Woningbouwvereniging Helpt Elkander by Atrivé

Helpt

Elkander

in Nuenen 3

Voorwoord Typisch Helpt Elkander is het goed luisteren naar wat er speelt in de Nuenense gemeenschap en daarbij het bedenken van oplossingen die toekomstbestendig zijn. Door de jaren heen heeft Helpt Elkander steeds onderzocht welke woningen passen bij welke bewoners. Vervolgens werkt Helpt Elkander er hard aan om die woningen te bouwen die echt nodig zijn in Nuenen. Op deze wijze weet zij steeds weer projecten te realiseren die mensen verder helpen en die aansluiten op hun woonbehoeften. Het begon op 7 december 1919 in Nuenen met de oprichting van de Rooms Katholieke Bouwvereniging â&#x20AC;&#x2DC;Helpt Elkanderâ&#x20AC;&#x2122;, voortgekomen uit een initiatief van de vakbeweging. In 1975 had de woningbouwvereniging 341 woningen in haar bezit. Nu is de woningvoorraad gegroeid naar 1.500 woningen waarin huurders van alle leeftijden en met verschillende woonbehoeften een plek hebben gekregen. Er is in bijna 100 jaar veel veranderd in de volkshuisvesting. Maar het bouwen en beheren van goede en betaalbare woningen is nog steeds de kern van het werk van Helpt Elkander. Het bijdragen aan maatschappelijke voorzieningen is de afgelopen jaren erbij gekomen. Nu is het ook belangrijk dat mensen niet alleen een kwalitatief goede en bereikbare woning hebben, maar dat ook de woonomgeving prettig is. Wonen is Helpt Elkander dus breder gaan zien. Het samenwerken met partners op het vlak van zorg, cultuur, welzijn en onderwijs hoort er ook bij.

De omgeving waarbinnen Helpt Elkander werkt is volop in beweging. Mensen worden ouder en willen langer thuis blijven wonen, met zorg aan huis. Sommige wijken kennen steeds minder jonge mensen, scholen sluiten en voor winkels moet je in het centrum zijn. Helpt Elkander wil graag blijven investeren in de leefbaarheid van wijken en in de dorpskernen rondom Nuenen. Huurders willen namelijk ook graag wonen in een omgeving met goede voorzieningen, waar ze andere wijkbewoners kunnen ontmoeten of waar ze gebruik kunnen maken van zorgvoorzieningen om zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen wonen. Voor Helpt Elkander is dat de drijfveer om woningen en gebouwen te realiseren met een meerwaarde. Het bestuur dient zich te oriënteren op een gewijzigde toekomst. De toekomst wordt bepaald door het landelijke politieke landschap en de door de politiek gemaakte keuzen. De landelijke politiek zorgt voor een ongewisse toekomst met risico’s voor huurders en woningcorporaties. Een politiek die ook een steeds groter beslag legt op de financiële mogelijkheden in de volkshuisvesting. Zo ook bij Helpt Elkander. Beperkte financiële middelen dwingen Helpt Elkander te kiezen. Tussen nieuwe, innovatieve nieuwbouwprojecten, het verduurzamen van ons bezit om energielasten te verminderen of leefbare wijken met goede voorzieningen. Een uitdaging voor Helpt Elkander en de start van een nieuw tijdperk. Hoe ziet dat nieuwe tijdperk eruit en waar gaan we voor kiezen? Peter van Stipdonk – voorzitter bestuur Helpt Elkander

Hard werken aan wonen

1975 1985

Bouwen aan onze eigen woningbouwvereniging De woningvoorraad van de gemeentelijke woningbouwvereniging groeide in de periode van 1921-1975 uit tot 341 huurwoningen. De behoefte aan nieuwe huurwoningen was enorm. Er waren nauwelijks beschikbare huurwoningen voor starters en jonge gezinnen in het dorp. In 1972 kende Nuenen zoâ&#x20AC;&#x2122;n 12.000 woningen. De toenmalige wethouder had de ambitie om Nuenen te laten uitgroeien naar 50.000 inwoners. In de jaren â&#x20AC;&#x2122;70 lag de nadruk dan ook op het bouwen van nieuwe woningen in Nuenen, met name in de wijken Nuenen-Oost (Langakker, Tomakker) en Nuenen-Zuid (Keizershof, Jacobushoek). Ook in het kerkdorp Gerwen werd door Helpt Elkander fors gebouwd. 7

Woningvoorraad verdubbelen Niet alleen groeide de Nuenense bevolking snel, ook de eisen die gesteld werden aan omvang en kwaliteit van de woningen werden hoger. Een groep huurders van de woningbouwvereniging wilde in de jaren zeventig meer inspraak in het functioneren van de gemeentelijke woningbouwvereniging. Deze groep wist in 1975 de woningbouwvereniging zelfstandig te maken en zo veranderde de Rooms Katholieke Bouwvereniging Helpt Elkander in woningbouwvereniging Helpt Elkander. Het bestuur ging vrijwillig aan de slag en zette zich volledig in voor de volkshuisvesting in Nuenen. Het draaide om bouwen, bouwen en nog meer bouwen. De vastberaden bestuursleden wisten met beperkte middelen en zonder veel volkshuisvestelijke en bestuurlijke ervaring de vereniging te laten voortbestaan. Door grote betrokkenheid lukte het in nauwelijks 10 jaar tijd de beschikbare woningvoorraad van Helpt Elkander tot 783 woningen te verdubbelen. De eerste betaalde administratieve medewerkers en onderhoudsmedewerkers kwamen begin jaren â&#x20AC;&#x2DC;80 in dienst en zo ontstond er een kleine werkorganisatie. Drie garageboxen werden omgebouwd tot werkruimten en in 1984 werd het kantoor van de woningbouwvereniging officieel geopend aan de Vinkenlaan.

<< De eerste woning van Helpt Elkander uit 1921 gebouwd in de Parkstraat in Nuenen

â&#x20AC;&#x2DC;Het dubbeltje in het logo van Helpt Elkander kent een belangrijke betekenis voor de vereniging. Door het dubbeltje dat elk lid wekelijks als contributie betaalde kon Helpt Elkander zelfstandig worden.â&#x20AC;&#x2122; Bestuurslid Theo Schepers 9

Wat waren we blij met de woning ‘We kregen een tip van een kennis dat er iets vrij zou komen in de Parkstraat, vertelt Cor van der Maat. Mijn vrouw en ik woonden in 1965 nog met ons eerste kind in één kamer, dus we zaten dringend verlegen om een grotere woning. Dat was me een andere tijd. Alles verliep gemoedelijker dan nu. We vonden het ook heel normaal om ons in te zetten voor een ander. Ik had in het actiecomité gezeten en daarna hoorde ik ook bij het bestuur van de woningbouwvereniging. In mijn vrije tijd zette ik me volledig in voor Helpt Elkander net als de andere bestuursleden. Dat heb ik altijd met plezier gedaan. We vergaderden veel bij de bestuursleden thuis en ik maakte de notulen. Er was nog geen werkorganisatie die alles deed. Ik heb me toch veel mensenkennis opgedaan in de spreekuren die we toen organiseerden!

‘Het was normaal om een ander te helpen in die tijd’ Cor van der Maat

Al in de jaren zeventig kreeg ik de mogelijkheid om deze woning te kopen. Het is de oudste woning van Helpt Elkander uit 1921. Dat heb ik toen meteen gedaan. Ik ben wel altijd lid gebleven van de woningbouwvereniging. Nu alweer zo’n 45 jaar. Trouw blijf ik naar de jaarvergaderingen gaan en volg ik al het nieuws rond Helpt Elkander. Ik heb het ook altijd over de woningbouwvereniging. Nu is het voor ons huis gruwelijk druk. Vanaf vroeg in de ochtend raast het verkeer voorbij en de hele dag wordt er heen en weer geparkeerd voor ons huis. Dat geeft best overlast. Toch wil ik niet weg. Achter in onze tuin is het een oase van rust en genieten we met volle teugen. Mijn vrouw heeft met hart en ziel aan de tuin gewerkt en ik heb zelf het huis van binnen volledig verbouwd. Er is niets meer hetzelfde in de woning. Alleen de buitenkant met het plakkaat van Helpt Elkander heeft de tand der tijd overleefd.

