KELKİT TİCARET VE SANAYİ ODASI

Page 1

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr

Kelkit Havzası’nda Küçükbaş Hayvancılığı ve Kooperatifçiliği Geliştirme Çalıştayı gerçekleştirildi

K

elkit Ticaret ve Sanayi Odası tarafından İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Gümüşhane Üniversitesi, Kelkit Belediyesi ve Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) işbirliğiyle Aydın Doğan Meslek Yüksek Okulu konferans salonunda 2 gün süren "Kelkit Havzasında Küçükbaş Hayvancılığı ve Kooperatifçiliği Geliştirme Çalıştayı" yapıldı. Çalıştayın açılış programına Rıfat Hisarcıklıoğlu, Vali Yardımcısı Aytaç Akgül, İl Tarım ve Orman Müdürü Edip Birşen, Gümüşhane Üniversitesi Rektörü Halil İbrahim Zeybek, Kelkit Belediye Başkanı Ünal Yılmaz, Gümüşhane Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı İsmail Akçay, Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Servet Daltaban ve DOKA Genel Sekreteri Onur Adıyaman, kurum müdürleri ve ilgililer katıldı. İki gün süren çalıştayda akademisyenler ve sektör temsilcileri Kelkit Havzasında Küçükbaş Hayvancılığı Geliştirmeye Yönelik Stratejiler ve Kırmızı Et Üretiminde Kuzu Etinin Yeri ve Önemi, Kelkit Havzasında Küçükbaş Hayvancılığının Mevcut Durumu, Kelkit Havzasında Mera Yönetimi ve Koyunculuk Açısından önemi, Küçükbaş Hayvancılık Yatırımlarına Yönelik Teşvik Sistemi ve Faydalanma Esasları, Halk Elinde Hayvan Islahı Projesi, Kooperatifçilikte Almanya Örneği, Neden Kooperatif Kurmalıyız ve Kelkit havzasında küçükbaş hayvancılığa ait SWOT analizi başlıklı konuları masaya yatırılarak. ortaya çıkan sonuçlara ilişkin bir sonuç raporu yayımlandı. Buna göre; Gümüşhane ili Kelkit-Köse-Şiran ilçeleri ile başlayan Kelkit Havzasında ciddi bir Tarım potansiyeli olduğu açıkça ortaya çıkmıştır. Bölgenin hayvan sa-

yısının, potansiyelin çok altında kaldığı görülmektedir. Ekilebilir alan, mera, fundalıklar ve orman yapısı yani, topoğrafik yapı dikkate alındığında, bölgenin küçükbaş hayvancılığa daha elverişli olduğu vurgulanmıştır. Bu alanda ciddi bir yatırım imkanı bulunmaktadır. Ülkemizin et alanında yaşadığı sıkıntılar ortadayken, küçükbaş hayvan sayısının arttırılması büyük önem taşımaktadır. Ancak kırsal alanların boşalması ve göç; tarım konusunda ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bölgede kırsal alanların boşalması sonucu yaylalar turistik bir gezi alanı haline gelmeye başlamıştır. Bölgede Tarım uygulamaları, dünya standartlarının oldukça gerisinde bir seyir göstermektedir. Teknoloji ve mekanizasyondan faydalanma kapasitesi oldukça düşüktür. Bundan dolayı verim ve rekabet edebilirlik istenen seviyenin altındadır. Kelkit Havzasında Küçükbaş Hayvan varlığını artırılması için çeşitli projelerin geliştirilmesi gerekmektedir. Bölgenin yerel dinamikleri ile bir Kooperatif kurularak bu alanda yatırım yapılması en akılcı ve kısa vadede sonuç odaklı olacaktır. Bu yapı sayesinde uygun altyapı ve bilgi düzeylerine sahip olan yetiştiricilere bölgeye uygun ırkların dağıtımı yapılacaktır. Bu kooperatifleşme sayesinde, başta Kelkit havzasında olmak üzere, civar Bölgelerde hem küçükbaş hayvan varlığını artırma hem de kooperatifçiliği geliştirme adına çok önemli bir proje olacaktır. Bunun sonucu olarak, Anadolu’da daha önce yaşanmış birçok başarısız kooperatif hikâyesi ortadan kaldırılarak, kooperatifçiliğe olan olumsuz bakış açısı ortadan kaldırılmış olacaktır.

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

1

BAŞKANDAN

www.kelkittso.tobb.org.tr

Uzm. Ecz. Mustafa Servet DALTABAN KTSO Yönetim Kurulu Başkanı

2

0. Yüzyıl özellikle dijital sanayinin ön plana çıktığı; ortaklık, birleşme ve kooperatifçilik gibi değerlerin serbest piyasada kendine yer bulduğu bir dönem olarak geçti. Artık Endüstri 4.0. yani yapay zeka ve yazılım çağına doğru adım adım ilerlerken pazardaki rekabet şartlarının daha da ağırlaştığını, teknolojiye ve inovasyona uyum gösteremeyen yapıların geride kaldığı bir pazar ekonomisi içinde bulunuyoruz. Özellikle Ülkemizin Tarım ve Hayvancılık alanında dünya standartlarının gerisinde kalması rekabet açısından bizleri zayıf bırakmıştır. Hala geleneksel Tarım ve Hayvancılık metotları uygulamaktayız. Düşünün ki hala salma sulama sistemi ile sulama yapmaktayız. Devlet bu sıkıntının farkında olsa da yaraya merhem olmakta zorluk çekmektedir. Daha düne kadar kendi kendine yeten bir tarım ve hayvancılık ülkesi iken, bu gün bu alanda dümeni ithalata doğru kırmamız sorgulanması gereken bir konudur. Ülkemizdeki girişimciyi ve yatırımcıyı dışarıdaki pazarlara iten, piyasada rekabet edilebilirlik sağlamak ve fiyat avantajları olarak karşımıza çıkıyor. Bu çerçeveden bakıldığında çözüm olarak ilk önce girdilerin, maliyetlerin azaltılması ve destek ile hibelerin arttırılması gerekmektedir. Pazar çetin, rekabet fazla. Endüstri 6.0 ve yapay zeka teknolojine doğru sürüklenen dünyanın ekonomik pazarında yer bulmak ve ayakta kalabilmek için yeni modeller geliştirmeliyiz. Daha önce de belirttiğimiz gibi bölgemizin gelişmesinde kilit hamle, iş birliği güç birliği yani Kooperatifleşmedir. Bölgemizin kalkınmasının Tarımsal kalkınmaya endeksli olduğu aşikar. Bölgenin sorunlarını görmek ve çözüm

2

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

bulabilmek için çok zeki olmaya yada makam mevki sahibi olmaya gerek yok. Bölgemizin kaderi: Tarım ve Hayvancılık. Bunu herkes biliyor. İşte bu yüzden bu alanda ciddi çalışmalar yapılmalı, yenilikçi projeler hayata geçirilmeli. Kelkit Vadisinin coğrafi yapısı, bölgemizin iklim koşulları göz önüne alındığında; bölgemize en uygun hayvancılık şeklinin de küçükbaş hayvancılık olduğu, hem bilimsel hem de teknik açıdan ortaya çıkmaktadır. Hayvancılık alanında en büyük maliyet ve girdi oluşturan yem ihtiyacının, küçükbaş hayvancılıkta yılın büyük bölümünde mera ve otlaklardan karşılanması, rekabet edilebilirlik anlamında bize büyük avantajlar sağlamaktadır. Koyunun bereketli ve hastalıklar açısından daha dirençli olması diğer bir avantaj. Büyükler boşuna söylememiş: ‘’Buğday ve koyun, gerisi oyun’’ Ancak Ülkemizde olduğu gibi Bölgemizde de Küçükbaş Hayvancılık yıllara göre ciddi azalma eğilimi göstermektedir. Şu an kayıtlarda Gümüşhane ilinde toplam 35 bin civarında küçükbaş hayvan olduğu görülüyor. Kayıtlar öyle görünse de esasen bu sayı 15 civarında. Bunların çoğu da Erzincan’dan gelen Şavaklılara ait küçükbaş hayvanlar. Kısacası bölgemiz küçükbaş hayvancılıkta can çekişir durumda. Tarım ve Hayvancılık, Ülkemizin lokomotif sektörlerinden biri olması gerekirken , bu alanda Dünyanın çok gerisinde kaldık. Bir Ülkenin gelişmişliği incelenirken, yeni doğan bebek ölüm oranı önemli bir referans olarak alınır. Düşünün ki Türkiye de Hayvancılıkta yeni doğan buzağı ölüm oranı % 20ler civarında. Bunlar resmi kayıt. Bu oran gayri resmi sonuçlar ile birlikte %25

bandını aştığı düşünülüyor. Bu da yılda yaklaşık 1 milyon buzağına tekabül ediyor. Bu durum hayvancılıkta rotayı ithalata çevirmemizde ki en önemli faktör diyebiliriz. Daha yenilikçi ve rekabetçi tarım ve hayvancılık metotları yanında, Tarımsal kalkınma için Kooperatifleşmeyi bir devlet politikası haline getirmek zorundayız. Büyümek için birbirimize muhtacız. Yaylalarımız, meralarımız boş. Bizler pirince doğru giderken eldeki bulgurdan olma yolunda ilerliyoruz. Allah dağları, meraları rızıklarla donatmış ancak bizler başka maceralar peşinde koşuyoruz. Dağlarda, meralarda otlar kururken bizim geleceğimiz de kuruyor farkında değiliz. Bölgemizde Küçükbaş hayvancılık yapmamız lazım. Küçükbaş hayvancılık yaparken bunu gelişigüzel değil de daha yenilikçi ve kurumsal bir yapı içerisinde yapmak zorundayız. Eğer üretmekse bundan güzel üretim, bundan güzel imalathane yoktur memleket için. Amerikayı yeniden keşfetmeye gerek yok. Herkesin burun kıvırdığı, Küçük gibi görünen küçükbaş; Bölgemizin kalkınması için büyük bir potansiyel taşımaktadır. Kelkit’te çok uzun yıllardır hayvancılık sektöründe çalışmış. Bu sektörde duayen bir Amcamıza sormuşlar: ‘’ Emmi Koyun işine gireceğiz ne dersin’’ diye. Biraz düşünmüş ve şöyle cevap vermiş ‘’Gir koyuna, gir horona’’ Bundan sonraki süreçte bu vizyonu bölgede hakim kılmak için çaba göstermeye çalışmalıyız. Şu da bilinmelidir ki Koyunculuk fakir mesleği değildir. Maddi durumu iyi olan yatırımcıların bölgede yapacağı en doğru yatırım sektörü; Küçükbaş Hayvancılıktır.

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr

Koyun ve Keçi yetiştiriciliği dikkate alınmalı Edip Birşen Gümüşhane İl Tarım ve Orman Müdürü

K

elkit Havzasında Küçükbaş Hayvancılığı ve Kooperatifçiliği Geliştirme Çalıştayında konuşma yapan İl Tarım ve Orman Müdürü Edip Birşen, İlimizin 657 bin 500 hektarlık arazinin yüzde 23'ü olan 149 bin hektarlık alanın tarıma elverişli olduğunu söyledi. Geriye kalan 247 bin hektarı (yüzde 37) orman ve 173 bin hektarı(yüzde 26) çayır mera alanı oluşturduğuna dikkati çeken Birşen, Gümüşhane’nin ortalama bin 210 metre rakıma sahip olduğunu belirtti. Kaba yem ihtiyacının daha çok çayır, mera ve yaylak alanlardan karşılandığını belirten Birşen iklim ve doğanın elverişli olması ile tarım ve hayvancılıkta önemli noktalara geldiğini vurguladı. Edip Birşen şöyle devam etti. “İlimizin koyun mevcudu 36 bin baş iken bu sayı yazın özellikle komşu illerimizdeki koyuncuların ilimiz meralarına gelmeleri ile bu sayı 100 bini aşmaktadır. İlimizde yem bitkileri ekilişi 270 bin dekar alanda 140 bin ton üretim olarak gerçekleşmektedir. İlimizde toplam ıslah çalışması yapılan 8 bin hektar alanla birlikte ortalama üretilen kaba yem miktarı 208 bin tondur. Üretim ihtiyacı karşılama oranı %75 dir. Bu güçlü yönler dikkate alındığında İlimizde yapılan en önemli

tarım kolu hayvancılıktır. Tarımsal üretim seçeneği ve arazileri sınırlı küçük aile işletmeleri için en önemli ve ekonomik alternatif hayvancılık kolu küçükbaş hayvan yetiştiriciliğidir. Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında yürütülen Genç Çiftçi Projesi kapsamında son üç yılda koyunculuk projesinden yararlanan 90 genç çiftçimize 3250 küçükbaş hayvan dağıtımı gerçekleştirilerek proje kapsamında üreticilerimize 2 Milyon 700 bin TL hibe desteği verildiğini ifade eden Birşen, Anaç Koyun–Keçi desteklemesi kapsamında ise üreticilerimize son üç yılda 1 milyon TL destekleme yapılmıştır. Ayrıca Bakanlığımızın küçükbaş hayvan başına 25 TL desteği

devam etmektedir. Çoban istihdam desteği de devam ediyor. 200 ve üzeri anaç küçükbaş (koyun-keçi) hayvan varlığına sahip işletmelere 5 bin lira çoban desteği sağlanmaktadır. 300 koyun projesi kapsamında ise 32 kişiye 300 koyun almayı hak kazanmıştır. Birşen, konuşmasının sonunda Gümüşhane’nin coğrafik yapısı ve geniş mera alanları göz önüne alındığında, ucuz maliyetli ve kaliteli hayvancılık potansiyelinin olduğunu ifade ederek, meraların büyük çoğunluğunun düşük ve orta verimli olup, küçükbaş hayvancılık açısından daha uygun olduğunu bundan dolayı da özellikle koyun ve keçi yetiştiriciliğinin dikkate alınması gerektiğini dile getirdi.

