beleggers de komende tijd veel risico zullen willen nemen en we houden er rekening mee dat de beurzen voorlopig heel beweeglijk zullen blijven, waarbij het risico van substantiële, verdere koersdalingen aanwezig blijft. Onze modellen geven echter wel aan dat veel aandelen inmiddels laag tot zeer laag zijn gewaardeerd, in het bijzonder de largecapaandelen in Azië en Europa. Dit zegt overigens niet veel over de te verwachten koersontwikkeling in de rest van het jaar.

De geschiedenis leert dat markten heel lang (te) duur en ook heel lang (te) goedkoop kunnen zijn. Voor beleggers met een sterke maag en een lange adem biedt de huidige markt echter zeker kansen. 쏔

ZorgAlert 17

OPLEIDINGEN TEKST: LONNEKE GILLISSEN

ILLUSTRATIE: MICHIEL VIJSELAAR

Medisch specialisten ontberen nogal eens kennis van managementzaken. Dit ligt deels aan het tekort aan managementopleidingen, deels aan desinteresse bij de specialist. Voor de huidige generatie aio’s zal er wat dat betreft weinig tot niks veranderen. Ook zij genieten tijdens hun opleiding geen managementonderwijs. Terwijl dat met het oog op de liberalisering van de curatieve zorg op zijn minst zinvol zou zijn.

Medicus en management,

A

ls medicus kun je het niet meer maken met je rug naar het ziekenhuis te staan om je enkel op je patiënten en spreekkamer te richten. Het ziekenhuis komt je spreekkamer in, of je dat nu wilt of niet. Daarom doe je er beter aan je met het beleid en bestuur te bemoeien, dan gebeuren de zaken tenminste zoals jij dat wilt.’ Aan het woord is drs. Pieter Wijnsma. Naast zijn eigen bureau voor management development en coaching van managers en bestuurders in de zorg en van medisch specialisten, is hij leider van het Erasmus Orde Medisch Management Programma. Dit managementprogramma van de Orde van Medisch Specialisten is een samenwerking met het Erasmus Medisch Centrum en wordt uitgevoerd door de SMMS, de Stichting Managementscholing Medische Specialisten. Hiermee is de organisatie de grootste aanbieder van managementopleidingen voor medisch specialisten in ons land.

Wijnsma vervolgt: ‘Je kunt als arts wel mopperen, maar als je dingen voor elkaar wilt krijgen, is het beter adequaat invloed uit te oefenen en te weten aan welke touwtjes je moet trekken in het ziekenhuis. Op het gebied van management is een heleboel voor verbetering vatbaar. Maatschappen en vakgroepen functioneren gewoonweg niet optimaal en medische staven evenmin.’

Actualiteit Wijnsma is niet de enige die deze mening is toegedaan, ook specialisten geven steeds duidelijker blijk behoefte te hebben aan managementscholing. Door de verandering in de financiering en de nadruk op prestatiebekostiging moeten ze gaan nadenken over wat ze bieden, wat dat moet kosten en waarom. Wijnsma: ‘Daarover moeten medisch specialisten onderhandelen. Vooral in de dbc ’s van het b-segment (het vrij-onderhandelbare deel) speelt dat. Je moet een heldere visie hebben op wat je je klanten wilt bieden, een ondernemingsplan kunnen schrijven, enzovoort.’

Daarnaast wordt door de commercialisering de aandacht voor de doorstroom van patiënten in het ziekenhuis groter. ‘Er mag niet te veel tijd zitten tussen de verschillende afspraken’, legt Wijnsma uit. ‘En er is veel aandacht voor themapoli’s, zoals de mammapoli, en andere organisatievormen, waarbij patiënten in een heel korte tijd alle noodzakelijke diagnostiek en behandeling krijgen. De medisch specialist is degene die op andere manieren naar bestaande processen moet kunnen kijken om hier werkbare verbeteringen voor op te stellen. Dat kun je niet overlaten aan het bedrijfsmatig management.’

Docenten, onderwerpen, methodiek Sinds 1990 vinden elk jaar honderden medici en aio’s hun weg naar de lesbanken van de SMMS. Wijnsma: ‘De meeste aanmeldingen zijn er voor de cursussen medische staf en ziekenhuismanagement, ziekenhuisfinanciën, ziekenhuis in de markt, en basics van management en beleid.’ Met deze en andere cursussen speelt

18

ZorgAlert

het SMMS bewust in op de ontwikkelingen in de gezondheidszorg. Wijnsma vertelt: ‘De inhoud van de cursussen is sterk vernieuwd en geactualiseerd. We houden de ontwikkelingen in de financiering van de medisch-specialistische zorg goed in de gaten. Uiteraard besteden we ook ruim aandacht aan de veranderende organisatie van ziekenhuizen en we kijken naar innovaties die er gaande zijn. Ziekenhuizen zoeken naar nieuwe wijzen van bestuur, bijvoorbeeld in de vorm van een bv, met medisch specialisten die aandeelhouder zijn of medisch specialisten die in het management plaatsnemen. Bovendien spelen logistiek en kwaliteit een steeds nadrukkelijker rol.’ Met nieuwe cursussen als logistiek en gezondheidsrecht en een intervisiegroep voor stafvoorzitters houdt het SMMS gelijke pas met de veranderingen.