Nederwetten 12

Een passende woning voor elkander

1985 1995

Bewust bouwen voor ouderen en jongeren Helpt Elkander onderzocht bij haar huurders en woningzoekenden welke behoeften en woonwensen er waren. Al snel bleek dat met name jongeren en senioren het lastig hadden op de woningmarkt in Nuenen. In de jaren ervoor waren vooral ruime eengezinswoningen gebouwd, terwijl er toenemende behoefte was aan appartementen. Voor Helpt Elkander was dit het signaal om een inhaalslag te maken in het bouwen voor jongeren en ouderen.

In 1989, toen de vereniging 70 jaar bestond, werd de 1.000ste woning opgeleverd. Het ging om het jongerencomplex in de voormalige Aloysiusschool. Helpt Elkander bereikte deze mijlpaal door het bouwen van 27 jongerenappartementen aan de Van der Schoorhof. De karakteristieke voorgevel van het markante gebouw bleef overeind, daarachter waren de moderne tweekamerappartementen verscholen. Helpt Elkander vond het belangrijk dat ook jongeren in het dorp konden blijven wonen en niet hoefden uit te wijken naar Eindhoven voor het vinden van een zelfstandige woning. Als eerste woningcorporatie in Brabant realiseert Helpt Elkander in 1995 een complex met seniorenappartementen voorzien van een seniorenlabel. Dat was nieuw voor die tijd. Uitgangspunt voor Helpt Elkander was dat investeren in kwaliteit loont, zowel voor de huurder als voor Helpt Elkander. De appartementen in de Hugo Brouwershof werden zo ingericht dat alle appartementen rolstoeltoegankelijk zijn, ook al heeft de bewoner het nog niet direct nodig. Door tijdens de bouw rekening te houden met een aantal extra toevoegingen, zijn de appartementen goed afgestemd op mogelijke veranderingen in de leefsituatie van de huurder. Door standaard al deuren van 90 cm breed te gebruiken, wordt hak en breekwerk voorkomen als woningen in een later stadium rolstoeltoegankelijk moeten worden gemaakt. Helpt Elkander vond het belangrijk dat huurders zo goed en zelfstandig mogelijk konden wonen. De bouw van het â&#x20AC;&#x2DC;Steunpunt voor ouderenâ&#x20AC;&#x2122; aan de Goudvinkhof paste dus in de visie van Helpt Elkander. Het ging er immers om dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig en prettig kunnen wonen. Door geschikte appartementen voor senioren te bouwen kon Helpt Elkander ook de doorstroming op de woningmarkt stimuleren. De vrijkomende eengezinswoningen konden immers weer toebedeeld worden aan jonge gezinnen.

Eerst zat ik zelf in de problemen, nu help ik anderen Roland van den Nieuwenhuijzen was een van de eerste bewoners van het Aloysiushof. ‘Mijn moeder raadde me op mijn achttiende aan me in te schrijven bij Helpt Elkander. In mei kreeg ik de brief dat ik in een nieuw appartement van het Aloysiushof terecht kon. Daar ging ik dan, in mijn uppie wonen voor het eerst. Het was een prima appartement met een mooie binnenhof waar de bewoners elkaar steeds tegenkwamen. Wat mij opviel was dat er al snel groepjes ontstonden tussen de bewoners in het gebouw. Er waren serieuze jongeren die het als een opstap zagen om door te stromen, de studenten die gewoon bezig waren met studeren en dan was er het groepje waartoe ik behoorde: de feestvierders. We werkten wel, maar waren de meeste tijd bezig met van het leven te genieten. We struinden de feesten af en hadden altijd geld te kort. Als we een keer de huur niet konden betalen, gingen we persoonlijk naar het loket van Helpt Elkander. Als je eerlijk was dan waren de medewerkers bereid met je te praten en een oplossing te bedenken voor verspreide huurbetaling. Echt een geschikte woningbouwvereniging vonden we het allemaal. Als ik het overdenk zitten er zoveel herinneringen in dat appartement voor mij. Ik heb er 17 jaar gewoond met pieken en dalen. Op een gegeven moment merkte ik dat ik zowat de oudste bewoner was van het hele complex en dat ik me minder verbonden voelde met het levensritme van de jongeren. Ik wilde zelf mijn leven meer op orde krijgen. Doordat ik in mijn moeilijke periode met diverse hulpverleners te maken kreeg, kwam ik erachter dat de hulpverlening beter zou kunnen aansluiten op de beleefwereld van de patiënt. Vanuit die motivatie ben ik gaan leren om met mijn ervaringen iets positiefs te doen, namelijk anderen helpen. Nu werk ik als ervaringsdeskundige bij de GGZ en woon ik in Veldhoven bij mijn vriendin en haar kinderen. Ik doe nog vaak een ‘rondje Nuenen’. Dat vind ik leuk en het laadt me bovendien weer op.’ 17

Groeien naar een nieuwe organisatie De vereniging maakte een aantal veranderingen door. Zo wordt er in 1993 een nieuw bestuur gevormd en treedt Henri Smits aan als directeur. Vanaf 1988 was hij al in dienst van de vereniging als hoofd administratie. De beslissingsbevoegdheid ligt bij het bestuur en de directeur krijgt mandaat voor de uitvoering. Onder staatssecretaris Heerma van Volkshuisvesting (1986 tot 1994) zijn de corporaties meer zelfstandig geworden. De corporatie ging werken volgens eigen beleid en niet meer volgens het beleid van de regering. In 1995 wordt het organisatiemodel van Helpt Elkander verder ‘verfijnd’ en ontstaat er een ‘drielagenmodel’: • Werkorganisatie + directeur • Bestuur • Raad van toezicht Het bestuur komt meer op afstand te staan. Na 1995 wordt de woningtoewijzing niet meer door het bestuur zelf gedaan. Wat wel blijft, en daarin blijft Helpt Elkander zich van veel andere corporaties onderscheiden, is dat de directeur weliswaar mandaat heeft voor beleid, maar dat voor ingrijpende beslissingen het bestuur inspraak heeft. Bureaucratisch? Niet bij Helpt Elkander. Bestuur en directeur weten snel te schakelen en slagvaardig te handelen. Juist in deze tijd zijn veel plannen voor projecten bedacht en is het voorbereidende werk van start gegaan. << Hugo Brouwerhof

We huurden voor het eerst in de Wielewaallaan

‘We moesten wennen aan het nieuwe appartement, toch was het een goede stap voor ons.’ Jan en Henny van den Eerenbeemd

‘In 1969 was dat onze eerste eengezinswoning, waar we introkken direct na ons trouwen’, vertelt Jan van den Eerenbeemd. ‘We waren zo blij met de woning met de ruime kamers en de voor- en achtertuin. In de verte kon je de weilanden zien met koeien en boerderijen. Pas later werden er meer woningen gebouwd en kwam de basisschool, waar de kinderen uit de buurt heen konden gaan. De school hebben we ook weer afgebouwd zien worden voor de bouw van het huidige Jo van Dijkhof. Het is best apart om te ervaren hoe de tijd zo’n buurt inhaalt. Je denkt toch dat zo’n school langer mee zal gaan. De buurt veranderde, we werden ouder, de kinderen groeiden op, en toen kregen we te maken met de ziekte van mijn man’, vult Henny aan. ‘Hij verloor zijn eerste been toen we nog in de Wielewaallaan woonden. De woningbouwvereniging hielp ons door een aantal aanpassingen aan de woning door te voeren. Er kwam een traplift, douchestoel en de poort werd verbreed. Toch ging het op een gegeven moment niet meer. Mijn man sliep al bijna 2 jaar beneden in de woonkamer. Helpt Elkander kwam met een oplossing. We konden een appartement krijgen in het Brouwershof. We vonden het best moeilijk om te verhuizen. Onze oude woning bergt veel herinneringen van ons. Het was het huis waar we voor het eerst samenwoonden, waar onze kinderen opgroeiden. Toch was het een goede stap om naar het Brouwershof te gaan. In het appartement is alles zo ingericht dat je met een rolstoel makkelijk kan bewegen. We hebben ook eigen aanpassingen gedaan aan het appartement. Gelukkig stelt Helpt Elkander zich flexibel op met eigen aangebrachte aanpassingen als je er tenminste goed over communiceert. Alle afspraken daaromtrent staan op papier, dus dat is goed geregeld. Nu zitten we er alweer sinds 2008 en vinden we het hier rustig en prettig wonen. Er komen geen auto’s langs en de voorzieningen zijn in de buurt. We maken zo nu en dan gebruik van de ruime bloeiende binnentuin. Iedereen is op zichzelf en toch vriendelijk voor elkaar.’

