MAGAZYN SECO NR 1.2011
SPECJALNE NARZĘDZIA DO PRODUKCJI SAMOLOTU PASAŻERSKIEGO A380
DOSKONAŁE ETYKIETY DZIĘKI DOBRZE WYKONANYM OTWOROM OD WPROWADZENIA na rynek, czyli niemal trzy dekady temu, system Minimaster® jest używany przez firmę Scania do produkcji części do ciężarówek z silnikami diesla.
„Projekt był nowy i skomplikowany”
REWOLUCJA HISTORIA SYSTEMU MINIMASTER
Nr 2
JAK TO DZIAŁA STEADYLINE™
POZYTYWNE WIBRACJE Oprawki STEADYLINE zwiększają
jakość i obniżają koszty obróbki. Tłumik drgań w znacznym stopniu poprawia sztywność dynamiczną przy frezowaniu, eliminując skutki drgań. Oprawki Steadyline to wyższa wydajność, lepsze wykończenie powierzchni oraz większa trwałość narzędzia i wrzeciona.
x2–4 2–4 razy wyższa produktywność w porównaniu do konwencjonalnych oprawek frezarskich
Centralny kanał chłodziwa doprowadzający ciecz do krawędzi skrawającej
30/50%
Tłumik drgań jest umieszczony w miejscu występowania największych odchyleń, w przedniej części oprawki
wyniki testu frezowania kopiowego oprawka o 30% wydajniejsza i o 50% trwalsza niż produkt oferowany przez konkurencję
WWW.SECOTOOLS.COM/STEADYLINE Dostępność produktu: DOSTĘPNY Dane dotyczące zamawiania i stosowania: Machining Navigator 2011
Edge jest magazynem dla klientów wydawanym przez firmę Seco Tools. Jest on publikowany w 25 językach na całym świecie. Seco Tools AB Dział marketingu, 737 82 Fagersta, Szwecja. Telefon +46 223-400 00 Faks +46 223-718 60 Internet www.secotools.com Wydawca Paul Löfgren E-mail paul.lofgren@secotools.com
Redaktor naczelna Jennifer Hilliard — E-mail jennifer.hilliard@secotools.com Redakcja i skład Appelberg Publishing Group Kierownik zarządzający Per-Ola Knutas Graficy Cecilia Farkas, Johan Nohr Druk PA Group Karlstad Zdjęcie na okładce Stefan Almers/Scania
Materiały redakcyjne zawarte w tej publikacji należą do wydawcy, Seco Tools AB. Artykuły mogą być wykorzystywane za darmo pod warunkiem zamieszczenia odsyłacza do magazynu Edge i redaktora naczelnego. Znaki towarowe i nazwy marek zamieszczone w niniejszej publikacji są prawnie chronione.
INFORMACJE REDAKCYJNE nr 1.2011
10
Firma Aircelle stosuje specjalne narzędzia do obróbki zaawansowanych materiałów kompozytowych, z których wytwarzane są części samolotowe.
04 08 10 14 18 21 24
PRZEMYSŁ: OPAKOWANIOWY
Firma Krones produkuje maszyny do etykietowania od 1951 r. Dziś wykorzystuje do tego rozwiertaki Xfix™. PRODUKTY: POWER 4™
Przemysł energetyczny zyskuje większą wydajność dzięki frezom do frezowania kopiowego Power 4. MATERIAŁY: KOMPOZYTY WĘGLOWE Dostawca podzespołów dla przemysłu lotniczego — firma
Aircelle — wspólnie z Seco opracowuje niestandardowe rozwiązania do konkretnych aplikacji. ZASTOSOWANIE: MDT
NARZĘDZIE DO
WSZELKICH ZADAŃ W SWOICH DŁONIACH trzymasz pierwsze w 2011 r. wydanie magazynu Edge — interesującą zapowiedź najnowszej oferty wysokowydajnych produktów i usług firmy Seco. Z pasją podchodzimy nie tylko do naszych nowoczesnych narzędzi, ale również rozwiązujemy problemy naszych klientów. Dlatego właśnie tak chętnie prezentujemy ich sukcesy w naszym magazynie. W historiach klientów uzupełnionych doskonałymi fotografiami opisywane są innowacyjne rozwiązania, a w szczególności ich konkretne aplikacje. Regularnie otrzymuję wiadomości e-mail z pochwałami dotyczącymi artykułów technicznych zamieszczanych w Edge. W tym wydaniu skupiamy się na mocnych stronach produktów — warto przeczytać rubrykę Wiedza Patricka de Vosa (na stronie 17), który porusza temat krawędzi skrawających i tego, na co należy zwracać uwagę. Z kolei na stronie 8 dokładniej przyglądamy się frezom Power 4. Polecam również artykuł zmieszczony na stronie 26, dotyczący aplikacji Customer Interface. Poprawiają one wydajność naszych narzędzi i ułatwiają współpracę z Seco. Aplikacje te służą między innymi do doboru narzędzi i parametrów oraz rozwiązania do sprzedaży elektronicznej. Mam nadzieję, że te i inne artykuły sprawią, iż lektura naszego magazynu nadal będzie umilać dzień naszym czytelnikom. PAUL LÖFGREN WICEPREZES DZIAŁU MARKETINGU GRUPY SECO edge@secotools.com
Technologia toczenia wielokierunkowego stosowana w firmie MAE z Nowej Zelandii przy wytwarzaniu tłumików do broni palnej. PROFIL: TRACIE CLARKE
Kierowniczka ds. programów strategicznych w firmie Seco na region Ameryki Północnej opowiada o swoich doświadczeniach. PRODUKTY: MINIMASTER
W 1983 r. narzędzia Minimaster zrewolucjonizowały frezowanie walcowo-czołowe. Tego samego można się spodziewać po produktach Minimaster Plus. W PRACY: MICHAEL RICHARDSON
Dyrektor generalny firmy Advanced Cutting Tools Ltd. opowiada o raportach PCA (Analiza kosztów i produktywności Seco). EDGE [1 •2011]
03
PRZEMYSŁ: OPAKOWANIOWY
Xfix
DOKŁADN OTWO
Xfix firmy Seco to rozwiertaki służące do wykonywania otworów o dużych średnicach (39,5–154,5 mm). Głowice pokryte powłoką z azotku tytanu (TiN) posiadają gniazda na 3, 5, 7 lub 9 płytek, z których każda posiada 8 krawędzi skrawających, co zapewnia precyzję na poziomie tolerancji IT6 i dokładność. System podatnych prowadnic zapewnia stabilność pracy rozwiertaka, natomiast bicie wrzeciona maszyny jest kompensowane za pomocą zintegrowanego adaptera regulacyjnego umożliwiającego uzyskanie dokładności poniżej 3 mikronów. WWW.SECOTOOLS.COM/XFIX
Dostępność produktu: DOSTĘPNY Zamówienia i dane dotyczące użytkowania: Katalog Wykonywanie otworów 2011
04 EDGE [1•2011]
Maszyny do etykietowania wymagają idealnych otworów do prawidłowego działania. Rozwiertaki Xfix pomagają poprawić dokładność na linii produkcyjnej w zakładach Krones. TE KST Michael Lawton Z DJ ĘCIA Martin Hangen
J
EŚLI W TYM ROKU TRZYMALIŚCIE
w dłoniach więcej niż trzy butelki, statystycznie prawdopodobne jest to, że jedna z nich przeszła przez maszynę wyprodukowaną przez firmę Krones. Firma ta jest światowym liderem w dziedzinie materiałów wypełniających i pakunkowych. Produkuje maszyny przetwarzające codziennie miliony butelek, puszek i innych pojemników. Przez lata firma Krones rozwinęła się w niemal jeden punkt zaopatrzenia dla branży napojów — można w niej na przykład kupić cały browar, od zezwolenia na budowę przez zbiorniki leżakowe po usługi logistyki recyklingu butelek (wystarczy jedynie dodać szyszki chmielowe i jęczmień). Firma może też przygotować linie produkcyjne, np. do napełniania butelek keczupu lub etykietowania tubek pasty do zębów czy puszek kociej karmy. Zaprojektuje też butelkę, która będzie odzwierciedlać wizerunek marki, i zbuduje maszynę, która zmieni wstępną formę plastikową w butelkę marzeń. Krones oferuje również maszyny do mycia butelek. Firma ma pięć fabryk w Niemczech, które zaopatrują cały świat za pośrednictwem około 80 centrów sprzedaży i serwisowych.
NOŚĆ ORÓW
EDGE [1•2011]
05
PRZEMYSŁ: OPAKOWANIOWY
Wolfgang Gottschalk jest szefem jednej z pięciu jednostek produkcyjnych firmy Krones znajdującej się w Nittenau w Niemczech.
