VEMW Energie & Water Update | november 2022

Energie & Water Update November 2022, Nummer 3

In dit nummer In dit nummer leest u over de investeringsplannen van de netbeheerders, het beteugelen van de gevolgen van de energiecrisis, het Deltaprogramma en nog veel meer interessante en relevante actualiteiten.

Inhoudsopgave Onderhandelingen VEMW

2

Voorschot nacalculatie inkoopkosten energie en vermogen

2

Wijzigingen Waterwet en Waterschapswet ter consultatie voorgelegd

3

Maatregelen om de gevolgen van de energiecrisis te kunnen beteugelen

4

Verbeterd proces rondom vaststellen scenario’s netbeheerders in investeringsplannen

5-6

Deltaprogramma 2023: versnellen, verbinden, verbouwen

6

VEMW | Houttuinlaan 12 | 3447 GM Woerden 0348-484 350 | desk@vemw | www.vemw.nl

Onderhandelingen VEMW, Energie Nederland en HNS over de modelcontracten van HNS Dergelijke punten kunnen deal-breakers zijn voor aangeslotenen en dus bepalend zijn voor welke verduurzamingsopties voor u beschikbaar zullen zijn.

Waar gaat het over?

De komende jaren gaat HyNetworkService (HNS) een waterstofnetwerk aanleggen in Nederland. Voor gebruikers van waterstof is het van belang dat de aansluit- en transportvoorwaarden van dit waterstofnetwerk voldoen aan de vereisten van de gebruiker. VEMW is in onderhandeling samen met Energie-Nederland en HNS over de model aansluitovereenkomst en transportovereenkomst van het toekomstige waterstofnetwerk.

Wat betekent dit voor u?

In deze contracten worden uiteindelijk de voorwaarden voor toegang tot en gebruik van het waterstofnetwerk vastgelegd. Deze voorwaarden gaan over de tarieven, waterstofkwaliteit, bemetering, recht van opstal, ontbindingsvoorwaarden etc.

Betrokkenheid VEMW Doordat er nog geen Europees of Nederlands wettelijk kader voor waterstof bestaat, en HNS een monopolist is, is HNS verplicht om nondiscriminatoire contracten op te stellen. VEMW is als representatieve organisatie van waterstofgebruikers betrokken bij de onderhandelingen met HNS over de voorwaarden. VEMW zet zich in om voor de toekomstig aangeslotenen een eerlijk contract, dat goed is voor het waterstofsysteem, te bewerkstelligen. Mocht u betrokken willen worden en input willen geven in dit proces kunt u contact met ons opnemen.

Tom Strengers Beleidsadviseur 0348-484 353 tgs@vemw.nl

Voorschot nacalculatie inkoopkosten energie en vermogen Door de enorme stijging in de commodity prijs van elektriciteit kostte het openbare netbeheerders in 2022 significant meer dan vooraf geschat om netverliezen te compenseren. De twee besluiten van de ACM betekenen dat de maximale nettarieven, die eind november met een besluit worden vastgesteld, hoger zullen zijn dan wanneer de kosten niet zouden worden na gecalculeerd. Door de nacalculatie stijgen uw nettarieven in 2024; door het voorschot betaalt u een deel van deze kosten al in de nettarieven in 2023.

Waar gaat het over?

De onafhankelijke toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM) stelt elk jaar de maximumtarieven vast die netbeheerders aan aangeslotenen mogen rekenen. Eind juli 2021 heeft de ACM besloten om de sterk gestegen inkoopkosten voor energie en vermogen voor elektriciteitsnetbeheerders in 2023 na te zullen gaan calculeren.

