Hylli i dritës data 1944 nr 01

:r

-:~

.

~;. .;~.

'~f-~'

",:

-",.;.;.

,~, "'~7t~,~, LUigI 0"urakti\,9i,

z.

~!.

sulmin e anmiqve. Shqipja rregjineshe~ Qi kisf\t~ Jtut~ru~rji d~;thnji ngadhnyese robi ajrin e tir te Shqipn,ies pum,btiihte, 'kthBtrat, varte ,kr.apet e strukej ne shpettat e mat~vet te larta; e f1a~uri i kuq e i zi'", . .. ..: ';To" ' shenl lirie e ngaUnimi, pe(dlbysej e shdukej e mbyllej i plLlosun fie. zerorat e sbqiptarvet te veshun na te ze~6. ' " Me ate dite te vajtueshme e fatkeqe, robni;a mA e ash per e dhunore nisi terandonte mbi kryet e kurrusun te S.tiqiptarvet te mjece.

I ndrydhun e i shtypun nga pusbtues.I barhar, {coml i yne ra' o'e shkretni~ e ne vobeksi.' Te han.ue~ ~reJ ,t~ gjitpve, edheprej atyoe te cilvet u kishin dhan~ pa' kw:.sim n(tiMn.u;o"'e:',{/tt he aiten.e rreu; zik:~t" ~ te mbetun pi! mbeshtete;e e/p~"$ipr~~~.<SIt<!Iiptarer 'u "shteru -I .~, nguen "tmA ne fund t'i sl1troheshit}. fau ne" marrevesh;e , m~, pusht~eSin:Ror edh~ n~ qofW. " ,q~P!. pak .. nga, ,pak, ,rnenien kunder an~jlC.ut ~"te, igi!D..

'1i ~" me g/ith kete nuk e buer~n kurr ndieSieA,.~ti;.gi u erdhi rasa e qi i a pane gjasen, Shqiptarei'niik'. '~!f~h e vet ~"n.uk prituen kurre me ngritun k..ye ~undet TtJl!qV'et qi ker-koshiO me u rrembyem edbe gjurmat mA te mbrAm.e -'t~':t~~~ilav~t '. "~"'~;;;,1', komtare. ~ '

~

,

.'

':

~

..-

~ .

.'

h

'-

,,}

-,

:':-.':::~"

-

Po nga nii tok shkajqesh,

.

'

'

.

,.'

~:- ,-

"'"

qi nuk Asht nevoja

p~~~:~~

(' i

ketu, S~qiptaret,' qi iypsej t' ishin mA te par~t"~~w~tu~~~"~gj~. . .', .

"Aha e TUfqies, nuk e paten fatin e mire ~ J

v~t~ ?"". ,

qi'u l~tVeqma ~

~

.

,-- niseo te ~n..d~ine deshire't e veta", ...

"":,

",-~",

-~

ft~i'§r'~~ 6, te;" ..,

'-,

-'r.",

tp. ~ ;.>

,.:..'

""'t

gjit4gion~. n~ fe 4u~~" un nga Qeverija tu.,rke qie~"" nu~> }

," ~-

,

<'.,

,

,;,-

";"

t

,.",E}.t,e';' ",,~. t!t~ ~t~,a!!IiJt!t~;'Jo qi~, fQ.i!-,it t'~~~: 'n,e v~d,. qi, ~~ na tr::t;;-~

,

i h~~ p~~a, {', '9:~~~'.9r,'~~hsien e .:et e ~e'na shper{j~~~Jtjp~e,'it,e.

.. ,of"..-'F-~-

'C

kun. ~,~ tare.

-

~

'

"

"~

,

,t~"

,

¥1ttf~l~ -

l~

'

nga' zakp~~(,:... "~"

_,

-

' ',

,,

--

-,

'

' ".

'

,

,

nd\~~!'it::" "

enu~~' --. ~,#:_.'

-:~-:~g

.'.":'~;:, . <0 ',:-. . ,,!"".,,:.'"',f)idif ,qi. ka',...hj~un 4,,-\,Jt'{).p'Fs Ji~~' ,. . '~' '-:"':-' ""'-~-~''">I.' C '.,tl "" ~cD te rohnies ":-' ,',,, ~ ' ' .r-, V e :_

,!(U,~

,

-

- :'-

,.';

~

fiiWe e, fdievet(;J~;",l!cqr.. ",'

""",,""',,~ ~..r'

naett~m~~~,t~~~i"

,

",

i~~.

Pf~,pag~Qd~~" c!:~~~ro ; ~t ('1(;tp. . , e<ihe 'fe~ ~, e' ¥1k9.1Iat , Q<;\/'~~m.,II!m,Oi~u ,.It ,,'.; p~~;:t~; . . .."'---

"'~"

,

-

.-

rrok~

zemrat, *~e

'

r'

~ padishe.m tne (?~rdor~o ~''f~tfe., 'de }PJ~, e

¥;e'r1 t . ",,1.' t~;

;...41.. ~J~i., , ,

.

"dhAne,

te"(JOpulI,it::

id~<el~e;:':

~.'"

'"

~.~,,'qt,-;!!~, f',

':f

~ :,.-:,PO

,dit~;"$'"

,.)9,;';, .,'

J9a ng~ ~tj~

tue 'hi',{ru~fD gjakl,.1n.e der4~uA,"

