Η υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην παραγωγή της παρούσας έκδοσης δεν συνιστά αποδοχή του περιεχομένου, το οποίο αντικατοπτρίζει αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών, και η Επιτροπή δεν μπορεί να αναλάβει την ευθύνη για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν Αρ. αναφοράς: 2020 01 UK01 KA204 079163 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ISQ - Institute for Technology and Quality TRANSFORMATION TRAINING TO EMPOWER
Πίνακας περιεχομένων Το έργο TITAN: Μια επισκόπηση………………………………………………………3 Η έννοια και η επιρροή της Υπεύθυνης Έρευνας και Καινοτομίας (ΥΕΚ) στις επιχειρήσεις………………………………………………………………………......…..6 Ο Τετραπλός έλικας……………………………………………………………………...8 Τετραπλός έλικας(Quadruple Helix)……………………………………………………9 Τρόπος συμμετοχής το Τετραπλού Έλικα επισκόπηση 11 Living Labs...………………………………………………………………11 Σχεδιασμός Υπηρεσιών………………………………………………………………..12 Τρόπος συμμετοχής της Τετραπλής
Μέθοδοι
Καταιγισμός
Ομάδα
Ανοιχτός
στην αγορά20 Γνώση Πελατών…………………………………20 Διοικητικές και Οργανωτικές Δομές……………………………………………….…..20 Εξωτερικές γνώσεις από συνεργασίες και δίκτυο……………………………….......21 Άσκηση προβληματισμού……………………………………………………………...22 Το μοντέλο προβολής βάσει πόρων (RBV)………………………………………….24 Μελέτη Περίπτωσης 1………………………………………………………………….27 Μελέτη περίπτωσης 2............................................................................................27 Το πλαίσιο VRIO………………………………………………………………………..28 Μελέτη περίπτωσης 3………………………………………………………………….32 Άσκηση προβληματισμού……………………………………………………………...33 Περίληψη ………………………………………………………………………………..35 Αναφορές και πόροι ……………………………………………………………………37
Έλικας
……………………………13
ιδεών…………………………………………………….…..13 Συνδημιουργία…………………………………………………….……….13 Ταξίδια πελατών………………………………………...........................13
εστίασης…………………………………………………….……..13 Hackathon………………………………………………………………….13
χώρος…………………………………………………………...14 Πρόσωπα………………………………………………..….....................14 Εργαστήριο………………………………………………..…………….…14 Στρογγυλά τραπέζια/εργαστήρια………………………………………...14 Άσκηση αναστοχασμού………………………………………………………………...15 Οι αποκλειστές και οι οδηγοί της Υπεύθυνης Έρευνας και Καινοτομίας (RRI) στις επιχειρήσεις…….……………………………………………………………………….18 Κανονιστικό Πλαίσιο……………………………………………………………………19 Χρηματοδότηση και Χρηματοδότηση…………………………………………………19 Προσανατολισμός
που σχετίζονται με διαφορετικές πτυχές της βιώσιμα υπεύθυνης ηγεσίας και καινοτομίας. • Εκπαιδευτικό υλικό και πόρων (π.χ. flipbooks, βίντεο οδηγούς).
• Ένα σύνολο εργαλείων αξιολόγησης για ιδιοκτήτες-διευθυντές μικρών επιχειρήσεων και το προσωπικό τους.
• Μια ανοιχτή εκπαιδευτική πηγή βίντεο.
Το πρόγραμμα σπουδών ΤΙΤΑΝ θα βοηθήσει τις μικρές επιχειρήσεις και οργανισμούς να:
• Προσδιορίζουν διαφορετικούς τρόπους εισαγωγής και ενσωμάτωσης της βιωσιμότητας στα επιχειρηματικά τους μοντέλα. • Αξιολογούν τα δυνατά σημεία και τους τομείς για ανάπτυξη εντός της επιχείρησής
Το έργο
Μια επισκόπηση
ανάπτυξης παράλληλα
μέρη. Το έργο TITAN θα επιτύχει αυτόν τον στόχο μέσω ενός προγράμματος σπουδών που θα αποτελείται από ένα σύνολο συμπληρωματικών μαθησιακών υλικών και πόρων, που συμπεριλαμβάνουν : • Ένα σύνολο πινάκων ικανοτήτων ή ενοτήτων,
TITAN:
Ο γενικός στόχος του έργου TITAN είναι να υποστηρίξει τους ιδιοκτήτες διευθυντές μικρών επιχειρήσεων και το προσωπικό τους, ώστε να αποκτήσουν κατάλληλες βιώσιμα υπεύθυνες ηγετικές δεξιότητες και δεξιότητες καινοτομίας που μπορούν να εφαρμοστούν σε εργασιακό πλαίσιο, για να πετύχουν στόχους βιώσιμης
με την παροχή αξίας σε πελάτες και άλλα ενδιαφερόμενα
•
διαδικασίες και πρακτικές
μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εφαρμογή και την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας. • Μάθουν από τις εμπειρίες διαφορετικών επιχειρήσεων και οργανισμών που έχουν εισαγάγει τη βιωσιμότητα στα επιχειρηματικά μοντέλα και τις διαδικασίες και πρακτικές τους. Μια σειρά θεμάτων, ή ενοτήτων, στηρίζουν το πρόγραμμα σπουδών ΤΙΤΑΝ: • Βιώσιμα υπεύθυνη διαχείριση • Επιχειρηματική κουλτούρα για βιωσιμότητα και καινοτομία • Επιχειρηματική ηθική στην ηγεσία και την καινοτομία • Ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στις επιχειρηματικές διαδικασίες • Υπεύθυνη επιχειρηματική καινοτομία • Ολιστικές προσεγγίσεις στην καινοτομία. 3
τους.
Εξερευνούν
που
Η ηγεσία της βιωσιμότητας ορίζεται ως «μια διαδικασία επιρροής που παρέχει κατεύθυνση, ευθυγράμμιση και δέσμευση και στοχεύει στην αντιμετώπιση κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών ζητημάτων για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου» (McCauley, 2014) και οι βιώσιμοι ηγέτες είναι «άτομα που αναγκάζονται να κάνουν μια διαφορά εμβαθύνοντας την επίγνωσή τους για τον εαυτό τους σε σχέση με τον κόσμο γύρω τους. Με αυτόν τον τρόπο, υιοθετούν νέους τρόπους θέασης, σκέψης και αλληλεπίδρασης που καταλήγουν σε καινοτόμες, βιώσιμες
βιωσιμότητα στα επιχειρηματικά τους
συγκεκριμένες
διαδικασίες και πρακτικές. Αυτά προέρχονται από ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, φορείς πολιτικής, επαγγελματικούς φορείς και περιοδικά επιχειρήσεων και επιχειρηματικότητας. Ενώ αυτά τα άρθρα, βιβλία και έγγραφα παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για την περίπτωση εισαγωγής και ενσωμάτωσης της βιωσιμότητας και γενικών συμβουλών και τεχνικών, μπορεί συχνά να είναι δύσκολο να προσπελαστούν και να ξεκαθαρίσουν τις πρακτικές συνέπειες για την εισαγωγή και την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας, ιδιαίτερα για τους ιδιοκτήτες-διευθυντές μικρών επιχειρήσεων και το προσωπικό τους. Υπάρχει έλλειψη προσαρμοσμένων πόρων με γνώμονα τη ζήτηση που μπορούν να βοηθήσουν τις μικρές επιχειρήσεις να κατανοήσουν τις τρέχουσες δυνάμεις και τους τομείς ανάπτυξης, να κατανοήσουν τη σημασία των διαφορετικών ευκαιριών στο περιβάλλον
Αυτό το Flipbook Τα τελευταία πέντε περίπου χρόνια έχουν δημοσιευθεί πολλά άρθρα, βιβλία και έγγραφα σχετικά με διάφορες πτυχές του τρόπου με τον οποίο οι μικρές επιχειρήσεις μπορούν να ενσωματώσουν
εργασίας τους
της βιωσιμότητας
του ταξιδιού από την ιδέα στη δράση. Τα ΤΙΤΑΝ flipbooks έχουν σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσουν αυτό το κενό. Υπάρχουν έξι flipbooks που σχετίζονται με τα βασικά θέματα που στηρίζουν το πρόγραμμα σπουδών ΤΙΤΑΝ και παρέχουν: • Μια προσιτή επισκόπηση της κατάστασης της τρέχουσας σκέψης. • Πληροφορίες από άλλες μικρές επιχειρήσεις που αναλογίζονται τι λειτουργεί καλά και λιγότερο καλά για την εισαγωγή και την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στα επιχειρηματικά τους μοντέλα. • Πρόσβαση σε ασκήσεις για την υποστήριξη του προβληματισμού σχετικά με τη μάθηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων. • Πρόσβαση σε χρήσιμους πόρους για διάφορες πτυχές της εισαγωγής και της ενσωμάτωσης της βιώσιμης υπεύθυνης ηγεσίας και καινοτομίας. 4
λύσεις» (Sustainability Leadership Institute, 2011)..