Netbeheerders kopen deze energie in om zowel technische als administratieve netverliezen te compenseren. De onvoorzien hoge elektriciteitsprijzen betekent dat netbeheerders meer kosten maken dan vooraf ingeschat. Op 16 september 2021 besloot de ACM regionale elektriciteitsnetbeheerders bovendien een voorschot te gunnen op een nacalculatie voor dezelfde kosten in 2024. Nacalculatie betekent dat gemaakte kosten achteraf worden verrekend en in de nettarieven worden verdisconteerd. Hiermee wordt financieel risico voor netbeheerders uitgesloten. Voor de periode 2022-2026 is in het methodebesluit van de ACM vastgesteld dat inkoopkosten voor energie en vermogen gedeeltelijk worden na gecalculeerd en gedeeltelijk geschat. Van dit methodebesluit wijkt de ACM met dit besluit dus af.

Wat betekent dit voor u?

De maximale hoogte van de nettarieven die u betaalt voor uw elektriciteitsaansluiting wordt bepaald door het jaarlijkse besluit van de ACM.

Betrokkenheid VEMW VEMW is betrokken geweest bij de besluitvorming van de ACM en de relevante netbeheerders over zowel het toestaan van een voorschot als een nacalculatie. Voor het vaststellen van de kosten die mogen worden na gecalculeerd is in het methodebesluit 2022-2026 een nacalculatiekader afgesproken. VEMW onderschrijft het belang van een geleidelijk tariefverloop, benadrukt kosten reflectieve tarieven en bepleit het vermijden van nacalculaties waar mogelijk. Nacalculatie ontneemt de netbeheerder namelijk een financiële prikkel tot efficiënt gedrag. VEMW blijft betrokken bij verdere gesprekken over hoe de definitieve nacalculatie eruit moet zien, zoals welk percentage van de inkoopkosten netbeheerders uiteindelijk mogen na calculeren en welk gedeelte voor hun eigen financiële risico komt.

Chiel Bakker Beleidsadviseur 0348-484 354 cb@vemw.nl

Wijzigingen Waterwet en Waterschapswet ter consultatie voorgelegd Waar gaat het over?

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bereidt een wijziging voor van de Waterschapswet en de Waterwet. Dit leidt tot aanpassing van het belastingstelsel van de waterschappen. Hiermee wil het ministerie knelpunten wegnemen in de watersysteemheffing, de zuiveringsheffing en verontreinigingsheffing. De wetswijziging zou waterschappen betere mogelijkheden moeten bieden om het profijtbeginsel toe te passen.

Zo kunnen zij meer kosten neerleggen bij diegenen die meer voordeel hebben bij de werkzaamheden van het waterschap. Daarnaast kunnen waterschappen door de wijzigingen beter inspelen op (toekomstige) ontwikkelingen, zoals klimaatverandering, de circulaire economie, de energietransitie en veranderingen in het eigen waterschap.

Deze wetswijziging regelt ook dat Rijkswaterstaat en waterschappen geen schadelijke stoffen meer hoeven te gebruiken bij het meten van de vervuiling in afvalwater. VEMW heeft een zienswijze ingediend.

Wat betekent dit voor u?

Het voorstel beoogt onder meer een eind te maken aan het gebruik van milieubelastende chemicaliën. Daartoe wordt voor de bepaling van de hoogte van de zuiveringsheffing die u aan het waterschap betaalt niet langer uitgegaan van CZV (chemisch zuurstofverbruik) maar van TOC (Total Organic Carbon) en in plaats van Kjeldahl-stikstof van Totaal gebonden Stikstof. Nitriet en nitraat worden niet meegenomen bij de bepaling van de heffing dus kunnen in mindering worden gebracht.

Deze wijzingen leiden tot een aangepaste formule voor de zuiverings- en verontreinigingsheffing. De voorstellen zijn erop gericht om zo min mogelijk lastenverschuivingen te veroorzaken. Op bedrijfsniveau valt dit echter niet helemaal uit te sluiten. Er zullen zowel bedrijven zijn die meer gaan betalen als bedrijven die minder gaan betalen. Dit is vooral afhankelijk van de CZV/TOC verhouding van uw afvalwater.