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

3

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr

M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU TOBB Başkanı

Ülke olarak baktığımızda Avrupa’da 1’inci Dünya’da 8’inci sıradayız

K

elkit Ticaret ve Sanayi Odası tarafından İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Gümüşhane Üniversitesi, Kelkit Belediyesi ve Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) işbirliğiyle Aydın Doğan Meslek Yüksek Okulu konferans salonunda "Kelkit Havzasında Küçükbaş Hayvancılığı ve Kooperatifçiliği Geliştirme Çalıştayı" yapıldı. Çalıştayın açılış programına Rıfat Hisarcıklıoğlu, Vali Yardımcısı Aytaç Akgül, İl Tarım ve Orman Müdürü Edip Birşen, Gümüşhane Üniversi-

4

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

tesi Rektörü Halil İbrahim Zeybek, Kelkit Belediye Başkanı Ünal Yılmaz, Gümüşhane Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı İsmail Akçay, Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Servet Daltaban ve DOKA Genel Sekreteri Onur Adıyaman, kurum müdürleri ve ilgililer katıldı. Kelkit Havzası'nda Küçükbaş Hayvancılığı ve Kooperatifçiliği Geliştirme Çalıştayı'na katılan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu çalıştayın açılışında yaptığı konuşmada;

Çalıştayın tarım ve hayvancılığa bölgede ivme kazandıracak fevkalade önemli bir adım olduğunu belirterek, bölgenin kalkınması ve zenginleşmesinin yolunun tarım ve hayvancılıktan geçtiğine işaret etti. Türkiye'nin tarım ve hayvancılıkta müthiş bir potansiyele sahip olduğunu kaydeden Hisarcıklıoğlu, "Ülke olarak baktığımızda tarımsal milli gelirde geldiğimiz durum da Avrupa'da birinciyiz. Dünyada 8'inci sıradayız. Tarım ülkemizde net döviz kazandırıcı sektördür. Tarım ve hay-

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr vancılık sektörümüz aynen sanayi sektörü gibi küresel rekabete hazırlamalıyız. Sıkıntımız bu. Küresel rekabete tarım ve hayvancılığı hazırlamamız lazım. Bunun için yeni politikalara ihtiyaç var. Zira tarım ve hayvancılık başka sektörlere benzemez. Eğer bugün tedbir almazsak şimdi ucuz diye ithal etmeye kalkarsak boğazımızdan dışa bağlı hale geliriz. Gıda güvenliğimiz de baktığımız zaman tehlikeli hale gelir" dedi. Tarım ve hayvancılığı geliştiren, üretimi artıran bir diğer alanın da kooperatifçilik olduğuna değinen Hisarcıklıoğlu, "Kooperatifçilik için bizim kültürümüzde çok güzel bir söz var. Birlikte rahmet ve bereket, ayrılıkta azap vardır. Kooperatifçilik bir araya gelmektir. Eğer çok üretemezsen, çok satamazsan söz sahibi olamazsın. Bireysel olarak hepimiz kırılganız ama kooperatif olarak bir araya geldiğimiz zaman dayanışma ile, ortaklık kültürü ile ileriye gidebilme şansımız var. Koperatfiçilik güçleri bir araya getirebilmektir. Ama küçük olsun benim olsun anlayışı bugün ki dünyada bitti. Ben paylaşmam dedin mi kaybediyorsun. Kooperatifçilik te aynı zamanda tarım ve hayvancılık sektörümüzün geleceği" ifadelerini kullandı.

Tarım ve hayvancılık sektörümüz aynen sanayi sektörü gibi küresel rekabete hazırlamalıyız. Sıkıntımız bu. Küresel rekabete tarım ve hayvancılığı hazırlamamız lazım. Bunun için yeni politikalara ihtiyaç var. Dünyanın önümüzdeki dönemde tarım ve hayvancılığı göz ardı edebilmesinin mümkün olmadığına vurgu yapan Hisarcıklıoğlu, "Dünyada hızla orta sınıf yükseliyor. Orta sınıf daha çok tüketiyor ve daha çok harcıyor. Her yıl 2 Türkiye

büyüklüğündeki nüfus orta sınıfa ekleniyor. Yani her yıl 160 milyon kişi orta sınıfa ilave geliyor. Çevre coğrafyamızda, Türkiye'nin etrafında yaklaşık 2 milyarlık bir nüfus var. Bu 2 milyarlık nüfus yaklaşık 500 milyar dolarlık tarım, gıda ve hayvancılık ürünleri ithal ediyor. Yani çevremizde müthiş bir pazar var. Üretebilsek satabileceğimiz müthiş bir pazar var. Tarım ve hayvancılıkta bütün dünyadaki fiyat artışları diğer ürünlerin fiyat artışından hep üstte. Neden? Nüfus artıyor. Gelir artıyor ve tüketim artıyor. Önümüzdeki dönemde tarım ve hayvancılık yapanlar hep kazanacaklar. Önemini hiçbir zaman yitirmeyecek. Yaşadıkça hepimiz tüketmek zorundayız ve tüm dünyayı doyurmakta bizim elimizde" diye konuştu.

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

5

RÖPORTAJ

www.kelkittso.tobb.org.tr

Gümüşhane’de Gümüşhane’de çeşitli projelere çeşitli projelere 130 Milyon 130 Milyon TL’den TL’den fazla destekte fazla destekte bulunuldu bulunuldu Onur ADIYAMAN DOKA

2

010 yılı itibarıyla bölgede faaliyet gösteren Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı, Gümüşhane’nin de yer aldığı altı ilden oluşan TR90 Bölgesi’nde bugüne kadar çok sayıda planlama, tanıtım ve işbirliği faaliyetinde bulunmuş ve belirlediği alanlarda farklı destek programları aracılığıyla çok çeşitli projelere toplam 130 milyon TL’den fazla katkıda bulunmuştur. Çeşitli kamu ve özel sektör paydaşlar ve sivil toplum kuruluşlarıyla yürütülen projelerin

6

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

toplam bütçeleri 220 milyon TL’yi aşmıştır. Ajans olarak bölgemizde farklı yerel öncelik ve kalkınma modellerinin bulunduğu ve bunlara yönelik strateji ve eylem planları geliştirilmesi gerektiği tespitiyle çalışmalarımızı yürütmekteyiz. Kelkit Havzası için de tarım ve hayvancılık ve buna dayalı sanayinin yerel önceliklerin başında geldiği ve yeni modeller geliştirilerek bu alanda daha fazla proje uygulamanın sürdürülebilir kalkınma ve

tersine göç için gerekli olduğu görülmüştür. Doğu Karadeniz Bölge Planı (2014-2023) vizyonu “Ekonomisi yenilikçi ve rekabetçi, kır-kent bütünlüğünü sağlayarak sosyal refah ve yaşam kalitesini geliştirmiş, yaşanabilir mekanlar, sürdürülebilir bir çevre ve yüksek insan kalitesine sahip Doğu Karadeniz” şeklinde belirlenmiştir. Planda özellikle “Yenilikçi ve Rekabetçi Ekonomi” ifadesi coğrafyanın genelinde atılması gereken adımlar için önemli

RÖPORTAJ

www.kelkittso.tobb.org.tr bir faaliyet alanıdır. 2014-2018 dönemini kapsayan Onuncu Kalkınma Planının gelişme stratejileri içinde özellikle kırsal bölgelerde sürdürülebilir bir büyüme ortamının verimlilik artışı yoluyla sağlanması açısından tarımdan sanayiye doğru bir geçiş öncelikli bir alan olarak yer almaktadır. Plan, tarım sanayi entegrasyonunun faktör verimliğinde sağlayacağı iyileşmeyle birlikte bölgesel katma değerde bir gelişme olacağını öngörmektedir. 2018-2020 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program’da, üretken alanlara yönelik yatırımlarla desteklenen, verimlilik artışına dayalı bir büyüme stratejisiyle her yıl yüzde 5,5 oranında büyüme hedeflenmektedir. OVP’de yoğunlaşılan amaç ve önceliklerden biri olan tarım ve hayvancılık için programda öngörülen bazı politika ve tedbirler şunlardır: Büyük ölçekli tarımsal işletme modeline geçiş desteklenecektir. Tarımsal kredi ve hibelere ilişkin bürokratik işlemler azaltılacak, üst limitler artırılacak, tahsis süreleri kısaltılacak, teminat sorunları hafifletile-

• •

cektir. Canlı hayvan üretimi artırılarak ithalat gereği azaltılacaktır. Hayvancılık üretiminin artırılması için kaba yem üretimi ve işlenmesine yönelik altyapı geliştirilecek, meraların girişimciler tarafından ıslah edilerek kullanımı sağlanacak, damızlık materyal üretimi ile yetiştiricilik yapan işletmelerin ölçeği büyütülecektir. Küçükbaş hayvancılığın gelişimi için meraların kullanımı teşvik edilecek, bu konuda büyük yatırım yapmak isteyen yatırımcılara yer temin edilecektir. Öngörülen vizyon ve anılan faaliyet alanı doğrultusunda Gümüşhane ilinin ekonomisi ve özellikle Kelkit Havzası dikkate alındığında en temel ekono-

• •

•

mik faaliyetin tarım hayvancılık olduğu görülmektedir. Bölgenin hayvancılığa uygun bu şartları göz önünde bulundurularak, Kelkit, Şiran ve Köse ilçelerinde tarıma dayalı gıda sanayi kapasitesinin değerlendirilmesini amaçlayan, bölgede üretilen hayvansal ürünleri işleyecek ve gıda zincirinin farklı bileşenlerini kapsayacak, tarım ve gıda sanayine dayalı bir değer zinciri oluşturmayı hedefleyen ve rekabet gücünü, Ar-Ge ve yenilikçilik altyapı ve faaliyetlerini geliştirecek bir tarımsal sanayi kümelenme yol haritasının bölge refahını artıracağı öngörülmektedir. Bu amaca yönelik olarak, Kelkit Havzasında üretici ve yetiştiriciliği ve bunların üzerinde çatı kuruluşlar olarak kooperatifçiliği geliştirmek önem taşımaktadır. Meraların varlığı ve yem girdi maliyetlerinin düşük olabileceği imkânlar barındırması nedeniyle Kelkit’te küçükbaş hayvancılığın ve tarımsal sanayinin büyük potansiyel taşıdığı ve DOKA olarak önümüzdeki dönemlerde bu potansiyeli değerlendirme noktasında daha fazla proje üretmek için seferber olacağımızı söylemek isterim.”

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

7

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr

Prof. Dr. Halil İbrahim Zeybek Gümüşhane Üniversitesi Rektörü

Hayvancılık önemli bir gelir kaynağıdır K

elkit Ticaret ve Sanayi Odası tarafından Tarım ve Orman Bakanlığı, Üniversite, Kelkit Belediyesi ve Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) işbirliğiyle Kelkit Aydın Doğan Meslek Yüksek Okulu konferans salonunda düzenlenen çalıştayda rektör Prof. Dr. Halil İbrahim Zeybek görüşlerini şöyle açıkladı. “Hayvancılık, bir yandan et ve süte dayalı ürünlere ham madde kaynağı olması, öte yandan başta ilaç, yem gibi ve bu sektörün çeşitli donanımlarıyla geniş istihdam oluşturması gibi özellikleriyle ekonomimizin önemli bir gelir kaynağı olmuştur. Türkiye’nin gerek sahip olduğu il şartları, gerek topoğrafik yapıdaki çeşitliliği, gerekse de hayvancılık ve türlerindeki verimliliği sebebiyle aslında hayvancılık için çok önemli bir potansiyele sahiptir. TÜİK verilerine göre başta sığır, büyükbaş, manda hayvanı, koyun ve keçi türlerinin miktarı 2017 yılı içerisinde toplam 60 milyon civarın-

8

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

dadır. Bunun 44 milyonunu küçükbaş hayvanlar oluşturuyor. Çalıştayın bu başlık altında seçilmiş olması, yörenin coğrafi özellikleri ile son derece örtüşmektedir. İki gün boyunca çalıştayda hem yöremizin hem de bölgemizin küçükbaş hayvancılık ile ilgili sorunları tartışılacaktır. Bu nedenle de yörede bu ihtiyacı tespit edip, bu hazırlığı yapan başta Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası Başkanımıza, Gümüşhane Ticaret ve

Sanayi Odası Başkanımıza, üniversitemizde çalıştay düzenleme kurulu içerisinde görev alan bütün arkadaşlarıma ve emeği geçen herkese çok teşekkür ediyorum. TOBB Başkanı Sayın Rıfat Hisarcıklıoğlu’na, kendilerini burada görmekten mutlu olduğumuzu ifade etmek isterim. Katılımlarından ve ilgilerinden dolayı herkese çok teşekkür ediyorum” şeklinde konuştu.

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr

Kelkit HavzasĹ’nda KßçßkbaĹ&#x; HayvancÄąlÄąÄ&#x;Äąn Mevcut Durumu Prof.Dr. Bahri BAYRAM GĂźmĂźĹ&#x;hane Ăœniversitesi GĂźmĂźĹ&#x;hane Ä°line Ait Genel Bilgiler

B BĂźyĂźkba ĂźyĂźkba H Hayvan ayvan V VarlÄą Äą arlÄą Äą (2 (2017) 017) + 0+ 8 + 0+ 8

â– YĂźzĂślçßmĂź: 6.575 Km2 â– NĂźfus: 170.173 kiĹ&#x;i â– Ä°lçe SayÄąsÄą: 6 â– KĂśy SayÄąsÄą:319 â– RakÄąm: 1.210 m â– Ortalama SÄącaklÄąk: 9.4 0C â– YÄąllÄąk YaÄ&#x;ÄąĹ&#x; MiktarÄą: 475 mm

!

" !#$%!&

' 4',

0 . 0 . / / " ! . " ! .1/ 1/

22

1. 1.

# *#& # *#&

'.4 '.4 *

2

-)' )'

&

"34

89: ;;< 89: ;;<

== >> == >>

2

2

1. 1.

# *#& # *#&

2

2

2 2

# *#& # *#&

2

-= -=

0 0

2

! !

2

5 6 744 8 8

'B,'. 4

4

2

2

*+,- + + *+,- + +

2

2

2

2

2

2

2

2

2 2

2

8<? 9:? 8<? 9:?

=> ?: => ?:

4' )8

1

< % < %

=A =A ?; ?;

8 8 ::A ::A

8 8 ?9 ?9

A<9

; @: ; @:

C ) , )

C )

?< 8>< ?< 8><

=: :9 =: :9

1.. &3.$ 2 & 3$ , ) 1.. &3.$ 2 &

>> <:= >> <:=

99 A= 99 A=

89: 89: ;;<

8;; 8;; ;;

D. $ 3$ , )

+ 0+! + 0+! -= -=

E<@

GĂźmĂź hane linde GĂźmĂź hane G lin nde Ă–ne e ÇĹkan Ç n TarÄąmsal TarÄąmsal arÄąms a ĂœrĂźnler *<!? @ 0<! 9 A = @ 2 0<!

2 A< >A@ A< >A@

8? ?9 8? ?9

>@< @;; >@< @;;

B%C& ( @ 2 0<! B%C& ( @ 2 0<!

* *4 9 *898 * *4 9 *898 * *4 : 5 4 8 . / * *4 : 5 4 8 . / 2

;

2

;

2

2;

2;

0

2

! !

2 ;

<> < >

;

; ;2

FF

GĂźmĂź hane G ĂźmĂź hane linin linin H HavzalarÄą avzalarÄą + + D ! + + D ! E E ; ; 00<><F G( ; <><F G( ; 00<> <> (( > > = HH ==% % H%& ( @! H%& ( @! F- F- H " ! B ! H " ! B ! C 0 I!& ! ( > 0 I!& ! ( > ! J + ( ! J + ( ) =0 <& K ) =0 <& K = ! F- L- F ( ( ! F- L- F ( ( M 5

3 0 0 = @ 2 0<!