Główna fabryka w Neutraubling w północnej Bawarii produkuje maszyny do napełniania, etykietowania, inspekcji, przenoszenia i formowania plastiku przez rozdmuchiwanie z rozciąganiem. Druga fabryka znajdująca się w pobliżu Nittenau dostarcza części i moduły do maszyn. Pozostałe trzy zakłady wytwarzają dodatkowe produkty, które uzupełniają ofertę firmy Krones. Firma rozpoczęła działalność w 1951 r. od produkcji maszyn do etykietowania i jak mówi Wolfgang Gottschalk, szef jednej z pięciu jednostek produkcyjnych w Nittenau, „Zgromadziliśmy naszą wiedzę specjalistyczną dzięki wieloletniej pracy przy maszynach do etykietowania”. Etykietowanie jest szczególnie ważne dla producenta, ponieważ to etykiety świadczą o pozycji marki na rynku, muszą więc być dobre”. SERCEM KAŻDEJ maszyny do etykietowania jest jednostka naklejająca etykiety na butelki. Rolka z etykietami posmarowanymi klejem przenosi etykiety przesuwające się na taśmie, pozostawiając etykietę. Rolki są montowane na wałkach, które z kolei zamocowane są wokół talerza obrotowego. Gdy talerz obraca się, każdy z ośmiu wałków z rolkami jest umieszczany przodem do linii butelek, a następnie wycofywany w celu pobrania następnej etykiety.
Większa trwałość narzędzia
Cały proces przebiega niezwykle szybko: Maszyny firmy Krones mogą etykietować do 72 000 butelek lub 120 000 puszek na godzinę. Xaver Ram, szef zespołu produkującego talerze obrotowe, mówi, że otwory, w których są umieszczone
Detal: Opis operacji: Cel obróbki:
Wzornik Rozwiercanie Właściwa jakość otworów (tolerancja H6 i M6) oraz skrócenie czasu obróbki Obrabiarka: Centrum obróbcze Mocowanie narzędzia: Oprawki HSK-A Materiał: Żeliwo (GGG60) Frez/narzędzie: Rozwiertaki Xfix o średnicy 42+65 mm (2 różne narzędzia) Parametry skrawania: vc: 80–100 m/min f: 0,25–0,3 mm/obr. Wynik: Trwałość narzędzia >200 min
wałki muszą być bardzo dokładnie wykonane. „Niezbędna jest dokładność do kilku mikronów średnicy i mniej niż dwustu w przypadku położenia otworu” — zauważa. „W przeciwnym razie wałek nie obraca się zgodnie ze specyfikacją, a rolki aplikacyjne nie dotykają powierzchni butelek wystarczająco dokładnie”. Może to oznaczać nieprecyzyjne nałożenie etykiet lub konieczność zastosowania większej ilości kleju. W każdym talerzu jest sześć otworów. Wszystkie zostały wykończone przy użyciu głowicy do wytaczania
06 EDGE [1•2011]
dokładnego. Manuel Schmid jest jednym z trzech
wykwalifikowanych operatorów obsługujących maszynę do robienia otworów. Mówi: „Po rozwierceniu co drugiego otworu trzeba było sprawdzać, czy średnica nadal jest właściwa. Jeśli zmierzona wartość była nieodpowiednia, należało wyregulować głowicę do wytaczania dokładnego, a czasem zacząć od nowa”. W związku z tym wykonywano tylko dwa lub trzy talerze obrotowe w ciągu jednej zmiany. Firma Krones zwróciła się do Seco; jak mówi Gottschalk: „Od dawna wspólnie pracujemy nad rozwiązywaniem problemów i optymalizowaniem procesów”. Ram dodaje: „Mamy tu wiele firm zajmujących się skrawaniem metali, ale Seco jest jednym z naszych głównych dostawców”. Wraz z rozwojem firmy Krones rozszerzyły się również jej relacje z Seco: Krones ma obecnie wszystkie produkty firmy Seco wdrożone na liniach produkcyjnych i chętnie współpracuje przy opracowywaniu nowych. Kiedy więc przedstawiciel regionalny Gerhard Huber dowiedział się, że firma Seco opracowała nowy rodzaj rozwiertaka, który był gotowy do testowania, pomyślał, że firma Krones będzie odpowiednim partnerem. „Większość rozwiertaków ma tylko jedno ostrze skrawające, natomiast Xfi x posiada ich kilka, co oznacza, że jest dokładniejszy i szybszy” — wyjaśnia Huber. „Ma też dodatkowe cechy, które sprawiają, że jest stabilniejszy podczas obróbki”. Rozwiertaki Xfi x stanowiły idealne rozwiązanie problemu otworów w talerzach obrotowych, więc firma Krones została wybrana do ich testowania. „Musimy ustawić rozwiertak tylko raz, co wystarcza, aby wyprodukować dziesięć do piętnastu talerzy obrotowych” — mówi Ram. Mimo że ustawianie narzędzia trwa dłużej, cały proces zajmuje o 15–20% mniej czasu. Operator Schmid mówi: „Zamiast jednego jest pięć ostrzy do wyregulowania — ale potem konfiguracja dłużej pozostaje niezmieniona”. Gottschalk mówi: „Najważniejsze dla naszych klientów są bezpieczeństwo procesu i odpowiednia jakość. Oszczędność czasu podczas produkcji to z kolei bardzo pożądana cecha dodatkowa”.
EDGE [1•2011]
07
PRODUKTY POWER 4
POWER 4 TE KST Graeme Forster ZDJĘCIA BIM/Istockphoto i Seco
PRODUKCJA ŁOPATEK DO TURBIN nie jest łatwa. Aby osiągnąć jak najlepsze wyniki obróbki, firma Seco wprowadziła na rynek nowe głowice do frezowania kopiowego Power 4. Głowice te zostały opracowane we współpracy z kluczowymi klientami firmy Seco, dzięki czemu skupiono się na uzyskaniu niezbędnych właściwości, koniecznych podczas obróbki elementów z branży przemysłu energetycznego. „Obróbka łopatek do turbin często wiąże się z powstaniem dużych obciążeń” — mówi Emilio Scandroglio, ekspert ds. narzędzi dla przemysłu energetycznego firmy Seco. „Zawsze musimy więc rozważać zastosowanie najmocniejszego i najbardziej niezawodnego rozwiązania, poczynając od wyboru odpowiedniej strategii obróbki i odpowiedniego narzędzia. Skupiliśmy się na tym problemie z naszymi klientami i razem udało nam się stworzyć głowice Power 4”. Unikatowy system zapobiegający obracaniu płytek zapewnia maksymalną stabilność pracy. Na powierzchni przyłożenia płytki znajdują się cztery ścięcia odpowiadające ukośnym ściankom gniazda na płytkę. Zapobiegają one obracaniu się płytek podczas obróbki. Umożliwiają też bezpieczne i proste numerowanie płytki, dzięki czemu ich mocowanie jest dla operatora łatwiejsze. Opatentowane gniazdo na płytki zapewnia maksymalną powierzchnię styku płytki i korpusu, a tym samym większą niezawodność i stabilność. Aby utrzymywać wąską tolerancję, płytka ściśle przylega do gniazda, w związku z czym wióry i inne zanieczyszczenia nie dostają się do środka. Eliminuje to konieczność przepłukiwania przed i po użyciu. Dodatkowo, korpus frezu zaprojektowano tak aby wióry były odprowadzane optymalnie. W celu uniknięcia problemów ze zużyciem i utlenianiem frezy zostały pokryte powłoką niklowo-chromową zwiększającą dodatkowo twardość powierzchni korpusu. Frezy Power 4 są dostępne na płytki wielkości 10 i 12 mm, w różnych gatunkach i geometriach.
08 EDGE [1•2011]
PERSPEKTYWY GLOBALNE TRENDY
CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA CENY SUROWCÓW
CENY SUROWCÓW wróciły do wcześniejszych poziomów po ogromnym spadku związanym z kryzysem finansowym. Czego więc możemy oczekiwać w przyszłości? Magazyn Edge poprosił Mattiasa Erlandssona, szefa wydziału ds. gospodarki międzynarodowej i ekonomii finansów w szwedzkim Konjunkturinstitutet (Krajowy Instytut Badań Gospodarki), o wymienienie pięciu kluczowych długoterminowych czynników mających wpływ na ceny surowców. TE KST Ylva Carlsson I LUSTRACJ E Johan Nohr
2
3
Dostawy surowców „Jeśli wzrost w światowej gospodarce będzie przyspieszał, grożą nam przestoje w dostawach niektórych surowców, co może spowodować podwyżki cen. Zakłócenia w produkcji, takie jak brak plonów w przypadku produktów rolniczych, mogą doprowadzić do tymczasowych wzrostów cen”.
1
Światowy produkt krajowy brutto (PKB) „Szybszy rozwój gospodarki przyczynia się do wzrostu cen surowców. Nasza prognoza na nadchodzące lata wskazuje na to, że globalne tempo wzrostu gospodarczego będzie równoważne średniej z ostatnich lat, a ceny surowców nieco wzrosną. Istnieje jednak ryzyko niższego,niż zakładany wzrostu. Związane jest to z faktem, iż cześć krajów dobrze uprzemysłowionych będzie musiało zmniejszyć deficyt, powiększając tym samym oszczędności”.