τη
μοντέλα και σε
επιχειρηματικές
για την εισαγωγή
και τη διαχείριση
Τα flipbooks συμπληρώνονται από :
• Μια σειρά από βίντεο τύπου TEDx που αντανακλούν διαφορετικές πτυχές της βιώσιμα υπεύθυνης ηγεσίας και καινοτομίας.
• Μια σειρά από δραστηριότητες μικρο μάθησης που σας παρέχουν την ευκαιρία να αξιολογήσετε τη δική σας κατανόηση, συμπεριφορές και δεξιότητες. Αυτό το φυλλάδιο διερευνά την Υπεύθυνη Έρευνα και Καινοτομία (ΥΕΚ) στις επιχειρήσεις, τη σημασία και τις στρατηγικές για τη συμμετοχή των φορέων της τετραπλής έλικας στις έξυπνες καινοτομίες, καθώς και τους ανασταλτικούς παράγοντες και τις κινητήριες δυνάμεις της ΥΕΚ στις ΜΜΕ.
5
Η έννοια και η επιρροή της Υπεύθυνης Έρευνας και Καινοτομίας (ΥΕΚ) στις επιχειρήσεις 6 Η καινοτομία είναι πολύ περισσότερο από εφεύρεση Σύμφωνα με τον Joseph Schumpeter, η καινοτομία συνδυάζει «νέα ή υπάρχουσα γνώση,
και άλλους παράγοντες», αλλά έχει επίσης μια κρίσιμη
απεικονίζεται
ξεκινά
μέσω νέων προϊόντων ή υπηρεσιών και στη συνέχεια μετατρέπει τις κοινωνικές ανάγκες σε επιχειρηματικές ευκαιρίες που οδηγούν σε κερδοφορία. Ο Mathias Schüz (2016) αμφισβητεί αυτήν την έννοια του πλούτου υπερασπιζόμενος ότι «ο πλούτος θα πρέπει επίσης να δημιουργείται προσφέροντας λύσεις για προβλήματα που απειλούν όλα τα ζωντανά όντα και τις μελλοντικές γενιές. Επομένως, η βιώσιμη ευθύνη είναι απαραίτητη όταν δημιουργείται πλούτος» (σελ 636) Γιατί όμως οι εταιρείες πρέπει να ενδιαφέρονται να χρησιμοποιούν RRI; • Η μη υιοθέτηση της ΥΕΚ οδηγεί σε χαμένες ανταγωνιστικές ευκαιρίες καθώς και σε αρνητικές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. • Η ΥΕΚ είναι επίσης επωφελές για τις εταιρείες επειδή οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές
να δημιουργήσουν οικονομικά
. •
καλύτερη ευθυγράμμιση με την κοινωνία, την κυβέρνηση και τον ακαδημαϊκό κόσμο. • Μέσω της εφαρμογής της ΥΕΚ, οι εταιρείες είναι πιο κερδοφόρες, επιτρέποντάς τους να επενδύσουν σε επιχειρηματικά εργαλεία, εξοπλισμό και διαδικασίες - επηρεάζοντας άμεσα την παραγωγικότητα - αλλά και επενδύοντας στη δέσμευση και την εκπαίδευση των εργαζομένων που έχει θετική επίδραση στην παραγωγικότητα. • Η εφαρμογή στρατηγικών ΥΕΚ μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση «ουσιαστικής εργασίας» μεταξύ των εργαζομένων. • Ευθυγραμμίζοντας τις ηθικές αξίες της εταιρείας με τους πελάτες τους, οι εταιρείες θα έχουν πιο αφοσιωμένους πελάτες. Οι αφοσιωμένοι πελάτες δεν χρειάζονται μάρκετινγκ που απευθύνεται σε αυτούς (που μειώνει το κόστος) και θα συστήσουν την εταιρεία σε άλλους. • Οι πράσινοι επενδυτές θεωρούν ότι τα κριτήρια κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης παράγουν μακροπρόθεσμες ανταγωνιστικές οικονομικές αποδόσεις και κοινωνικό θετικό αντίκτυπο
πόρους, εξοπλισμό
κοινωνική λειτουργία που
ως εμπορικός σκοπός. Ο Peter Drucker υποστηρίζει ότι η καινοτομία
με τη δημιουργία πλούτου
καινοτομίες μπορούν
οφέλη και επιχειρηματικές ευκαιρίες
Με την υιοθέτηση της ΥΕΚ, οι εταιρείες μπορούν να δημιουργήσουν μια
7 Υπό αυτή την έννοια, οι εταιρείες έχουν τρεις διαστάσεις ευθύνης: αισθητική ευθύνη (Οικολογική διάσταση), Τεχνική ευθύνη (Οικονομική διάσταση) και ηθική ευθύνη (κοινωνική διάσταση). Για να ευδοκιμήσουν πραγματικά οι εταιρείες και στις τρεις διαστάσεις, οι εξωτερικοί ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να συμμετέχουν στις επιχειρηματικές καινοτομίες. Είναι σύνηθες για τις επιχειρήσεις να οργανώνουν συμμετοχικά έργα για να προβλέψουν την αγοραία αξία των προϊόντων τους. Κάτω από την ομπρέλα του κύριου χρήστη, της ανοιχτής καινοτομίας και της καινοτομίας χρήστη, οι πελάτες (ή δυνητικοί πελάτες) καλούνται να συμμετάσχουν στην αξιολόγηση συγκεκριμένων, πρακτικά τελικών, προϊόντων, έχοντας κατά νου την εμπορική εστίαση. Τρεις διαστάσεις ευθύνης Πηγή: https://www.researchgate.net/publication/307477409_Sustainably_Responsible _Leadership_and_Innovation
Ο Τετραπλός έλικας 1 8
Αυτό που προτείνουμε εδώ πηγαίνει πολύ πέρα από αυτό εμπλοκή Τετραπλού Έλικα Το μοντέλο της καινοτομίας Τετραπλός έλικας αναγνωρίζει τέσσερις κύριους παράγοντες στο σύστημα καινοτομίας: την επιστήμη (ακαδημαϊκή έρευνα), την πολιτική (κυβέρνηση), τη βιομηχανία (επιχειρήσεις) και την κοινωνία των πολιτών (Schutz et al., 2019). Το μοντέλο Τετραπλός έλικας υπογραμμίζει τη σημασία της συμμετοχής της κοινωνίας στην
μέρη θα πρέπει να προσδιορίζονται με δομημένο και εξαντλητικό τρόπο. Ο οδηγός ACCOMPLISSH για συνδημιουργία παρέχει βασικές κατευθυντήριες γραμμές για τη δημιουργία και τη διεξαγωγή συνεργασιών συνδημιουργίας σε περιβάλλον Τετραπλού Έλικα. • Οι αρχές της ΥΕΚ θα πρέπει να είναι κοινές από όλους τους εργαζόμενους. Ωστόσο, είναι ευθύνη των Διευθύνων Σύμβουλων, των ανώτερων στελεχών και των διευθυντών έργων να οργανώνουν εσωτερικά την ΥΕΚ κατά την ανάπτυξη έρευνας προϊόντων ή υπηρεσιών Εξερευνήστε το εργαλείο Κώδικας Δεοντολογίας
9
έρευνα και την καινοτομία. Για τις εταιρείες, τα μοντέλα Συνεργασίας Τετραπλού Έλικα υπόσχονται να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα και να αυξήσουν την υπευθυνότητα Βασικές πτυχές για την εφαρμογή μιας προσέγγισης ΥΕΚ είναι : • Το να είναι κανείς χωρίς αποκλεισμούς εμπλέκοντας ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων στη διαδικασία. Τα ενδιαφερόμενα
ACM για αυτό το θέμα • Η ΥΕΚ θα πρέπει να ενσωματωθεί σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, συμπληρωμένη με μια στρατηγική για την αξιολόγηση των επιπτώσεων ηθικού και κοινωνικού κινδύνου. Η εταιρεία αναλαμβάνει την ευθύνη για τη δέσμευσή της και για τη δημιουργία ηθικής κουλτούρας μεταξύ των εργαζομένων Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα, τα μοντέλα Συνεργασίας Τετραπλού Έλικα υπόσχονται να παρέχουν επιπλέον ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την αντιμετώπιση σύνθετων κοινωνικών προβλημάτων (Head & Alford, 2015) Όταν απαιτείται συστηματική αλλαγή για την αντιμετώπιση αυτών των πολύπλοκων προβλημάτων και οι μεμονωμένοι οργανισμοί δεν μπορούν να προσφέρουν από μόνοι τους, είναι αυτές οι τετραπλές συνεργασίες που θα μπορούσαν να κάνουν τη δουλειά. Με την ενσωμάτωση της τεχνογνωσίας και της συμπεριφοράς με γνώμονα την αξία και από τις τέσσερις έλικες, οι συνεργασίες Τετραπλού Έλικα αναμένεται όχι μόνο να επιτύχουν περισσότερο εκεί όπου οι μεμονωμένοι τομείς θα αποτύχουν μόνοι τους, αλλά και να δημιουργήσουν ένα πιο υπεύθυνο περιβάλλον καινοτομίας (Riconfigure, 2021). Τετραπλός έλικας(Quadruple
και Επαγγελματικής Συμπεριφοράς
Helix)
10 Τετραπλός έλικας Πηγή:https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2405872618 301394 ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ
Living Labs Τα Living Labs είναι πραγματικά περιβάλλοντα δοκιμών και πειραματισμών που προωθούν τη συνδημιουργία και την ανοιχτή καινοτομία μεταξύ των κύριων συντελεστών του Μοντέλου Τετραπλού Έλικα Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για αυτό στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Living Labs όπου μπορείτε να βρείτε μια σειρά εργαλείων από takelits, διαδικτυακά σεμινάρια, μαθήματα και ακόμη και να μάθετε από άλλους εμπειρίες ή ακόμα και να μοιραστείτε τις δικές σας στο διαδικτυακό δίκτυο. Σύμφωνα με την έκθεση «A Quadruple Helix Guide for Innovations», «η ιδέα είναι ότι οι ιδέες, οι εμπειρίες και οι γνώσεις των ανθρώπων,
11
με αυτό που έχετε για να κάνετε αυτές τις πρώτες συνδέσεις Στη συνέχεια, υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις που
Τρόπος συμμετοχής το Τετραπλού Έλικα – επισκόπηση Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να εμπλέξει η εταιρεία σας παράγοντες από τον Τετραπλού Έλικα. Το πρώτο βήμα είναι η εταιρεία να αναλύσει το δίκτυο συνεργατών, πελατών, πιθανών διασυνδέσεων με τον δημόσιο τομέα κ.λπ. Γνωρίζοντας ήδη μερικούς από αυτούς τους παράγοντες, ξέρετε πώς να αλληλεπιδράσετε μαζί τους. Ίσως ένας σημαντικός πελάτης να προτιμά να επικοινωνεί μαζί του μέσω email, αλλά το δημοτικό συμβούλιο απαντά μόνο με αιτήματα συναντήσεων πρόσωπο με πρόσωπο. Εργαστείτε
μπορείτε να χρησιμοποιήσετε, όπως π.χ:
καθώς και η καθημερινή τους ανάγκη για υποστήριξη από προϊόντα, υπηρεσίες ή εφαρμογές είναι το σημείο εκκίνησης και ότι αυτοί οι παράγοντες διεγείρουν και να αμφισβητήσει τη διαδικασία ανάπτυξης. Η ανατροφοδότηση των χρηστών επιτρέπει την προσαρμογή της τεχνολογίας στην πραγματική χρήση Αυτό επιταχύνει τον κύκλο ζωής της υλοποίησης των καινοτομιών. (σελ. 6)
Ο Σχεδιασμός Υπηρεσιών είναι ο σχεδιασμός της συνολικής εμπειρίας, διαδικασίας και στρατηγικής μιας υπηρεσίας (είτε για μια νέα υπηρεσία είτε για μια καλύτερη ήδη υπάρχουσα) με στόχο να γίνει πιο χρήσιμη, εύχρηστη, επιθυμητή για τους πελάτες, πιο αποτελεσματική και αποτελεσματική για τους οργανισμούς. Ο σχεδιασμός υπηρεσιών είναι μια διαδραστική μέθοδος όπου οι προκλήσεις επιλύονται από την πλευρά του χρήστη
συχνά σε αυτό το στάδιο προκειμένου να κατανοηθούν πλήρως οι εμπειρίες και οι ζωές των ανθρώπων Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται μπορεί να είναι ο καταιγισμός ιδεών, οι ομάδες εστίασης, ο ανοιχτός χώρος, η συνδημιουργία, τα ταξίδια σε εργαστήρια και πελάτες Μπορείτε επίσης να συνδυάσετε αυτά τα εργαλεία μαζί 3. Κατανόηση Χρειάζεται
12 Σχεδιασμός Υπηρεσιών
με βάση τα διδάγματα που αποκτήθηκαν στην πορεία Υπάρχουν πέντε βασικά βήματα για την εφαρμογή αυτής της στρατηγικής: 1. Προετοιμασία Ορισμός προκλήσεων • Σε αυτό το στάδιο πρέπει να ορίσετε το πλαίσιο και το εύρος του έργου/προβλήματος μαζί με μια ομάδα. Είναι σημαντικό να εμπλέκονται βασικά άτομα όσο το δυνατόν νωρίτερα και να τίθενται οι βάσεις για τη συμμετοχή και των τελικών χρηστών. Ο κύριος στόχος είναι να εντοπιστεί το σωστό πρόβλημα και να αποφευχθούν υποθέσεις. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται μπορεί να είναι καταιγισμός ιδεών, διάλογοι και χαρτογράφηση ενδιαφερομένων. 2. Εξερεύνηση Χρειάζεται αναγνώριση • Εθνογραφικά εμπνευσμένα εργαλεία και μέθοδοι χρησιμοποιούνται
κατανόηση • Με μεγάλο όγκο δεδομένων, είναι καιρός να το αναλύσουμε ώστε να εξαχθούν κατανοητά και χρήσιμα μοτίβα και συνδέσεις. Οι μέθοδοι μπορεί να είναι συναντήσεις, διάλογοι, ομάδες εστίασης, ταξίδια πελατών, πρόσωπα και εργαστήρια. 4. Βελτίωση Βελτίωση λύσεων • Αυτό είναι το στάδιο για να δημιουργήσετε όσο το δυνατόν περισσότερες ιδέες και να προτείνετε διαφορετικές λύσεις για το πρόβλημα. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω των εργαστηρίων δημιουργίας ιδεών όπου άτομα με διαφορετικά βήματα δεξιοτήτων συνεισφέρουν με τις ιδέες τους Οι καλύτερες ιδέες προχωρούν σε έννοιες, πρωτότυπα υπηρεσιών Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται μπορεί να είναι Hackathon, Open Space, Co-creation, Brainstorming, ομάδες εστίασης και συνεντεύξεις 5. Υλοποίηση Εφαρμογή λύσεων • Οι νέες λύσεις εφαρμόζονται και δοκιμάζονται όπου οι χρήστες μπορούν να το βιώσουν άμεσα, καθώς και οι εταιρείες μπορούν να συσχετιστούν με κριτήρια που έχουν καθοριστεί στο παρελθόν, όπως οικονομικά και ποιότητα. Οι μέθοδοι μπορεί να είναι έρευνες, συνεντεύξεις και ομάδες εστίασης.
. Ως διαδραστική διαδικασία, είναι δυνατό να πηγαίνετε πέρα δώθε
τελικούς χρήστες στη συνδημιουργία μαζί σας από την αρχή της διαδικασίας σχεδιασμού, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να συνεργαστούν μαζί σας. «Όχι μόνο είναι πολύ πιο πιθανό μια κοινότητα να υιοθετήσει μια πρακτική ή μια υπηρεσία που βοήθησε να δημιουργηθεί, αλλά θα αποκτήσετε επίσης πολύτιμες γνώσεις για όλες τις πτυχές της λύσης σας. Η συν δημιουργία συνήθως αποτελείται από δύο βήματα. συνεισφορές εμπειριών και στη συνέχεια επιλογή των πιο υποσχόμενων συνεισφορών» QHGI, σελ.9 Ταξίδια πελατών Είναι μια μέθοδος που περιγράφει το ταξίδι ενός χρήστη και την αλληλεπίδρασή του με τις υπηρεσίες
13 Πώς να συμπεριλάβετε τον Τετραπλό Έλικα – Μέθοδοι Οι μέθοδοι είναι δραστηριότητες που μπορούν να εφαρμοστούν με τον Τετραπλό Έλικα σε οποιαδήποτε φάση της έρευνας. Εδώ έχετε μια γρήγορη επισκόπηση ορισμένων από τις διαθέσιμες μεθόδους. Καταιγισμός ιδεών Είναι μια ομαδική τεχνική επίλυσης προβλημάτων που περιλαμβάνει την αυθόρμητη συνεισφορά ιδεών από όλα τα μέλη της ομάδας. Μπορεί να εφαρμοστεί σε ομαδική συζήτηση/συνάντηση ή/και διαδικτυακά μέσω διαδικτυακών εργαλείων. Συν-Δημιουργία Εμπλέκει διαφορετικούς ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των τελικών χρηστών/ πολιτών στην ανάπτυξη ή τη βελτίωση νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Ο κύριος σκοπός μιας διαδικασίας συνδημιουργίας είναι να φέρει τους
από την ανακάλυψη της επωνυμίας έως την αγορά και όχι μόνο. Αυτή η μέθοδος επιτρέπει να ανακαλύψετε ποια μέρη της υπηρεσίας λειτουργούν για τον τελικό χρήστη και ποια μέρη χρειάζονται βελτίωση. Ομάδα εστίασης Μια ομάδα εστίασης είναι ένα μικρό σύνολο έξι έως δέκα ατόμων που συνήθως μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά όπως η ηλικία, το υπόβαθρο, η γεωγραφία κ λπ Το σύνολο συγκεντρώνεται για να συζητήσει ένα προκαθορισμένο θέμα Ο ερευνητής θέτει ερωτήσεις στην ομάδα και επιτρέπει στους συμμετέχοντες να μιλούν ελεύθερα κρατώντας σημειώσεις ή εγγραφές για ανάλυση μετά Hackaton Τα hackatons χρησιμοποιούνται όταν η ιδέα είναι να αναπτυχθεί μια εντελώς νέα υπηρεσία ή προϊόν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα (συνήθως 12 έως 24 ώρες). Οι συμμετέχοντες οργανώνονται σε ομάδες και παρουσιάζουν τα αποτελέσματά τους στην κριτική επιτροπή στο τέλος του χρόνου.