! !

2

?@ 9>: ?@ 9>:

2

2 22

2

2

;

E>:H1

+ + D ! + + D ! # 44 22'' #

! ' 4', ! ' 4', ! ! 1. 1. ! # *#& ! # *#&

GG

! '.4 ! '.4 * ! -)' ! -)' !! & &

GĂźmĂźĹ&#x;hane Ä°linin HavzalarÄą Ä°ki havza ekonomik, sosyal ve coÄ&#x;raďŹ Ăśzelliklerin yanÄą sÄąra tarÄąmsal kaynaklar ve potansiyel açĹsÄąndan da farklÄą Ăśzelliklere sahiptir. Ä°lin tarÄąmsal alanlarÄąn %25’i Çoruh havzasÄąnda (HARŞİT), %75’i ise YukarÄą FÄąrat (KELKÄ°T) havzasÄąnda bulunmaktadÄąr.

2

" ! .1/ " ! .1/

. .C' C' $ '(61* $'(61* 21&. 3 21&. 3 &E >;H3 E>;H3 '/ ..' ' & E@9H# 2

Keçi K eçi V VarlĹ Ĺnda arlĹ Ĺnda De i im De i im (2004-2017) (2004-2017)

2

2

-= -=

2

0 0

+ + D ! + + D !

0 . / 0 . / " !.1/ " !.1/

9= 9= 8<> 8<>

! !

Mera AlanlarÄą

'2('. 4

0 0

# 4 2' 2' # 4

) !

,

. , )

2

# *#& # *#&

2

Gßmß Gßmß hane’nin hane’nin in T TarĹm a arĹm AlanĹ

1. 1.

2

' 4', ' 4',

?< >8 ?< >8

2

' (

<> <>

2

1. 1.

Koyun Koyun VarlÄą Äąnda VarlÄą Äąnda D De i im e i im (2 (2004-2017) 004-2017)

0 . 0 . / / " !.1/ " !.1/

' ' 4', 4',

+ + D ! + + D !

<(%!

" ! .1/ " ! .1/

=9< ?8@ =9< ?8@

Kßçßkba Kßçßkba Hayvan Hayvan VarlĹ Ĺ VarlĹ Ĺ (2 (2017) 017)

<> <>

# 4 2' 2' # 4

. / 0 . 0 . / / " ! . " ! .1/ 1/

* 8 * 8

-= -=

Gßmß hane’nin Gßmß hane’nin Arazi VarlĹ Ĺ VarlĹ a l Ĺ

, ,

' 4', ' 4',

2

2

Neden azaldÄą? â– Kamu uygulamalarÄąnda sektĂśrĂźn tamamen gĂśz ardÄą edilmesi, â– BĂźyĂźkbaĹ&#x; odaklÄą hayvancÄąlÄąk ve destekleme politikalarÄą, â– Pazar koĹ&#x;ullarÄąn yetiĹ&#x;tirici aleyhine olmasÄą ve sektĂśrden çekilme, â– KßçßkbaĹ&#x; ĂźrĂźnlerine talepte gerileme, â– Mera alanlarÄąnÄąn daralmasÄą ve kalitenin dĂźĹ&#x;mesi, â– Nitelikli çoban bulamama, â– GĂźvenlik â– KÄąrsaldan kente GÖÇ

' 4', ' 4',

1. 1.

2

# *#& # *#& -= -= 0 0 ! !

2

2

+ + D ! + D ! + + ( + (

Gßmß hane G ßmß hane linde linde GÜç GÜç )-! )-! <> <> +G +G%= %=

& & C - -

Q & C Q & C - -

0 0 - -

0 0 - - , .1/ .1/

2 # 2 2

#

#2

# 2

2

#

#

#

2

2

#2

#

DĂźnya’da D Ăźnya’da KĂź Kßçßkba Äąn çßkba Äąn D Durumu urumu (1 (1000 000 ba ) ba ) *

<(%!

<> <>

8:A;

8 ;:A ><9

9>9 ?=?

8 @>= ::<

=;;;

8 ;@: ;A=

<@8 >?=

8 A8; <89

=;8;

8 8=< @@?

:<= 9>?

= 8;; ;8>

=;89

8 8<= A??

8 ;;@ >;?

= 8<A 9?>

lde Kapasitelerine lde Kapasitelerine GÜre GÜre Kßçßkba Kßçßkba letme letme SayĹlarĹ (adet) Sa ayĹlarĹ (a adet) ! !

<> <> E

#

#

#

#

#

<> <>

?@I@A

89I<9

<IA?

9I?;

8I>:

;I>: 8;;I;;

TarÄąmsal KalkÄąnma Kooperatifleri GĂźmĂźĹ&#x;hane il merkezi ve ilçelerinde; -15 adet TarÄąmsal KalkÄąnma KooperatiďŹ -3 adet Sulama KooperatiďŹ olmak Ăźzere 18 adet TarÄąmsal amaçlÄą kooperatif mevcut‌‌

TarÄąmsal Ă–rgĂźtler YETÄ°ĹžTÄ°RÄ°CÄ° BÄ°RLÄ°KLERÄ°; â– DamÄązlÄąk SÄąÄ&#x;Äąr

YetiĹ&#x;tiriciler BirliÄ&#x;i,

â– DamÄązlÄąk Koyun-

Keçiler BirliÄ&#x;i

ĂœRETÄ°CÄ° BÄ°RLÄ°KLERÄ°; â– Bal Ăœreticiler BirliÄ&#x;i, â– SĂźt Ăœreticiler BirliÄ&#x;i, â– Fasulye Ăœreticiler BirliÄ&#x;i,

â– ArÄą YetiĹ&#x;tiriciler BirliÄ&#x;i

Kelkit Ticaret ve Sanayi OdasÄą

9

ÇALIŞTAY

Neden Küçükbaş? ■ Türkiye ortalaması üzerinde olan mera alanlarının değerlendirilmesi, ■ Atıl durumda olan tarım arazilerinin üretime kazandırılması, ■ Göçün azaltılması, ■ İstihdam olanaklarının artırılması ■ Kırmızı et başta olmak üzere, üretime katkı

Küçükbaş ile İlgili Temel Sorunlar ■ İşletmeler küçük ölçekli ve dağınık, ■ Küçükbaş barınakları ve altyapı yetersiz, ■ Meraların beslenme kapasiteleri düşük, ■ Kaba yem açığı bulunmakta, ■ Modern ekipmanların kullanılmaması, ■ Küçükbaş ıslahı konusunda yeterli çalışmanın olmaması, ■ Ürünleri işlemeye yönelik sanayi ve yan sanayinin olmaması, (et, süt, deri, gübre v.s.) ■ GENÇ nüfusun bu sektörü tercih etmemesi ■ Küçükbaşın entansif olarak yapılmaması, ■ Değişken bir hayvancılık piyasası, ■ Damızlık üretiminin yetersiz olması, ■ Örgütlenmede yaşanan bazı sorunlar, ■ Tüketici tercihlerinin büyükbaş ürünlerine yönelik olması ■ GÖÇ, ■ Güvenlik

10

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

www.kelkittso.tobb.org.tr

Çözüm Önerileri…. ■ Aile işletmelerinin kapasiteleri ve modern ekipmanlar bakımından desteklenmeli, ■ Kadınlar başta olmak üzere tüm çalışanlara, küçükbaş hayvan yetiştiriciliği, hayvan sağlığı ve hastalıklarla mücadele konularında temel eğitimler verilmeli, ■ Bölgeye uygun ırklar tercih edilmeli, desteklemeler buna göre yapılmalı, ■ Damızlık üreten işletmeler kurulmalı/kurdurulmalı, ■ Endemik bitki bakımından zengin ilde küçükbaş etinin marka haline getirilmesi için gerekli çalışmalar yapılmalı, ■ Entansif yetiştiriciliğe mutlaka geçilmeli, destekleme kapsamına alınmalı ■ Hibe, kredi ve desteklemelerde gençlere öncelik tanınmalı, ■ Yaylacılık yapanlara; çoban evi, enerji ve altyapı bakımından gerekli desteklemeler sağlanmalı, ■ Damızlık Koyun-Keçi Birlikleri başta olmak üzere, daha etkin olmalı, ■ Çobanlara Sosyal Güvence Sağlanmalı, çobanlara sürü yönetimi başta olmak üzere temel eğitim verilmeli ■ Halk Elinde Islah Projeleri devam edilmeli, ■ Organik koyunculuk geliştirilmeli…

KATKISI NE OLUR? ■ Göç’ün önlenir, ■ İstihdam olanaklarının artar, ■ Çiftçi geliri yükselir, ■ Kırmızı et üretimine

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr

TĂźrkiye KÄąrmÄązÄą Et Ăœretiminde Kuzu Etinin Yeri Ne OlmalÄądÄąr Prof. Dr. Zafer ULUTAĹž NiÄ&#x;de Ă–mer Halisdemir Ăœniversitesi TarÄąm Bilimleri ve Teknolojileri FakĂźltesi

Neden kÄąrmÄązÄą et tĂźketmeliyiz ? Genel kabul gĂśrmĂźĹ&#x; gerçekler; YĂźksek kaliteli protein içeriÄ&#x;i ile bĂźyĂźme ve geliĹ&#x;im için İçerdiÄ&#x;i vitamin, mineral (demir, çinko vb) ve diÄ&#x;er unsurlarla saÄ&#x;lÄąklÄą, yeterli ve dengeli beslenmenin vazgeçilmezi AlgÄąlama gĂźcĂź yĂźksek yeni nesillerimizin beslenmesi KansÄązlÄąkla (anemi) mĂźcadelede tĂźketilmesi zorunlu GßçlĂź baÄ&#x;ÄąĹ&#x;ÄąklÄąk sistemi

En fazla ve en az et tĂźketimine sahip Ăźlkeler için PISA (UluslararasÄą Ă–Ä&#x;renci DeÄ&#x;erlendirme ProgramÄą) puanlarÄą ,

:

+,- 4556 7

. " 3 3 #2 4556

& +

,--./

DĂźnya, AB ve TĂźrkiye’de Toplam Et Ăœretiminde TĂźrlerin PayÄą (2017)

. 2

0/1

, 0

8 8!88

,81.,06.88/ 66!,2

,,.5-0.1/5

-2!0- -.,64.160 40!08

B

4.848.//6 ,!//

-.8-0.2,-

0!6-

/

0.260.21/ ,!08

05-.5/4

,!82

0-, 8!8,

-.20-.46- 8!15

18.481

8!,2

-.,,1 8!84

*

TĂźrkiye KÄąrmÄązÄą Et Ăœretiminde TĂźrlerin PayÄą ,.-88.888

;=

-0.0

002

>;>

,.888.888

;>

&% '

/88.888

;;

7 $

Ä°nsan beslenmesi açĹsÄąndan Ăśnemli olan Hayvansal ĂźrĂźnlerden sĂźt ve et Ăźretimine katkÄą yapan Ăźlkemizin hayvan varlÄąÄ&#x;Äą ve Ăźretim miktarlarÄą nedir? SÄą Äąr

Manda

:; 6>= ;@?

,28

Toplam BĂźyĂźk Ba

Koyun

8

>

9

( $

A 6!6 61!2-2 (

DĂźnya, AB ve TĂźrkiye’de SĂźt Ăœretiminde TĂźrlerin PayÄą

*

% "

Keçi

A /!/ ,88!82/

A8!,, ,!665

:?: >=6 :? :5; 54; == ?<< ?=? :5 ?=> ?<4 >> =:4 =5@

,0/

, . 2

( : &:; & & <& 9& ;9; &3&=>&( &+;?

,-2 ,88

488.888

-88.888

" :55 " ( 0 C ' % ( (

52

12

( $ 22

(

28

E

-9.4<2

E

-8/./1/ 8!,6

E

7

,,,.888./64

,0

45.08, 8!6,

, 0

425.,28.805

/6 ,2/.,22.56, 51!, ,/.14-.6,5 5-!1

%

,2.-4-.,,4

-

,./24.5/2 ,!,0

,8.644.5/8

,

-./80.542 ,!1-

2-6.652

,!5

,.600.115 2!,6

65

9

-2

,/

*

152.115.5/, ,88 ,46.8-4.125 ,88 -8.455./50 ,88

-8,4

-8,2

-8,0

-8,6

-8,-

-8,,

-885

-882

-888

,552

,558

,5/0

,5/8

,518

,548

,528

,508

,6

8

,5-/

YIL

A /1!4 5/1!0/-

088.888

Kaynak: FAO ve OECD-PISA verileri

2017

2-.646 ,!2/

-8-.588.6/4 4-!1/ 6-.65-.281 45!84 ,.,-4.080 66!52 ,-8.-/,.,8, 61!-- ,0.2,-./50 68!50 -.,5,.462 44!82 6-6.,/,.0/1 ,88 04.582.08, ,88!88 6.6,/.865 ,88

* 9

;4<

=@=

,88.82/ 6!8-

'

;=4

=<:

5/1.0/- -5!14

,!16

61.2-2 ,!,6

2,0

:: :

,4!/8

/,6.284

8!,0

2,5

1./1/.1/0

5.6,8.26- -!//

28!62

,--.1

;?

42.516./-8 -8!0,

46.0,4

,,4./

=<=

E

,.665 8!80

-6.4,/.800

& $

=?6

2.4-,.666 ,!10

3

06,

8!80

,,/.,4/.185 64!24

4

642

E

,/.121

%

=

-,.1

-9.4<2

;54

-8.0

E ,!,/

*

+,- 4556 8 9

6./-2.55-

7

Kelkit Ticaret ve Sanayi OdasÄą

11

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr

2023 Et ve SĂźt Ăœretim ne kadar olmalÄądÄąr ? 2023 yÄąlÄąnda Hedeflenen ve sÄąÄ&#x;Äąrdan karĹ&#x;ÄąlanmasÄą dĂźĹ&#x;ĂźnĂźlen sĂźt Ăźretimi 22 milyon ton olursa et!