Maar er zit meer in de pijplijn. ‘Een van de zaken die we binnenkort willen gaan aanbieden’, vervolgt Wijnsma, ‘is een leergang van hoge kwaliteit voor medici. Dat wordt een uitgebreid programma van veertig dagdelen nascholing per jaar.’ Hierbij wordt hoog ingezet op docenten, onderwerpen, methodiek. Wijnsma: ‘In de leergang, gegeven door onder meer hoogleraren van het Instituut Beleid en Management in de Gezondheidszorg van Erasmus Medisch Centrum, komen alle verschillende aspecten van management aan bod: geld, personeel, organisatie, logistiek en kwaliteit.

Bovendien zorgt een vaste begeleider voor de tussentijdse verwerking, voor zelfwerkzaamheid en biedt hij ruimte voor discussie. Daardoor is het programma sterk competentiegericht.’

Routekaart ziekenhuis De reacties van artsen en aio’s zijn gemiddeld genomen heel positief. Wijnsma: ‘Natuurlijk zijn er altijd zaken voor verbetering vatbaar, maar we streven naar gemiddeld een 8 voor de cursussen, dat is heel hoog. En daar zitten we zonder uitzondering tegenaan.’ Bovendien worden alle cursussen ter plekke grondig schriftelijk geëvalueerd. De docenten van het SMMS krijgen daar vervolgens feedback op. Wijnsma: ‘Aio’s zeggen tegen ons: dit had ik veel eerder in mijn opleiding moeten hebben. Eindelijk snap ik hoe een ziekenhuis in elkaar zit. En dat is in deze tijden wat je noemt zinnig.’

Op dit moment zijn er vier routes waarlangs een managementcursus voor aio’s tot stand kan komen: via de Onderwijs- en Opleidingsregio’s, de wetenschappelijke verenigingen, de aio-verenigingen en middels open inschrijving. Alle wetenschappelijke verenigingen werken aan de modernisering van de opleiding tot medisch specialist. De SMMS heeft bovendien de ambitie om managementscholing aan te bieden aan alle aio’s. Deze scholing zal ten minste moeten bestaan uit een basiscursus management van twee dagen in het begin van de opleiding tot medisch specialist, en uit een tweedaagse vervolgcursus aan het eind van de opleiding.

Vooralsnog is het Erasmus MC het enige universitaire ziekenhuis dat structureel samenwerkt met het SMMS. Wijnsma vertelt dat daar in de nabije toekomst verande-

steeds belangrijker ring in komt. ‘In samenwerking met VUMC zijn we bezig met de structurele invoering van management in de opleiding.’ En ook het AMC Amsterdam begint de noodzaak van managementvaardigheden voor medici in te zien. In hun curriculum stellen zij: ‘Managementkwesties kregen tot nu toe in de opleiding van de medisch specialist geen enkele aandacht. Medisch specialisten functioneren echter niet in een isolement, maar in een team samen met allerlei andere professionals.’ Deze cursus was geheel volgeboekt, een teken dat de managementkant onder medici steeds meer gaat leven. 쏔

‘Managementkwesties kregen tot nu toe in de opleiding geen aandacht’

ZorgAlert 19

REPORTAGE TEKST: KASPER MARINUS FOTOGRAFIE: MIRJAM BLEEKER

20

ZorgAlert

Begin jaren 90 nam het Franse echtpaar Daniel en Florence Cathiard een oude wijngaard over in de buurt van Bordeaux.

Al snel had Ch창teau Smith Haut-Lafitte onder wijnkenners een geweldige reputatie opgebouwd. Dochter Mathilde en haar man Bertrand hadden ondertussen een succesvolle cosmeticalijn ontwikkeld, gebaseerd op druivenpitextract.

Een logische stap volgde: de familie begon Les Sources de Caudalie, een kuuroord waar gezond- en schoonheidsbehandelingen druiven en wijn als basis hebben.

Les Sources de Caudalie

Wellness Wijn ZorgAlert 21

U voelt zich als herboren

22

ZorgAlert

Het Caudalie Vinothérapie Spa grenst aan het hotel

W E L D A D I G K U R E N Les Sources de Caudalie bestaat uit een wijngaard, een luxe hotel, twee restaurants, een wijnbar en een kuuroord. In dit Caudalie Vinothérapie Spa komt u helemaal tot rust. Stap in een weldadig bad van warm, mineraalrijk bronwater gecombineerd met wijnextracten en oliën. Laat u verwennen met een van de vele schoonheidsbehandelingen met producten gebaseerd op wijn en druivenpitextract. Of geniet van diverse, heerlijke massages. U voelt zich als herboren.

