Connekt - Jaarverslag 2015

Smart, Sustainable and Social Mobility

Jaarverslag 2015 to Connekt for smart mobility

Connekting for smart mobility

Connekted for smart mobility

Connekt jaarverslag 2015

3

Over Connekt Toegang tot data is niet meer genoeg. Om je te onderscheiden is meer nodig. Wat je nodig hebt, zijn goede ideeën. Goede ideeën, die het waard zijn om te ontwikkelen, te verbinden en te implementeren. Wat je nodig hebt, is continue informatie over de laatste trends in mobiliteit. En een sterke connectie met relevante overheidsmedewerkers en -beslissers. Een plek om een dialoog te starten met zelfs je grootste concurrenten en om ideeën te delen in een vertrouwde omgeving. Dit is Connekt.

Connekt is een netwerk waar ware interactie en innovatie plaatsvindt. Een persoonlijke, publiek private en vertrouwde omgeving. Connekt is de plaats waar je nieuwe ideeën opdoet, ze bespreekt met je vakgenoten en ze samen implementeert.

Door de connectie met meer dan 400 leden uit de mobiliteit en logistiek weet je dat je niet alleen betere, maar ook snellere beslissingen kunt nemen.

Connektleden zetten zich in voor Smart, Sustainable and Social Mobility.

De voordelen van het Connektlidmaatschap: • Verbreding van uw netwerk met professionele contacten uit de sector door deel te nemen aan de netwerkevenementen en studiereizen, zowel nationaal als internationaal • Toegang tot informatie over de laatste trends en expertise op het gebied van mobiliteit, logistiek en ITS • Toegang tot kennis van de Connekt expert committees en platforms • Een toegewijd team van experts, dat klaar staat om uw vragen te beantwoorden • Gratis toegang tot de community voor duurzame mobiliteit en logistiek: Lean and Green

4

Colofon Ontwerp en realisatie SD Communicatie, Rotterdam Tekst Iris Casteren van Cattenburch Conjunction via Communications Druk De Swart, Den Haag Connekt Ezelsveldlaan 59 2611 RV Delft Postbus 48 2600 AA Delft T +31 (0) 15 251 65 65 info@connekt.nl www.connekt.nl @connektNL Disclaimer Copyright van deze publicatie berust bij Connekt. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Connekt.

Connekt jaarverslag 2015

Inhoudsopgave

Connekt jaarverslag 2015

Voorwoord: to Connekt for smart mobility

4

Connekting for smart mobility

6

Connekted for smart mobility

12

Bijlage 1 Wie is wie bij Connekt?

42

Bijlage 2 Connekt netwerk

44

Bijlage 3 Publicaties

50

5

Voorwoord Slimme en duurzame mobiliteitsoplossingen maken het leven gemakkelijker en aangenamer, ook omdat ze heel veel mensen de kans geven om een waardevolle bijdrage te leveren aan de maatschappij. Daarom voert Connekt sinds 2014 ook de ‘s’ van social in haar motto: ‘verbinden en versnellen voor smart, sustainable en social mobility’. Want dat is waarvoor bedrijven, overheid en kennispartners in het Connektnetwerk zich inzetten.

In 2015 versterkte Connekt haar ‘triple S’ verder door bijvoorbeeld de start van het ITS Leadership Exchange Program: een initiatief van CGI in samenwerking met Connekt en de TU Delft. Doelgroep zijn young professionals met minimaal 2 jaar werkervaring in het ITS domein. Ook Rijkswaterstaat, RDW, en NXP denken inmiddels binnen dit verband mee over vragen als: welke trends zijn van invloed op onze mobiliteit, hoe kunnen we daarop anticiperen en onze krachten verbinden? Binnen het Connekt Affiliation program maken ambitieuze start-ups kans op een tweejarig Connekt Coachingsmembership.

Naast het jaarlijkse ITS-ledendiner en verschillende netwerkbijeenkomsten organiseerde Connekt in 2015 studiereizen naar onder meer München en Leipzig voor de Topsector Logistiek en logistieke partners in het Connekt netwerk.

Duitsland is en blijft een belangrijke partner van Nederland, ook als het gaat over innovaties in de logistiek, zoals synchromodaal vervoer. Een ander belangrijk onderwerp tijdens deze studiereis was het ontstaan van nieuwe businesscases op het snijvlak tussen personenmobiliteit en goederentransport.

Dat deze scheidslijn tussen de twee pijlers van Connekt – ITS en logistiek – aan het vervagen is, wordt steeds duidelijker. Juist in de verbinding tussen ITS en logistiek liggen kansen voor slimme innovatieve toepassingen. Kansen die we gezamenlijk

6

moeten benutten, benadrukte ook minister Kamp (EZ) op 5 oktober in Delft bij de ondertekening van de innovatiecontracten voor 2016 en 2017: “Nederland is nu een van de meest innovatieve landen ter wereld, mede dankzij een sterke ICTinfrastructuur. Om concurrerend te blijven, is ICT onmisbaar geworden. Het speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Door extra in te zetten op ICT versterken we het fundament voor verdere economische groei en zorgen we voor meer werkgelegenheid.”

Daarom organiseerde het platform Dutch Data van Connekt rond dit onderwerp een aantal bijeenkomsten, uitmondend in de Open Data Estafette op 5 november 2015. Uit deze dag rolden concrete voorstellen voor het gebruik van data om de logistieke sector en havens slimmer te maken en zo maatschappelijke problemen op te lossen. Lidewijde Ongering, Secretaris-Generaal van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, reikte prijzen uit aan World Port Hackaton en Stadsdistributie voor de best toepasbare en opschaalbare Open Data initiatieven, met een duidelijke business case en toegevoegde waarde in de logistieke markt. De estafette werd mede georganiseerd door het doorbraakproject Open Data en de ministeries Infrastructuur en Milieu, Economische Zaken en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in samenwerking met Connekt en ECP. Veel aandacht was er in 2015 voor de toekomst, en niet toevallig. Want kennen we niet allemaal de tijdreis van Marty McFly, die in de film Back to the Future uit 1985 naar 21 oktober 2015 reist? Connekt besloot op deze dag een Back to the Future Festival te organiseren. Centraal stond de vraag: is de vliegende DeLorean in de film inmiddels fact of nog steeds fiction? Feit is dat op 21 oktober 2015 een echte DeLorean het Connektpand op vier wielen binnenreed, om het

Connekt jaarverslag 2015

Connektfestival te openen. Fictie is de vliegende auto misschien nog wel, maar de zelfrijdende auto niet. Connekt maakt samen met de TU Delft, TNO en AutomotiveNL onderdeel uit van DAVI (het Dutch Automated Vehicle Initiative) dat werkt aan de introductie van zelfrijdende voertuigen in Nederland.

Ook is Connekt betrokken bij het WEpods-project, dat door de TU Delft wordt uitgevoerd in opdracht van de provincie Gelderland. Voor de Propositie Zelfrijdende Voertuigen, die Connekt in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu publiceert, interviewde Connekt een groot aantal stakeholders en ‘mensen op straat’. Want minister Schultz van Haegen wil vaart maken met zelfrijdend vervoer in Nederland: “Vanwege ons fijnmazige wegennet en de aanwezigheid van veel technologische kennis is Nederland de ideale proeftuin voor dit soort auto’s.”

Drs.ing. Peter Hartman (voorzitter bestuur)

Drs. Nico Anten (managing director)

Maar er waren ook zorgen om de toekomst. Wereldleiders uitten hun zorgen over het klimaat tijdens de eenentwintigste jaarlijkse klimaatconferentie van de Verenigde Naties van 30 november tot en met 11 december 2015 in Parijs, de zogenaamde COP21. COP staat voor de Conference of Parties; hier komen alle partijen die onderdeel uitmaken van het UNFCCC, het klimaatverdrag van de Verenigde Naties, bijeen.

Ook Connekt was erbij om het programma Lean & Green EUROPE te presenteren dat inmiddels actief is in zes Europese landen. Want de zorgen om het klimaat zijn gegrond, maar de Lean & Green Winners laten zien dat elke organisatie en elk land iets kan doen voor de verduurzaming van transport en mobiliteit: samen zijn de 450 Lean & Green Winners nu al goed voor een besparing van ruim 400.000 ton CO2 - dankzij innovatieve oplossingen en samenwerkingsverbanden.

veranderen, maar sommige hebben de potentie om de status quo te verstoren en een grote invloed uit te oefenen op de manier waarop mensen leven en werken. Daarom is het van groot belang dat bedrijfsleven, overheid en kenniswereld begrijpen welke technologieën belangrijk zijn en hoe deze ons waardenpatroon ingrijpend zullen veranderen. Als onafhankelijk netwerk voor smart, sustainable en social mobility wil Connekt actief bijdragen aan het vergroten van deze kennis en aan het creëren van nieuwe business opportunities. Daarom organiseerde Connekt in november 2015 voor haar leden een Fact Finding Mission naar California met bezoeken aan onder meer de Port of Los Angeles, Hyperloop, Tesla, het Nissan Research Development Center en Google, en staan voor het volgende jaar nog veel meer verkenningen op het programma.

Onze tijd gaat snel. Misschien komt dat ook door de stroom aan nieuwe technologieën, die halverwege het tweede decennium van de 21ste eeuw niet te stoppen lijkt. Bijna elke innovatie wordt aangekondigd als een doorbraak, en de lijst van de ‘next big things’ wordt steeds langer. Niet elke nieuwe technologie zal het maatschappelijke, economische en politieke speelveld

Ondertussen weet het Connektnetwerk de weg naar het nieuwe Connekthuis aan de Ezelsveldlaan 59 goed te vinden voor netwerkbijeenkomsten, inspiratiesessies, workshops of klein overleg. Wij stellen onze faciliteiten graag beschikbaar voor onze leden. Ook in 2016 bent u weer van harte welkom bij Connekt!

Connekt jaarverslag 2015

7

Connekting for smart mobility

8

Jaarverslagen geven niet alleen zicht op wat er binnen bedrijven

leiderschap. Dit leiderschap berust niet meer op command and

en organisaties in een jaar gebeurt. Ze reflecteren ook bredere

control, maar kenmerkt zich door leiders die vanuit vertrouwen

maatschappelijke ontwikkelingen en ze laten zien hoe een

verbinden en ruimte geven. Nieuw leiderschap faciliteert

organisatie daarop reageert en anticipeert. Connekting for smart

anderen, zodat een ieder kan doen wat nodig is voor een

mobility – hoe doet Connekt dat in een veranderende wereld?

groter, samenhangend geheel. In de snel veranderende en

Leden van Connekt en Lean & Green vertellen het antwoord zelf.*

wereldwijde netwerken van contacten en kennis is netwerkleiderschap een vereiste. Dit is een belangrijk aspect

* de citaten gebruikt in dit hoofdstuk zijn afkomstig uit de interviews voor

van de werkwijze van Connekt.

Connekted Strategies, de publicatie die Connekt eind 2015 publiceerde en waarin leden reflecteren op de werkwijze van Connekt.

Continuous Improvement “We willen allemaal veilig, comfortabel en duurzaam reizen.

Netwerkleiderschap “Technologie maakt het mogelijk om dingen met

NXP kan op die drie punten een rol spelen. Natuurlijk wil ik ook dat anderen gaan nadenken over mobiliteit. Als we steeds nieuwere technieken en technologieën gaan gebruiken, helpen

elkaar te verbinden, die

we niet alleen ons eigen bedrijf maar ook elkaar vooruit.

vanuit een economisch

Daarom hecht ik veel waarde aan uitwisseling. Dat is wat er

perspectief zeer interessant

gebeurt binnen het Connektnetwerk. Connekted Strategies zijn

zijn. Wat betekent dat voor

wat mij betreft een voorwaarde voor continuous improvement.”

ons mensen? We moeten

Maurice Geraets, directeur NXP Nederland en Lean &

volwassener worden om de

Green Ambassadeur

verantwoordelijkheid aan te kunnen voor die economische verbindingen. Die verantwoordelijkheid kun je niet neerleggen

Connekt maakt uitwisseling mogelijk tussen alle relevante spelers in het veld, en niet alleen de bekende spelers. Want voor continue verbetering is innovatie nodig. Innovatie ontstaat

bij een instituut of een individu. Hoe meer knooppunten in de

uit het verkennen van nieuwe werelden

verbindingen, hoe meer mensen daar de verantwoordelijkheid

en nieuwe verbindingen. Connekt

voor moeten nemen.”

creëert een ontmoetingsplek voor bekende en minder bekende

Marco van Gelder, programmamanager Het Nieuwe

partijen die een ding gemeen

Werken van KPN en Lean & Green Ambassadeur

hebben: ze willen zichzelf

articuleert een kerntaak van Connekt. Want in onze post-

blijven vernieuwen en samen

industriële tijd zijn nieuwe vormen van organiseren en

de kansen verkennen voor

samenwerken nodig, die vragen om een nieuw soort

continuous improvement.

Connekt jaarverslag 2015

9

Transparantie voor duurzaam draagvlak

netwerk ook bij de

“Bij tenders wordt alles vastgelegd in regels, die open

uitvoering van

communicatie in de weg zitten. Bij co-creatie wordt er een level

programma’s. Want

playing field gecreëerd. De rol van Connekt is daarbij cruciaal,

gezamenlijk komen

met name in de verbinding tussen overheid en industrie. De

bedrijven, overheden en

industrie gaat eerder met elkaar om tafel zitten om over ideeën

kennisinstellingen met optimale

te praten. Een overheidspartij blijft gebonden aan wetten en

oplossingen. Dat creëert draagvlak voor implementatie en

regels die op allerlei manieren geïnterpreteerd worden.

succes; draagvlak dus voor ‘duurzame verbinding’.

Connekted Strategies zijn nodig om ruimte te creëren voor nieuwe ontwikkelingen, zoals het automatisch rijden. Dat is een

Triple Helix for shared success

multidisciplinair fenomeen, waarbij een keten van partijen

“Ik geloof in het Triple Helix model, waarbinnen industrie,

betrokken is. Als intermediair kan Connekt de deployment van

kennisinstituten en overheid samenwerken. Dat kan via een

de zelfrijdende auto in Nederland faciliteren.”

platform als Connekt. Als drager van het netwerk kan Connekt dan de trusted third party zijn die n-op-n samenwerking

Jan van der Wel, directeur Technolution, raakt een derde

faciliteert. De vraag is hoe Connekt verbinding maakt met

kernwaarde van Connekt: duurzaam verbinden in een

steeds meer landen in Europa, want n-op-n samenwerking

complexe en politiek gevoelige omgeving kan alleen op basis

stopt niet bij de grens. De ontwikkeling van Lean & Green in

van vertrouwen. Daarom maakt Connekt gemeenschappelijke

andere landen is erg belangrijk.”

uitdagingen bespreekbaar in een neutrale omgeving. Uitgangspunt is dat diverse probleemeigenaren met elkaar in gesprek gaan om een

Christophe Campe, managing director van CHEP Germany en Ambassadeur Lean & Green EUROPE onderstreept het belang van vruchtbare, maar vooral concrete

gezamenlijk doel te realiseren.

verbindingen die zich niet beperken tot onze landsgrenzen.

Eerst de vraag formuleren,

Connekt wil het bedrijven, kennisinstellingen en overheden

dan gezamenlijk een

gemakkelijk maken elkaar te vinden, zodat die ontmoetingen

antwoord vinden. Waar

leiden tot nieuwe innovatieve producten of diensten op het

individuele organisaties

gebied van duurzame mobiliteit. Het succes van Connekt is

vroeger zelfstandig

gedeeld succes. Daarom bewaakt en bewaart Connekt haar

opereerden staat nu de

onafhankelijke rol als netwerkorganisatie met het oog op

ketenbenadering centraal.