'h

i

~~~w.

.'

p

'"

''''

' ,

1~' ,.

,

-

'

'

,,'

, -\

'.'i ~ .

,~~

-:

.~.~,~.'{;~~

. l'

'.

"

:~~~:"i':~:~ ',~, I' 'Dll-uf"J

..

'~~~;F~~1~~7!~~;"~~(W~" .. , \.=;::. ~

.

'~'~

siJd'

''"0 '...',

~,'

.". ... ~.~

... ~:~.<

~

koh1!n e traktatit te Bedinit e keshtu'~ti.~ (~ngi.?ih,~' ~dM",mlYas luftes balkanike, kur Europa,' tue mohuem,. te 'dt~jt~l',et'..' '

Keshtu'cO(1adhi

Stiqjplarvet,

mundohej

me shperblyem,

me

'.

.

copa t' Atidbeut; ,-t',:~n~~.c ' .,.: K:,-,., ~. cl:':

.".

fitimin e bes1idhunvet te Ba!kahit mbi Turqien, ate fHim te cU~tiSfigipir' <

,

e kishin pregatitun

,1tm'ft l-

me kryengritjet

*

<:

e veta te fund it.

.

*

,

;::~,,,,. "/

. .'

>,

'01-~

..( ..,'

i"

Mbase:;450 vjete kishin kaluem, 450 vjete te giata pesimesh e, .te veshtirash, qe kur -se flamuri i kuq me shqipen e. zeze dykrenshi. ' ai flamur' i (umnueshem i Skanderbeut. ishte zhdukun peej qieUit te' ka1"terJ~ Shqipnies. Anmiqt shekuUore te ((omit shqiptar kishin shke1(111lI\e kiimbe dhunuese token arbnore te lame me gjakun e bijvet te vet, mbi trupat e te cilvet' topitej parreshtun tehi i shpatav~t e i . t6ikB-vet te pUshtuesvet barbare. Te dehun nga fHimi i papritun kunder r urqies,. e Ie.pdezun 'pre; menies' gjakpijse kufider ,{isit (' ~ae,' us~t~,et ' besHdhu\t:t~ B<,ilkanit kis~in ur<;1h~n'"qi te m~s' kurSes\1irf'as. (are "jet~ri ' v{{t1z~nvet t' ane, pse k~htJl, q~ve~rii{ e tyne dp te mlindShm' ffid, voq~ ,. (lie mbretnttem e me .sunduemma lchtas. mbi.pakica,t -shq,ipt~re' .J~,. shpetue(Q~ p~ej atYDe'tp~r;;e,~e:!f\p'".," - ~rt~4t" y', :>;\", " .<~~~'.J' ,',~fp~ra, kiWj, ~ei*¥t~:tt~fJ$lig , ",h~ai~~,p:fui 'f~ti;: 7~ .'~tdJf~Jf{~' .

. si)prp:}ar~'t,.ndohse' t~ tql!;>~lfu~m,e".tfJ~.I:tii:n\j>t.ei n:fe((~" ~ IV';"

~71

',A' te P?lpa~aelluna'e 'te t~iSh:[uestt~"e\ ;h:'ib!Q(fr~o;~ ',. atyn~"ngj~jhe ~,~jen, i ba~~~~e~ ze~rat. i, ~hane',~~t_~l~~.}~teIrU.::?r~~f~:..'.

e

,i:

P1~UIl. e me mar;re ma,S4te duhunaJper'~I!;~t(~9.~~~ndlt;t

i

<'

. :ip'! huirlJrun k,ot1~).,btiriae-~ ~f~I}~( ~'~t"'" nen;{(;yes!en:.E!;'tf:" rnbi6~bert "ne -¥i~n'~,,~~...

..Jv~t. ~,; ~, u~', ",

t,~Y"

,~if'.

.

ri{'{~'l'.:

B~j, ,ptoklJaafuenn\vete,sin e '§hqit5rij6. ~, ~.9~tl9" 11~~jJi.,. ',uq ~Z!f;;:;r .'

Z.l;qf',shtergjyshat u kisl1jn Jaae t/;ashigim i~ ptilOsiin~~~l~'mb}a{iiit"r,J . ",.;: . .t',:'t{ " '.,,',{t ne Vdf(et ',e v~ta."" " ~ :{.,,~ !~ ~ 1','; ,. " " : *:,'*, .{~ ;{, :'. i}:~{ \

~"

'.

.

./."

,Po,,,,t~,he~hi!n

.

~bme ~;t~' ., .~i',pa.j,\r,~' . ".,,;' ~J.. ~

~at

n.'

t~sie;~~"(f'

~.:. 'rt. ".'i, ;iI. vJe[~.'j'~"!I:

r,,'

~ ...

/

~,~~ttm'erta.

~&.~tn~~i.i;,'

e~Jl;~e qi' kanJ~ pe'rs!elltUl.,.je~e~~~tjhq~pn1eS,~ ~0i';~~'." ,~i>p'ata. me"sti~,tirn;.?-, si fyfyraii-tf(~i pefQlfl'eJt.i~n;j;lWie\;'1r%~". ";;;;"s( ..;"', . ., ,r

~

t

~pji{ S'Y,'l}1bh,te 'n~od:~at'

".;:." /"" j b"e~jfue';, vete dtte.m .l' t~ ~v}etet,(qbJna n~mn~(;'

".

'

~

t

<

.

.

:.

"".~

"

, -

.

",<c."..r J ,,..'A::~J - .,...

- ':~.r.

""

',;!iF.Jte'.:'" ~_F

,

,'q; , ".

'

'\'

,~1i~ll'k~'~t~'9i~'~~'"

'~,!>

;;:.,,'{

~

-~' ~~ise

"'"''

v,Je...:;I';;..

.'~

'"

'.

t

.~.

~:,~"

,'c."':

,','

" " Perpara~:;~i~t~WU't;~~lihe~tt'>\~fcu~:f{.ip~, . '1.;4( "':"

~

'>.

,...~-c<;.~

-

\, ~'.~ ~~~~:::>';~::":;;~'~~~"~:i'

. .~>c,

~~:~lL

.,,'

~

<J;;\~~~~t~:';~~'~ 4 \,;

.~-~~ }~:}

I l,i'ifdJ\;{~~Fiik'uqii, "'.'

if"' ~,.':

0(

.;".~ --

<~~.

:. "'.r.:t .-;t;

Londonit, e tue pamun vend in e te par~vet e vlla!G!)it~~,Y~t akpma H~' palir'Uem prej thojvet -t'anmiqvet, Shqtpt~ret e?,ftl4fu~'~D'"snpresen/ € , bueren guximin, Te ianun (Jrej qeverrtvet< t~ mi'4ha p-~"'~t;~mprojij'e"',; e pa ate ndihm~ per fi:: cHat ka p~sun' nevoje ~' ,do' 'kOFn<d'.~get,n~ '. :', kQ.h~te para Ie te nik!amunH te vet, Shqiptaret'muereri 'ptape t~tpj~le~ . e nisen pers~(i. t"u, V€,n veshin. ~ropCtganaave te'lh'r~ja, e, l)iltt~r8e'pEfsi\ 'f met e te ligat e vuejtuna Ie mos u l},ishin vjeftt1n' \far~ perl m,~sim, £i1l1 prapj§~'n~.

fatQ~.e

perparshme.

,:

'

','

,!-'\I"

.'

.~~ 'ntt., lWre. gjak~ Ls.fi~pf8rv~f;~i~i .:m.e. ~h~Nff~ ,r.r~~~j"idh.e hji;~{;~.'fl~\ii.li1ti lyoe' fi'.rrxue,'e u zM':'~...:fl1i.ij~Ei,,'e . o:~mi-qLe .

--,"f..,

':.'

~

-,;-

,n, t~Jten ,e 'Shqrpntes -,'

Q

.

"J

.>;p.,u

,

-

"

,-

-..,'

",:t':-

'.. ,t~'}~}l'e ,te d~1H}cm' n$ Y~eta' e';:b~ -

-"

-

'-'

(;'za't':tJfotl~ niilfJ~ane, ;,).~'~~'riJa, i 'pacf.jl'fu;etn,

'-:.t.',

".-."

11;!n

,"

-'

' !~./n~le~~i'P

~'-

-~.

,

fi6c;&et'.'t{;.

"-

"

"',

'1

,,~; ':~

j~:.:'~ } 01.,' .~

-, .

.,'':1.

"

,"',

"

.n~djefl'~£te

".-

%Or' te:z~ -

Inarmv' ~tmdf'~' >F ".::}:!:f'iY~, : J"\

','f ~

'

...

~.

."

'::;

':.mbi po.,

:,,'.~' ~.~e6~~~a,,~,?8 ,~~~~0~~::d~' vfte~ ll}l cite ge21qll e ~f(.rml, pot. . .'

,A

'oJ,'

'--',

"','

,.'

-

,'--,

e~p.tui'g

-'

~":"

;':~:t

'"

bti"me,':w:Yr:b~"'h";;"'"

~

'.~

kete;~1!ite,~,t{e~"(e. v~m l( ,g~th,dort~'.,fje.'Z"~m~ ~;.~~. '&ten' j~ " ": t' bne h(1~:a 'k~1rir Mmu~;'~rtl1t(t,'In(t e ,gjitll!h.°ne' cf~tYren' perpani ,~,..Atdheut. T',i tr(lgo}Ille'pa' turp e ti'i njo11im'f1fjet ,1.'" . . \: .",~ .,' -\, .

','

~"" ,.'Ii

" ha,rro~~" ~*'l:u)iin~Ce , :'!1orcn 'njan1.~~f,:tt!t-e ::

aurl)iCJ~iet

t-efMfbbenH m hi;}:

.'.

"', ;', t'i.JO\pi~ . .' .:.' ."),,~,

,.

,--,"

:' ':. t' "'",. ~' :::,;::~ mbrapa tW ,t~''-, ik~j , : " ,_P,~'tif, -,:.'.}" '~'-""'~.:~?r'r'\;,,:. - \,h.lIf.hnin :~~ kum~t, ~t~; ''\'~

".",~:

qi {1a ndajJ1e,

"-..)

"

,.,~

.'{~'

'-

'~

'-"".'.:>"

M\:;vep~i,l}l;ii' e.\1k~'!ij~I~i( - t e' V'le~fa'Vjm7;I)fe 'e".~/sj'(';j'QI; '--,.->~

.~-

""

'-'

-,'

,"-:

'v~,'lrd~per~",gbj~ I.e:

"-. -.-'

"~

:"-

:,~-

N(M«f~f .-f ".

-'-"'"-./

'

.;, "~

;.. ,-"-J,,><-~,

. "

,

..,. .

.~

"',')'

!' 't;

"!

ÂĽ

}4.,"",'

"J'i

~,.~;'li$',.

'"'-

fj~lilni i

>'.,~

,y;;':..

.

Shl~. P.. Anton Harapi ;O.F:;~~::~,;': Aneiar

i KeshiiHt ti! ~ati:~ te Regjence8-!"~;->:,

mbajt'un n~ rasen e heti-nHt te vet p~rpar-a Parlat'fientit:"/ me, ,13-1.'19'411 '

:}

f..

.-'

,~~. ,~6

Pjill!ml

Tash sa kohe .Imbliku sbqiplar ka prite me odie nji fjale prl'j u\rjc. Megjilhese parashob se do Ie kuptoheni keq ~he ,10 Ie komenlobe.i~ ndoshla edbe m,\ kell, due t' i a "oj ne vend dishiri~: due, I' a I,bom fja]eA t' erne. Por, ~all, shka Ie Ibom, kurse me fjali! jemi ngi? A ktroi kund ndonji pune te mbare, pse so per IJale te bukura nuk je~li nl:!l1sbt aspak1, 1 - Ja, pra, se nji pune' e I)are u ba: mbas so' muejiish. anarlitijt... sa Ie fri~~shJ))e all edbe te rrezikesbme, sot -, mire, ket( - kcmi.!iji I{es~ille ,Ie. "aile; kemi nji Parlament, kemi nji Qoveri, '''emi nji aulttoritet sbqifltar. lieu~ vl'per tlikusb e shikon me sy, 'Ie' mire I' dik\Jsh me,sy tg 'ekeq, 8'1 sa etlhe ,hi'le e dashamire te m:j,Illl'irijlep rh~ t~~ne: ,'~,~~a ,j: desht Pater Antonil me i a hy kesaj pune? ~짜Hy":n~,@,e t: i ,u (,t}ru" gjegji, jo si zyrtar, por si mill, jo per te pedigje, "",,i,t'en; 'POT,per.'W a짜riri. tun mendimin t' em dbe Ie tync. ' ,.~.." "'.'~ }ole rrene mendja se nuk, ka zog shlIiptari; " q'i te. meIl(Jo.jel:'f~..,q:ne60,

a

'IMra kelf harre per kuUluk, per inlerese a pcr QdQ'nji iotri'gc, ""}fun.~~t . ve\: m,e tlrashtii ndokush 1lI0S Ife ndonji mani e emja, qi ~ue' sbty'b,i ~tti kelu. Edbe uue po U a vertetoj fjalen dhe po u thorn se' pO.: jnimija. (I' Sbqipnis, po, qe ajo 'Ii me vuni dile.men: a me anarldsta pil,. Ie'ba tOlf'V" ast! me hjekun dore' prej rashljes Iwmbtare. Dhe mbassi shpirti' null. m' a !IS tjetre,n, Ileshe i sh,t6Fngl~~iR ~_e7gj!dhi nj~lJin , ,~ba ~e baj liS njene!l, "pjlsb: a Ie baj,Jiji mar;rf ,~ue . ~ p.ranue kt}tc.czyrt},.is.~-;'te.treg'\>i ' nji. do,~~1. ,.,1;, N """'-.;.,.' ; f;6e..n largHe. Vendova \)la d:lite'll',b(tj1di';'wd

\

','

'.

-'

~Jfsb'li,rtare

',,';.;

qi lIuen,

".

te ruhen'

" te, p,aster

.,:2.-

:--,11,."'"

"

,

"'~'

."

,.'

.' "'.'

Ja arSy,~ja per Le cilen' pJ:"a~o;a~ te ~.'iP~'rt:" ...,;;. ,~,.n;,~u,f~,i(iLeti. ", '., . " fl" sE~!P..t~f~p$l nuk mujttJ t' a shoh Shq;pnin n' a.~~It#~~;~~;'I1.el-e '째'._,k.6~e dbe nd~L~.<~l9"rrethana... per n~ Sbqiptatet anarkija ~~lit ,nji turp' dire, nji <J~. :' filt:, P;Q;),turp asbt to ngatrrohemi shoq me shoq !!he ve~.e.,te krijojme p~ Ilene te zotet t' i a gjejme fijen lamshit; dlllillt :' " .Pjb:ylo;lin;Jtiqitttare, 'a~.IlP,~keO;:;w6,'nfmt kaq kritik pcr boten mbaro te vejme pcr ttlcal ,1101. .

.

.,.

"

.'

.

,

Y/$a~re~:.

'~n

e katundevet,

humbjen

e gjas dhe shkatrrimin

e '1"01~

.,Ii~ilievet\ 'i.;~~nc rrokoll me rrokol!! Pra, m' u .dhimbt popul/i e' rj{' u aiiimb". ",f' ,Daiii:. a ,"'7'"'':~ "'0, si kujlon Pater A,nton HaJ'a.pi.se ai po ':e sh;Je.-,..'.,..~r ::.t {'Oft S6(lip'ni'ii\n.:~!, A" , i11~ . . Asnjeni nesh, qi kemi' mw.e .zyren.. e Ki\~init, ~', ." te Nalte,'nulf; ~;.)eij. 'on in te mbabemi :sbpetlmtare,t/ e pOP~\f ,0 t' a sbpetoje z~~t kcurseJia, i .J(etdf:~JJiii"'";., " ~be. atehere, 'PJWY;.; , e tk gjitba I'uqit: J'-~t:'~aiabsii~'<~~~-' >~ ,'Ye~'es Ilji'mi!jo,ll: (~p,ir~l :,;~;.r!}jjin dhe sbtmtifu~;~~' .','."'" e kel,lli ndergjt:gji\~",(~,: ~~;.,'it,~~~~i~' . "... .."':~~}' '* .