GĂœNLĂœK TĂœKETÄ°LEN TOPLAM PROTEÄ°N MÄ°KTARI 䇝 䇝 * C #3 3# .8- 8 , 1 + 1 ( 2

& +

&

+ &

&3 *

,4,

,-/

,-8

/8

6/

45

21

64!6,

6,

,-

7

) "A#

0-!/

04!/

68!-2

6/!1

$ $ " #

0!-1

6!10

-!20

9$ " #

2!8/

4!4

" #

6/!,5

" #

-,!50

" D

# " # E " #

=

9 " #

9 9

6"-8,1#

" #

( 9

@ ) " #

2!545.888

,2!506.888

6!48-.888 5/1!0/-

0

2.288.888

,6.128.888

6.,81.288 56-.-28

2

0.088.888

,,.888.888

-.0/4.888 102./88

6,!2

4

6.444.441

5.,44.441

-.81,.441 4-,.288

-!15

8!0/

1

6.,0-./21

1./21.,06

,.112.1,0 26-.1,0

,!/,

2!--

6!22

-1!12

,6!11

,0!20

2!,5

-8!01

,/!,5

/!--

6!4

Toplam SÄąÄ&#x;Äąr SayÄąsÄą saÄ&#x;mal inek sayÄąsÄąnÄąn 2.5 katÄą baz alÄąnarak hesap edilmiĹ&#x;tir. Kesilen hayvan sayÄąsÄąda toplam hayvan varlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn % 22,6 si olarak belirlenmiĹ&#x;tir. Karkas ortalama 300 kg olarak alÄąnmÄąĹ&#x;tÄąr.

Toplam et ihtiyacÄą 2,150,000 ton olursa?

C 2.62 )

KiĹ&#x;i baĹ&#x;Äąna gĂźnlĂźk hayvansal protein kaynaklarÄą (%)

( -8-6 H) =

A42 H) +$ $ ' 9 @ ) ' @ 9 +$ $ ' (

" # " # & (

9

> ($%$ 9 6"-8,1#

5/1!0/-

0

56-.-28 ,.-,1.128

15,.26/ -.46/.02/ 0-4.-,6 -/.0,0.,41

2

102./88 ,.080.-88

5,-.168 6.80-.066 05,.018 6-.140.441

4

4-,.288 ,.2-/.288

556.2-2 6.6,,.128 260.512 62.442.888

1

26-.1,0 ,.4,1.-/4 ,.82,.-64 6.280.,,5 244.828 61.164.441

AçĹÄ&#x;Äą gidermenin muhtemel yollarÄą Peki ne kadar et ve sĂźt Ăźretmeliyiz? â– GĂźnlĂźk kiĹ&#x;i baĹ&#x;Äą kÄąrmÄązÄą et tĂźketimi; â– ABD için 155 g â– UK için 70 g â– Kanada için 75 g Ăśnerilmektedir. â– TĂźrkiye için 2023 yÄąlÄąnda gĂźnlĂźk tĂźketim 68 g kabul edilse yÄąllÄąk 25 kg kiĹ&#x;i baĹ&#x;Äą kÄąrmÄązÄą ete ihtiyaç vardÄąr. â– SĂźt Ăźretimimiz bu gĂźn itibari ile yÄąllÄąk 259 kg dÄąr. â– ABD ve AB ile kÄąyaslandÄąÄ&#x;Äąnda bu Ăźretimin artÄąrÄąlmasÄąna kiĹ&#x;i baĹ&#x;Äą yÄąllÄąk bazda ihtiyaç gĂśrĂźnmemektedir. K.D. Cashman, A. Hayes.Meat Science 132 (2017) 196–203

2023 yÄąlÄąnda, TĂźrkiye’de kiĹ&#x;i baĹ&#x;Äąna kÄąrmÄązÄą et ve sĂźt tĂźketimi ne olmalÄądÄąr? 2023 Beklenen Tahmini NĂźfus 82 Milyon+ 4 Milyon MĂźlteci Toplam 86.000.000 kiĹ&#x;i

9

45:<

45:< *

. 2

454=

9 *

7 454= . #2

( % @ ) " #

,6!1

,.,-4.080

-2

-.,28.888

9 ) " #

-24

-8!455!/50

-24

--.8,4.888

12

Kelkit Ticaret ve Sanayi OdasÄą

â– En Kolay yol: Ä°thalat yapmak KasaplÄąk hayvan (Kesimlik) Besilik hayvan Karkas Et â– SÄąÄ&#x;Äąr sayÄąsÄąnÄą artÄąrmak (Hangisi ???) Yerli ve melezleri etkin kullanmak (SayÄąlar oldukça azaldÄą) Fazla sĂźtĂź ihraç edecek bir yol bulmak Etçi Äąrk yetiĹ&#x;tiriciliÄ&#x;inin teĹ&#x;vik edilmesi â– KßçßkbaĹ&#x; hayvan eti Ăźretimini artÄąrmak â– Son Çare: TĂźketim dĂźzeyini dĂźĹ&#x;Ăźrmek

Ä°thalatÄąn muhtemel gerekçeleri? â– Fiyatlar yĂźksek Neden? Ăœretim tĂźketimi karĹ&#x;ÄąlayamÄąyor Ăœretim maliyetleri yĂźksek Ăœreticiler çok kar bekliyor BĂźyĂźk iĹ&#x;letmeleri olan Ăźreticiler tekel oluĹ&#x;turmuĹ&#x; Ä°thalatçĹ ďŹ rmalar (aracÄąlar) için Ä°THALAT kazanç kapÄąsÄą (!)

SĂźt ve Et Kurumu tarafÄąndan ithal edilen hayvan sayÄąsÄą, taze ve dondurulmuĹ&#x; et miktarlarÄą +I

J- I+ -,- I+ ,+K+L .9-M2

J- I+ 9 ,AIA ,+K+L .9-M2

J- I+ L I7 M3 7A ,A N - -L -, ,+K+L ,+K+L A

A . 2 ,A7IA . 2 .9-M2

45:5 45:: 45:4 45:= 45:> 45:; 45:? 45:<

,,/21/ ,40648 ,5000/ -//45 -060 Q --,/, 44,44

,006 --1/1, --/0-, ,68/51 -6480 ,20,50 081//1 261602

-60455 ,004216 650546 421-8 -054 Q Q 14-20

2842/ ,,816- -2064 4,0, ,-8 ,121- -, ,544

Q Q , Q 2-8 4644 2188 Q

www.kelkittso.tobb.org.tr

Eğer Açığı kapatmak İçin İthalat Devam Ederse? ■ Açığı Kapatmak için ithalat devam eder ve damızlık süt sığırı getirilmeye devam ederse süt dengesi bozulur (Süt üretimi artar) ve süt fiyatları düşer, ■ Süt fiyatının düşmesi ile inek kesimi artar ■ İnek kesimi artınca bir miktar et fiyatı düşer, bu durumda besici zarar eder, iflaslar başlar, ardından süt üreticilerinin iflası başlar, ■ Nihayet doğan buzağı sayısı da az olacağından besilik hayvan ve et ithalatına esir olunur, ■ Yine hayvan sayısı azaldığı için damızlık hayvan ithalatı bir çözüm gibi sunulur, ayni hikaye yeni baştan oynanır. ■ Diğer bir konu Avrupa da ithal edilecek hayvan da çok az fiyatlar astronomik, yarın Güney Amerika için de aynısı olacak, mecburuz üretmeye….

Niçin bu duruma gelindi ? ■ Hayvancılık ile ilgili olarak uzun yıllar takip edilen politikalar (Belirlenen Hayvancılık politikaları üretim odaklı ve uzun dönemli olmalı) ■ Küçükbaş hayvan sayımızın yeterli olmaması (Bu günkü varlığımızın en az iki katı ve bunun %40 çoğuz doğum yapabilen ırklardan olmalı) ■ Çeşitli nedenler dolayısı ile köylerin boşalması ■ Mera arazilerinin amaç dışına kayması dolayısı ile günden güne daralması vs. ■ Fabrikasyon et ve süt üretimi

PEKİ NE YAPMALIYIZ ? Et açığını kapatabilmek için alınması gereken önlemler (Sığırcılıkta alınması gerekenler) ■ Ülkemizde kaba yem ve kesif yem açığını kapatmak için yem bitkileri üretimini arttırmak (ot meslesi=et meselesi) ■ Kullanma melezlemesi ile yılda yaklaşık 50.000 ton ilave karkas elde edilebilir. ■ Damızlık sığırlarımızdaki gebelik oranının kabul edilebilir bir düzeye çekilmesi ile 75.000 ton ek üretim sağlanabilir. ■ Hayvan hastalıklarıyla mücadeleyi gerçek anlamda sürdürmek, Özellikle Mevcut buzağı ölümlerinin %5 çizgisine çekilmesi ile yaklaşık olarak et üretimine 150.000 ton katkı sağlanabilir. ■ Karar vericiler, süt üretimini teşvik yerine kırmızı et üretimini teşvik etmelidirler. ■ Bunun için, yavrusuna yetecek kadar süt veren Etçi Sığır Irklarının yetiştiriciliğinin teşvik edilmesine ihtiyacı vardır. Fransa’ da Sığır varlığının %52 si et sığırıdır.

ÇALIŞTAY Et açığını kapatabilmek için alınması gereken önlemler (Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinde yapılması gerekenler) ■ Kırmızı et üretimimize % 9 oranında katkı yapan küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin cazip hale getirilip, kırmızı et üretimine olan katkısının yeniden eski seviyesine (%3035) getirilebilmesi için özellikle çoğuz doğum yapan ırklar üzerine yoğunlaşılmalı ■ Koyun sayısını iki kat keçi sayısını 1,5 kat artırmaya yönelik tedbirler alınmalı ■ Koyun yetiştiriciliği için mer’a alanlarının değerlendirilmesinde sözleşmeli yetiştiricilik yapılarak pazarlanma imkânları da sözleşme altında garantiye alınarak yetiştiricilerin mağdur edilmesi önlenmeli ■ Koyun yetiştiriciliğinde önemli olan Mer’a alanlarının tarım dışına hiçbir şekilde çıkarılmasına müsaade edilmemeli

Geri Dönüşümlü Bafra Koyunu Yetiştiriciliği ■ Tokat Örneği (2010- ) Tokat İl Özel İdaresi Desteği ile ■ Niğde Örneği (2017- ) Doğuş Holding Desteği ile

Et açığını kapatabilmek için alınması gereken önlemler ■ Et üretimi yapan işletmeler son yıllarda destekler ile kurulan (kurulması dayatılan) ‘Endüstriyel Besi Çiftlikleri’ şeklinde değil, ayni zamanda kendi yemini de üretebileceği belirli bir ekim alanı olan çiftlikler şeklinde yapılandırılması maliyeti düşürecektir. Her şeyi satın alarak üretilen etin üretim tarzı “Fabrikasyon Et Üretimi veya Fason Üretim” şekline ve maliyet yüksek olmaktadır.

Et açığını kapatabilmek için alınması gereken önlemler ■ Et üretimi yapan işletmeler son yıllarda destekler ile kurulan (kurulması dayatılan) ‘Endüstriyel Besi Çiftlikleri’ şeklinde değil, ayni zamanda kendi yemini de üretebileceği belirli bir ekim alanı olan çiftlikler şeklinde yapılandırılması maliyeti düşürecektir. Her şeyi satın alarak üretilen etin üretim tarzı “Fabrikasyon Et Üretimi veya Fason Üretim” şekline ve maliyet yüksek olmaktadır. ■ Devletin hayvancılık desteklemeleri yeterli düzeyde olmalı ve yatırımcı uzun dönem ne alabileceğini bilmeli. ■ Devlet desteklerinde küçük ve orta boy işletmelerin özel bir yerinin olması ve hayvancılığa verilen destek miktarının köylerde yaşayan yetiştiriciler için yeterli miktarda olmalıdır. ■ İşletme sayısını ve hayvan sayısının hızla azalmasına neden olacak büyük işletme desteklemeleri dikkatlice gözden geçirilmeli ■ Her bölgede süt artışını zorlamamak ve süt fiyatını istikrara kavuşturmak

İdeal hedeflerimiz ! ■ Ülkemiz insanlarını yeterli ve dengeli besleyecek seviyenin üstünde üretim yapmak ■ Ülkemizin büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarına yetecek miktarda kaba yem üretmek ■ Meralarımızı küçükbaş hayvan ve et sığırcılığı için daha etkin kullanmak ■ Kendi kendine yetebilen aile işletmelerinin sayısının yeniden arttırılarak Ülke hayvancılığımızın “sigortasını” yeniden tesis etmek ■ Kırsal alanda küçükbaş hayvancılığımızı geliştirmek için önlemler almak ■ Kırmızı ette ihracatçı bir ülke olmak

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

13

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr

Kelkit Havzası’nda Mera Yönetimi ve Koyunculuk Açısından Önemi Prof. Dr. Binali ÇOMAKLI Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi

Çayır ve Mera Kavramları ■ Çayır: Taban suyunun yüksek olduğu düz veya düze yakın topraklarda oluşan sık, uzun boylu ve biçilmeye uygun bitkilerden oluşup genellikle özel mülkiyete konu arazilerdir. ■ Mera: Genellikle taban suyu derinde, engebeli yerlerde oluşan kısa, seyrek, yatık veya yarı yatık bitkilerin oluşturduğu, hayvan otlatılarak değerlendirilen alanlar olup mülkiyeti devlete, kullanımı yöre halkına aittir.

Çayır-Mera Arazilerinin Ülkemizdeki Durumu ■ Ülkemizde 1950’li yıllarda 46.5 milyon hektar çayır-mera arazisi bulunurken bu rakam günümüzde 14.6 milyon hektara düşmüştür. Bu alan ülke yüzeyinin %18,6’sını oluşturmaktadır. Çayır meralarımız alan olarak kayıp verdiği gibi; yanlış kullanım sonucu yaklaşık %70’inde vejetasyon zayıflamıştır. Ülkemiz meralarının yaklaşık %42’si Doğu Anadolu Bölgesinde yer almaktadır. Nitekim bölgede toplam alanın %61’i çayır meralarla kaplı olup bu oran Erzurum’da %66 dır. Dolayısıyla ekonomisi tarıma, tarımı hayvancılığa dayalı olan Doğu Anadolu Bölgesi’nde çayır meralar hayati öneme sahiptir. Ç Çalı tayımızın alı tayımızın konusu konusu Gümü hane Gümü hane l'inin l'inin arazi arazi varlı ı varlı ı aa a ıdaki a ıdaki tab tabloda loda b belirtilmi tir. elirtilmi tir. LÇELER LÇELER

Alanı Tarım Taarım Alanı Miktar (ha)) Miktar (ha

Merkez Torul T oorul Kürtün K ürtün Kelkit Köse Köse iran iran TOPLAM TOPLAM

23.988 7.763 4.963 65.068 16.211 16.211 31.014 149.007

O ran Oran (%) 13,33 7,40 6,13 42,95 39,54 31,26 22,66

Orman-Fundalık Orman-Fundalık M iktar Oran Miktar Oran (ha (ha)) (%) 72.449 64.608 39.726 30.301 5.874 34.357 247.315

40,27 61,59 49,04 20,00 14,33 34,63 37,61

Çayır Mera Mera Çayır Miktar (ha Miktar (ha)) 60.606 22.744 34.028 37.412 7.718 10.985 173.493

O ran Oran (%) 33,69 21,68 42,01 24,69 18,83 11,07 11,07 26,39

Alan Tarım Dı ı Dı ı Alan Tarım Yüzölçümü ran (%) Yüzölçümü Miktar Oran M iktar O (ha) (ha) (ha)) (ha 22.857 9.785 2.283 18.719 11.197 11.197 22.844 87.685

12,71 9,33 2,82 12,36 27,31 23,03 13,34

179.900 104.900 81.000 151.500 41.000 99.200 657.500

4

■ Tablonun incelenmesinden anlaşılacağı üzere il genelinde 173.493 ha çayır mera alanı bulunmakta olup, bu alan ilin toplam alanının %26,39’unu teşkil etmektedir. Kelik İlçe’sinde ise bu oran (%24,69) il geneline yakın olarak tespit edilmiştir. Bu değerler ülke ortalamasının (%18,6) üzerindedir.