Mathilde Cathiard begon cosmeticamerk Caudalie

ZorgAlert 23

Baden in een wijnton

C U L I N A I R G E N I E T E N Het luxe hotel bestaat uit 49 kamers in vijf stijlen. De grande suite is een houten lodge deels op palen in een vijver gebouwd. Vanaf de veranda kijkt u uit over het water en de aangrenzende natuur. Het is ongetwijfeld de meest romantische plek van het complex. Ook in de twee restaurants is het genieten.

Van heerlijke gerechten, maar ook van de prachtige aankleding en intieme sfeer.

Professionele kooklessen en een cursus wijnproeven zijn ook mogelijk

24

ZorgAlert

Ongetwijfeld de meest romantische plek van het complex

ZorgAlert 25

SELECTIE

In elk nummer van ZorgAlert: de leukste uitstapjes en hebbedingen

Veilig bellen De P’9521 is een robuuste mobiele telefoon van Porsche Design in samenwerking met Sagem. Hij is gemaakt van aluminium en door het beeldscherm te draaien kunt u er foto’s mee maken. Daarnaast heeft de telefoon een heel bijzondere beveiliging. Om ervoor te zorgen dat niemand hem kan gebruiken behalve uzelf, kunt u hem beveiligen met een vingerafdruklezer.

De verkoopprijs is € 1200,-

Vroeg voorjaar In De Beukenhof in Oegstgeest kunt u een avond culinair genieten in intieme sfeer. Als het weer het toelaat gaan de buitendeuren open en worden de tafels in de tuin gedekt. Na afloop kunt u overnachten in een van de negen suites die de historische sfeer van het gebouw combineren met eigentijds design.

Kijk voor meer informatie op www.debeukenhof.nl

Wakker worden!

Met de Philips Wake-up Light wordt u energiek en op natuurlijke wijze wakker.

Als het tijd is om op te staan, wordt het lamplicht geleidelijk feller. Het is alsof u gewekt wordt door de opkomende zon op een zomerse ochtend. Daarnaast kunt u bepalen of u wakker wordt met het ontspannende geluid van een kikkerpoel, met vogelgeluiden of met het zacht ruisen van de zee. U kunt ook kiezen voor een vriendelijke pieptoon en uw favoriete radiozender.

De adviesprijs is € 99,-

26

ZorgAlert

Uitwaaien en nietsdoen Hotel Graaf Bernstorff op Schiermonnikoog is in 1998 gebouwd en vernoemd naar de voormalige eigenaar van het eiland. In het bijbehorende restaurant worden dagelijks wisselende menu’s bereid, altijd gebruikmakend van pure en eerlijke ingrediënten van het seizoen. Uitwaaien en lekker nietsdoen, dwalen door de natuur en picknicken in de duinen. Het kleinste bewoonde Waddeneiland is een oase van rust.

Kijk voor meer informatie op www.bernstorff.nl

TEKST: CONNIE LOHUIS FOTOGRAFIE: DE BEELDREDAKTIE/GUIDO BENSCHOP

PERSOONLIJK Floor de Koning (54) is niet alleen stafmedewerker financiën en control bij het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch, maar ook machinist op een stoomlocomotief.

Jaren achtereen werkte De Koning in zijn vrije tijd als stoker. Hij was de man die de kolen op het vuur gooide.

Twee jaar geleden ging zijn droom in vervulling. Op zijn 52ste zat De Koning achter de stuurknuppel.

Van stoker tot machinist

I

k heb als kind veel met treintjes gespeeld. Rond mijn twintigste ging ik naar WestDuitsland want daar reden nog stoomlocomotieven.

Toen in 1976 de Stoom Stichting Nederland (SSN) in Rotterdam werd opgericht, wist ik wat me te doen stond. Ik heb me, net als mijn vrouw, bij de stichting aangesloten als vrijwilliger. Ik werd stoker en mijn vrouw koos voor de catering.

Sindsdien zijn we daar elke zaterdag te vinden. Sinds 1 januari dit jaar werk ik vier dagen bij het ziekenhuis en ga ik twee dagen per week naar de remise in Rotterdam.’

De Stoom Stichting Nederland begon met één stoomlocomotief en heeft er nu zeven in bezit. De locs, zoals De Koning ze noemt, hebben van Prorail toestemming om het spoor te gebruiken. Hij herinnert zich nog goed zijn eerste rit als machinist. ‘We gingen naar Groningen en ik was behoorlijk zenuwachtig. Je hebt toch de verantwoordelijkheid voor driehonderd passagiers. En de samenwerking met de stoker luistert heel nauw. Je vormt samen echt een team.’ Inmiddels is er een gezonde spanning bij De Koning als hij op de locomotief stapt.

Onderweg heeft hij veel bekijks en dat geeft een kick. Jaarlijks maakt De Koning ongeveer veertig ritten in binnen- en buitenland. ‘We verhuren de locs aan bedrijven en gemeentes.