.

-~-:';':, '-

~;짜

...

,...'.

';

Shk. P." Anton

<.

...

:;

".

Harapi

nie!";:":.nevoje, d. m. th. !Ie vetem nl'voja e kohes shkamh;

~ .\:~:

as nnk I.ellli IJale hi mdbaj a dlle premtime

nn

ng;:e-hi' ne lu.,te' .'

te Imkuravor

~...

'

,nlUjli~1Ol' i a lehlesojme popullil sado pai ata sbka vuen, dli'e~pom~j(~ ' te v.~jme oji gill' sado Ie ,ogel per konsolidimin I' !;asblje,s sbqi~tare, ~o, te jemi te lumtun.

4 - Perv!'!; ketij mi~oflj, IIji IJelti.r arsye I' ro~te me sbtYI!i ,.t~ a ~, 'baj kele hap: Q;!jc, Zot, Ie keqen - Ibashe me vehle - si mos liIe Ii gjl'tun n~ Shqipni buna Hi zotet, qi te marrin pergjegjsi pub like dh., Hi' '

fliJojne l'eMen IJer kolektivitetin?}Mos'pranimii hasbkepunimit ne \;-eI42: I ;' me e shikue holle - per mue do t.e kishte qene Hjispelmlaci.n: rase ~

nne, i grishon botllisbt Iii jap kootributin t' em ph I(ashtjen I' kombit dhe per ndihmen e popullit, ma pare do t' anojshem te rilej kryet db, prestigjin t' em personal. se 51 me rrezigue vehten pel' I(asbt.j!,\n I' perhashkel. Anisbka - thasbe - I'rofle populli cdhe pa mO,f, rrorte Sbqipnijll! .)

- Ellhe kllmltnistavet due l' u a Iham nji 1101e, por kjarhi .'1 shkutt. One jam i bindun se pair jane ata Sh(li'Plor~,'l:e cillet verle ~ ~\lplojne dol.trinen kumuniste, pOl', tashmil' Ie gjilhii p0 1" shohin dbe po e njl)hin orgariizalell dhe "epren kumuniste nii Sllqipni. Kto}<1shtve,it~;te, }<~jo

dlm, '!Ie ',bp"ll.'f'se'gajJi-te'\~~!lUe

kom~n,i~t~t'shqipta,r6

nie,ik~(â&#x201A;Ź ne ~be,;pa "Q)j'te:'sbk';d)ajne'ja~e'pei' sb'kavelirojne thane se e kaiie pCI' Sb'li'pni, e velem pe!,,'Sliqipni. l]rle due

i

vep"9j~:e' "

'

Por,,,:v~

r oJ}~~~j.

'T'or ky'dallin'l midis doktrines kUinuniste dhe vepres komliniste'DJe,.'ftjrmCI}kombtare - sikurse i kam IIdigjue unti db!! vete Jue disglu'ue, orgallizaloret kumunisla- mue me' ban me dysbne per'sinl{er'it-ni'it.!/!ek-i/.uj ,-1' i<I'~)'

l

,,:""".,"

'-

~"-,' e;,', 02.,e;Hiar- t'",,,' n:!Jme Sllqiptarf: PSI', vall; kOI1l\lnislat vesh~n, e. 'ngjeshe.l{ nf.~~etar? ~urse atyne m~i, te gjii.ba., 11 inted"esod doklrina ,;J~a-tdlfe'~ ' l\J@sa~ ,te'troristike, mandej, V'lIavta.~ja, ..liolmija e ngush'te ;a~fj;; lie de'~~!& ,<;, , deuce te plote prej dores se lu:aej, dhe penlorimi i' 1(~/nijHi ,per (Iemir: nAik i lape vend dyshimit. More, III e kubore ne gjok~.ro.<'uli bahet*,1{~\1,:~' &s vim, as sho", YOI' ja'slillav, jo mjzutr alro;hypokrit:.

Gjitb-em,.fle "t~'!I , ,,', , lTet1llc, ':Uull; ndertohel '" -

I'ors{', mbas gja.~e, kumunizmi S~)t nun, ne,';'e ,ka lane m: a~i~b1! do~trine!i .d.he don Ie juslifikobet ., me vepren j!oIllike atdhe!ilre.JSjo per c, . :~'S:"~

..'~

''',

-".

Nok due fe, bj,erri kob~. 'tue polem-izu e m~'la.m9-.- 'f' ÂŤ oishI, ~ctemjlo. t'hon~ so k~I.u, [It S'hqipn}'i~11~ ne ,the~ nu," ~~n.,"N~Iii' "'. kemi I' andrrojme me ngrebii r.pubHI;~nte ~liltOq:it".k'~rse';;:ieffi'i': '.

mue

dsbt uji .kontrast.

~

ne I{jendjrn priJlli~iv~; o'l}k"hn.i sot_8j,J~\aper~tjlJie 'r!~"iiJ'

k~n~ t'dde nuk'e k~OIi. fO~IIIU~:~CU~@t i\lf~~,igft[~" a(Ylle 0 :ish!' wt.nshun m"IIAja ~. '41fan e.fito,jp~~ ll.tt .' '.

"7'... "',..:.;''''' ".'. ~ ~~

".I!Jitfr~li

';:lIt"

r".~!~:

:..?-'

~. .. "".

Fjalimi!

$' 0.;

1

,tlis illterna"joni,lh'. nt

lIuk <Is~t, ~jQ LVi ~m'e,

qi naqr,.,, i ,lash (,i,\

nxjc,rrrtn

sbQqisholit

d Itc te Ji,rijQjll1\i h<:Ji,al\.lml'R ~hqi""ti!I'(\. , l'at('1' Antoll, ti ,n,~ ate IH;ilmt\1It' andc a c s.1\<~fkUI\d ~1)(:I,ipBit:lL.

Ke~hlll me shkrnolltc lasht se voni nji mi k i JlCrlCmel;t~kaspttl ~ d,ij ~o me j)}'cte 1,0011'11c JlORnll~t.sbqipla,r.

[ill jemi~ Jiu vC!,11iL. Verg~(,\gj:ud~\;ct

~i r ishtc c Icbl.c, ,pnr asht slwll1Q e veshlire. Luft3 ho<tllo,l'ce shtihi

lI~i1t Gjirc Ie \'6;lf ri'jiwhy,cs,c edh., Shqi;JiIl\II, li<,>JIIstit ma lC l1Id-h~j~ bi.l l,!a!QS. si -F!~ IF'Q!; I,n.b~lret Illt:,n~ k,"1'f - po gjuoJICI,I $J\~j61IJHI dJ\c 1'.0' ~,ri.~~, 'j'Jl,\1q Ill~ sboq ~(1 r{cptas,

sa lue u ,lridbun''t'G,Ipijij,

I.\C ..r,e~l.J\'

Ie

~~C:~. (.f~r,ij.poljti,ke do te IIdjo,kim tash na lU~at ~ )',og~a ~I~'t,to sll.lhP.,- .

4:U~;? '1\1,!!ill lrote so i vc,t).ltj sbpiitim pcr 1\<1, as~"t tijYcJJ,(~'fJJ4,:"'I,We i.ul't~~ . ~,~, ~'. ~:!:~m3ii / ' Yf,has )ne IljQ;ni1'\ a me tj~\:I'in v4gan, kline ~u\lje,,1)\,..CJ)!~,~J, tr,V,Si~:;bpeli.Jj,I~' asht, te mbemi, ,""os to munilJl, IJdOJJji slltl~~!),' , '~ .fwlq-ej, Ilf!3j nj-cnit a p~ej tj~~'ri.t., dlte to. hi)~ey."i lii ii~«j~II»,n; ~:' ~;b,Pi!1~, ~iI sb~nje, pa duke. Ja, Ilj~ Ii)' 'jalc poli,lika I,el' 1.1.~1lli: .kfJ,/i/ P9{lj:J~~/ .ru~jm~ V('lltc.n,.n!f'rali~ht dl~l\ n)~~liali~I~; sa Ipe ~~tra'~1*,6»iit,,!,l.h!1,~\" /lUt,.

I~ ,l'li9isMu.l,&ilti

I,

{Jj)r ..do e\T~ntll4litl~t,

';

. ,"

~

.~~ pSf l'q,li#kii-ll e mbrenlbh".e. utle ja«, i !J~,n,dl)L! $,I},gjind!lllJi ,..~' IJji h~j l1Ien(lin~i ~ho ,Ie nji kontras.t fI~gr.ill1~." 'j; ~~j'~'.lH>lJeI';io.jmc:;i'~ 't"~j,1t~

-

rn"1~! d.o t'i i! J!iljllle voQrrj,11\f,CI~tIIt~);. ~

~~v~4!J.\~'\,~:M'!}~e,

%(I'Plllj!. .h. ~1JI(\s~ "1>;11' \l'Y;.$>~t~t"i'J~;' j - 1)ist""jennmiif';frt:i:: ;~f"~I>lI~~ :t~./Jd ~,hmet (HHIlJ.iiq\'l<b,tj(~llijt,

, '

"

.

d~~t~lr',;;tX;£~

~..;

;''lia . .

.

..'\C.

"'0 acl rrY\1.Ia' 0" aq l)atti~' r ""~~':.':-f"'J'i,"\.f'5~""', .,."

- 2 - Dl!maraKizi'/tit'i y,)ii ka V{.jt~lit. ~(!, £; :gq't>:~~~~'~~~~h~JiJ~,' \ ' te..,i,hu,!\:b~ hesinjiu I~ijshoqish~oqin.s3' nil IH~~it~:~~i\:"~~l1)Q\lkl\i ajl~p l8ieke IlUI'ldi\~a 0 all,rui-lmit dhe e mirijgis slroqiinrc. .N''aOCl1 tjerel" - Oil

~,ap..daJI,

;, ra ~em[jJ ne bark; gadi te tbllej~h r ki\u,..i bjel:I'6 ndijrgjogjiio dt't,~ bmimill ~'.t!

lie t~wl~ht-e si kole,ktil\ItU;

maodllj

edlte sot1 'Ii pOI' 111)asht jO,ta-

<IInJekja si kOMj'6 si shtet. gjitb~flji vijojmc n~ shuTtlete Shqil)n,s,' tis > lr~iiu6 spekulaCjoll~t te krijoj",'e t'4r!i. t~ ndj6~im;'~r~~h(ai'i~9111'I'a~a~!~.w, /Ib\} ~'m~ 'teper Sl}~u;"gja - l'j hjeki.f1)' PliliitVfii njeltf'fl;9'ettit., Sbpirti i SllqiQ~Ar~i;,~ita* ~Ia ~!lk'9t s~ as~tJ~dl(~'p~r~1'ji~c;.,~~t.,:'

, '~~r3ballek.

'tij ne te, ~~e ~y~;.,;:j,tjetij:,,, ,

pOl' njcna .

"

(hiil:.iit,:. ~~~.,~tWh%~'e"ni ,,- ~!~".~\,~,,;

aQ",~'er l' !1' J;.(j.r~if-~}i\" 'nfi . ie 'J"~" ~J{i

-;;.";.1~; '

,

.-

t

'~~iC, p, Antotl Hara!,i

qi dita 'p;1c diu! po men' pi}rpjb&lj~I~.;d.1~'n~,)y . ",}'k" 'ajo asht rrenillli i Ylli) fY7.ik, i11<lral, ~kor:ibi(dk~I~~:ti;~

')jn~~'Q)i S6 vllavrasja,

iiq , M'tmcrrshme, .r. ~qlrh,~.

'-

T'i

l

t{;jjme

nxjerrilll

kamhesh

-

~~l""

,.'

syt sho(li~boqit,

t'i

prcsilll

vcshi; c hunde,

c dueres11, t' a dhlloojii Sh'liptari Shqiptarin -

"f.

-

.

::,,~"}

.-).""{:,

,"'.'),

','

qi

t'-a;~,a:k~i-"~,,~ ~,,-;;,

",~.,'.:.

lie l!i"tt'i}yr.~n:'{~ -

"

"''-'-"/.

li'ta barharo, keta nuk asht zakon.i Shqiptaril; as IIlIk ~sht idea! 'i}'.n~~i~ 'qol1al~z{jm, (lor asht egersi, '(JcgjenerilU, tnrp ~jhe faqe e zozil. Ij'at(j~1rf: ,;,

,

UU61):Ul ~11ji f)Oczi

dhe" po tr,Iharojnte

m6~,nji

sa me j It dhi~)1bie

~ragjrdt,

-..':~

tllrit.etlrunit.

Nuk asht dita' sot to likuidoj!ho faj,et e fajtoret; so.t..t~;':,,::, ~(]!\et~~e haime nji pune te vet me: lJ shlletojme kapitalih. e pare, 'Ii iisht. .: sh1Jfpnjja dhe populli. 'Fajtoret mjaft t: i -parall7.0j!Jlo I(,i mos ie, jcne te" "':: ~h",sMm mand,ej neser do t' i tI1fl-a~jm me' na d'i3110 3rsyc. . .~,

Ilry'mJj(c

4, -

so(:mc

po 'bajne nji ga,bil11t~, ratHle.:' ~to eo nlle,,:-

- {fflt>j'1lC' rciidi1t nik'r ide dhcn{it't

,;j&

pwnt'.

Stlshcpti1lil(teti i' ShlJh11!. ans'hcm

ba}li LCharrO)Olij,Tealitc.tiii~,il.~nes, ~a$h'66n.khr{\~1:1l1~ejd11~ $1~)C~tlui~

-e, J!OIIIJYit, edl1C i,emi kal,un. fYla..'[yt, (JI11\po p~J'F~s~e~i per ~(;a~hWt f(O)r',' ma$b(~ ~c!,ormash: ~n,dlY'i,\ik 'e.:'~ij~,eld\csigupj; ~,!.!J.. km)li' ,Sh'ftIV.,tll': a.~).~)~~" rkr1~k ", "~h.e1~t' pi;j' f{i(Q'(~ll ' "etQ(Jr~~,J;ifd!8. fiti~e. '~}jj'J},6 ~I~~J' €iic,ge'~! '};! ..; "f')1'c.vbj~l:' ' C' ~.9r5!1et~s~:.' ~, :t1a .tfqJ~1 ,.. . ifp.01J~' jliF'fs ' . .. ,..

.

'.'

,.tJ°t~1i~li\iz~iJU'~

mija'

njh'elr~lr,

'njilj6ha"IHt~ll1iiS1J,'~c

giif~rka~;~§rtrt;

f{nJ'J>cjarshqilllarJ Epo pet'shka?

30 sig.u'r'isht pef"''$hq:ip1 . . ),eta pike' jellli to gjitbe IIjij nl.l:",dj'eje, "fJt~r ,vetCitl V$.c:,ne.It .;/5

>f1he

' ,ash,t

';~,l~~il~~~tll,Jj(J~:',

",-.

"

.

JI;o~,'tii..;i.~k~p

,~dsl\. ;~{'t!:Pmifu, !i>iP6,6Jijktti~tii».

9~.;'t:,l ndj~~~ii1\,kijp,ij,!1~-'c1frjti.

ir~~~'~,!~l1~i)'

;;m~~ y frjg~~,i_:ud\j~:rjf4e~;;~.b ~,~~,Hs~~,#; -. ZO~ll?,P(iW,~<'~~,lJip~iiii,. ~,,;U~~' _.;~,t

. I

,biS bese,i~, e ,Z~~~t-,-:i

r~

11i~~~~~ltI~-,~..

. ...~~q~r?~

aQ..;~:.~a 'qes,~: ~~ajj~ '-~~\j~dl~

s,Y$t~... .:d.~,r;l~.wune ~; ~,e.wI,§,~,.t6,~~~IDJ!3 ~ate.n ti!un', ~b6 ,5i~~~~§ trjllb~t~ !},,~;yjSle

:f< 't

~~i~~,~j~{O ,

1.$UL,t.

,,-..: .2~:;', ,. '''' "~

"

.",,'.

kriz3 e,wnd.it;,.duetll'(,Vinjn"",

'

t~ Hera