14

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

Çayır meraların tarımsal ve ekolojik denge açısından önemini şöyle sıralayabiliriz: 1. Ülkemizde toplam alanın %20’ye yakını çayır meralarla kaplı olup; diğer canlılar açısından temel faktör olan bitki kaynaklarının önemli bir kısmını oluşturmaktadır. 2. Hayvanlar için en ekonomik yem kaynağıdırlar. Nitekim ülkemizde kaliteli kaba yemlerin %86.2’si çayır meralardan sağlanmaktadır. Ayrıca hiçbir masraf yapmadan en ekonomik hayvancılık modeli mera hayvancılığıdır. Ülkemizde hayvanlarımızın yılda yaklaşık 50 milyon ton kaliteli kaba yeme ihtiyacı vardır. Bu ihtiyacın yaklaşık 15 milyon tonu çayır meralardan, 10 milyon tonu yem bitkilerinden, geriye kalanı ise kalitesi son derece düşük olan samandan sağlanmaktadır. İşte hayvancılığımızda verim düşüklüğünün temel nedeni kalitesiz yemlerle hayvan beslemeden kaynaklanmaktadır. Et ithalatının yapıldığı günümüzde bu sorunun çözümünde çayır, mera ve yem bitkilerinin önemi bir kat daha artmaktadır. Ayrıca hayvancılıkta işletme giderlerinin %70’ini yem giderleri oluşturmakta ve bu yemler içerisinde de hayvanlarının sindirim sistemi gereği kaliteli kaba yemler başta gelmektedir. 3. Erozyonu önlemede çayır meralar önemlidir. Nitekim ülkemizde erozyona uğrayan alanların önemli bir kısmını meralar oluşturmaktadır. 4. Barajlar ve göletler gibi tesislerin ömürlerini uzatırlar. 5. Çayır meraların %87’si V-VII. sınıf arazilerde oluştuğu için, bu alanların başka şekilde değerlendirme olanağı yoktur. 6. Atmosferdeki CO2 miktarını dengeleyerek sera etkisini azaltırlar. 7. Çalılı meralar kırsal kesimde yakacak ihtiyacının bir kısmını karşılarlar. 8. Çayır meralar gen merkezi konumundadırlar. 9. Hayvan besleme yönünden ekonomik değerleri vardır.

Çayır ve Mera İdaresi: ■ Bu alanlardan faydalanmada doğal kaynakları (toprak, su, bitki örtüsü) tahrip etmeden uzun yıllar verimliliğini koruyacak şekilde birim alandan en yüksek verim sağlamaktır. Yani sürdürülebilir bir sistemin tesis edilmesidir. Çayır ve meralar farklı kullanıma sahip oldukları için ayrı ayrı incelenecektir. MERA İDARESİ ■ Mera idaresinin bütün dünyada kabul edilen dört temel ilkesi bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla: a) Otlatma zamanı ve aralıkları b) Otlatma kapasitesi c) Üniform otlatma d) Bitki örtüsüne uygun hayvanla otlatma

www.kelkittso.tobb.org.tr

Otlatma Zamanı ve Aralıkları ■ Otlatma zamanı olarak en önemlisi ilkbaharda otlatmaya başlama zamanıdır. İlkbaharda kar kalkar kalkmaz toprak nemli (çamur) ve bitkiler daha yeni gelişmeye başladığı dönemde yapılan erken otlatmalar bir taraftan yeni gelişen bitkileri tahrip ederken, diğer taraftan toprağı sıkıştırarak yapısını bozmaktadır. Nitekim bu dönemde 500 kg canlı ağırlığındaki bir ineğin m2’ye 40 ton basınç yaptığı hesaplanmıştır. ■ Yine erken ilkbahar otlatması ile meranın yem veriminin %80 oranında azaldığı belirlenmiştir. Gerek ülkemizde gerekse bölgemizde erken ilkbahar otlatması söz konusudur. Bu durumu düzeltmek için yem bitkileri ekim alanlarını artırarak üreticilerin yeterli yem stoku yapmaları gerekmektedir. Ortalama olarak ilkbaharda otlatmanın 20-25 gün geç başlatılması durumunda bu problem çözülebilecektir. ■ İlkbaharda karlar kalkıp havalar ısınmaya başladığında bitkilerin gelişip otlatma olgunluğuna gelmeleri (8-10 cm boy almaları) ve toprağında tavına gelinceye kadar nemini kaybetmesi gerekir. Bu dönem Erzurum için ortalama mayıs ayının ortalarına tekabül etmektedir. Ayrıca otlatmaya başlama zamanı için indikatör bitkilerden faydalanılmaktadır. Nitekim Erzurum’da kavak ağaçlarının yapraklanmaya başladığı dönem otlatmaya başlama zamanı olarak kabul edilebilir. Kelkitte ise otlatmaya başlama zamanı Erzurum’a göre yaklaşık 20 gün erken olmalıdır. ■ Otlatmaya başlama zamanı uygulamasında önce düşük rakımlı, köye yakın yerlerden başlamalı, daha sonra yüksek rakımlı yerlere çıkılmalı ve hatta köyün yaylası varsa sıcak yaz aylarında yaylada yeşil kalabilen alanlarda otlatma yapılmalıdır. Ayrıca münavebeli otlatma sistemi uygulayıp, iki otlatma arasında 1520 gün dinlendirme verilmelidir. Yine vejetasyonun durumuna göre bitkilerin tohum bağlamalarına fırsat vermek için daha uzun dinlendirme sürelerine ihtiyaç duyulabilmektedir. ■ Ayrıca sonbaharda sıcaklık 0 ’nin altına düşmeden yaklaşık bir ay önce otlatmaya son vermek gerekmektedir. Bu tarih Erzurum için ekim ayının 15’ine denk gelmektedir. Dolayısıyla Erzurum’da otlatma sezonu 15 mayıs ile 15 ekim arasında ortalama 5 aydır. Kelkit ilçesinde ise ekolojik faktörler dikkate alındığında otlatma sezonu 20 Nisan’dan 1 Kasım’a kadar yaklaşık 6 aydır.

Otlatma Kapasitesi:

• • • • •

O K: Otlatma Otlatma Kapasitesi Kapasitesi (BBHB) (BBHB) OK: Mera Alanı Alanı (da) (da) MA: Mera ÜO: Üretilen Üretilen ot ot miktarı miktarı (kg/da) (kg/da) ÜO: F O: F aydalanma oranı oranı FO: Faydalanma ff:: F aktör ((Meranın Meranın üniform engelleyen Faktör üniffor o m otlanmasını otlanmasını engelleyen topo㾪 topo eya sudan tesiri) topo㾪rafya rafya vveya sudan uzaklık uzaklık gibi gibi faktörlerin faktörlerin tesiri) • Goi Goi:: G Günlük ott iihtiyacı (kg/gün) ünlük o htiyacı (kg /gün) • O OP: P: O Otlatma tlatma p periyodunun eriyodunun u uzunlu u zunlu u (gün) (gün)

■ Mera alanı tespit, tahdit ve tahsis işlemi sonucu belirlenmiştir. Meranın verimi ise kafesler atılarak korumaya alınan alanlar biçilip kurutularak veya gözle tahmin metoduyla belirlenmektedir. Faydalanma oranı olarak (f = 0.5) meranın ürettiği yemin yarısını otlat yarısını bırak ilkesi doğrultusunda belirlenmektedir. ■ Yani meranın verimi 0.5 ile çarpılarak yarısı alınmaktadır. Ayrıca sudan uzaklık mesafeleri ve aşırı eğimli alanlarda otlatma kapasitesi düşürülebilmektedir. Örneğin sığırlarla otlatmada sudan uzaklık mesafesi 1.6-3.2 km arasında olursa otlatma kapasitesi %50 azaltılmaktadır. Halbuki koyun otlatmada sudan uzaklık mesafesine göre kapasite indirimine gidilmemektedir. Çünkü koyunlar sığırlara göre susuzluğa daha dayanıklıdır.

ÇALIŞTAY ■ Yani meranın verimi 0.5 ile çarpılarak yarısı alınmaktadır. Ayrıca sudan uzaklık mesafeleri ve aşırı eğimli alanlarda otlatma kapasitesi düşürülebilmektedir. Örneğin sığırlarla otlatmada sudan uzaklık mesafesi 1.6-3.2 km arasında olursa otlatma kapasitesi %50 azaltılmaktadır. Halbuki koyun otlatmada sudan uzaklık mesafesine göre kapasite indirimine gidilmemektedir. Çünkü koyunlar sığırlara göre susuzluğa daha dayanıklıdır. ■ Yine sığırlarda %11-30 arasındaki eğimde otlatma kapasitesi %30; %31-60 arasındaki eğimde ise kapasite %60 azaltılmaktadır. Yukarıda belirtildiği gibi otlatma sezonu Kelkit ilçesinde ortalama 6 aydır. Formüldeki otlatma periyodu gün olarak (180 gün) alınmalıdır. Bu değerler analiz edildiğinde topoğrafik yapısı oldukça engebeli olan Kelkit ilçesinde eğimin yüksek olduğu araziler çoğunluktadır. ■ Dolayısıyla sığır otlatmaya yüksek eğimden dolayı çok fazla uygun olmayan mera alanları koyunculuk için daha uygundur. Nitekim koyun otlatılırken eğimin %45’e kadar olduğu alanlarda otlatma kapasitesi düşürülmemektedir. Bir başka ifadeyle canlı ağırlıkları sığıra göre oldukça düşük ve hareket kabiliyeti yüksek olan koyun bu alanları daha iyi değerlendirmektedir. ■ Yine bir hayvanın günlük kuru ot ihtiyacı canlı ağırlığının %2’si kadardır. Yani 500 kg’lık safkan sığırların günde 10 kg; 250 kg’lık yerli sığırların 5 kg ve koyunların ise 1-1,5 kg günlük kuru ot ihtiyacı vardır. Bu değerler formülde yerine konularak otlatma kapasitesi hesaplanmaktadır. Kapasitesinin üzerinde otlatma bitki örtüsünün tahrip olmasına ve otlatma baskısının daha da artmasıyla beraber erozyona yol açmaktadır. ■ Mevcut mera kanunu (4342 sayılı kanun)’na göre meranın otlatma kapasitesi dikkate alınarak ilgili yörede meradan faydalanacak kişilere otlatma hakları bir başka ifadeyle otlatabilecekleri hayvan sayısı hesaplanmaktadır. Bu konuda Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Otlatma Yönetmenliği hazırlanmaktadır.

Üniform Otlatma:

■ Mera üzerinde hayvanların sevk ve idaresini iyi bir şekilde ayarlayıp meranın her tarafını eşit bir şekilde otlatılmasını sağlamak gerekmektedir. Bu konuda çobanların eğitimine ihtiyaç vardır.

Bitki Örtüsünün Tipine Uygun Hayvanla Otlatma: ■ Yapılacak mera etüdü sonucunda özellikle düz veya düze yakın alanları sığırlarla, engebeli yerleri koyunlarla, çalılık alanları ise keçilerle otlatmak önerilmektedir. Bu durum Kelkit havzasının koyun ve keçi yetiştiriciliğine daha uygun olduğunu göstermektedir. Nitekim bölgede mera alanları hem eğimli hem de çalılık alanların mevcudiyetinden dolayı küçükbaş hayvanlarla otlatmaya daha uygundur. ■ Yukarıda belirtilen ilkelerin uygulanması için çobanların bu konuda eğitimine ihtiyaç vardır. Nitekim Rusya’da çoban okulları mevcuttur. Ülkemizde de eğitim verilip sertifika alan kişilerin çoban olabilmeleri önerilmektedir. Çünkü çobanlara hem önemli miktarda hayvan varlığı hem de çok önemli olan meralarımız emanet edilmektedir.

Çobanla otlatma yapılırken: ■ a) Hayvan sürüleri 600-800 koyun ile 100-150 baş sığırdan oluşturulmalı ve bu kadar hayvan 150-200 m boy ile 50-75 m eninde yaklaşık 10-15 dekarlık alanda yapılmalıdır. ■ b) Hayvanlar saatte 250-300 m hızla hareket ettirilmelidir. ■ c) Üniform otlatma için meranın her bir kesimi ayrı ayrı şeritler halinde otlatılmalıdır. ■ d) Hayvanlar sabahleyin çiğ kalktıktan sonra otlatmaya başlanmalı, öğlen sıcak saatlerde dinlendirilmeli ve ikindi vaktinde tekrar otlatılmalıdır.

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

15

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr

Küçükbaş Hayvancılık Yatırımlarına Yönelik Teşvik Sistemi ve Faydalanma Esasları Serkan ATABAŞ DOKA Gümüşhane Yatırım Destek Ofisi

Teşvik Sistemi Gümüşhane’de Bölgesel Teşvikler 5. Bölge KDV İstisnası Yurt içinden ve yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için katma değer vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır

Faiz Desteği TL Kredilerde 5 puan Döviz/Dövize Endeksli Kredilerde 2 puan Azami destek: toplam 1.400.000 TL’ye kadar

Gümrük Vergisi Muafiyeti Yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için gümrük vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır

Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği 7 yıl %35 Yatırıma Katkı Oranı

Vergi İndirimi Vergi İndirim oranı %80 Yatırıma Katkı Oranı %40

Yatırım yeri tahsisi Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilebilir

Tarım ve Orman Bakanlığı Tüm maliyetler için 30.000 TL geri ödemesiz destek

Orköy Kredileri Tarım ve Orman Bakanlığı

16

Desteklenen Alanlar ■ 100-200 adet anaç küçükbaş kapasiteli yeni ağıl yapımı veya tadilatı; ■ Damızlık koç ve teke alımı; ■ Gübre sıyırıcı sistemi ve süt sağım makinesi gibi makine ve ekipman alımı desteklenmektedir.

Desteğin niteliği ■ Desteklenen alanlarda %50 oranda hibe uygulanır.