Ceny energii „Politycy, szczególnie w Unii Europejskiej, starają się promować stosowanie odnawialnych źródeł energii. Obecnie, trudno stwierdzić, jakie duże będą źródła energii odnawialnej, ale istnieje prawdopodobieństwo, że cena energii — zależnie od różnych czynników — zwiększy się wraz z upływem czasu”.
Trend kursu dolara
4
Ceny ropy „Ropa naftowa jest najważniejszym, ograniczonym ilościowo surowcem w światowej gospodarce. Według prognozy ceny ropy w najbliższym czasie lekko wzrosną, jednakże do kwoty nie wyższej niż 100 USD za baryłkę. Ta założenia opierają się na dostawach ropy, które są w stanie zaspokoić zużycie w nadchodzących latach”.
„Bilans handlowy światowej gospodarki jest ujemny, związane jest to w szczególności z dużym deficytem w handlu zagranicznym Stanów Zjednoczonych, oraz nadwyżkami części krajów azjatyckich. Osłabienie dolara przyczyniłoby się do poprawienia równowagi i zmniejszenia ryzyka wystąpienia kryzysów finansowych”.
EDGE [1•2011]
09
MATER I A ŁY KOMPOZYTY WĘGLOWE
PRZECINANIE CHMUR Firma Aircelle potrzebowała narzędzi, które wytrzymałyby obciążenie podczas jednego, długiego przejścia w nowoczesnych materiałach do produkcji samolotu pasażerskiego A380. Firma Seco przedstawiła stosowne rozwiązanie. TE KST Anna McQueen ZDJĘCIA Jean-François Rollinger/ANA
10 EDGE [1•2011]
ZDJĘCIA: ISTOCKPHOTO
Obróbka najnowocześniejszych materiałów wykorzystywanych przez firmę Aircelle jest bardzo trudna.
Obróbka kompozytów Nowe kompozyty składają się z co najmniej dwóch materiałów połączonych ze sobą tworząc mocny, sztywny nowy materiał zbrojony włóknami lub cząstkami. Kompozyty są coraz częściej stosowane w przemyśle lotniczym i kosmicznym ze względu na stosunek wytrzymałości do wagi, dobrą odporność na korozję oraz niską rozszerzalność cieplną. Najnowocześniejsze kompozyty są trudne w obróbce, co powoduje zwiększenie zapotrzebowania na niezawodność i wydajność frezów oraz ulepszenie jakości wykonywanych otworów i krawędzi bocznych. Jabro™ Composite (JC) to zupełnie nowa oferta narzędzi do frezowania firmy Seco, idealnie spełniająca wymagania Aircelle związane z dokładną obróbką. Narzędzia te charakteryzują się wyższą trwałością, większą prędkością obróbki i precyzją skrawania. Te pełnowęglikowe frezy walcowo-czołowe pokryte są powłoką osadzaną metodą CVD, która zmniejsza zużycie i zwiększa trwałość narzędzia. Produkty Jabro do obróbki kompozytów zmniejszają zjawisko wystąpienia rozwarstwienia i odpryskiwania przy zachowaniu jednocześnie maksymalnej odporność na wibracje. Produkty z tej oferty doskonałe sprawdzą się podczas frezowania bocznego, kopiowego 3D oraz frezowania konturów i rowków nie powodując powstawania zadziorów w materiałach, takich jak wielowarstwowe kompozyty zbrojone włóknem węglowym i szklanym, odporne techniczne tworzywa sztuczne i materiały o strukturze plastra miodu. WWW.SECOTOOLS.COM/JC Dostępność produktu: DOSTĘPNY Dane dotyczące zamawiania i stosowania: Narzędzia do obróbki nowoczesnych materiałów. Katalog Frezy monolityczne – dostępny w maju
O
BECNIE FIRMA AIRCELLE TO JEDNOSTKA ZALEŻNA francuskiego
koncernu SAFRAN działającego w branży przemysłu zbrojeniowego i lotniczego. Została założona w 1896 r. w normandzkim porcie Le Havre. Od tego czasu rozwinęła się i stała głównym dostawcą gondoli silnikowych, rewersów ciągu i innych podzespołów lotniczych zatrudniając 3000 pracowników. Firma jest kluczowym dostawcą producenta samolotów typu Airbus A380 — największych na świecie samolotów pasażerskich. Projektanci samolotów stale przesuwają granice możliwości, opracowując coraz lżejsze, wytrzymalsze i odporniejsze materiały, aby ich samoloty latały szybciej, dalej i z cięższym ładunkiem przy oszczędnym zużyciu paliwa. Kompozyty węglowe i warstwowe kompozyty węglowe stosowane przez firmę Aircelle do produkcji samolotów A380 są bardzo trudne w obróbce; uzyskanie odpowiedniej precyzji obróbki wymaga zastosowania najnowocześniejszego oprzyrządowania. „W 2006 r. zdecydowaliśmy się na udoskonalenie parku maszynowego poprzez zakup frezarki pięcio-osiowej do obróbki dużych elementów kompozytowych” — wyjaśnia Julien Boulet, programista w firmie Aircelle. „Podczas obróbki elementu gondoli silnika samolotu A380 jedno przejście sięgało nawet 12 metrów. Aby uzyskać jak najlepsze parametry obróbki, konieczne było zastosowanie odpowiednich narzędzi skrawających. Zleciliśmy więc wszystkim naszym dostawcom obróbkę próbki materiału kompozytowego” — mówi Boulet. Obrabiane detale składają się z maksymalnie dwóch materiałów: kompozytu z włókna węglowego o grubości 12 mm i kompozytu węglowego o strukturze plastra miodu i grubości 40 mm. „Chcieliśmy znaleźć rozwiązanie umożliwiające obróbkę danego detalu w jednym przejściu przy użyciu jednego narzędzia, co pozwoliłoby nam zaoszczędzić dużo czasu i pieniędzy” — EDGE [1•2011]
11
Szukaliśmy rozwiązania, które umożliwi wykonanie obróbki w jednym przejściu jednym narzędziem.”
mówi Amory Langrene, kierownik działu CAM. „Co więcej, zaproponowane rozwiązanie nie mogło powodować rozwarstwiania materiału, jednocześnie dostarczając powierzchnie o wysokiej jakości. Należy nadmienić, że cena również miała znaczenie”. PO ROZWAŻENIU różnych propozycji, w grudniu 2007 firma Aircelle wybrała dostosowaną wersję narzędzi Seco Jabro, które niedługo potem weszły do produkcji. „Firma Seco blisko współpracowała z nami, aby móc zaproponować odpowiednie rozwiązanie. Dzięki dostosowanym do naszych potrzeb narzędziom Jabro skrawanie elementów trwa nawet trzy razy krócej niż wcześniej” — mówi Boulet. „Teraz możemy programować przejścia o długości do 16 metrów, a ich jakość będzie wysoka i stała. Dzięki temu zwiększyliśmy wydajność produkcji bez inwestowania w kolejną obrabiarkę”. Langrene mówi: „Jeśli o mnie chodzi, dostawca musi być dostępny i reagować szybko, ale najważniejsze, aby spełniał konkretne potrzeby związane z naszą działalnością. Oferty wielu dostawców obejmują standardowe narzędzia, które mają sprawdzać się wszędzie. W rzeczywistości nie nadają się do niczego. Potrzebujemy partnerów, którzy będą brać udział w badaniach i współpracować z naszym zespołem CAM w celu opracowania rozwiązania spełniającego nasze konkretne wymagania. Tego typu relacje nawiązaliśmy z Seco. W przyszłości chcemy, aby firma ta wzięła udział w pracach nad innymi projektami Aircelle”.
Firma Seco współpracowała z firmą Aircelle, aby opracować narzędzia dla określonych aplikacji.