Behalve de eerste maanden van het jaar. Dan zijn we met alle vrijwilligers druk met het onderhoud.’ 왏

Meer informatie: www.stoomstichting.nl

ZorgAlert 27

BLIK OP ONDERNEMEN TEKST: KOOSJE DE BEER ILLUSTRATIE: DEVON RESS

Zorggroep Elde biedt zorg aan op negen locaties in Brabant.

Als eerste in Nederland besloot deze zorggroep de huisvesting onder te brengen in twee aparte bv’s. Tot grote verrassing van de overheid. Voorzitter raad van bestuur Thijs Meulemans: ‘We hebben de weg moeten plaveien.

Het is frappant hoe de politiek nieuw beleid kan invoeren zonder de consequenties hiervan te overzien.’

Vastgoed en care-instellingen

D

e financiering van huisvestingskosten voor zorginstellingen gaat met ingang van volgend jaar drastisch veranderen. De gegarandeerde vergoeding van kapitaallasten verdwijnt met de invoering van de zogenoemde ‘normatieve huisvestingscomponent’ (NHC) naar verwachting per 1 januari 2009. In tegenstelling tot wat nu het geval is, is het dan niet meer mogelijk om, al dan niet bij uitzondering, extra investeringen of bouwkundige infrastructuur vergoed te krijgen. De NHC, die gelijk is voor alle instellingen in Nederland, is namelijk een productiegebonden normatieve vergoeding voor nieuwbouw en instandhouding van de huidige en toekomstige huisvesting.

Alle risico’s die gepaard gaan met vastgoed – leegstand, niet-rendabele ruimtes – komen voor rekening van de instellingen zelf. ‘Wonen is een belangrijk onderwerp voor ons’, zegt Thijs Meulemans, voorzitter van Zorggroep Elde die in 2002 is ontstaan uit een fusie van meerdere kleinere zorginstellingen. ‘Om te anticiperen op de nieuwe wet- en regelgeving hebben wij besloten ons vastgoed onder te brengen in twee bv’s om wonen en zorg juridisch te kunnen scheiden. De besloten vennootschap bleek het beste bij onze wensen te passen om zelf projecten te ontwikkelen en onze risico’s te spreiden, maar ook om allianties met anderen aan te gaan. Daarbij pakte het ook fiscaal gunstiger uit.’

Uniek in Nederland Zorggroep Elde was daarmee de eerste V&V-instelling in Nederland die voor deze organisatievorm koos. In een van de twee besloten vennootschappen is het vastgoed opgenomen dat valt onder de Wet toelating zorginstellingen zoals zorg- en verpleeghuizen. Voor de borging van deze investeringen staat het waarborgfonds voor de zorgsector garant. Voordat de bv-constructie werd goedgekeurd door verschillende overheidsinstellingen, moest er heel wat water door de Dommel stromen.

Meulemans: ‘Dat traject heeft ons bij elkaar zeker een jaar gekost. Wij hebben de weg moeten plaveien voor anderen. Het is frappant hoe de overheid beleid kan vaststellen zonder na te denken over de consequenties. Onze structuur met bv’s is in feite de uitwerking van beleid dat is gericht op marktwerking in de zorg. Niettemin moesten we voorbij het ministerie, voorbij de NZa, voorbij het college bouw, het college sanering én voorbij het waarborgfonds voordat we van start konden gaan.’

Meulemans merkte dat vooral het college sanering en het waarborgfonds voor de zorgsector vreemd opkeken opeens zaken te moeten doen met toekomstige bestuurders van een bv. Zorggroep Elde heeft specifieke afspraken moeten maken.

Zo hebben de bv’s dezelfde structuur van aansturing als de stichting waar de zorg in is ondergebracht. Ook de winst uit de bv die is opgericht voor het vastgoed dat valt onder de WTZi, moest van het waarborgfonds terugvloeien in de zorg. ‘Voor ons was dat vanzelfsprekend’, zegt Meulemans. ‘We hebben ook maar één aandeelhouder: de Zorggroep Elde.’

28

ZorgAlert

Nieuwe blik De op stapel staande nieuwe wetgeving heeft verstrekkende gevolgen voor de manier waarop door zorginstellingen wordt omgegaan met vastgoed, merkt Meulemans. ‘Waren we vroeger eerder zetbazen die op de winkel pasten, nu moeten we met een ondernemersblik de mogelijkheden die vastgoed biedt volledig benutten.’

Zorggroep Elde werkt momenteel samen met meerdere woningbouwverenigingen.