~~~"'-. t\Q,,~lDqif,d~J? q\<!''9!i!.~h, .~. -,:.,,', ';'- ~;,.,.J

M~~ !!j~b~,~,!k~!i":

J~e~;:f{~~~';"" '''~'~!f.<fj.i\l~be'

~}ji5J~~""'"

~i1d .

~';lUft;~~U~-(~"~li~~: 'jI,or!

~~5~;,

at}' n'6' ''.1,

~.~'

~'i§r 'lQtftm; ,"'\I" '.~.~~';':~-:~':~c:~i:;.:;jk

",.

~~~~. ,. .

S

H)

FjaUm! i

,

shka t' u bajsb gjymesakevet, abstl'nsjoniste,et, indil'l'.rentevet, SbllipL<1r-, ve~ Ie vllekl1n ne shpirt. Ie I)ilel - a [In'j frike, a prl'j t\goizrni vebtjak qi lliOS t' i qesin Irazim vehtl's, IHI edh.. prr I' II mbajlull IIliUi dhe csrm{t ne st'eren e atyne qi nnk uuen te perzihen t' kane VII pff r)(ie.r~ " vlere qi mns te ueklarohl'n ne kurrnji miinyre: as per Qt'veri, as per auarki-. KiHa jana parasitel. e SllIlipnis; pi'r III pasi'vileti dl\e negilHviteti janfi ideal; 'llok uUl'n W Vt'hl'lI lie rit'zi!. as sa Ie zil e Ihonit, IHlr hi rrojlle dhe Ie, gezojlle lie shpinell e Ie tjt'revl'!. Dlltlesi mend()r«~1OohfiJi lOorale1 Dollesi shoqnore1 1)0) 'Ie ~ush pill' plumh, p1 tj,ele:r IiCita kis~~irll ~e. qene:' ma te pari'l.

Ne Inlhln e \V;llerloo.s i lie IlarallihHl Nap(lletHiit 11ji'kryelar twrounje, i cili, III.,.e uiikla\'Uem vplltem asnjanes, mendoi te justit'ikobfj.

Vranje, - tba N.ip'olt'olH - venje ne plum" mpnjihl'\re; pse anMikut 'ii' . te'del peruall i qorte tille, pOl' ky qi rrill i me~lun-iri n.' 8,p;~thin t! ,et, ky asht ma i rreziksbem, pse jo velihn asht aJlJllik, plfr tllhe' sptlkut-'tur i dobU. E mjerisht. sbtaUidhete pef Ilinll, te SlIqiptarevet jane te tiHi>1 '$" do t' u habet? (:onju Iii "Iellllf, lie lIa mhytt'li Ie gjullel1 (:Ol1, "W:ls.., Pasha Shkourani, e qaj, pse nuk va~ka qene per l' u Iia Shqipllija ate-

bere, kur ti me shoket

t~ tu pcrpiqesbit t' a sbpetojshit prt.j kthetravOl Iii. hueja. pOl' sOl, pOl' S')t me lote Riako 1111 te: .Jt:rll(ljrll~.$!} $hqipla'ri\t ru. duerel veta Jane tue rrel'iue kuhn, II theme I: :.~:::" .

.\

() 71tcrj !'/lqipni

e mje'fl~

"',

-::~

:::

Ic~

-"

Sk~iJi:lJ:.~e:.",

Kush tif ka qitun me ,"rye 'nil hi..-;. c'

"."",,,,.

1

'{'

.;~ .:~'>S..

."

Teper pesimist. Palt\1' Anloll. 'kane pe.r Ie me. tha,ll'ij.~~ume ZN1\raq,i ndil'jne. na 'me fjale te Ijera pa.'Ikemimharue?1 " Jo. Me te vertete nuk kt1mi mhal'Ue. Kemi colle kohe. lJjall tit cinelli se mundemi; mjart mos Ie pert()jme se dijme; mj;lft Ie vebem i' siuqerisht, se me signri i dalim. Ja t'dlle se si: t T' a krijojme" nji {uVi morale nt' Shqipni. F..dbe, ne mos &jej',' . shim nji njeri qi sol t' a piirmvetesojti te lane iden, vullnetin dbe .,erpjekjp,t e jel.es shqiptare, kcmi ma, shume se nji IIsisll" tfi cilel randoj..., mbralisht aq. sa me ba' pikell e Ka'ayitetille jel~ s' 6pe kombl'are. i)u~t. r~, besojme ne dikeud, hi besojme I)e vi!alitetill shqiplaT, Ie be"Sojme JI~ttl;' : <It}n e mllnetit t' Olle, \>01' te besojme pernjimend.

Po n'Dli' i be~ut\iR

-

",:el.1~t!s sa dubet, unit .ka pse te besoje ku§b fie ut. I..ypet -t'a"tinclertojlii ~>~.u,1M~1!\jt\gjt;n t' one \'ebtj~ke "Ub.~kolektive. ~'~,:;~:2~r::-:- T' If kf.ijojmi:" fruJt'll!.~hteln(}Te JUe a4i tllff1ii}i$im !I~rt!J~leJ" ,- ..,j1-:~

,~~\:.;:~

-~,,,l~j

~~

'-~ ,.} ,-

Shk.f'.

~'

Anton Harapi

dh~ "'rupuel' te tC gjitbe Sbqiplare~et, .me nji dishiplinii te shtjir.nguc!<~; me dbe me nji or.qanizim te vertete. .

Ne kambe, ju Oficel'a1 Shka J!ritni? Shka dl'oni'! Sh(a shtirateni? .~ sot a kurr, ju te paret pert' a shpiitoe popoUin, per t' a sh pf\toe Shqjp.nin. Pel' shka jo rriti, per shka jo mbajti dhe ju pergatiti Sbqipnija ne , mos per kete dite rreziku? Dam per ju me 0 stl'Okun si pula.. hI lagta sot, qi tmera dhe potl'l'iI vlon ane e kand neper viset sbqiptarr. ti:nsb )lerve~ josh, do tepri) ne logon e I'al()sa~et? fiy asht 11rofesjoni i 'jut'j, per I)jikete dite jeni betue; sedri i joej .nuk do te duroje korrsesi t' u a K~I()jne sot varzat I.' grat lie ven.lim, ne guxim clhe oe sahifricfi..

Jam i bindun se me dh~te ofieiel'a.te venduem, pOI'IIi kane qitull eQ-.. k~ Ie vdt'sin pernjimend, i a ~rjme.haz~t. org<loi)\ates sbqiptarl'. " Ku jeni, jo zyrtate, qi Sh(lipnis m' i merrni rrogat dhe i prishlli . punen, dhe jo vetem ponen, pOl' i eenoni cuhe ekzisteo"cen? Ku Asbt ndergjegja, karakteri .Ibe prestigji i joej'1 Si u a jep 'shpirti t~ !}1irrni rrbgat e Shqipnis, kUl'se ju dbe askush tjch!r, t;uet poplIlI ,e Komh me i U dbimbet gorit I.' drunit?1 }Jos me qit ars)'e as shkatjl', ti zyrtarf Detyra per det'yre., ky asht nueri, kjo dsh~ viera e njij zyrtari. Te ,ka ka. plj"n>fri.~a set po v.des Ifni,a pQshke? J'o ti me ate zelllu lepuri It1Ie,~~' ate" v;~p~J,:te .pajetij,;. ti vdeh..se vdekc;. - Vilis, te ~ak(en. ne de't;yri. ~ d.he Vel' detyre! Po t' a kisbte ka(~ fUlli morale iecili 1.yrl1lr,ja se u" !~a, organizata dhe fuqija shtetnore. A nuk' e odien vehtenas1>er'kaq?"'C~rsb'~' pse'ti keshtu si e ke hjerre Ie drejHin me qene, e ke bjerrc tjJjrejtgllA dhc me role!." POI' ka edhe oriel' zyrtare perjashtime. Ka:lt~wji.rheWd. r -,., iijerez detyre. pOI' nuk kane ko me qene, perse ""ji gl'ir nuk' .;#mn ml~".'

3 :.- Te gjitha keto' fiohen lie venil {Jbe plbtsobeh methJi fjale' tlb'it me !lji veper te vetme: tii sa'kr/fikoherni, }Iiaft..kt.!mi sa'k1:rri1~ueIe .]jP.r~r: ' 8(,t t'i a nisim nga vehtja I.' jone. ;lu atdhetare, qi levdolJl'ni 5e hanl ide}' . kjen pcr Shqipni, Ie jel1j Ie wtel te sakrifikoni pikep~;iifet Cllle pasjonet" rrymet dhe idet, oportonitetin. dbe komoditetin veh~~ak, po deshet C:j; .-/ shl)iHoj!l1e rrezikut qi na rrin mhi loryI'. I(et" i it~e idealistat, udbebeqesit, intel~ktoalet: salus rei publicae suprema lex. iilo! Ky asbt" illl<pl.':rati;i< ~. i dites per te gjithe ata, qi IHJiejne peimbl'enda S"Ii1jfl'cz dhe si Shqiptarr...'

Shpetimi i fiashtjes se perbasbllet asht bashk,jrlrl, pOl' mrk lIemi. si te IHi-':~', . .': sbkohemi, del'i sa te mbaje seicili' te .tetlin. 'Ase kemi' sa~rifi1f~rt pi~~~tfJ! -;;::~" .

mjet 'I', ona, ase do tiJ"sakrifikoj;nii Slujipnin:' per t' ,j- a mrrijtj! qHlim'it. -.

e :y~temja

POI' edhe

hash

-

,

..

mos

te 'kojtoje

ku~b

Kjo asht sal.ril'lcd. sbpirll+&r~;',:: ~~ ,) ,'~f; ;' < ' ' .::::..!,.si qe p;wtish; el&!}1ef\t~hV'Jlrlthj':f>,~4; ,,',

-',

'-'"

-,

-~'"-~~~

'\-7'~

-~-"

'

"

re e ban Sli1ipnS1~HajmÂŤ1i'ap'd pri:Ydti'vehi veN;,n,!-~e~~bt(iP';jja./,J~

"

">~~"::\~

;:?~~,

. -::;"'t

~

1'2

Fjalimi

,aslit nji mono e tharbct,

i

sa 'lluk I,a hurrc qi i hgjN ,fh,amhet, pa 'j u pi

Ji.cq,as;jo qi Shqiptari lIeI' n,ii p]esht e djog{' jorg~nin...

"

I(a, po, ne. Shqipni ,'chtje Llhe ~'cta, qi per hater te i;ashljcsl se per'8l1ishkct, mhyllin nji S)' dhe te dy, 'dha hahen si t' isliin te ver!'let, shurdhe e tii pagoje. J(~ltlira a shpil'lit te tyne i shtyn te sakrifikohen, pOl' jo te Itahen huJalll'j: pralldej, sillumos nH kcle ,kohc kaq kritiko, do I' i ruhey.i lilrt nji gah'iini Ie damshem, qi u ha 110 kohet e kalueme; durilbin. hrakterin (lhl~ nlJeq~jegjeh e aldhelarHvet rerlt' hurra, t' i zame lig(jshti elite mhi tl' W li1arrill gu\im, pse gjitbeshka shkon d~ri ne nji /lUISe, dhe kur "jilfi shJlirti me dale, atehote as ai fatosi 'nllk di~ sllka han... 'j'ij pikon 1.6,"ra gjak tue p~ symptome dhc lue ndigjue arikllU~ t~ forta mM sa naasi j~t, v~shtjresi te mtlhaja, qi dcri dje i Ilat!!1Il kajtu~~'f'6 kap~nifefn~L.. :f"'-

':

.\-

'{ush, maudej, don dlJt' kerkon prej Shqi,itares1.f'prall 't( ma gjak, .3 shcmtilll, ai' don te na shohe Ie humoun. Per nj'i miJjo~ l}~jI"I~jrre'z ..i jl'lfIi. kemi d"rdhe gjak mjaft; Ubt\ shpirtin e' I'gzist('ncen.

nuk kellli shka Ie japitn 'ma: t'eper, 'Vel(

Kushtrim, djoleri; kushtrim, burra ta pjekun; IIyte;tase katLu!4a.re "

kllsbtrilll. Shqiptara, It i;d() krahinl', Hi Clio hcsiiui a shkalh: sl\oq:n'otel Leshoni, anuCt, pash Zotin, pSI' mjaft gjak asht dcri1hun. mj~ft s'hc'mtim . '. aOlhtha, mjaft. futa Il zetc asht ni. Ja, se mij.ft,dxere:jh,tl 'tI)h,yil~!I. ute ,.' ferre,' qind<l e qioda VOIf"dShwoctOn shl,ret 0.'" "'" eriu&K"i(i!li; tr(l~ . . j~t shqiptare, N"J~Qui)jiil,hiiH II q~l\(t".!:~t/:)I"" p.tare, shikoni at~ hije \'dckieje q i a~'1i ~THf~\

'

,

s'e si 1)0 humhasirusi 1.0mb' C si sltt~~' tit~,;;~i kuil~tte I",ni se p~ku zeJllcr me 'n~if~.'}I:~"lh" 80. t', i dhimhesh:m '"uJ;vehtl:s,e jo lIla' ~'Ila;eh'

n

.

we, .'~:sJlo((,' ~;~'K~,nj'IJkiuhc, ' .ige I) das~allljre e shoke, ta ciJe!, i 1);}:qhk6n;~) }:~jrt i vef~'OI:. s1t}lirli. ': . S'}tqiptar;nji vend, nji zakon, nji intl'rese dh... nj.i f4l\l,!o~1 i\'te ndie si' njerez .,uk asht doh~i, illc i u shtrue arsyes nuk asht Jigcst!ti. mo 16"s1106 arinet I;,

<' p~~onit dhe' aPIoI.ete krahut - per to ra ne godi'~1bijยงhin hurra tmotit

-

''"ft-.l ~srl't mu~,ges(i~jaHnije p~r Sh~iiptaret e soHt,pofilsht vitaHtel dk~ fu'~:j\,(i morale, qi tre,gol'l fjslliki, urt! e h,u(rui, si t~P'.r~J"~a c lana t~asbig,im. ii,:' : S9~ qi jem! ~l~,' kuti te pennbyst'mf"'me t' ~~r,~~ rn.e.te buie,' nii keJ~pcrnll~!,tj.e. .t~"i!in,~tt~ ilcr n.e nuk do te kete,'~~;.IDano[il~t angj~tl.~t.'". . ':f1j~:,s.' ka ojertz f'e;:'Jies.llii.!U e to II e.serm, sot dO ~, J!lif\i: Sh(lir.i4lti:e' ,:, '-"~"~I tare, "te z1,lft;4!~fP,shemi e ieb a(roj!il~ .~~l~(,~~-l,,:'x;t~i~,:'. ,

sbpiHlL.!} k6IiX\),,~.bAAt e p'opull.

Ul'FahXii

"

'I)r~jne t'jJ)fuf ~f ;~1~~,el;ime1, Ti' a t1a'jtU~:ยฃiJil' y;, 't 'f e shql~taf'o/lfL.~. ~~~~~:}'f':";.,-"'"

!

~ ~; ! ':.(, "

:,...'-',4 \; ,.. ~ ,'--.~~

:91ieif~ir,;~:;:~e

~

~it@jifr k'I1~~:' ,~ :.,,;~:,'f:,.:..

"

(

,.~

!'..

?i':":-

~-

'

""

v,f',

..

, -~

;' /0 '.-(,

Prej vepr~'\Ifet tijpge'u~~e t' A. GJA P'ISH:"iEs. J

"

'"

'"

TARALLOQJA EBALLKANIT ',,:,

Prenke Bibbo()a e Esab ,Toptani,

0

T' cillve n' kraila u vojti zani: Hazhi zeka efrasher Beu Per buiare qi i ni.~h mbare Qheu.: ferbinanb'i i Bullgaris Me njate Tuken 1) ~ Serbfs,

.

E me Nkqllen e Cetini;!s 0

Bashke.m,e, G.j;eken 2) Mbret'11-'e Atines Kjene mble~;f1e nji bjte kuyenb

, "

! ~ I

.' '.

.10' .,,~~~<<-..

0;1",'«. .

~,;;..

',...,'

i' per~rr.s~

"..,.,-.

,',

l{ .:

...

,

",'

'7,..."

~J

. ,..Y' 0..

bn~s~.4.9,ale.f.,et.:J

, V~I;,se.g.~I),,:~

f:ohe

,borx.l1J.L n~~I.'~l.{!,

P9r,)~~J~PY,1,,;s.idg°it~~f

S' ~'(te

. . ..

. f ) 1 .'ulte . PJeler 2) Gjeke "'"', GjergjJ

,.I!I;

.1.i

,-. 0' , ".'.~~

f'::'

\

.'''' ;,

J ~

,,",

..

..

'-

..

-

~"

A.~.

'0;' ! ~>'i",,~o:.

I }" ...~

if' 'Iia..

~~ +-~f.

""i.~_'

,,'~

',i

bi.te,.).~~ ".~,'

.~;y

:>.,

~il,

le!llj~;;La~.k",a'rmw:~l1 JJ(Qr:i!~,;'" f.:'"

'.-j

1.ball1l~,,%.,~i;,,~f..

Hur er~Fi'J.ij.n(jl.. e Q~~s,R'k Xen ,N iK~jl~,,:,.,1t't~, ,~j.ttJ~

.-h ..0;

::-",.'

\,,\

Hu,j~ Kot'll~,)~u>\e ~etra,' - ., -J'IJ~()Q '1' 1?~j~;Her"a;t,J'yj.etI3 0~J;° Ku J~~W~ata,.} ku \~s,t~jftgJ&.~~::: S,4bij Il)~ i~,~,i~;il,~;>'~.~_n ~~J~hi;~~~~re;

:~"";.j-

t,

~'.

~"'Rfei1e mbTe.onij"'m.e.'9'~, 't pleqn,i Per 00 borxb~ t'''M'aUt f'.2i, Qi i ki' n m'bete Nikolies l)a,vale,. .

Qvshe se, oha <;jkert nJ Ital~., Paj po thoI'1,e se, qq~O v,jetet' Hnjaz Nik,tjll)a u sh!<u~nb i{u;~t~l . ....

Tue

-~ +

,

~:~~'1~ cmJrt. ve~)"

,.,tB;;~lj ,:~~i.:~"i~~.~J!~: ,..

'

. ','

, '" "

:~j

~" i';::.~

'~'", :..~;;~~.;f~~~;

.A_A<

j

:,jll

t4

A. Gjergj Ftshta'

Pse borxhlil t' u ~uekan peshe,

,

Kush per stringla e. kush per veshe, Qj kjen i)ashte per te ngraten cuee, E t' i a shtin r bV I<ambet n' nji kpuc e; I u besht NkolH~s pengun me e shtrue.

EOhe buelen I'ne i pleqnue Kta shtate vete, qi u kam kallxue.

Mbasi krvene njate pleqni .f u la Knjazi i Malit t' Zi: Gja C;'i)o gia, si e nep KanCtja, - Sa me hupe paret ~ hueia E si i ngranne bo zogj pulash, Ran per rrash me luejtun ksulash.

M' njan ane nbejti I<apitahi,

Haxili Zeka, ebhe Toptani.

'

Me Nairn frasherin, n' za letrar: Kater vete, kater Shq vptare: Prenk Bibi)oben vune t' pare.

M' tjetren ane nbej, Gjeka e Tuku, Knjaz Nikolla, mulle-terc;uku, Ebhe Krajli i Bl1l1garis:

U vu N'kolla i zoti i shpis.

Knjaz Nikolla mshehi i pa!l"i.

Por s'i hed ksaje here zini;, \.

Pse TQptani 'i sy.'Skvfer, ' I a muer teste t' paren. -her'e. ' Atbote mshehi Haxhi Zeka: N' te bV giGjt me i fa u c;ue Gieka Por .Don Njbn" ai ra pik' s' parit: Si i pat mbushe gjashtbhetegjashte.

S' lu~het vrik bora shqvptarit!, Si i pat mbushe gjash'lbhetegjashte.

1a muer Tuku unazen ;ashte.

Por asnii, hae breq, s' e bani, Pse ia KU.n' dore Kapitani.

Xli Prellk Pasha athere me mshehe, r(ji ka nji ebhe tue i njehe, Rush i mb.tlsM 'i qinb e tete, E i la Shkjel l,iI'rrogoste peshtete.

,<; :"

i''":,

,/'ft., ~

'

;., -r ~. ,~'

;',:f,:,;;.. '"'\.,."

~ ,-."

'.;.

,~,,:;;1'.

. 1'ar:itttoqja e

15',-

Battkaait

'...";': ~

M' kambe'ShQvptaret, at'here, u cuen,e Ebhe kanges kshtu i a filtuene: VALLJA Vrjk Ra u cue kjo shpija e jone: / Do t'i'a u bajrn si e kem' zakon'.

Me u kenl)ue po u vien in~t: Kto virane i kern' zanat.

More I<raila, more l<niaza, Me Shqvptare s' tuhet unaza.

KNJAZ NII<OLLES Ku e kam pa niate t6l) mustakut?

N' ate Cetine n' fun~ t' l<arabakut.

Diali i mire-o ne krye t' katunbit: Struge persypri, opange perfunbit.

Un t~kam thane se s!\porru meje.

Pse t' i zbath' shatlvaret 'prei kreie.

I<njaz NikoI~a me ta~!ln; / '. ZemraJ hjeke, bi~hka . s' iba.n.

Camerli e <;amerluk , Kniaz Mikona me tercuk Del. nber Kraila me type buk.

M'a ke beren bere. me, trine: Shtatqinl) breqen t' l)~I'n e t' ,hiRe.l<njal NikoUa n()eie per toke: .

I u shptaz pushka e vrau tre shake.

Po bel ja9hte e kqyr",a plaken: TV t' a prehte Zotyne nafakel1 Se nf forte po e "ish' rra~aken.

;.

TUKUT TE SERBfs Xhama~aniR vija-vij.a: Ie zezat t' i b.in shtepiie,

,}

Citm;a bereT. bj1gajKh"is:

Kem~yte m' spate gihi()e. e shpis.

Per me u bA I<rajl i Serbis.

Ftutroi pata mbi Ojakove.

Po te pava I,te.kosove,

.,-, "

..,~

..-:'"'::/J

, -t. '. ~-

...

A. O,i,ergj hlita

16

Do t' a biij Iy kryel kGIr.ove., M' a ke kryet s~ 'j palare: l' manoUe Zoti gjilh si ie! fERDINANDIT A

t'

IE' BULLGARI3

kam than~, mol' kopilane,

Mos i nguc grelhaf m.e kranbe, Perse nguce Ie zezen l' a.ni)e!

More bjale, I.<aht' ka hupe b.hija? .

HajJ e Iype kah Greq,ija, E jo ktf;!jkah Shqyptarija.

Xecen gie.1i Ira me Ira; Bashke. me qen mos $hlt~ roe M, ..

Pse pa p~eghla. s' ke m.e';11~a;;..

G]EKES S' ATiNES

,

M' a ke ksulen pipiruqe: Eoertl Pasha t' a I'a ouqe", l' a la buqe, t' a I;oi fore: Ie ka (:ane'me bokla n' bore.

Si s' i meni Gjeka fjal'e1?

Me nU kpur~he ia thej ~!fu1'acJ!'el;J N' ate Janil}-e-ai ku-rr Rif m~' ~'3~"/"':;"" ",~<-:-,';;<;:~' Rruga e largfti"o bti I<al~: .

I a marrsh I' zezal fqkaras!""

"IJAT~ NtB¥ H'Wf.~lf NI~@JE.,I;E~ '-.f

,~

.

..J'j$

(E v~ton Pre.nrkiil}il1q€Joa) S' po t' a. Iham te mi;\1)h~f'oil/. \ \ are Knjazi i em! r POI'Ie v~e'l e mre~~1et, Ore Knjazi i eni!.

Fo l' i Ihom by ft<.t1'& ti ,~~tt. 'v:.

Ore f<njazi i em!"

-" ~\" .Q.asl<~kjane ~(()Q:snk,~~ ". .. ~l~>'

,~ ~{~.

.

. :!

'.'

G'F'e<'''J{t'1,j,azii emt! fort.i g~~, .i:v~r, I)" &i1-\>~e,H,i.!!!~', y ,.,.Ore J5}l'i<i~t.i. ~ni! .....

_. .. ~

; I ".. . .\

~

'~i;..."~""-

':

Taru,11oqja e Batlkanit

Vetu l1-greth e mjekerrgjane, Ore Knjazi i em!

DV syt t' U, si oy biruca,

Ore Knjazi i em!

.\1

'

Goja e jote 'hapte sa kpuca Ore Hnjazi i em!

Hunba e jote sa 'i samar, Ore Hnjazi i em!

Kjo s' t'ka lane me hanger bar, Ore Knjazi i em!

5e ti, besa, pose gjithkuj, Mori brita e syut!

M' a ke mbajtun shatin n' uje, Mori orita e syut!

Vete pa pasun pishe ne shpi, Mori brita e syut!

Deshte f' â&#x201A;Ź;ojsh qiri n' zhami,

Mori brita e syut!

/

.

'

~bhe e mate gjithmone vrapin, M0ri brita e syut!

Ma te mabh se e pate hapin, Mori brita e syut!

Pranbei shpesh ti m' Kune m' thue, .~

~

~

"

Mori orita e syut!

Hunoe e m' buze tue ra m' noo' i prrue, Mori brita e syut!

Pse.kercuna per jete t' anoe Or zogu i skvferit!

5' mbathej pela ve~ me kranbe, Or zogu i skvferit!

Maoje oeshte krajl me u ba, Or zogu i skvferit!

Me nii struge l' nberne n' shU'I~~, Or zogu i skyferit!

Por kjo RUne nuk t' ouel per faqe, Or zogu i skyferit!

Pse s' po kisht' kuno krajl me gaqe,Or zogu iskyferit!

'"

l.

2. - xx. - Nr. ). (213)

.-":--"'~/ ,,";b ~j:

'.-/

'7A":~

'"

..

~j

t,

~ qij~rqi l}i!tJ.ta, 1<jan Mileo;~ ee ~r:C):t~,

m~ Ip,t.r

OJ kajka

e bHb,lj,U1 Se mbas so~j,t, &;. b~, i}\3 ~Qt. OJ kiijka e bilb,i\it,t Ha ::tji <;i~ e.e,~ W!tl} mqtqt,()~.

OJ k3jl(3 e bil~kill Si ki~ msue, ru.t r b4.D1e, ml~r~ OJ kAjka e bilb.i,~~!

Der qJ, ~o.~ ~ t& U~"'u L\) v~~3\.

OJ kajka e bilbil~

,

Pse. mos l' ~~~~jO; I.\i.~to,~!la~ OJ kcijka e bil~jli$,!'

Qi me i ~q ~G~' *~~ I,W,I:9S~

Ore miku i em!

,

Njab,0,. \f()qa,.t~ n.Q~im p: ¥\" .

Ore miku i emf; Pat me t~ gl,b):\tfi.n~ bi!JTk!i~~i,.

Ore mlku i em!, E()he ~i~tU-E;sbkue, ka,p~.t~. (}re miku i etm Me gjith tjr.~ ~. ~i~h. w~l~~iit -

Ore miku i e~nl

,,,.

Se ij, I!'1l~ ui t~~w1h ~.L/;'.:~<~ ,

Ore

miku

~ Ia. ~

i etn«<.

','

TO PTAN I

~'.

I"

0' ~

jf

., c.' .:. . y.'''.

::;.

'~':',~~~~', ,~.. .~*-'.r' ,.. ',~

<

. ,"~

{l1N:t;iJt ~h'l;~QJ~tJi ~qll'ar, '11 ~

8IBDOOA

'

-':'t':/,;,"

t ~ m,~»1~l\\~'~,~~:t..~ . (,~,~

Ore miku i effill

Ore ti ~g~

.

haall

(tCet f?,l;iJ.~t-if ~eJX

&1\tI Nbjla~ N;tkolfa>

'

"Mbr.~..... ',-I-

TO~~~

~. P(). ku.S'~'.~' zit ~~Kti aj: ~ . t'

{.,;

0, I; j

M01!Ac , ., ~' '~t

.

,~}

.

"

~

~~.,.

r

.,..,';S' ,~t

.

"Pc1raUuqja e AaJllcamit

\'

.

B'rBDOD'~,

Paloke

Cuca i ~'nG, M.<ue 1

Te U;ifh se bashkuf Hal hat halt ltall\a!i Del, OreQ1,e ~i~ m'"ta, Oil, e~nnj:S-vra, Ha! hat !tall ba! ka!'

Merri Ria ka~ nja; Ngjiti vezm@ per s.ylab,.

Ha! ha! hat ha! ha!'

TQPTANI Ore Tuku i S)!:sl!)~s~ Q.haa!

BIBID0,~.

0 s' asht "fuku i Serbis,c

... I

More!

Tt8.'.I!''PA:II.'tt

'\

E pO' Kush, thue ashi ai, More?

6JI~~@),W?ti

.

,

"

.. ~, ..:.'"

0

asht

1'f.:rftab.v.cleci

f

'('., .~.

More!

T~~.".

,

~

, ;:,"'1

sip fkJs/JItDf

"

," -, ~-,~

f1!at:>,K~J hat hat ha!

Del, Onec\l.'~>,qii.. tQ; Oit e ~'~~11.

1;1a! hal, h~"ij~

I.

~

~

,

M~n:! nja' ;~..iiJt; ~'~ : NjUti ~~

" '

f:jJa! ha!' hat h,a! 41~t :,t' f.' .t

T(j},PlANI ,',I .> ';.;'_J" ",

f~f

.ore ti Ojekt!' Orumi"

.

f~: '-r;:

~~~.>.:

.)tif,

l, "ff' ./1'- ~-'

'Â¥

,t

,

:,:;.:..',,>;,.<"

~

, .J

':>-

~.

,.t..f

.' . V."':'""Ria1 ~ '~( :

.. ! t

. '.:...

"'-

:. ."'<::<:,'vIS -'",

.;~.

I.

,~:l

.

20

A. Gjergj Fis~ta:.

BIf3DODA 0 nuk asht Gjeke Orumi,

More!

TOPTANI E po kush, thue, asht aj, More?

BIBDODA Asht Llesh BiiJani i Atines, More 1 Tii gjith se bashku t Ha! Ha! ~ha! hat hat Del, oreq, e qit m' fa, Oit e mos vra.

Merri nja kah nja: Ngjiti vezme per sylah.

Hal hat hat ha! ha!

TOPTANI 0 fer()inan()i i Sofis, y - haa!

