sayı 34
.
bülten
.
.
TMMOB Sehir Plancıları Odası Istanbul Subesi
CUMARTESİ SÖYLEŞİLERİ #2: “SANA DÜN BİR SELEDEN BAKTIM AZİZ İSTANBUL!” Meslektaş Ziyaretleri: Cihan Şehla Röportajı
Florya Metin Oktay Spor Tesisleri Alanını Konut Alanına Dönüştüren İmar Planları Yargıya Taşındı
MAYIS - HAZİRAN /2018
Kapak Görseli: Cumartesi Söyleşileri #2 TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi Adres: Cihannüma Mah. Akdoğan Sk. Başar Apt. No: 30 D:6-7 Beşiktaş/İstanbul Telefon: 0212 275 43 67 - 0212 288 99 60 Faks: 0212 272 91 19 e-posta: spoist@spoist.org.tr - spoistanbul@spo.org.tr Web adresi: www.spoist.org.tr - www.spo.org.tr
şubemizden imar affı düzenlemesi dava konusu edilmiştir........5 meslektaş ziyaretleri: cihan şehla röportajı........7 cumartesi söyleşileri #2 gerçekleştirildi......13
kırklareli üniversitesi şbp bölümü ilk mezunlarını verdi......14 ibb’ce uygulanan 2017 yılı ücret tarifeleri iptal edildi.......14
“imar affı istisna mı, gelenek mi?” panel / forumu gerçekleştirildi......15
kent gündemi florya metin oktay spor tesisleri alanına ilişkin imar planları yargıda......16
duyurular plan inceleme komisyonu toplantısı | 10 temmuz 2018......17
8 kasım dünya şehircilik günü 42. kolokyumu çağrı ve bildiri duyurusu......19 tupob şbp bölümü öğrencileri bitirme projesi yarışması......20 yeni üyelerimiz......21
4 SPO . bülteni . istanbul sube Şubemizin Mayıs & Haziran ayı bülteniyle siz değerli meslektaşlarımızı selamlıyoruz. *** Yazın gelmesiyle birlikte planlama okulları da mezunlarını verdi, şehir ve bölge planlama bölümlerinden diplomalarını alan genç meslektaşlarımız da aramıza katıldılar. Bundan dört yıl önce planlama eğitime başlayıp öğrenci kabul eden Kırklareli Üniversitesi ise ilk mezunlarını vermiş oldu. TMMOB Şehir Plancıları Odası olarak genç meslektaşlarımızı mezuniyet törenlerinde elbette yalnız bırakmadık. Törenlerde mezunlara mesleğe hoşgeldiniz belgeleriyle birlikte, dereceye giren meslektaşlarımıza başarı ödülleri yönetim kurulu üyelerimizce teslim edildi. Eğitimlerini tamamlayarak aramıza katılan genç meslektaşlarımızı bir kez daha tebrik ediyor, gençlerin katılımıyla meslek örgütlenmemizin daha da güçleneceğini ümit ediyoruz. *** Mayıs ayında başladığımız Cumartesi Söyleşileri’nin ikincisini sevgili Aydan Çelik’in katılımıyla 2 Haziran Cumartesi günü gerçekleştirdik. Yaz dönemi nedeniyle ara verdiğimiz söyleşilere Eylül ayıyla birlikte devam edeceğiz. Her ayın ilk cumartesi günü gerçekleşecek söyleşileri kaçıran meslektaşlarımız ise YouTube kanalımızdan diledikleri zaman tekrarını izleyebilirler. *** Bültenimizde her ay yer verdiğimiz üye röportajlarında farklı yaş grubu ve farklı sektörlerden meslektaşlarımızı ziyaret etmeyi sürdürüyoruz. Bu köşede bu ay genç meslektaşımız Cihan Şehla ile gerçekleştirdiğimiz keyifli sohbeti okuyabilirsiniz. *** 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü etkinlikleri kapsamında her yıl düzenlenen Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu’nun 42.si bu yıl İzmir’de Göç – Mekan – Siyaset ana teması çerçevesinde gerçekleştirilecek. Bildiri sunmak isteyen meslektaşlarımız bildiri özetlerini 20 Temmuz 2018 tarihine kadar kolokyum@spo.org.tr adresine iletebilirler. Detaylı bilgiyi bültenimizde bulabilirsiniz. *** Bülteni yayınlamaya hazırladığımız günlerde ne yazık ki Tekirdağ’ın Muratlı ile Çorlu ilçeleri arasındaki Sarılar Mahallesi’nde seyir halindeki trenin 5 vagonunun raydan çıkması sonucu meydana gelen facia haberi ile sarsıldık. Bu elim kazada hayatını kaybeden insanlarımızın ailelerine başsağlığı, yaralanan yurttaşlarımıza acil şifalar diliyoruz. İlk incelemelere göre yaşananların basit bir kaza olmadığı, altyapı yenileme çalışmalarındaki ihmallerin ve denetimsizliğin kazayı ve acı bilançosunu tetiklediği görülmüştür. Bu ihmaller zinciri hakkında gerekli soruşturmanın bir an önce tamamlanmasını ve sorumluların yargı önünde hesap vermesi bekliyoruz. *** Acılardan uzak, bol güneşli günler dileriz. TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu
SPO . bülteni . istanbul sube
İMAR AFFI DÜZENLEMESİ, ANAYASAYA AYKIRI HÜKÜMLER İÇERDİĞİ İÇİN DAVA KONUSU EDİLMİŞTİR 06.06.2018 tarih ve 30443 sayılı Resmi Gazete`de yayınlanan “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” hakkında tebliğin öncelikle yürütmesinin durdurulmasına ve takiben iptaline, tebliğin dayanağı olan ve 11.05.2018 tarih ve 7143 sayılı yasa ile kabul edilen 3194 sayılı İmar Kanunu`nun geçici 16. maddesinin, Anayasaya aykırılığına ilişkin iddiamızın Anayasa Mahkemesi`ne iletilmesi suretiyle, iptaline karar verilmesi talebiyle Danıştay Başkanlığı`na başvuruda bulunulmuştur. Söz konusu yasal düzenleme ile, İstanbul Tarihi Yarımada`nın bir bölümü, Boğaziçi Kanunu ile tanımlanan Boğaziçi Sahil Şeridi ve Öngörünüm Bölgesi`nin bir bölümü ve Çanakkale Gelibolu Tarihi Alanı dışında kalan ülkedeki tüm tarih, kültür ve tabiat varlıklarında, orman alanlarında, kıyı alanlarında,nitelikli tarım arazilerinde yapılan tüm kaçak yapıların affını öngörülmektedir. Bilindiği üzere Anayasanın Bağlayıcılığı ve Üstünlüğü başlıklı 11. maddesinde “Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır. Kanunlar Anayasa`ya aykırı olamaz.” denilmektedir. Burdan hareketle, söz konusu tebliğ ve dayanağı olan yasal düzenleme incelendiğinde; · Anayasanın, “Devlet, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlar, bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alır” şeklindeki Tarih, Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması başlıklı 63. Maddesine; · Devletin, ormanların korunması ve sahalarının genişletilmesi için gerekli kanunları koyar ve tedbirleri alması gerektiğini;. Ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemeyeceğini; orman sınırlarında daraltma yapılamayacağını belirten Ormanların Korunması ve Geliştirilmesi başlıklı 169. Maddesine; · “Kıyılar, Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir” şeklindeki Kıyılardan Yararlanma başlıklı 43. Maddesine; · Devletin, tarım arazileri ile çayır ve meraların amaç dışı kullanılmasını ve tahribini önlemek ile görevli olduğunu belirten Tarım, Hayvancılık ve Bu Üretim Dallarında Çalışanların Korunması başlıklı 45. Maddesine aykırıdır. Ayrıca, “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” başlığıyla 06.06.2018 tarihinde yayımlanan tebliğ ve dayanağı olan yasal düzenlemede yer alan, “Yapının depreme dayanıklılığı ve yapının fen ve sanat norm ve standartlarına aykırılığı hususu yapı malikinin sorumluluğundadır” şeklindeki hüküm nedeniyle, Devletin vatandaşın can ve mal güvenliğini sağlama görevini tanımlayan; “
5
6 SPO . bülteni . istanbul sube · Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir. Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler” şeklindeki Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması başlıklı 56. Maddesine aykırıdır. Belirtilen tüm bu nedenlerle, Odamız tarafından, kaçak yapılara ilişkin yürürlükte olan yasalarda tanımlanan yaptırımları uygulamak bir yana; kamu yararı gözetilmeden ülkedeki tüm korunması gereken alanlara, halk sağlığını tehlikeye atma pahasına affeden tebliğ ve dayanağı olan yasal düzenlemenin Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü ilkesi ve alıntılanan diğer Anayasa hükümlerini ihlal etmesi nedeniyle, ilgili tebliğin herhangi bir maddesinin değil tamamının iptali talep edilmesi talebiyle, Danıştay Başkanlığı tarafından konunun değerlendirilerek Anayasa Mahkemesi`ne iletilmesi için dava açılmıştır. Anayasaya ve ilgili İmar mevzuatına aykırı, kamu yararı ilkesini hiçe sayan eden, kamusal alanları, doğal değerleri, kıyıları, orman alanlarını, tarım arazilerini ve halk sağlığını tehlikeye atan bu yasal düzenlemenin takipçisi olacağımızı kamuoyunun bilgisine saygılarımızla arz ederiz. TMMOB Şehir Plancıları Odası
SPO . bülteni . istanbul sube
MESLEKTAŞ ZİYARETLERİ CİHAN ŞEHLA Hangi okuldan, kaç yılında mezun olduğunuzla başlayalım dilerseniz. Diplomayı soruyorsanız 2006 yılında diplomamı aldım. Yıldız Teknik Üniversitesi’nden, 2005 yılında mezun oldum ama diplomamı biraz geç aldım; ardından yüksek lisans yaptım yine Yıldız Teknik Üniversitesi’nde. 2010’da yüksek lisansımı bitirdim. Herhalde en zevk aldığım öğrenim dönemim yüksek lisanstaydı benim, çünkü direkt Kentsel Tasarım alanındaydı. Yüksek lisans çalışmalarından sonra mı başladınız çalışma hayatına? Yok aslında ben üniversite de üniversite son döneminde işe başladım. Üsküdar Belediyesi’ne gidip, gönüllü bir şekilde işe başladım. İkna edene kadar 5 görüşme yaptım, para istemediğimi, sigorta istemediğimi, boş vaktim olduğunu, işi öğrenmek istediğimi belirttim; orada 5-6 ay maaş almadan gönüllü şekilde çalıştım. Diplomamı alır almaz da ücretli çalışanları oldum. Sözleşmeli olarak mı çalıştınız? O zamanlar ihaleye personel hizmet alım ihaleleri yapılıyordu, daha sözleşmeli memuriyet modası yoktu. Personel ihalesi kapsamında almışlardı beni. Peki ya sonrası? Orada toplam 5 yıl çalıştım, ilk başladığım zaman Kentsel Tasarım Müdürlüğü’ydü orası. Ardından Plan ve Proje Müdürlüğü oldu. Fakat sonra sözleşmeli memur muhabbetleri dönmeye başladı , sözleşmeli memur olayları dönmeye başlayınca işin gücü ucu ister istemez siyasete dokundu . Siyasi kimlikle sözleşmeli memurlar gelmeye başlayınca, biraz kırılmalar yaşadık ve üstüne bir de bir takım haksız gerginlikler yaşayınca kendi isteğimle, dönemin başkan danışmanı hiç istemese de beni ikna etmeye çalışmış olsa da kendim istifa ettim. Planist Planlama şirketinde ilk defa özel sektörde işe başladım ve burada bir yıl çalıştım , ardından askere gittim geldim ve sonra burada, İmar Planlama Proje’de işe başladım. Aslında kamu kurumunda başlayıp özel şirkete geçmek iyi bir deneyim oldu. Şu an ilgilendiğiniz projeler nedir, geçmişte hangi projeler ile ilgilendiniz? 13 yıllık meslek hayatım boyunca çok fazla projede yer aldım. Çok sayıda imar planında, gerçekten aktif olarak yer aldım. Çünkü belediyede tam da yönetimin değiştiği ve yeni bir birimin kurulduğu bir aşamada işe başladık. Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgeleri planları yapılıyordu; aynı anda Çamlıca planlarına devam ediyorduk, Koruma Amaçlı; hem doğal sit hem kentsel sit, ardından da gecekondu, önleme bölgesi planları vardı. Üsküdar Örnek-Esatpaşa-Ünalan Mahalleleri planlarını yaptık, Ataşehir’e bağlanmadan önce. Ve enteresan bir plandı oldukça büyük bir alanda kitle etütlü bir plan idi. Bu 3 - 4 planlama bölgesinde bilfiil çalıştım. Esatpaşa Ünalan’da kentsel dönüşüm projeleri ürettik. Faruk Göksu’yu da çağırmışlardı hatta o projede.