Onder meer ook met de woonstichting Sint Joseph in de verbouw en nieuwbouw van het woonzorgcentrum Emmaus in het dorpscentrum van Boxtel. Boven op het verpleeghuis komen appartementen en ook op kavels rondom het zorgcentrum komen nieuwe aanleunwoningen. Deze woningen vallen buiten de reikwijdte van de WTZi en zullen in de toekomst worden verhuurd. Zorg zal wel worden verleend door de Zorggroep Elde. Meulemans: ‘In het verleden heeft de rechter uitspraak gedaan waarin is vastgelegd dat het onder voorwaarden mogelijk is de huur van locaties te koppelen aan de zorglevering van een bepaalde partij. Dit zogenoemde “koppelingsbeding” biedt ons in dit soort samenwerkingsverbanden zekerheid voor de levering van zorg door Zorggroep Elde.’ Hoewel niet ondenkbaar, waren dit soort initiatieven in het verleden volgens Meulemans minder snel van de grond gekomen. ‘Door de marktwerking in de zorg worden we nu wel meer uitgedaagd om de samenwerking op te zoeken.’

Onzeker De politiek moet als het gaat om de bekostiging van de huisvestingslasten voor careinstellingen nog een aantal knopen doorhakken. Het advies over de toekomst van de AWBZ dat de SER gaat uitbrengen en een onderzoek dat in opdracht van VWS wordt uitgevoerd naar het financieel scheiden van wonen en zorg, moeten nog worden afgerond voor de definitieve besluitvorming. Daardoor is de bedrijfsvoering onzekerder geworden, stelt Meulemans. ‘Het is erg lastig dat we de hoogte van de NHC-normen nog niet kennen. Worden bijvoorbeeld risico’s als een zekere mate van leegstand wel voldoende meegenomen in de norm? Helaas staat de overheid niet bekend als de meest betrouwbare partner. Als care-instellingen hebben wij de verzekering gekregen dat er geen instelling door de nieuwe bekostiging zou omvallen. Tegelijkertijd zegt diezelfde overheid dat zij pas maatregelen gaat nemen op het moment dat dit daadwerkelijk dreigt te gebeuren. Zover wil ik het niet laten komen.’

Om optimaal op de nieuwe wetgeving te anticiperen probeert Zorggroep Elde de gebouwen zo efficiënt mogelijk te gebruiken en meerdere kasstromen te realiseren.

Zo werd tot vier jaar geleden op alle locaties nog zelf gekookt voor bewoners.

Inmiddels is overgestapt naar een nieuw servicegericht concept waarin ouderen in de wijk ook gebruik kunnen maken van het restaurant in het nabijgelegen verpleeg- en verzorgingshuis. ‘Ik vind dit wel een van de mooiste voorbeelden van hoe efficiency voor alle partijen goed kan uitpakken’, zegt Meulemans. ‘De restaurants zijn voller 컄

‘Financiering van huisvestingskosten voor zorginstellingen gaat veranderen’

ZorgAlert 29

‘Onze besloten vennootschappen hebben maar één aandeelhouder: Zorggroep Elde’ dan vroeger, de kwaliteit is met sprongen vooruitgegaan en er komen voor de mensen allerlei nieuwe leuke contacten uit!’

Ook op andere manieren wordt ‘nieuw geld’ gegenereerd. Bijvoorbeeld in Liduina.

Dit gecombineerde centrumverpleeghuis van de Zorggroep Elde is in de woorden van Meulemans eerder een bedrijfsverzamelgebouw dan een zorginstelling in traditionele zin. Naast het verpleeghuis vinden het Jeroen Bosch Ziekenhuis, het gemeentelijk zorgloket, de sociale dienst Boxtel, een tandarts en een kliniek voor ooglasertechniek hier onderdak. De voorbereiding van de nieuwbouw van dit somatische verpleeghuis is nu in volle gang. Meulemans: ‘Meer dan vroeger kijken we dan wel naar de verhuurbaarheid van de ruimtes. Dat heeft voordelen voor de somatische patiënten. Ze krijgen eigen sanitair en de kamer wordt toch iets groter.

Aan de andere kant redeneren we ook naar de NHC toe. Op veel oude openbare ruimtes kunnen we bijvoorbeeld geen NHC incasseren. Mijn verwachting is dan ook dat de nieuwe financieringsvorm terug te zien zal zijn in de gebouwen: sommige algemene ruimtes worden net wat kleiner, de entree net wat minder fraai.’

Projectontwikkelaar In de tweede bv van de Zorggroep Elde is het vastgoed ondergebracht dat buiten de WTZi valt. Deze projecten moeten zichzelf volledig kunnen bedruipen. Deze rol als projectontwikkelaar bevalt Meulemans gedeeltelijk. ‘Het is een voordeel dat wij meer vrijheid hebben in onderhandelingen met andere partijen. Aan de andere kant is de gezondheidszorg geen echte markt. Ook als het gaat om huisvesting zijn wij geen projectontwikkelaar pur sang. In ons vastgoedbeleid zullen wij altijd wonen mét zorg mogelijk willen maken.’