Başvuru ■ İşletmesi en az 1 yıldır aktif olan ve Tarım ve Orman Bakanlığı kayıt sistemine dahil olan yetiştiriciler ■ Başvuru dönemi: 2019-2023 yılları arası. ■ Başvuru yeri: Tarım ve Orman Bakanlığı İl Müdürlükleri

Faizsiz Yatırım ve İşletme Kredisi Üretici ve Yetiştiriciler, Tarımsal Amaçlı Kooperatifler

Yararlanma Koşulları ■ Koyunda en az 50 baş, keçide en az 25 baş kapasiteli işletme kurulması ya da belirtilen kapasite üzerine çıkılması ■ Küçükbaş hayvan yetiştiriciliği amacıyla temin edilecek dişi hayvanların Bakanlık kayıt sisteminde kayıtlı ve 6-24 aylık arası yaşta olması

Desteğin niteliği

Yatırım Destekleri Genç Çiftçi Desteği

DOKAP Kapsamındaki İllerde Hayvancılık Yatırımlarının Desteklenmesi

DOKAP Hayvancılık Yatırım Desteği Bölge İllerinde Hayvancılık Yatırımlarının Desteklenmesi Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı

Tarım ve Orman Bakanlığı Tarıma dayalı ekonomik yatırım ve kırsal ekonomik alt yapı yatırımları

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

Faizsiz Kredi Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifi Faizsiz ve ödemesiz dönem içeren hayvancılığa yönelik yatırım ve işletme kredisi

■ Barınak yapımı ve tadilatı, çeşitli makine ve ekipman alımı, elektrik ihtiyaçları için yenilenebilir enerji tesis ve ekipman alımı ve diğer yatırım giderlerini kapsayan faizsiz kredi sağlanmaktadır. ■ Erkek hayvan alımı işletme kredisi kapsamında, dişi hayvan alımı yatırım kredileri kapsamında değerlendirilir. ■ Üst limit 5 milyon TL

Başvuru ■ Başvuru dönemi: 16.03.2018 tarihli tebliğ ilanı ile başlamıştır. ■ Başvuru yeri: T.C. Ziraat Bankası A.Ş., Tarım Kredi Kooperatifleri

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr

Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projesi Dr. Ali AYAR Daire Başkanı

Hayvancılıkta Sorunlar 1- Hayvan kayıtları ve sistemden düşüm sıkıntıları; ■ Her yaştaki hayvana maliyeti yüksek çipli küpe takma yaklaşımı ■ Küpelerin zamanında temin edilememesi nedeniyle özellikle küçükbaşta kayıt olmadan kesim (haliyle kaçak kesim) ■ Mezbahaların tamamının AB standardı diyerek şartları yerine getiremez ve kaçak kesim yapar duruma ya da kapanmasına yol açılması sonucu kaçak kesimlerin çoğalması, ■ Kesilen hayvanları düşümünün yapılaması, sistemde hayvan sayısının şişmesi

6- İşletme yapılarındaki karmaşa; 1 - Hayvancılıkta işletmeler yapısal olarak iki kısımda değerlendirilmelidir; Ticari İşletmeler: ■ Piyasa şartlarına göre üretim modelini değiştirebilen ve ıslah kaydı tutmayan işletmeler Damızlıkçı İşletmeler: ■ Irkı, saf olarak yetiştiren ve Bakanlığın öngördüğü ıslah kayıtları tutulan ve damızlık yetiştiren işletmeler.. 2- Mevzuat Düzenlemesi: Birliklerin üyelik tanımlarını düzenlemesi değiştirilerek tüm işletme ve hayvanların ıslah sistemine girme zorunluluğu kaldırılmalıdır. ■ Damızlıkçı ve ticari işletmelerin yükümlülükleri ve destekleme mekanizması farklı olmalıdır.

2- Hayvan sağlığı; ■ Yavru ölümleri, yetiştirme hastalıkları, diğer bulaşıcı hastalıklar kontrol altına alınamamışken ihtiyacı karşılayan ve koruma sağlayan aşıları üreten çoğu bakanlığa ait laboratuvarların GMP uyum gerekçesi ile kapatılması, ( İhraç hedefli üretim yerlerinin GMP ye zorlanması, diğerlerinin daha geniş zaman içinde uyumlaştırılması ve bu sürede üretime devam etme yolunu seçilmemiş olması,) bunların bazılarının sadece ithalata bağlı kalması ■ İl Müdürlüklerinin programlı ıaşılama faaliyetlerinde, alternatif uygulamalar tam oturmadan çekilmesi, üreticilerin aşıya ve aşılama yapacak kişilere erişmesi zor ve pahalı hale gelmiş olması. ■ Yavru ölümlerini azaltacak aşı ve serum uygulamalarına üreticinin ucuz maliyetle erişememesi

7- Damızlık; ■ Yaygın fertilite sorunları, Damızlık üretimi ve dağıtımındaki plansızlık, ■ Damızlık üretimi/ dağıtımı konusunda TAGEM,TİGEM, HAYGEM koordinasyonu olamaması, ■ Sığırlardaki ıslah sistemi de dahil altıncı maddede belirtilen yapılanma sonrası tüm türlerde ıslah sistematiğinin yeniden yapılandırılması,

3- Hayvan sayısı ve Hayvansal üretim planlaması ; ■ Üretim planlamasının önceden yapılmayıp dönem sonunda gerçekleşenler olarak kaydedilmesi

9 - Sektör Hedefleri ve Koordinasyon Eksikliği ; ■ Zamana endeksli sektöre ait global üretim hedefleri belirlenmeli, yetki ve görev verilen birimlerin koordinasyon eksikliği giderilerek bu hedefteki kendilerine görevleri yerine getirmelerine göre performanslarının değerlendirilmesi

4- Yem, çayır/mera; ■ Ağaçlandırmanın mera aleyhine planlanması, ■ Hayvan sayıları artırma projeksiyonuna göre kaba yem üretiminin planlanamaması, ■ Hala bazı mera bölgelerinin kullanıma açılmasındaki sıkıntılar, ■ Mera mevzuatında düzenleme, ■ Orman alanlarının kontrollü otlatmaya açılmasında daha esnek olunması, ■ Konsantre yem üretim girdi maliyetlerinin azaltılamaması 5- Hayvan sayıları/ hayvansal üretim miktarları istatistiklerindeki tutarsızlık ve bunlara göre özellikte kırmızı ette arz açığı hesaplanması ■ Olması gereken «Kasaplık Güç Kullanımı» ve üretilecek et miktarı ile fiiliyattaki rakamlar arasında tutarsızlık

8- Tarım STK mevzuatı; ■ Hayvancılık birliklerinin üyelik yapılarını düzenleyen mevzuatın, genel kurulda oy kullanma ve seçim konularında bitmez tükenmez tartışmalara ve kargaşaya yol açması ve düzenlemesi gerektiği

10 - Fiyat oluşumunda piyasanın istikrarsızlığı; 11 - Çoban sorunu; Hayvancılık işletmelerinin devamlılığı için, ■ Evin hanımının sigortasının devletçe ödenmesi ■ Yeşil kart gibi sosyal yardım uygulamaların üretimden ve çalışmadan uzaklaşmaya yol açacak kolaycılığa kaçmayacak şekilde düzenlenmesi ■ Göçmen işçilerin çoban/ bakıcı olarak istihdamına yasal zemin oluşturulması 12 - Eğitim; ■ Halen hayvancılık yapanların ve yeniş başlayacakların faaliyet alanı ile ilgili eğitim eksikliklerinin giderilmesi

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

17

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr

KASAPLIK K ASAPLIK G GĂœCĂœN ĂœCĂœN K KULLANIMI ULLANIM MI

VER M VER M YĂ– YĂ–NĂœNE NĂœNE G GĂ–RE Ă–RE K KĂœĂ‡ĂœKBA ĂœĂ‡ĂœKBA SINIFLANDIRMA SINIFLANDIRMA Et

MEVCUT M KTARI KTARI (2 ((2017) 017) MEVCUT ĂœRET M ĂœRET M M BA B A

KES LEN (BA ) A ) K ES LEN (B

Karkas o rtalamasÄą ortalamasÄą

ET ĂœRET M (TON) ON) Ăœ RET M (T

15.943.586

3.602.115 3.602.1 15 (1 (1.000.000) .000.000)

274,1

987.340 (274.000) (2 74.000)

SĂźt

Karayaka Koyunu RamlĹç Koyunu

SI SI IR IR

MA MANDA ND A

161.439

6.123

218,7

1.340

KOYUN KOYUN

33.677.636

5.134.338 (2.000.000) (2.000.000)

19,5

100.120 (39.000) (3 9.000)

EÇ KEÇ K

10.634.672

2.068.866 (1 .000.000) (1.000.000)

18,1

37.446 (1 8.100) (18.100)

T OPLAM TOPLAM

-

-

PÄą rÄąt Koyunu PÄąrÄąt PÄą rlak K oyunu PÄąrlak Koyunu E me K oyunu E me Koyunu Karya Koyunu KÄąvÄąrcÄąk Koyunu

1.126.246 (+3 31.100)=1.457.346 (+331.100)=1.457.346

KARKAS (KG)

KOYUN

15.154.936 (%45) 15.154.936 (% 45 )

19,5

295.522

KEÇ

4.785.602 (%45) 4 .785.602 (% 45)

18,1

86.620

274,1

TOPLAM

ĂœRET M (TON) 1.748.200 ((1.529.752) 1.529.752)

(1.911.894) 2.130.346 (1 .911.894)

GerçekleĹ&#x;en et Ăźretimi ile olmasÄą gereken arasÄąnda yaklaĹ&#x;Äąk bir milyon et ?, Kurbanda kesilen ilave edilse bile 600 bin ton, ( 454.5 ) bin ton et ?

GELÄ°ĹžTÄ°RMEYE/ARAĹžTIRMAYA AÇIK KONULAR â– Hayvan hastalÄąklarÄąna dirençli genotiplerin geliĹ&#x;tirilmesi, â– Yerli ebeveyn test kitlerinin ve yĂśntemlerinin geliĹ&#x;tirilmesi, â– KßçßkbaĹ&#x; hayvancÄąlÄąkta Ăźreme performansÄąnÄą artÄąrmaya yĂśnelik uygulamalar, â– Et Ăźretiminin artÄąrÄąlmasÄą için yeni genotiplerin oluĹ&#x;turulmasÄą, â– Hayvanlarda genetik hastalÄąklarÄąn tespitine yĂśnelik çalÄąĹ&#x;malar, â– KßçßkbaĹ&#x; hayvanlarda sperma dondurma tekniklerinin geliĹ&#x;tirilmesi, â– DamÄązlÄąk seçiminde genomik seleksiyonun kullanÄąlmasÄą â– Manda sperma Ăźretim tekniklerinin geliĹ&#x;tirilmesi, â– Yavru ĂślĂźmlerine yol açan hastalÄąklarÄąn aĹ&#x;Äą ve serumlarÄą, kßçßk dozlarda ambalajlanarak belli sayÄąda hayvana sahip Ăźreticiye Ăźcretsiz verilmesi.

PROJENÄ°N AMACI ve HEDEFLERÄ° Yerli genetik kaynaklarÄąmÄązÄąn; â– DĂśl verimi, â– SĂźt verimi, â– GeliĹ&#x;me hÄązÄą, â– Yem deÄ&#x;erlendirme kapasitesi, â– YapaÄ&#x;Äą ve tiftik kalitesi gibi Ăśzelliklerinin bilimsel yĂśntemler ile iyileĹ&#x;tirilmesi, â– â– â– â– â– â– â– â– â– â– â–

DamÄązlÄąk yetiĹ&#x;tirici birliklerinin kurulmasÄą, KayÄątlÄą yetiĹ&#x;tiriciliÄ&#x;in geliĹ&#x;tirilmesi ve sĂźrdĂźrĂźlmesi, IrklarÄąn saf olarak yetiĹ&#x;tirilmesi, IrklarÄąn genetik potansiyelin korunmasÄą ve ortaya konmasÄą, Yerli ÄąrklarÄąmÄązÄąn hÄązlÄą azalÄąĹ&#x;ÄąnÄąn ve kontrolsĂźz melezlemelerle bozulmasÄąnÄąn Ăśnlenmesi, Birim hayvan baĹ&#x;Äąna elde edilen verimin artÄąrÄąlmasÄą ve sĂźrdĂźrĂźlebilirliÄ&#x;in saÄ&#x;lanmasÄą, BĂślgelere ĂśzgĂź damÄązlÄąk Ăźretimi, DamÄązlÄąk Ăźretiminde baĹ&#x;arÄąyÄą yakalayan iĹ&#x;letmelerin "DamÄązlÄąkçĹ Ä°Ĺ&#x;letme’’ olarak tescil edilmesi, DamÄązlÄąklarÄąn deÄ&#x;erinden satÄąlmasÄą, BakanlÄąÄ&#x;Äąn, yetiĹ&#x;tiriciye daÄ&#x;ÄątacaÄ&#x;Äą damÄązlÄąklarÄą bu tĂźr iĹ&#x;letmelerden temin edebilmesi, En ĂźstĂźn verimli koçlar/teke ve manda boÄ&#x;alarÄąnda suni tohumlama tekniklerinin de uygulanmasÄą ile verimlerin artÄąrÄąlmasÄą.