7
8 SPO . bülteni . istanbul sube Öyle başladık ama o dönemlerde ben hep kentsel tasarıma kayıyordum. Belediyede çalışırken dışarda da iş yapmaya, danışmanlık vermeye çalışıyordum ve bu kapsamda da Resneli’de proje yürüten Prometeus Danışmanlık şirketinde kentsel tasarım danışmanlığına başladım. Haftaiçi belediyede, haftasonu burada şeklinde uzun bir süre devam ettim. Proje Resneli bölgesi ve Isparta kule projesinde - şuan Isparta kule var, ama gerçek Isparta kule bu haliyle değildi- kentsel tasarım danışmanlığı verdim, gayet de etkindi benim için, ben de yeni şeyler öğrendim orada. Çünkü nihayetinde yeniydik sektörde. Bu süreç sonunda belediyeden de ayrılınca Planist Planlama’da yani özel bir şirkette başladım işe. Burada çalışırken de plan tadilatlarının yanı sıra Dilovası bölgesinde iki toplu konut bölgesi olan Tavşanlı ve Çerkeşli’yi çalıştık. Orada işin içine sanayi de girdi, kıyı alanları da girdi, toplu konutlar da girdi. Ve kıyı çok ilgimi çekmeye başladı. Zaten o günden sonra sürekli kıyı çalışmaya başladım. İmar Planlama Proje’ye gelecek olursak, tabii imar planlama farklı bir şirket. 4 tane departman var burada; Ulaşım, Şehir Planlama, Mimari Tasarım ve Kentsel Tasarım departmanı. Burada Şehir Planlama Departmanı Koordinatörlük göreviyle başladım. İlk çalıştığımız plan Hoşdere Toplu Konut Alanı İmar Planı ile İstanbul Finans Merkezi planı oldu. Burada teslim ettiğim ilk işlerdir bunlar. Ardından 730 ha’lık Kayabaşı, 450 ha’lık Batı Resneli, Koru Florya, Batı Şehir, Zekeriyaköy, Ayazağa, Temapark gibi işlerin hepsinde bulundum. Planlamaya dair birbirinden çok farklı imar planı, kentsel dönüşüm, konsept projeler ve plan tadilatları işlerini yürüttük. Manisa’da jeotermal Elektrik Santrali planı yaparken bir yandan Yalova’da iskele planı yaptık. Bir yandan da Zeytinburnu Demirciler Sanayi Sitesi Dönüşüm Fikir Projesini tamamladık. Maltepe Türkter Sitesi Kentsel Dönüşüm projesi ve imar planı yapım sürecini tamamladık. Şu an mesela Sultangazi kentsel dönüşüm ve tasarım projesini teslim ettik. Kumkapı Tekne Parkı projesi var, onu yürütüyoruz , Antalya’da Boğaçay yat limanına ilişkin imar planı çalışmaları var, onları yürütüyoruz. Son zamanlarda hayatımıza sanayi alanları girdi bir de. Yalova’da Avrasya Giyim İhtisas Organize Sanayi Bölgesi ile Gemi İhtisas Organize Sanayi Bölgesi İmar Planını tamamladık.