Daarbij benut Connekt niet

vruchtbare samenwerking voor de toekomst van mobiliteit in Nederland en daarbuiten.

alleen alle aanwezige kennis uit het netwerk. Connekt betrekt het

10

Connekt jaarverslag 2015

Smart, Sustainable en Social Samenwerking tussen overheid, kenniswereld en industrie leidt tot een groot innovatiepotentieel en dus tot de versterking van de internationale concurren-

Trusted third party “Onlangs meldde zich een autofabrikant bij ons. Hij wilde iets uitproberen op onze verkeerslichten. Dat hebben we samen opgepakt. Als de ideeën er zijn, en

tiepositie van Nederland. Aan de economische kracht van deze

wij de spullenboel hebben, dan kunnen we samen de

‘Triple Helix’ voegt Connekt de ‘Triple S’ toe: Smart,

verandering vormgeven. Ik denk dat het uiterst belangrijk is om

Sustainable en Social. Want slimme en duurzame mobiliteits-

voor dit soort vragen open te staan, wil je mee kunnen met al

oplossingen maken het leven niet alleen gemakkelijker, veiliger

die ontwikkelingen. En ik denk dat het Connektnetwerk een

en aangenamer; ze stellen ook nog eens heel veel mensen in

heel belangrijke rol speelt om al die spelers in dat werkveld bij

staat om een waardevolle bijdrage te leveren aan de maat-

elkaar te brengen. Want binnen een vertrouwde omgeving kun

schappij. Die maatschappelijke verantwoordelijkheid voelt

je ruimte maken voor de transitie die we alleen samen kunnen

Connekt aan de basis van al haar programma’s en projecten.

realiseren.” Chris de Vries van de Provincie Noord-Holland

Verrassende ontmoetingen en resultaten

“Als multinational wil Unilever een bijdrage leveren aan de

“Trajecten als DAVI (Dutch Automated Vehicle Initiative) of Lean

leefomgeving, dus zullen onze duurzame merken blijven

& Green laten zien dat Connekted Strategies werken. Want bij

toenemen. Samenwerking is daarbij een eerste vereiste. Daarbij

Connekt ontmoet ik vaak de partijen waarmee ik later

gaat het om 1-op-1-relaties met onze afnemers, maar n-op-n

onderzoek ga doen. Zo is DAVI ontstaan tijdens een

als het gaat om de organisatie van complexe

vergadering van Connekt. Connekt faciliteert de behoefte van

samenwerkingsverbanden in de supply chain. Daarvoor is

mensen om samen te kunnen komen op een plek waar dan

Connekt van cruciaal belang. Want er zal een partij nodig zijn

juist versnelling kan optreden rond bepaalde thema’s. Daardoor

die vanuit een paraplu-oogpunt op toeziet dat bedrijven

heeft DAVI zich ook kunnen ontwikkelen van initiatief tot

samenwerken om aan de gezamenlijke duurzaamheidsambities

instituut.”

te kunnen voldoen. Zo’n trusted third party is eigenlijk een must have om de beveiliging en de integriteit van je data sharing te

Bart van Arem, hoogleraar Transport Modelling aan de

kunnen waarborgen als je met verschillende partijen werkt.

TU Delft, illustreert hoe Connekted Strategies werken.

Onpartijdigheid is dan key. Je kunt als Unilever of als willekeurig

Connekt brengt bedrijven, overheden en kennisinstituten

ander bedrijf nooit die trusted third party zijn, omdat er teveel

samen, maar vooral mensen. Tijdens die ontmoetingen vindt

belangen mee zijn gemoeid. Maar het begint altijd met het

uitwisseling plaats van kennis en expertise, en groeit begrip

besef dat je als bedrijf zelf eerst moet zorgen voor een concreet

voor een gezamenlijk doel: slimme, duurzame en sociale

programma om je duurzaamheidsambities te realiseren.

mobiliteit.

Vervolgens is ICT een enabler om het te laten werken.”

Connekt jaarverslag 2015

11

Jannie van Andel, Supply Chain Development Manager Benelux van Unilever en Lean & Green Ambassadeur

behoefte? Voor welke uitdagingen staan zij, en welke mogelijke oplossingsrichtingen zijn er?

Welk pad moet worden

Dialoog staat aan de basis

geëffend en welke

van nieuwe inzichten en

verbindingen kunnen daarbij

oplossingen. Connekt

helpen? Uiteindelijk kunnen goede

faciliteert de dialoog tussen

antwoorden het verschil maken – als ze

verschillende partijen met het

volgen op een relevante vraag.

oog op constructieve verbindingen. Uiteenlopende belangen maken samenwerking in veel situaties onmogelijk, terwijl de wens tot samenwerking er wel is. Connekt

Maatschappelijk effect “Connekt is een partij die verbindt en verrijkt en ook zorgt voor vergroting van het maatschappelijke effect, doordat we met elkaar verbonden zijn. In mijn optiek moet Connekt vooral een

kan als trusted third party die samenwerking wel voor elkaar

organisatie van kennissen zijn en minder van de kennis zelf. Het

krijgen.

helpt dat Connekt een neutrale positie heeft, terwijl Rijkswaterstaat toch altijd een belang behartigt. Daarin kun je

Vraaggestuurd

elkaar aanvullen. Dus ik zou zeggen: houd het bij verbinden,

“Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen blijft de komende

verrijken en vergroten van het

jaren belangrijk, zeker in onze sector. Door onze eigen waarden

maatschappelijk effect.” Jan-

voorop te stellen, hopen we dat andere bedrijven daaruit

Hendrik Dronkers, Directeur-

inspiratie putten. Ik denk dat Lean & Green een belangrijke rol

Generaal Rijkswaterstaat

speelt in de transitie naar duurzame logistiek. Toen ik me acht jaar geleden bij de start van Lean & Green aansloot, verwachtte

Gedeeld succes vraagt om

ik dat het zoals zoveel projecten na een paar jaar uit zou gaan

een bredere blik dan alleen

als een nachtkaars. Maar dat is niet gebeurd. Dat heeft te

het maken van winst in

maken met de manier waarop Connekt werkt: de vragen van

financieel opzicht.

koplopers staan centraal.” Henk van der Wal, directeur van

Natuurlijk dankt een bedrijf

Van der Wal Transport

zijn vitaliteit primair aan winst, kostenreductie en

12

Als uitgangspunt voor elke activiteit, elk programma en project

innovatie. Maar op de langere

neemt Connekt de vraag van haar leden. Waaraan hebben zij

termijn behoudt een bedrijf zijn

Connekt jaarverslag 2015

vitaliteit alleen door een goed samenspel tussen bedrijfsbelang en algemeen maatschappelijk belang. Verduurzamen vraagt om een efficiëntere inzet van mensen en middelen. Daar rollen altijd kostenvoordelen uit. Dus gaat financiële winst dan samen met maatschappelijke winst. Sterker nog: door (h)erkenning van gemeenschappelijke waarden ontstaat nieuwe economische waarde. In toenemende mate wordt een gezond business model onderdeel van een ‘Shared Values’ model.

You see, we believe that “we’re all in this together” is a far better philosophy than “you’re on your own”.

Bill Clinton, in his Speech to the Democratic National Convention, 2012 Het Connektnetwerk Wilt u weten wie onze leden zijn? De ledengids achterin dit jaarverslag biedt een overzicht van alle Connektleden per 1 februari 2016. In het volgende hoofdstuk, Connekted, leest u op welke terreinen Connekt - vraaggestuurd voor haar leden actief was in 2015 en hoe onze manier van werken vruchten heeft afgeworpen.

Connekt jaarverslag 2015

13

Connekted for smart mobility

14

Connekted

Ledenactiviteiten

Uit (nieuwe) verbindingen tussen bedrijven, regionale en

Bijpraten, het verstevigen van bestaande banden, het leggen

landelijke overheden en instellingen ontstaan initiatieven,

van nieuwe contacten. Dat is het doel van de ledenactiviteiten

innovaties, samenwerkingsverbanden en oplossingen voor

van Connekt.

actuele vraagstukken. Daarom organiseert Connekt doorlopend netwerkbijeenkomsten, platformbijeenkomsten, workshops,

Meedoen met Connekt?

projecten en andere activiteiten voor het Connektnetwerk. In lijn

Toegang tot data is niet meer genoeg om je te onderscheiden

hiermee is Connekt ook uitvoerder van diverse programma’s en

is meer nodig. Wat je nodig hebt, zijn goede ideeën. Goede

projecten die resulteren in praktische oplossingen voor de

ideeën, die het waard zijn om te ontwikkelen, te verbinden en

mobiliteitsuitdagingen in Nederland. Want Connekt +

te implementeren. Wat je nodig hebt, is continue informatie

Connekting = Connekted.

over de laatste trends in mobiliteit. En een sterke connectie met relevante overheidsmedewerkers

De activiteiten van Connekt zijn divers en richten zich op

en -beslissers. Een plek om een

verschillende doelgroepen, die elkaar bij sommige

dialoog te starten met zelfs je

overkoepelende bijeenkomsten ontmoeten. De activiteiten zijn

grootste concurrenten en

ingedeeld in twee categorieën:

om ideeën te delen in een

1. Ledenactiviteiten

vertrouwde omgeving.

2. Programma’s en projecten.

Dit is Connekt.

Connekt is een netwerk waar ware interactie en innovatie plaatsvindt. Een persoonlijke, publiek private en vertrouwde omgeving. Connekt is de plaats waar je nieuwe ideeën opdoet, ze bespreekt met je vakgenoten en concurrenten en ze samen implementeert. Door de connectie met meer dan 400 leden uit de mobiliteit en logistiek weet je dat je niet alleen betere, maar ook snellere beslissingen kunt maken.

Connektleden zetten zich in voor Smart, Sustainable and Social Mobility.

Connekt jaarverslag 2015

15

De voordelen van het Connektlidmaatschap:

waren: Rudi Lagerweij, oud voorzitter van de Committee Smart

• Verbreding van uw netwerk met professionele contacten uit

Mobility, over Social Inclusion; Peter van der Knaap, SWOV,

de sector door deel te nemen aan de netwerkevenementen

over verkeersveiligheid van ouderen; Ferry Smith, ANWB, over

en studiereizen, zowel nationaal als internationaal;

het initiatief AutoMaatje en Corina de Jongh, Railforum, over

• Toegang tot informatie over de laatste trends en expertise op het gebied van mobiliteit, logistiek en ITS;

een app, waarmee autistische mensen worden begeleid bij hun reis door het openbaar vervoer.

• Toegang tot kennis van de Connekt expert committees en platforms;

Benno Hüsken, AutomotiveNL, stelde in zijn keynote speech

• Een toegewijd team van experts, dat klaar staat om uw vragen te beantwoorden;

dat slimme mobiliteit de mogelijkheid heeft om uit te groeien tot het exportproduct van Nederland. Publiek private samen-

• Gratis toegang tot de community voor duurzame mobiliteit en logistiek: Lean & Green.

werking is daarbij volgens Hüsken essentieel. Connekt en AutomotiveNL trekken dan ook samen op om dit mogelijk te maken.

ITS ledendiner Op 5 maart 2015 vond het tiende ITS Ledendiner plaats, dit

Tot slot nam Wim Dik, voorzitter van het college van adviseurs

keer voor het eerst in ons eigen pand. Het diner bood de ruim

van Connekt, het woord om te benadrukken hoe bijzonder het

100 aanwezige Connektleden de mogelijkheid om elkaar tijdens

is dat publieke en private organisaties met elkaar samen zijn en

een inspirerende avond te ontmoeten. Na het welkomstwoord

zo goed samenwerken in Connekt verband: “Iets om trots op

van Nico Anten mocht Corné Geerts,

te zijn als deelnemende partijen!”

Seacon Logistics, volgens de nieuwe Connekt traditie het Seacon Logistics logo toevoegen aan de

Na afloop van het diner ontvingen de leden de gecombineerde Ledengids/Jaarverslag.

Connekt ledenmuur.

Eerder dit jaar is

Exchange Program

geüpgraded van

Het ITS Leadership

Regular Member naar

Exchange Program,

Premium Member.

kortweg ITS LEP, is een

Daarom kon ook Jan

initiatief van CGI in

van der Wel het bordje

samenwerking met

van Technolution opnieuw ophangen. Andere sprekers

16

ITS Leadership

Technolution

Connekt en de TU Delft. Elk programma duurt vijf maanden

Connekt jaarverslag 2015

waarin steeds een

Technolution, TU Eindhoven, Vialis, TNO, Provincie

ander thema

Noord-Holland en CGI gaven hun visie op het nieuwe

centraal staat. Iedere maand zal een deelnemende partij het

thema namelijk zelfrijdende voertuigen. Aansprekende voorbeelden zoals WEpods, A58 Spookfiles, DAVI en Truck Platooning werden afgewisseld met masterclasses door Carlo

gekozen thema vanuit zijn

van de Weijer, Karim Benammar en Willem Hartman. Tot slot

kennis en ervaring belichten

was ook aandacht voor het ontwikkelen van veel

voor een groep Young Professionals.

nieuwe ideeën en toepassingen, zoals

Hoe dit gebeurt kan steeds weer anders zijn bijvoorbeeld in de

‘selfdriving platforms’ en ‘tunnel as a

vorm van een demonstratie, workshop, presentatie/lezing of

service’. In het voorjaar van 2016

on-site visit. In deze sessies wordt ook gewerkt aan een

start de derde editie van het ITS

opdracht door de deelnemers. Het ITS LEP beoogt:

LEP.

• Een uitgebreid ‘kijkje in de keuken’ bij publieke en private partijen; • Kennisuitwisseling op een specifiek thema door experts uit het werkveld; • Kennismaking met de ideeën en aanpak vanuit de nieuwe generatie;

Connekt Multimodale Rally Exclusief voor haar Strategic Partners en Premium Members organiseert Connekt elk jaar een Rally, met op 10

• Hands-on aanpak, vertrouwelijke sfeer;

april 2015 alweer de vijfde editie.

• Speciaal voor Connektleden.

Na de Oldtimer Rally, de Elektrische Rally, de Sloepen Rally en

In de eerste helft van 2015 stond het thema ‘ITS in Steden’ op

de Solex Rally werden de deelnemers dit

de agenda (urban mobility, smart cities) met 6 deelnemende

keer uitgedaagd in een Multimodale Rally.

partijen, namelijk: CGI, TU Delft, Rijkswaterstaat, RDW, NXP en

Vanaf de Willemskade reisde de groep met de Aqualiner naar

Connekt. Verschillende onderwerpen passeerden de revue,

de RDM campus, waar onderwijsinstituten, onderzoekscentra

zoals trends in de mobiliteit, parkeeroplossingen en DiTTlab.

en bedrijven (waaronder veel start-ups) samenwerken aan beter

Ook was door de deelnemers tijd ingeruimd voor een blik

techniekonderwijs, nieuwe kennis en duurzame innovaties die

achter de schermen, zoals bij de verkeerscentrale Midden-

nodig zijn voor de haven en stad Rotterdam. Na een lunch in

Nederland, NXP demolab, RDW testbaan en het Spark

het Dokkaffee kregen de deelnemers een rondleiding op de

Innovation Center (CGI).

RDM campus. Toen was het tijd voor de volgende modaliteit: op de tandem fietsten de deelnemers door de Rotterdamse

In het najaar van 2015 vond de tweede editie van ITS LEP

haven. Eindpunt: een welverdiend drankje in de zon op het dek

plaats met een ander thema en nieuwe deelnemers.

van de SS Rotterdam.