Renovatie en onderhoud Onderhoud van woningen vindt Helpt Elkander al jaren van belang. Mensen weten het vaak niet, maar Helpt Elkander kent weinig woningen met een laag energielabel. Dit heeft te maken met het gegeven dat al in de jaren tachtig woningen dubbelglas kregen en gevelisolatie. Zonder dat ze hiermee te koop liep, deed Helpt Elkander al veel op het gebied van duurzaamheid en energiebesparing. Bij planmatig onderhoud streeft Helpt Elkander een hoog kwaliteitsniveau na. Nu vinden onderhoudswerkzaamheden plaats bij mutatie, om zo de bewoners het minste overlast te geven van de werkzaamheden. Dus als een woning leeg komt, dan krijgt ze een onderhoudsbeurt. Uiteraard als er eerder iets aan de hand is in een huurwoning, komt Helpt Elkander langs om problemen te verhelpen. De kwaliteit van de nieuwbouwwoningen is hoog en â&#x20AC;&#x2DC;duurzaamâ&#x20AC;&#x2122; proof. Er zijn ook in oudere huurwoningen veel cv-ketels vervangen door HR+ cv-ketels. Dit leidt ertoe dat de woningen van Helpt Elkander in vergelijking met andere corporaties boven het gemiddelde scoren in de energielabelling. Helpt Elkander streeft er bovendien naar om huurders zoveel mogelijk keuzevrijheid te bieden. Op verzoek van huurders kunnen woningverbeteringen uitgevoerd worden tegen een passende huurverhoging, zoals bijvoorbeeld het aanbrengen van een zolderraam of dubbelglas.

Blijven bouwen, praten en ontwikkelen 1995 2005

Multifunctionele woningen Het is steeds gebruikelijker dat mensen liever thuis blijven wonen dan dat ze verhuizen naar een verzorgingshuis of een verpleeghuis. Iemand die in een verzorgingshuis woont kan ook prima in een aangepaste woning wonen, met zorg aan huis. Het huren van de woning komt op deze manier los te staan van het leveren van de zorg. In deze periode lag de focus bij Helpt Elkander op het bouwen van multifunctionele woningen, onder andere in het Wermersland en Cantersakker. Een multifunctionele woning houdt in dat de woning volledig rolstoeltoegankelijk is en dat er een slaapkamer en een badkamer op de benedenvloer aanwezig is. Daarmee was de woning uitermate geschikt voor senioren die moeite hadden met het trappen lopen, maar ook voor mensen met een beperking. Helpt Elkander zag in een vroeg stadium de mogelijkheden van thuistechnologie (domotica) om oplossingen te bieden voor mensen die thuis willen blijven wonen, maar wel enige hulp kunnen gebruiken. Zij benutte daarvoor maximaal de stand van de techniek midden negentiger jaren en ging zogenaamde domoticawoningen bouwen. Wat houdt domotica in? Het gaat om veiligheid, dienstverlening op afstand en gemak. Denk aan alarmering in acute situaties, zoals een valpartij. Denk ook aan een faciliteit waarmee alle handelingen voor het slapen gaan tot ĂŠĂŠn druk op de knop zijn teruggebracht; licht uit, thermostaat laag, gordijnen dicht, inbraakalarm aan. Er is een scala van mogelijkheden, maar waar is behoefte aan?

Een veilig gevoel door domotica In 1933 ben ik hier in Nuenen geboren en nooit meer weg gegaan. We hadden onze eigen woning gebouwd en er jarenlang met plezier gewoond. We hadden veel ruimte en een mooi tuintje. Toch vonden we het niet moeilijk om te kiezen voor deze woning aan de Zuster Celinehof. Elk jaar kregen we een formulier van Helpt Elkander die we altijd netjes invulden. Doordat we zo lang ingeschreven stonden kregen we op een gegeven moment een brief dat we in aanmerking konden komen voor nog te bouwen domoticawoningen.

â&#x20AC;&#x2DC;Ik bepaal zelf wat ik wil gebruiken van de techniek in huisâ&#x20AC;&#x2122;. Jan van der Meulen

We hadden wel interesse. Onze kinderen waren al de deur uit. het huis was te groot voor ons. Dus daar gingen we met een bus vol senioren op weg naar een demonstratiewoning met domotica. We hebben er toen veel over gepraat onderling, over welke dingen we nu wel en niet nodig vonden. Ik had in die tijd nog geen gezondheidsproblemen. Nu wel en ik besef maar al te goed hoe goed ik hier woon. Hier zit alles in wat ik nodig kan hebben qua zorg. Bovendien bepaal ik zelf als bewoner waar ik behoefte aan heb. De verlichting en de alarmering gebruik ik en door de lift hoef ik de trap niet meer op. Voor de veiligheid, en ook tegen inbraak, zit er een knop waarbij alles automatisch uit gaat. Er is ook een bewegingssensor, als je bijvoorbeeld te lang stil zit, dan kan de zorgverlener 24 uur per dag worden gewaarschuwd. In het begin was er veel ‘loos’ alarm, mensen moesten er vertrouwd mee worden met alle technische mogelijkheden. Wat ik persoonlijk erg handig vind, vooral ‘s avonds laat, is dat ik via de televisie kan zien wie er voor de deur staat als er iemand aanbelt. Geeft toch een veilig gevoel. Ook voor de kinderen is het fijn te weten dat er goede faciliteiten hier zijn. Sinds mijn vrouw is overleden ga ik twee keer in de week eten in de Akkers en verder ga ik vaak naar mijn dochters. Het is toch gezelliger om met familie samen te eten. Ik hoop hier zo lang mogelijk te blijven wonen.

Vraag een bijdrage aan de direct betrokkenen Samen met ouderenorganisaties is een programma van eisen opgesteld, waarbij ook is gecheckt hoeveel elke voorziening mag kosten. De investering wordt uiteindelijk terugverdiend in de maandelijkse servicekosten. Woningen die geschikt zijn voor senioren krijgen het seniorenlabel toebedeeld. Dit geeft de gegarandeerde kwalificatie dat de wooneenheid geschikt is voor senioren.

Techniek onder de loep

Het was niet alleen moeilijk om de domoticaprojecten financieel rond te krijgen, maar ook de techniek leverde discussies op tijdens het uitdenken van oplossingen. Zo bleek dat de thuiszorg in Nuenen er nog niet op was ingericht om een meldbank in te stellen voor de alarmering. Door vastgoed aan Helpt Elkander te verkopen kon de thuiszorg de middelen genereren om capaciteit voor de meldbank vrij te maken. In de praktijk bleek de behoefte aan acute zorg veel minder groot dan van te voren ingeschat. De operationele kosten van het meldpunt vielen naderhand mee.