Verder nemen de mogelijkheden om maatwerkafspraken te maken met uw waterschap over de prijs van behandeling van uw afvalwater toe. Dit geldt voor afvalwater dat niet via het openbaar vuilwaterriool op de RWZI wordt aangeleverd, maar via een separate pijpleiding of per as (zoals een tankauto). Het is zinvol om na te gaan of de ruimere maatwerkmogelijkheden voor u relevante en interessant zijn.

Tot slot krijgen de waterschappen de mogelijkheid om voor woningeigenaren en eigenaren van bedrijfspanden bij de watersysteemheffing verschillende tarieven te hanteren. Deze tarieven worden gebaseerd op het verschil in de WOZ-waardeontwikkeling tussen de woningen en bedrijfspanden. Dit voorstel staat bekend als het voorstel ‘tariefdifferentiatie gebouwd’ Betrokkenheid VEMW VEMW is al vele jaren betrokken bij de totstandkoming van de wetswijzigingen. Door onze inzet zijn de mogelijkheden om maatwerkafspraken met waterschappen te maken verruimd en is uiteindelijk besloten om nitriet en nitraat buiten de heffing te houden.

Dat laatste is gunstig voor een bepaalde groep bedrijven die anders met forse kostenstijgingen zou worden geconfronteerd. Wij kunnen ons goed vinden in de uiteindelijke voorstellen voor aanpassing van de zuiverings- en verontreinigingsheffing. Dat geldt niet voor het voorstel ‘tariefdifferentiatie gebouwd’ aangezien dit ertoe kan leiden dat bedrijven (eigenaren van niet-woningen) in vergelijking tot woningeigenaren een hoger tarief voor de watersysteemheffing opgelegd kunnen krijgen dan op basis van de WOZ-waarde aan de orde zou zijn. De lastenverzwaring voor bedrijven die daaruit kan voortvloeien beschouwen we als onredelijk en onevenwichtig.

Zienswijze VEMW Meer informatie?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met

Roy Tummers

Directeur Water 0348-484 352 rt@vemw.nl

Maatregelen om de gevolgen van de energiecrisis te kunnen beteugelen

Waar gaat het over?

De betrouwbaarheid van de gasvoorziening en de betaalbaarheid van aardgas en elektriciteit staan inmiddels al een jaar onder - toenemende - druk. Eerst als gevolg van de aantrekkende economieën postcorona, en sinds dit voorjaar als gevolg van het geopolitieke conflict in Oekraïne. Inmiddels is de toevoer van Russisch gas fors gedecimeerd.

De overheid heeft daarop een aantal maatregelen genomen, waaronder een tenderprocedure om de ondergrondse gasbergingen in Nederland te vullen vóór de nieuwe winterperiode. Het aanbod van vloeibaar gas is daarnaast fors opgeschroefd, zowel in capaciteit (Europoort, Eemshaven) als in hoeveelheid (m.n. uit de VS en Qatar). Daarmee is de voorzieningszekerheid voor de aankomende winter redelijk veiliggesteld.

Inmiddels zijn de prijzen echter zo hoog geworden (piek op 26 augustus 2022: 376 euro/MWh gas) dat de betaalbaarheid een serieus probleem is. Bij gasprijzen van 125-250 euro/MWh blijken bedrijven hun productie te moeten afschalen of zelfs stoppen. Dit geldt ook voor grote stroomverbruikers door het aandeel van gas in de mix.

Wat betekent dit voor u?

Zakelijke energiegebruikers moeten strategische besluiten nemen om uit kostenoogpunt de energievraag te reduceren. Dat gebeurt ook in belangrijke mate. In een aantal bedrijfstakken, zoals de chemie en kunstmest met maar liefst 30-50 procent. Sommige bedrijven zetten hun productie zelfs helemaal stop omdat de kosten de opbrengsten overstijgen.

Van een dreigende situatie zijn deze bedrijven in een bedreigende situatie terecht gekomen.