Connekt jaarverslag 2015

17

Kick-off voor YNOT thema’s in 2015

bezoek aan het ITF congres en organiseerde Connekt volgens

In de afgelopen twee jaar heeft een groep jonge en betrokken

traditie weer een Dutch Dinner.

mensen van het Connektnetwerk met elkaar YNOT uitgewerkt.

YNOT staat voor Young Network of Treasures. Waarom YNOT:

Connekt Affiliation Masterclass

Wij zijn enthousiast en kritisch. We zijn actief in de wereld van

Op 18 juni vond de Connekt Affiliation Masterclass plaats.

mobiliteit en omgeven door de nieuwste technologie. We zien

Tijdens de Masterclass kregen start-ups in mobiliteit en

dat er behoefte is aan nieuwe manieren van samenwerken. Door

logistiek de kans hun innovatieve concept te pitchen aan het

tegenstellingen bij elkaar te brengen ontstaat bewustwording,

Connektnetwerk. Daarnaast legden ze een specifieke uitdaging

waar iets nieuws uit voort kan komen.

voor aan een publiek-private jury, die wordt voorgezeten door

Ook in 2015 was YNOT actief. Op 9 april vond bij Connekt de

Connekt Bestuursvoorzitter Peter Hartman.

startbijeenkomst plaats voor YNOT 2015. In de bijeenkomst zijn twee YNOT thema’s voor 2015 vastgesteld:

Er waren zes start-ups: ParkFlyRent, Roudle, Synple, Spencer, IkParkeer en Plannerstack. De eerste Masterclass was

Het eerste thema is wet- en regelgeving. Er zijn kansen om de

geslaagd en was een mooie kennismaking met de nieuwe

wet- en regelgeving aan te passen zodat nieuwe vormen van

start-ups. Een aantal start-ups werd uitgenodigd om

samenwerking en start-ups beter worden gefaciliteerd.

21 oktober tijdens het Back to the Future Festival te pitchen om daarmee een tweejarig Connekt Coachingsmembership in

Het tweede thema is Big Data. Vragen met betrekking tot Big

de wacht te slepen.

Data zijn onder andere de beschikbaarheid van datasets en de diensten die je hierop kunt ontwikkelen.

COP21 Parijs Van 30 november tot en met

Studiereis International Transport Forum Leipzig

11 december 2015 vond in

Van woensdag 27 tot en met vrijdag 29 mei vond de jaarlijkse

Parijs de eenentwintigste

International Transport Forum Summit in Leipzig plaats. Vanuit

jaarlijkse klimaatconferen-

Nederland organiseerde Connekt samen met het ministerie van

tie van de Verenigde

Infrastructuur en Milieu een studiereis die in het teken stond van

Naties plaats: de

publiek private kennisuitwisseling. Lidewijde Ongering nam deel

zogenaamde COP21.

namens het ministerie. De focus van de reis lag op Logistiek en

COP staat voor de

Automotive.

Conference of Parties; hier komen alle partijen

18

Er stonden verschillende bedrijfsbezoeken op het programma;

die onderdeel uitmaken van

onder andere naar de BMW Leipzig Plant, naar Porsche en de

het UNFCCC, het klimaat-

DHL Distribution Hub. Verder bracht het gezelschap een

verdrag van de Verenigde

Connekt jaarverslag 2015

Naties, bijeen. Van tevoren benoemde de VN een aantal

Platooning Challenge

probleemgebieden die tijdens de klimaattop in Parijs extra

2016, Ertico, Goudappel

aandacht zouden krijgen, zoals bosbouw, landbouw en energie.

Groep, Imtech, Innovatie

Nederland werd gevraagd voor het onderwerp transport, omdat

Centrale, ministerie van

Nederland veel te bieden heeft op het gebied van duurzame en

Infrastructuur en Milieu,

slimme mobiliteit.

NDW, Provincie NoordHolland, RDW, TNO en Vialis.

Naar aanleiding van die vraag organiseerden AutomotiveNL, KNV, RAI Vereniging en Connekt ter voorbereiding op de

Op donderdag 8 oktober verzorgde Connekt/

COP21 twee netwerkbijeenkomsten met het oog op een mooie

ITS Netherlands samen met Connecting Mobility een

gezamenlijke showcase in Parijs van wat Nederland te bieden

inhoudelijke sessie over automated driving.

heeft. Er werden zes thema’s vastgesteld: mobiliteitsgedrag,

Om 09.30 uur viel echter de stroom uit op de gehele beurs. De

Topsector Logistiek, Lean & Green showcases, Green Deal

opblaaswanden van de theaters kwamen omlaag, waardoor

Zero Emissie Stadslogistiek, Visie op brandstoffenmix en

ook televisieschermen omvielen. Alle bezoekers werden

Nederland als koploper op het gebied van OV, fietsen en

verzocht de theaters te verlaten. De presentatie werd

elektrisch vervoer. Aan deze zes thema’s werden vervolgens

onmiddellijk voortgezet op de Connekt stand waar een laptop

concrete initiatieven gekoppeld, en aanknopingspunten om

met nog voldoende accu als scherm fungeerde. Onder het

deze internationaal verder te brengen.

genot van een glaasje jus d’orange (ook koffiezetten was niet meer mogelijk) volgden de toehoorders de rest van de

Tijdens de COP21 was het netwerk aanwezig met een stand.

presentatie.

Ook presenteerde Connekt het programma Lean & Green.

Meer daarover onder de kop Lean & Green.

Tijdens ITS Bordeaux ondertekende Connekt/ITS Netherlands een MoU met ITS France en met ITS Bulgarije. Met beide

Geslaagde beursdeelname ITS World Congress Bordeaux

organisaties is afgesproken om de samenwerking te

Connekt ITS Netherlands organiseerde voor het ITS World

intensiveren.

Congress - dat van maandag 5 tot en met vrijdag 9 oktober plaatsvond in Bordeaux - een gezamenlijk paviljoen met een

Bestuurs- en Ledenreis Bordeaux

aantal leden. Net als bij eerdere edities van ITS congressen was

Van 4 tot en met 6 oktober organiseerde Connekt de Bestuurs-

de Connekt stand weer een van de drukst bezochte stands.

en Ledenreis naar Parijs en Bordeaux. In samenwerking met de

Bovendien werd de stand door meerdere bezoekers

Nederlandse ambassade werd een netwerkevent

gebombardeerd tot mooiste stand van de beurs! Er waren 438

georganiseerd op de residentie in Parijs, Hôtel d’Avaray. De

stands, dus een compliment om trots op te zijn. Deelnemende

ambassadeur Ed Kronenburg gaf een mooie welkomstspeech

partijen waren: Beter Benutten, Connecting Mobility, EU Truck

en vatte kort samen welke activiteiten er rondom de

Connekt jaarverslag 2015

19

samenwerking tussen Nederland en Frankrijk op de agenda staan. Hij heette de Franse gasten welkom, Marion Apaire, ATEC ITS France, Hervé Philippe, Ministère de l’Ecologie, du

Back to the Future? … The future is now!

In verschillende sessies bogen de deelnemers zich over de

Développement durable et de l’Energie, Sharon Masterson van

toekomstscenario’s van DocBrown en Marty McFly: wat is er van

het International Transport Forum en Christian Nardin van

terecht gekomen? Vliegen doen onze auto’s nog niet, maar er

Dassault Systèmes.

wordt hard gewerkt aan de introductie van zelfrijdende auto’s op de openbare weg. We zijn overal bereikbaar via de mobiele

Op maandag 5 oktober werd een bezoek gebracht aan

telefoon, de buienradar voorspelt op de minuut waar en wanneer

Dassault Systèmes op de #DS Campus in Velizy. Het

het gaat regenen en met een virtuele 3D bril kunnen we daad-

programma bestond uit presentaties, demonstraties en

werkelijk andere werelden ervaren. De technologische ontwikke-

discussies. Rond het einde van de middag kwam de groep aan

lingen van de laatste decennia maken steeds meer mogelijk.

in Bordeaux waar die avond een Dutch Dinner georganiseerd werd voor Connektleden. Dit jaar was het in Brasserie

“In die wereld van mogelijkheden blijft het belangrijk om elkaar

Bordelaise en werd het diner aangeboden door de Intertraffic.

te vinden,” aldus burgemeester Bas Verkerk, die het eerste exemplaar van Connekted Strategies in ontvangst nam. In deze

De laatste dag stond in het teken van een bezoek aan het ITS

Connektpublicatie vertellen leden van Connekt en Lean &

World Congress in Bordeaux. Enkele hoogtepunten waren de

Green waarom verbinding en vertrouwen de pijlers zijn onder

ondertekening van de MoU met ITS France, een bezoek van de

succesvol innoveren en samenwerking, die

Secretaris Generaal van het International Transport Forum,

de weg plaveien naar werkelijk

José Viegas en een gesprek met Professor Steven Schladover

duurzame mobiliteit en logistiek.

van de University of Berkeley over Truck Platooning.

In de woorden van Christophe Campe, directeur CHEP

Connekt Back to the Future Festival

Deutschland en Lean &

Zijn de vliegende auto’s die Marty McFly in de bekende ’80-film

Green Ambassadeur:

Back to the Future voor 21 oktober 2015 voorzag werkelijkheid

“Samenwerking is het

geworden? Connekt organiseerde op die datum het Back to the

entreekaartje voor

Future Festival voor 250 deelnemers die nieuwsgierig zijn naar de

toekomstig zakendoen.”

nieuwste ontwikkelingen in mobiliteit en logistiek. In een echte

20

DeLorean opende managing director van Connekt Nico Anten

Moreel Hacken: ‘Stoute’

het festival, samen met de voorzitter van de Nederlandse

software?

DeLorean Vereniging Frank Lommen.

Als die zelfrijdende auto’s straks het

Connekt jaarverslag 2015

wegbeeld bepalen, welke ethische keuzes verwachten we dan

netwerk, waarbinnen bedrijven zich inzetten voor concrete

van de software? We halen allemaal weleens een fietser in

duurzaamheidsdoelstellingen op het gebied van logistiek en

waarbij we de doorgetrokken middenstreep even negeren. Mag

personenmobiliteit.

eigenlijk niet, maar het is veiliger en beter voor de doorstroming.

Mag software net zo ‘stout’ zijn als wij? Voorlopige conclusie uit

Connekt Affiliation 2015

het debat met juridische, technische en ethische experts, onder

Het laatste programmaonderdeel

leiding van Herman Wagter van Connekt en Bob Mulder van de

van het Back to the Future

TU Delft: “Ja, stoute software mag, maar moet zich wel

Festival was Connekt Affiliation

gedragen.”

waarin start-ups worden uitgenodigd om 3 minuten te

Disruptive technologies: kent Nederland zijn kracht?

pitchen aan het Connekt en

Internationaal speelt Nederland een belangrijke rol als het gaat

Lean & Green netwerk. De

om de digitale infrastructuur. De grote internet hub in

volgende 7 finalisten stonden op

Amsterdam is het zenuwcentrum van Europa. The Port of

het podium: Synple, Dubistr,

Rotterdam en Schiphol Airport zijn de logistieke gateways naar

Roudle, SD-Insights, Sjipit, Route42

het Europese vasteland. De testfaciliteiten voor disruptive

en BimBimBikes. De pitches waren van

technologies en nieuwe internet bedrijven zijn in Nederland

hoge kwaliteit. De start-ups die de leden

enorm. Wat doen bedrijven, overheid en kennisinstituten om die

konden overtuigen met hun pitch kregen een Connekt

economische kansen te verzilveren, nu disruptive technologies

Coachingsmembership voor twee jaar aangeboden. De jury

in rap tempo oude technologieën van de kaart vegen en de

onder leiding van Peter Hartman, Bestuursvoorzitter Connekt,

wereld wakker schudden? Remko Reinders van Capgemini,

koos de overall winnaar van 2015. Na een intensief juryberaad

Maurice Geraets van NXP en Yun Chao Hu van Huawei

werd Michel Willems van BimBimBikes gekozen tot winnaar.

onderstreepten de kracht van netwerken zoals Connekt, die samen meer kansen zien en realisatie mogelijk maken.

BimBimBikes is ‘s werelds eerste online verzamelplatform voor fietsverhuurbedrijven. In zijn strakke pitch kon Michel de jury

Tinder in de logistiek: lancering ‘weConnekt’

overtuigen van zijn start-up, ze zagen veel potentie en er was

De app weConnekt moedigt logistieke samenwerking niet

goed nagedacht over het business model. Carlo van de Weijer,

alleen aan, maar maakt het ook mogelijk. weConnekt is de

directeur Smart Mobility van de TU Eindhoven, gaat

eerste logistieke matchmaking app. Het gebruik van de app is

BimBimBikes coachen. Als winnaar krijgt hij een podiumplek

te vergelijken met de bekende datingapplicatie Tinder.

aangeboden op de Intertraffic Amsterdam in april 2016,

Gebruikers van de weConnekt app voeren een aantal

’s werelds grootste beurs op gebied van transport en mobiliteit.

basisvariabelen in, zoals bestemming, lading of soort vervoer.

Connekt liet de app ontwikkelen voor het Lean & Green

Connekt jaarverslag 2015

21

Open Data Estafette

Stadsdistributie

Smart Logistics & Ports

Dit initiatief selecteert 20.000 adressen waar pakketjes kunnen worden bezorgd. Bewoners van deze adressen zorgen voor de

Nieuwe businesskansen door open data in de logistieke sector World Port Hackaton en Stadsdistributie zijn de winnaars van de Open Data Wedstrijd die op donderdag 5 november is

verdere verspreiding van de pakketjes. Het aantal adressen waar moet worden bezorgd daalt daarmee van 7½ miljoen naar 20.000 adressen. De jury vond vooral het aspect van de deeleconomie in dit initiatief een positief punt. Wel moet het gebruik van open data meer in dit initiatief worden geïntegreerd bijvoorbeeld voor het bepalen van de 20.000 adressen.

georganiseerd tijdens de Open Data Estafette Smart Logistics & Ports bij Connekt in Delft. Het evenement werd

Achtergrond

georganiseerd door het doorbraakproject Open Data en de

Open data en proprietary (data tussen private bedrijven) zijn

ministeries Infrastructuur en Milieu, Economische Zaken en

belangrijke grondstoffen voor efficiënte logistiek en vermindering

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in samenwerking

van CO2. Bovendien bieden ze ondernemers nieuwe

met Connekt en ECP.

businesskansen. Toegang tot (realtime) open datasets is daarbij essentieel. Gedurende de Open Data Estafette stond de vraag

Lidewijde Ongering, Secretaris-Generaal van het ministerie van

centraal hoe Open Data gebruikt kunnen worden om de

Infrastructuur en Milieu, reikte de prijzen uit. De prijzen gingen

logistieke sector en havens slimmer te maken en zo

naar partijen die de best toepasbare en opschaalbare Open

maatschappelijke problemen op te lossen.

Data initiatieven hebben ontwikkeld, met een duidelijke business case en toegevoegde waarde in de logistieke markt.

Programma Het programma bestond onder andere uit keynotes van Paul

World Port Hackaton

Suijkerbuijk (open data aanjager van BZK) en van Michiel Jak

World Port Hackaton verzamelt en ontsluit stromingsgegevens,

(directeur Smart Port 2.0). Ook stonden er showcases, en

schippers kunnen op basis daarvan hun ideale vertrektijd

workshops op het programma; onder andere de showcase

bepalen – met de stroom mee vaar je efficiënter. Juryvoorzitter

Smart Data Factory van TNO, een workshop open geodata

Michiel Jak (directeur Smart Port 2.0) prees dit initiatief omdat

voor transport van Geonovum en een presentatie van Erwin

het kan leiden tot minder brandstofverbruik en dus minder

Folmer van het Kadaster over het snel beschikbaar maken van

CO2-uitstoot en ook minder kosten. Bovendien is het volgens

open geodata door gemeentes en andere overheden.

de jury opschaalbaar, omdat ook andere data kunnen worden toegevoegd zoals sluis- en brugtijden.