Είναι το σύνολο των αλληλεπιδράσεων που έχει ένας πελάτης με μια επωνυμία στη διαδικασία αγοράς μιας υπηρεσίας ή ενός προϊόντος Βασικά, λαμβάνει υπόψη τον πλήρη οδικό χάρτη αλληλεπίδρασης
Open Space
Το "Open Space" είναι μια τεχνική για τη διεξαγωγή συναντήσεων όπου οι συμμετέχοντες δημιουργούν και διαχειρίζονται οι ίδιοι την ατζέντα. Οι συνεδρίες μπορούν να είναι για πέντε έως 1000 άτομα και πλέον (με την προϋπόθεση ότι έχετε έναν αρκετά μεγάλο χώρο). Αυτή η μέθοδος είναι ιδανική εάν θέλετε οι συμμετέχοντες να αποκτήσουν την κυριότητα ενός ζητήματος και να βρουν λύσεις. Στις συναντήσεις Open Space, το κεντρικό θέμα ορίζεται εκ των προτέρων, αλλά οι συμμετέχοντες δημιουργούν και διαχειρίζονται τη δική τους ατζέντα παράλληλων συνεδριών εργασίας γύρω από ένα κεντρικό θέμα στρατηγικής σημασίας. Οι εκδηλώσεις μπορεί να διαρκέσουν μία ημέρα ή περισσότερο. Περσόνες Οι περσόνες είναι φανταστικοί χαρακτήρες, τους οποίους δημιουργείτε με βάση την έρευνά σας για να αντιπροσωπεύσουν τους διαφορετικούς τύπους χρηστών που ενδέχεται να χρησιμοποιούν την υπηρεσία, το προϊόν, τον ιστότοπο ή την επωνυμία σας με παρόμοιο τρόπο. Η δημιουργία προσώπων θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις ανάγκες, τις εμπειρίες, τις συμπεριφορές και τους στόχους των χρηστών σας. Οι περσόνες παρέχουν ουσιαστικά αρχέτυπα τα οποία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να αξιολογήσετε την ανάπτυξη του σχεδιασμού σας. Η κατασκευή προσώπων σάς επιτρέπει να κάνετε τις σωστές ερωτήσεις. Εργαστήριο Είναι μια μέθοδος όπου μια ομάδα ανθρώπων συμμετέχει ενεργά και συμμετέχει πρακτικά. Η οργάνωση ενός εργαστηρίου περιλαμβάνει τον σχεδιασμό του τρόπου με τον οποίο θα παρακινηθούν οι συμμετέχοντες να δημιουργήσουν τη μεγαλύτερη αξία. Τα εργαστήρια μπορούν να έχουν πολλές μορφές, να ενημερώνουν τους συμμετέχοντες πώς οργανώνετε τα δικά σας και ποια θα είναι τα επόμενα βήματα.
14
τραπέζια/εργαστήρια είναι μια οργανωμένη συνομιλία με έναν συντονιστή, πολλούς επιλεγμένους ομιλητές που φέρνουν μια ποικιλία απόψεων σε ένα θέμα και ένα κοινό που μπορεί απλώς να παρατηρεί ή να συμμετέχει κάνοντας ερωτήσεις. Αυτή η μέθοδος επιτρέπει στους συμμετέχοντες να συνεισφέρουν πλήρως στις συζητήσεις για θέματα κοινού ενδιαφέροντος και να δημιουργήσουν ιδέες για δράση. Αυτή η μέθοδος λειτουργεί καλά όταν υπάρχει ένα σχετικά σαφές θέμα προς συζήτηση.
«Στρογγυλά»
που
για την εκμετάλλευση ευκαιριών ή την υπεράσπιση ενάντια σε απειλές (που είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα που κάνει ένας πολύτιμος πόρος). Εάν εξακολουθείτε να δυσκολεύεστε να εντοπίσετε τους πόρους, χρησιμοποιήστε αυτές τις ερωτήσεις (που αναπτύχθηκαν από το Strategic Management Insight): Πολύτιμοι Πόροι • Ποιες δραστηριότητες μειώνουν το κόστος παραγωγής χωρίς να μειώνεται η αντιληπτή αξία του πελάτη; • Ποιες δραστηριότητες αυξάνουν τη διαφοροποίηση προϊόντων ή υπηρεσιών
15 Άσκηση στοχασμού Βήμα 1 Κατεβάστε το TITAN VRIO CANVAS και ξεκινήστε προσδιορίζοντας τους πόρους της εταιρείας σας. Επαγγελματική συμβουλή: Μπορείτε να εξετάσετε την αλυσίδα αξίας ώστε να προσδιορίσετε τις πιο πολύτιμες δραστηριότητες (που είναι η πηγή του κόστους ή το πλεονέκτημα διαφοροποίησης)
σας για να
και την αντιληπτή αξία των πελατών; • Η εταιρεία σας έχει κερδίσει κάποιο βραβείο ή έχει αναγνωριστεί ως η καλύτερη σε κάτι; (το πιο καινοτόμο, ο καλύτερος εργοδότης, η υψηλότερη διατήρηση πελατών ή ο καλύτερος εξαγωγέας) • Έχετε πρόσβαση σε σπάνιες πρώτες ύλες ή είναι δύσκολο να τις βρείτε στα κανάλια διανομής; • Έχετε ιδιαίτερη σχέση με τους προμηθευτές σας; Όπως το αυστηρά ενσωματωμένο σύστημα παραγγελιών και διανομής που τροφοδοτείται από μοναδικό λογισμικό; • Έχετε υπαλλήλους με μοναδικές δεξιότητες και ικανότητες; • Έχετε τη φήμη της επωνυμίας για την ποιότητα, την καινοτομία, την εξυπηρέτηση πελατών; • Εκτελείτε κάποιες εργασίες καλύτερα από τους ανταγωνιστές σας; (Η συγκριτική αξιολόγηση είναι χρήσιμη εδώ) • Έχει η εταιρεία σας άλλα δυνατά σημεία σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές;
και να εξετάσετε την ανάλυση SWOT της εταιρείας
εξαγάγετε τα δυνατά σημεία της εταιρείας
χρησιμοποιούνται
• Πόσες άλλες εταιρείες κατέχουν έναν πόρο ή μπορούν να αποδώσουν την ικανότητα με τον ίδιο τρόπο στον κλάδο σας;
• Μπορεί ένας πόρος να αγοραστεί εύκολα στην αγορά από ανταγωνιστές;
• Μπορούν οι ανταγωνιστές να αποκτήσουν τον πόρο ή την ικανότητα στο εγγύς μέλλον;
Ξεκινήστε αξιολογώντας τη διαδικασία διαχείρισης στρατηγικής και την αποτελεσματικότητά της, αξιολογήστε τα συνολικά κίνητρα και τα ισχύοντα συστήματα ανταμοιβής, αξιολογήστε την εταιρική κουλτούρα για επιβράβευση καινοτόμων ιδεών, αξιολογήστε τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου και εάν η δομή έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο που επιτρέπει την βέλτιστη χρήση ενός πόρου. Βήμα 3 Τώρα που έχετε εντοπίσει τους πόρους που προσφέρουν στην εταιρεία σας κατάλληλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, πρέπει να εφαρμόσετε τις διαδικασίες για την προστασία αυτών των πόρων με κάθε κόστος. Το πρώτο πράγμα είναι να ενημερώσετε την ανώτατη διοίκηση για αυτούς τους πόρους και να προτείνετε
16
Εύρεση σπάνιων πόρων:
αναπτύξουν εύκολα έναν υποκατάστατο πόρο; • Το προστατεύουν οι πατέντες; • Είναι ένας πόρος ή μια ικανότητα κοινωνικά περίπλοκη; • Είναι δύσκολο να προσδιορίσετε τις συγκεκριμένες διαδικασίες, εργασίες ή άλλους παράγοντες που αποτελούν τον
Βήμα
Μάθετε εάν η εταιρεία σας είναι οργανωμένη για να εκμεταλλευτεί
τρόπους χρήσης τους και χαμηλότερο κόστος ή διαφοροποίηση των προϊόντων ή των υπηρεσιών των εταιρειών. Στη συνέχεια, σκεφτείτε/σκεφτείτε πώς να κάνετε πιο δαπανηρή τη μίμηση. Με αυτόν τον τρόπο, αυτοί οι πόροι θα παραμείνουν σπάνιοι για πολύ περισσότερο Βήμα 4 Κάντε ένα σχέδιο για την αναθεώρηση των πόρων VRIO σε τακτική βάση Η αξία των πόρων αλλάζει με την πάροδο του χρόνου και η συνεχής αναθεώρηση είναι επιτακτική. Οι Competitive θα εργαστούν για την επίτευξη του ίδιου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, ώστε να εργάζονται για να αναπαράγουν τους πόρους σας, οι οποίοι στη συνέχεια θα πάψουν να είναι σπάνιοι. Είναι σύνηθες να αναπτύσσονται νέοι πόροι VRIO μέσα σε έναν οργανισμό, επομένως συνεχίστε να χρησιμοποιείτε την άσκηση καμβά VRIO.