Gascrisis een overzicht van de ontwikkelingen

Betrokkenheid VEMW VEMW is sinds september 2021 met het ministerie van EZK in gesprek over de invulling het zogenaamde Bescherm- en Herstelplan Gas (BH-G). Daaruit is een inventarisatie naar voren gekomen van de grootste gasverbruikers, hun mogelijkheden om de gasvraag te reduceren rekening houdend met veiligheid van installaties en medewerkers, en de ketenafhankelijkheden die bedrijven en bedrijfstakken overstijgen. Als gas schaars wordt zal de vraag naar gas gereduceerd worden. Dat zal op enig moment verplichtend kunnen gaan gebeuren wanneer marktprikkels onvoldoende werken. VEMW heeft de minister in overweging gegeven daar een tender aan vooraf te laten gaan omdat een vrijwillige afschaling met compensatie doelmatiger zal werken dan een industrie- en maatschappijontwrichtende verplichting (kaasschaaf). Dat laatste, een verplichting, is een paardenmiddel, waarbij geen rekening wordt gehouden met effecten in de voorzieningsketen (ketenafhankelijkheden).

Naast een kortetermijnbeleid zet VEMW zich in voor maatregelen die bedrijven in Nederland en Europa een perspectief bieden om hun activiteiten voort te zetten. De industrie moet daarbij in staat gesteld worden om de crisis te overbruggen, onder meer door een stimulerend en versnellend pakket van energiebesparingsmaatregelen, waarbij - ondersteuning van - verduurzamingsinvesteringen extra aandacht behoeven. Reductie van het piekgebruik (5 procent) moet worden beloond.

Voor de industrie in Nederland is het van belang dat een Europees gelijk speelveld wordt gecreëerd.

Meer informatie?

Voor meer - actuele - informatie kunt u contact opnemen met

Jacques van de Worp

Senior beleidsadviseur 0348-484 358 jvdw@vemw.nl

Verbeterd proces rondom vaststellen scenario’s netbeheerders in investeringsplannen.

Waar gaat het over?

Elke twee jaar publiceren de netbeheerders hun investeringsplannen, waarin zij uiteenzetten welke investeringen zij in hun netwerken gaan doen.

Deze investeringen zijn bepalend voor de beschikbare transportvermogens en -capaciteiten van de netwerken. De investeringen worden gebaseerd op scenariostudies die de groeiende marktvraag op het elektriciteitsnet moeten voorspellen, maar welke de netbeheerders systematisch hadden onderschat. Dit heeft geleid tot onnodig veel congestie op het elektriciteitsnet. Het proces van scenario-ontwikkeling is met het oog op het investeringsplan 2024 en mede door de inzet van VEMW flink verbeterd.

Wat betekent dit voor u?

Doordat de netbeheerders de markt meer en beter consulteren merken wij dat meer partijen betrokken worden bij het opstellen van de scenario’s.

Hierdoor weerspiegelen zij beter de toekomstige marktvraag.

Een voorbeeld is dat er nu ook scenario’s meegenomen worden die uitgaan van 60% broeikasgasreductie zoals de doelstelling is in het coalitieakkoord, i.p.v. de 55 % die voorgesteld is in het FF55 pakket. Dit zal in de scenario’s tot meer elektrificatie en dus tot meer en grotere benodigde investeringen leiden, waardoor er naar verwachting minder congestiemanagement in de toekomst nodig zal zijn.

Betrokkenheid VEMW Door de zienswijze van VEMW op de investeringsplannen 2022 en door lobby bij netbeheerders zijn verbeteringen in het proces ingevoerd.

Daarnaast is VEMW in overleg met Netbeheer Nederland om het traject van de investeringsplannen structureel te verbeteren. Ook dringt VEMW er bij de netbeheerders op aan om, door meer en betere betrokkenheid van marktpartijen, beter te kunnen investeren.

Deltaprogramma 2023: versnellen, verbinden, verbouwen Waar gaat het over?