22

Connekt jaarverslag 2015

Connekt California Fact Finding missie

Het derde en laatste bezoek in Los Angeles was aan de Los

Van maandag 16 tot en met zaterdag 21 november

Angeles Department of Transportation (LADOT). Daar kregen

organiseerde Connekt voor een topdelegatie van het Nederlandse bedrijfsleven en overheid een Fact Finding missie naar California. De reis stond in het teken van zelfrijdende voertuigen, start-ups en

de deelnemers uitleg over het verkeersmanagement center van LA. Daarna volgde een toelichting op het fietsbeleid in LA. Onderdelen zijn bike sharing en de infrastructuur. Voor LA zijn ervaringen vanuit landen als Nederland belangrijk. Ze willen graag de mogelijkheden tot samenwerking met de Dutch Cycling Embassy (DCE) verkennen. De DCE werkt nauw samen met Connekt en is gehuisvest in hetzelfde pand.

big data. Dit zijn belangrijke thema’s voor het

Woensdag 18 november reisde de delegatie naar San

Nederlands EU

Francisco. In nauwe samenwerking met Steve Schladover van

voorzitterschap in de eerste helft van 2016.

de University of Berkeley organiseerde Connekt daar een programma over Truck Platooning. Tom West gaf een introductie en overzicht van het PATH programma. Daarna was

Op dinsdag 17 november startte het officiële programma in Los Angeles

het de beurt aan Florien van der Windt om de ontwikkelingen op het gebied van automatisch rijden in Nederland te delen en

met een bezoek aan de Port of Los Angeles.

presenteerde André van Lammeren de EK Truck Platooning

De delegatie kreeg een presentatie over duurzaamheid in de

Challenge 2016. Ook was een demonstratie met drie trucks

haven. Een interessante discussie volgde over de mogelijkheid

georganiseerd. De woensdag werd afgesloten met een diner in

voor grote havens om met elkaar samen te werken op het

San José waar René Labordus een recap deed van de eerste

gebied van klimaatvraagstukken. Connekt gaat dit samen met

twee dagen. Hij benoemde specifiek dat de publiek private

de Port of LA en de Port of Rotterdam verkennen. Het bezoek

uitstraling een krachtige asset is die we goed kunnen inzetten.

aan de Port werd afgesloten met een rondvaart door de haven.

Op donderdag 19 november sloot de Connekt delegatie aan bij Het tweede bezoek in Los Angeles was aan Hyperloop Tech.

Minister Schultz voor een bezoek bij Tesla. Daar kreeg men een

Hyperloop Tech werkt aan de innovatie om mensen en

rondleiding in de fabriek van Tesla in Fremont. Door de omvang

goederen te vervoeren door een tunnelbuis met 1.100km per

(bijna 500.000 m2) was de rondleiding per tram. In een uur

uur. De start-up werkt toe naar een full-scale, full-speed en fully

werd verteld hoe de Tesla wordt gemaakt en hoe gebruik wordt

operational start-up testside van 3,2km in de woestijn. In 2020

gemaakt van de nieuwste technologische innovaties.

is het doel om drie loops in gebruik te hebben.

Na een korte stop aan Infinity Loop van Apple werd de delegatie verwacht bij het Research en Development Center

Connekt jaarverslag 2015

23

van Nissan. Daar kreeg de delegatie een rondleiding en een

Na de lunch bij Google vertrok de

presentatie over de ambities en activiteiten van Nissan met

delegatie naar Delphi voor een presentatie

betrekking tot automatisch rijden.

van Gary O’Brien, Global Director Advanced Engineering. Bij Delphi (naast Bosch de grote toeleverancier van de autoindustrie)

Het slotstuk van de donderdag stond gepland in downtown

kreeg de delegatie de auto te zien die kortgeleden coast-to-

San Francisco. Capgemini nodigde de delegatie uit in hun

coast in de USA zelfrijdend heeft afgelegd.

gloednieuwe Applied Innovation Exchange Lab. De middag stond in het teken van innovatie en start-ups. Speciaal voor de

Het laatste bezoek was bij Stanford waar de leden een stukje

Connekt delegatie hebben Iterate en Capgemini 6 start-ups in

mochten rijden in de 360 graden simulator. Een andere

mobiliteit en transport uitgenodigd om te pitchen:

highlight was de volledig geautomatiseerde raceauto Shelley.

• Matternet: vervoer van medicijnen per drone

Tot slot doet Stanford ook onderzoek naar ethische

• Automatic: maakt van (bijna) elke auto een connected car

vraagstukken met de zelfrijdende Ford Focus genaamd Trudy.

• Bitlock: slim fietsslot om bikesharing toegankelijker te maken

De engineers werken daarbij samen met de faculteit filosofie.

• Luxe: valet parking in de stad • GlimpzIt: selfservice mobile marketing en survey platform

Het officiële programma eindigde met een diner in San Francisco.

• Remix: platform voor transitplanners

Naast Vincent Laurense en Tony Seba van Stanford had Connekt ook Randy Iwasaki, Executive Director van de Contra Costa

Minister Schultz sloot ook aan bij vier pitches waaronder die

Transportation Authority (CCTA) uitgenodigd. CCTA werkt ook aan

van Matternet. Ze ging in discussie met ze over een ‘fully

de zelfrijdende EZ10 voertuigen in San Francisco. Connekt is

autonomous future’. De delegatie was onder de indruk van de

onderdeel van het WEpods project in Nederland en heeft

start-ups en er werden veel contactgegevens uitgewisseld.

afgesproken om kennis en ervaringen met CCTA uit te wisselen.

De laatste dag van de reis naar California begon bij Google in

Randy Iwasaki wil graag naar Nederland komen om meer te

Mountain View. Kristof Vos gaf een korte introductie. Daarna

weten te komen over ontwikkelingen van de WEpods.

een presentatie over hoe Google een omgeving creëert voor innovatie. Er zijn drie belangrijke elementen:

Whats next?

1. Focus on the user;

Het was een intensieve reis met veel verschillende bezoeken.

2. Freedom: 20% van de werktijd mag zelf ingevuld worden;

Connekt organiseert in januari een terugkomdag voor de

3. 10x: zorg voor een verbetering van 1000%, pas dan ga je

delegatie. Dan worden de follow-up activiteiten met elkaar

anders nadenken over het oplossen van een probleem.

besproken en hoe de input van de reis verwerkt kan worden in het komend EU voorzitterschap.

Deel twee van de visit bij Google bestond uit een introductie

24

van Google for Work en uitleg over de mogelijkheden binnen

Deze missie dient ook ter voorbereiding van de studiereis naar

Google Maps.

Las Vegas en San Francisco van 6 - 9 januari 2016.

Connekt jaarverslag 2015

Programma’s en Projecten

maken. Dit advies, dat in januari 2016 is opgeleverd, is

Naast ledenactiviteiten voert Connekt programma’s en

gebaseerd op de input van deze bijeenkomsten.

projecten uit die betrekking hebben op mobiliteit gerelateerde thema’s zoals ITS, logistiek en openbaar vervoer.

Implementatie ITS acties C en E (ITS Action Plan) Donderdag 28 mei hield het ministerie van Infrastructuur en

ITS Netherlands

Milieu, samen met het NDW en RDW, een informatiebijeenkomst over de implementatie van ITS acties C

ITS Netherlands Projecten

en E in Nederland. Actie C betreft gegevens en procedures voor de

Project PPA fase 2 Zuidoost

verlening, waar mogelijk, van

Op 4 februari organiseerde Connekt een sessie over business

minimale universele verkeers-

modellen en het project PPA Zuidoost. Na een toelichting door

informatie in verband met de

de TU Eindhoven op haar verkenning van business modellen

veiligheid op de weg die

ging Aafke den Hollander, projectleider Zuidoost van de

kosteloos is voor de

Praktijkproef Amsterdam (PPA), in op toepassing van deze

gebruikers. Actie E is de

business modellen in de volgende fase van de PPA.

verlening van informatie-

Op 18 september was de tijd rijp voor een startbijeenkomst

diensten voor veilige en

over samenwerking van de PPA Zuidoost en de markt in een

beveiligde parkeerplaatsen

proef van integratie van wegkant- en In-carsystemen met

voor vracht en bedrijfsvoertui-

private verkeersmanagementdiensten in het voorjaar van 2016.

gen. Deze en andere ITS acties

Deze bijeenkomst vond plaats bij Connekt en werd mede

komen voort uit het NL ITS-plan

georganiseerd door DITCM en de projectgroep PPA. In aanloop

2013-2017 en is een verplichting voort-

naar de integratieproef in 2016 organiseerde Connekt nog een

komend uit de Europese ITS richtlijn (EU 2010/40). Het was het

aantal inhoudelijke dialoogsessies.

eerste officiële beleidsplan voor ITS in Nederland. Het NL ITSplan is opgesteld door het ministerie van Infrastructuur en

EU C-ITS Deployment Platform

Milieu in samenwerking met Connekt en met medewerking van

Op 20 maart en 22 september kwamen de Nederlandse deel-

decentrale overheden en marktpartijen. De verordening is vanaf

nemers aan het Europese C-ITS Deployment Platform bij elkaar

1 juli 2015 van kracht.

om de Nederlandse input voor het platform af te stemmen. De betrokken experts in het EU C-ITS Deployment Platform

Workshops Service-dominant business models

werken toe naar een advies aan de Europese Commissie over

De komende jaren voorziet het ITS-netwerk een transitie in

de drempels die weggenomen moeten worden om een groot-

verkeersinformatie en verkeersmanagement. Zo streven de

schalige deployment van C-ITS toepassingen mogelijk te

overheden naar een kosteneffectiever verkeersmanagement,

Connekt jaarverslag 2015

25

zien we de toetreding van nieuwe spelers op de

zoals de Praktijkproef Amsterdam, A58 spookfiles en CHARM. In het uitgebrachte rapport wordt ingegaan op de verschillende

markt voor verkeers­

aspecten van samenwerking: van opstart en aansturing tot

informatie (bijvoorbeeld

werkwijze en spelregels.

Google) en de komst van private reisinformatie­ diensten voor eindgebruikers. In het kader van deze transitie heeft het team van de Praktijkproef Amsterdam samen met de TU Eindhoven een eerste verkenning gedaan naar de

MoU ITS France & ITS Bulgaria Op het ITS World Congress in Bordeaux ondertekenden Denis Aubron, president of ITS France, en Nico Anten, managing director Connekt, een MoU tussen ITS France en Connekt/ITS Netherlands in aanwezigheid van verscheidende leden van beide netwerken. Met deze MoU bevestigen ITS France en Connekt dat zij hun samenwerking willen versterken en kennis uitwisselen.

toepassing van de methodiek ‘service-dominante business

De eerste invulling van deze afspraken is de samenwerking voor

modellen’ binnen de publiek private samenwerking. Deze

de International ITS Summit op 4 april 2016 en de verkenning

verkenning is door het ITS-netwerk positief ontvangen. Connekt

van de lancering van Lean & Green in

en Connecting Mobility, in samenwerking met de TU

Frankrijk.

Eindhoven, hebben daarom een drietal vervolg workshops

Op 8 oktober 2015 werd een

georganiseerd voor de leden van Connekt om de methodiek

tweede MoU ondertekend, dit-

beter te begrijpen, zodat deze methodiek later zelf door de

maal tussen ITS Bulgaria en

partijen kan worden toegepast. De input uit de workshops

Connekt/ITS Netherlands.

wordt door de TU Eindhoven verwerkt in een inspiration guide

Deze afspraken omvatten

voor het ITS-netwerk. Deze inspiration guide kan door de partij-

kennisuitwisseling tussen

en gebruikt worden als naslagwerk om zelf aan de slag te gaan

beide organisaties, delen

met ‘service-dominante business modellen’. Connekt deelt alle

van projectervaringen in

leerervaringen uit de workshops binnen de 5 novembergroep.

beide landen en het mogelijk maken van werkbezoeken in

PPS Lessons Learned

beide landen.

In Nederland is op verschillende plekken ervaring opgedaan

26

met pre-competitief publiek privaat samenwerken in ITS-

Informatiebijeenkomst Horizon 2020

initiatieven. De lessons learned uit een selectie van initiatieven

Connekt, AutomotiveNL en RVO organiseerden op

zijn in opdracht van Connecting Mobility door DITCM en

13 oktober een informele bijeenkomst over Horizon 2020. Het

Connekt verzameld en vertaald in aanbevelingen. De lessons

programma Horizon 2020 is de opvolger van eerdere subsidie-

learned en aanbevelingen zijn gebaseerd op actuele casussen

programma’s van de EU (zoals KP7, CIP). De doelstelling van

Connekt jaarverslag 2015

het programma is voor de komende 10 jaar Europese groei

ITS Netherlands Netwerken

mogelijk te maken met een focus op maatschappelijke uitdagingen. Hiervoor zijn subsidiemogelijkheden voor onder-

5 novembergroep

zoeks- en ontwikkelingsactiviteiten. De looptijd van het

Connekt faciliteert in samenwerking met het ministerie van

programma is 7 jaar (van 2014 tot 2020) en het totale budget

Infrastructuur en Milieu het proces van de 5 novembergroep.

binnen het programma bedraagt €70 miljard.

Onder regie van de 5 novembergroep is de routekaart ‘Beter geïnformeerd op weg’ ontwikkeld. In 2015 heeft Connecting

Mini-seminar door Steven Shladover

Mobility, verantwoordelijk voor de uitvoering van de routekaart,

Steven Shladover is werkzaam bij California PATH (Partners for

haar voortgang gerapporteerd. Daarnaast heeft de

Advanced Transportation Technology), een onderzoeks-

5 novembergroep meegedacht over de invulling van het

programma dat onderdeel is van de University of Berkeley.

Nederlandse EU voorzitterschap begin 2016 en de Digital Mile.

PATH is een multidisciplinair programma, waarbinnen Steven Shladover werkzaam is als programmamanager ITS. Op maan-

Nieuw platform Logistiek en ITS: Dutch Data Moves

dag 9 november bezocht Steven Shladover Connekt, waar hij

Mobility

een mini-seminar gaf over de Amerikaanse ontwikkelingen op

De verbinding van logistiek en ITS biedt veel kansen. Om deze

het gebied van zelfrijdende voertuigen. In dit interessante, twee

kansen te verkennen en te benutten richtte het Connektnetwerk

uur durende, mini-seminar nam Steven de ruim 50 aanwezigen

het platform Dutch Data op. Want de IT-revolutie van deze

mee in de kennisontwikkeling en vraagstukken omtrent auto-

eeuw is ook doorgedrongen in onze auto’s en vrachtwagens.

matisering in motorvoertuigen, ondersteund met divers video-

Niet alleen in infotainment, maar ook in veiligheidsvoorzieningen

materiaal van testen in de Verenigde Staten.

als Adaptive Cruise Control en Lane Keeping Assistance. Met de technologie uit onze smartphones kunnen we het goederen-

ITS Overzicht Nederland

vervoer een sprong voorwaarts geven: andere vormen van

Op 11 december 2014 lanceerde Connecting Mobility het ITS

organisatie door gedeelde data en track and trace. Dat leidt tot

Overzicht Nederland met dashboard. Het ITS Overzicht biedt

verdere optimalisatie van de supply chain, en het verbinden van

inzicht en overzicht in projecten, diensten en faciliteiten op het

verschillende supply chains. Hiervoor is samenwerking nodig

gebied van ITS in Nederland, waarbij het dashboard inzicht

tussen verschillende partijen - zowel publiek als privaat - die

biedt in de status van het huidige ITS veld vanuit verschillende

geen directe formele relatie met elkaar hebben. Uitwisseling van

invalshoeken zoals bijvoorbeeld de scope van projecten, de

data is hierin essentieel. De ITS sector biedt oplossingen om dit

kennisthema’s en de technologie. In opdracht van Connecting

mogelijk te maken.