Βρίσκοντας δαπανηρή τη μίμηση πόρων: • Μπορούν άλλες εταιρείες να αντιγράψουν εύκολα έναν πόρο; • Μπορούν οι ανταγωνιστές να
πόρο;
2
τους πόρους που έχετε εντοπίσει
17
Οι ανασταλτικοί παράγοντες και οι κινητήριες δυνάμεις της υπεύθυνης έρευνας και καινοτομίας (ΥΕΚ) στις επιχειρήσεις 2 18
για τις ΜΜΕ
• Πληροφορίες σχετικά με την ΥΕΚ και ηθική υποστήριξη από ρυθμιστικούς φορείς Εμπόδια:
• Ασαφής ρυθμιστική εστίαση και μεταβαλλόμενο ρυθμιστικό πλαίσιο σε διαφορετικές γεωγραφικές κλίμακες • Κανονισμοί
19 Οι ανασταλτικοί παράγοντες και οι κινητήριες δυνάμεις της υπεύθυνης έρευνας και καινοτομίας (ΥΕΚ) στις επιχειρήσεις Οι ανασταλτικοί παράγοντες και οι κινητήριες δυνάμεις της υπεύθυνης έρευνας και καινοτομίας (ΥΕΚ) στις επιχειρήσεις, σύμφωνα με τους Alexander Auer and Katharina Jarmai (2017) στο άρθρο «Implementing Responsible Research and Innovation Practices in SMEs: Insights into Drivers and Barriers from the Austrian Medical Device Sector " είναι : Ρυθμιστικό Πλαίσιο Κινητήριες δυνάμεις: • Πιθανή εφαρμογή ΥΕΚ που απαιτείται από το νόμο • Απειλούνται πρόστιμα για μη τήρηση των προτύπων ΥΕΚ • Κυβερνήσεις που προωθούν την ΥΕΚ και μια αναπτυξιακή στρατηγική
που βασίζονται στη θεωρία διαχωρίζονται
πραγματικότητα • Έλλειψη ενημέρωσης και υποστηρικτικών μέτρων σχετικά με την ΥΕΚ Χρηματοδότηση και Χρηματοδότηση Κινητήριες δυνάμεις: • Οι ευρωπαϊκοί και εθνικοί φορείς χρηματοδότησης απαιτούν προσοχή στις κοινωνικές πτυχές και τις πτυχές του φύλου • Αυξημένη πρόσβαση σε ευρωπαϊκή και εθνική χρηματοδότηση κατά την εξέταση πτυχών ΥΕΚ Εμπόδια: • Αναμένεται υψηλότερο κόστος καινοτομίας από την εφαρμογή ΥΕΚ • Απαιτούνται πρόσθετοι οικονομικοί πόροι για την εφαρμογή ΥΕΚ
από την
(ορισμένες πτυχές της ΥΕΚ) Εμπόδια: • Η αυξημένη δέσμευση πελατών μπορεί να εμποδίσει την εξεύρεση συναίνεσης μεταξύ των ενδιαφερομένων Διοικητικές και Οργανωτικές Δομές Κινητήριες δυνάμεις: • Ηθική και υπεύθυνη σκέψη και κοινωνικές εκτιμήσεις του ιδρυτή, των διευθυντών ή των υπαλλήλων για συμμόρφωση με πτυχές της ΥΕΚ • Οι
Προσανατολισμός
δυναμικού στην αγορά εργασίας • Οι πιέσεις κόστους και επιτυχίας σε συνδυασμό με αβέβαια αποτελέσματα από την ΥΕΚ • Σκέψη μεγιστοποίησης της αξίας των μετόχων και του κέρδους σε συνδυασμό με ασαφείς δυνατότητες καινοτομίας και κέρδους Γνώση Πελατών Κινητήριες δυνάμεις: • Αυξημένη φήμη και προβολή της εταιρείας μεταξύ των πιθανών
τη συμμόρφωση
•
που υποστηρίζονται από τη διοίκηση απαιτούν από τους υπαλλήλους να συμμορφώνονται με την ΥΕΚ Εμπόδια: • Η έλλειψη γνώσης σχετικά με το RRI και τον τρόπο εφαρμογής των πτυχών της ΥΕΚ απαιτεί ισχυρές προσπάθειες προσωπικού • Οι προσωπικές στάσεις και εμπειρίες των ιδρυτών συγκρούονται με πτυχές της ΥΕΚ • Η έλλειψη δομών διακυβέρνησης στις ΜΜΕ επηρεάζει την απορρόφηση της ΥΕΚ • Οι μακροχρόνιες δομές διακυβέρνησης εμποδίζουν την εισαγωγή διαρθρωτικών αλλαγών στις εταιρείες • Η εφαρμογή της ΥΕΚ απαιτεί πρόσθετες προσπάθειες και πόρους προσωπικού 20
αγοράς Κινητήριες δυνάμεις: • Μελλοντική οικονομική αξία που αναμένεται από την ανάληψη ΥΕΚ • Δυνατότητα ανάπτυξης και οφέλη που αναμένονται από την ανάληψη ΥΕΚ • Αναμενόμενες μειώσεις κόστους από την εφαρμογή RRI Εμπόδια: • Έλλειψη ειδικευμένου γυναικείου εργατικού
πελατών που αναμένεται από
με την ΥΕΚ
Συμμόρφωση με τους εσωτερικούς κανόνες των πελατών τους
εργαζόμενοι μεταβιβάζουν την κατανόηση της ευθύνης από προηγούμενες εταιρείες • Οι εσωτερικοί κώδικες συμπεριφοράς
21
από τη συμμόρφωση με την ΥΕΚ Εμπόδια: • Οι εταίροι καινοτομίας υποστηρίζουν τα δικά τους συμφέροντα και επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων και την πιθανότητα αντίστασης της ΥΕΚ Στο πλαίσιο του έργου TITAN, η άσκηση «Ανασταλτικοί παράγοντες και κινητήριες δυνάμεις της υπεύθυνης έρευνας και καινοτομίας (ΥΕΚ)» αναπτύχθηκε για να σας υποστηρίξει στον εντοπισμό των οδηγών και των αποκλειστών στην εταιρεία σας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια προσέγγιση
. • Προώθηση μιας ηθικής κουλτούρας • Δείτε την ΥΕΚ ως επένδυση • Ευθυγραμμίστε τις εσωτερικές στρατηγικές με την ΥΕΚ • Αξιολογήστε τα οφέλη από την εφαρμογή ΥΕΚ • Δημιουργία επιτροπής δεοντολογίας • Ρυθμίστε έναν διαχειριστή ΥΕΚ • Συλλέξτε σχόλια Ερευνητικές ομάδες: • Αξιολογήστε τους ηθικούς κινδύνους • Επιλέξτε λύσεις για να αποφύγετε τους κινδύνους • Εφαρμόστε μέτρα ασφαλείας για την προστασία των δεδομένων • Συμμετοχή των ενδιαφερομένων • Δοκιμή πρωτοτύπων με τελικούς χρήστες • Υποστήριξη Open Innovation • Συντονισμός ΥΕΚ με την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (CSR)
Εξωτερικές γνώσεις από συνεργασίες και δίκτυα Κινητήριες δυνάμεις: • Συμμόρφωση με τους «κανόνες ευθύνης ή τους κώδικες συμπεριφοράς» των εταίρων καινοτομίας (μεγάλοι υποστηρικτές της ΥΕΚ) • Αύξηση της φήμης και της προβολής της εταιρείας μεταξύ των πιθανών συνεργατών που αναμένεται
τμημάτων για την ενσωμάτωση πρακτικών ΥΕΚ στην εταιρεία σας ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα. Εκτελεστικό και Διευθυντικό επίπεδο: • Ρυθμίστε ένα όραμα • Δεσμευτείτε στο όραμα και τη διαδικασία Να είστε υπόλογοι για τα αποτελέσματα
22 Ανθρώπινο δυναμικό: • Προσλάβετε εργαζομένους πρόθυμους να συμμετάσχουν σε ΥΕΚ • Οργανώστε ηθική εκπαίδευση • Προωθήστε την διεπιστημονικότητα Νομικά: • Διασφαλίστε τη συμμόρφωση με τα πρότυπα δεοντολογίας • Παρέχετε νομικά πλαίσια • Διασφαλίστε μηχανισμούς συμμόρφωσης • Βεβαιωθείτε
τις αλλαγές CSR •
για την εφαρμογή του νομικού πλαισίου ΥΕΚ •
HR
R&D