De eerste domoticawoningen In 1996 werden 22 gestapelde woningen aan de Zuster Celinehof uitgerust met domotica. Dit was het eerste complex met domotica in Europa in de sociale huursector. De techniek van midden jaren negentig was voldoende om de meeste faciliteiten te realiseren met een Windows pc in de meterkast. In de vraag naar een spreek-/ luisterverbinding (video) voor zorg op afstand, kon echter nog niet worden voorzien. Daarvoor was een krachtigere verbinding met meer capaciteit per seconde nodig. Zo ontdekte Helpt Elkander dat glasvezelverbindingen de oplossing konden bieden om werkelijk woningen te voorzien van vernieuwende domoticatoepassingen. 26

Scheiden van wonen en zorg In 2000 hebben Zorgcentrum de Akkers en Helpt Elkander een scheiding gerealiseerd van wonen en zorg bij de aanleunwoningen in de Sien de Grootstraat. Zo kan de bewoner aangeven wat hij of zij nodig heeft. Niet elke huurder maakt gebruik van alle faciliteiten die mogelijk zijn, omdat hij of zij het nog niet nodig heeft. Ouderenwoningen zijn wel op domotica voorbereid. Inmiddels is het concept bijgesteld en wordt bij alarmering als eerste mantelzorg ingeschakeld. Een zorgleverancier is achtervang. Het concept is flexibel. Woningcorporatie, zorgleverancier en klant sluiten een overeenkomst af, waarin Helpt Elkander de techniek realiseert en de zorgleverancier de dienstverlening verzorgt. Vanaf 2005 is het keurmerk Woonkeur als maatstaf voor de nieuwbouw genomen. Dit betekent dat Helpt Elkander over een voorraad geschikte woningen beschikt voor mensen met beperkingen. Met name voor mensen die plotseling, als gevolg van een acute ziekte, snel aanpassingen in de woning nodig hebben, is dit een groot voordeel. De procedure voor een Wmo-toewijzing kan zomaar een half jaar duren. In sommige gevallen is verhuizen naar een geschikte woning dan een betere optie.

Mensen stonden in de rij voor deze woningen Jan Rekmans herinnert zich het nog goed: ‘bijna ging de woning aan ons voorbij, maar dat liet ik niet gebeuren. Vroeger was ik marktmeester bij de gemeente en mijn knie was zo versleten dat ik een kunstknie nodig had. In die tijd van revalidatie na de operatie ben ik goed gaan beseffen dat ik niet de zorg en onderhoud kon dragen voor een grote eengezinswoning. Een slaapkamer beneden is met een dergelijke beperking dan wel erg handig. Toen deze woningen werden opgeleverd, was ik blij dat ik boven aan de wachtlijst stond. ’s Avonds kregen we het bericht dat het in orde was. Toen werden we dus in 1996 de eerste bewoners van dit straatje. Het leuke is dat de nieuwe bewoners met elkaar om de tafel zijn gaan zitten om na te denken over de schuttingen van de achtertuinen. We hebben samen de aanschaf ervan gedaan, zodat het geen rommeltje zou worden, met ieder een andere afscheiding. Ik was meteen gewend aan de nieuwe woning. Mijn vrouw niet. Ria had toch het gevoel dat ze in een ouderen woning terecht was gekomen en ze voelde zich daar te jong voor. Het was voor haar ook wennen om van een drielaagse eengezinswoning naar deze woning te gaan die kleiner aanvoelde. Ook al is de woning eigenlijk best ruim van binnen, zeker als je met zijn tweeën bent, toch kreeg ik opmerkingen van mensen waarom we hier heen waren gegaan, vertelde Ria Rekmans. Achteraf denk ik dat sommigen gewoon jaloers waren op onze nieuwe woning. We zijn meteen beneden gaan slapen. Boven hebben we nu onze hobbyruimte. Jan is echt een verzamelaar en heeft zelfs de stempels bewaard waarmee vroeger de woningbouwvereniging de huur ophaalde’.

Glasvezel Door glasvezel te gebruiken konden domoticatoepassingen in huis gerealiseerd worden die op een andere manier niet mogelijk waren. Een videoverbinding bijvoorbeeld kon alleen worden gerealiseerd met glasvezel. En glasvezel biedt bovendien nog veel meer mogelijkheden. Of aanleg van glasvezel zinvol en rendabel is, hangt af van de behoefte in de lokale gemeenschap. Veel lokale partijen ondersteunden dit, en droegen bij aan een breed draagvlak. Helpt Elkander zag naast de mogelijkheden voor domotica in hun woningen ook mogelijkheden voor een bijdrage aan de maatschappelijke cohesie. In april 2012 werd NuenenNet gestart; een pilot van één jaar voor een lokaal digitaal platform. NuenenNet is het platform voor iedereen in Nuenen, waarop inwoners, lokale ondernemers, maatschappelijke instellingen en zorgorganisaties in Nuenen elkaar ontmoeten en met elkaar digitaal diensten uitwisselen. NuenenNet is een beveiligd digitaal platform waarmee men eenvoudig - via beeldbellen - kan communiceren met familie en vrienden, organisaties, instellingen, mantelzorgers en winkels. Afhankelijk van de wensen en behoeften kan men comfort-, gemaks-, informatie-, beveiligings- of zorgdiensten kiezen.

‘Er is bijna niets fysieks te zien van het glasvezel netwerk in Nuenen, maar het heeft wel een groot sociaal effect.’ Kees Rovers

Dit ondernemerschap werd door de Rijksoverheid kritisch bezien. Dit betekende dat Helpt Elkander haar aandeel heeft moeten verkopen aan een commercieel mediabedrijf. Aan dit aandeel was de zeggenschap over het dienstenpakket verbonden. Dat betekent dat de Nuenenaren daarop nu geen invloed meer kunnen uitoefenen. Met de verkoop heeft Helpt Elkander haar investering wel terugverdiend.

In volle vaart vooruit

2005 2010

Realiseren van maatschappelijke voorzieningen en sociale woningbouw In een paar jaar tijd is de woningvoorraad van Helpt Elkander flink gegroeid: van 1.100 naar bijna 1.500 woningen. De nieuwbouwprojecten kwamen voort uit afspraken die de gemeente Eindhoven tien jaar terug met verschillende randgemeenten maakte. Nuenen bleef zelfstandig, maar kreeg in ruil voor die zelfstandigheid de opdracht om voor 2030 3.000 wooneenheden op te leveren, waarvan 20 tot 30 procent in de sociale sector. De plannen kwamen in een stroomversnelling toen de gemeente Nuenen in 2005 een projectbureau inrichtte en prioriteit gaf aan de voorbereiding van woningbouwprojecten. Door regelmatig te overleggen en projectmatig aan de slag te gaan verliep de samenwerking efficient en effectief. De gemeente en Helpt Elkander legden in 2007 voor de tweede keer hun afspraken vast in een prestatiecontract. Hierin is onder meer per project gespecificeerd aan welke eisen het moest voldoen op het gebied van het woningbouwprogramma, de woningkwaliteit, leefbaarheid, milieu en parkeren. Het is uiteindelijk gelukt om meer sociale huurwoningen te realiseren dan was afgesproken. 33

â&#x20AC;&#x2DC;Helpt Elkander wilde hetzelfde als wij: goede wijkgebouwen maken waar iedereen, van jong tot oud, elkaar kan ontmoeten en van activiteiten kan genieten. In Helpt Elkander troffen we een partner aan die luisterde naar de eindgebruikers en tot in de detail doorvroeg om tot het beste gebouw te komen.â&#x20AC;&#x2122; Floor van de Gevel, Gemeente Nuenen