Brak zadziorów na obrabianym detalu Podzespół:
Obudowa silnika nika lotniczego
Opis operacji:
Frezowanie rowków
Cel obróbki:
Długość skrawania 4000 mm, brak zadziorów
Obrabiarka:
Centrum obróbcze
Mocowanie narzędzia: Oprawka terrmokurczliwa o dużej dokładności Materiał:
Kompozyty wzmacniane włónem węglowym lub pakiety z aluminium Frez JC860 do obróbki kompozytów o strukturze plastra miodu, średnica 10 mm, powłoka Dura Parametry skrawania: vc: >150 m/min Frez/narzędzie:
300 mm/min
ap:
>35 mm
ae:
10
Chłodziwo:
Zalecane skrawanie na sucho
Detal:
Obudowa silnika lotniczego
Opis operacji:
Frezowanie z ręcznym posuwem narzędzia
Cel obróbki:
Długość skrawania 16000 mm, brak zadziorów
Obrabiarka:
Centrum obróbcze
Mocowanie narzędzia: Oprawka termokurczliwa o dużej dokładności Materiał:
Kompozyty zbrojone włóknem węglowym
Frez/narzędzie:
Frez JC871 do obróbki kompozytów o strukturze plastra miodu, średnica 10 mm, powłoka Dura >300 m/min Parametry skrawania: vc:
Chłodziwo:
12 EDGE [1•2011]
vf:
vf:
1500 mm/min
ap:
>10 mm
ae:
10
Zalecane skrawanie na sucho
EKOLOGIA
ODPROWADZANIE CIEPŁA Nowe wydziały produkcyjne Seco w Szwecji korzystają z najnowszych zdobyczy w dziedzinie energooszczędnych technologii. To tylko jeden z przykładów aktywnego działania firmy na rzecz zminimalizowania wpływu na środowisko. TE KST Per-Ola Knutas Z DJ ĘCIA Istockphoto
JEDNYM Z CELÓW FIRMY SECO ZWIĄZANYCH Z WSZYSTKIMI JEJ PROCESAMI PRODUKCYJNYMI i rozwojem produktów jest zmniejszenie wpływu na środowisko. Najnowszym przykładem działań w tym kierunku jest niemal pełna niezależność systemów ogrzewania i chłodzenia w nowej jednostce produkcyjnej w miejscowości Fagersta w Szwecji. „Nowy, oparty na pomiarze wilgotności system do utrzymywania temperatury wewnątrz pomieszczeń wykorzystuje zamiast elektryczności nadmiarowe ciepło z kompresorów i pieców do spiekania” — mówi Gunnar Lobell, globalny koordynator ds. środowiska. Oprócz tego firma Seco, współpracując z regionalnym zakładem grzewczym, wysyła nadmiar energii cieplnej do sieci grzewczej miejscowości Fagersta. „W ten sposób nie tylko rozwijamy się, nienaruszając równowagi ekologicznej, ale i pozytywnie wpływamy na lokalną społeczność” — mówi Lobell. Ogólne cele ekologiczne firmy Seco obejmują zmniejszenie wpływu na środowisko wynikającego ze stosowania środków chemicznych, zużycia energii i korzystania ze środków transportu. Narzędziem wykorzystywanym do ich osiągnięcia jest wspólny system zarządzania środowiskowego, który w 2006 r. uzyskał certyfikat ISO 14001 i został wprowadzony w 20 zakładach firmy Seco w 13 krajach. „Przejście procesu certyfikacji oznacza, że dokładnie poznaliśmy nasz wpływ na środowisko” — mówi Lobell. „Obejmuje on bowiem dogłębne badania środowiskowe, szkolenia pracowników i przejrzyste procedury, dzięki którym zmniejszyliśmy wpływ na środowisko naturalne.” Opracowując produkty, Seco zawsze stara się zwiększać ich wydajność.
CELÓW ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ ŚRODOWISKA
Priorytety firmy Seco ustalone z myślą o przyszłości: Recykling 50% wszystkich dostarczonych produktów węglikowych do 2014 r. (zużyte płytki i spiekane narzędzia pełnowęglikowe mogą być odsprzedawane). Zwiększanie oszczędności energii (energii elektrycznej, przeznaczanej na ogrzewanie, paliwa do pojazdów) o 5% rocznie. Zmniejszanie ilości odpadów produkcyjnych na tonę o 2% rocznie do roku 2012 oraz zwiększenie ilości odpadów, które można poddawać recyklingowi, z 55 do 60%. Zmniejszenie wpływu na środowisko wynikającego z używania substancji chemicznych. Zmniejszanie ilości niebezpiecznych substancji o 5% rocznie. Zmniejszenie wpływu na środowisko wynikającego z korzystania z transportu. Wdrożenie narzędzi tworzenia raportów na temat emisji CO2 powodowanej przez dostawy i monitorowanie poziomów emisji będących skutkiem podróży biznesowych.
„Oznacza to wyraźne korzyści dla środowiska; większa wydajność produkcji to przetwarzanie większej ilości materiałów przy mniejszym zużyciu energii” — mówi Lobell. Firma Seco przyspieszyła w 2010 r. tempo prac w ramach programu recyklingu; klienci ze wszystkich rynków mogą teraz odsprzedać zużyte płytki i narzędzia z pełnego węglika. Długoterminowe cele są ambitne; np. do 2014 r. chcemy poddawać recyklingowi 50% wszystkich produktów węglikowych dostarczanych przez fi rmę Seco.
EDGE [1•2011]
13
ZASTOSOWANIE MDT
14 EDGE [1•2011]
POZA ZASIĘGIEM SŁUCHU
Firma MAE do profilowania wewnętrznych części tłumików używa narzędzi do toczenia wielokierunkowego (MDT).
TE KST Diana Clement ZDJĘCIA Derek Cook i Image Source
Huk wydawany przez broń palną powoduje uszkodzenia słuchu jej użytkowników, nowozelandzka firma opracowała tłumiki, które stanowią rozwiązanie tego problemu.
J
EŚLI ZAPYTAĆ ZAŁOŻYCIELA FIRMY MAE — Gary'ego McColla —
o to, co produkuje jego nowozelandzka firma, odpowie, że wytwarza „produkty zmniejszające hałas”. Powszechna opinia na temat tłumików do broni palnej nie jest najlepsza, jednak jest to narzędzie BHP niezbędne dla myśliwych, policjantów, żołnierzy oraz pracowników firm zajmujących się zwalczaniem szkodników. Natężenie dźwięku wystrzału z broni palnej przekracza granice poziomu hałasu. W momencie, gdy iglica (młoteczek) uderza w spłonkę, zapalając proch w lufie broni, gazy poruszają się do przodu dwa do trzech razy szybciej niż sam pocisk, powodując huk, który może uszkodzić błonę bębenkową w uchu człowieka. Tłumiki MAE wpływają bezpośrednio na energię wystrzału, zmniejszając hałas, co czasem może mieć ogromne zalety. McColl mówi na przykład, że żołnierze strzelając, nadal słyszą, co dzieje się wokół nich. Znacznie podnosi to bezpieczeństwo w tym ryzykownym zawodzie.
Broń palna z tłumikiem powoduje dezorientację nowozelandzkich dzikich zwierząt (takich jak jelenie, świnie oraz kozy), ponieważ nie mogą one określić, skąd padł strzał. Uderzenie pocisku jest często pierwszą rzeczą, którą zwierzę słyszy, czasem więc ucieka prosto na myśliwego. Klienci firmy MAE zgłaszali inne nieoczekiwane rezultaty: Jeden z myśliwych miał psa, który cofał się na dźwięk wystrzału. Teraz, gdy pies usłyszy pocisk trafiający do celu, stawia uszy i rusza wykonać swoje zadanie. Kiedy McColl, który ma ponad dwadzieścia lat doświadczenia w branży broni palnej, kupił firmę (jej poprzednia nazwa to Percy Engineering Services), praca
Możemy zaprogramować zadanie, wiedząc, że obróbka zostanie zakończoną bez jakichkolwiek problemów”. Gary McColl, założyciel MAE
w niej niewiele różniła się od chałupnictwa. Planował więc jaknajszybsze zautomatyzowanie produkcji przy użyciu maszyn CNC, aby udoskonalić produkt i zwiększyć wydajność. Dzięki poradom od Trade Tools Limited — dużego nowozelandzkiego dystrybutora Seco Tools — firma MAE jeszcze przed automatyzacją zaczęła
EDGE [1•2011]
15
ZASTOSOWANIE MDT
Narzędzia Jetstream Tooling Narzędzia nowej generacji obejmujące technologię Jetstream, która umożliwia dostarczanie chłodziwa bezpośrednio do krawędzi skrawającej. Technologia ta została opracowania przez firmę Seco dla przemysłu lotniczego. Pozwala ona odprowadzić ciepło ze strefy skrawania i zwiększyć wydajność narzędzi skrawających. www.secotools.com/jetstreamtooling
używać produktów Seco. Ian Langley — kierownik Seco Tools na region Nowej Zelandii — wspierał firmę MAE i doradzał jej w okresie przejścia z produkcji ręcznej na automatyczną. Firma Seco stała się więc naturalnym partnerem przedsiębiorstwa McColla, który wybrał jej narzędzia do swojej nowej tokarki CNC. Firma MAE zainwestowała w narzędzia do toczenia wielokierunkowego (MDT), wiertła Crownloc®, wiertła na wymienne płytki oraz frezy Quattromill® (wszystko mocowane w oprawkach EPB). Technologia MDT jest wykorzystywana do profilowania wewnętrznych części tłumików, zazwyczaj do rowkowania i obróbki wyjścia gwintu. Według McColla prawdziwą zaletą narzędzi MDT umieszczonego w 12-pozycyjnej głowicy rewolwerowej jest to, że zajmuje tylko jedną pozycję zamiast trzech. „Oznacza to, że można dodać kilka dodatkowych narzędzi, ponieważ jest na nie miejsce” — mówi. McColl dodaje, że narzędzia MDT firmy Seco są trwalsze, sztywniejsze, a umiejscownienie w nich płytek jest perfekcyjne. „Możemy zaprogramować zadanie, wiedząc, że obróbka zostanie zakończona bez jakichkolwiek problemów. Czas eksploatacji narzędzia jest dłuższy, wyniki są powtarzalne, a liczba wyprodukowanych elementów przypadająca na jedno ostrze jest większa”. Nie zawsze jednak wszystko szło jak po maśle; McColl w krótkim czasie złamał cztery narzędzia MDT. Wypróbowywał różne produkty konkurencyjne, ale stwierdził, że są gorsze niż oferowane przez Seco. Na szczęście, od tego czasu firma nie zmarnowała żadnego noża MDT, a McColl planuje udoskonalenie parku maszynowego poprzez zakup oprzyrządowania MDT Jetstream Tooling™.