Mobility vult Connekt samen met haar netwerk het ITS over-

De uitdaging ligt niet meer bij de ontwikkeling van de technolo-

zicht verder aan onder het motto ‘Keep Growing Your Business

gie, maar bij de implementatie. Slim organiseren is de sleutel:

Intelligence’. Het complete overzicht zal ook door het netwerk

maar hoe pak je dat aan, data uitwisseling in de logistieke

worden geanalyseerd op ‘witte vlekken’.

sector? Welke regulering en wetgeving is van belang? En met

Connekt jaarverslag 2015

27

welke privacywetgeving, data-security, concurrentie-aspecten

komende jaren spelen is de samenwerking tussen de overheid

en contracten krijg je te maken? Wat is de impact van externe

en marktpartijen belangrijk. De Regiegroep Smart Mobility & ITS

ontwikkelingen, zoals the Internet of Things en Physical

is dé plek waar diverse onderwerpen worden besproken en

Internet, op de huidige rolverdeling tussen publieke en private

zaken worden afgestemd. Dit varieert van het analyseren van

partijen? Binnen het platform Dutch Data, dat in 2015 verschil-

fouten in de verkeersinformatiestroom via het TMC kanaal, tot

lende keren bijeenkwam, gaan Connekt- en Lean & Green

het vaststellen van het gebruik van standaarden, zoals het

leden op zoek naar de antwoorden.

nieuwe NL profiel DATEX II 2015-1. De komende periode zal de Regiegroep nadrukkelijker kijken naar de voortgang in de

Platform MMI meets

transitie van publiek private samenwerking, bijvoorbeeld op het

In het platform MMI meets komen inhoudelijke experts uit het

gebied van business modellen en nieuwe standaardisatie-

netwerl van Connekt (service providers, beleidsmakers, wegbe-

afspraken. Ook richt zij zich op de nauwe samenwerking met

heerders, industrie en advies) bijeen om belemmeringen weg te

de overheden gebundeld in het Landelijk Verkeersmanagement

nemen voor de implementatie en integratie van diverse Smart

Beraad. Daarnaast is er een koppeling tussen de Regiegroep

Mobility onderwerpen. In 2015 stonden de volgende onderwer-

en de nieuw op te richten tactische C-ITS board. DITCM zal

pen op de agenda: jonge innovatieve denkers, gedragsveran-

over de tactische C-ITS board communiceren.

dering, autobezit onder jongeren, de resultaten van het project

Op 4 november ontmoetten de Regiegroep Smart Mobility en

ITS Informatiediensten uit Beter Benutten, betere spreiding van

het Landelijk Verkeersmanagement Beraad (LVMB) elkaar voor

voetgangersstromen tijdens grote evenementen door de stad

een werksessie als onderdeel van de interactie tussen ver-

en de digitale mogelijkheden die wegbeheerders nu tot hun

keersinformatie en verkeersmanagement in Nederland.

beschikking hebben om de data omtrent wegwerkzaamheden en kabels/leidingwerk door te geven.

Connekt en ITF gaan intensiever samenwerken Net als Connekt werkt het International Transport Forum (ITF) aan slimme, duurzame en sociale

Regiegroep Smart Mobility & ITS

van ITF als volgt verwoord: “ITF works for

De publiek private dialoog op

transport policies that improve peoples’

het gebied van Smart Mobility

lives. Our mission is to foster a deeper

beleefde op 3 juni een jubileum-

understanding of the role of transport in

moment tijdens de 25e

economic growth, environmental sustai-

bijeenkomst van de Regiegroep

nability and social inclusion and to raise

Smart Mobility & ITS. Met alle ontwikkelingen en mogelijkheden op het gebied Smart Mobility die de

28

mobiliteit. Op de website staat de missie

the public profile of transport policy.” Veel raakvlakken met Connekt dus. Daarom hebben Connekt en ITF op 25 augustus 2015

Connekt jaarverslag 2015

afgesproken om intensiever te gaan samenwerken. Met het

Verschillende expertsessies en workshops zijn bij Connekt

ministerie van Infrastructuur en Milieu organiseerde Connekt op

georganiseerd om input te vergaren voor de onderzoeken.

25 augustus een Ronde Tafel gesprek met de Secretaris Generaal van het ITF, José Viegas, met op de agenda: zelfrij-

DVM Exchange: Test Suite beschikbaar

dende voertuigen, de Topsector Logistiek en Lean & Green.

De open standaard DVM-Exchange is de standaard voor

Connekt neemt van 18 tot en met 20 mei 2016 weer samen

partijen, die verschillende soorten systemen van verschillende

met het ministerie van Infrastructuur en Milieu deel aan de ITF

leveranciers en wegbeheerders, op een open, gestructureerde

Summit 2016 in Leipzig met als thema ‘Green and Inclusive

en kosteneffectieve manier willen combineren in het kader van

Transport’. Ook organiseert Connekt in samenwerking met TLN

regionaal dynamisch verkeersmanagement. Op 18 december

vanuit de actielijn Buitenlandpromotie een studiereis voor de

kwam de Test Suite van DVM-Exchange beschikbaar. De DVM-

Topsector Logistiek naar de ITF Summit 2016.

Exchange Test Suite maakt het mogelijk dat alle leveranciers en afnemers van netwerkmanagement systemen en dynamisch

World Port Hackathon 2015

verkeersmanagement systemen hun producten kunnen testen

Op 4 en 5 september tijdens de Wereldhavendagen in

met één onafhankelijk en vrij toegankelijk systeem. De naadloze

Rotterdam vond de World Port Hackathon 2015 plaats op de

communicatie van data tussen de producten van verschillende

RDM Campus. De World Port Hackathon is een bijzonder eve-

leveranciers kan daardoor worden gewaarborgd. De Test Suite

nement rondom open data en big data. De challenges ontstaan

is tot stand gekomen met steun van Beter Benutten.

uit co-creatie met alle partners. Er wordt gebouwd aan concepten en prototypes met nieuwe technologie en informatie voor

MOGIN

een veilige, duurzame, innovatieve, inspirerende en economisch

MOGIN is het platform dat zich met name richt op de geografi-

rendabele Rotterdamse haven. Connekt is partner.

sche kant van standaardisatie en harmonisatie van mobiliteitsinformatie. MOGIN beheert het gebruik van standaarden zoals

ITS Netherlands Standaardisatie Platforms

DATEX II, Verkeers Informatie Locatie Database (VILD), Locatiereferentie en RDS-TMC. Er is een nieuw Nederlands

BISON (Beheer Informatie Standaarden Openbaar Vervoer

profiel voor DATEX-II. Begin juni 2015 heeft de Regiegroep

Nederland)

SMITS dit profiel vastgesteld. De naam van het profiel is

Naast de reguliere werkzaamheden is in 2015 gewerkt aan de

DATEX-II 2015-1 en gaat op een nader te bepalen moment de

vier workitems (SIRI VM, Europa, KAR en Reisinformatie in

nu geldende NDW Interfacebeschrijving versie 2.2 vervangen.

afwijkende situaties). De twee belangrijkste workitems binnen

Een van de standaarden waar MOGIN naar kijkt betreft OpenLR

het platform BISON zijn: onderzoek naar Korte Afstands Radio

voor locatiereferentie. MOGIN ziet tal van voordelen die het

(KAR) en aansluiting op de Europese standaard NeTEx. De

gebruik van OpenLR met zich meebrengt en wil daarom

resultaten van deze workitems worden voorgelegd aan de

hierover een advies uitbrengen aan de Regiegroep SMITS.

Strategic Committee BISON om een pilotfase op te starten.

Connekt jaarverslag 2015

29

Zelfrijdende voertuigen

openbare weg en wat er op de korte termijn voor de

In juli 2014 stuurde de minister van Infrastructuur en Milieu

testperiode nog aan kennis

een brief naar de Tweede Kamer, waarin zij de ambitie uitsprak

nodig is. Op 14 april 2015 waren

om Nederland de koploper te maken op het gebied van

daartoe 125 deelnemers van

grootschalige testen van zelfrijdende voertuigen. Connekt

overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen bij elkaar bij

organiseerde in 2015 diverse bijeenkomsten in dit verband,

Connekt in Delft. Dit heeft geresulteerd in de Kennisagenda

onder meer in samenwerking met het Kennisinstituut voor

zelfrijdende voertuigen. Rijkswaterstaat zal in 2016 deze

Mobiliteitsbeleid (KiM), dat met lange termijn scenario’s de

Kennisagenda als instrument blijven inzetten als ondersteuning

maatschappelijke impact van de zelfrijdende voertuigen in kaart

bij de ontwikkeling van zelfrijdende voertuigen.

brengt.

Taskforce Dutch Roads Propositie zelfrijdende voertuigen

De automotive industrie is al druk bezig om voertuigen met

Om de ambitie van de minister waar te maken is een breed

elkaar te laten communiceren. Er zijn al veel aansprekende

gedragen propositie nodig, waarin naar voren komt wat

voorbeelden. Ook het gebruik van de interactie tussen

Nederland te bieden heeft, maar ook de Nederlandse ambitie

voertuigen en de verkeersinfrastructuur heeft een geweldige

duidelijk wordt. Connekt schreef deze propositie in 2015 op

potentie. De stap naar de praktische toepassingen kan echter

basis van video-interviews met mobiliteitsexperts, mensen op

alleen worden gemaakt met actieve wegbeheerders, die in

straat, en bijzondere belanghebbenden in binnen- en

coöperatieve ITS de kansen zien voor de oplossing van hun

buitenland. Deze beelden vormden het startpunt van de

mobiliteitsuitdagingen.

discussie en de verdere vormgeving van de Nederlandse

Daarom lanceerden Rijkswaterstaat, CROW en Connekt op

propositie: waarom doen we dit, hoe gaan we dit bereiken en

1 april 2015 ‘Dutch Roads for Self Driving Vehicles’. Met de

wat moeten we hiervoor doen? De propositie kan vanaf 2016

organisatie van Dutch Roads wordt wegbeheerders een

door alle partijen worden gebruikt voor hun nationale en

platform geboden voor kennisuitwisseling, ondersteuning en

internationale contacten.

kennisvergroting op het gebied van (grootschalige) testen met zelfrijdende voertuigen. In 2015 vonden twee workshops

30

Kennisagenda zelfrijdende voertuigen

plaats, op 1 april tijdens de Automotive Week in Helmond en

Een ander belangrijk aspect om deze ambitie waar te maken is

op 24 november in Ede-Wageningen.

de beschikbaarheid en ontwikkeling van kennis. Het ministerie

Met de regionale workshops worden de vele vragen vanuit de

van Infrastructuur en Milieu heeft in samenwerking met

wegbeheerders verzameld, zoals: zijn er minder brede rijstroken

Rijkswaterstaat en Connekt een werkbijeenkomst

nodig, en dus minder asfalt? Wat betekent dit voor de

georganiseerd om te bespreken wat het huidige kennisniveau is

doorstroming op de weg? Hoe gaan de zelfrijdende voertuigen

in Nederland met betrekking tot automatisch rijden op de

om met kwetsbare verkeersdeelnemers? En kan ik deze

Connekt jaarverslag 2015

techniek gebruiken als onderdeel van een dagje uit naar de

Connekt gestart met het verkennen van nieuwe mogelijkheden

Efteling? Alle input is verzameld en gebruikt om binnen de

voor dit dossier.

Taskforce de kennisvragen verder te ontwikkelen. Daarvoor zijn de kennisvragen verdeeld in vijf categorieën: infrastructuur,

WEpods

beleid, verkeersdeelnemers, techniek en imago. Een digitaal

Een consortium onder leiding van de TU Delft werkte in 2015

platform zal de kennis over testen met zelfrijdende voertuigen

aan de voorbereidingen van de WEpods: zelfrijdende

voor wegbeheerders gaan ontsluiten.

voertuigen zonder stuur en zonder pedalen, volledig automatisch en op elektriciteit. De voertuigen gaan medio 2016

Connekt lanceert Dutch Drive for a Better Life

tussen station Ede/Wageningen en Wageningen University &

Zelfrijdende voertuigen gaan voor een revolutie zorgen op het

Research centre (WUR) rijden. De provincie Gelderland,

gebied van personenmobiliteit en logistiek. De maatschappelijke

initiatiefnemer van deze pilot, laat hiermee zien dat er serieus

mogelijkheden worden nog zwaar onderschat. Zelfrijdende

werk wordt gemaakt van haar ambities voor nieuwe, flexibele,

auto’s leiden niet alleen tot minder ongelukken, beter benutten

duurzame en sociale mobiliteit. De

van wegcapaciteit en minder brandstofgebruik, maar vooral ook

provincie Gelderland heeft Regio

tot meer vrijheid. We besteden met z’n allen maar liefst 700

FoodValley (traject over de

miljoen uur per jaar aan woon-werkverkeer. Zelfrijdende auto’s

KennisAs Ede-Wageningen)

maken die tijd vrij om te besteden aan geluk en aan

aangewezen als pilotgebied.

productiviteit.

Dit vanwege het

Daarnaast geven zelfrijdende auto’s grote bevolkingsgroepen

kennisintensieve karakter

autonomie. Tijdens de handelsmissie 2014 naar Japan werd in

van de regio. Connekt is

een gesprek tussen het ministerie van Landgebruik,

als partner van het

Infrastructuur en Transport (MLIT) en de Connekt delegatie

WEpods-consortium

duidelijk, dat in Japan de belangrijkste motivatie voor de

betrokken voor PR en

ontwikkeling van de zelfrijdende auto de sterke vergrijzing is.

Neigborhood.

Op het Japanse platteland is geen openbaar vervoer. Qua leeftijdsgroep vallen onder hoogbejaarden de meeste slachtoffers in het verkeer, dus zelfrijdende auto’s zijn voor deze groep van onschatbare waarde. In Nederland is er meer openbaar vervoer, maar ook hier waarderen ouderen de autonomie van eigen vervoer.

Nieuwe technologie geeft ons de kans om nog meer mensen een waardevolle bijdrage te laten leveren aan de maatschappij: automatisch rijden zorgt voor social inclusion. In 2015 is

Connekt jaarverslag 2015

31

Mobility as a Service Op 8 september organiseerde Connekt de bijeenkomst Mobility

Lean & Green

as a Service (MaaS) exclusief voor Connekt leden. MaaS staat voor een transitie in mobiliteit, waarbij de consument mobiliteit

Groei Lean & Green netwerk in Nederland

inkoopt, in plaats van te investeren in transportmiddelen. Een

Connekt feliciteerde ruim 100 Lean & Green Award, Star en

essentiële verandering hierin is het concept van denken in

2de Star Winners in 2015. Na de vier feestelijke Lean & Green

service levels. Nieuwe services zullen een combinatie vormen

Uitreikingen (bij Cofely in Dordrecht, Moonen Packaging in

tussen openbaar vervoer, vraaggestuurd vervoer en privé

Weert, op de BedrijfsautoRAI in Amsterdam en in het Euroborg

voertuigen. ITS is een belangrijk onderdeel van MaaS, door alle

Stadion te Groningen) staat de teller nu op:

elementen van multimodaal transport te koppelen - reizigers,

• 205 Lean & Green Logistics Award winners

goederen, voertuigen, informatie en communicatie technologie,

• 99 Lean & Green Logistics Star Winners

infrastructuur, etc. In Scandinavië zijn al veel activiteiten

• 18 Lean & Green 2de Star Winners

ontwikkeld om MaaS te realiseren. Na een toelichting door

• 116 Personal Mobility Award Winners, 6 Star Winners.

sprekers uit Zweden en Finland volgde een discussie over de Nederlandse aanpak.