Καταχωρήστε σχόλια • Παρακολουθήστε τις επιπτώσεις ΥΕΚ σε προϊόντα και υπηρεσίες • Παρακολουθήστε την ικανοποίηση των χρηστών • Αναφέρετε σχετικά κοινωνικά φαινόμενα και τάσεις Πρόβλημα Κατεβάστε τους πόρους «Ανασταλτικοί παράγοντες και κινητήριες δυνάμεις της υπεύθυνης έρευνας και καινοτομίας (ΥΕΚ)» και προσπαθήστε να εντοπίσετε τα προγράμματα οδήγησης και τους αποκλειστές για την εφαρμογή ΥΕΚ που αντιμετωπίζει η εταιρεία σας. Εάν δυσκολεύεστε να κάνετε αυτήν την άσκηση μόνοι σας, χρησιμοποιήστε μερικές από τις μεθόδους που περιγράφονται παραπάνω για να καταγράψετε και άλλες απόψεις των συναδέλφων σας. Εισαγάγετε σύνδεσμο για τους πόρους
ότι οι συμφωνίες άδειας χρήσης είναι ευθυγραμμισμένες με ΥΕΚ • Κρατήστε την εταιρεία ενημερωμένη • Προβλέψτε
Συνεργαστείτε
Συνεργαστείτε με ομάδες
και
Marketing •
23 Χρήσιμα εργαλεία Εάν σκέφτεστε να εφαρμόσετε ΥΕΚ στην εταιρεία σας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα παρακάτω χρήσιμα εργαλεία για να σας υποστηρίξουν στη διαδικασία: KARIM Responsible Innovation Criteria - ένα εγχειρίδιο για επιχειρηματίες και οργανισμούς υποστήριξης της καινοτομίας. Στόχος του είναι να παρέχει τόσο μια εισαγωγή στα θεμέλια της αναδυόμενης έννοιας της υπεύθυνης καινοτομίας όσο και έναν πρακτικό οδηγό για την εφαρμογή μιας τέτοιας προσέγγισης στο πλαίσιο ενός έργου. Στρατηγική για συμμετοχική έρευνα σε κοινότητες και ανάπτυξη ικανοτήτων των υφιστάμενων καταστημάτων επιστήμης παρέχει ένα όραμα και καθοδήγηση για την υποστήριξη
των Science
ΣΥΝΤΑΓΕΣ | Η
αρχής της προφύλαξης, ενώ παράλληλα ενθαρρύνει την καινοτομία. Μπορείτε επίσης να αναζητήσετε εργαλεία για τον συγκεκριμένο τομέα σας στο Εργαλεία ΥΕΚ. Σχετικά άρθρα: Forbes: 2022: Η χρονιά της υπεύθυνης επιχείρησης Μαθήματα για την Υπεύθυνη Καινοτομία στο Επιχειρηματικό Πλαίσιο: Μια Συστηματική Ανασκόπηση Βιβλιογραφίας Υπεύθυνων, Κοινωνικών και Βιώσιμων Πρακτικών Καινοτομίας
της μελλοντικής ανάπτυξης και ανάπτυξης ικανοτήτων
Shops.
συμφιλίωση της επιστήμης, της καινοτομίας και της προφύλαξης μέσω της δέσμευσης των ενδιαφερομένων στοχεύει στη συμφιλίωση της καινοτομίας και της προφύλαξης με την ανάπτυξη εργαλείων και κατευθυντήριων γραμμών για τη διασφάλιση της εφαρμογής της
Το μοντέλο Resource
(RBV) 3 24
Based View
25 Το μοντέλο Resource
. Το μοντέλο Resource Based View (RBV) είναι ένα μοντέλο στρατηγικής που θεωρεί τους πόρους ενός οργανισμού ως κλειδί για βιώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η άποψη που βασίζεται σε πόρους υποστηρίζει ότι οι πόροι, χειροπιαστοί και άυλοι, πρέπει να είναι ετερογενείς, ακίνητοι και να έχουν ιδιότητες VRIO για να γίνουν πόροι VRIO Οι πόροι VRIO οδηγούν σε διαρκές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
based view Πηγή: https://strategicmanagementinsight.com/tools/resource
view/
Based View (RBV)
Resource
based
Η προβολή βάσει πόρων (RBV) εξετάζει και αξιολογεί τους πόρους ενός οργανισμού για να προσδιορίσει πώς επιτυγχάνει βιώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Σύμφωνα με την άποψη που βασίζεται στους πόρους, οι εταιρείες θα ήταν καλύτερα αν εκμεταλλευτούν εξωτερικές ευκαιρίες χρησιμοποιώντας υπάρχοντες πόρους (με νέο τρόπο) παρά αν προσπαθούσαν να αποκτήσουν νέους πόρους κάθε φορά που εμφανίζεται μια διαφορετική ευκαιρία. Σε αυτό το μοντέλο, οι πόροι έχουν σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη των εταιρειών για την επίτευξη
κτίρια,
να αγοραστούν στην αγορά, επομένως δεν παρέχουν μεγάλο πλεονέκτημα στις εταιρείες μακροπρόθεσμα (επειδή οι αντίπαλες εταιρείες μπορούν επίσης να αποκτήσουν τους ίδιους πόρους). Ασαφής πόροι αυτοί είναι όλοι οι άλλοι πόροι που δεν έχουν φυσική παρουσία αλλά εξακολουθούν να ανήκουν στην εταιρεία, όπως η φήμη της επωνυμίας, τα εμπορικά σήματα ή οι πνευματικές ιδιότητες. Αυτοί οι τύποι πόρων δημιουργούνται συχνά για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν μπορούν να αποκτηθούν από άλλες εταιρείες από την αγορά, οι οποίες καθιστούν τους άυλους πόρους την κύρια πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Σε αυτούς τους δύο τύπους πόρων, υπάρχουν δύο απαραίτητες ιδιότητες: Ετερογενής
26
της καλύτερης οργανωτικής
. Υπάρχουν δύο κύριοι
: Εμφανής πόροι -
διαφορετικές εταιρείες έχουν διαφορετικό σύνολο πόρων Αν δεν συνέβαινε αυτό, δεν θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν μεταξύ τους. Οι εταιρείες εκτίθενται στις ίδιες εξωτερικές και ανταγωνιστικές δυνάμεις (και εξωτερικούς παράγοντες) και ορισμένες από αυτές εφαρμόζουν στρατηγικές που ξεπερνούν τους ανταγωνιστές τους Στο μοντέλο προβολής που βασίζεται σε πόρους, θεωρείται ότι οι εταιρείες επιτυγχάνουν αυτό το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσω της χρήσης συμπληρωματικών δεσμών πόρων. Ακίνητοι – οι πόροι δεν είναι κινητοί και δεν μετακινούνται από εταιρεία σε εταιρεία. Λόγω αυτής της ποιότητας, οι εταιρείες δεν μπορούν να μιμηθούν τους ανταγωνιστές τους και να εφαρμόσουν παρόμοιες στρατηγικές. Οι άυλοι πόροι, όπως η επωνυμία, οι διαδικασίες ή η πνευματική ιδιοκτησία είναι συνήθως ακίνητοι
απόδοσης
τύποι πόρων
πρόκειται για φυσικά αντικείμενα/πράγματα όπως γη,
μηχανήματα, εξοπλισμός και κεφάλαιο. Αυτοί οι τύποι πόρων μπορούν εύκολα
Μελέτη περίπτωσης 1:
Η Apple και η Samsung Electronics λειτουργούν στον ίδιο κλάδο, εκτίθενται στις ίδιες εξωτερικές δυνάμεις και έχουν πολύ διαφορετικές οργανωτικές επιδόσεις λόγω των διαφορών στους πόρους τους. Η Apple πουλάει τους ίδιους τύπους προϊόντων με τη Samsung αλλά σε πολύ υψηλότερη τιμή. Γιατί; Επειδή η Apple έχει μια φήμη επωνυμίας που της επιτρέπει να πουλά τα προϊόντα της σε υψηλή τιμή και να έχει υψηλότερα περιθώρια κέρδους. Η Samsung δεν μπορεί να αντιγράψει αυτήν τη στρατηγική επειδή δεν έχει την ίδια φήμη επωνυμίας. Το RBV εστιάζει στην έννοια των δύσκολα μιμητών χαρακτηριστικών ως πηγών ανώτερης απόδοσης και ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος (Barney, 1986· Hamel and Prahalad, 1996). Οι πόροι που είναι δύσκολο να μεταφερθούν ή να αποκτηθούν, που απαιτούν μεγάλη καμπύλη μάθησης ή σημαντική αλλαγή στην ατμόσφαιρα και την κουλτούρα του οργανισμού, είναι πιο πιθανό να είναι μοναδικοί για την εταιρεία και επομένως πιο δύσκολο να αντιγραφούν. Σύμφωνα με τον Conner, η διαφορά στην απόδοση μεταξύ των οργανισμών οφείλεται στην παρουσία διακριτών εισροών και δεξιοτήτων (1991). Μελέτη περίπτωσης 2: Η Honda, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής κινητήρων στον κόσμο, ακολουθεί μια στρατηγική RBV, χτίζοντας την επιχειρηματική της στρατηγική γύρω από τη δύναμη, τις ικανότητες και την τεχνογνωσία της εταιρείας στην κατασκευή κινητήρων βενζίνης. Η Honda ξεκίνησε αρχικά με
27
θαλάσσης, γεννήτριες, εξοπλισμός γκαζόν και κήπου, και αυτοκίνητα, ακόμη και αεροπλάνα. Καθένα από αυτά τα προϊόντα ανταγωνίζεται σε αρκετά διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων, αλλά αξιοποιεί έναν μοναδικό πόρο και την ικανότητα της Honda να κατασκευάζει κινητήρες βενζίνης παγκόσμιας κλάσης που να τους ανταποκρίνονται με θετικό τρόπο: Προσδιορισμός και ανταπόκριση σε όλες τις πιθανές προσδοκίες των ενδιαφερομένων. Η ικανότητα ανταπόκρισης σε μια ευρεία ποικιλία προσδοκιών των ενδιαφερομένων μέσω ίσου διαλόγου δίνει και στα δύο μέρη την ευκαιρία να μάθουν περισσότερα το ένα για το άλλο και ακόμη και να φτάσουν σε μια αμοιβαία κατανόηση
μικρούς κινητήρες με κλιπ για ποδήλατα και στη συνέχεια μετακόμισε σε δίκυκλα, όπως σκούτερ και μοτοσικλέτες, κινητήρες
Το Πλαίσιο αναφοράς VRIO 4 28
πλεονέκτημα», όπου προσδιορίζει
που πρέπει να έχουν οι πόροι των εταιρειών για να θεωρούνται ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Εκείνη την εποχή, ο Barney υπερασπίστηκε ότι οι πόροι πρέπει να είναι πολύτιμοι, σπάνιοι, ατελώς μιμούμενοι και μη υποκαταστάσιμοι (VRIN). Αλλά το 1995, στο έγγραφο «Looking Inside for Competitive Advantage» ο Barney παρουσίασε το τελικό πλαίσιο VRIO. Για να χρησιμοποιήσετε το πλαίσιο VRIO, ξεκινήστε κάνοντας τέσσερις ερωτήσεις : 1. Είναι πολύτιμος ο πόρος;
Είναι σπάνιος ο
29 Το Πλαίσιο αναφοράς VRIO Το Πλαίσιο αναφοράς VRIO είναι ένα εργαλείο του πλαισίου διαχείρισης που βασίζεται σε πόρους (Resource Based View managerial framework), το οποίο εξετάζει τους δεσμούς μεταξύ των εσωτερικών χαρακτηριστικών μιας εταιρείας και της συνολικής απόδοσής της, υπερασπιζόμενος ότι οι βασικοί καθοριστικοί παράγοντες
. Το
. Το Πλαίσιο VRIO αναπτύχθηκε αρχικά
του «Εταιρικοί
πόρος; 3. Είναι ο πόρος μιμούμενος ή είναι δαπανηρή η μίμηση; 4. Είναι η εταιρεία οργανωμένη για να συλλάβει την αξία αυτού του πόρου; Εάν ένας πόρος πληροί και τις τέσσερις αυτές απαιτήσεις, τότε είναι ένας πόρος που μπορεί να προσφέρει διαρκές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την εταιρεία.
μιας εταιρείας είναι οι πόροι της και το Βιώσιμο Ανταγωνιστικό Πλεονέκτημα
VRIO σημαίνει αξία, σπανιότητα, μίμηση και οργάνωση
από τον Barney, J. B. το 1991 στην εργασία
πόροι και διαρκές ανταγωνιστικό
τα χαρακτηριστικά
2.
30 Το πλαίσιο VRIO Πηγή: https://strategicmanagementinsight.com/tools/vrio/ Είναι ο πόρος ή η δυνατότητα… Ναι Ναι Ναι Ναι Όχι ΌχιΌχι Όχι Όχι Πολύτιμο; Σπάνιο; Ακριβό να το μιμηθείτε; Και είναι η εταιρεία… οργανωμένη για να συλλάβει την αξία; Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα Ανταγωνιστική ισοτιμία Προσωρινό Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα Προσωρινή Ανταγωνιστική ισοτιμία Διατηρήσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
. Αυτός ο τύπος πόρων παρέχει προσωρινό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Όταν άλλες εταιρείες μπορούν να αποκτήσουν τον ίδιο πόρο ή να χρησιμοποιήσουν τον ίδιο τύπο ικανότητας, τότε επιτυγχάνεται ανταγωνιστική ισοτιμία. Αν και αυτό που θέλει μια εταιρεία εάν έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα (και όχι ισοτιμία), δεν θα πρέπει να παραμελείτε πόρους που είναι
31 Είναι πολύτιμος ο πόρος; Αυτός ο πόρος προσθέτει αξία στον τρόπο με τον οποίο η εταιρεία είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες ή να αμυνθεί έναντι των απειλών; Αν ναι, είναι πολύτιμος πόρος. Ένας πολύτιμος πόρος μπορεί επίσης να βοηθήσει τους οργανισμούς να αυξήσουν την αξία που αντιλαμβάνονται οι πελάτες. Πως? Με την αύξηση της διαφοροποίησης ή/και τη μείωση της τιμής του προϊόντος Εάν αυτός
. Επομένως, είναι σημαντικό να επανεξετάζετε συνεχώς την αξία των πόρων, επειδή οι συνεχώς μεταβαλλόμενες εσωτερικές ή
λιγότερο πολύτιμους ή άχρηστους. Είναι σπάνιος ο πόρος; Είναι πολύ δύσκολο να αποκτηθεί αυτός ο πόρος από άλλες εταιρείες;
είναι ένας σπάνιος πόρος
η
του να παραμείνει
. Είναι ο πόρος μιμούμενος ή είναι δαπανηρή η μίμηση; Αυτός ο πόρος είναι δαπανηρός για μίμηση εάν άλλες εταιρείες δεν τον έχουν και δεν μπορούν να τον μιμηθούν, ούτε μπορούν να αγοράσουν ή να αντικαταστήσουν μια λογική τιμή. Υπάρχουν δύο τρόποι μίμησης ενός πόρου: α) με απευθείας μίμηση του πόρου (διπλότυπο) ή β) παρέχοντας ένα συγκρίσιμο προϊόν/υπηρεσία (υποκατάσταση). Οι πόροι μπορεί να είναι δύσκολο να μιμηθούν λόγω: Ιστορικές συνθήκες εάν αυτοί οι πόροι αναπτύχθηκαν λόγω ιστορικών γεγονότων ή για μεγάλο χρονικό διάστημα Αιτιώδης ασάφεια - εάν οι εταιρείες δεν μπορούν να προσδιορίσουν ποιοι πόροι είναι η αιτία του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος των άλλων εταιρειών. Κοινωνική πολυπλοκότητα - εάν αυτοί οι πόροι βασίζονται στην κουλτούρα της εταιρείας και/ή στις διαπροσωπικές σχέσεις.