16 EDGE [1•2011]
Stu Beresford — kierownik ds. sprzedaży — prezentuje nowo wyprodukowany tłumik. Tłumiki MAE redukują hałas wystrzału z broni palnej, chroniąc słuch myśliwych, policjantów i żołnierzy.
Crownloc — wiertła z wymiennymi końcówkami Crownloc to pierwsze wiertła z całkowicie wymiennymi końcówkami. Dostępne są końcówki o różnej geometrii do wielu zastosowań. Do zalet tych narzędzi należą: niższy koszt w przeliczeniu na krawędź skrawającą, brak kosztów przeszlifowania i określony czas eksploatacji narzędzia. Niedrogie wiertła z wymiennymi końcówkami pozwalają zwiększyć produktywność i jakość wykonanych otworów. www.secotools.com/crownloc
Quattromill Do wydajnego frezowania czołowego niemal wszystkich typów materiałów i obrabiarek służą frezy Quattromill wyposażone w dodatnie, kwadratowe płytki umożliwiające głębokość skrawania do 6 mm. Quattromill to idealne rozwiązane do trudnych aplikacji, gdy obrabiany materiał nie jest dobrze zamocowany i nie jest zbyt stabilny. www.secotools.com/quattromill
Powłoka Duratomic® TM2000 to nowy gatunek płytek wykonany w technologii Duratomic stosowany przez firmę MAE. Płytki te są przeznaczone do wysokowydajnej obróbki stali nierdzewnej. Powłoka Duratomic zapewnia odporność na zużycie i twardość krawędzi. www.secotools.com/duratomic
WIEDZA PODATNOŚĆ NA OBRÓBKĘ
Zaklinacz ostrza Patrick de Vos — kierownik ds. edukacji technicznej w Seco Tools — wyjaśnia, skąd wiadomo, że nadszedł czas na zmianę krawędzi skrawającej. KRAWĘDŹ SKRAWAJĄCA jest poddawana bardzo wielu próbom. W związku ze specyfiką współczesnych materiałów obrabianych i warunków skrawania krawędź powinna wytrzymać bardzo wiele: obciążenia mechaniczne, oddziaływania chemiczne czy termodynamiczne! Nowoczesne materiały skrawające (takie jak płytki wykonane w technologii Duratomic) w połączaniu z odpowiednią geometrią z pewnością zdadzą egzamin. Należy jednak pamiętać iż każde narzędzie ma swoją określoną trwałość. W przeszłości zużycie narzędzia było łatwiej obserwowalne, gdyż dotyczyło ono głównie zużycia powierzchni przyłożenia czy żużycia kraterowego. Proces zużywania krawędzi można było łatwo przewidzieć (wykres zużycia narzędzia S), w związku z czym operator mógł we właściwym czasie zatrzymać obróbkę i zmienić krawędź skrawającą. Dziś jest to znacznie trudniejsze. Krawędź skrawająca długo będzie wyglądała jak nowa, a potem nagle ulegnie zniszczeniu! Może to spowodować znaczne przestoje w procesie produkcyjnym, zwłaszcza że każdy z pracowników chciałby podejść i wyrazić swoją opinię na temat awarii. Wiedza na temat zużywania się narzędzi skrawających i mechanizmów tego procesu jest podstawą kontroli obróbki i uzyskiwania wysokiej jakości obrabianych detali.
Pomaga prawidłowo zmodyfikować parametry początkowe obróbki — wybranie narzędzia, strategii i parametrów obróbki — co przyczynia się do poprawienia rezultatów i uzyskania większej wydajności, obniżenia kosztów i większego bezpieczeństwa procesu itd. Oczywiście sztuka polega na tym, aby zatrzymać działanie obrabiarki dosłownie na sekundę przed złamaniem krawędzi skrawającej. W tym celu należy zaobserwować oznaki umożliwiające określenie zużycia krawędzi skrawającej: Czy na krawędzi skrawającej widać na przykład szary obszar? Bardzo drobne wykruszenia? Lekka zmiana kształtu i koloru wiórów? Jeśli będziesz zwracać uwagę na te i inne oznaki, krawędź skrawająca sama powie Ci, kiedy trzeba będzie
ją zmienić. Czasem warto skorzystać z dodatkowej pomocy i użyć lupy do wykrycia oznak zużycia narzędzia. (Niestety, obróbka metalu należy do zaawansowanych technologii i wymaga naukowych obserwacji; tutaj nie można opierać się na przeczuciach). Płytki wykonane w technologii Duratomic mogą dwukrotnie wydłużyć czas eksploatacji narzędzia, ale tylko profesjonaliści w dziedzinie obróbki metalu będą wiedzieć, jak w pełni wykorzystać ich możliwości. Nie należy też czekać do ostatniej chwili. Nie przyniesie to żadnych oszczędności. Może za to doprowadzić do pęknięcia krawędzi skrawającej i spowodować zagrożenie bezpieczeństwa pracy. W ramach programu STEP (Seco Technical Education Programme) Seco opracowalo szczegółowy moduł poświęcony zużyciu krawędzi skrawających podczas obróbki typowych materiałów, aby operatorzy obrabiarek wiedzieli, czego mogą się spodziewać. Aby dowiedzieć się więcej na temat programu STEP, skontaktuj się z lokalnym przedstawicielem firmy Seco. Seco przekaże Ci wiedzę na temat odpowiedniego postępowania związanego ze zużywaniem się narzędzi. Dzięki temu zyskasz wyższą wydajność i bardziej ekonomiczną obróbkę — powodzenia! Patrick de Vos, patrick.de.vos@secotools.com
Cztery oznaki bliskiego pęknięcia krawędzi skrawającej:
Zmiana koloru wirów
Zmiana kształtu wiórów
Tworzenie się zadziorów
Moc potrzebna podczas skrawania
EDGE [1•2011]
17
PORTRET TRACIE CLARKE
Dobre
Niesamowita kariera Tracie Clarke w firmie Seco rozpoczęła się w zakładzie produkcyjnym w Anglii, a doprowadziła ją do północnoamerykańskiej siedziby głównej w Detroit. TE KST Linas Alsenas ZDJĘCIA Eric P. Mull
T
RACIE CLARKE — kierownik firmy Seco ds. programów strategicznych — z doświadczenia wie, jak to jest, być jedyną kobietą w towarzystwie. Clarke pochodzi z hrabstwa Worcestershire. Rozpoczęła praktyki w 1988 r. w firmie Rolls-Royce Allen Gears Ltd. wcześniej znanej pod nazwą NEI Allen Gears Ltd., która produkowała elektronarzędzia dla przemysłu morskiego. „Pracowało tam 200–250 mężczyzn i ja” — mówi Clarke. „Kazali mi nawet nosić kombinezony innego koloru, żeby mogli mieć mnie na oku. Byłam wściekła — musiałam zakładać niebieskie ubrania robocze, podczas gdy wszyscy inni chodzili w zielonych. Czułam się jak ósmy pasażer Nostromo”. Clarke wytrwała, pracując tak samo ciężko jak mężczyźni wokół niej, czasem nawet ciężej. „Nie ma co oszukiwać, zadania wymagające siły fizycznej, były dla mnie trudniejsze” — mówi. „Do obsługi cięższych ładunków musiałam używać dźwigów. Były też części, do których nie mogłam dosięgnąć, więc miałam małą drabinkę. Wszyscy podchodzili do mnie ze sceptycyzmem”.
18 EDGE [1•2011]
Wziąwszy pod uwagę olbrzymie wyzwania, przed jakimi stała, można by zadać sobie pytanie, co sprawiło, że wybrała właśnie tę ścieżkę? „Chciałam być jak najlepszym inżynierem” — mówi Clarke, „Chciałam czuć, że czegoś dokonałam. W sumie udało mi się. Nie mówimy tu o bryle metalu, ale o bardzo dokładnych detalach”. W końcu osobowość Clarke i wyniki pracy zyskały szacunek wśród jej współpracowników. W 1996 r. była gotowa na zmianę i przeniosła się do Seco Tools w Alcester, gdzie pracowała jako operator. „W tym czasie w firmie Seco wprowadzano wiele zmian” — mówi. „Nowością były frezarki pięcioosiowe, zmianie uległo programowanie. Stare maszyny zostały zastąpione nowymi. Pracowałam jako operator przez cztery lata i bardzo mi się tam podobało”. Od początku Clarke wyznaczała sobie jednak wyższe cele. Jej kierownik — Mike Parker — wiedział, że wieczorami doszkalała się, aby nauczyć się projektowania i kreślarstwa. „Ciągle przypominałam mu, że mam już odpowiednie przygotowanie do pracy w biurze kreślarskim, i w 2000 r. zaoferował mi stanowisko” — wyjaśnia.