Brede scholen in combinatie met woningbouw Als je tot voor enkele jaren met een helikopter boven Nuenen vloog kon je ze zien liggen. Uitgestrekte schoolcomplexen van één bouwlaag, met wat groen eromheen. Terugloop van het aantal kinderen in de bestaande wijken maakte samenvoeging van scholen noodzakelijk. Al jaren speelde de discussie over de huisvesting van de basisscholen in Nuenen en omliggende dorpen. In 2001 sloten de gemeente en Helpt Elkander een convenant, waarin voorgenomen werd om samen de problemen rond huisvesting van het basisonderwijs op te lossen. Vanaf 2005 zijn de bouwprojecten daadwerkelijk van start gegaan. Door scholen compact te bouwen en door deze te combineren met maatschappelijke voorzieningen, kon ruimte worden gecreëerd voor woningbouw. Investeren in maatschappelijk vastgoed, zeker als het gaat om multifunctionele accommodaties, is niet zonder risico. Wat te doen als huurcontracten na enkele jaren niet verlengd worden en er leegstand ontstaat. In deze tijd van bezuinigingen op maatschappelijke voorzieningen is het niet denkbeeldig dat de behoefte aan vierkante meters over vijf à tien jaar afneemt. Het gebouw staat er voor zeker vijftig jaar. Helpt Elkander heeft deze risico’s geminimaliseerd door goed te kijken wat bij elkaar past aan voorzieningen, en ook door met de organisaties zelf te overleggen òf zij extra ruimte nodig hebben en zo ja, hoeveel vierkante meters. Dan ontstaat er een logische combinatie van basisonderwijs, kinderopvang, een gymzaal en een wijkcentrum. Met elke organisatie zijn huurcontracten voor 20 jaar afgesloten. Indien er na 20 jaar minder klaslokalen nodig zijn, dan kan een deel van de school worden omgebouwd tot woningen. Door de klaslokalen groter te maken dan wettelijk vereist is, hebben deze de goede casco maat voor een appartement. Tegenover de meerinvestering in de grotere ruimte, staat een doelmatige bouwstijle en de langjarige zekerheid van de huurcontracten. De overruimte in de scholen wordt nu goed benut. 35

De ruimte voor een toekomstige slaapkamer is nu bijvoorbeeld in gebruik als ruimte voor remedial teaching. Doordat de â&#x20AC;&#x2DC;schuifoperatieâ&#x20AC;&#x2122; met scholen bouwgrond opleverde, bleek een overeenkomst met de gemeente mogelijk waarin aan de brede school geen grondkosten werden toegerekend. Inmiddels zijn er op deze manier een zestal brede scholen gerealiseerd in Nuenen en in de dorpen om Nuenen heen.

Het is een flinke uitdaging om een brede school te ontwikkelen met een wijkfunctie ‘Een uiterst complexe situatie’, zo werd de Andrieslocatie omschreven. Een hoeveelheid aan partijen die tot elkaar moesten komen alvorens er gebouwd kon worden. Intensief vooroverleg, goed luisteren naar elkaar, wederzijds begrip en oog hebben voor de toekomstige bruikbaarheid van het gebouw, dat zijn sleutelfactoren voor de realisatie van een brede school. Helpt Elkander ging een intensief proces aan met de betrokken samenwerkingspartners waarbij partijen gelijkwaardig werden benaderd en waarbij de wensen van de omwonenden niet uit het oog werden verloren. De omwonenden zijn vooraf gevraagd mee te denken in de ‘formule’ van het gebouw. Niet alleen om bezwaren weg te nemen om zo eventuele stagnatie van het bouwproces te voorkomen. Belangrijker was de gedachte om een brede school een centrale plek in de wijk te geven, een gebouw waar omwonenden zich thuis kunnen voelen. 38

Oog voor het verleden en gericht op de toekomst De voorzitter van de Belangenvereniging Omgeving Andrieslocatie Matthijs Brandt, vertelt dat op het Andriesplein een parochie stond die aan de dienst onttrokken was. â&#x20AC;&#x2DC;De gemeente vond dat er iets gedaan moest worden met het gebouw en de bijbehorende omgeving waarbij diverse scenarioâ&#x20AC;&#x2122;s besproken zijn. Het bisdom had aangegeven dat ze graag iets maatschappelijks wilde terugzien op de plaats. De Raad heeft uiteindelijk de keuze gemaakt om een brede school te bouwen op de Andrieslocatie waarbij twee scholen, kinderdagopvang, naschoolse opvang en 21 appartementen moesten komen. Die 21 appartementen vonden de omwonenden nogal fors, waarbij we in goed overleg uitgekomen zijn op 14 appartementen. We hebben ons uiterste best gedaan om de wensen van de wijk en herkenbare en oorspronkelijke elementen van de Andrieskerk terug te laten komen in het ontwerp. We wilden graag de oud-parochianen tegemoet komen, maar ook voor andere bewoners uit Nuenen hadden sommige aspecten best een emotionele lading. Zo is het trouwlaantje gebleven en zijn de oude keien terug geplaatst in de parkeerplaatsen. Een glas in lood raam afkomstig uit de Andrieskerk is terug geplaatst in de school zelf. We hebben na de realisatie veel complimenten ontvangen. Toen het gebouw er eenmaal stond zijn er rondleidingen gegeven aan de oud-parochianen die zich herkenden in het nieuwe gebouw en het hartstikke mooi vonden wat we hebben gemaakt. 40

Toch is het een heel intensief traject geweest. Ik sta dan ook niet direct te springen om zoiets nogmaals te ondernemen. Als bestuur hebben we er veel tijd in gestoken om tot een mooi plan te komen. De rol van Helpt Elkander? Vertrouwen geven en afspraken nakomen. Zonder Helpt Elkander hadden we het niet gehaald. Ik ben trots op het resultaat. De erkenning van het Oranje Fonds voor een bijdrage om een buurtontmoetingsruimte te faciliteren in de Brede School was de kers op de taart. We hebben mooie materialen aangekocht om buurtinitiatieven te faciliteren en waar de gebruikers van de school ook baat bij hebben. Zo is het gebouw van alle mogelijkheden voorzien en tot in detail afgestemd op alle gebruikers. Er zijn een heleboel slimme oplossingen in het gebouw bedacht die naar wens van de gebruikers zijn ingebracht. Er zijn flexibele wanden geplaatst, zodat ruimten vergroot kunnen worden. Er is vloerverwarming voor de kleintjes die kruipen in de kinderopvang, lage ramen zodat ze naar buiten kunnen kijken, gemeenschappelijke binnenspeelruimten, een trap die als tribune dienst kan doen. Wel zou ik willen dat de wijkfunctie, de buurtontmoetingsruimte, nog meer tot ontwikkeling komt. Het blijkt best lastig om afspraken over de toegankelijkheid en het gebruik van het gebouw te maken. Mijn doel en ook die van Helpt Elkander is dat het gebouw een centrale plek in het leven van de bewoners kent, dat iedereen er terecht kan. Elke keer bedenken we weer activiteiten om bewoners te betrekken bij de buurt en zoeken we contact met naast gelegen buurtverenigingen. Zo hebben we laatst het groen in onze wijk onderhouden en het afval laten afvoeren in samenwerking met de gemeente, en de boomplantdag gebruikt om een haag te planten rondom het gebouw. Met een borrel als afronding is dat hartstikke leuk om te doen.â&#x20AC;&#x2122;

Oog voor leefbaarheid leidt tot nieuwbouw De problematiek rond de scholen en het teruglopende leerlingenaantal speelt ook in Nederwetten, Gerwen en de andere dorpen. Ze krijgen te maken met vergrijzing, winkels die sluiten, dorpshuizen die dichtgaan, verenigingen hebben het moeilijk. Als die voorzieningen verdwijnen, trekt de jeugd ook weg. Helpt Elkander wilde proberen om Nuenen en de dorpen eromheen aantrekkelijker te maken voor jongere bewoners door de juiste woningen te bouwen, maar ook te kijken naar het voorzien-ingenniveau. Voor elk kerkdorp heeft de gemeente een Integraal Dorpsontwikkelingsplan (IDOP) opgesteld. Helpt Elkander helpt de plannen in uitvoering te brengen en projecten te realiseren op het vlak van nieuwbouw. Dit heeft geresulteerd in de bouw van brede scholen met primair onderwijs, een peuterspeelzaal, kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang en een dorpshuis in elk kerkdorp. Daarnaast zijn er in de kerkdorpen vijftig koopwoningen voor starters gebouwd en onder de regeling Koopgarant verkocht.

Collectief Particulier Opdrachtgeverschap Helpt Elkander staat open voor burgerinitiatieven in de Nuenense samenleving en is bereid om hieraan ook steun en medewerking te verlenen vanuit haar kennis van wonen en bouwen. Zo heeft Helpt Elkander met haar kennis en kunde ook het CPO-project in Nederwetten mede begeleid en ondersteund. Bij CPO verenigen woningzoekenden zich en samen ontwikkelen en bouwen ze hun woning. Voordelen daarbij zijn de maximale zeggenschap, de betrokkenheid en niet onbelangrijk het behalen van kostenvoordelen. Door het samen bouwen ontstaat vaak al tijdens het proces een onderlinge betrokkenheid die de sociale cohesie versterkt. Bouwen in CPO is ook een ideaal middel om te bouwen voor specifieke doelgroepen, zoals starters die zodoende een betaalbare koopwoning kunnen realiseren.