Groei Lean & Green EUROPE

Tijdens de tweede bijeenkomst over MaaS op 19 november gaf

Lean & Green Duitsland, België en Luxemburg verwelkomden 16

Aernout van der Bendt (Verkeersonderneming) een

nieuwe Lean & Green Award Winners. België-Vlaanderen had een

terugkoppeling over de eerste Mobility as a Service

primeur: op 16 juni ontvingen de eerste zes bedrijven hun

Summit op 10 november in Helsinki. Ook werd stilgestaan bij de nieuw opgerichte Mobility as a Service Allliance (www.maas-alliance. eu) en eigen activiteiten van

Lean & Green Star. Ondertussen zijn de voorbereidingen voor nieuwe Europese Lean & Green Chapters gaande. Samen met Lean & Green Ambassadeur Jannie van Andel

deelnemers. Dit leidde tot een mooi

vierde Connekt begin november de kick-

elkaar aanvullend portfolio van MaaS

off van Lean & Green France in Parijs

activiteiten in Nederland: de

en op 26 januari 2016 gaat Lean &

Verkeersonderneming en RMC in de

Green Spain officieel van start.

regio Rotterdam, GVB en de

Oostenrijk en Polen tonen interesse

Mobiliteitsfabriek in de regio

voor Lean & Green. Dankzij de

Amsterdam en Beamrz in de regio Eindhoven.

internationale groei van Lean & Green wordt het in de loop van 2016 mogelijk om een Lean & Green EUROPE Award of Star te winnen.

32

Connekt jaarverslag 2015

Kick-off 3de Lean &

Peter de Rooy, directeur

Green Star

van 2de Star Winner De

Connekt startte op 25

Rooy Transport uit Houten en

november 2015 met de 3de Lean & Green Star bij Lean & Green koploper Bavaria, die niet alleen het initiatief had genomen

Fred Hooft, Global Customer Logistics Manager van Bavaria. Peter de Rooy wil zich sterk maken voor meer samenwerking in de supply chain. Ook Fred Hooft

voor de 3de Star, maar ook

gaat zich daarvoor inzetten,

deze startbijeenkomst

in het bijzonder door meer

faciliteerde. Achttien Lean & Green koplopers, bijna allemaal 2de Lean &

partijen te enthousiasmeren voor synchromodaliteit.

Green Star Winners, reisden af naar het

weConnekt: de

Bavaria hoofdkantoor in

eerste logistieke

Lieshout om de contouren van de 3de Star te ontwerpen. Uitgangspunt van Lean & Green is dat koplopers samen hun duurzaamheidsambities bepalen, en deze ook gezamenlijk realiseren. Voor de 3de Ster zijn ketenbeheersing en synchromodaliteit

matchmaking app Duurzame logistiek vereist meer efficiency in de supply chain, en dat vraagt om nog meer samenwerking tussen verladers, vervoerders en retail.

Om nieuwe samenwerkingsverbanden snel, gemakkelijk en ver-

belangrijke thema’s. Naar

trouwd mogelijk te

verwachting is de 3de

maken liet Connekt in

Lean & Green Star klaar

het kader van het pro-

voor uitreiking in 2016.

gramma Lean & Green de logistieke matchma-

2 nieuwe Lean & Green Ambassadeurs In 2015 verwelkomde Connekt twee Lean & Green Ambassadeurs:

Connekt jaarverslag 2015

king app ‘weConnekt’ ontwikkelen. Connekt lanceerde de app op 21 oktober 2015 tijdens het Back to

33

the Future Festival in Delft. De app is een antwoord op de vraag van Lean & Green Ambassadeurs van SCA Hygiene Products, Unilever, Jumbo en Wim Bosman/ Mainfreight, die de behoefte aan een slim instrument voor duurzame logistieke samenwerking signaleerden. Na de testfase kunnen Lean & Green koplopers vanaf eind januari 2016 concreet aan de slag met de app.

Lean & Green EUROPE bij Klimaat-conferentie COP21 Parijs 2015 werd afgesloten met een historische Klimaat-conferentie in Parijs, waar Connekt ook Lean & Green presenteerde. Want: “Duurzaamheid is een businesscase die interessant is voor elke organisatie en elk land.” Die boodschap bracht Connekt tijdens de COP21 op 7 december 2015, namens de ruim 400 bedrijven, kennisorganisaties en overheden die zijn aangesloten

bij Lean & Green EUROPE. Professor Alan McKinnon van Kühne Logistics University, Sophie Punte van Smart Freight Centre en COO Leon Simons van 2de Star Winner Moonen Packaging gingen in op de praktische voordelen van Lean & Green, culturele verschillen en de noodzaak van een doorbraak voor duurzame logistiek ten behoeve van ons klimaat.

34

Connekt jaarverslag 2015

Logistiek

TKI Logistiek het Innovatieprogramma van de Topsector Logistiek uit.

Topsector Logistiek

De Topsector Logistiek werkt aan de volgende acties:

Nederland staat op het gebied van handel en industrie aan de

• Neutraal Logistiek Informatie Platform

wereldtop. In verschillende sectoren zijn we wereldwijd toonaangevend. Die internationale toppositie zorgt ervoor dat we veel van ons geld in het buitenland verdienen. Onze toppositie

• Synchromodaal Transport • Trade Compliance en Border Management • Cross Chain Control Centers • Stadslogistiek • Service Logistiek • Supply Chain Finance

is niet vanzelfsprekend. We

• MIRT Goederencorridors

zullen concurrerend

• Buitenlandpromotie

moeten blijven. Alleen dan

• Vereenvoudiging wet- en regelgeving

is duurzame economische

• Human Capital Agenda

groei mogelijk. Tegelijk vragen maatschappelijke vraagstukken als vergrijzing

Op www.topsectorlogistiek.nl staat meer informatie over de acties.

en klimaatverandering om een stevige aanpak. Die opgaven vormen de kern voor de topsectorenaanpak waarin ondernemers,

Informatiesessie en prijsvraag Centraal bij Connekt staat de uitvoering van het zogeheten opschalingsdeel van het Jaarplan 2015. Dit Jaarplan geeft de

onderzoeksinstellingen en overheden gezamenlijk werken aan

inhoudelijke focus van het programma en tevens de KPI’s en

deze uitdagingen.

streefwaarden. Connekt begon 2015 dan ook met een

Het kabinet wees in 2010 Logistiek aan als een van de negen

informatiesessie over het indienen van projecten. Begin maart

‘topsectoren’. Het Topteam zette een stevige ambitie neer:

zette Connekt namens de Topsector Logistiek een prijsvraag

In 2020 heeft Nederland een internationale toppositie (1) in de

voor Synchromodale projecten online. Met deze prijsvraag

afwikkeling van goederenstromen, (2) als ketenregisseur van

beloont de Topsector Logistiek meerdere voorstellen voor

(inter)nationale logistieke activiteiten en (3) als land met een

uitvoeringsprojecten die tot doel hebben synchromodale ketens

aantrekkelijk innovatie- en vestigingsklimaat voor verladend en

in te richten en vervoersstromen ook daadwerkelijk over deze

logistiek bedrijfsleven.

synchromodale ketens af te handelen.

Connekt voert samen met het ministerie van Infrastructuur en Milieu en het ministerie van Economische Zaken het secretariaat van het Topteam Logistiek en voert samen met het

Connekt jaarverslag 2015

35

1

3

2

EXCELLEREN SYMFONIE NR. 1 INRESULTATEN LOGISTIEK VAN DE

TOPSECTOR LOGISTIEK TOPSECTOR LOGISTIEK

Nieuw: Symfonie nr. 1

zoals platooning trucks, the internet of things, het fysieke

Op 1 april overhandigde

internet, zero emissie in de binnenstad en zondagse

Aad Veenman,

beleveringen van de retail zijn slechts een greep uit de

boegbeeld van de Topsector Logistiek, het nieuwe resultatenboek van de Topsector ‘Symfonie nr. 1’ aan

ontwikkelingen in de sector. Als het de Topsector Logistiek lukt om hier goede antwoorden op te formuleren, behoudt de sector haar stevige leidende positie. Bovendien is de Topsector Logistiek ‘enabler’ voor andere (top)sectoren en draagt een

Lidewijde Ongering, directeur-generaal

succesvolle aanpak van uitdagingen binnen de Topsector

Bereikbaarheid bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu en

Logistiek rechtstreeks bij aan het succes van andere (top)

lid van het Topteam Logistiek. Symfonie nr. 1 bevat de

sectoren.

resultaten die in 2014 behaald zijn.

Innovatiekracht Mapping the Future of Logistics

Lidewijde Ongering, directeur-generaal Bereikbaarheid bij het

Topsector Logistiek massaal aanwezig bij jaarcongres in

ministerie van Infrastructuur en Milieu, wees er op dat de

Rotterdam

verwachtingen voor het goederenvervoer buitengewoon positief

Op woensdag 1 april organiseerde de Topsector Logistiek haar

zijn, mede dankzij de Tweede Maasvlakte in Rotterdam. De

jaarcongres ‘Mapping the Future of Logistics’ in De Doelen in

overslagcapaciteit wordt ruim verdubbeld. Dat creëert kansen.

Rotterdam. Aad Veenman, Boegbeeld van de Topsector

Ongering prees de innovatiekracht van het bedrijfsleven, maar

Logistiek, heette de ruim 900 gasten welkom en stelde dat de Topsector Logistiek voor enorme logistieke uitdagingen staat, die we als sector alleen

om écht te kunnen innoveren. Er is dus ook een rol weggelegd voor de overheid. Er komt extra financiering van 15 miljoen euro. TKI Logistiek voert de regie over het onderzoeksdeel en Connekt over de uitvoering van logistieke pilots.

kunnen aangaan door

Daarnaast is gestart met de vereenvoudiging van wet- en

samen te werken en

regelgeving en wordt fors geïnvesteerd in infrastructuur en

elkaar te versterken.

bereikbaarheid. Ook is er aandacht voor slimme oplossingen

De Topsector Logistiek

om de goederenstromen nog duurzamer en efficiënter af te

verandert in razend

handelen. Ongering verwees onder meer naar de inrichting van

tempo, volgens

corridors richting het achterland, synchromodaal transport en

Veenman. De Tweede Maasvlakte, de komst van steeds grotere schepen, technologische ontwikkelingen

36

benadrukte ook dat de krachten gebundeld moeten worden

snel en papierloos vervoer via digitalisering. Het ministerie zet daarmee de lijn voort om niet slechts te kijken naar meer infrastructuur, maar ook te investeren in innovatieve oplossingen in de logistiek. Ongering: “Logistiek is de kunst van het slim

Connekt jaarverslag 2015

organiseren. Daar zit muziek in. Belangrijk is dat we oog

Op maandag 4 mei

houden voor elkaars kwaliteiten en elkaar weten te vinden in de

startte de reis met

juiste toonsoorten. Zo kunnen we elkaar versterken.”

een bezoek aan het hoofdkantoor van

Voor en door de Topsecto logistiek

BMW. De delegatie

Mapping the Future of Logistics is het eerste jaarcongres voor

werd ontvangen door

en door de Topsector Logistiek. Het congres is georganiseerd door Connekt, Dinalog, NWO en TNO. Van de meer dan 900 deelnemers was ruim de helft afkomstig uit het mkb, grootbedrijf en

Glenn Schmidt, Hoofd Politieke en Externe Relaties, Communicatie en Duurzaamheid. Hij en zijn team gaven een aantal presentaties over de strategie van BMW. Het tweede gedeelte van het bezoek bestond uit een rondleiding

multinationals. De overige

door de fabriek van BMW. Na BMW reisde de delegatie door

deelnemers waren verdeeld

naar MAN Truck & Bus voor een rondleiding en een

over overheid, onderzoeks-

rondetafeldiscussie over ‘toekomstige ontwikkelingen en

en kennisinstellingen en

innovaties in transport’. Ben Kraaijenhagen, VP, Head of Group

branche-organisaties.

Division Product Strategy and Requirements van MAN Truck &

Keynote speakers waren Aad Veenman, Lidewijde Ongering en Eric Ballot (Mines Paris Tech). Daarnaast waren er break out-sessies over onder meer innovatie in de logistiek, ketensamenwerking,

Bus gaf een presentatie die leidde tot goede discussies over onderwerpen als platooning en automatisch rijden. De dag werd afgesloten met een netwerkdiner op de residentie van de Consul Generaal, Peter Vermeij.

Dinsdag 5 mei begon met een rondetafel ‘Innovation in integrated hinterland Network’. Deze tafel werd georganiseerd

synchromodaliteit, stadsdistributie en de band tussen

door Dinalog en het EffizienzCluster LogistiekRuhr. Albert

KennisDC’s en het bedrijfsleven.

Veenstra, wetenschappelijk directeur van TKI Logistiek, ging in op de aanpak door Nederland van innovatie in logistiek.

Studiereis Topsector Logistiek – München

Namens het Effizienzcluster LogistikRuhr bracht CEO Thorsten

In opdracht van de Buitenlandpromotie Board organiseerden

Huelsmann Duitse innovatieve oplossingen en verbetermogelijk-

Connekt en TLN een studiereis naar München voor de

heden in technologie, digitalisering en flexibele management-

Topsector Logistiek. De publiek private delegatie stond onder

methoden in. Christoph Koesters van het Verband

leiding van Siebe Riedstra, secretaris-generaal van het

Verkehrswirtschaft und Logistik Nordrhein-Westfalen (VVWL),

ministerie van Infrastructuur en Milieu. De reis werd

vulde het verhaal aan vanuit een operationeel en politiek

georganiseerd rondom de Transport Logistiek beurs.

perspectief.

Connekt jaarverslag 2015

37

Rob Bagchus, Chief Public Affairs & Public Relations Officer van

gedeeld. Dat maakt onze sector efficiënter en concurrerend.

ECT, verzorgde een presentatie over de succesvolle implementatie

Het NLIP draagt bij aan een betrouwbaarder product. De

van European Gateway Services. Hierin worden op

voorspelbaarheid in het complexe logistiek proces wordt met

synchromodale wijze de groeiende containervolumes van de ECT-

het NLIP aanzienlijk vergroot. Zie ook www.nlip.org.

terminal in Rotterdam naar het Europese achterland gefaciliteerd.

Vincent Kobesen, CEO van PTV Group, liet zien dat de

Aanbesteding NLIP ‘Toon en Teken Interface’ online

werelden van personenmobiliteit en goederentransport bij

Op 22 mei schreef Connekt namens het ministerie van

elkaar komen door de shift naar real-time. We gebruiken

Infrastructuur en Milieu de aanbesteding ‘Toon en Teken

immers dezelfde infrastructuur. Zijn collega Matthias Hormuth,

Interface’ voor de actie NLIP van de Topsector Logistiek uit.