„Zawsze chciałam mieć własną skrzynkę na narzędzia i naprawiać różne rzeczy”.
NERWY ZE STALI Nazwisko: Tracie Clarke Wiek: 38 Biografia: Po ukończeniu praktyk Clarke przez cztery lata pracowała na pełen etat jako operator maszyn CNC w firmie Rolls-Royce (która przejęła Northern Engineering Industries). Następnie rozpoczęła pracę w Seco Tools w Alcester w Anglii na stanowisku operatora/ drugiego programisty procesów frezowania CNC. Cztery lata później przeniosła się do działu projektowago, po czym znów zmieniła dział — tym razem na sprzedaż. W 2004 r. Clarke została mianowana regionalnym kierownikiem ds. sprzedaży. Zajmowała to stanowisko przez sześć lat. W tym czasie uczestniczyła w formowaniu zasad VBS (Value Based Selling) oraz została skierowana do udziału w szkoleniu talentów Seco. W 2010 r. Clarke przeprowadziła się do Detroit, gdzie objęła obecnie zajmowaną posadę kierownika ds. programów strategicznych. Zainteresowania osobiste: Clarke jest zapalonym nurkiem, uzyskała licencję nurka ratownika stowarzyszenia PADI (Professional Association of Diving Instructors).
EDGE [1•2011]
19
PORTRET TRACIE CLARKE
„Rzuciłam się w wir pracy. Skończyły się brudne kombinezony, nosiłam spodnie i ubrania biurowe… ale dziewięć miesięcy później zrezygnowałam. Miałam dość siedzenia przez cały dzień przed komputerem; to po prostu nie było dla mnie”. Zamiast tego Clarke mogła przez dwa tygodnie obserwować pracę sprzedawcy i szybko doszła do następującego wniosku: „Klienci zgłaszali się do nas z wyzwaniami natury inżynieryjnej. Ci sprzedawcy mieli techniczne przeszkolenie, więc jeśli udało im się rozgryźć problem, ustanawiali relacje biznesowe. Pomyślałam, że to jest dokładnie to, co chcę robić”. CLARKE ZAJĘŁA SIĘ PIĘĆDZIESIĘCIOMA MAŁYMI klientami i w ciągu roku poproszono ją o kierowanie całym regionem. „Byłam w tym dobra” — mówi. „Mogłam znowu wskoczyć w moje kombinezony i szukać rozwiązań w zakładach produkcyjnych klientów. Zawsze chciałam mieć własną skrzynkę na narzędzia i naprawiać różne rzeczy”. Clarke znów jednak była jedyną kobietą zajmującą się tą dziedziną — przynajmniej stroną techniczną — i musiała zdobyć szacunek klientów. „Na początku było koszmarnie, szczególnie w niektórych przypadkach. Zdarzyło się, że pracownik jednej z firm otworzył drzwi, spojrzał mi przez ramię i powiedział: <<Przepraszam, ale wzywałem inżyniera z Seco, nie kobietę>>. Podobnie było pięć lub sześć razy, ale wkrótce zorientowali się, że wiem, co robię, i mogę im pomóc. To, że jestem kobietą, przestało mieć znaczenie, kiedy okazało się, że mogą na mnie polegać”. Mimo trudności Clarke radziła sobie doskonale. Zdobyła nagrodę Business Manager of the Year w roku 2002 i 2003 — co jest niezwykłym wyczynem, ponieważ rozwój jest tu ważnym kryterium. Clarke uważa, że nowe sposoby pracy firmy Seco stworzyli sami klienci, którzy skupili się na bliskich relacjach biznesowych. W 2004 R. CLARKE ZOSTAŁA poproszona o ubieganie się o stanowisko kierownika regionalnego, ale nie była pewna, czy jest na to gotowa. „Mam tylko 32 lata” —odpowiadała. „W dziale sprzedaży pracuję od czterech lat i sądzicie że mogę być już kierownikiem regionalnym? Nie tylko jestem tu najmłodsza, jestem też jedyną kobietą”. W końcu jednak zdecydowała się i zajmowała to stanowisko przez sześć lat — do 2009 r. „To były wyjątkowe lata. Mieliśmy solidny zespół i dobrych klientów”. Obecnie Clarke pracuje w Detroit na stanowisku kierownika ds. programów strategicznych, odpowiada za wszystkich klientów międzynarodowych i krajowych firmy Seco działających na terenie porozumienia NAFTA,
20 EDGE [1•2011]
Rady Tracie Clarke dla kobiet działających w branży: Płeć nie jest ważna, ważne jest aby znać swój produkt i korzystać ze swojego doświadczenia. Zdrowy rozsądek przydaje się podczas rozmów z klientami, podczas rozwiązywania ich problemów.
„Chciałam być jak najlepszym inżynierem”.
Nigdy nie należy udawać, że temat jest nam znany. Zaufanie jest kluczem do silnych relacji biznesowych. Ludzie kupują od ludzi — poznaj potrzeby swoich klientów i dostarcz najlepsze rozwiązania.
w tym firmy takie jak GE, Volvo, Siemens, Stryker i Rolls-Royce. Zajmuje się też działaniami rozwiązań biznesowych Seco, grupy ds. analizy cen i opracowywaniem pełnego pakietu partnerskiego dla sygnatariuszy porozumienia NAFTA. Oprócz tego Clarke nadzoruje transfer wiedzy z Wielkiej Brytanii do nowego obiektu Rolls-Royce Crosspointe w Wirginii. Lou Novacco — dyrektor ds. sprzedaży — mówi: „Tracie zawsze stara się traktować klientów z najwyższą uwagą, a oni jej się za to odwdzięczają. Przy założeniu obopólnego szacunku rozmówców jest w stanie wybronić każdą swoją tezę podczas rozmowy z klientem o kwestiach technicznych”. „Tak, pracowałam ciężko — mówi Clarke — i tak, było trudno, ale miałam też dużo szczęścia. Teraz czasem sobie myślę, że udało mi się, spełniam swoje marzenie. Czas płynie teraz bardzo szybko”.
PRODU KTY MINIMASTER PLUS
Pojawienie się na rynku narzędzi z asortymentu Minimaster, było zupełną nowością. Historia powstania frezów rozpoczyna się już w 1983 roku... TE KST Åke R Malm ZDJĘCIA Jonas Gauffin
W 1983r. Bengt Strand wpadł na pomysł stworzenia frezów Minimaster.
HISTORIA FREZÓW
MINIMASTER NA TRZY DNI PRZED letnim urlopem Bengt Strand, zajmujący się rozwojem produktów w zakładzie Fagersta firmy Seco w Szwecji, chciał przygotować prototyp nowego frezu na wymienne końcówki. Niestety, osoba odpowiedzialna za maszynę do weryfikacji geometrii była na rocznym urlopie. W związku z tym Strand zdecydował się użyć tradycyjnej obrabiarki zamiast dokonywać oceny nowego kształtu. Aby sobie z tym poradzić, musiał
zrobić prototyp dziesięć razy większy od oryginału, a do jego wykonania użył pełnowęglikowego frezu. „Frezowanie prototypu ostrza zajęło mi prawie pięć godzin” — mówi. „Miałem więc mnóstwo czasu na to, aby wymyślić, jak zaprojektować frez z wymiennymi końcówkami, zamiast pełnowęglikowego frezu walcowo-czołowego, który trzeba było w całości wymontowywać w celu zmiany krawędzi skrawającej”.
EDGE [1•2011]
21
PRODUKTY MINIMASTER PLUS STEFAN ALMERS/SCANIA
Od chwili powstania seria Minimaster pomaga w produkcji części do ciężarówek firmy Scania z silnikami diesla, w tym skrzyni biegów i bloków silnika.
Chciał zaprojektować narzędzie do frezowania kopiowego, które mogłoby konkurować z pełnowęglikowymi frezami walcowo-czołowymi (było to jedyne rozwiązanie dostępne w 1983 r.) i nie wymagałoby żadnych małych, zewnętrznych śrubek do mocowania ostrza. Następnego dnia wszystko dokładnie przemyślał i był gotowy do stworzenia prototypu na bazie zwykłego frezu pełnowęglikowego. „Trzeciego dnia przetestowałem go i okazało się, że działa bardzo dobrze” — przypomina sobie Strand. „Chciałem tylko sprawdzić swój pomysł i wreszcie wyjechać na urlop”. Kiedy wrócił do pracy, starał się uzyskać wsparcie swojego szefa — Svena Eklunda — który pomógł opracować techniczne rozwiązanie umożliwiające zamocowanie ostrza do trzpienia. Po sprawdzeniu wielu różnych możliwości ustalili, że stożkowe połączenie będzie najlepiej łączył się z wewnętrzną śrubą ściągającą w trzpieniu, dzięki czemu nie trzeba będzie stosować żadnych zewnętrznych śrubek. Inżynier Calle Berglöw zabrał się za szkicowanie projektów, aż w końcu wszystko było gotowe do wytłoczenia pierwszego prawdziwego ostrza. W tym czasie większość ostrzy była płaska, więc wytłoczenie takiej części stanowiło spore wyzwanie. „Projekt był nowy i skomplikowany. Tylko jedna osoba z laboratorium produkcyjnego zgłosiła się na ochotnika” — mówi Strand. „To był Björn Lundberg. Bez niego Minimaster dziś by nie istniał”. Innymi słowy — udało mu się i prototyp został opracowany. „Kiedy ostrze zostało wykonane, pokazaliśmy je dyrektorowi generalnemu, którym był wtedy Jan-Erik Forsgren. Nasz pomysł bardzo mu się spodobał” — mówi Strand. Potem produkcja ruszyła pełną parą i w 1987 r. seria Minimaster została wprowadzona na rynek. Reszta, jak mówią, to historia frezerstwa. W ciągu 23 lat obecności na rynku produkty z serii Minimaster doczekały się wielu różnych wersji i sprzedaży w dużych ilościach.