CPO in Eeneind 44

Jongeren helpen aan een woning in Nederwetten Door de eenzijdige woningvoorraad in Nederwetten, bestaande uit bijna uitsluitend dure vrijstaande woningen, was het voor jonge starters moeilijk om in het dorp te blijven wonen. Ook konden de voorzieningen nauwelijks op peil blijven met het huidige aantal inwoners (rond de 900 inwoners). Om een basisschool te kunnen handhaven was een groei nodig van het inwoneraantal (richting 1.200). Kortom, het was nodig om het dorp te ‘verjongen’ en geschikte woningen te bouwen voor jonge mensen. Mede door ludieke acties van jongeren die in de vrieskou een kampement hadden opgezet voor het gemeentehuis, besloot de gemeenteraad in 2006 tot de aankoop van een perceel grond, genaamd de Esrand. Jan van Stiphout vertelt: ‘In juli 2007 werd de vereniging BiN (Bouwen in Nederwetten) opgericht en gingen we aan de slag. Vanaf het begin hebben we ons laten ondersteunen door het bureau BIEB (bouwen in eigen beheer). In een aantal workshops, samen met de gemeente Nuenen en een stedenbouwkundige, werd het stedenbouwkundige plan ontwikkeld. Het plan omvatte uiteindelijk 55 woningen (31 starterswoningen, 12 tweekappers en 12 vrijstaande woningen). We kozen een eigen architect en in een groot aantal workshops zijn de woningen ontworpen. Hierbij was de inbreng van de eigenbouwers over de woningindeling en het materiaalgebruik doorslaggevend. Kwaliteit stond steeds voorop. Er is heel wat geplakt en geknipt om de meest ideale indeling te krijgen. Om aan zoveel mogelijk wensen te kunnen voldoen werden ook verschillende typen ontworpen.

De bouw verliep voorspoedig en in december 2010 werden de eerste woningen opgeleverd. We waren inmiddels wel zo’n 50 bestuursvergaderingen en 30 algemene ledenvergaderingen verder, nog afgezien van het vele werk dat verricht is in commissies en in werkgroepen. Niet alles verliep op rolletjes. Met name de economische en financiële crisis van eind 2008 ging ons parten spelen. Leden haakten af. Waar we eerder meer kandidaten dan woningen hadden, werden we nu geconfronteerd met een overschot van met name tweekappers en vrijstaande woningen. Het eindresultaat was dat van de in totaal 55 woningen 2 vrijstaande woningen en 3 tweekappers niet werden verkocht. Gelukkig heeft Helpt Elkander samen met de gemeente de helpende hand toegestoken, zodat wij als vereniging niet in de problemen kwamen. De 2 vrijstaande woningen zijn niet gebouwd en de tweekappers zijn door Helpt Elkander afgenomen.’ Jan van Stiphout vertelt verder over de rol van Helpt Elkander in het CPO-project: ‘Behalve in een ondersteunde en adviserende rol is Helpt Elkander de uitvoerder van de koopgarantregeling. De woningen in de koopgarantregeling worden verkocht met kortingen aan starters, beschikbaar gesteld door gemeente en woningbouwvereniging. Hierdoor wordt de aanschaf van een eigen woning voor starters eerder haalbaar. Voorwaarde is wel dat bij het verlaten van de woning de woning moet worden aangeboden aan Helpt Elkander die deze woning dan weer zal verkopen aan een starter. Op deze wijze blijft de eens in de woning geïnvesteerde subsidie altijd beschikbaar voor starters. Helpt Elkander heeft de starters in ons project bijzonder geholpen bij de financiering. In een CPO-project investeer je al behoorlijke bedragen voordat de koper de woning krijgt toegewezen en de zaken notarieel kunnen worden afgehandeld. Tot dat moment is een hypotheek, zeker voor een starter, een probleem. Helpt Elkander heeft voor deze starters de ontwikkelingskosten voorgefinancierd. Al met al een bijzonder project’, concludeert Jan van Stiphout. ‘Met steun van velen is het tot een goed einde gebracht en zijn de bewoners trots op hun buurtje. Dat de leefbaarheid van ons dorp daarmee wordt versterkt is mooi meegenomen.’ 47

Dorpshuis en woningen gebouwd door Helpt Elkander in Nederwetten. 48

Dorpshuis en woningen gebouwd door Helpt Elkander in Gerwen.

Bloeiende opleveringen in Nuenen 2010 2013

Jo van Dijkhof Helpt Elkander heeft aan het Jo van Dijkhof 84 zorgwoningen voor senioren gerealiseerd en 18 woningen voor jongeren met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking. Tevens is er een gemeenschapsruimte de ‘Gasterij’ en enkele (para)medische- en zorgvoorzieningen. De 18 woningen voor jongeren met een beperking vormen een onafhankelijke eenheid waar 24-uurs zorg geboden wordt. Dit gebouw is in nauwe samenwerking ontwikkeld met de ouders van de jongeren die zich verenigd hebben in Vereniging WIN (Wooninitiatief Nuenen). De zorgwoningen voldoen aan de eisen van Woonkeur en zijn onder andere goed geschikt voor rolstoelgebruik. Voor de overige zorgwoningen is zorg op afroep beschikbaar. Het Jo van Dijkhof heeft in 2011 de Smart Homes Award toegekend gekregen, omdat de domotica in de woningen zo goed is afgestemd op de behoeften van bewoners.

De prachtige luchten krijgen we er gratis bij! ‘We wonen nu al meer dan een jaar in het Jo van Dijkhof en het bevalt ons uitermate goed’ vertelt Bep van Hees die sinds de opening van het Jo van Dijkhof een appartement huurt met haar man Henk van den Broek. ‘Vroeger hadden we een eigen eengezinswoning, maar we merkten dat het onderhoud van de woning en de tuin toch steeds meer van onze energie vergden. Vandaar dat we verhuisden naar een vrije sector huurappartement in de Vincent van Goghstraat.’ Bep vertelt: ‘Helaas ben ik vreselijk gevallen en kon ik moeizaam lopen in die tijd. Dan merk je dat elke traptrede, en er waren er wel 8 daar, er een teveel is. Daarnaast vonden we de huur ook hoog. We stonden al jaren op de wachtlijst bij Helpt Elkander en konden als tweede stel kiezen welk appartement we wilden. We kozen voor dit appartement op de 3e verdieping gelegen op het zuidwesten. Het uitzicht is hemels. Laatst was er onweer en tegelijk een zonsondergang. De prachtige luchten krijgen we er gratis bij! De indeling en de grootte van het appartement is ook goed voor ons. De slaapkamer en badkamer zijn ruim, we hebben bergruimte, een extra logeer-/hobbykamer en konden er zelf een mooiere keuken in laten zetten. Het enige minpunt is dat het hier heet kan worden in de zomer en dat er soms te veel wind staat op het balkon. Enige afscherming is dan wenselijk. We denken eraan om zonneschermen aan te schaffen, maar dat kost bijna 7.000,-, dus zo’n uitgave doe je niet zomaar even. Het glas is wel al extra zonwerend, maar het was toch mooi geweest als Helpt Elkander de zonneschermen al in de bouw had meegenomen. Een vriendin die hier ook woont, zei tegen me: ‘Waarom word je geen voorzitter van de bewonerscommissie?’. Waarop ik aangaf dat ik het alleen zou doen als zij ook lid zou worden. Nu is ze secretaris en zien we elkaar regelmatig om zaken rondom het Jo van Dijkhof te bespreken. We krijgen nauwelijks klachten binnen van medebewoners. Sommige bewoners vinden het jammer dat er geen binnenroute is naar de Gasterij.