Met een financiering van CenE Bankiers heeft Zorggroep Elde een project kunnen realiseren in Esch, een kerkdorp van de gemeente Haaren. Het gaat om meerdere grotere appartementen rondom woonzorgcentrum St. Joseph. ‘De vraag naar ouderenhuisvesting blijft groot. Er zijn wachtlijsten voor alle nieuwbouw die wij opleveren. Dat maakt onze projecten natuurlijk voor ons beide interessant’, aldus de voorzitter. ‘Waarschijnlijk zullen we elkaar vaker tegenkomen. Wij hebben nog een aantal grondposities die we op termijn willen ontwikkelen. Vanzelfsprekend met het doel om de kwaliteit van onze zorg te kunnen verhogen. Want daar gaat het ons om.’ 쏔

30

ZorgAlert

HERDEFINIËRING SPEELVELD Waar het gaat om AWBZ-zorg zijn op meerdere niveaus politieke keuzes aan de orde, die het speelveld gaan bepalen: 쐍 Verzekerde aanspraken: moet de AWBZ in stand blijven, en zo ja, voor welke zorg? 쐍 Uitvoering van de AWBZ: door zorgkantoren of door zorgverzekeraars? 쐍 Bekostiging van verblijfszorg: hoe komen we tot bekostiging op basis van zorgzwaarte?

Het regeerakkoord Balkenende IV is ambivalent over de introductie van marktprikkels in de AWBZ. Verder worstelt de politiek met de beheersbaarheid en toekomstige betaalbaarheid van de AWBZ. Het advies dat de SER naar verwachting in april gaat uitbrengen over de toekomst van de AWBZ gaat een belangrijke rol spelen in de politieke besluitvorming. Het SER-advies moet zowel de langere als de kortere termijn bestrijken. De werkgroep die is belast met de voorbereiding vindt dat de ouderenzorg en de langdurige GGZ in de toekomst naar de Zorgverzekeringswet moeten worden overgeheveld. Gezien de consequenties voor de lastenverdeling moet nog blijken of de SER de werkgroep hierin volgt. De staatssecretaris van VWS heeft toegezegd dat het kabinet voor de zomer met een visie op de toekomst van de AWBZ komt.

Tegelijkertijd zijn voorbereidingen voor invoering van prestatiebekostiging van de verblijfszorg per 2009 in volle gang. De basis voor de bekostiging wordt gevormd door zorgzwaartepakketten (ZZP’s). Een discussiepunt is of en hoe de huisvestingskosten worden meegenomen. Het denken van de NZa lijkt zich langs dezelfde lijnen te ontwikkelen als bij ziekenhuizen. Definitieve (politieke) besluitvorming is afhankelijk van de standpuntbepaling van het kabinet over de toekomst van de AWBZ.

N E T H C I R E B E KORT In elk nummer van ZorgAlert: nieuws, facts en updates

Franz Liszt Pianoconcours Het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours van Utrecht wordt wereldwijd beschouwd als een van de meest prestigieuze muziekconcoursen en staat bekend om zijn pro-

fessionele en zorgvuldige ondersteuning van jonge musici. Het concours is geheel gewijd aan de pianomuziek van Franz Liszt. Het 8ste Internationaal Franz Liszt

Pianoconcours vindt dit jaar plaats van 1 t/m 12 april.

Van Lanschot Bankiers is een van de hoofdsponsors van dit evenement.

INFORMATIE De adviesgroepen van CenE Bankiers

Dental Expo 2008

zijn bereikbaar op de volgende

p deze beurs zijn de laatste ontwikkelingen op het gebied van tandheelkunde, tandtechniek en aanverwante disciplines te vinden. Dental Expo vindt plaats van donderdag 3 april tot met zaterdag 5 april 2008 in de Home Boxx te Nieuwegein. Tijdens deze dagen is ons Adviesteam Tandheelkundige Beroepen ook aanwezig. Wij nodigen u van harte uit om een bezoek te brengen aan onze stand, nummer H.104.

(030) 659 90 20

O

telefoonnummers: Zorginstellingen Apothekers

(030) 659 90 30 Artsen/Medisch specialisten

(030) 659 90 12 AIOS

(030) 659 90 35 Tandheelkundige beroepen

(030) 659 90 16 Dierenartsen

(030) 659 90 04 Chiropractors

(030) 659 90 11 Kijk voor meer informatie ook op www.cenebankiers.nl

ZorgAlert 31

INTERVIEW TEKST CONNIE LOHUIS

FOTOGRAFIE: DE BEELDREDAKTIE/ERIC VAN ’T HULLENAAR

Natuurlijk werd Roeland Wessels na zijn studie diergeneeskunde dierenarts. ‘Een nobel en prachtig beroep’, zoals hij het zelf zegt. Toch had Wessels nóg een belangstelling.

Het vak van communicatiestrateeg. Sinds 1 januari dit jaar heeft Wessels dus naast zijn dierenkliniek in Nijmegen St. Anna Advies opgericht. Met als speerpunt communicatie in de biomedische sector.

‘Communicatie moet speerpunt

Dierenarts en communicatieadviseur Roeland Wessels

32

ZorgAlert

zijn in zorgsector’

N

atuurlijk is deze beslissing niet van de ene dag op de andere genomen.