22 EDGE [1•2011]
Christer Jönsson, Jörgen Andersson i Tapio Alatalo (od lewej do prawej) kierują pracami nad serią Minimaster Plus.
Minimaster Plus Wyższa precyzja i większa wydajność Elastyczne połaczenie oprawki i końcówki Wewnętrzne kanały chłodzenia Frezy dwu-, trój- i wieloostrzowe Odpowiednie do obróbki różnego rodzaju materiałów WWW.SECOTOOLS.COM/MINIMASTERPLUS Dostępność produktu: Maj Dane dotyczące zamawiania i stosowania: Katalog produktów Minimaster Plus
„Musieliśmy od nowa zaprojektować niemal wszystkie nasze procesy produkcyjne”.
NOWA GENERACJA Wprowadzenie serii Minimaster Plus to kolejny, duży krok naprzód w technologii frezowania kopiowego. Nowy projekt ostrza zapewnia większą wydajność i niższe poziomy tolerancji przy zachowaniu elastyczności typowej dla znanego poprzednika. TE KST Åke R Malm
WYZWANIE, JAKIE STAŁO PRZED kierownikiem ds. badań wstępnych — Christerem Jönssonem — i jego zespołem, nie było łatwe: mieli opracować nową generację narzędzi z cieszącej się powodzeniem serii Minimaster firmy Seco. Od wprowadzenia na rynek w 1987 r. seria Minimaster zajęła czołową pozycję w branży systemów frezowania walcowo-czołowego dzięki wymiennym końcówkom węglikowym. Przeszła do historii, ponieważ to od niej wywodzi się cała kategoria produktów. W firmie wiedziano jednak, że rosnące wymagania handlowe i techniczne doprowadzą do radykalnej zmiany w technologii frezowania kopiowego. „Opracowaliśmy koncepcję dorównującą pełnowęglikowym frezom walcowo-czołowymi pod
względem ceny i precyzji” — mówi Jönsson, który zajmuje obecnie stanowisko kierownika korporacji ds. produktów do frezowania. Kiedy na przykład zużyte ostrze jest wymieniane na nowe, położenie osiowe i promieniowe powinno pozostać takie same, ponieważ zapewnia to maksymalną dokładność. Możliwe powinny być również: wymiana ostrza bez wyjmowania trzpienia i ponowny pomiar całego modułu. Jönsson i członkowie jego zespołu zaczęli od utworzenia listy rozwiązań technicznych rozwiązujących te problemy. Na liście znalazło się siedemnaście pomysłów. Najpierw zawęzili ją do dziesięciu, a następnie do trzech. Na koniec został już tylko jeden pomysł — wymienna końcówka węglikowa z wewnętrznym gwintem i zewnętrznym kołnierzem stożkowym. Trzpień miał wewnętrzną tuleję stożkową z gwintowanym centralnym kołkiem i zupełnie nową cechę: blokadę osiową. Pozwala to na utrzymanie położenia ostrza w wymaganym zakresie tolerancji. Specyfikacja wylądowała na biurku kierownika projektu Jörgena Anderssona w celu przeprowadzenia rozwoju produktu i dostosowania do produkcji seryjnej. Wraz ze swoimi współpracownikami stworzył on kilka prototypów geometrii frezów Minimaster, aby sprawdzić, czy system jest zgodny ze specyfikacją. Okazało się to dość trudne. „Musieliśmy od nowa zaprojektować niemal wszystkie nasze procesy produkcyjne” — mówi Andersson. „Te, które były wdrożone, nie spełniały standardów wymaganych do wytwarzania tego produktu”. To przekształcenie wymagało ponownego rozważenia wszystkiego — od mieszanki proszkowej używanej do tłoczenia ostrzy po szlifierki służące do ich ostrzenia. W końcu produkty Minimaster Plus były gotowe do testów laboratoryjnych. Pod koniec 2010 r. przeszły testy w terenie przy współpracy z wybranymi klientami, a na rynek zostaną wprowadzone w maju. „Seria Minimaster Plus będzie wprowadzana na rynek trójetapowo” — mówi Tapio Alatalo, kierownik ds. produktów do frezowania kopiowego. „Najpierw wypuścimy zasadniczy program, a następnie w ramach dwóch kolejnych etapów ostrza i trzpienie”. Użytkownicy produktów Minimaster muszą otrzymać nowe trzpienie, aby zyskać dodatkową precyzję i większą wydajność dzięki serii Minimaster Plus. EDGE [1•2011]
23
W PRACY
Wszyscy zyskują Michael Richardson — dyrektor generalny firmy Advanced Cutting Tools Ltd. — korzysta z raportów PCA firmy Seco, aby poprawić wydajność produkcji swoich klientów.
DZIAŁAMY od ponad pięciu lat, a od czterech i pół zajmujemy się dystrybucją produktów firmy Seco. Od kilku lat korzystamy z narzędzia do analizy kosztów i produktywności PCA (Productivity & Cost Analysis) firmy Seco, aby pokazywać naszym klientom korzyści, jakie można osiągnąć dzięki wiedzy specjalistycznej firm Advanced Cutting Tools i Seco. Działa to następująco: identyfikujemy obszary produkcji — lub klienci przekazują nam stosowne informacje — w których można zredukować koszty i zwiększyć wydajność. Są to na przykład obszary, w których narzędzia muszą być często wymieniane lub w których produkcja nie przebiega wystarczająco szybko. Lokalny inżynier firmy Seco odwiedza klienta, aby zmodyfikować procesy. Taka osoba obserwuje proces produkcji i przestawia propozycje umożliwiające poprawę kosztu produkcji; zwykle obejmują one nowe oprzyrządowanie dostępne na rynku. Przygotowywana jest wersja próbna, która służy do prezentacji sugerowanego oprzyrządowania, a my rejestrujemy dane — prędkość skrawania, posuw, koszty, ceny itd. — które następnie przedstawiamy klientowi. Bardzo rzadko, może raz na sto przypadków, nie udaje nam się udoskonalić produkcji. Dzięki PCA klient nie ma nic do stracenia, a oszczędności mogą sięgnąć nawet 50%! Cały proces zajmuje zaledwie od jednego do dwóch tygodni, zależnie od harmonogramu produkcji klienta.
24 EDGE [1•2011]
Z DJ ĘCI E Mishka Henner
MICHAEL RICHARDSON Wiek: 39 Zawód: Dyrektor generalny Advanced Cutting Tools Limited Miejsce zamieszkania: Gateshead, Wielka Brytania Rodzina: Żona Zainteresowania: Jazda rowerem po górach Szkocji i Kielder w Anglii
Analiza kosztów i produktywności — raport PCA Raporty PCA firmy Seco w szerszy sposób traktują procesy produkcji, skupiając się nie tylko na kosztach oprzyrządowania, ale i na całkowitych kosztach związanych z produkcją. Inżynierowie firmy Seco mogą ocenić pojedynczy proces obróbki skrawaniem lub całą ścieżkę obrabianego elementu w fabryce. Oprogramowanie do analizy kosztów i produktywności (PCA) umożliwia generowanie kompleksowych raportów zawierających informacje o produkcji, np. na temat narzędzi i parametrów skrawania. Oprócz tego dostarcza takich informacji, jak koszt w przeliczeniu na detal, liczbę wyprodukowanych detali na godzinę, zużycie narzędzi i koszty eksploatacji. www.secotools.com/PCA
W SK R ÓCIE
WWW.SECOTOOLS.COM Dostępność produktu: DOSTĘPNY Dane dotyczące zamawiania i stosowania: Aktualizacja MN 2011
TE KST Graeme Forster
Małe cudo SUKCES W DZIEDZINIE STOPÓW W PRZYPADKU SUPERSTOPÓW i stopów tytanu stosowanych w przemyśle lotniczym, energetycznym i medycznym do wydajnej obróbki niezbędne są specjalne narzędzia. Tu właśnie zastosowanie znajdują łamacze wiórów RP — najnowsze uzupełnienie rodziny produktów MDT firmy Seco. Łamacze RP posiadają zewnętrznie szlifowane krawędzie zapewniające wysokiej jakości wykończenie powierzchni i dużą trwałość narzędzia, natomiast specjalna geometria o otwartych rowkach wiórowych ułatwia usuwanie wiórów. Konstrukcja krawędzi skrawających i kanałków wiórowych sprawiają, że narzędzia idealnie nadają się do obróbki materiałów nieżelaznych i stopów aluminium. Płytki z łamaczami RP wystepują w najczęściej stosowanych wielkościach (od 3 do 10 mm), a ich wydajność można zwiększać, stosując narzędzia Jetstream Tooling. www.secotools.com/ rp_chipbreakers
MDT O SZEROKOŚCI 2MM zwiększa możliwości produktów z asortymentu MDT do toczenia rowkowania i przecinania firmy Seco. Nowa, mniejsza szerokość (obecnie 3–10 mm) umożliwia klientom toczenie, rowkowanie, profilowanie i przecinanie podczas wykonywania wielu ogólnych zadań obróbki skrawaniem.