ο πόρος δεν μπορεί να ικανοποιήσει αυτήν την προϋπόθεση, οδηγεί στην πραγματικότητα σε ανταγωνιστικό μειονέκτημα
εξωτερικές συνθήκες μπορεί να τους καταστήσουν
Εάν είναι, τότε
πολύτιμοι και κοινοί, επειδή
απώλεια τους θα έβλαπτε την ικανότητά
στην αγορά
την Google. Χρησιμοποιώντας το πλαίσιο VRIO, η Google υιοθέτησε μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στη Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού και τώρα λαμβάνει αποφάσεις χρησιμοποιώντας τεράστιες ποσότητες αντικειμενικών δεδομένων. Κανονικά, οι εταιρείες βασίζονται στην εμπιστοσύνη και τη σχέση στη διαχείριση του Ανθρώπινου Δυναμικού Αντίθετα, η Google χρησιμοποιεί
32
η εταιρεία
για να
δομής
του πολύτιμου, σπάνιου και δαπανηρού πόρου της. Όταν το πετύχετε, θα έχετε έναν πόρο που προσφέρει πραγματικό βιώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Στο πλαίσιο του έργου TITAN, η άσκηση σε καμβά TITAN VRIO αναπτύχθηκε για να σας υποστηρίξει
δεδομένα σχετικά με τους υπαλλήλους της για να τους διαχειρίζεται. Αυτό επιτρέπει στην Google να λαμβάνει σωστές αποφάσεις (βάσει δεδομένων) σχετικά με το ποια άτομα θα προσλάβει και τον καλύτερο τρόπο χρήσης των δεξιοτήτων τους. Η Google είναι σε θέση να προσλαμβάνει καινοτόμους υπαλλήλους που είναι πολύ παραγωγικοί. Όχι μόνο αυτή η δυνατότητα είναι πολύτιμη αλλά είναι επίσης σπάνια καθώς καμία άλλη εταιρεία δεν τη χρησιμοποιεί Και ένας μεγάλος λόγος για αυτό είναι επειδή είναι πολύ δαπανηρή η μίμηση προς το παρόν (προϋποθέτει τη δημιουργία εξαιρετικά εξελιγμένου λογισμικού και την εκπαίδευση των διευθυντών ανθρώπινου δυναμικού να λαμβάνουν αποφάσεις βάσει δεδομένων και να απορρίπτουν τις παλιές μεθόδους διαχείρισης). Η Google έχει οργανωθεί για να εκμεταλλευτεί αυτό το πλεονέκτημα εκπαιδεύοντας τους διευθυντές ανθρώπινου δυναμικού και έχοντας μια ομάδα IT αφιερωμένη σε αυτό
Είναι
οργανωμένη
συλλάβει την αξία αυτού του πόρου; Ο πόρος σας είναι πραγματικά χρήσιμος μόνο εάν η εταιρεία ξέρει πώς να επωφεληθεί από αυτόν. Για αυτό, η εταιρεία θα πρέπει να οργανωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι καλύτερο να συλλαμβάνει αποτελεσματικά την αξία του πόρου Αυτό μπορεί να είναι η οργάνωση των συστημάτων διαχείρισης, των εσωτερικών διαδικασιών, των εσωτερικών πολιτικών, της οργανωτικής
ή ακόμα και της κουλτούρας των εταιρειών, ώστε να συνειδητοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες
στην υιοθέτηση αυτής της προσέγγισης Μελέτη περίπτωσης 3: Μια καλή χρήση του πλαισίου VRIO είναι από
33 Σχέση με τη Στρατηγική Καινοτομίας Το μοντέλο RBV (και το πλαίσιο VRIO) θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως φακός για τη στρατηγική καινοτομίας της εταιρείας σας. Μια στρατηγική καινοτομίας είναι το κλειδί για την επίτευξη βιώσιμης καινοτομίας και μπορεί να οριστεί ως «ένα σαφώς καθορισμένο σχέδιο δομημένων βημάτων που πρέπει να εκτελέσει ένα άτομο ή μια ομάδα για να επιτύχει τους στόχους ανάπτυξης και μελλοντικής βιωσιμότητας ενός οργανισμού». Η στρατηγική για την καινοτομία πρέπει να αναφέρει τους στόχους και τη στρατηγική της προσέγγιση στην καινοτομία ορίζει την αγορά (πελάτες και ανταγωνιστές)· ορίστε την πρόταση αξίας της εταιρείας σας. Αξιολογήστε και αναπτύξτε τις βασικές
και πόρους. και δημιουργήστε τις Τεχνικές και
Πρόβλημα Η εταιρεία σας διαθέτει ήδη Στρατηγική Καινοτομίας; Εάν ναι, σκεφτείτε πώς να ενσωματώσετε Στρατηγικές Επιχειρηματικής Υπεύθυνης Καινοτομίας (με την υιοθέτηση των αρχών RRI, τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων, την υιοθέτηση ενός φακού μοντέλου RVB και το πλαίσιο VRIO). Κάντε μια παρουσίαση PowerPoint για να την μοιραστείτε με την ομάδα και τον διευθυντή σας και να γίνετε παράγοντας αλλαγής στην εταιρεία. Εάν η εταιρεία δεν έχει σχέδιο Καινοτομίας, προσπαθήστε να καταλήξετε σε ένα πολύ απλό που να ενσωματώνει ήδη Υπεύθυνες Στρατηγικές Καινοτομίας.
σας δυνατότητες
τα Συστήματα Καινοτομίας σας. Το μοντέλο RBV (και το πλαίσιο VRIO) θα σας βοηθήσει στην αξιολόγηση και την ανάπτυξη των βασικών δυνατοτήτων και πόρων σας υποστηρίζοντάς σας στον ορισμό των πιο πολύτιμων πόρων που πρέπει να αξιοποιήσετε για να δημιουργήσετε βιώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
34
Περίληψη 35
το
Όπως είδαμε, η Επιχειρησιακή Υπεύθυνη Καινοτομία δεν είναι μόνο για μεγάλες εταιρείες. Μια μικρή εταιρεία μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει στρατηγικές YEK για να δεσμεύσει πολλούς ενδιαφερόμενους στη διαδικασία καινοτομίας, ευθυγραμμισμένες με τη στρατηγική της για καινοτομία και αξιοποιώντας στο έπακρο το μοντέλο RVB και
πλαίσιο VRIO. Το πιο σημαντικό βήμα είναι να ξεκινήσετε, ακόμα κι αν είναι σε μικρότερη κλίμακα στην αρχή
36
Barney, J. B. (1995). Looking Inside for Competitive Advantage. Academy of Management Executive, Vol. 9, Issue 4, pp. 49 61
Dam, R. and Siang, T. (2022). Personnas and how you should use them. https://www.interaction design.org/literature/article/personas why and how you should use them
European Network of Living Labs (ENoLL). https://enoll.org/about us/
IN FOR CARE project (2019). A Quadruple Helix Guide for Innovations. https://northsearegion.eu/media/11651/a quadruple helix guide for innovations.pdf
Julia Kylliäinen (2018). VIIMA. https://www.viima.com/blog/innovation strategy
Jurevicius, O. (2021). Resource-based view. https://strategicmanagementinsight.com/tools/resource based view/ KARIM project. Intoduction to Responsible Innovation criteria a guide for entrepreneurs. https://www.nweurope.eu/media/1118/guide_online.pdf
McCauley, C. (2014) Making Leadership Happen, Center for Creative Leadership, Greensborough, North Carolina.
Riconfigure, 2021. Quadruple Helix Collaborations in Practice - Stakeholder Interaction, Responsibility and Governance https://ec.europa.eu/research/participants/documents/downloadPublic/NStkY0hPOVozQlF0b mcrT3BuOGdWeHgyY2xZcmJWZWxpcEUvRm11cVpmVi9oSGhkVC9ITkl3PT0=/attachmen t/VFEyQTQ4M3ptUWVYNm03YlFVZ05keFQ5eUE1ZlBVYkY=
Rothaermel, F. T. (2012). Strategic Management: Concepts and Cases. McGraw Hill/Irwin, p. 91
Schüz, M (2016). Sustainably Responsible Leadership and Innovation. https://www.researchgate.net/publication/307477409_Sustainably_Responsible_Leadership _and_Innovation
Schütz, F. et al (2019). Co shaping the Future in Quadruple Helix Innovation Systems: Uncovering Public Preferences toward Participatory Research and Innovation, She Ji: The Journal of Design, Economics, and Innovation. https://www sciencedirect com/science/article/pii/S2405872618301394
Sustainability Leadership Institute (2011) Definition of Sustainability Leadership, cited in Visser, W and Courtice, P (2011) Sustainability Leadership: Linking Theory and Practice, Institute of Sustainability Leadership, University of Cambridge, Cambridge.
Αναφορές και Πηγές 37
Εάν ενδιαφέρεστε να διαβάσετε περισσότερα για τη βιώσιμη ηγεσία και την καινοτομία, μπορείτε να βρείτε πρόσθετο εκπαιδευτικό υλικό από τον ιστότοπο του έργου TITAN. Ιστοσελίδα: TITAN | Project Transformation Training to Empower https://titan leadership.eu/ Η υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην παραγωγή της παρούσας έκδοσης δεν συνιστά αποδοχή του περιεχομένου, το οποίο αντικατοπτρίζει αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών, και η Επιτροπή δεν μπορεί να αναλάβει την ευθύνη για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν. Αρ. αναφοράς: 2020 01 UK01 KA204 079163 38