18

13

6

KES LECEK ( BA ) 6 .378.000 (% 40) 6.378.000 (%40) 5 .581.000 (% ((%35) 35) 5.581.000

SI IR

Tiftik

Gßney Karaman Koyunu Koçeri Koyunu HonamlĹ Keçisi Hem in Koyunu Hem in KĹl Keçisi

Da lĹç Koyunu Da lĹç

KASAPLIK GĂœCE GĂ–RE OLMASI GEREKEN ASGAR KES M/ĂœRET M TĂœR

Kombine

O rta A nadolu Orta Anadolu vesi vesi T iftik K eçisi Tiftik Keçisi Me rinosu K oyunu Merinosu Koyunu Karacabey Merinosu K aracabey Me rinosu R enkli T iftik Renkli Tiftik Kilis Keçisi Koyunu Keçisi TĂźrk Sa aneni Saaneni Akkaraman Koyunu Kangal Akkaraman HayvancÄąlÄąk Ma ltÄąz K eçisi Kßçßkba MaltÄąz Keçisi Koyunu Ara tÄąrmalarÄą ÇalÄą ma Grubu Ta hirova Koyunu Tahirova Karaka Karaka Koyunu KoordinatĂśrlĂź Ăź Sa kÄąz K oyunu Zom Koyunu SakÄąz Koyunu ava k A kkaraman avak Akkaraman Mo r ka r a m a n K oyunu Morkaraman Koyunu Koyunu

Kelkit Ticaret ve Sanayi OdasÄą

KĂœĂ‡ĂœKBAĹž HAYVAN ISLAHI FAALÄ°YETLERÄ° Her genotip için, â– Elit SĂźrĂź; KontrollĂź çiftleĹ&#x;tirme yapÄąlan, ana-baba ve bireysel verim kayÄątlarÄą tutulan sĂźrĂźler. â– Taban SĂźrĂź; Projeden seçilen erkek materyal ile sÄąnÄąf usulĂź çiftleĹ&#x;tirilen diĹ&#x;i materyal ve yavru verim kayÄątlarÄą tutulan iĹ&#x;letmeler â– Her genotip için, â– 6000 baĹ&#x; koyun/keçi â– 300 baĹ&#x; koç/teke’den oluĹ&#x;an proje paketleri halinde yĂźrĂźtĂźlmektedir. KßçßkbaĹ&#x; HayvancÄąlÄąkta; â– 2005-2010 yÄąllarÄąnda (ilk beĹ&#x; yÄąl) 13 ilde, 12 alt proje, â– 2011 yÄąlÄąnda 42 ilde, 81 alt proje, â– 2012 yÄąlÄąnda 54 ilde, 139 alt proje, â– 2013 yÄąlÄąnda 58 ilde, 148 alt proje, â– 2014 yÄąlÄąnda 59 ilde, 149 alt proje, â– 2015 yÄąlÄąnda 59 ilde, 172 alt proje, â– 2016 yÄąlÄąnda 61 ilde, 183 alt proje â– 2017 yÄąlÄąnda 60 ilde, 176 alt proje â– 2018 yÄąlÄąnda 60 ilde, 180 alt proje (planlama) L, L, IRK, IRK, PR PROJE OJE VE YET YET T R C T R C SAYILARI SA AYI Y LARI YI YILI LI

ll Sa yÄąsÄą SayÄąsÄą

IIrk/Tip rk/Tip Sa SayÄąsÄą yÄąsÄą

Pr Proje oje Sa SayÄąsÄą yÄąsÄą

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 201 1 2012 2013 2014 2015 2016 2017

2 12 12 12 12 13 42 54 59 59 59 60 60

2 11 11 11 11 12 23 27 28 28 29 29 29

2 12 12 12 12 13 81 139 149 149 172 182 176

teryal Ma Materyal yÄąsÄą Sa SayÄąsÄą 8.300 69.668 71.414 71.362 71.672 75.824 488.278 746.698 876.232 911.920 91 1.920 1.041.108 1.061.201 1.108.800

Y eti tirici Yeti tirici Sa yÄąsÄą SayÄąsÄą 20 461 466 466 438 472 3.068 4.899 5.828 5.931 6.796 6.745 5.997

D Destekleme estekleme T TutarÄą utarÄą (T (TL) L) 166.000 1.811.368 1.811.368 2.184.260 2.497.670 2.550.697 2.936.640 16.528.010 31.901.400 38.996.350 44.909.375 46.990.675 52.970.120 80.326.600 324.769.165

Kßçßkba KĂź Ăźk kb HayvancÄąlÄąk H lk Ara tÄąrmalarÄą ÇalÄą ma Grubu KoordinatĂśrlĂź Ăź

Toplam Toplam

2005 yÄąlÄą toplam kßçßkbaĹ&#x; hayvan sayÄąsÄą 31.8 milyon baĹ&#x; 2017 yÄąlÄą 44.3 milyon baĹ&#x; 2018 yÄąlÄą ise 47.3 milyon baĹ&#x; PAYDA PAYDA VE PER PERSONEL SONEL D DA ILIMI A ILIMI

!! "! # "! #

$%

Pr oje T eman Sa yĹsĹ (K ßçßkba ) Proje Teknik eknik El Eleman SayĹsĹ (Kßçßkba )

&

Proje Proje U Uygulanan ygulanan D DamĹzlĹk amĹzlĹk K Koyun oyun K Keçi eçi Yeti tiricileri Birli i irli i Sa SayĹsĹ yĹsĹ Y eti tiricileri B

&'

ÇALIŞTAY

www.kelkittso.tobb.org.tr

ANADOLU MANDASI ISLAH FAALÄ°YETLERÄ° â– Her alt proje için, en az 800 baĹ&#x; manda ile proje materyali oluĹ&#x;turulmuĹ&#x;tur. â– 18 il destekleme Ăśdemesinden yararlandÄąrÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. â– Malak Ăślçßmleri, SĂźt verim Ăślçßmleri, SĂźt analizleri ile ilgili kayÄątlar tutulmuĹ&#x;tur. â– DamÄązlÄąk seçmek Ăźzere malak Ăślçßmleri (doÄ&#x;um, altÄą ve 1 yaĹ&#x; canlÄą) yapÄąlan mandalar destekleme Ăśdemesinden faydalandÄąrÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. â– Laktasyon da sĂźt verimleri hesaplanmak Ăźzere ayda 1 en az 5 sĂźt Ăślçßm yapÄąlmaktadÄąr. â– AlÄąnan verim kayÄątlarÄą kullanÄąlarak her bir alt proje lideri tarafÄąndan damÄązlÄąk seçimi yapÄąlmaktadÄąr.

Anadolu MandasÄąnda; â– 2011 yÄąlÄąnda 8 ilde, 8 alt proje, â– 2012 yÄąlÄąnda 14 ilde, 14 alt proje, â– 2013 yÄąlÄąnda 16 ilde, 16 alt proje â– 2014 yÄąlÄąnda 16 ilde, 16 alt proje â– 2015 yÄąlÄąnda 17 ilde, 17 alt proje â– 2016-2018 yÄąllarÄąnda 18 ilde 18 alt proje l, l, Pr Proje oje ve ve Y Yeti tirici eti tirici SayÄąlarÄą SayÄąlarÄą YILI YILI

TĂźrkiye'deki Manda SayÄąsÄą SayÄąsÄą Manda (Ba ) (Ba )

l SayÄąsÄą SayÄąsÄą l

2011 2011 2012 2013 2014

' (

& )*$+

%

Proje Proje SayÄąsÄą SayÄąsÄą

Materyal Materyal SayÄąsÄą SayÄąsÄą

Yeti tirici Yeti tirici SayÄąsÄą SayÄąsÄą

Destekleme Destekleme TutarÄą (Bin (Bin TL) TutarÄą TL)

Kßçßkba HayvancĹlĹk

Ara tĹrmalarĹ ÇalĹ ma Grubu

KoordinatĂśrlĂź Ăź % %) $)$& )&*+

ANADOLU MANDASINA Ä°LÄ°ĹžKÄ°N KAZANIMLAR â– Anadolu MandalarÄąnda yĂźrĂźtĂźlen tek Ăźlkesel Äąslah projesidir. â– Ăœlkemizde ilk defa mandalardan bu bĂźyĂźklĂźkte verim kaydÄą alÄąnmaya baĹ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr. â– YetiĹ&#x;tiricilerde kayÄąt tutma bilinci oluĹ&#x;turulmuĹ&#x;tur. â– Bu proje ile birlikler amaçlarÄą doÄ&#x;rultusunda aktif gĂśrev almÄąĹ&#x;tÄąr. â– Ăœniversite-Kamu-STK iĹ&#x;birliÄ&#x;i geliĹ&#x;tirilmiĹ&#x;tir. â– YetiĹ&#x;tirici yapÄąlan çalÄąĹ&#x;maya ďŹ ilen iĹ&#x;tirak etmiĹ&#x;, teknik bilgi ve deneyimini artÄąrmÄąĹ&#x;tÄąr. â– Yerli manda varlÄąÄ&#x;ÄąmÄąz ve yetiĹ&#x;tiriciliÄ&#x;i yeniden canlandÄąrÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. â– Manda boÄ&#x;alarÄąndan SPERMA ĂœRETÄ°MÄ° BAĹžLANILMIĹžTIR. â– Ä°l içinde ve iller arasÄąnda damÄązlÄąk manda boÄ&#x;asÄą transferleri yapÄąlmaktadÄąr. â– DamÄązlÄąkta kullanma yaĹ&#x;Äą dĂźĹ&#x;mĂźĹ&#x;tĂźr. â– 2013 yÄąlÄąnda Afyonkarahisar ilinde damÄązlÄąk boÄ&#x;a merkezi kurulmuĹ&#x; ve merkezde yetiĹ&#x;tirilen damÄązlÄąk Manda BoÄ&#x;alarÄą yetiĹ&#x;tirici sĂźrĂźlerinde kullanÄąlmaya baĹ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr. â– 2010 yÄąlÄąnda 84.726 baĹ&#x; olan manda sayÄąsÄą 2017 yÄąlÄąnda 161.439 baĹ&#x;a çĹkmÄąĹ&#x;tÄąr. â– Ortalama 855 kg olan laktasyon sĂźt verimi, 1115 kg’ a çĹkarÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. 2500-3000 kg’a ulaĹ&#x;an hayvanlar bulunmaktadÄąr (Ä°talya ortalamasÄą 2000 kg). â– TĂźm Äąslah projesinin verilerinin kaydedildiÄ&#x;i ve iĹ&#x;lendiÄ&#x;i Manda YÄąldÄązÄą programÄą oluĹ&#x;turulmuĹ&#x;tur. 2018 2018 yÄąlÄą yÄąlÄą TarÄąmsal TarÄąmsal D Desteklemeler esteklemeler li kin li kin Bakanlar Kurul KararÄą

*)(('

Toplam To plam PAYDA PAYDA VE PERSONEL PERSONEL DA ILIMI DA ILIMI

+

Ăœniversiteler Ăœniversiteler

lemleri Destekleme Destekleme Ka Kalemleri

D estekleme MiktarlarÄą Destekleme MiktarllarÄą

BĂźyĂźkba BĂźyĂźkba Hayvan Koruma

600 TL/ba TL/ba

Ta gem/EnstitĂź Proje Proje Lideri Lideri Tagem/EnstitĂź

(

Kßçßkba Hayvan Koruma Kßçßkba

90 TL/ba TL/ba

Proje Proje Teknik Teknik Eleman Eleman SayÄąsÄą SayÄąsÄą

%

SÄą Äąr Pe digrili Koruma SÄą Äąr Pedigrili

800 TL/ba TL/ba

Proje Uygulanan DamÄązlÄąk DamÄązlÄąk Manda Proje Uygulanan Manda Yeti tiricileri Yeti tiricileri Birli i SayÄąsÄą Birli i SayÄąsÄą

%

ArÄą Koruma

Ă– retim Ăœyeleri Lideri) Ăœyeleri (Proje (Proje Lideri) Ă– retim

KĂœĂ‡ĂœKBAĹž HAYVANCILIÄžA Ä°LÄ°ĹžKÄ°N KAZANIMLAR â– Ăœlkemizde, yetiĹ&#x;tirici koĹ&#x;ullarÄąnda ve Ăźlkesel dĂźzeyde tĂźm ÄąrklarÄą kapsayan kßçßkbaĹ&#x; ÄąslahÄą yapÄąlan tek uygulamadÄąr, â– KßçßkbaĹ&#x; hayvancÄąlÄąkta bĂźyĂźme, geliĹ&#x;me, sĂźt, yapaÄ&#x;Äą-tiftik vb. veri kayÄątlarÄą alÄąnmÄąĹ&#x;tÄąr, â– Verim kaydÄąna dayalÄą yazÄąlÄąm programÄą (DamÄązlÄąk Koyun Keçi Islah Bilgi Sistemi / DAKBÄ°S) kullanÄąlmaya baĹ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr, â– YetiĹ&#x;tiricilerde Äąslah, seleksiyon ve kayÄąt tutma konularÄąnda bilinç oluĹ&#x;turulmuĹ&#x;tur, â– DamÄązlÄąk Koyun Keçi yetiĹ&#x;tirici birliklerinin kurulmasÄą teĹ&#x;vik edilmiĹ&#x; ve illerde ĂśrgĂźtlemeleri tamamlanmÄąĹ&#x;tÄąr, â– KßçßkbaĹ&#x; hayvancÄąlÄąÄ&#x;a olan ilgi artÄąrÄąlmÄąĹ&#x;, azalmaya baĹ&#x;layan Ankara Keçisi gibi yerli gen kaynaklarÄąmÄązda hÄązlÄą azalÄąĹ&#x;Äąn ĂśnĂźne geçilmiĹ&#x;tir, â– Ăœniversite, YetiĹ&#x;tirici BirliÄ&#x;i ve Kamu iĹ&#x; birlikteliÄ&#x;i saÄ&#x;lanmÄąĹ&#x;, â– 165 Proje Teknik ElemanÄą (zooteknist, veteriner hekim ve teknisyeni) istihdam saÄ&#x;lanmÄąĹ&#x;, â– KßçßkbaĹ&#x; hayvancÄąlÄąkla ilgili çok sayÄąda ulusal ve uluslararasÄą bilimsel yayÄąn yapÄąlmÄąĹ&#x;, â– Kaliteli damÄązlÄąk koç ve tekeler elde edilmektedir, â– YetiĹ&#x;tiricinin damÄązlÄąk koç ve teke ihtiyacÄąnÄą gidermeye yĂśnelik koç-teke depolarÄą kurulmaya baĹ&#x;lanmÄąĹ&#x;, â– Projeden elde edilen damÄązlÄąklar, deÄ&#x;er ďŹ yattan satÄąlarak yetiĹ&#x;tiricilerin gelirlerinde artÄąĹ&#x;lar saÄ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr. â– Anaç hayvanlarÄąn canlÄą aÄ&#x;ÄąrlÄąk ortalamasÄąnda 4 ile 5.6 kg arasÄąnda artÄąĹ&#x;, â– DoÄ&#x;um aÄ&#x;ÄąrlÄąÄ&#x;Äą ortalamasÄąnda 0.6 ile 1 kg arasÄąnda artÄąĹ&#x;, â– Ä°kizlikte %7 ile %13 arasÄąnda artÄąĹ&#x;, â– Ă–nceden talep edilmesi halinde proje dÄąĹ&#x;Äą iĹ&#x;letmelerin damÄązlÄąk ihtiyacÄąnÄą karĹ&#x;Äąlamak Ăźzere yaklaĹ&#x;Äąk 150 bin baĹ&#x; erkek ve 350 bin baĹ&#x; diĹ&#x;i materyal saÄ&#x;lanabilecek duruma gelinmiĹ&#x;tir.