SPO . bülteni . istanbul sube
Ve tabi ki kaderimiz olan farklı ölçeklerde plan tadilatları var. Bu işlerin ve daha aklıma gelmeyen işlerin tamamında hem işin üretiminde yer aldım hem de koordinasyon görevini üstlendim. En keyif aldığınız kıyı alanı planları mıydı? Evet, ölçeği itibariyle keyifli aslında çünkü kıyıda çalışırken işin içine tasarım ölçeği girmek mecburiyetinde. Mimariyle birlikte çalışmak zorunda kalıyorsunuz. Kentsel tasarımla peyzajla birlikte çalışmak durumundasınız. Bunlar işin içine girdiği zaman daha insani bir şey çıkma olasılığı yükseliyor bence ve bu sizi tatmin ediyor. Tabi bazı fikir projeleri de beni mutlu etmiyor değil. Peki Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nü isteyerek – bilerek mi seçmiştiniz? Evet şöyle anlatayım: Güzel bir anı benim için. Üniversiteyi Kazandım, geldim ve 90 kişilik sınıfta hoca işte hanginiz isteyerek geldi diye soru sordu, sınıfa. Sadece ben parmak kaldırmıştım. Ben bütün tercihlerimi Şehir ve Bölge Planlama yaptım. Çok seviyordum ilkokuldan beri… Dersleri dinlerken defterimin bir sayfasında dersin notlarını alıyorsam o sayfanın arkasında hep şehir çizmişimdir. Hepsi duruyor bu arada. Mesela lisede resim sergisi açıldı, benim bütün resimlerim şehircilikle ilgiliydi. O zamanlar kendi kendime perspektif çizmeye çalışmışım, hepsi de duruyor. Dershanede bile yol çizerdim, binalar çizerdim, kavşak çizerdim, park çizerdim sonra park yazardım. İmar planının ne olduğunu bilmeden. Benim kuzenim bu bölümü okuyordu ama pek de iletişimimiz yoktu bilmiyordum bölümü vs. Dershanedeki hocam dedi bana böyle bir bölüm var sana uygun, bir araştır; okudum ettim ve karar verdim. Ama İstanbul istemiyordum o ayrı, İzmir istemiştim. Ama İstanbul un puanı daha yüksek olduğu için o geldi. Yıldız Teknik Üniversitesi geldi, ama pişman değilim, Yıldızı seviyorum tabii ki. Bölümü çok severek mezun oldum. Çok yıpratıcı bir süreç belki eğitim ama değerini ve keyfini mezun olduktan sonra anlıyorsun. Yıldız zor ama çok keyifli ve farkını meslek hayatında gösteriyor diye düşünüyorum. Peki mesleğe başladığınızdan beri, üniversite hayatında dahil olabilir buna, kendinizi şanslı hissettiğiniz, unutamadığınız anlarınız var mı? Yani şanslı hissettiğim şey Yıldızdaki hocalarım açıkçası. Hangi birinin ismini sayayım bilmiyorum, Zekiye Hoca, Zeynep Hoca, İclal Hoca, Elif, Oya ve Nilgün hoca üçlüsü, Ercan Hoca… hepsi çok kıymetli ve onlardan çok şey öğrendim. Ben buraya 17 yaşımda geldim. Hayatımda ilk defa büyük bir şehire geldim. Doğru düzgün planlama kelimesini bile söyleyemiyordum, “pilanlama” diyordum mesela. Çok düzgün bir Türkçem yoktu. Hani dolayısıyla onlar çok şey kattı bana çok şey öğrettiler her zaman destek verdiler. Keza o dönemde sınıf arkadaşlarım da öyle. Üniversite hayatım benim çok kolay geçmedi. Maddi açıdan, sağlık açısından. Üniversiteye başladığım yıl babamı kaybettim. Peşi sıra ciddi bir maddi sıkıntı yaşadım. Hep çalışmak zorunda kaldım. Bu şekilde okulu yürütmeyi denedim bu durum da sağlığımı etkiledi. Ama arkadaşlarım ve hocalarımın desteği en büyük şansım oldu diye düşünüyorum, ve istediğim bir bölümde okumak tabii ki. Ama
9
10 SPO . bülteni . istanbul sube profösyonel meslek hayatımdan bahsedecek olursam öyle şanslı hissettiğim ya da mutlu olduğum bir anım olmadı açıkçası. Belki de yarışma, geçenlerde bir yarışma kazandım. O mutlu etmişti. Hangi yarışmayı kazandınız? TOKİ Yedi İklim Yedi Bölge yarışmasını kazandım arkadaşlarla. Orada bir plancı olarak bilfiil çalıştım. Arazi kullanıma ve mekânsal organizasyona dair aldığımız kararlar projenin etkisini epey arttırmış ve jürinin yorumunda bu kararlara olumlu şekilde yer verilmiş olması çok mutlu hissettirmişti, çünkü patron veya yönetici ya da müşteri veyahut idare kararı fikri değil de siz karar vermişsiniz ve takdir edilmiş. Ekipteki Mimar ve Peyzaj Mimarı arkadaşlarla kendi kararımız idi. Ha işte, yani o en büyük şansım da şuydu. Jüride Zekiye Hanım vardı ve ödül aldığımı görmesi de beni oldukça gururlu hissettirdi. Hele bir de ayağa kalkıp tebrik etmesi… Beni ödül alırken gördü. O kadar kişi ödül aldı hiçbir hoca kalkmamıştı. Ve Zekiye Hanım ayağa kalkmıştı. Zekiye Hanım benim idollerimden biri idi gerçekten. Yarışmaya katılmaya çalışıyorum elimden geldiğince. Ama maalesef yarışmalarda şöyle bir durum var: Mimarlar plancılara göre daha ön plandalar. Çünkü direkt planlama yarışması düzenlenmiyor. Mesela kentsel tasarım yarışması adı altında düzenleniyor. Ve bize verilen ölçek itibariyle, sanki plancılar bu ölçeği yapamazmış gibi bir algı var. Türkiye’de hep mimarlar işin içinde mimarlar güzel de yapıyor evet ama bir plancı olmadan, çok mekanik çıktığını düşünüyorum ben projelerin. Peki kötü olay, pişman hissettiğiniz zamanlar oldu mu meslek hayatınızda? Çok… Hatta bugün bile… Bu ülkede bu mesleği yaptığım için kötü hissediyorum. Ben yurt dışına çok fazla çıkan biriyim, yurt dışında bir sürü insanla tanışıyorum ve mesleğimi sorduklarında, ben şehir plancısıyım kentsel tasarım alanında yüksek lisans yaptım, dediğim zaman verdikleri tepki çok daha farklı oluyor. 