Op Prinsjesdag is het nieuwe Deltaprogramma door de Deltacommissaris aangeboden aan de Tweede Kamer. Het nationale Deltaprogramma is wettelijk ingesteld om te zorgen dat ons land wordt beschermd tegen overstromingen, zoetwatertekorten en weersextremen. Volgens de Deltacommissaris moet vaart worden gemaakt met de uitvoering van het Deltaprogramma en de uitvoering van concrete maatregelen. Daarbij is van belang dat de maatregelen in verbinding staan met de grote transities in de landbouw, woningbouw en energievoorziening en voor de opgave van natuurherstel. Er is sprake van urgentie en dat heeft alles te maken met de verandering van het klimaat. Dat gaat volgens de Deltacommissaris sneller dan we dachten waardoor er steeds minder tijd is om een leefbare en duurzame toekomst voor iedereen veilig te stellen.

Wat betekent dit voor u?

Het Deltaprogramma gaat onder andere over de zoetwatervoorziening.

De langdurige perioden van droogte in de afgelopen jaren waren voor iedereen voelbaar en merkbaar. In 2050 moet Nederland weerbaar zijn tegen watertekorten. Dat is het hoofddoel van het Deltaplan Zoetwater. Dit betekent dat er vaart moet worden gemaakt met de uitvoering van het plan. De beschikbaarheid van voldoende water van goede kwaliteit is van groot belang voor u als industriële watergebruiker. De waterafhankelijke sectoren zijn samen verantwoordelijk voor ongeveer 16% van de nationale economie. Dat is waarom de Rijksoverheid heeft gesteld dat het verbeteren van de concurrentiepositie van waterafhankelijke sectoren één van de hoofddoelstellingen is van het Deltaprogramma. Het veiligstellen van de toekomstige zoetwatervoorziening is een gezamenlijke opgave waar de overheid, de waterbeheerders maar ook de watergebruikers hun schouders onder moeten zetten. Het is daarom zinvol om te onderzoeken hoe u uw watergebruik verder kunt verduurzamen. Door een waterprofiel op te stellen krijgt u inzicht in mogelijkheden om water te besparen maar ook in mogelijkheden om eventuele risico’s op het ontstaan van watertekorten te ondervangen.

Betrokkenheid VEMW VEMW vertegenwoordigt de waterafhankelijke industrie in het Deltaprogramma. Wij maken ons hard voor uw (zoet)waterbelangen.

Dankzij onze inzet is het verbeteren van de concurrentiepositie van waterafhankelijke sectoren aangemerkt als één van de hoofddoelstellingen van het Deltaprogramma. Verder pleiten wij voor maatregelen die de leveringszekerheid van de industriële watervoorziening veiligstellen.

Tom Strengers Beleidsadviseur 0348-484 353 tgs@vemw.nl

Dat heeft bijvoorbeeld geleid tot ingrepen die de levering van water vanuit het Brielse Meer aan de industrie voor de langere termijn borgen.

Wij werken aan de herijking van de VEMW-Watervisie. In de nieuwe visie zullen we onder andere aangeven hoe de verdere verduurzaming van het industriële watergebruik kan plaatsvinden en welke rol daarbij volgens ons is weggelegd voor de overheid.

Deltaprogramma 2023 Meer informatie?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met

Roy Tummers

Directeur Water 0348-484 352 rt@vemw.nl

Colofon

Volg ons op TWITTER

E&W update is een uitgave van de Vereniging voor Energie, Milieu en Water (VEMW). Middels de E&W Up-date informeert VEMW haar leden over nieuwe wetten, regels en beleid (voornemens) op het gebied van energie, water en duurzaamheid.

E&W Update wordt digitaal verspreid onder VEMW leden en verschijnt ieder kwartaal.

VEMW @VEMW

Jacques van de Worp @FrecherJacques

Hans Grünfeld @Hans_Gruenfeld

Eric Picard @InPetto

Roy Tummers @RoyTummersVEMW

Chiel Bakker @Chiel_VEMW

Ontwerp & realisatie SD Creative Agency

VEMW | Houttuinlaan 12 | 3447 GM Woerden 0348-484 350 | desk@vemw | www.vemw.nl