Wessels, opgeleid tot dierenarts met algehele bevoegdheid ‘van muis tot olifant’, werkte vier jaar fulltime in zijn professie. Hij was dierenarts op de Veluwe en later in de Achterhoek. In 2000 kwam de omslag.

‘Ik had al gemerkt dat er in dierenartsenpraktijken weinig aan communicatie werd gedaan. Tijdens mijn opleiding werd daar ook nauwelijks aandacht aan besteed. In die jaren had ik een eigen radioprogramma: Roels Beestenboel bij een lokale omroep. De luisteraars konden allerlei vragen stellen over hun huisdieren.

En ik behandelde diverse actuele onderwerpen. Dat was geweldig om te doen.’

Maar Wessels wilde meer met communicatie en dan vooral in combinatie met lifesciences. Hij kwam in contact met Marcel Schuttelaar van het gelijknamige Haagse communicatieadviesbureau. ‘Schuttelaar haalde me over om in Den Haag te komen werken. Eerst fulltime, later parttime toen mijn vrouw, ook dierenarts, haar gezelschapsdierenkliniek St. Anna in Nijmegen kreeg. Het werd een fantastische tijd.

We adviseerden bedrijven als Ahold, Campina en Unilever, naast het farmaceutische bedrijfsleven en de overheid.’

Hoogtepunt Een hoogtepunt uit zijn loopbaan bij Schuttelaar was het congres over genetische modificatie bij dieren, georganiseerd door Wessels. ‘In Brussel kwamen alle hoge ambtenaren van de EU-lidstaten bijeen. Ik had drie toponderzoekers geregeld.

Eén sprak over de hypo-allergene kat, die in de VS is ontwikkeld als huisdier voor mensen met een kattenallergie. De tweede spreker belichtte de mogelijkheden van gemodificeerde zalmen, die sneller groeien en de derde – een briljante Italiaanse hoogleraar die naar mijn mening ooit een Nobelprijs zal krijgen – legde uit dat malaria bestreden kon worden met gemodificeerde malariamuggen. Aan de hand van deze voorbeelden discussieerden de topambtenaren over de mogelijkheden, bedreigingen en ethische toelaatbaarheid. Er werden eerste randvoorwaarden besproken.

Geweldig om daar deel van te mogen uitmaken.’

Omschakeling Inmiddels was het gezin van Wessels uitgebreid met twee kinderen, Willemijn en Pepijn. Wessels merkte echter dat er te veel dagen waren waarop hij ’s morgens vroeg de deur uitging en ’s avonds laat weer thuiskwam, zonder zijn kinderen te hebben gezien. ‘Het woon-werkverkeer – van Nijmegen naar Den Haag – werd me te veel. Bovendien was het Haagse adviesbureau in een paar jaar tijd gegroeid van vijftien naar ruim vijftig medewerkers. Enerzijds fantastisch, anderzijds voelde dat minder goed. Ik houd ervan om iedere collega beter te kennen dan alleen bij naam.’

Toen er een verhuizing naar een groter pand werd aangekondigd, besloot hij te gaan werken bij een adviesbureau in de buurt van Nijmegen. Ook weer parttime, om op de

andere dagen zijn vrouw te assisteren in de kliniek. Maar diep vanbinnen bleef het knagen. Hij wilde uiteindelijk toch een eigen adviesbureau starten en daarnaast nog een dag per week praktiserend dierenarts zijn in de kliniek. Wessels: ‘Daardoor houd ik goed voeling met de mensen. Ik merk dat er veel veranderd is de afgelopen twaalf jaar. Mensen tonen hun wensen en gevoelens meer. Als hun huisdier overlijdt, maken ze mij deelgenoot van hun verdriet. Het is goed als dierenartsen, maar eigenlijk iedereen die in de zorg werkt, dan een oprechte blijk van medeleven kunnen geven.

Medeleven die uit het hart komt. IQ is belangrijk, maar EQ en SQ (sociale intelligentie) winnen aan belang. Als in onze praktijk een huisdier inslaapt, maken wij ongevraagd een afdruk van zijn pootje. Die afdruk, in kunststof, verpakken we in een mooi doosje.

Dat doosje sturen we een paar weken later op met een mooie brief erbij. Zo’n gebaar wordt door de mensen enorm gewaardeerd.’

De hoogste tijd Inmiddels is zijn eigen adviesbureau een feit. Het is een spannende periode. Wessels is druk bezig met het ‘bewerken’ van de markt. Zijn doel is het geven van strategisch communicatieadvies in de life science-markt, die geneeskunde, diergeneeskunde, biotechnologie en voeding omvat. De naam St. Anna heeft alles te maken met de straat waar de praktijk en nu ook het adviesbureau zijn gevestigd. Namelijk de bekende St. Annastraat in Nijmegen, waar jaarlijks de Vierdaagse-lopers finishen. De kaartjes zijn gedrukt en de brochure ligt klaar, net als een aantal stevige PowerPointpresentaties. En Wessels wil niet alleen blijven. Het doel is een adviesbureau neer te zetten mét collega’s. En dat er werk aan de winkel is, daarvan is Wessels overtuigd.