4 yıl yıpranmasaydım, para harcamasaydım Netcad kursu alsaydım aynı işi yapıyor olabilirdim şu anda belki de. Maalesef bunu çok üzülerek söylüyorum. Çünkü burada söz sahibi değiliz. Müşteri ne istiyorsa, onay mercii ne istiyorsa o oluyor. Bizi dinleyen, uyarılarımızı dikkate alan kimse de yok. Sizin de hayatınızı bir şekilde devam ettirmeniz gerekiyor ve bu yüzden çalışmak zorundasınız. O yüzden bazen bölümü seçtiğim için bile pişman olduğum oluyor. Şehirciliğin öneminin farkındayım, şehirciliğin ne anlama geldiğini biliyorum, şehirciliğin gücünü biliyorum. Dolayısıyla doğrunun ne olduğunu bildiğimi düşünüyorum. Doğruları biliyor olmak da maalesef acı çektiriyor, acı çeke çeke yaşıyorsunuz bu şehirde, şehirciliğe dair yanlışları göre göre. Yurt dışı deneyiminizin çok olduğunu ifade etmiştiniz, belki şehirleri İstanbul ile karşılaştırma fırsatınız olmuştur. İstanbul’un planlaması hakkında ne düşünüyorsunuz? Bunu cevaplamamayı tercih ederim affınıza sığınarak. İstanbul’da şehircilik yok, bir defa
SPO . bülteni . istanbul sube
plan tadilatı diye bir şey var ve planlar sürekli deliniyor. Daha da bir şey demeye lüzum yok. Peki sizce Türkiye’de şehircilik güzel bir şekilde uygulanıyor; şehircilik örneği diyeceğiniz bir şehir var mı ? Yani çok yok da, mesela Kayseri’nin şehir planını beğeniyordum ama şuan ki halini bilmiyorum açıkçası. Şehirlerin planları maalesef kötü, çünkü yerel değil planlama. Güzel şehirlerimiz elbette var ama iyi planlarımız yok bu güzel şehirler için. Belki de caddelerini, kavşaklarını, okullarını güzel yaparsınız. Ama yerel değil, dolayısıyla kötü bence. Mesela Antakya’lıyım, Antakya’nın çok güzel bir planı var, bilmiyorum hiç baktınız mı ? Uydudan baksanız bile yeter aslında. Antakya’nın planı bize gösterilen batı kentlerin planlarına çok benzer. Ortada bir akarsu geçer ve bir meydandan ışınsal bir planı vardır. Bir tarafı yenişehir, bir tarafı tarihi şehirdir. Yani inanılmaz bir dokusu vardır. Ama kendisine uygun olmayan şekilde planlanıyor. Plan değişikliği, yönetici değişikliği, vizyonsuzluk. Vizyon sahibi insanlar değiliz belki de toplum olarak. Çünkü yerleşik değiliz. Her şeyi geçici yapıyoruz. Planlar yapılırken kamu yararı ilkesi gözetiliyor mu peki sizce? Hayır. Aslında kamuyu tanımlamak lazım burada. Bence orada kavramlar da karışıyor. Kamu deyince aslında halk geliyor insanın aklına ama bazı kesimlerin aklına devlet kurumları da gelebiliyor. Nasıl bir kamudan bahsettiğimiz önemli bence yani hangi kamu? Benim yararımın ön planda tutulduğu bir imar planında bulunmadım henüz mesela. “İmar Barışı” haberleri gündemde, bu konuda ne düşünüyorsunuz? Aslında çok karışık bir konu bir taraftan, tam oturmadı kafalarımıza. Ayrıntılı bir şey bilemiyoruz imar barışı hakkında. Çok yakın çevremde karşılaştığım insanlar var bundan faydalanmayı bekleyen, aslında aceleyle bekleyen ve bir taraftan savunan insanlar var. Yani imar barışı; barış demek yani barış ortada bir problem var, bir küskünlük var, bir yanlış var ve bu arayı düzeltmek adına barış yaparsın. Ortada bir sorun var, ve sorunu örtbas ediyoruz demek oluyor bu. Ben de çok hakim değilim ama okuduğum, konuştuğum kişiler kadarıyla devletin yararına olan bir şey algıladım maddi anlamda , çünkü çok büyük ücretler toplanıyor, çok büyük harçlar var. Doğru buluyor muyum? Doğru bulmuyorum ben ama gecekondu ya da imar affını da doğru bulan biri değilim. Ayrıca imar hakkı veriyor algısı hakim ama aslında sadece kaçak yapınız kayıt altına alınmış oluyor, yıktığınızda meri plan koşulu geçerli oluyor ve plan tadili yap diyor elindeki kayıt belgesiyle. Odamızda katıldığınız komisyonlar oldu mu? Çalışmalarımızı takip ediyor musunuz? Yok maalesef aktif bir şekilde odada rol aldığım -seçimler dışında- herhangi bir durumum olmadı. Odanın mesleki açıdan herkesi kucaklayıcı olması gerektiğini düşünüyorum. Ama tabi işte kent idaresinin kente dair yanlışları olduğu için ister istemez karşı çıktığınız zaman
11
12 SPO . bülteni . istanbul sube sanki politik bir karşı duruş gibi oluyor. Bir politik duruşunuz olmak zorunda kalıyor. Bu da kapsayıcılıktan öteye geçiyor. Bu konuda da maalesef çok eleştiri yapılıyor. Biraz bende bu konuda ikilemdeyim ama ortası da yok gibi. Yapılan plan ve projeler ile uygulamaları plan tadillerini vs doğru bulan plancılar da var. Bulmayanlar da var. Oda biraz daha meslekle ilgili olduğu için siyasetten apayrı bir yerde durması , durmaya çalışması gerekiyor. Ne kadar durabilir benim için de soru işareti, bir tek bu. Tabi ne yaparsanız yapın karşı çıkılan yanlış mesleki bile olsa bir taraf gibi görünürsünüz bu da bir gerçek. Ancak söylemler de direkt siyasi söylemler belki ön yargıyı beslemektedir. Mesleği konuşuyoruz, işi konuşuyoruz. Meslekte de yanlışlar varsa