Daar kan gegeten worden en er vindengezamenlijke activiteiten plaats. Andere bewoners zien het juist als een voordeel dat ze op deze manier gedwongen worden om even buiten een frisse neus te halen als ze naar de gezamenlijke ruimten gaan. De Gasterij is open voor iedereen, ook voor mensen uit de wijk. Het is alleen jammer dat enkele ruimten in het gebouw nooit zijn opgevuld. Een dokter of een apotheek zou zeer welkom zijn hier.

We organiseren van alles hier voor de bewoners Henk vertelt: ‘soms is het lastig om mensen enthousiast te krijgen om mee te doen. De gemiddelde leeftijd hier is al zo’n 83 jaar en dan brand je toch wat minder van verlangen om overal aan mee te doen. En iedereen let natuurlijk ook best op de centjes. Soms krijg je dan het gevoel dat je mensen aan de haren erbij moet trekken’. Bep vult aan: ‘Toch blijven we nadenken hoe we onderlinge contacten kunnen stimuleren en hoe we zelf ook praktische zaken kunnen organiseren. Zo kost het nu bijvoorbeeld per persoon € 10,- per maand om elke ochtend gebeld te worden door de zorgverlener om te kijken of alles goed met je gaat. Toen kregen we het idee binnen de bewonerscommissie ‘waarom doen we het niet zelf?’ We kunnen toch een telefoonketting maken waarin de ene bewoner naar de volgende in de woontoren belt voor 10 uur ’s ochtends. Het is een kleine moeite en het is voor iedereen prettig als er iemand naar je uit kijkt. Bovendien is dat via de schermen zo gebeurd. Iedereen heeft zo’n ‘domotica-ding’ in zijn appartement en kan met iedere buur in de woontorens contact leggen. Kortom, er valt hier nog genoeg uit te vinden met elkaar. Wat we in ieder geval kunnen stellen is dat we al heel tevreden zijn met het Jo van Dijkhof. Het is fijn wonen hier met elkaar.’

Woon Initiatief Nuenen Voor Helpt Elkander past inspraak precies in het uitgangspunt om huurders te betrekken in de ontwikkeling van woningen en woonvormen. Helpt Elkander wil immers graag dat haar woningen aansluiten bij de wensen van huurders. Het WINhuis is een inspirerend voorbeeld wat bouwen voor een bijzondere doelgroep met inspraak kan betekenen. In het gehele gebouw zijn eindeloos veel details en aanpassingen te vinden die speciaal voor de bewoners zijn bedacht en ontwikkeld. Geen appartement is hetzelfde, al is de basisstructuur qua privacy bij allen aanwezig: een eigen badkamer en toilet, een keuken, slaapkamer en woonkamer. Elk appartement kent domoticatoepassingen om het wonen voor de bewoner makkelijker te maken en de zelfstandigheid te bevorderen. Er zijn 3 gezamenlijke groepsruimten waar de bewoners eten en hun vrije tijd kunnen besteden. Er wonen nu 18 bewoners in het WINhuis. Het is een diverse groep bewoners qua leeftijd, aard en ernst van hun beperkingen. Elke bewoner kent zijn of haar eigen zorgvraag. Er is 24-uur zorg die geleverd wordt door zorgaanbieder Prisma met inspraak van de ouders. Als je nu door het WINhuis loopt, zie je dat alle bewoners in korte tijd hun woning eigen hebben gemaakt en er iets unieks van hebben gecreëerd. Tegelijk voel je het gezamenlijke van de ‘WINners’ terug in de gezellige huiskamers en de open ruimten. Vanzelf ging de ontwikkeling van een complex project als het WIN niet. De WINwoningen maken deel uit van het ‘Jo van Dijkhof’ met een Gasterij, dagbesteding en 72 seniorenappartementen. Dat betekende dat tijdens het ontwerp en de bouw er veel afgestemd moest worden tussen diverse partijen. De realisatie van het WINhuis was voor alle partijen een zoektocht met vallen en opstaan. Gelukkig mag het resultaat er zijn! Niet voor niets valt het WINhuis al diverse malen in de prijzen. Het belangrijkste is natuurlijk dat de ouders een nieuw thuis hebben gemaakt waar hun kinderen gelukkig kunnen zijn en ze een beroep kunnen doen op professionele zorg op maat. 56

â&#x20AC;&#x2DC;In de voorbereidende jaren hebben we als ouders eindeloos onderhandeld met Prisma, Helpt Elkander en de gemeente. Ook binnen onze vereniging moesten we afspraken maken over differentiatie in huur- en servicekosten, domoticatoepassingen, bestedingen van het PGB, beheertaken, huishoudelijk reglement en ga zo maar door. Nu het WINhuis op volle toeren draait, vind ik het prachtig om te zien hoe de WINners met elkaar omgaan.â&#x20AC;&#x2122; Voorzitter Ton Cox

‘t Oog van Nuenen Midden in het centrum van Nuenen is in 2010 tussen Berg en de Weverstraat een groot woongebied gerealiseerd dat ’t Oog van Nuenen wordt genoemd. De nieuwe bewoners wonen midden in het mooie centrumgebied en toch is het een rustig leefgebied. Het complex met de appartementen bestaat uit drie bouwblokken die gegroepeerd zijn rond het plein. Alle appartementen zijn, waar mogelijk, gebouwd volgens de Woonkeur-eisen en zijn hierdoor geschikt voor meerdere doelgroepen, maar speciaal voor ouderen en gehandicapten. Er zijn 100 koopwoningen, 65 huurappartementen en enkele commerciële ruimten. Helpt Elkander verhuurt de 65 ruime appartementen aan de Raessenshof en van Brunschothof. Elk appartement beschikt over een parkeerplaats in de ondergrondse parkeergarage en een inpandige berging en buitenberging. Het ontwerp van het wooncomplex met het ruime plein heeft de belangrijke nationale Welstandsprijs gewonnen.

Vincentre De Brabantse periode van Vincent van Gogh is wereldwijd bekend. Minder breed bekend is dat hij van 1883 tot 1885 in Nuenen gewoond heeft, en dat diverse gebouwen die Gogh geschilderd heeft er gewoon nog staan. Reden voor een initiatiefgroep van Nuenenaren om te verkennen of in het voormalige atelier een bezoekerscentrum/museum gerealiseerd kon worden. Het museum is een van de initiatieven om Nuenen als Van Gogh dorp op de kaart te zetten. Georganiseerd in de Stichting ‘De Vrienden van Vincent Van Gogh & Nuenen’ heeft de initiatiefgroep verschillende partijen benaderd, zo ook Helpt Elkander.

Van Gogh in Nuenen ‘Na een lang traject van subsidies aanvragen en sponsoren zoeken, konden we het Vincentre opbouwen tot het mooie museum zoals het nu is. We hebben getracht dat het Vincentre op een respectvolle wijze past in de Nuenense gemeenschap en naar ons gevoel is dat goed gelukt. Het gebouw is in eigendom van Helpt Elkander. Zij hebben dan ook het gebouw compleet opgeknapt en in stijl gebracht met de sfeervolle expositie over het leven van Vincent van Gogh in Nuenen. We konden tijdens de renovatie merken dat Helpt Elkander echt een bouwer is die luistert naar wat de klant wilt.’ Simone van der Heiden, directeur van het Vincentre

Claushof Achter de Beatrixstraat stond eind jaren negentig op het binnenterrein een fabriekspand. Nadat het bedrijf verhuisde, werd de fabriek gesloopt en verwilderde het braakliggende terrein jarenlang. Helpt Elkander nam het initiatief om er een mooi woongebied van te maken met 30 grondgebonden woningen. Helpt Elkander ontving een prijs van de welstandscommissie voor het Claushof.