‘Het is hoog tijd dat zorgverleners zich meer verdiepen in communicatie. De consument verandert. In de jaren zestig en zeventig zeiden (dieren)artsen “trust me” tegen hun patiënten en duldden nauwelijks tegenspraak. Toen begon het tij te keren en namen cliënten het woord. “Tell me”, vroegen ze. In de jaren negentig groeide de behoefte aan transparantie en zeiden cliënten tegen artsen “show me”. Nu, anno 2008, gaat het over betrokkenheid. “Involve me”, is de vraag die de cliënt aan de zorgverlener voorlegt. Laat me zien en voelen dat je betrokken bent. Dat betekent een omslag. Zorgverleners moeten steeds meer ballen in de lucht houden om hun publiek te inspireren en te raken. Ze zijn voortdurend op zoek naar die nieuwe balans. Daarin wil St. Anna Advies hen graag bijstaan met advies. En het uitgangspunt daarbij is die nieuwe patiënt of cliënt.’

Ratio en emotie Consumenten van zorg willen een goede dokter, een kundige chirurg, maar willen ook dat deze zorgverleners empathisch zijn. En dat ze maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat bijvoorbeeld de overgebleven medicijnen op de juiste manier worden afgevoerd. Dat er goede doelen worden gesteund. Wessels: ‘Of dat een 컄

ZorgAlert 33

In het model van Wessels moeten zorgverleners op vier C’s goed presteren om toegevoegde waarde te genereren.

34

ZorgAlert

‘Wie zich kan verplaatsen in zijn cliënt en wie investeert in communicatie kan winstgevender opereren’

dierenarts nee zegt als hij niet achter het inslapen van een dier staat. En dat cosmetisch chirurgen bepaalde ingrepen niet nodig vinden en dus niet uitvoeren.

Maatschappelijk gezien is er veel veranderd en ik denk dat veel aanbieders in de zorgsector daar nog onvoldoende op zijn voorbereid. Natuurlijk gaat er ontzettend veel goed, maar ik ben ervan overtuigd dat het beter kan. Naast klinische vaardigheden moet elke zorgverlener meer advies- en communicatievaardigheden ontwikkelen.

Daarbij staat de patiënt of klant centraal. Zijn wensen moeten gerespecteerd worden.

Naast ratio moet er ruimte zijn voor emotie. De dokter wordt in mijn optiek meer een gesprekspartner en adviseur. Want een spreekkamer heet toch niet voor niets spreekkamer en in het woord consultancy zit het woord consult toch opgesloten?’

En om de zakelijke kant niet uit het oog te verliezen nog een laatste advies van Wessels. ‘Wie zich kan verplaatsen in zijn cliënt en wie investeert in communicatie kan winstgevender opereren. Niet in de laatste plaats omdat tijd geld kost. En wie hoogwaardige tijd geeft, mag daar best geld voor vragen.’

Wessels is er klaar voor. Potentiële klanten en relaties hebben al post van hem ontvangen. ‘Ik heb aan een aantal mensen mét de brochure ook een wekker opgestuurd. Als deze afgaat hoor je het geluid van een kraaiende haan. Iedere ochtend als de wekker afgaat wordt dan hopelijk aan St. Anna Advies gedacht.

Dat zou mooi zijn.’ 쏔

ST. ANNA 404 Naast dierenkliniek St. Anna 404 heeft dierenarts Wessels onlangs St. Anna Advies opgericht. Het bureau richt zich op strategisch communicatieadvies in de life science-markt: geneeskunde, diergeneeskunde, biotechnologie, voeding etc.

Wessels heeft eerder zeven jaar voor verschillende bureaus gewerkt.

Contactgegevens: Roeland Wessels St. Annastraat 404 6525 ZM Nijmegen tel. 06 22 60 43 19 e-mail: anna-advies@planet.nl

ZorgAlert 35

Financiële expertise vindt u bij veel banken.

Diepgaande kennis van de sector niet.

Al eens met een bankier gepraat over gevolgen van de nieuwe bekostigingssystematiek?

Over mogelijkheden om uw medische specialisten aan u te binden? Of over optimalisering van uw kasstroom? CenE Bankiers weet wat er speelt in uw wereld. Onze innovatieve aanpak richt zich niet alleen op uw privévermogen of op uw zakelijke financiën.

Als gespecialiseerde bankiers voor de medische sector houden wij ons bezig met álle aspecten van het medisch ondernemerschap. Hierdoor kan CenE Bankiers u optimaal van dienst zijn met financieel maatwerk en advies. Bent u op zoek naar een partner met verstand van úw zaken? Bel dan met Henny Claessen via (030) 659 90 20 of kijk op www.cenebankiers.nl.

CenE Bankiers is onderdeel van Van Lanschot Bankiers.

VOOR PROFESSIONALS IN DE MEDISCHE SECTOR

-750

057-0051 Adv zorgalert 225x285.i1 1

16-10-2007 10:33:05