BIBDODA

S' asht fer()inarioi i Sofis, More!

TOPTANI E po kush, thue, ashf aj, ,

More?

BIBDODA Nuk e bij si e quejn emnit, More!

Te gjith se bashkut Na ka cofe gomari mbrame: Of tajna, tajnaga tajna!'

Of fejne, tejnaga tejna1 £: po Ikuren shka t'ia bairn?

OJ tajna etr.

Of tejne efr. .

Hnja.z Nikolles per oollame, Of. tajna efr.

"'.,../~y . ta'rali~J~

.;~''1-ÂŁ1'l:r:r~~

~,;;;';:;':~ 21~

e; J'la1tkuit

Of tejne etr.

Na ka cofe gomari mbrame: Of ta;na etr.

Of tejne ,etr.

E po bishtin shka t' i a bajrn Of tajna etr. ,

Of tejneetr.

Ktij

Hrajl Pjetrit per breshane.

Of tajna etr.

Of tejne etr.

Na' ka cofe gomari mbrame: Of tajna etr.

Of tejne etr.

E po kamben shka t' ia bairn?

Of tajna etr.

Of tejne efr.

Gjeke Orurnit per tagan.

Of tajna etr.

Of tejne efr.

Na ka cofe g<uriari mbrame: Of tajna etr.

Of tajne efr.

E po synin shka t' ja bajrn?

Of ta jna etr.

Of tejne etr. ferbinanoit per nisfiim.

Of tajna etr.'

Of tejne etr:.

"

Shka po thote ~aHamaKhija?

Of tajna etr.

Of tej De etr.

N a marret t' keqen breshanxhija.

Of tajna etr.

Of tejne etr.

Shka po thoU! =- 0 breshauKhija Of tajna etr.

Of teine etr: . ,

.

N a e mamt t"keqen faganKhija.

Of tajna etr. . .;;.

fA. Gle\r;~~ (f,~

~.

Of tejne etr.

Shka pothote

-{} taga,D¥'hija? tajhil elr. tejne etr. m~rr,et t'kegeJ] niSbamc.hijal tajha e1r: Of tejne etr.

Sbka po thot~ - 0 nis-nankhija'?

Of .t~jnaetr. ,\ Of tejneetr.

N a e m~et t' keqen b.d13mxnij,aJ ' Of fajha~'r.

Of 'tejne efr.

Of Of Na e Of

(T!U.t> tJnihorta

,

t'm.w.4tel

E jona~ more, e jonal 'fOP!f1\1N 1

A thue j falim?

'511500.01-\ )0; 5' i falim. l"OPifJytJ .'

Pasha Zotinl 'po: po iQJ).fV..'.,

m~o/;\ )0; per Zotin, nuk i WMn~ , T.OPT~NI

Po, per Zotin) ~lAD.el)A Jo, per Zotin1 TOPTANI FerZoiinl po.

BIBDODA Wer lMIint\tti.

~.

r'

~

.....

-

¥

Dol:.e""

11m\! 1;Je Dukagjin

TOI>TAN'I Maft,

'8~ ma ~~h~ mom

en oorYe~

Mi! na ar()-hun prej mt1s'ak\1~t 1€ R-rb,jt1Pjemt. S'h'ih nji 'h€re 5i e ka q~ie 5\,l'Ilh sii()~c.

'E'oh'ea mrtnbhuh 'p~r ;\$ri vdires 51 Iros'h s~~ujSh. Nait, r i Tamn}

BmOODA ,

Eh~ per b'ater t~ mu'S1akvet

Ie Krail Pj~trit, hait se i 'aii'fn Ti gfiothsi bash1wt !E~n'e 'santlJe ~f6stiin

Prej ~stlare

M:.ftt ~u~

'fa\~

man-sh'jmar n.

~ J(uihi'rrOliiYefln:

1f' YHth, s~,~ji!Ai'hhntJs1tj vetin.

.-

' ..

t

I

Nl! nu'mrin,Jlcler

OO:~A1Rt I MtlAt'A~t'

c1.o t~ llUoJm

."

bolinl,in ~

ip}. II.

/-

-'

~

\'

~.

~"

r

, DO,ke' e ka.nu

ne

:oi1

Duk.ttiBlti~

-;(v'ijoa pr~j Nt. yet t\-12 t~~1 >',,"I!, ,~;,

Y;L'¥Uha . 86jtlal'. Mle1-.'A1e.

""",

'tiuTi'Stilfti 'kem01\ In'M~\ !~u5t\'a-' 'e.fNi\e'M -e 'S\1tJ\ipnit, ~

s1J¥I~'iYsliiiJu! ~ ~b3\Cai\~~e1ft~ ~wm\¥e ~ ;e 'gt~ tife nq,' {fiei(ft~, 't\b~ (fy\~ ~ i\~t\(~nt>t!.~~'b~,', ' ir~i'~ ~t\\~, ~'e fp'Se(~~iat,J}ts1?5\\0"jb1Je1'~~ ~~fi~. ~\\ ~"'~'.'~nrerg~~ .~ )t1[t\~o~, ~t.~, ~8'l1tie"s~ KlM\~~fpRj. 1tdit\i~\ '8~ ~~~l1fji ~-,t'" .' ..., t '\

\

-,:~

;u

1'. Bernardin

Paf1jli

"0 kie se malcori e katunoari birgjet nber qytetete, munoohet Me e ruejt noer vizatime themelore at trajten e petkut te vet. Ne shkosh per ieste noer malet e Shqipnis se Norbit, ke me u (,;ubite per noryshim te maoh -qi ka trajta e petkut sioomos ne grani ne MaId te Maohe, he Mirbite, ne Zaorime, ne Puke e lte Dukagjin. Shkil bien ne sy por ma fort asht ky fakt se te gjitha pelkat jane te leshta a te lita, te punueme ne veno.

Ne Maici Ie Maohe bien ne sy xhubleta ne trajte kumone, l'I~ersa ne Dukagiin traita e saie asht ma e permleohet. Zaori. moria ka ruejt koretin e vieter; miroitorja bjahengun e stravecat; kosovarja.paraniket e pfmuem per bukuri; grueja e Martaneshit bien ne treg e veshun si burre me brakesha te leshta; noersa anbej Shkumbinit shifet gati per giith veno fistani e milanat Me krahola te vjerrun mbas sttpinet -- noer burra - njashtu si shifen ~ohe sot ne Dukagjin e ne Kelmeno. Gjithkuno burrat e maleve te Shqipnis se veri! mbathin tirqit te piinuem seiciJli Jnbas shijes se krahines se vet, me mitana, guna, krahoIa, xhoka, kerka, gubere, e struga - petka te gjithkto h!leshta, te punueme prei gravet te venoit, mbas nji mobelit oallues se setcilles krahine.

Qvsh ne mbathe e beri ne ksule sedita krahine ka nji mobel punet te caktuem e shpesh here krejt te ballueshem prej krahine nboshta ma te ngjate, si per shembull, petku i zaorimorit e i zaorimores, qi ka ierk te'maoh 'prei atii te meFoitorit e te mirbitores.

Ie gjitha kto pune burrash e grash 00 t'i punojn vetem ~rat e venbit, mbas njatyne mobeteve, qi seicilli fis i nje! per karakteristika fjesht te vetat.

CilIat jane kto pune oore, qi sedita grue malcore ouhet t'i ~ije, sabo nevojisht, ajo vele me i punue, tue n!(ane sa te jele e re prej shoqeve te veta? Gati nber te gjitha malet e Shqipnis se NorM, me pak noryshime ne te prem e ne perborim te spikut te zi, jane tirqilte barbhe,-xhokal, xhurbi;at e xhokat m,e tieke, e tuf~, herkat, gunal, kraholat, mitanat, shputa te punue~e mbas shijes se krahines e opanget Ie Iaksueme me perqageza. ~~eblte Ie h()Ra. Klo jane pet~at e burravt sot, pse ne kohe te per,Pareshme ishi,n iQrl lJ1a Ie thjeshla, kmishat e Hjla me m'ange te hapta e qafzat te punl.\eme mjeshtrisht; tirqit me pak spik Ie. li~hilii ne,nve Ie kambes rpe libh~a ashtu e-bhe1tengju, kraholat - fifku s~ barbhe me spik te. zj noer cepa t~ oorecave e ne I?ar..,

.~'~

~mr::

~5

;I!)0k:e e kami ne Oukagiin

z~m. Seicilli burre kishte zhgunat me mange Jshue krahevet, tre potash oeri ne nye te kambes; per {',,imen oeleshin-gozhupin per barf, ,te gjate beri ne giu, te tjeret ma te shkurte. Ne brez slutbritshin arme,t e barbha; qoroe :- tagani-, xhurbija me oy ~ushke te shkurtuna ne brez gjyherbar.e, zhahi e pushken e

, ~iale, !tinen, ne eel' te krahit. ' , Pima e bores per grat e maLeve ma me ranosi asht xhublet3, gjuleku ase pshtiellaku, paraniku, Imokullat, per ije, raslten, ,- grykat, bjahengat, stravecat, ,xhokat, rubat e poshet "erve~ shputave me cep;J. plafa Ie leshta e Ie bhinta, praqet e 'cergat - te cill~1 noryshojen mbas shijesse krahines.

Nji fjaluer i ve~ante fjalesh shqype asht i ruejtun neper kto pune boret, qi kerkush nul< i njef pose atyne nanave qi ma Mire nber shoQe bin me pfm\,le kso punesh. Mjerisht nji fjaluer sa i ~mueshem aq i panjoftun. *

*

.'

*

."

Tuj fole per zejtarin . e maleve outlet me thel,~ue se nji n~er m-a te ,parat e ma te ne.vojs!).met~sht aio e punjmeve te orunit. C;ubitet njeri per b'o pune o~ret, t~ krveme me aq shije nder bjepa, si(:)omos l<rrekal e tyne, noer stoia e shkaI11i kularesh te bhenun me teh'te briskut, nber arket e nuseve, pese bhtbash, trevezash, shekesh, peharesh, gavejsh, mjelcash tpijsh, lafi- , ~esh ase rrallanash eti. Nji kujbes te' ve~ante ka ohens'j, qi zgavron me gjithnouer lojkash lahuten Oritni ,se pajes, ,e furken' e R.anes a te motres. Fillo prej magjes e beri ne buta, te gjitha rakjat e shpis ;ane bruni se ohenun. Burrat shklasin eohe plisat .

- !'Iji shtroje leshit per' me fjete mbi te.

Nji mjeshtri e ve~ante e aq prehistorike asht ne Dnkagjin -eohe gooija e argshtavet per me kalue Drinin.

Mjeshlra te vec;ueht jane ata qi oijn me 'punue almiset e' muHijve, tecillat pose themret e kryqit, qi i gob'He farkatari i ve:, nott prej hekurit, boshti, perajet, mushnikut, imsh a koshi, cipunl lugl1, nxanc;i e spoli jc1Fiepr-ej bl'fmi1. Noer,sa -ne -Miroite punohen m:i 'temirat cingare-" vorbai kutia"dnga ebrahoma;'ne Pu:kii~ ne Duka-gjin, ne Gash e ne '}<.ras'niqe punohen crema prej !)heut quhilj, kornel, e 6rtuna. Ne za asht bja:thi e ,maza e mizha'vitfal.f: '

Kelmenbit.

,-

",:,

.,

"

,

,,<

26

Doktliiierl1'a

i{e ~stt1rls

komi\Tlfie.

~

-

~~st'trat :e ~i'Q'i1ft~o tie ()~A 'i'h'e pU'nffe 'e~'tie '.dmi!iet 'e 'v~ v~; :~&re't,s'h\'iqa), iYqt, ''S~pati:\ b'er~ma', :neh~a>m'ca'r. 'tn'u'p'ri'Ca't i\:)'f4r :jn~, ka'tile 'a'Sie4(~rozhi! ,rka'sn-are .e IVf)'ge'~J;§'ri!~'ha's''htue~'Jtie a~mij~t 'e(fi)ar~nbe.s:OOrstn, 'S'h~ate'Sa1 ~1tf]!laAtI,t.ftt\Z3t 'a'S'-eIftoIH~il,fit, $b'l111, '2~~n, tej'ke.\ '3'S'e 4nl!laret, /~zh~~m-af, 'S1pi~. :N'b\>r tYjest1\Ife'ttile nalla mjeshtrat ()ijn me punue e<Jb'e sana a'sesa>j . 'S'Hta . :si ~ ""~rm0sn, n'e ~y~ 'Ie \n~'eti,

'f:arka'tari 'i

'ime..~,ve

'0iirl 'm~

pftnU'e 'te't'e'm

a~'fnffi'eol 'e Jh.E!lt<uT~a

1,e'10aiwi's ~ tet. ~muNhoreve,~i ''P'eT ~WE'm'l:>u1'I:q.v,Ia1. 'wi~a1,orapn'a't. .~ ,the~m,bta,'§~a, ca:k'b'r.re, u:tnij, fui})flj~, jj>e.r(m~ .gj~~ ;p~s1Ii'k,~. pare, kme'Sa,iQaoo, ~Uf.r\"3 'j)elrme van'l'te ,b'6'eeliG:r-,' 'sh'f'en,fo'Pa'ta,. / k~ft'e,~'ana'e~e.

1",) ~~n'e 'ge ~~9lileri ~ 'rfJa1€\'Cteilia'tKefl e !J1\b~l!'j1et \1'i,'iiPU'~' le ~shrer,'arti'a~ari Ile'S'h«m-ell-en 'e I~'eft¥$ ~'5l\' i'fii ij'e\flk, \We ~

se tash se vonit kan fillue me e us'l«ru'e 'ket ,zlere<e'hlhte1b~rlo~, e ven(}it.

N()er te gjitha punimel e l>ori!is,pose, nl)oi tepricet qi kulfure'historikisht munl)provohet se jane l)epertime te mbeluna 11£'!*r 11se 'f''o'ni1 qV'sh pre1Hoh~ve 're 'la5bta, t\:;e'he'1'oroe 'se 'mol>elet ji,ne b~rti1'fi't:!temen()'e's se 'po'jJU1m'$i pei' 'ka'he 'tra'jitaa~1u 'e~~ sft0tija 'e fyne. ' {.oiJon' ~,t'ejJiUiorn te'iaj' 'iU;tri. ,~ . ~ .~,,: ' ~

..,""..

.'

"

...

'

,f. \ ."".,';

,Dokum:enta l-e hi'St()fts'~l~~tJm:bU\re KOhgt,e~ 1 Lushi\je:s . )~'WI

fJEOMlitAJII 1.'tBRHm , VU1.A

1telja

~

w.e ~ '~rWt

e Ire; ~ '}Jb1edbj~ 21,tl,}~.2b ;JJ

di~~ eiiki~ - .'~

v;~

.

It.mabtal'e

2t "tf/ 1'<)201:Jta~

~ .MtrIe.Qhjfel '~~,

'.

1-O~.,lk~~ fu'£ ~

,ore\JJfft! .. ,.

.e"1e~~'1Du\ 1~ iaft'ihibstuiiBtii 'e 'O~~'V:et; ,~ ptit ~ ~BiU ,fIi.~ 'Ill ;S311en e 'M~ \}jh~i'*,';ii.'..

Kaso Jugt!s, e, pilSi \1 !>a,n!e lufie pre; te ptrndershmit Sblb'~ I ~" I

W

Dokumenta

te .hislQris

Y;';~~~;%ry~~.,

I

C"

''''.

kombtare .,

Kar.bunar~, Zotnie Ferid Bej V.okoP-ola, In~ tem.~n,te <K-omi~j0nit Ie LuShnj~s, mba,U Dje ligjerale :P~ m1r~ar.dhJene 'Shj;et. ,- bel~gatv'e:'.

I " qesa e1i, Z. Aqif Pasha Elbasani, ju pergjigj ~~j qgjeoole me ,$~tUe patriotike Ie flakla. Mbas ,kesaje ceremonie" ,komjsjooii p'erMendun u 'hoq

e 'Mbledhja

fil10j oga

punel.

'

,

'

,

Perkohesisb.t u emnue si Sekrelar i .Kuvendtt ~. F.et)i~Vt)kQP~la e per fe keqyruD leterp~faq~imet e Deh;galv,et..u zliJjo~h .njf komi;' sjon i posa'ime pr.eJ (5) .J>ese velasn: Irfan B£¥ Ohm, Qazim :K:oko. shi, KQstag kolta, ,Fasli Fr.ashri dhe Adem Peqini. Mbas ,k~je mje~je u vendos <Je mbledhja I' ipushoje p'uDel ,per derisa Ie mb.rrije shumica t: Dele.gqtvet.

9!)ja

.

/-.

lite

28 III 9}!e

-

SO't' me 28 /1:/ 920 er.a ,me 2 pasdr.e.ke, mhas v-endimil Ie oBit. nun ne ,mbledhjen e }..,r.e, me qene se, arr~ti~n sliumi~.a -e DeJe~. tvet, U 'Yel Kuvendi.