‘Ik denk dat ik namens de hele straat spreek, dat het hier fijn wonen is’. Dorothé Kuijten

Thuis voelen in Nuenencentrum Mijn opa was vroeger melkboer en ging de huizen langs. Ik woon al mijn leven lang in Nuenen, behalve twee korte uitstapjes naar Tilburg en Helmond. Ik vind het fijn wonen hier in het centrum. Ideaal dat alles zo dicht bij is. Voordat ik, als een lot uit de loterij, deze woning in het Claushof kreeg, huurde ik van een particulier. Nu ben ik zo blij met deze woning. Er waren veel mensen die hier wilden wonen. Ik heb geluk gehad en mocht zelfs kiezen welke woning ik wilde. Er zijn hier namelijk verschillende typen woningen in het hofje, zoals multifunctionele woningen en grote eengezinswoningen. Ik koos voor deze hoekwoning. Je hoort niets hier en het uitzicht is lekker ruim. Ik kijk zo de straat in vanuit mijn keuken. Mensen zijn altijd verbaasd als ze hier voor het eerst komen. Het is een soort van verstopt plekje van Nuenen. Iedereen zegt altijd dat het zo’n mooie rustige uistraling hier heeft. Alle bewoners van het Claushof kennen elkaar wel een beetje. Er ontstaat toch een band als je tegelijk in een nieuw wijkje komt. Karel is onze ‘buurtvader’. Hij is heel begaan met iedereen hier en hij nam het initiatief om een jaarlijkse barbecue te organiseren. In de drie jaar dat we hier nu wonen is er nog maar één iemand weg gegaan. Dat zegt wel hoe fijn het hier wonen is.

De eigen Helpt Elkander werkwijze

Hoe gaat Helpt Elkander te werk? In de afgelopen jaren realiseerde Helpt Elkander grote projecten. Steeds onderzocht Helpt Elkander welke woonbehoeften er speelden bij huurders en samenwerkingspartners, om zo de juiste dingen te doen voor Nuenen en de kerkdorpen. Prioriteit had het bouwen van goede huurwoningen voor diverse doelgroepen. Ook werden er maatschappelijke voorzieningen gebouwd, zoals onder andere multifunctionele wijkgebouwen en brede scholen, om zo de leefbaarheid een impuls te geven en vitale wijken voor de brede Nuenense gemeenschap te creĂŤren. Op verzoek van bewoners en de gemeente had Helpt Elkander had ook aandacht voor het faciliteren van voordelige koopwoningen via collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO). Om goed werk te leveren probeerde Helpt Elkander transparant te werk te gaan en projecten overzichtelijk te organiseren. Er met een klein team strak bovenop zitten, om alle facetten van planvorming tot realisatie te kunnen volgen en waar nodig bij te sturen. Voor alle projecten werd er aanbesteed. Zodra er een aannemer gevonden was, werden er heldere afspraken gemaakt, ook met alle onderaannemers. Heeft iedereen het bestek gelezen? De tekeningen gezien? Klopt alles? Pas als iedereen een handtekening onder het bestek en de tekeningen had gezet, gingen ze aan de slag.

De woning ondersteunt de bewoner om zo lang mogelijk zelfstandig thuis te kunnen wonen. De bewoner bepaalt zelf welke domotica en zorgvoorzieningen hij of zij wil gebruiken. Indien een verandering in zorgbehoefte optreedt, blijft de woning toch geschikt voor de bewoner. Dit concept van woningen zorgt ervoor dat de waarde van de woning lang behouden blijft, zowel in financieel opzicht als in de beleving van de bewoner. Helpt Elkander heeft altijd relatief veel geĂŻnvesteerd in de kwaliteit en mogelijkheden van de woningen en de maatschappelijke voorzieningen. Door hierin vooruit te lopen en trendsetter te willen zijn in techniek en flexibiliteit van de woningen en gebouwen, blijven deze hun waarde ook in de toekomst behouden. Als immers de behoeften lokaal veranderen, kunnen de woningen en gebouwen gemakkelijk van functie, indeling en gebruik meebewegen. Dit waarborgt ook dat de investeringen langdurig bijdragen aan de samenhang en vitalisering van de lokale gemeenschap.

Een belangrijk uitgangspunt voor Helpt Elkander was bij ieder project dat de eindgebruikers betrokken worden in de planontwikkeling en het ontwerp. Alleen dan ontstaan er woningen en gebouwen waar mensen ook echt tevreden over zijn en die volop gebruikt worden. Door de toekomstige bewoner in een vroeg stadium te betrekken, zorgt Helpt Elkander er voor dat het ontwerp optimaal aansluit bij de wensen en behoeften van de gebruiker. In de multifunctionele woningen is deze filosofie in alle aspecten terug te zien.

Vooruitkijken De afgelopen jaren hebben in het teken van ontwikkelen en bouwen gestaan. Ruim 400 sociale huurwoningen zijn opgeleverd door Helpt Elkander. Naast nieuwbouwappartementen zijn er ook grote maatschappelijke voorzieningen toegevoegd aan Nuenen en de omliggende dorpen. Helpt Elkander gaat nu een uitdagende periode in met een nieuwe directeur aan het roer. Het zal minder om nieuwbouw draaien en meer om beheer en duurzaamheid. Crisistijd betekent minder kansen voor grote bouwontwikkelingen en tegelijk wordt de vraag naar huurwoningen groter voor bewoners met een krappe beurs. De overheid bezuinigt bovendien op maatschappelijke voorzieningen, dus er wordt een steeds groter beroep op de zelfredzaamheid van de burger gedaan. Technologie in huis en in de wijk kan mensen daarin ondersteunen. We denken aan goede communicatiemogelijkheden voor zorg in noodsituaties en voor zorg op afstand. Een digitaal wijkplatform biedt ook een goede infrastructuur voor meer zelfredzaamheid. Een zogenaamde marktplaats voor diensten? Gemeenschapszin heb je nodig als meer taken, zoals onderhoud van de openbare ruimte bij burgers komt te liggen. Mensen gaan steeds meer zelf bouwen en initiatieven ontwikkelen. Maatschappelijke organisaties blijven belangrijk om zaken te realiseren. Alleen bereik je immers minder dan samen. Helpt Elkander wil hierin een verbindende rol blijven spelen voor haar huurders en toekomstige huurders. Helpt Elkander is klaar voor de toekomst. We houden vast aan onze verenigingsstructuur en blijven vernieuwen in ons werkveld. Met passie voor ons vak blijven we ons inzetten voor Nuenen en de omliggende dorpen.

Colofon Het bestuur van Woningbouwvereniging Helpt Elkander wil alle huurders en betrokkenen die hebben meegewerkt aan dit boek hartelijk bedanken voor hun bijdrage. In volgorde van de interviews en citaten in het boek: Cor van der Maat Roland van den Nieuwenhuijzen Jan en Henny van den Eerenbeemd Jan van der Meulen Jan en Ria Rekmans Kees Rovers Floor van de Gevel Matthijs Brandt Jan van Stiphout Bep van Hees en Henk van den Broek Ton Cox Simone van der Heiden Dorothé Kuijten

© Woningbouwvereniging Helpt Elkander, 2013 Tekst en redactie: Sera Koolmees, Fokke de Jong, Atrivé, Utrecht Fotografie: Sera Koolmees, Matthijs Brandt (pag. 38, 39, 41, 66, 67), Linda Thoonen (pag. 42), Rinie de Greef (pag. 56, 58), Hanjo Lagas (pag. 12, 30, 44, 45, 48-51, 62) Grafische vormgeving: Sera Koolmees, Atrivé, Utrecht Oplage: 1.500 Druk: Drukkerij Cyaan

Helpt

Elkander

in Nuenen 71

Dit is Woningbouwvereniging Helpt Elkander in vogelvlucht sinds 1975. Een vereniging die niet minder dan het beste wil voor haar huurders en woningzoekenden in Nuenen, Gerwen, Nederwetten en Eeneind. In dit boek ontmoet u enkele bewoners en samenwerkingspartners van Helpt Elkander. Verhalen over wonen, samenwerken en leven. Oog hebben voor elkaar, een hand toe steken. Dit past ook typisch bij Helpt Elkander. Het streven om de juiste woningen en gebouwen neer te zetten, zodat mensen gelukkig kunnen wonen en leven met elkaar. Of het nu gaat om gezinnen, jongeren, senioren of mensen met een beperking Helpt Elkander wil hen allemaal aan een goede woning in een fijne wijk helpen.