Oprawki MDT wyposażono w unikatowy system mocowania płytki o nazwie Secoloc. Podczas działania maksymalną stabilność zapewnia połączenie zacisku z końcówką w kształcie litery V i ząbkowanej powierzchni styku między dolną częścią płytki a oprawką. www.secotools.com/mdt
OBRÓBKA TYTANU
DZIĘKI WPROWADZENIU NA RYNEK nowej oferty firmy Jabro, stopy tytanu i superstopy odporne na wysokie temperatury (HRSA) mogą być teraz obrabiane za pomocą specjalnie zaprojektowanych w tym celu narzędzi. Frezy serii JHP770 zaprojektowano do obróbki tytanu, natomiast seria JHP780 stworzona została do obróbki stopów HRSA. Oba narzędzia pozwalają skrawać metal szybko, bezpiecznie i bez drgań. Oprócz tego frezy serii JHP770 posiadają centralny kanał doprowadzający chłodziwo a jego ostrza są rozłożone nierównomiernie, co zapobiega drganiom podczas obróbki skrawaniem. Natomiast frezy serii JHP780 posiadają podwójny rdzeń, co zapewnia większą odporność na drgania. Produkty z tej specjalnej oferty będą dostępne w dwóch różnych geometriach i dwóch różnych gatunkach, dzięki czemu będą mogły być stosowane do różnych aplikacji, głównie w przemyśle lotniczym.
www.secotools.com/jabro_hpm
EDGE [1•2011]
25
W SKR Ó C IE
Rewolucja w dziedzinie oprogramowania TEJ WIOSNY KLIENCI FIRMY SECO zobaczą zupełnie nowe podejście do oprogramowania narzędziowego: Customer Interface (CI). Ten pakiet aplikacji firmy Seco zapewnia użytkownikom produktów Seco najświeższe informacje, które są najbardziej godne zaufania. Dzięki nowym funkcjom dostępnym dla użytkowników w witrynie www.secotools. com pakiet CI stanowi pełen zestaw usług. W skład aplikacji wchodzi nowy poradnik na temat wyszukiwania produktów, nowe rozwiązanie do dokładniejszych obliczeń danych skrawania oraz nowy kreator uzupełniający produkty Seco do gwintowania. Te udoskonalenia są częścią stałych prac firmy Seco nad kompleksowym pakietem usług dopasowanych do szerokiej oferty produktów. (Najnowsze informacje na temat usług znajdują się w witrynie Seco Tools).
NARZĘDZIE DO OBRÓBKI DOWOLNYCH KOMPOZYTÓW SERIA JABRO JC800 I WIERTŁA Seco Feedmax™ z powłoką Dura to nowe narzędzia przeznaczone do sprawniejszej obróbki elementów kompozytowych. Aby spełnić zróżnicowane wymagania związane ze skrawaniem materiałów kompozytowych, do serii tych włączono wiele specjalistycznych rozwiązań. Te narzędzia minimalizują ryzyko rozerwania włókien i rozwarstwienia, zapewniając lepsze wykończenie krawędzi materiałów wielowarstwowych, takich jak CFRP i CFRP (Ti i Al), GRP i GRP z Al i Ti oraz wielu różnych materiałów o strukturze plastra miodu. Wszystkie frezy i wiertła mają diamentową powłokę osadzaną chemicznie z fazy gazowej (CVD) o nazwie Dura. Jest ona niezwykle odporna na zużycie, co sprawia, że wspomniane narzędzia doskonale nadają się do zadań tak wymagających, jak obróbka skrawaniem materiałów kompozytowych. www.secotools.com/jc800
STALOWE NERWY SECO ROZSZERZA SWOJĄ OFERTĘ o dodatnią płytkę z łamaczem MF2 do obróbki wykańczającej i półwykańczającej. Nowa konstrukcja jest w pełni dostosowana do systemu doprowadzania chłodziwa Jetstream Tooling, co zapewnia sprawne usuwanie wiórów i umożliwia kontrolowanie temperatury. Łamacz MF2 ma prostą krawędź ułatwiającą skrawanie stali nierdzewnej dzięki dodatnim kątom natarcia.
26 EDGE [1•2011]
Nowy łamacz MF2 będzie dostępny w gatunkach TP1500, TP2500, TP3500, CP500 i TM4000 oraz dwa nowe gatunki cermetalu: TP1020 i TP1030. TP1020 to niepokrywany gatunek do wymagających wykończeń powierzchni przy niskich parametrach skrawania stali i stali nierdzewnej. TP1030 jest gatunkiem pokrywanym nanolaminatem TiSiN–TiAlN PVD, zapewniającym nowy poziom odporności na zużycie, wyższe parametry oraz szerszy obszar zastosowania.
Asystent osobisty KAŻDEMU OPERATOROWI MASZYN przydałby się asystent? Dzięki Seco można mieć go zawsze pod ręką. Aplikacja Seco Tools Assistant do telefonów iPhone to prosty program do podstawowych, codziennych obliczeń prowadzonych na warsztacie. Chcesz wiedzieć, jak szybko skrawany jest metal podczas wiercenia? To proste: Wystarczy wpisać wartości dla szybkości skrawania, szybkości podawania, głębokości cięcia i gotowe! Dostępnych jest wiele innych obliczeń, a cały czas dodawane są nowe. Ten asystent ma jedną, ważną zaletę, dzięki której jest lepszy od innych: Jest bezpłatny.
MAGIA
FREZ WIELOOSTRZOWY NOWA RODZINA FREZÓW JABRO-SOLID2 do zastosowań ogólnych wita nowego członka: Frez Jabro-Solid2wieloostrzowy. Frez zaprojektowany do wysokiej jakości wykończeń powierzchni. Charakteryzuje się pojedynczą geometrią i będzie dostępny w średnicach od 4 do 25 mm. Frezy Jabro-Solid2 nazywane „Nową generacją pełnowęglikowych frezów
walcowo-czołowych” to nowa oferta produktów z serii Jabro. Firma Seco niedawno wprowadziła na rynek produkty Jabro-Solid2. Była to odpowiedź na zapotrzebowanie na uniwersalne narzędzia do obróbki wielu różnych materiałów w niewygórowanych cenach. Od tego czasu produkty te przyczyniają się do znacznego zwiększenia wydajności produkcji w zakładach klientów.
Mocny uchwyt IM LEPSZY ZACISK narzędzia, tym większa szybkość obróbki i lepsze wyniki, szczególnie przy długim czasie pracy. Nowe, gotowe do użytku urządzenie o nazwie Easyshrink® 15 służy do szybkiego i niedrogiego termokurczliwego mocowania w uchwycie i zwalniania chwytów z wszelkich dostępnych materiałów. Teraz operatorzy maszyn mogą korzystać z zaciskania opraw na poziomie dostępnym wcześniej tylko w bardziej zaawansowanej serii Easyshrink 20. W urządzeniach Easyshrink 15 stosowane jest szybkie nagrzewanie indukcyjne, które powoduje rozszerzenie przedniej części oprawki i umożliwia włożenie chwytu. Easyshrink następnie schładza oprawkę, która pewnie i mocno zaciska się wokół narzędzia. To proste i skuteczne rozwiązania zwiększa wydajność i jest odpowiednie zarówno do długich, jak i krótkich oprawek oraz narzędzi o dowolnej średnicy w zakresie od 3 do 32 mm.
EDGE [1•2011]
27
ZDJĘCIA KALLISTA
6 mm IDEALNE
POŁĄCZENIE
Pełnowęglikowy frez walcowo-czołowy: do pełnego profilowania komponentu udowego
NARZĘDZIA SECO SŁUŻĄ DO KSZTAŁTOWANIA
naszego sprzętu i otoczenia, ale czasem także do kształtowania nas samych. Firmy z sektora technologii medycznych zamawiają produkty Seco do produkcji syntetycznych protez — np. zastępujących stawy kolanowe.
Element stawu
8 mm Frez wygładzający: służy do wykańczania elementów kości piszczelowej
02766483 ST20106289 PL
Niestandardowy frez walcowo-czołowy: zapewnia niezwykle gładką powierzchnię panewki