Me .te 'Yelunit e .kuvendit ko,mi$)onl shqy.ntues hal'll shqy.rlimin e lelerperlaqesimevel; 51 U 5ugurue sbumica \eDelegat'ltet, '~uv~4i filIoi n,ga .pune.t.'<;:@he,t Z. Xha:v,j.tJ,.es~o'l,lUw A'&.fnen.Ie grU~it- irio sjafor mban nje ligjerate tU! kallzue ,-$Wtj\~;t,4J.~Ji>r;U!1rier.o;.en .~ ;~. " saje .Mbledhje l(@mb.etare, t \u heq ver~t6flDe.1t;fJat¥d perm~i' gjf. ,~ ndjen kfitike Ie Atdheut.1..1basandej u zgjodhen me .zana '"".pi;,f19rJ.. . shkla p~r Kry,etar Z. Aqifpjj.~a .ElbMatrl, Nr/.Kr:yeJar ll.. Selir ~eci e s~~et, tZ. Kostaq. Kolla e F~riJd V okGp,ola. , "~' .

Pee nderimin e .te ney~,jl A-\>~;)\1~j ~pi,t ..qi U ~'saSiD1Jft1mb.t \~ " " qeWm t~ nda1lmit te Mbted'1#,eS.,Koni:I;JJ~e".~ ,ve.~os,~j-t:-..i~W'sb(,~J t; kuvb1di punel ne kete dire, e i ,$kr,uehel ~ml4es ~se it n1,twtih nje ,JeWr D;,gus.h.llimitl!:9a i)nil ,e Mbredhjes.

1/'

tJ@Ija.;tt)~.

-

~

111tJ2'O ~

~v.£'~

u Ibjlf) 'fit \Qf!i'9

lJ>8Iiil~.,

sb~ e De}~o~vd,\ .mbil8~~t~.i:,~t~1irj

u '1>9~i$hte se ka!u~

~

.:siifk>um~t

x

.'

~

'~~~

J \~

.~ ",~),~ :,.~.). ',:r

-.

','~ .

,ma~,~i','

'

~

to -

'~;:{~

u kOntJ;~.,i:

,U!~Jftie .Rrose..-\l£mali i Uit~ 1i'MblWbje$ X. &b~itP&fj,

i'<p"'ifr~stl~pn,Ki111,e/ildiJ\wilhnin<£dtt~, .

Urdhni i clites 29 III 92Q "

,i..

~

:f--'\J

,n~f{~: kqnder "f~~,~t <',~ te ..,tr.if. f~~ev~~ t' JinJe,nt~s.~ QQ,p~n & ~Jp~,!i.~,~li.t ;~ti. J:@) 1'

~1S' . v

1i

-

'\L

J9k)."

Bisedim1 gef~M ~QSit1t '1i .'

~-

.

'.~ '..1

,

-

".

"

/'

;..

"

..: ~..,

'-

,~-

-

.

"...:."0,.

11''''"

'" ":~'~

'.v1""'"

,.-,."if~':'~ -',

:~~~~'"

~~

Dokumenla

te historis kombtarc

2~ -' Bisedimi permbi sjellJen e Qeveries ne pikpamje politike te mbrendshme e te jashtme, si mbas programit te dhanen prej Mble- ".

1Ihjes Komblare te Durrsit.

3" ~ Rregjimi qi do te kete perkohesisht shteti shqiptar Komb.. tare tek Qeverija e Perkoheshme.

4{J

-

Zg)idhjet e Auktoritetevet simbas vendimit qi te jepet.

Mbas shum bisediinesh robi nyen e pare t'urdhnit te dites i cilli I'crmban mbasat qi duhen marre kunder vendimit te trie Fuqivet t'En. tentes per coptimin e Shqipnies; simbas paktit te Lopdres 1915 il ve. ndos Ie bahen protestirne te rrepta, e per me gatite keto protestime u zgodhen n)e komisjon prej 10 vetash. Mbassi u zgjodh Komisjoni: u leC;it prej N i Kryetarit. ' Nyj' i dyte i urdhnit Ie dites, qe permban sjelljen e Qeveries me pikepamje te permbrendshme dhe te jashtme simbas programit te dhane prej mbledhjes komblare Ie Durrsit, nga bisedimet e fjalet qi u mbajlen u provuen sheshazi se: I Qeverija ka veprue jashte lagrit e programit qi asht dhane

-

pre) Kongresit Ie Durrsit.

'

II. - Qeverija ka pru pengime 'ne mbeshtjelljen

e Senatit te vendosun prej Kongresit te Durrsll. m. - Me Administrate Ie keqe Ie saje ka shkaktue anarqie ne Ie . . gjith ar.el e Shqipnies.

IV. - Tue u mbeshtetun "ne politika te ve<;a'nta . shUn! -ne'oje siluasjon te keg gjendjen polHike te Shqipiiies. ,".

V. - E tue perdore gjithfare inlrigash, u mundue me <;' do me0

Byre qi te ndale mbiedhjen korobtare, qi kishte per qeUim shpetimin e Atdheut nga rreziqet e' kercnuem~.

N ga klo e tjera vepra antikombtare u vendos rrezimi i Qeveris me (45) d).'zelepese vota kunder (6) gjashle qi lypshin te thirret ma pare Qeverija per spjegim. Mbas rrezimit Ie Qeveries. me zane te perbashkla'u zgjodh Defegasjoni prane 'Konferences se Paqit pre; ZZ. loozot Bumqil, Mehmet Konilza, Dr: Turtulli, e Kryesija e Delegasjonit 1J1la Ie zgjedhet midis Iyne. Mbas kesaje zgjedhje u vendos ,me u Id.jmerue per nje here Ddegasjoni telegrafisht e te zegjedhunit e Ka. binetit per Ie neseret.

C;cJja e IV-Ie - 30/1/920 Kuvendi u hap ne 9 ,para dreke. Mbasi'u konlrollue e u sigurue shumica e Delegatvet u. kendue Prose-Verbali i dit~ se kalueme)

Dokumenta

Ie hisloris kombtare

masandej Komisjoni i zgjedhun ne kqvendin ma te peri: per me godile protestimet

paraqet

per para

Delegatvet

nga nje for~ute

-te.protesU.

mevet qi u ishin ngarkue. Se parit u bisedue protestimi qi i drcjtohej.

Konferences se Paqes dhe mbas nie kuni:tershtim mendimesl1 u prq" nue si u hoq frazi "Kur ka me kene nevoje, organizatoret kemi me i zgjedhe vete". Mbas ketij u bisedue duke i u shtue tekstit fjalet "Kufijet ethnografike"; te e mbramja kendohet shkresa per Piirlar.ncntm Italjan, por. mbi tekstin e kesaje shkrese, pasi u bane shum kunder# .

shtime u vendos qe kejo te rrezohet e Ie formohel nje Komisjon i rij per me ba nje tjeter me menyre ma te rrebte. Mbas 10 minl1lash pushimi, Kuvendi perserite punet duke. byme ne nynit te IV I' Ur# dhnit te dites qe perman rregjimin qi do te kete perkohesisht shteti shqiptar. Mbas shum bisedimesh e shkembim mendimesh, u vendos qi, ve~ Kabinetit e Keshilles Kombtare "Senat" te formohet edhe nje keshiH e nalte prej 4 vetash mbi bazat Jigjore qe shenohen ma poshte e per hollsimit kanunor.e u zgjodhen nje kornisjon prej (10) dhete velash.

Bazat e Kanunores se Kes!::illesse nalte.

r. - KeshiHa e nalte detyrohet te pe1qeje (aprovoje) <;do pr". zhe qi do t' i paraqitet pre) Kabinetit,. i vertetuem nga ana e Senatit~ II. - Ka te drejti~ ne kohen e krizit ministmer te zgjedhe JIlji I Kryeminister per form/min e Kabinetit te ri, i cHi hyn ne fuqi kur .

Ie pelqehet prej Senatit.

III. - Te zg;p.dhunit te kryelarit te Kabinetit ne kjo\te se reo fuzohet- pJ:ej SenatH Ide here fresht, keshilla e nalte defy-robet . t~' mbeshtjelle mledhjen e Kombit. .

IV. .-- Keshitla e nalte nuk ka Ie drejte me pernedae Se natin; edhe ne kjofte se u dalin ne ines tyne kundershlime, mbledhja' kombtare e pergiithshme e rrezon keshiUen e nalte ase pernedan see nalin. , V. - Ne qofte se njeni ng~ gjym'fyret e Kiishilles se naIle ep doreheqjen, Ie tre tjeret vijojn detyren: ne dhan4Yindorheqien dy, senati zgjedhe dy tjere.

VI. - Me t' ardhmen e mbretH' ne rronin e nalt mbretnQr, . .\. keshiUa e nail njifel vetvetin e rreiueme.

Mbas ketij vendimi u propozue pre; NfKryetarit _ne pdqe'hetqe votimi i personave per kesbilten e nalte te. babet :Shesvazi: peIqe. het nga te gjitp. Z. Iliaz Be; Vrijon~ Delegat i ~eratit,. prp~?~t1~..per ne keshiUen e nalle: Z. Z. Imz. .~~~~!, ~qif ,~asJ1a._Et~asa?~,.:Ab.~~ . .

.

.3~

Dbkumenla

Ie hisloris komblare

~j,Foplani dhe' Dr; rtlrtulft. P'elqehen me zane i~ ~er~ashKa e me duertrokitje duar~~t. ~. ~ Imz'. B'um~i e Dr. r"'urtulU u vend'\?s te n10eten ne' Plieis' 'e ptm0t e' kf!~ltes' ~' natte" I~'i keqy,.rin tjeret'. Mbas zegjedhjes se>keshitl'es se-' Raile; NiKeyetari proPQzon Ie zegjidbef pernjihere<k'abinett M~~ si u sti~kml:Jyen m;aft mendime ml)i numein

e ministravet.

u. vendos' me stiumice votasn qt kl~ Ie' jen~

('Q); gra..

shte, ~Ia'. N'lN:ryetart" pro;mZ"on qi h~'zg/edhunit e lCabinelil Ie ~net m.e vota' te- mesfiehta.

21. ~OSIUri\ det'egat' I Kolonjes" propozon te' bahet <;:eUazl,e' propati~i. pranoheti N/-Kryetari thote t'ei propozohen peisonaf e kaoirfetit. Ngriheti 71. &ktash CaKrant delegati i MaU1iK:aslres i cUi propozen; lt~t~.

Z. S"ytejman' l.3~y Detv.ind z.i.

.

Hiar Bey Virjonr

7.!.~l1met Bey Zogotli' Z; Sotir Peel Z.' Ndoc <;oba.

Z, Mehmel Bey KOQ,icd MbasJ Z. [Iig.z BJe}.y; Vir-iooi, P.,01< s1\ltii,qe t~, v~.a!'.ta, nu,:k e' pra!i'O~i u. Qr~~~ HQ~~ K4.4rll il GHi~u.Wii}.hu~, D~* zg~hj,fjs se ~abiZ" n~~" 1;. JC~tur... ~!f;gp~ i ~Q!9n~IJ ~-q~ZGQ) qt~"m94S~' ~.J~:&ak0Qi k.~tj i Kabineiit Ie baj~ oj! beHm pcrpara cn.bret1t\ ,'~APJ!te£ t~~~ . . '_J:. .':.

--u" ".: berm" .~

,

~., .

-

r,,,,.,a, Kon g.~

.'.'

J,Jr.rir;'u.'i?,""'I.~ "',Iiv!. "" '~' "'''~;':fBat'~,~ " M I"~ .., .".~g ~ 4liV'~~.,", ,

,

.

ma

m~ .~ ~~.i$,te' qjt.~~~.. ef 9Plt~ te).iaMi'~.p,~r~o,tJre,!Ji~ e QW, I§~;gij~. ~n.y.etflliil Kabineti perpara Keshitles se nalle. U PI". e; C\Jisfit ~~i~~, Wi\!.tJ\lit ~qW' Q'~~, t~pi qe' ~nhe i ~~ Drt~~ te ~t~ ~Jle", ~ Qid~. 1!bP~~I e Qetifl$lf u dhaae

~

f9!R!~01

qit ~jp&:,

.

BetilQi i Deleg!,lvet M~~~ ~~Qt~e, tep'lil\{~ ~ q~U e! ~~sltglp"~~lik~ u betue n' emen te 'Perendies s~. dert sa. K~hitl~ er lIafu y,~~8,It.~, .

11.1, ~ ~t,e~~ 'P~. ~j,t~. i!td~q~GJn. 0Jr~~~ tt ~~P.Pi$ !lle / mlsb e me shpit:le do.. te jete ~.~ e ~;~ ttgl.U!\th&~~ i ~K.~".' . /

~~IJ.~~'.II~'.,

'" ... ~'!:'

e~~it.

'

.

l

.

..

~totiem. u"fimeQ~'t~~~...enlliSJ,. tue d~~~~'(iJ.!l,~\R,talie~~JJjkb" ptrp~a' ~I~d~* l«)m'an, se".dl).-t"Y sltertt-ej"p'oput.litdoe'

."

~~

. -, ':

~t:.

te. ~OI!is, kCJ~~8J1et

.t,~\;t- "qiptal/' ~ei~1 <the tnpliok 1igj~}!ct~ mdtP.mdeQ~6n.Ie<pt()te t" "t~,qt, te s~~W'.

Mbasi u ba betimi fillo; te zgjedhunit e KeshiUes s,e, '~t, (Senat). 5i u shkeJ;llb.)jen.s~u,m m..eqW~e oM QU.mPJ\e senatorvet, u zgjodn nji Komisjon pre;" tete vetash per mecaktue nUIDrin e ~tyt)e per s~t{!tf~w Prefeldure-. Me< qene>se koha. ffishte kalue, Ruv-endi u ~~ytti n~ ket. dil~ pet\it' U' ~dbb te beSenmen. o~.ora' 9'-p>.ill . (,pljaJ,e V.~ 31, -.-!jJ,t,.~~, ij~;v.,eQd.i' \I' q:~t,0" ora;.~ P4ta <ir~. M~iJ. \,Ii k~QQ:olt~ 0'S gfend se ishte shumica e Detegatvet u kendu0, fr~.M~baH ~ d,i'tes s~ ka!ueme e keshtu Ku..M~.f'!k (iU.~;.IUf~'~t:..

Merr fjaten Z. Eshref ~y ije[as~ri detegi!t i Koc-qes e tbotl~ ~ me qene qe, mbas disa ta;mevet te mamma pilei Kavaj~.. I).~rre.sih mbele pa Qeverie. duhet sa'ma pare<Kabineli'me q. «-'~\t.~ DutTes me marre frenat ~ sundimit ne dore. Z. llia£. Be; W"!Ji~" delegat i Beratit merr 'Oaten e thole: J!1eq~ne ~ shumic.4 e min\1...k1<tvet te zgjedhun nuk ndoUell ketu e ~t, ~~QP1i. nj~o.e m,e;-O~nga puna prande; duhet Ie mendohemi ferh ~Jal~t 0f' 1i.- ~ B~i'\'t,q;jonitper.. krahen. Mbas sb,um bisedimesh e' sj1kembim g1.i'ndii.Jle'St}>.p~ moo me u gjend perpara nie krize ministrere. u vend'O!I.te zgjidhen vete'9pqv ~ ~r~ Ql~ pl;,opo~iJQIit: ttstiuf,~ ~~ ~e-'~P.f~tt; n)b1e. , ~; k~m~~~ te.,d~ dre~reb ef ~I'gji~~m.. t~. ~M.et..~'._tf . , Betore e P~teiegr:afet>J'e! B~ ~..~~ ltJ_ili~ ~.,,~ ~0t',~7.~. ~\!e(}~tI ~~'lQdqin) pjp1.0J. niJ \~~~. 'q.UQis~_!;'.¥J . ~i'JI\~~i~~~' U!m'OP.{t~Dr pr$~ ~~; ~ ~pe~w~; ti~:i,",,,"", ~1\eyP Vii.rjo.Qi.I}jte~~i, p~l!{fj~~1\\ ~. p~ ~t(J1~~'fFJt;..1Ii-t r0f\ ~~. Ii~CI!tt~ e. ~. ~OS$~~e~aJe'" it. 1d~I!.~JS~~ ~~".e; ~a. >, kW~} ~~ si~Qer.~ ~ishte;. V~ W'~ te,I~~ f*v.e,ti ~ i~tij. ni~t~~. ~, dQl'J'l,

~.

~eminister ~ S'U!ej19a!!''Bey; ~{~~~ lev.end&; z: ~stir-0fi'Bey; Fras1:1rt Mtp';futt.;~ }J:.p~ ~. M1keu&fun;Z'; Ahmet.'~y ~og.ol!1 '" . . jashtme Z. Mebmet ,Bey. Konn~~' .' 1 "te.

"It,; '-,~, h\rSimif Z. Sotir Peeil' .

.

Zevendea ,"

.i

1!>r0;tsis~ Z. Ho~' ~ad.bi~.

Virjoni ;"" l<W~iffl' BIi:Y

Min. i\94~~:.