0T L/kovan TL/kovan Kßçßkba 440 HayvancÄąlÄąk ayvan IIslahÄą slahAra tÄąrmalarÄą Ko yun - Keçi Keçi Grubu 70 TL/ba H alk El inde K ßçßkba H Äą El it SĂź rĂź Halk Elinde Kßçßkba Hayvan Elit SĂźrĂź Koyun TL/ba ÇalÄą ma H alk El inde Kßçßkba Kßçßkba H ayvan IslahÄą IslahÄą Taban SĂźrĂź Ko yun - Keçi 40 TL/ba Keçi Halk Elinde Hayvan SĂźrĂź Koyun TL/ba Taban KoordinatĂśrlĂź Ăź H alk El inde Kßçßkba Kßçßkba H ayvan IslahÄą IslahÄą Elit Halk Elinde Hayvan Elit SĂźrĂź SĂźrĂź

Yavru Yavru

70 TL/ba TL/ba

H alk El inde K ßçßkba H ayvan IslahĹ IslahĹ Taban Halk Elinde Kßçßkba Sßrß Hayvan Taban Sßrß

Y Yavru avru

40 TL/ba TL/ba

D amĹzlĹk Er kek Ma teryal (Koç (Koç ve ve Teke Teke Deste i) DamĹzlĹk Erkek Materyal Deste i)

TL/ba 200 TL/ba

H alk El inde Ma nda IslahÄą IslahÄą Halk Elinde Manda

850 TL/ba TL/ba

D amÄązlÄą a Se çilmek Ăœ Manda Deste i Deste i DamÄązlÄą a Seçilmek Ăœzere zere AyrÄąlan AyrÄąlan Manda

200 TL/ba TL/ba 3 36

Kelkit Ticaret ve Sanayi OdasÄą

19

HABER

www.kelkittso.tobb.org.tr

Kelkit fasulyesi coğrafi işaret ve marka yolunda önemli mesafeler aldı

Ü

nü dünyaca bilinen, Türkiye’nin birçok yerinde lokantalarda özel olarak servis edilen, film repliklerine bile konu olan Kelkit fasulyesi coğrafi işaret ve marka yolunda önemli mesafeler aldı. İlçede 2 bin dönümlük alanda yıllık 3 bin ton üretimle ülke üretiminin yüzde birini karşılayan Kelkit kuru fasulyesi, yaklaşık 500 aileye gelir kapısı oluyor. Kalitesine göre kilosu 15 ile 20 lira arasında satılan ve coğrafi işaretli ürün olma yolunda ilerleyen kuru fasulye, ilçe ekonomisine yaklaşık yıllık 50 milyon liralık girdi sağlıyor. Toplamda 21 dönüm alanda ekimleri gerçekleştirilen Kelkit fasulyesiyle ilgili bilimsel komisyon çalışmalarına devam ediyor. Dr. Hüseyin Özçelik ve Dr. Ömer Sözen’in kontrolü eşliğinde kurulan deneme parsellerinde çiçeklenme ve döl tutumu saha kontrol-

20

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

leri gerçekleştirildi. Gerek İlçemiz iklim koşullarına uyum sağlaması gerekse bölgeye has yerel bir çeşidin üretiminin yapılması bu ürünün stratejik önemini daha da artırmaktadır. Kolay pişme özelliği, tane yapısı, kendine has tat ve aromaya sahip olması nedeniyle piyasada tercih edilen, Tü r k i y e ’ n i n muhtelif şehirlerinde birçok restoranda ‘Kelkit Fasulyesi’ adı

ile servis yapılan ürün üzerinde hassasiyetle durulmaktadır. Hasat sonunda Türk Patent Enstitüsü’ne ‘Coğrafi İşaret’ için Üretici Birliği adına başvuruda bulunuldu. Fasülyemiz Çografi İşaret yolunda emin adımlarla ilerliyor.

HABER

www.kelkittso.tobb.org.tr

Kelkit Et Entegre Tesisi için ilk adım atıldı

K

elkit Ticaret ve Sanayi Odası’nın (KTSO) Kelkit Belediyesi ile ortak hazırladığı Et Entegre Fizilibilite Projesinde imzalar atıldı. Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansının (DOKA) 2018 yılı Fizibilite desteği kapsamında desteklenecek projenin imza töreninde KTSO Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Servet Daltaban ve Başkan Yardımcısı Umut Yaşar Do-

ğan, DOKA Birim Koordinatörü Hacı Salih Şahin hazır bulundu. Yapılacak fizibilite projesinin KTSO tarafından ihale edilmesinden sonra projenin 6 ay içerisinde tamamlanmasının öngörüldüğünü kaydeden KTSO Başkanı Daltaban, “Sonrasında hazırlanan fizibilite raporunun Bakanlığın 2019 resmî yatırım programına dahil edilmesi beklenecektir. Projenin bölgemizin hayvancılık sektörüne

ciddi bir yükseliş kazandıracağı düşünülmektedir. Projenin, yapılacak Organize İhtisas Hayvancılık OSB ile birlikte bölgemizi Hayvancılık sektöründe yeni bir misyona kavuşturacağı açıktır. Bölgemiz için hayırlı olmasını temenni ediyoruz. Destekçimiz DOKA, proje iştirakçisi Kelkit Belediyesi ve Belediye Başkanımız Ünal Yılmaz’a katkılarından ötürü teşekkürlerimizi sunuyoruz” dedi.

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

21

HABER

www.kelkittso.tobb.org.tr

‘Bölgemizde Girişimcilik Kültürü’ ‘Ticaret Hukuku ve Ortaklık Kültürü’ ‘Şirketlerin Kurumsal Altyapılarının geliştirilmesi’ seminerleri düzenlendi

D

oğu Karadeniz Kalkınma Ajansının desteği ile Bölgemizde Girişimcilik Kültürü adlı seminerimizi gerçekleştirdik. Ekim ayı içerisinde Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası olarak bir dizi eğitim seminerini DOKA ile birlikte organize edeceğiz. Girişimcilik konulu ilk seminerimizi Kelkit Halk Eğitim Merkezi toplantı salonunda üyelerimiz, girişimcilerimiz ve diğer katılımcılarla birlikte tamamladık. Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası olarak Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansının desteğiyle düzenlediğimiz bir dizi eğitim seminerlerinden, ‘’Ticaret Hukuku ve Ortaklık Kültürü’’ konulu seminerimizi Kelkit Halk Eğitim toplantı salonunda gerçekleştirdik. Toplantıda Doç. Dr. Sezercan Bektaş sunum yaparken,

toplantıya Yönetim Kurulu Başkanımız Mustafa Servet Daltaban, Başkan yardımcısı Umut Yaşar Doğan, Odamıza kayıtlı değerli üyelerimiz, yatırımcılarımız, Üniversitemizden akademisyenler ve üniversite öğrencileri katıldı lar. Kelkit Ticaret ve Sanayi Olarak, Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı’nın(DOKA) katkıları ile yaptığımız eğitim seminerlerinin 3. sü; Şirketlerin Kurumsal Altyapılarının geliş-

tirilmesi başlıklı Seminerimizi Şiran Belediyesi Konferans salonunda tamamladık. Seminerde KTÜ Öğretim Üyesi Doç.Dr. Oktay Yıldız sunumları ile, üyelerimizi ve katılımcıları bilgilendirdiler. Toplum için, geleceğimiz için en değerli hazinenin bilgi olduğunu gerçeğini göz ardı etmeden bilgilendirme seminerleriniz devam edecektir. Şiran Belediyesi ve Şiran Meslek Yüksek Okulumuza katkılarından ötürü teşekkür ederiz.

Antalya’da Kelkit TSO’ya yoğun ilgi

9

. su düzenlenen Antalya Yörex Yöresel ürünler fuarı 24/10/2018 Çarşamba günü kapılarını açtı. Fuarda Türkiye’deki Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Ticaret Borsaları, bölgelerindeki yöresel ürünleri ve Coğrafi işaret taşıyan marka değerlerinin tanıtımını ve satışını gerçekleştiriyor. Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası olarak ilk defa katıldığımız fuarda bölgemizin marka değerleri olan, Pestil-köme, Kuru Fasülye, Zilli Kilim, Kuşburnu, Çiçek Balı , Kete ve Köy ekmeği satışı ve tanıtımını gerçekleştiriyoruz. Fuarın açılış günü standımız büyük ilgi gördü. TOOB başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu standımızı ziyaret ederek yöresel ürünlerimizin tadını baktı ve iyi temennilerde bulundu. Fuarda Odamızı KTSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcımız Umut Yaşar Doğan temsil etti.. Fuar boyunca ziyaretçilere Kuşburnu Habeşi ikramı yapıldı.

22

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

www.kelkittso.tobb.org.tr

HABER

Yeni Hizmet Binamızın Açılışını Yaptık

Siz degerli üyelerimize daha kaliteli hizmet sunabilmek adına yenilemiş oldugumuz hizmet binamızda hizmet vermeye başladık. Ocak ayı içerisinde açılışını yaptığımız hizmet binamızın hayırlı olmasını dileriz.

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

23

HABER

www.kelkittso.tobb.org.tr

Hayvancılık Kooperatifi İcra Kurulu Oluşturuldu

K

TSO Yönetim Kurulu Başkanımız Mustafa Servet Daltaban, Yönetim Kurulu Üyemiz Umut Yaşar Doğan, Gümüşhane

Üniversitesi Rektör yardımcısı Prof.Dr.Bahri Bayram, DOKA Gümüşhane Temsilcisi Serkan Atabaş ve İl Tarım Hayvancılık şube Müdürü

Özgür Ören’in katılımı ile Koordinatörlüğümüzde kurulacak Hayvancılık Kooperatifi için icra kurulu oluşturuldu.

Hayvancılık Kooperatifi İçin Ankara’da çalışmalar yapıldı

K

TSO Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Servet Daltaban, Yönetim Kurulu üyesi Umut Yaşar Doğan, DOKA Gümüşhane temsilcisi Serkan Atabaş; Odamı-

24

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

zın bünyesinde kurulacak olan Hayvancılık Kooperatifi için Ankara’da bazı temaslarda bulundular. Temaslar kapsamında Ticaret Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve

geliştirmeler Müdürlüğü, TİGEM ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ziyaret edilerek Kurulacak Kooperatif hakkında çalışmalar başlatıldı.

HABER

www.kelkittso.tobb.org.tr

TOBB İl Kadın Girişimciler Kurulu ve TOBB İl Genç Girişimciler Kurulu İcra Komitesi üye seçimleri

T

OBB İl Kadın Girişimciler Kurulu İcra Komitesi ve TOBB İl Genç Girişimciler Kurulu İcra Komitesi üye seçimleri Yönetim Kurulu Başkanımız Mustafa Servet DALTABAN başkanlıgında yapıldı.

KOSGEB temsilciliği açıldı

K

üçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), Türkiye'deki küçük ve orta ölçekli işletmelerin ekonomideki rolünü ve etkinliğini artırmak, rekabet güçlerini geliştirmek ve sanayide entegrasyonu ekonomik gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek amacıyla kurulmuş kamu kurumudur. Kelkit’te de KOS-

GEB hizmetlerinden asgari ölçüde faydalanmak amacıyla temsilciliğini uygulamaya aldı. KOSGEB hizmet ve desteklerinin daha yaygın, etkin

ve koordine biçimde sunulmasını sağlamak amacıyla, (KOSGEB) Kelkit temsilcilik ofisi, KOSGEB Gümüşhane İl Müdürlüğünde imzalanan protokolle Odamız hizmet binasında hizmete açılmıştır. Üyelerimize hayırlı olmasını dileriz.

Yeni Logomuzun Tasarım Çalışması Bitmiştir

Y

eni Logomuzun tasarım çalışması bitmiştir. Odamızın kurumsal kimliğine katkı sunmasını temenni ederiz. Logo Anlamı: Logo bütün halinde bir anahtar başlığını simgeler. Yenilik ve değişim kapısının anahtarı anlamındadır.

Üç farklı renk sanayi çarkı ve üç buğday başağı, Üç ilçemizi temsil etmektedir.(Kelkit, Şiran, Köse) Logonun ortasındaki şekil, geleneksel el sanatımız olan Zilli Kilim ve Ala Kilim motifini simgelemektedir.

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

25

HABER

www.kelkittso.tobb.org.tr

Mesleki Yeterlilik Sınavında Başarılı Olan Kişilere belgeleri verildi Motorlu kara taşıtları ticareti için getirilen Mesleki Yeterlilik Belgesi Sınavı’nda başarılı olan Üstünler Otomotiv'in sahibi Adem ÜSTÜN'ün Belgesi, Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Servet DALTABAN tarafından verildi.

Mesleki Yeterlilik Sınavında Başarılı Olan Kişilere belgeleri verildi

Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı işbirliği ile hazırlamış olduğumuz, "BÖLGEMİZDE GİRİŞİMCİLİĞİ, ORTAKLIK KÜLTÜRÜNÜ VE ŞİRKETLERİN KURUMSAL ALTYAPILARINI GELİŞTİRME’’ eğitimini tamamladık. Eğitime katılanlara sertifikaları verildi.

26

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

HABER

www.kelkittso.tobb.org.tr

TORKU Gezisi Yapıldı

K

elkit Ticaret ve Sanayi Odası olarak iş adamlarımız ve girişimcilerimiz ile birlikte Torku’ya ait 17 adet tesiste temaslarda bulunduk. Gezide Torku’nun faliyetleri hakkında bilgi alarak, üretim tesislerini gezdik. Sinevizyon gösterisi ile Torku’nun ilerlemesini ve vizyonunu gözlemleme şansımız oldu. Yatırımcı ve girişimcimizin ufkunu aydınlattığını düşündüğü-

müz gezimize katılımlarından ötürü üyelerimize teşekkür ediyoruz. Bu vesile ile Bu gezinin organizasyonunda Otobüsümüzü ve yol masrafını karşılayan değerli iş adamımız Ertan Yılmaz’a, Sıcak ve samimi karşılamalarından dolayı Hasan Kulaksız Beyfendiye, değerli basın mensubumuz Nihat Zeyrek ve Torku’nun idarecilerine minnetlerimizi şükranlarımızı sunuyoruz

8. Erzurum Hayvancılık ve Tarım Fuarı Gezisi

K

elkit Ticaret ve Sanayi Odası olarak, 8. Erzurum Gıda Hayvancılık ve Tarım Fuarına gezi organizasyonu yaptık. Gıda, Tarım ve Hayvancılıkta yeni yaklaşımları, teknolojik ürünleri ve geliştirilmiş

son ürünleri görme fırsatımız oldu. Üyelerimizin ve yatırımcılarımızın vizyonuna büyük katkısı olacağını düşündüğümüz organizasyonumuza katılarak, birlikteliğini esirgemeyen, Şiran Ziraat Odası Başkanı,

Genel Sekreter: Burcu Özlem Sunur Baskıya Hazırlayan: Şenol Yolcu

Sahibi: Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı M.Servet Daltaban

Baskı: Uğur Ofset Samsun Görsel Tasarım: Şükür  Grafik  Tasarım 0 539 487 32 67

Kelkit Tarım ilçe Müdürlüğü kafilesi, Kelkit Muhtarlar Birliği Başkanı, Muhtarlar, Üreticilerimiz, Gümüşhane Ekspres gazetesi sahibi ve çok kıymetli üyelerimize teşekkür ederiz.

İletişim: Cumhuriyet Mah. Hal Sk. No: 25/2 KELKİT GÜMÜŞHANE Tel: 0 456 317 15 48 Faks: 0 456 317 15 48 e-mail: kelkittso@tobb.org.tr www.kelkittso.tobb.org.tr

Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası

27

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.