Solutions Director, gaf een presentatie over praktische logistieke

Ten behoeve van de transportsector is een platform ontwikkeld

ICT-oplossingen om intermodale geïntegreerde achterland-

voor de elektronische vrachtbrief, en dit is daarmee de officiële

netwerken te bewerkstelligen.

opvolger van de papieren AVC/CMR vrachtbrief. Doelstelling

Wando Boevé, lid van het Topteam Logistiek, vatte de discussie

van dit project is om een standaard te ontwikkelen om

mooi samen. De eerste stap die we samen kunnen nemen, is

boordcomputers te laten communiceren met de Toon- en

anders kijken naar logistiek, het begint met mindshift. Vanuit het

Teken Component.

triple-helixperspectief verder denken dan de traditionele oplossingen. Vervolgens innovatieve oplossingen gezamenlijk,

4C Prijsvraag

publiek privaat implementeren. De eerste stap zouden we ook

Met de 4C prijsvraag in oktober-november 2015 heeft de

graag met onze Duitse partners willen nemen, want als we het

Topsector meerdere projectvoorstellen uit de markt verkregen

hebben over het achterland van Nederland, begint dat met

voor het opzetten van een Cross Chain Control Center (4C) in

Duitsland.

de praktijk. Met de 4Cs wordt aangetoond dat het mogelijk is succesvolle samenwerkingsvormen op te zetten waarbij

Nieuwe aanbesteding: Programma-manager NLIP

goederenstromen worden gebundeld. In 2016 gaan de

De aanbesteding ‘Programma-manager NLIP’ die Connekt

prijswinnaars ketenregie realiseren door middel van het

uitschreef op 8 mei 2015 leidde tot de aanstelling van een

opzetten van 4Cs waarbij vervoers- en/of informatiestromen

programmamanager van NLIP, Michiel Haarman. Hij bereidt de

daadwerkelijk via deze 4C worden afgehandeld.

besluitvorming voor, bewaakt het behalen van doelstellingen,

38

stelt de jaarlijkse programmering van het NLIP op en stuurt het

Topsectoren: meer innovatie, extra inzet op ICT

programma daadwerkelijk aan.

Innovatie is een belangrijke voorwaarde voor economische

Het Neutraal Logistiek Informatie Platform (NLIP) wordt

groei. Toepassing van ICT wordt daarbij steeds belangrijker.

ontwikkeld om de logistieke sector in Nederland een

Daarom komt in 2016 en 2017 bijna 40 miljoen euro speciaal

voorsprong te geven in Europa. Met het NLIP wordt informatie

beschikbaar voor ICT-onderzoek en innovatie. Het ministerie

door de hele keten op een slimme wijze aangeleverd en

van Economische Zaken (EZ) draagt 7 miljoen euro bij, TNO

Connekt jaarverslag 2015

12 miljoen en de Nederlandse

2025 zoveel mogelijk soorten vervoer op

Organisatie voor

de weg te hebben die geen schadelijke

Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), dat valt onder het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), 20 miljoen

stoffen uitstoten.

2015 stond in het teken van het uitbreiden van het aantal Living Labs, het leren van de resultaten en het opschalen van de successen.

euro. Dit maakten minister Kamp van EZ en staatssecretaris Dekker van OCW

Verkeer in de slimme stad

maandag 5 oktober bekend in Delft, tijdens de

Op 12 mei vond het congres Verkeer in de slimme stad plaats

ondertekening van de innovatiecontracten voor 2016 en 2017.

in De Fabrique te Utrecht. Want de toekomst is aan de stad.

Deze hebben een waarde van 4,2 miljard euro, waarvan 2,2

Daar vind je een concentratie van productiviteit en sociale

miljard euro voor rekening komt van het bedrijfsleven.

innovatie. Daar liggen nieuwe uitdagingen op het terrein van mobiliteit. Veel van die uitdagingen zijn op te lossen met nieuwe

Nieuwe Synchromodale Transportoplossingen

technologie. Meer dan ooit biedt dit kansen voor

Sinds september dit jaar hanteren Samsung en SABIC nieuwe

verkeerskundigen, planologen en stedenbouwers voor

transportoplossingen richting Hongarije en Slowakije. In

samenwerking op terreinen als Big Data, Internet of Things en

samenwerking met NewWays en GTV hebben zij oplossingen

Smart Cities. Meer dan 30 sprekers gingen in op thema’s als

ontwikkeld die CO2-besparend én kostentechnisch gunstig zijn.

data-inwinning en -visualisatie, logistiek in de stad, planning en digitaal beheer, duurzaam verkeer, urban planning, sensorcities,

Twee nieuwe Human Capital Agenda Aanbestedingen

sharing, burgerparticipatie.

Namens de Topsector Logistiek schreef Connekt eind 2015 twee nieuwe aanbestedingen uit ten behoeve van de Human

Stedelijke distributie in het onderwijs

Capital Agenda (HCA); Sociale Innovatie en Kwantitatieve

Op 29 september organiseerde Connekt samen met Walther

Arbeidsmarkt Gegevens.

Ploos van Amstel een bijeenkomst over stedelijke distributie. Hoe kan stedelijke distributie meer op de kaart worden gezet in het

Green Deal ZES

curriculum (ook bij niet logistieke opleidingen), minoren,

Met de feestelijke ondertekening van de Green Deal Zero

afstudeerateliers en praktijkonderzoek door lectoren? Vlak na deze

Emission Stadslogistiek werd eind 2014 een mooie mijlpaal

bijeenkomst sprak Walther Ploos van Amstel zijn lectorale rede uit.

bereikt. Meer dan vijftig partijen (gemeenten, vervoerders, verladers, autofabrikanten, ondernemings-, branche- en

Stadslogistiek op BedrijfsautoRAI 2015

belangenorganisaties), die betrokken zijn bij de bevoorrading

Sessies over duurzaam vervoer en stadslogistiek vormden de

van steden verbonden zich binnen deze Green Deal aan het

‘groene draad’ in het kennisprogramma van de BedrijfsautoRAI

doel om deze steden schoner en veiliger te maken, door in

2015. Een belangrijke invulling hieraan werd gegeven door

Connekt jaarverslag 2015

39

Green Deal ZES. In samenwerking met partijen als TLN,

Institution of Engineers een bezoek aan Connekt. Vanuit beide

Connekt/ Lean & Green, Natuur & Milieu, Dinalog en Rai

kanten werden verschillende presentaties gegeven over

Vereniging werden op de beursvloer én in diverse

duurzame, slimme en sociale mobiliteit.

theatersessies praktische toepassingen getoond die bijdragen aan efficiëntere bevoorrading van stedelijke gebieden en het

Braziliaanse delegatie

verbeteren van de leefomgeving. Op 20 oktober, de eerste dag

Op 15 april bracht bracht een delegatie van de ambassade van

van BedrijfsautoRAI, traden 18 nieuwe partijen toe tot de Green

Brasilia, consulaat SP en consulaat RIO een bezoek aan

Deal ZES voor emissievrije steden in 2025. De ruim 70

Connekt. Dit bezoek stond in het teken van stedelijke mobiliteit

deelnemers aan de Green Deal ZES testen niet alleen nieuwe

en de mogelijkheden in Brazilië.

praktische mogelijkheden uit, maar ook combinaties van nieuwe technologieën, publiek private samenwerking en

Koreaanse delegatie

aangepaste regelgeving. De Topsector Logistiek helpt bij het

Op 22 mei ontving Connekt een high level delegation vanuit

ontwikkelen van innovatieve logistieke concepten die

Korea onder leiding van de Special Committee for Korea

opschaalbaar zijn.

Creative Economy. Met presentaties van Connekt, RDW en Rijkswaterstaat ontstond er een levendige discussie over automatisch rijden.

Bezoeken door internationale organisaties aan Connekt

Thaise delegatie Op 18 juni ontving Connekt een Thaise delegatie, een

ITS Belgium

onderzoeksteam voor supply-chain re-design voor de export

Op 6 januari bracht MoU partner ITS Belgium een bezoek aan

van agrarische producten vanuit Thailand. De onderzoekers

Connekt om samenwerking rondom smart mobility te

waren geïnteresseerd in het Lean & Green programma en met

verkennen.

name de samenwerking die nodig is in de supply chain.

ITS Finland Op 10 maart bracht onze MoU partner ITS Finland een bezoek

Connekt als gastspreker in het buitenland

aan Connekt. Er was een inhoudelijke sessie met onder andere

40

presentaties van twee Connekt Affiliates Transport Tender en

Wereldbank Washington

Calendar42. De dag werd afgesloten met een netwerkdiner in

Connekt heeft op 16 januari een presentatie gegeven over

Delft.

duurzame logistiek bij de Wereldbank in Washington.

Delegatie uit Hong Kong

DB Schenker Duitsland

Op 31 maart bracht een grote delegatie van de Hong Kong

Op 21 januari was Connekt uitgenodigd in Duitsland bij

Connekt jaarverslag 2015

DB Schenker om ervaringen te presenteren rondom het

NBSO Seminar Urban Mobility in Belo Horizonte (Brazilië)

verduurzamen van supply chains en de rol van IT.

Op uitnodiging van Netherlands Business Support Office (NBSO) gaf Connekt eind september een presentatie over

Connected Fleets Europe – Amsterdam, Netherlands

Lean & Green. Het evenement was bedoeld om kennis en

Op 10 maart heeft Connekt een presentatie gegeven op

ontwikkelingen tussen Nederlandse en Braziliaanse partijen uit

uitnodiging van TU-Automotive op Connected Fleets Europe

te wisselen.

2015 voor een zaal voor truckfabrikanten. Thema van de presentatie was ‘Dutch Data’ en het belang van de verbinding

Bordeaux ITS World Congress

tussen ITS-ontwikkelingen en de logistieke sector.

Connekt presenteerde, samen met Rijkswaterstaat, Connecting Mobility, Technolution, Beter Benutten en OC Mobility tijdens

M.A.N. Trucks en BMW München

het Bordeaux ITS World Congress van 5 tot en

Connekt heeft op 4 mei een presentatie gegeven over

9 oktober het Nederlandse verhaal over Public Private

automated driving en Truck Platooning bij M.A.N. Trucks en

coopertion voor Smart Mobility. Daarnaast presenteerde

BMW.

Connekt tijdens het congres de Nederlandse aanpak van open data beleid en Mobility as a Service.

ITS Canada Conference Connekt gaf op 25 mei tijdens de jaarlijkse ITS Canada

Interporto Navarra Milaan

Conference een presentatie over DAVI. Het thema van de

Connekt heeft op 20 oktober in samenwerking met het

Conference was ‘Collaboration for better connection: smart

Consulaat in Milaan een presentatie gegeven over

highways, smart cities, smart transport’. Het verzorgen van een

Lean & Green op een conferentie over duurzame logistiek in

presentatie op de conferentie is één van de manieren waarop

Interporto Navarra.

Connekt invulling geeft aan de MoU tussen Connekt en ITS Canada.

Handelsmissie Japan Op 10 november gaf Connekt een presentatie over Smart

CHEP Keulen

Mobility en Security tijdens de handelsmissie over security naar

Op 11 juni was Connekt spreker op CHEP Meets event. Tijdens

Japan onder leiding van Mark Rutte.

dit event in het Duitse Keulen presenteerde Connekt een aantal best practises vanuit het Lean & Green programma in

Lean & Green in Polen

Nederland om de Duitse deelnemers te inspireren.

Op verzoek van de Nederlandse ambassade in Polen heeft Connekt op 19 november een presentatie gegeven tijdens de

Kühne Logistics University Hamburg

Conference Cities in Transition in Poznan. De presentatie ging

Connekt heeft op 17 september een presentatie gehouden

over slim transport in en rond de stad en er werd kennis

over Lean & Green voor de ELUPEG.

uitgewisseld over het succesvolle Lean & Green programma.

Connekt jaarverslag 2015

41

COP21 Op 28 november heeft Connekt een presentatie over Lean & Green gegeven in de Train to Paris, met aan boord de Nederlandse onderhandelaars voor een nieuw klimaatakkoord op de VN klimaattop 2015. Het was een goed platform voor een inhoudelijk gesprek over het verduurzamen van de mobiliteit.

42

Connekt jaarverslag 2015

Connekt jaarverslag 2015

43

Bijlage 1 Wie is wie bij Connekt?

Bestuur

Connekt Committee

• Drs.ing. P.F. Hartman (voorzitter) Air France-KLM

De Connekt Committee kijkt van een afstand en op een holistische

• W.P.G.H. Boeve ECT

manier naar bepaalde onderwerpen waar Connekt zich mee

• H.A. Hendriks Vialis

bezighoudt. Daarbij is de Committee ook in staat om buiten het

• Ir. J.H.M. van Kleef Goudappel Groep

eigen domein te treden.

• Ir. L.J.J. Kusters TNO

• Nico Baken (voorzitter) KPN

• Drs. A. van Ravestein RDW

• Onno Doves IBM

• V.A. Schoenmakers Havenbedrijf Rotterdam

• Maurice Geraets NXP

• J. Snijder KPN

• Dirk de Groot CGI

• Mevr. drs. M. Sonnema Ministerie van Infrastructuur en Milieu

• Sjoerd Haverkamp Dynniq

• Ir. P. Struik Rijkswaterstaat

• Michiel Jak TNO

• Mr.drs. G.A.A. Verkerk Burgemeester van Delft

• Marcel Michon Buck Consultants International

• F. Wammes Capgemini

• Victor Schoenmakers Havenbedrijf Rotterdam

• Dr.ir. C.J.T van de Weijer TU Eindhoven/TomTom

• Zsolt Szabo Capgemini • Jan Willem Tierolf Rijkswaterstaat • Nico Anten Connekt • Lia Hsu Connekt

44

Connekt jaarverslag 2015

Committee Smart Mobility

Connektbureau

De Committee Smart Mobility is de plek waar in publiek-

• Nico Anten Managing Director

private samenwerking de ontwikkelingen op het gebied van

• Seher Bardakci Digital Communication Manager

Smart Mobility worden besproken en input wordt gegeven

• Harsha Dijk Programme Manager

voor de activiteiten van het Connektbureau.

• Vanessa van Geffen Secretarial Assistant

• Zeger Baelde (voorzitter) RDW

• Lia Hsu Project Manager

• Ronald Adams Rijkswaterstaat

• Nick Juffermans Project Manager

• Bart van Arem Technische Universiteit Delft

• Jonneke van de Kamp Project Manager

• Michiel Beck Ministerie van Infrastructuur en Milieu

• Machteld Leijnse Programme Manager

• Paul van Beek Goudappel Groep

• Mieke Masselink Project Assistant

• Frans op de Beek Rijkswaterstaat

• Veronique Meines Project Manager Green Deal Zero Emission

• Rob Bieling Andes

@ConnektNico @harshadijk

@nickjuffermans

Stadslogistiek

• Erlend Deckers TNO

• Linda Rijnbeek Financial Administrator

• Maurice Geraets NXP

• Hanny Swart Office Manager

• Dirk de Groot CGI

• Marije de Vreeze Manager ITS Netherlands

• Paul Ham ECT

• Marina van Weele Communication Manager

• WillemHartman Vialis

• Walter Wienhoven Manager Operations

@ConnektMarije

• Miki Hegedus Siemens Nederland • Ginus Ipema Ministerie van Economische Zaken • Jan Linssen ARS T&TT • Herman van der Vliet Dynniq • Arjan van Vliet RDW • Chris de Vries Provincie Noord-Holland • Carlo van de Weijer TU Eindhoven/TomTom • Nico Anten Connekt/ITS Netherlands • Nick Juffermans Connekt/ITS Netherlands • Marije de Vreeze Connekt/ITS Netherlands

Connekt jaarverslag 2015

45

Bijlage 2 Connekt netwerk Behalve de leden en partnerorganisaties van Connekt bestaat het Connekt netwerk onder andere uit de volgende organisaties: Star Winners

Star Winners

LOGISTICS

JAN DECKERS JR. B.V.

groep

REVIVA

46

Connekt jaarverslag 2015

Award Winners

cleaner globe

²

HOUTMAN transport bv

Connekt jaarverslag 2015

47

LOGISTICS & WAREHOUSING BV

NOORWEGENWEG 11

•

7772 TA HARDENBERG

Voorheen Astma Fonds

Paragon Netherlands

T R AN SPO RT B EDR I J F

G . Vlu g e n Z n B.V.