Zevendes 2}.,~h~~,

"

-,'

.

. Z. Ndoc ~k ~C?~tU~i,

,';:: . . .,-.,

r -t . ."I.;;'~. "

'.'

..,. . -l i

32

Dokuinenta

t e historis kombtitre';

. Mbas te damit te porta.fojevet i 1.1diftue Mbledhjes Kombtare e passi koha e paradrekes kishte kalue, kuvendi 1.1mbyll e u Ia n' oren .3 mb. dreke. (:elja C V-Ie mbasdreke:

31/1/920

Kuvendi 1.1hap n'ora :5 mba~ dreke. Mbassi u ba konlrollimi i D eIegatvet u gjet me shumicet filloi mbIedhja nga punet; merr fjalen N/ Kryetari e thote se, passi tashi na ka mbete zgjedhja e Senatit, 11.1" temi komisjonit te zgjedhun per kete pune t'i parashtroje mbledhjes raportin e goditun. Mbassi. bane doshoshitje mbi raportin e permeD ndun, u vendos keshtu: G;inokastra ka me qitun 4 senatore Kon;a " """ VIona ."."" " Berati " ".""

Elbasani.. """ Durresi . " """ Drini Mat, Has e "Krasniqe """ (2-1 e 3) leshi ka me qitun 2 senatore. .

Shkodra ka 4"Gjithsej~.. " 37" Mbas ketij vendimi Z. Xhafer Ypi delegati i- Durresit propozon qe me qene se Lushnja mori inisjativen per kete Kongres t'i jepet per nderim e drejta me u pedaqesue vec;anerisht. n~ Sena!. '.

Delegati i Lushn;es i perndershemi Sheh Ibrahim Karbunara., .' , tue i u f~le nderes Mbledh;es se .Kombit, tbote se Lushnja nuk bimi

per shepagim por e quejti per detyre. Atehere Z. Eshr~f Ferashri . delegat : Kor~es propozon t'i shkruehet popuUit te Lushnjes IIje le- . ter faInderim prej anes se mbledhjes Kombtare n' arkiv te katundaris se Lushnjes. Praoohet me ketye N!Kryetari kerkon qi t'i paraqiten pre; Prefekture personat per Keshillin e Kombit qe, provohen nga MbIedh;a Kombtare. . Keso dore . dhen kta: BUdl:

Z. Hyse;n Bey Virjoni Z. llambi Goxhamani Z. Bektash Cakrani

. Z. PHo Pap..

".'

qi t' i mDetet kuj1iQl . trokitje duaresh. Mbas DeJegatvet te setcil1es . tue u shoshitun t' ii" 1.1peIqyen' e. 1.1zgj..

GHnORilsler: Z. Beqir Bey Russi (Rrogen i a ka tale Qeveries) .

Z. KI~()Ko~i

Z. Dhimitri Kal:ornbro . Z. Neki RuJi

.

.

p: "'.~ :

,"'\

..'"

t

Dokumenta

~.....",..:')

Ie historis komblare

Kor{:e: Qani Bej Deshnica Kostaq Kotta Sejfi Belamasi Thimi Gikozi Dr in i: Z..Dine Dema Z: Dine Bey Meqellari Z. Ramiz Dad

E/bilsan:

Z. Z. Z. Z.

Z~ Osman

Mustafa

Z. Z. Z. Z.

Lita

Durrt~s: Z. Mulesim Eff. Tirana Z. Umer Bey Shjaku Z. Veli Bey Kraja

,

"

Milt, Hils e Krilslliqe:.

V/ooa: Z. Qazim Koculi Z. ,Spiro Koleka Z. SadduUah

,

Shefqet Bey Verbci .

I. Arkimandrit Visarjon Xhuva~i Adem Peqini .

Qazim Durmishi

Z. Abdurrahman

r epelena

(i katerti u 101te zgjidhet ne vend)

Krahasi

Z. Helim Bey (ela Curri Z. Bajram "

Me qene se delegaH~te Shkodres e te leshU se mbujtne me merrit ne mbleddje, senatoret e ktyne Prefekturavet u la te zgjidhen ne Prefekturat e veta. Mbas aprovimit

te KeshiUes se Kombit,

N.

Kryetari

.

me

anen e Keshillit te naIte te Kabinelit u fal nderit delegatvet t1.1E:"i sigurue 'se do te mundohen me cydo.therore per me .krye barren e rande qe u asht ngarkue per shepetimin e atdheut e te KombU..

Duertrokitje te paprame nga te gjithc anet, zane brohori e:... Rr-'p'oft~ . Shqipnija Independente", Rrnofte Keshilla . e Naltc" , RrenoHe .qe~.... . ,

rlta"'.-mbushin sallen e Mbledhjes.

"

, V. B. Babameto .

I1iaz Vrijoni

H. Goxhamani

f)iber:

..

Elbasan: Kasem Sejdini ,Filip Papajani .

:~.

,

<;Kshtu Mbledhja Komblare, mbassi permbushi gjith pika! e Pro. gramit Ie caktuem n' urdhnin e dites, e mbasi vendosi qe.!e mol! perndahen delegate se ktejmi per deri sa te marre frenin e sundilMiU Qeverija e ree i dha fund pun~mit.

Sekretare 'N~nkryetdri KrlJetc1ri i Mbtedh. KQmll.: Aqif Pasha Efb.sA,r Ferid V okopola S. Peci K. Kotta De/oine: Berilt: , . .

Nasuf Dine Ra}l:lizP~~i ,Dine Dema \

,~.. .:,!;.~~ s I"".y;t

'.

3. - XX. - I'i.. 1. (2111)

"

t .

-1 "

," ,~

't-

\!;:

J.; "-

34,

,

Dokumenta

HdS e lume: Ingi. Eshref Frasliert Jakove 'Xffiem~ KdtJdl€

Irfan Shahsivar AtUtini Klf'!sg'fd: I(ase:m Kor~&: Ingi. Eshref FraSheri

Ie historis kOM(ttare

SRrapdr: Hysejn Nikoli6i KdldtM: Idhomen Kosturi Salt Bu'tka Lesko(Jtq: Fasli Frasheri B.Russi lus'frrije: Sh. Ibrahim. .

Lazer Boza li6-e'h'8rJ'e:

K. Kotta burreg: Xhafer Ypi Fierj Spiro Papa 6fifmeilr: ..

Qiitifu I!>Ufdmhi G iih'Oi'iiS'fe'r

"tc/J:O~i "'efi i't~hOtVCi Nfdlfd"kiH'te'r:

~1dasb C~iahi

~nrer '}reyiS1)ova

Ali Kombare D. Sezo Tuze Cohoe Vlori'e -1tles1jpt~~ ' Qazim" l<okosfii ''V'dier' R-a&nim~ Myqerem ~M.'H\Unzarl1j 'St'Kf(jo(j: 'Sb. "B€ltb§tr'mi GJi~a 'J~l'iiml.k s11ltJtYt""-e D'iiri'i'ri!:

'SaW ~lta

,

.

~Yi~\*e: TtrtJn~: , Aqi{ Pci.~ha 'E'tb.ni Mute8im1-"Ktrr~n 'X~~m GjioiShi A.6di'~toptatii Koman&iiHti i B'4t1C1cive"M,:q1ptare Permel: 51 Klisura Kap:~KaSem ~iIi ifeij~re'ne e Kuroe7f!Sft: 5t)tro' ): 'rterviSh Stit , Arshi She;b.

Per sht{ati'e «(fft&h te veshtira e per tjera,'t'te""nenshkruemit !.i defegate te Shlt'o(f~s, f~\ M'a.lcfs se'Mbishkodies, te Leshit1~~Rf'et6ina: e Malcis se ''Cha:k<tves, nuk mbujteR' me i ar mbrrijte""iUf~ttdhje Kombtare qi u bA ne ''f;~e;''p'or tue kendue~Werbalin eke. saje Mbtedhje qe pati~~ibaMtnln e ptote ndermjet te~s6ttrP'tarv!f*~ pea pefqejn me mish e'''swpirYe\\tvendimet qi u mueren ,pe~~Amitf;'e .

Peqin;

,... ""..

.t'?~:"';Y:

,tir4 letersis botnore

Atdheut e me keto pranojne e i shtrown Kabines se, re ,qe u ngreh Tirane, 13 Fraet" t920.

Delegatet e Shkot1res, te MaIcise ~e Lesh"~"me. rrettie, I~ 'Mir .6ilis, Ie Pukes e {e Gashil:

.~~

LQgoreci Xhemal Visho, Beg~j Hasan ..Aga, Belusha <Gji~ti} Gjok Dode Llesbi, i ,:Spa~it, te 'tMirdite~-.

N d, <;:oba

H. Kadri Dan Hasani Rexhep Shala.

Ejup Sabri AU Begej Vertetohet

.~

se Ashl nji kopja e njinjiniisnme

me origjina1in

Tirane me 26 /2/ 1920

.

,,'

NI Krytdri i Mbledhies KombU Ie Lushes S. -!teei

PRE] LE'TElr£;IS

".),£\., N1fflA W~ 'J].,;[~~~

.

RE '

P.erkiWm i yepre. .Dreizehali"deD-

F. W. Weber Vll.

NE HESHtIM. :It N.1i:t1t' ,

N' Bodin~thorp.j<n' shpiii'. ma .})ujaFen Shuete kanga e vallia 'mete Sa. per rreth pama.resn e".trenije, Nji tis t' mum1i'e",n~ta pa:nd~t'e: Nji tis t' murrm1hpb 1:sl1tFit'e'Bate' Mi sy f save, cji atyfl~iSbi'R," l' eillve ~u~ej-,; ge,"po k"ndOjffe, Se po keejne prap ,n',.'glj:Um'"e.<u..R-eJs1i~ii Kish' ra 'i tis rm~,jiy.vatlie','Ajun lodesh, qi" i ~h'lfuen!ndcaj~1(nate1t,

."

': .; "r~t

J:>

. l'JPrl'

36 E' qi, kpute sa andrrash s' mnershme, I i' n kene mylle, sa thote uraten.

Rreth oborrit. n' Bodinktborpe, Vetem tre nuk kishin fjete: A i kan dale biikeqit n' prite, A por presin t' bajne keq vete?

Njani endet neper prozhem.

N'mes gjineshtrash. n' per imshtaje: Heul sa idhte rreh zemra e tij !

Kci 'i guxim,. qi don t' perlaje.

M' lvore ahi m' mollza t' faqes , .Don t' ule zjarmin. qi po e shkrin; Tue dihate. si gjii e therun.

Mi shpat t' sukes shtatin e shtrin Tjetri. dale pre' 'ij lame kamjallesh.

Mas lIajkes s' gardhit meihere shduket, Krejt si hijeja e nji kUrres, Qi pre)" grazhdi n' hamare struket.

Kape p' r' i lande, mi dege te saja Per me u njite, se shpejt i a bani; Zi. si gjetht e zez se landes.

Tash perkundej rribesh murrliihi. . Tjetri prap. me kame t' njij eu:bi'.'

Keete shpejt nji. gardh. pre' ulpinir Edhe bijte n' prrue. kah ksollat. at i sa vjetve tymi i xini.

Karrapue ndeje afer sh.pis, Pritte e rrite tue prigjue: Heshtim, prap frushllime t' leta, Sj kallamash, eresh lakue; .

Si,-kame nieri mrenda u ndien.

Parmaket kush thue don l' kaloje, Vap~ gjithkahe, e mica e ~ger', Nisi vrasbtas t' mjagulloje.

N' per .ode l' mire. n' aden, -8. madhe, Dishka usq~i i;:krizem, potere:.

Shpirti i~1I[!:!)t~ue .po kujtohet,

Sa po 'aV'~ep~~~~ft' n per mndere,?

~..

l ~..

","

'

"

-'

,

J

~rej

'lit

Ie te:rsis botnore:

"

Shpirten t' zez, gjarpij t' kuqlemte, :Sa kular e prap gjate shtri, Fishkullojshin rrshane kalojshin, Neper pIasa, n' per frangi.

Gjarpij t' kuq e flake te kuqe Ndiqeshin n' nji hov, pa da; Digjej shtroja edhe shkrumohej, Sose pullazi, mrende tue ra, Nji shllunge flake, nji shllunge tymi Mare at shpi gjithkah po e mlote, Qysh prej kulmit der n' t~emele Gjithshka zjarmi po shkrumote.

Mjere per t' gjallin n' mes te flakve!

Lshohej, turrej Ima, e shkreta, Ter, mnderue e n' dere t' hamarve Shkrepi rande dy dueret e veta. uKushtrim, bre! T' pshtojme Hildegunden... r Marrun mendsh e tue gjimue, Ka mete Crafi shtri per dhe, E ajo s' don me i u largue", I. Sa ku mujt e mjera thirri,' S' e ndjeu kush. sado qi briti; Vetem Ajga, Ajga e vogel, Duel meihere e 'i koves.i a njiti.

«Ndiej harushat, si gernasin»!' ! -j.

Kur, pa prite e si dheut dale, N' mes l' oborrit pan Elmarin; ....

Shpejt kish m:rri saksoni djale!

Me 'i barre t' le~, krejt. tym, nen: .sfjetull, Cero u hudhe shi per brt ti: .

«Gzofi i kuq .m'maroi"

un-diqa!

.,

Po . ku jane sherbtoret. n' ket sbpi~" Shter.ngo, ord, tash~ pupla e'kthetrar Brirnet e Imes ndigjue si.i Ita. ."

L£hohet djali n' tym. n'''Pe~'gaca; . '., --'.;..,,, .

T'-le bci shkallet...ga.q,i me ra. " Tu.rrshem' kr~jt si Frankt. n' fush-e'\.' lif"ei'h~:' ,.

Mrenda furres asht hjedhe s.aksO'm:' i'~'., -

~~ ""

~- :.:

~t.ri'

~.

Para e rrijshin fl~ke te' z~,e~e, Mrapa tymi at trup drangoni.

Kriz'm, potere, I' f~~:J:D'e P',ffl mnd,ere, Dnase e tren ba prej!\ e zhtl'jt: Ndimou. Zot. d~ vetv.e mrende, Ndimoj, Zot, ktij gux;tmtari?Kryen pune trimil, - Me q,y'IM"i.!:}1.ei N' per at zjarm, qi e kisp' rreth;U"'i Pa i u dridhe. ~s ~a,}:})c;., as dOJJa, T' dy i ka xjer-re, \~ dy i kit, ps.b,t.b\e', Permi 'i rrase, n.~n. deg.e t,a bljnit, Aq-e barre aj let kit, ul~: Madhnisht, Gra:fi ~d;eres po i falet; Hildja syt mi te i wa.ng~le.

Rrajne sherJDt-o;r.ert. edhe sherb.toret, Tue vikate: flet k-v.jde~tari: «G,a.4i-:It;~:l~r~4sh~al1.e.t,t~m', i bini, Trau i kulmit kit me.le var..L Shpejt. shka m' nini' asJP.tu.hanu?

N' pune. I' gjith n' puae,.k.usl). 1Jl0S I' hut()h~t; Mi pullaz ju shum uj~ q~tni; Mrende ndertesa m..OSf1"1)&rr.zob.~t~ N' dijte me kcye ~'r,.: dijte 1!!~ pJ~ As punes tash s: fi!:oI' i a. ~ni:.

Mitj rabush per g.ijhset~nJiB: Edhe kta mos I' a h~11.cmi.

Hidhen gacat, derdhen. sht!B91ijat, l' bijit e Musplit me.ten n: zMh Zot. t~ 11):£"1,1.], p.Ol' ket' ziamB t: mndelosb.em, Kush. pose djallit, mUJ~ me. ~ k81llJl. Shgatrrue flokeshl h~.b tasli G!w Kamandoras. ka~. aa'maret: .

Trete, bert~ft giithsa~ kou munp:et\ .Ku a ky zjarm?U 1 i"B kputil g&iD:ant'elli Gerd i mjere, 8,&'k~ gjithltel).i Po t' lodhe edja, e s: it leD. ~ pat' x,baste~. ~ i,rI,urhn, Kame ~~.iJP( "" Edhe pvete: 1l01~; ku~Jitfli '

,

J~.~,

Prej fdersj,

3&

.botoore

Aj lodesh syt se c/ ka qeshe, Ajga: uMe trete kshtu, du~e, s' t' ka hije.; M' guUa ujet ty n' goje me t' shkue, [ me pvete, n' kit uje per pije.

Mos u kueH, se njl s' e glen Me t' thane uKrisht'U'shndet me t' urue, Na Jce mete gjyse i pate, Der m' qafez t' kmishes vetem pagzue, Dy here ngusM; me gjase, ke. ra: Mbasi t' kande me ngrane njale, Mos t' shkoje mendja me e qite g:repin N' ndoi mastele, por del n' moc;:al~."Gjegjet

Quelli:

uGjuej peshk,

gjuejl

Njale a gja:rpen, peshk t' pahale;' Po t' xu kush, moj Ajge e Imueta, Un e dij se s' ka x~.ne njaleJu Isenhardi, kujde.stari, Largoi t' dej'nin pre,j mastele, Rande tu' u folun llokatawe, Tu' u bertite, t'i kit b<i zhel~.