ODA bunları tabi ki de dile getirecek. Kente dair hata ve olumsuz sonuç doğurabilecek plan ve projeler; yapıldıkları dönemin İdaresince yapılıp onaylanır ve doğal olarak o idare taraf olur. Yarın öbür gün idareler, yöneticiler, siyasi partiler değişir. Önceki hükümetler de yanlış yaptı. Ve onlar da değişti gitti. Yani hala Menderes uygulamalarını eleştirmiyor muyuz? “Karne” olarak bilinen, İmar Planını Yapım Yeterlilik Belgesi ne düşünüyorsunuz? Plancıların kanayan yarası oldu artık, çok şikayet var. Valla benim de kanayan yaram. Çünkü 12-13 yılımı verdim ben bu mesleğe ve 2 sene evvel başvuruda bulundum karne almak için ve verilmedi. Neden? Belediyede çalıştığım 5 yılımı bir kere çöpe attı bakanlık. Orda sigortamı belediye yatırmadığı, özel şirket yatırdığı için ve özel şirket şehir plancısı olarak değil de personel ihalesi olarak girdiği için, planlarda imzam olmadığı için. Sonra özelde çalışıyorum ama burada bir imza yetkim yok. Ya da mesela özelde şöyle bir durum var. Minimum da 10 ha işler olması gerekiyor karneye girebilmesi için. 10 ha üstündeki işleri şirket olarak TOKİ’ye yapıyorsunuz. Ama imza atmıyor şirketimiz mesela. E ne oldu, o da çöp. Yani karne uygulaması uygulama olarak doğru değil. Karne olması gereken bir şey bence, ama uygulama yöntemi çok yanlış. 25 yıldır bir belediyede çalışıyor memur, emekli oluyor ve direkt karne alıyor. Belki yeni yönetmenlikten haberi yok, kıyıdan haberi yok hiç bir şey den haberi yok ama A grubu plancı oluyor. Ben 12 yıldır çalışıyorum karnem yok. Yani bu konuda bir çözüm bulunması gerekiyor. Nasıl olmasını öneriyorsunuz? Gerçekten mesleki profesyonelliğe karne verilmesi gerekiyor. Son sorumuza geçelim; yeni mezun olacak meslektaşlarımıza önerileriniz nedir? Ya şöyle şuanda bu bölümü okuyan arkadaşlar ya da yeni mezun olan arkadaşlar kısmen daha şanslılar bize göre, kısmen de daha şansızlar. Şansılar çünkü bilgiye erişimleri çok daha fazla , akademik vizyon çok daha fazla şu an. Evet bir sürü olumsuz tablo çizdik ama bir o kadar da şehircilik konuşuluyor aslında. Uluslararası alanda yer alma imkanları, yurtdışını deneyimleme olanakları çok daha fazla. Bir kere İletişim çağındayız.
SPO . bülteni . istanbul sube
Şansızlar çünkü; bir kere rekabet daha fazla, çok daha fazla plancı var. İşin içinde çok fazla politika var. Tecrübeli olmasalar da donanımlı olmaları gerektiğini düşünüyorum. Mesela 6 yıldır bu şirkette çalışıyorum ve iş mülakatlarını ben yürütüyorum plancılarla. Gözlemleme fırsatım oluyor. Yönetmeliği okumuyorlar, kendilerini geliştirmiyorlar, bugünün o global internet, sosyal medya olaylarına çok dalmışlar, dolayısıyla konsantrasyonları çok kötü. Ayık ve dikkatli olmaları gerekiyor, yaptığımız iş hassasiyet gerektirmektedir. Kendilerini değerli görmeleri gerekiyor. Özellikle maaş taleplerinde kararlı olmaları gerektiğini düşünüyorum. Bir de hani planlama bölümünden mezun olduğunuz için illa plancılık yapacaksınız diye bir şey yok. Ben planlamanın hayatın her yerinde dahil olduğunu düşünenlerdenim. Dolaysıyla her sektörde iş yapılabileceğini düşünüyorum. Farklı alanlarda yüksek lisans yapabilirler ve daha başka yerlere gidebilirler. Çünkü bizim eğitimimiz bunu sağlıyor. Unutmasınlar, mesleğimiz çok değerli. İnsanların yürüyeceği, çalışacağı, karşılaşacağı, evleneceği, eğitileceği, oy kullanacağı yerleri biz planlıyoruz. Hayatın her alanındayız yani. Teşekür ederiz.
13
14 SPO . bülteni . istanbul sube
CUMARTESİ SÖYLEŞİLERİ #2: “SANA DÜN BİR SELEDEN BAKTIM AZİZ İSTANBUL” GERÇEKLEŞTİRİLDİ Şubemiz XV. dönem çalışma programında yer verdiğimiz ve mayıs ayı itibariyle başlattığımız Cumartesi Söyleşileri dizisinin ikinci konuğu yazar, çizer ve aynı zamanda çok yönlü bir bisiklet gönüllüsü olan Aydan Çelik oldu. 2 Haziran Cumartesi günü Şubemizde “Sana Dün Bir Seleden Baktım Aziz İstanbul” başlığıyla gerçekleştirdiğimiz söyleşimizde Aydan Çelik’in son kitabı İstanbul Bisiklet Rehberi’ni ve İstanbul’un bisiklet ile olan ilişkisini de kendisinden dinledik. Meslektaşlarımız ve öğrenci arkadaşlarımızın katıldığı etkinliğin üçüncüsüne ilişkin detaylı bilgiler yakın zamanda sizlerle paylaşılacak olup katılımınızın devamını dileriz. “Sana Dün Bir Seleden Baktım Aziz İstanbul” söyleşisinin videosuna buradan ulaşabilirsiniz.
SPO . bülteni . istanbul sube
KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİ ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ İLK MEZUNLARINI VERDİ Şube yetki alanımızda içerisinde bulunan ve dört yıl önce şehir ve bölge planlama lisans programına öğrenci almaya başlayan Kırklareli Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, ilk mezunlarını verdi. Mimarlık Fakültesi Mezuniyet Ödül Töreni, 10 Mayıs 2018 tarihinde Üniversite’nin Kayalı kampüsünde gerçekleştirildi. Törende Şube Sekreterimiz Akif Burak Atlar tarafından, derece alan meslektaşlarımıza ödülleri, tüm mezunlara ise “Mesleğe hoş geldiniz” belgeleri takdim edildi.
İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ’NCE UYGULANAN 2017 YILI ÜCRET TARİFELERİ VE İLAVELERİ İPTAL EDİLDİ İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın 16.12.2016 tarih ve 2248 sayılı kararı ile kabul edilen 2017 yılı ücret tarifelerine “2. Nazım İmar Planı – Plan Değişikliği Teklifi Teknik İnceleme Ücreti” ve “2.1. Teknik İnceleme Ücreti” ilaveleri Şubemizce yasal sürecinde dava konusu edilmişti. 12. Vergi Mahkemesi, Belediyenin asli görevleri arasında bulunan ve genel düzenleyici işlem niteliğinde olan imar planı ve plan değişikliği incelenmesinde teknik inceleme ücreti alınmasının hukuka uygun olmadığını dilekçesinde ifade etmiş ve 2017 yılı ücret tarifelerine “2. Nazım İmar Planı – Plan Değişikliği Teklifi Teknik İnceleme Ücreti” ve “2.1. Teknik İnceleme Ücreti” ilavelerini İPTAL etmiştir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından uygulanan 2018 yılı ücret tarifelerine de aynı gerekçelerle dava açılmış olup, dava devam etmektedir.
15
16 SPO . bülteni . istanbul sube
“İMAR AFFI İSTİSNA MI, GELENEK Mİ?” PANEL / FORUMU GERÇEKLEŞTİRİLDİ 18 Mayıs 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren ve kamuoyunda “İmar Barışı” olarak bilinen geçici düzenlemeyi, konunun uzmanları ve meslektaşlarımızla birlikte değerlendirmek üzere 9 Haziran 2018 Cumartesi günü İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Karaköy Binası Konferans Salonu’nda panel ve forum etkinliği gerçekleştirildi. İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Şence Türk ve Doç. Dr. Elif Alkay, Beylikdüzü Belediyesi’nden Gürkan Akgün, Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Zekai Görgülü ve Dr. Öğretim Üyesi Ercan Koç, İmar Planlama A.Ş.’den Hüseyin Oflaz’ın konuşmacı olarak katılım gösterdiği ve Şubemiz Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Tayfun Kahraman’ın modere ettiği etkinliğimize katılan ve sosyal medyadan takip eden tüm meslektaşlarımıza, öğrenci arkadaşlarımıza ve ilgililere katkıları için teşekkür ederiz.
SPO . bülteni . istanbul sube
FLORYA METİN OKTAY SPOR TESİSLERİ ALANINI KONUT ALANINA DÖNÜŞTÜREN İMAR PLANLARI YARGIYA TAŞINDI Çevre ve Şehircilik İstanbul İl Müdürlüğü’nce onaylanan İstanbul İli, Bakırköy İlçesi, Şenlik Mahallesi, 292 Ada 220 ve 232 Parseller, 1032 Ada 6 Parsel İle 292 Ada 231 Parselin Bir Kısmına İlişkin 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Nazım ve Uygulama İmar Planı Değişikliği 19.03.2018 – 19.04.2018 tarihleri arasında askıda ilan edildi. Planlamaya konu alan Galatasaray Spor Kulübü tarafından Florya Metin Oktay Spor Tesisleri adı altında spor tesisi olarak kullanılmaktayken, tesislerin taşınacak olması sebebiyle planlamaya konu taşınmazlar Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) ile Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. tarafından devir alınmış olup, TOKİ ile Emlak Konut GYO A.Ş. arasında imzalanan protokole istinaden hazırlanan planlar ile 66123 m2’lik planlama alanının 42383 m2lik kısmı 210 ki/ha yoğunlukta konut alanı fonksiyonu ile ayrıcalıklı olarak yapılaşmaya açılacaktır. Plan değişikliği ile bu alanda konut fonksiyonlarının yer alması bölgeye ek nüfus, yapı ve trafik yoğunluğu getirmektedir. Planla getirilen ek nüfusun dışında bölgede kentsel dönüşüm uygulamaları nedeniyle ihtiyaç duyulan eğitim, sağlık vb. sosyal donatılar açısından yetersiz hale gelecektir. Plan raporlarında bu duruma ilişkin herhangi bir değerlendirme ve önleme rastlanmamaktadır. Söz konusu planlar donatı bütünlüğü ile birlikte kent siluetini de olumsuz yönde etkilemektedir. Bahse konu planlar önerdikleri kullanımlar ile plan bütünlüğüne, kamu yararına, şehircilik ve planlama ilkelerine aykırılık içermektedir. Yukarıdaki hususlar çerçevesinde; Çevre ve Şehircilik İstanbul İl Müdürlüğü’nce onaylanan İstanbul İli, Bakırköy İlçesi, Şenlik Mahallesi, 292 Ada 220 ve 232 Parseller, 1032 Ada 6 Parsel İle 292 Ada 231 Parselin Bir Kısmına İlişkin 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Nazım ve Uygulama İmar Planı Değişikliği, Şubemiz ve TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi tarafından, iptali ve öncelikle yürütmesinin durdurulması istemiyle 18.06.2018 tarihinde yargıya taşındı.