48

Connekt jaarverslag 2015

Tools

rij schoner ĂŠn goedkoper met

Gemeenten

Drechtsteden

Gemeente Amsterdam

Gemeente Helmond Roosendaal

Gemeente Hoorn

Gemeente Rotterdam

Gemeente Venlo

Gemeente Arnhem

Gemeente Breda

Gemeente Maastricht

Gemeente Schiedam

Gemeente Delft

Gemeente Nijmegen

Gemeente Tilburg

Gemeente

Gemeente Utrecht

Regio Stedendriehoek DAVI

Almende RDW TRL

DLR

Fontys

Hanzehogeschool Groningen

Rijksuniversiteit Groningen TU Delft

Connekt jaarverslag 2015

SKF

Universiteit Twente

SWOV Vislab

Imtech

Technolution

ITS Leeds TNO

Mapscape

Toyota Motor Europe

NXP TrinitĂŠ

V-tron

49

Standardization

9292/REISinformatiegroep T&TT

Astrin

Collis

Connecting2day

Haag

Geonovum

AT Osborne

Mott

Connexxion

Intraffic

Provincie Noord-Holland Qolor

Delft

Technolution Vitence

Grontmij

IT&T

Adviseurs in Verkeer en Vervoer

Beter Bereikbaar FME

GVB

Bostec

CWM

HIG Traffic Systems

Keypoint Consultancy NS

Provincie Fryslân RET

Locatienet

ROVER

TNO

TomTom

Marcel

Strukton

Prodata systems

Provincie Noord-Brabant Provincie Zuid-Holland

Royal HaskoningDHV

Veolia

IBM Nederland MAPtm

Panteia

Surtronic

Trans Link Systems

Use system engineering

Gemeente Den

Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Provincie Zeeland

Stadsregio Amsterdam

Tenuki

Mapscape

ARS

CGI Nederland

HTM

Provincie Limburg

Provincie Utrecht

Rijkswaterstaat

Tein Telecom

HP

OV-bureau Groningen Drenthe

Provincie Gelderland

SPIE Nederland

Bridging

Arriva

Gemeente Amsterdam

Metropoolregio Rotterdam Den Haag

TwynstraGudde

VNG

Arane

Ferranti

Provincie Overijssel

SKVV

TU Eindhoven

VID

IPO

Regio Twente

Siemens Nederland Syntus

EBS

Nedap Identification Systems

Provincie Flevoland

Qbuzz

ANWB

Bestuur Regio Utrecht

Metropoolregio Eindhoven

NDW

ProRail

Andes

Goudappel Groep

Imtech Traffic & Infra McDonald’s

Advin

Schiphol Group SWARCO Nederland

Trinité

TriOpSys

Vervoersapplicaties Nederland

TU Vialis

Ziut Topsector Logistiek

Ahold

ACN

Capgemini

Amsterdam Airport Schiphol

Cargonaut/Portbase

Boer Transport Beemster VOF VU, UVA) FENEX

Dryport

van Amsterdam NV B.V.

HUSA

Hazet

KLM

Heineken

KNV

E. van Wijk Logistics B.V.

Gemeente Venray

HBO Kennisakkoord Logistiek Herbalife

Internationaal Transportbedrijf Jan Eskes B.V. KLG Europe

ECT

Gemeente Haarlemmermeer

Hammerstein & Partners Hogeschool Rotterdam

L. de La Rive Box

De

Dinalog met Universiteiten (WUR, EUR, TU/e, Twente, Tilburg, Groningen,

JODOCUS (TNO/TU Delft/Capgemini/EVO)

Insulation B.V.

50

Deltalinqs

Frugi Venta

Brant Visser en Zonen B.V.

Centraal Bureau Levensmiddelenhandel

Dutch Institute World Class Maintenance

Flora Holland

duurzame logistiek

CBRB

Amsterdam Logistics Board

Greenports stuurgroep HBO-raad

HPW-S²PARC²K Systeem

Intersnack Nederland B.V.

LINC

Hogeschool

HUPAC Intermodal

J.H.C. de Rooy Holding

Kamer van Koophandel Amsterdam

KVNR

EVO

Leen Bakker Nederland B.V.

Keyrail

Kingspan

Logistieke Alliantie

Connekt jaarverslag 2015

VNO-NCW MKB Nederland

Material Handling Forum

Ministerie van Financiën (Douane) Netwerk Agrologistiek ProRail

NLR

NWO

Ortec

Regio Venlo

STC-Group

Vereniging Logistiek Management Wageningen Universiteit

Ministerie van Economische Zaken

Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Provincie Gelderland

Seacon Logistics

MBO Raad

TLN Vialis

Philips

VIAPORT

J.N. Willemse

Platform Bèta Techniek

ROC van Twente TNO

WOTRO

MKB Nederland

NDL/HIDC

W. Ploos van Amstel

Rotterdam Rail Feeding

Transito Bevrachting B.V. VITO Nederland

RSM Erasmus

University Schiphol Group

VNO-NCW

Waalhaven Group

Zeeland Seaports

Partners International Network

Cluster for Logistics Federation ITS France

ERTICO ITS Europe

ITS Arab

AITS India

ITS South Africa

TTS Italia

ITS Sweden

Infrastructure (Luxembourg)

Connekt jaarverslag 2015

ITS Belgium

Freight Leaders Council

ITS Brasil ITS Ireland

ITS UK

ITS Bulgaria ITS Japan

Logistics in Wallonia

Research Institute of Highway (China)

GS1 Germany

International Road

ITS Canada

ITS China

ITS Finland

ITS Korea

ITS Norway

ITS Russia

Minstery of Sustainable Development and UITP

VIL

VIM

51

Bijlage 3 Publicaties ar

toegepast door satie): 12 standaarden worden dat actuele eekvervoerders en maken mogelijk beschikbaar is haltes, smartphones en internet

De 5 novembergroe p: uit voor verkeersmanagzet de koers ement en verkeersinformatie door de publicatie van de Routekaart Beter Geïnformeerd op Weg

oek verz d: op IenM erlan e van er lan Nedministeri penvoerd de ITS-p het op als van ge aan ITS Connekt rapporta ie van d treedt voor de Commiss erlan Ned ies pese g in ter es Euro tgan voor nis mi missi se n de ndels rlandzilië, va de ek t ha Ne Bra India ar rzo ek ve Conn rin de n na en l: op ert gt hie rlede Korea aa on anise rdi t ve , Zuidoo he an ati ern M org nw in Int Ien rtege zoals ai, Jap en ve tor, gh en sec Shan , its ite kong bil mo Hong , ina Ch

n EZ va

g na

Dut ch Roa plat form ds for van met self beh kennisu als doe driving eerd itwi l het veh voe icle bev rtui ers ove sseling gen r test tuss orderen s: W en met en weg ex Epod zelf rijde vo perti s pr nde en ertu se ojec de ige bij Wa n tu de t: he ge sse imple t on nin n tw ge sta men ikk n Un tio tat ele ive n Ed ie va n va rsi e/Wa n n ke teit ze ge lfr nn nin ijden is en ge n de

1

va n de ve Du rb tc in h di Da ng ta Du va M tch n ‘Sm Dr ITS oves art, ive en M Su fo lo ob sta r a gi ili sti ty ina be ek : he va ble tter te t n m an Lif ve plat ob d So e: sa rk en form ilit cia m eit l Mo en ne , log n om m en de e pla ist bility et he te iek ’ do t n ver ats in be kans , IT( or Co teg Nederla nu en nn S) enw tte en het ektn oor nd voo n dig so com et r ers cia bin we van de dia l inc ere rk weg loog lus n tussen geb ion van ruikers ove e Initia rhe mo op den biliteit het ende tive (DAV I): sinf gebied , voert uigen het ontw orm op Nede ikkele atie n, verbe rland teren se open bare wegeen n tform Mobiliteitsen Geo ardisatie van NederlandseInformatie Nederland, Mobiliteitsinform atie

we

Connekt Netwerk

Interna tionaal : naast Lean and Nederla nd zijn Italië en Green program er nationa Duitsla ma’s in le nd.

België, Frankri jk, Oosten Interesse is Luxemb urg, rijk, Zwitser er vanuit Spanje land en Top Finland , sec tor Log Log istie man istie k k: age in pro men grammonderst t en Im uitv asecret euning ID puls oer ing ariaat, van de nie VV zij Dy van na 65 uw n ru m het progra Topsec mm niet .00 e sa im isc tor a-on 0 co me 20 h der zoe nt nw be Verk ksd ain erk dr ee eel ers ing ijfs rsm va sv initia an n de erb tie ag we ande ven emen g na n ge t ar en ee start Vaar de we bin n ve die inn ge ne rplaa ov n: bin nv aa tsing atiev ne rt he va e co n bb n ru nc en ep ge im ten rea , lis ee rd

k: tie gis ijven slo dr ad be e St en ieloz ion en iss iss ed em Em erh n ro ov ee Ze de voor al en nd 25 n De em ke 20 ee eln te in Gr + de ge iek 50 bben ist he dslog sta

Co nn ek he innov t Affi t ne ati lia tw ev tio erk e co n: . Inm nc sta ve idd epten rt-up rri jkt els is pit s die me he ch hu t vij t ne en aa n f sta tw n YNO rt- erk jong T: een up e men com s die fris naa sen in munity r de het netw van and wer ers den erk eld kijke ken initi en nieu n, atie ven we star ten

tie unica in die comm dels aard rd t, inmid stand lijk maak plementee open : een s moge s geïm ange ntrale ntrale Exch ersce ersce 6 verke sen verke

d er se en ali bb re s he 2 ge er CO op n pl to Ko 00 cs 0.0 sti gi im 40 FTE n Lo ru 000 en ee van n 76.and Gre d Gr e er da n an ducti me t Lea an die h me Le le re rs, 0+ tota eve n zic rkg ide : 30 n we he cs ee rsc ls sti : 90+onde gi de ity Lo mid bil gen, in l Mo odal na oordi ty hrom hun ze n Sync PersotegenwMobili seren n and Gree analy ver sonal n en te kome n Lean binne regio same bundeling Per odal: hrom ders in de duurzame Sync tot verla om en port werk omen gsstr daal trans ladin romo via synch gaan Docking initiatief de in het Speed rs en retailers Speed Docking: dienstverlene keten fabrikanten, logistiek g aan om de logistieke dialoog en samenwerkin versnellen n en te te verduurzame

Lean and Green is the road to zero emissions.

Connekt is: • Verbreding van uw netwerk met professionele contacten uit de sector door deel te nemen aan de netwerkevenementen en studiereizen, zowel nationaal als internationaal.

How we are going to get there is up to the Lean and Green community: it is up to you.

• Toegang tot informatie over de laatste trends en expertise op het gebied van mobiliteit, logistiek en ITS.

• Toegang tot kennis van de Connekt expert committees en platforms.

mind shift within your organization. You know you are on the path towards continuous improvement and reducing emissions. However your environment keeps asking for more. Governments, clients and customers want you to do more.

• Een toegewijd team van experts, dat klaar staat om uw vragen te beantwoorden.

• Gratis toegang tot de community voor

How can you do more? By working

duurzame mobiliteit en logistiek: Lean and Green.

Toegang tot data is niet meer genoeg. Organisaties hebben meer nodig om zich te kunnen onderscheiden. Nodig zijn goede ideeën. Goede ideeën, die het waard zijn om te ontwikkelen, te verbinden en te implementeren. Nodig is continue informatie

zelfs de grootste concurrenten onderling en om ideeën te delen in een vertrouwde omgeving. Dit is Connekt.

Connekt is een netwerk waar ware

Ezelsveldlaan 59 2611 RV Delft Postbus 48 2600 AA Delft

Tel: +31 15 251 65 65 @ConnektNL info@connekt.nl www.connekt.nl

Door de connectie met meer dan 400 leden

interactie en innovatie plaatsvindt. Een

uit de mobiliteit en logistiek worden niet

persoonlijke, publiek private en vertrouwde

alleen betere, maar ook snellere beslissingen

omgeving. Connekt is de plaats waar

genomen.

besproken met vakgenoten en samen

to reduce their emissions, already active in five European countries.

within your supply chain. By becoming

Lean and Green creates win-win-win

part of the network of supply chains

situations not only for shippers, but also

that reduces emissions while reducing

for retailers and logistic service providers.

costs at the same time.

EXCELLEREN SYMFONIE NR. 1 INRESULTATEN LOGISTIEK VAN DE TOPSECTOR LOGISTIEK TOPSECTOR LOGISTIEK

It is the community where an innovative idea really gets implemented together.

This is Lean and Green. This is where your

nieuwe ideeën worden opgedaan, worden worden geïmplementeerd.

logistic service providers working together

together within the supply chain to make the next big step. By providing insight into

2

your data, in return obtaining insight

over de laatste trends in mobiliteit. En een sterke connectie met relevante bedrijven, overheidsmedewerkers en -beslissers. Een plek om een dialoog te starten tussen

revolution meets our evolution. Lean

Connektleden zetten zich in voor Smart, Sustainable and Social Mobility

Ezelsveldlaan 59 2611 RV Delft PO Box 48 2600 AA Delft

52

Smart and sustainable logistics is your daily business. You started an internal revolution by re-thinking internal processes, daily trips and loads and by creating a

3

Tel: +31 15 251 65 65 @Lean_and_Green info@lean-green.eu www.lean-green.eu

Lean and Green is where your milestones

and Green is an international network of

are recognized both by governments and

more than 400 shippers, retailers and

the private sector, and celebrated together.

Lean and Green Logistics Frontrunners already realised a total reduction of more than 400.000 tonnes CO2

Connekt jaarverslag 2015

Meerjarenprogramma 2016-2020 Topsector Logistiek Colofon Tekst Topsector Logistiek Fotografie Shutterstock Vormgeving KlasseOntwerp Secretariaat Machteld Leijnse - Connekt Janine van Oost - Ministerie van Infrastructuur en Milieu Sjors Rozemeijer - Ministerie van Economische Zaken

Samenstelling Topteam

Disclaimer Copyright van deze publicatie berust bij Topsector Logistiek.Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Topsector Logistiek.

Juli 2015

Leden Aad Veenman - Voorzitter Wando BoevĂŠ - ECT Allard Castelein - Havenbedrijf Rotterdam Arthur van Dijk - Logistieke Aliantie Jan Fransoo - Technische Universiteit Eindhoven Lorike Hagdorn - TNO Timo Huges Peter van Laarhoven - Schiphol Group Peter van der Meij Lidewijde Ongering - Ministerie van Infrastructuur en Milieu Rutger van Slobbe Ruud Vat - VAT Logistics

Compositie voor de toekomst

@connektNL @lean_and_green @TSLogistiek

Connekt jaarverslag 2015

connekt.nl davi.connekt.nl dvm-exchange.connekt.nl bison.connekt.nl

topsectorlogistiek.nl synchromodaliteit.nl lean-green.nl

53