17
18 SPO . bülteni . istanbul sube
PLAN İNCELEME KOMİSYONU TOPLANTISI | 10 TEMMUZ 2018 XV. Çalışma Dönemi Plan İnceleme Komisyonu ilk toplantısı, aşağıda yer alan gündem maddeleri ile 10 Temmuz 2018 Salı günü saat 18.30‘da Şubemizde gerçekleştirilecek olup toplantı tüm üyelerimize açıktır. Katılımınız için bilgilerinize sunarız. Toplantı Gündemi 1. Tuzla İlçesi, Orhanlı Bölgesi Nazım İmar Planı 2. Pendik İlçesi, Kurtköy Metro İstasyonu ve Çevresine İlişkin 1/5000-1/1000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliği 3. Arnavutköy Hadımköy Ömerli Deliklikaya Mevkiine İlişkin 1/5000 Ölçekli Revizyon Nazım İmar Planı ve 1/1000 Ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı Değişikliği 4. Gaziosmanpaşa İlçesi, Yenidoğan Mahallesi, Sayaocağı Caddesi-Köşegen Sokak arasında kalan 7,12 Ha`lık Kısıma ilişkin hazırlanan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı 5. Sarıyer İlçesi, Ayazağa Mahallesi, 1 Ada 23 Parsele İlişkin 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliği Saygılarımızla, TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi
SPO . bĂźlteni . istanbul sube
19
20 SPO . bülteni . istanbul sube
8 KASIM DÜNYA ŞEHİRCİLİK GÜNÜ 42. KOLOKYUMU ÇAĞRI VE BİLDİRİ DUYURUSU 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü etkinlikleri kapsamında her yıl düzenlenen Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu’nun bu yıl 42’ncisi düzenlenecek olup, Odamız İzmir Şubesi sekretaryasında; 7-8-9 Kasım 2018 tarihlerinde İzmir`de, Dokuz Eylül Üniversitesi ev sahipliğinde gerçekleştirilecektir. Göç – Mekan – Siyaset ana teması çerçevesinde gerçekleştirilecek olan Dünya Şehircilik Günü 42. Kolokyumu aşağıda belirtilen ana başlıklarda tartışmaya açılacaktır. - Nüfus Hareketliliği, Yer Değiştirme Nedenleri, Emek Piyasaları ve Planlama - Sermaye Hareketliliği, İktisadi Siyasalar ve Krizler - Göç, Toplumsal Refleksler ve Mekansal Sonuçlar - Göç, Bölge, Sınır ve Mekan Sorunu - İklim Değişikliği, Doğa Olayları, Ekolojik Krizler, Göç ve Planlama - Yasal Düzenlemeler, Merkezi/ Yerel Yönetimler ve Göç - Göç, Ötekiler ve Mekansal Adalet - Göç, Sosyal, Kültürel ve Mekansal Bütünleşme , Kimlik ve Aidiyet - Kent Mülteciliği / Mültecilerin-Göçmenlerin Yaşam/ Kent Hakkı, Birlikte Yaşam Sorunları, Dayanışma Ağları - Toplumsal-Mekansal Hareketlilik, Kalıcılık - Yerinden Edilme, Mülksüzleşme ve Zorunlu Göçler, Göçün Değişen Niteliği - Edebiyatta ve Sanatta Göç-Mekan Kolokyuma bildiri ile katılımın yanı sıra, tema ile ilgili çalışmaları ve araştırmaları olan bilim insanları ile çeşitli kurum, platform ve derneğin çağrılı olarak katılımı sağlanacaktır. Bildiri sunmak isteyenlerin bildiri özetlerini 20 Temmuz 2018 tarihine kadar kolokyum@spo. org.tr adresine iletmeleri gerekmektedir. Bildiri gönderimi ve özet metinlerin içeriğine ait detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz. Kolokyum Takvimi: Kolokyuma bildiri özeti gönderme için son tarih
20 Temmuz 2018*
Kolokyum bildirilerinin değerlendirilmesi ve kabul bildirimi
20 Ağustos 2018*
Bildirilerin tam metinlerinin teslimi
28 Eylül 2018*
42. KOLOKYUM (DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ-İZMİR)
7-8-9 KASIM
2018
* Kolokyum takviminde olası tarih değişikliklerini ve kolokyuma ait gelişmeleri Odamız web sayfasından takip edebilirsiniz.
SPO . bülteni . istanbul sube
TUPOB ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİ BİTİRME PROJESİ YARIŞMASI 2018 Türkiye Planlama Okulları Birliği (TUPOB) ve Şehir Plancıları Odası işbirliği ile her yıl düzenlenmekte olan Şehir ve Bölge Planlama Öğrencileri Bitirme Projesi Yarışması, bu yıl Odamız Genel Merkezi sekretaryası ve TUPOB Dönem Başkanlığı’nı yürüten Erciyes Üniversitesi’nce gerçekleştirilecektir. Yarışma Türkiye‘de yer alan Şehir ve Bölge Planlama Bölümleri`nde; diploma projesi, bitirme projesi, bitirme tezi veya bitirmeye esas proje, rapor çalışmaları hazırlayan lisans öğrencileri arasında düzenlenmektedir. Söz konusu yarışmaya 14 Eylül 2018 tarihine kadar başvuru yapılabilir. Yarışma ile ilgili detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
21
22 SPO . bülteni . istanbul sube
YENİ ÜYELERİMİZ Geçtiğimiz ay Şubemize üye olmak için başvuran meslektaşlarımız: Gökçe Nur Tüfekçi (İstanbul Teknik Üniversitesi, 2010)
Mehmet Ronael
(İstanbul Teknik Üniversitesi, 2016) Sevde Kemaneci (İstanbul Teknik Üniversitesi, 2016) Okan Erkılıç (Karadeniz Teknik Üniversitesi, 2012) Gözde Şarlak (Yıldız Teknik Üniversitesi, 2009) İbrahim Özvariş (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2016) Zeynep Bala Tunçer (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2015) Berivan Çetin (İstanbul Teknik Üniversitesi, 2010) Cansu Altın (Dokuz Eylül üniversitesi, 2012) Buse Nur Gürsoy (Karadeniz Teknik Üniversitesi, 2017) Ayşe Beyza Erdöl (İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, 2017) Meslektaşlarımızı tebrik eder, çalışma hayatlarında başarılar dileriz.
SPO . bülteni . istanbul sube
İŞ İLANLARINA İŞ-KARİYER SEKMESİNDEN ULAŞABİLİRSİNİZ İş - Kariyer sekmesi ile Odamıza bağlı serbest şehircilik faaliyeti yürüten tescilli büroların ve meslek alanımızı doğrudan ilgilendiren diğer firmaların iş ilanlarına artık tüm üyelerimiz SPOBİS sistemi aracılığıyla erişebileceklerdir. Söz konusu sekme ile iş arayan üyelerimizin ilanlara daha kolay ve etkin yoldan ulaşması amaçlanmaktadır. Sekmenin kullanımını detaylı anlatan rehbere buradan ulaşabilirsiniz
23
24 SPO . bülteni . istanbul sube
MAYIS - HAZİRAN/ 2018