Rabi i thim, prej EsheDb~rgut, Me sherbtore se shpejt kisa' mrri, [ Dodiku, i eberbronas, Me Thiatgrim' n, qi e kisb ~us1uf.

Verinhardi, kape nji kqve.

Sa meihere aj punes i a hink "Nalt po kqyri un kah pu~lazi, Ju ktu poshie mund-in t' ~ shlu:.inL. Oda e madhe ka. ~A mrenmh G~,9~ hi, e tym e shndija; .

Prozhmi jashte gjithkah po ndritte: Si n' t' kuqlemte gjith limdet e tija.

Synin shtang mi ato :r:~enime, Per nen bli Grafi kit mete; Peshperitte vec;: ndojhere, Tue i fole n' vesh asaje bi s'shkrete.

Thote Elmari: .. lob i rande [rdh e u shkrep, Graf, mi ket .shpi; .

-

,

~

Epr. . ,

-,

Per n' urdhnon, n'dishron me ardhe, S' kam mylle dere kurr per kojshi: I a pret plaku: ÂŤT' falem nderesl S'do 1'shkoje shum e, "mi kto troje, Disa oda, sa per dimen, Nji dore mjeshtri do t' m' ndertoje.Âť Foli Gero: "Ksaje si i thone?

Me xjerre shqypen pyllesh, per dhuni E mandej ~'kafaz me e ndry.

5i lurn dora ngusht qi e xuni.

Shko, he i mrapsJ1te! Trathtove vedin' M'Umi. bltna 'i fjale me u a ,thane: Nji idhnim l' vetin desht me shfrye, Edhe zjarm shpis na i ka dhane.n Ajga at here: "Ti rrenc i poshtem, Kaq-e shpifje kush s' e priti."

V erinhardi shtergoi buzen M' dhame aq fort, sa gjak i qiti.

I eshenburgasi ka thane: "Burre, ti e fole at fjalen l' ande; I a duem provet, ,por jo me fj~le, Vec me shpate. si ty s' l' ka ,ande." '

Kqyre Elmari m' lajmtar l' Mbretit" Me e perpi gadi si t' dote;.

.",'1

.

.'

~

\

Para i duel. mandej, sjelle shpinen.; As me sy s' desht t' a shikjote.

Para GraHt e bijs s' tij U perkul, si tu' i nderue; S' i u pergjegj kush atij sheji; Aj kah pyUa na asht !argue. '.

Epri I

. \.

-~.

~. ."

",

..

'/... ;;~~

"

.:;::::;;, i<:~- ",~ it -

",

1

.y:~

.

(

.

E ,SH,TYPIT

JEHONA

I

-

~JI

Pasqyra e njij' kombi Jane Hetoret, nefer te cilIat shprehen . flrymet: shpirtnore e interesat la. ftdore te ShteHt, kundrue keto nder l'ikepamje te ndryshme. Kejo nuk round Ie thohet se veten per fletoriz. min shqyptar, se paku me thane tash njizet vjete e teketej. Nder R€: opinioni publik k<i kene kur. dohere i ndri<;uem prej organevet '~everittre, zyrtare ase gjyse zyr. tare, pre; se cillash populi; prW~te me dijtun ve~em laimet e vendi! ase, alo te politikes se jashtme, tue robe tun kreit indiferent e skep1ik .kundrejt 'frymes s' arHkujvet te ,. ' Hetorevet qi dihej si, pre; kuj e

pse delsbin, Vendin eshlypit

te perbashket nder to." Pat kene fole e pat kene shkriIe' mieft, tash n;d tri vjete per rreth 'kesa;e pike, tue perfundue gati te gjithe nji; zani se ishte e nevojeshme e e arsyeshme qi te merrej dialekti i mjesern si g;uhe e perbashket; por £Iet(,ret t' ona e cleri vete nFletorja zyrtare"

-

<;e'mos ndo.

shta' kurrkund ne bote - vijuen me da!un petzietas dy dia1ektesh e shpesh ndodhi edhe qj, kur ndokush shkrou ne dialektin e mjesshem, redaktoret pergjegjesa te ftetore. vet paten durimin e m;a£tueshem me i a nclerrue diatektin artikullit, -"- me <;udi te madhe t' auktorit

te

,

.tire hitikues e xet-e murmurimi -gOie-ne g?je prej aoes se popuIIit, gja k,;o, qi nder ketovJetet e fundit, u ngurrtesue ne fOrolen e fle,tushkavet e te rivistavet te msh~hela' te partivet e t' organi. zatavet, q~ hiedheshin dita me dUe 1IIcerpraq~ te dyervet te publikut; pa kenekush abonue,-pel;' to. Pra. IIde;, nder keto dit~,.u pa me udhe prejauktoritetevet ne fuqi' t' i epej shkas e tiri shtypit e te h,iq<;LmonopoH e <;'enzurambi te.

-

n' ate qi pereJorte ve~e redaktori e ktika e tij perkiiteS1!:,e cil1a per vjete e vjete pat monopolizue fletorizmin qeverit-ar. Fatl i flet~. revet t' ona, pergjithesisht'tue fole, ndoqi atete qeverivet '9i erdhen" n~ fuqi ne menyre qi, sod fie: Shqypni nuk ~ kemi n;i 'fletore, e* ciUa te kete nji t~adit~ mbas vcftit e 'Ie kete qindrue pa. nderpremje~ per nji kohe 'sadopake t~ g;at€'." .

Me ltapi'uIlHmin e It-ahs' nut( auef' 1 ma e v~Unjd ftetore" qi ~Rsistole"".

Be' Stiqypni . TO'tnbrr .-'k!!jo"'1(j~£:,..~t qii" m:b~s.ardl1esjae .;-Fas~iZn1i"'; e :'p-ei'~1 ~~ c v.ehet or~e ne shtypin e f1etorevet mA se trivJete viJi:>j:'t"isht~:~r,t1:llii.tj,: 'tt'ond asht mungesa e ojij gjuhe' te 'thuesh, 'zyftar ,1qever4s "~~~~t~~.", ,

. "N;ie

mbefe

e

.

~

~

l'

madhe

:

.

.'

:<1,

.f"

..~,i

"';~ \

,-;.. .~~':--.'~~'

'~:;r'

Gjln Shpaj~

'42 K9miteti Ekzekutiy Pr.oviz9r filloi me 17 te Shtatarit 1943 botimin e njij fJv.torjeje se re ;,Kombi" qi vijoi me dalun deri kah mbarimi i J1da~der1t t' atijf vjeti. Me :U~-XI..

1I9,4r3xU9i. v:e.n~.in e saje »Bash" kjmU 4ombil" e rn.e26 Kalladuef ~l ~e grite edh.,e.nji 1:Jere .Arbe" £lid", k~S/)L\lqi sO,d per sod kerni vetew. dS', f1~tore publike, qi daJin I\e--v.endip t' one, p.ervec;<fletQces "K9$ova" qi e ki\ nderpre perlW~~si.s~t boJimin e vet. ,,6il\!hkimi i kombit." , kejo flelofe ~ ..~, as~t e.mb.ajtQn me Imides) e, Rer $hka i p,~r~et lQmit POI!lik, s1¥,)l1imhh basb~puQ.9jn ne te aul\'w:itetet ro.a te f!qU~t e Shtelitt' o. ~.. Me nji p"a-i)oesi.Ie ~uditeshme ~io (letore yen ne di},enimbi ngja. reje rroku~botes' Rublikun spqy.,p.

.

tor" i cillj.nuk kA ma n~v.oj~ te r.ril m.~ vesQ !1e radio per me k,ene i ~9tu!ill1, per sh~ J.1Q,odhe~t1dcj e ki.n,d,ej ~der she~bet e lufl~s. F.f~~, e 'Mtikuiyet I~ fMQP" her.e Rer \)ere, ~sb"9ii" viimj~ De dukej!'), nji spj~ 9.~ i tjtu\lit qi bill): basb,~irnii kQ. ~bit. . .~~r~~g) p~r\ hir te ~ verletes, ~ Q~~\t{ t t,idimue 9.e misi.on40, gi, ka. ~ej,!~,f.kl~f.~ ~ .i~r.at 9i t;PundE:O IJW.~up,w~as ~jf, ~r, odric;imin c ~li!j.niQOWpqpl~. 90 t~ Q)qf'rilJ). n~:~~m & ~~~{?q,!~je q)~E!;i pV,; .In}I~;, t;j Q~Jt;~hJj,f.e' ~h~ t( Ot~e ~$\i w.e i, t~ ~~i.t.

~

.'

~,~

.k~s' fOJ\D,1i~jit~ t!~~..

;meyet tt path,emelta.

. M~ 2§.oXI.199, .Ba~hk(mii Komb,il fq. 2. nen lituUin .Naf, ciond!izma Shqiptdrt: dh~ fakll toret ngaterrestiJre Ie !l1brend" sh,iim dhe Ie. j(Jslllem, shkruete k,(:shtl,l:»Me 192.3Qeverija Shqipe. l.i!t;ekcrk,~in'j~ ei-s~;LidhJa-e. b;.Qi;nbevep.er l'iQrg!lJ~.iZU~~ e Sht~~i1 te ri s!}qlp,etar. Nga. sh~p~ ~.u i rivah,leteve lOic.i1!> snlell:.Ve It. mbedbe.nje, q~.e dre,tonin Lidbjen e-Komb-e~e;- r1e vend qit;-mer;ej ~~~~r;li ~~g~i~-z~!C!'a'te~~B.. ~ dergua nje h.ollilRgez) hh - Ntn~, pief~ktCi _. ~ nje d~trikii n.e-j~v,e. .. ~sj. e.~erl fi\W:lc~~~!~.X..

ZQt~i~ pohonte ve.t q~ nuk dint~ gte ng~ !!~;-nca!.. me ~ti:h~ k~li"o}bajtja ~. tije fie Sbqjperi. d() Ie sig~~ont~ k:rititnipe m~ ~n\f,~ nderk<mtl.1I9r.l; e jQ \Ial~ime. Inlr,igat i,«!.!i~QeDe t'qrlJ~ro~~, ~. ~er,r~~1' SPKq~.

P.\tzo.t~!r,J,~"~I:I!~~ It lwtt'i!qt.!.e~if~ P.~q.YO~U1!II, n~e ,iljJ£f,peU<lnce II~ Ear\)ps:I!eljl!i p~anddi... ho!la\)clgz} i n~~.~~.ftffi . qpa c.!9.r,eh,eqjg;n. K y. q~ sqk~~ i JW~ i, in~.rigavt; i\$)b<lll~ D)bds

1p{les s~ V,Jores.,

Ne

1.~..;

a~bic~t ~~a~en,l~j~ vrun t~ ma;t~, Vr,il$ia f1 Aynj.lWrAer.qi., q. ~.frYJ~." zp.9.-per ~j~ ~1i)!,~:IUltjWj~,\s;uJit.~~sh.:

M.t If).26 !:e'U8~t~t'

hm91jst~ .Or"',

{lOqi~lJ!1.ls1eYt~~ng!it\e~.~

e

",

pqH~!"

giini,t mg..l}mh~(1 \I lYJJB~ll~~~'\ - '\i1;lj;CJ#g~~ ~~IJ.e,Q. t. @JUi)~'. t~

~: at~IW

~hii~'~

. O,J,"ctfJ! MtJII

1~' J:4~, ~~~\W1l g~. Plil Si!(;i91t}.

1;:;' . kuich V.~h'lIt' .J..,.,~, ..f,,~..t~.9.f" 11j'~' ~... ~ pull' nilncjar e oeprimet e tljd'\'.j

~.~::';'!o,

.(3

JelJbna e' sbtyplt

II J)r. 10',' t t. Nd,i!r keta artikui vebet ne dukje »kg zotni qi e poHonte vet qe nuk clinte gie nga {inanca* - si thOle artikuU" shkruesi se io velcm i m~rrte Sbtetit nil rrone koIosaJe pre; 80.000 frangs:l ar ne viele, por se edhe nji heri keshitl~t e propo. nimet e tija ishin te pakurrfare vIere e per ma teper edhe te damsh~e per Shiet. »Zoti Kshilltar i pre; te'cillit na presim mesime e drite, nuk na kJ ~fiJqe deri sod kurrn;i mendim de/initio permbi masa! qi duhen nd;eke per zb,.itjen e shpenzime1?et.

Vetun thote se l1Jpset me 00# glue numrin e nepunSaoet, me i shtue, ne k;olet neooja, ONI# ret~ e Zyreoet e me shka/rrue shqpmit ushtrin*. Keshlu shkrue.. t~' »Ora e. MdleoetH 1 Marc lo/;M'fq. 4. - Ne nii arlikuil tteler po' te niait~s' fletore Ora e Ma# leveti' me titullin »C)rganizatori I Hnancavet ik'u.' 1'5 Marc 1924 fg.

2. lexojm keshlu: "Mjerlsht, as vrejt)et t' ona, as ker~esa verb,ale e qi~a asemblistavet, n~k i tunden isb-mil1lstrat I' one; u des)lt nji D)J.}cjoni' paraqitun me ng,ut~ ne ~mble, pre) Ate Ambroz Mar. I~f[~),9, f. fll. ~ qjj Y,~mMm i~!!j. pe)i. me 1?oro~iI~ Q(}vgr.i9 9,Lf£ mq§ t: ~, peI}g~!e p!i;r.P~$f<.~~t~ lDf. k§MItCU;i!,1fj~n.c;i.ar. ~em

-

shjen e "ft. 2~ te IwnJrat£s ~,P~t. niihere kje lajlJ)l,1e, ~,Q,1.wl"i,lAIjp,~, Komgeve mbi ke.te ~~btje. M~

ketij lojmimi, Z. J. i). J:iupger.j zemruem ndosJ;t~ ngfi humji:j.-, ~ . rroges se majm~qi shpreson~ se do te merrte edkc p,er kateJ; vjele tjera, iku ngo Tiri:lna. .fie !)ji menyre fare te ~udisbte:;I:U1)e. Me 7 te k. m., pa lajmue e p'o per~ shndetu,n auktoritetet e vendit, po, dorezuem aktet e mobililt e zyr...Fjs qi mbante, pa mbylluo Uogarina~ qi kishte me Mlnis,lrio e Finij~ciIP vet, u zbdl,l~ pre,- ketej, tue i~n, bilshke me sekr;~tqfln e vet.. K,y kje njeriu I shemu.e:m p.et zP~i!!if mip e p~fmlresjmin ~kpnpmik ~Hnanpjar I~ Sh,qJl}nj~~.

Ky isbt~ ~I\a nj.erlu t.e cil!illl artikuUshkrues,i i Bashk. i K9mbit: e thrret »I;p'<dnd~zi i,nd,t;ubt;m,* 1; MocjoQi kundr~ kesl)i11tarjJ. J:i.un... ger kj~ Q9J:'1Qitunprej~!tAmbr,oz" Mar1~skaj - te njohlun.pr~.j ~ji.. thekut l;1er jp i~a~qfil. p~r m;).! . teper t~ 1\?a!'i11un sa, hel:~/~{f i~Iofop - ~' em~n. te njjj B~rlij~ 14." krx~uel'Qe Pfcej !;.ujgj, Gur4~uqit.. i cilli do wu~j JJ}p v(,>n,e, fit mjh taklm. {pe Qij pjtlri t~ rnq,ph, t~" shtet.i~ it.~.lian,. kW1df,~j"I}on.d~~~t, te par,.a:;h.trY~me p,r.~.~~lii. tg g;ibrq.. mlt" e t~ gfim.!J.C~e. W~ v.on,~ t!.~j" .

i pejjfJ,:~jJJ.~. '1;'0, 1!°1l /tp;, niF!}!~ c;l'q,l?~nd~r~~ - UP/ny~!lt~~ tjeter-Kui,

sQ.~~t~ ~h~s n,~ t~W:j~ t~,.k~jJ" I!I)~.J ~_et,lj; v~AA!Q.ri.

Q.,y;.~J;4j" !fj~ to imi' ~'hl\it.<d't ~mfP. ~1il" "I!>, s~q:~ n~ M.liaH-!jm!!~ 9f,¥91, t' l 1}.1,.tar .". 9.~ nWi~r.In e f'IAancavet' per pri. ndershem~ nuk,k~ pase roonde-) pse

,(4-

Gjin

Shpata

.~

,

,

me i a mbylle shtegun qi te .si. gurohei kriifmi t njij ba.nke r.derbomfdre e ;0' ltdlidne" ne Shqyni edhe atehere kl,lrAt Amb. mz Marlaskaj me shoket e vet Ruk ishin md De fuqi, por te ndje.

Run e te salvuem sl p. sh. mbas 19<26, me P,aktin e Tiranes, kur 'Qeverija Shqiptare merrte uha prej nji consortium bankash ita/i. aGe 50.000.000 fr-ar me kondita a. qyshke, te cillat arlikullshkruesi mundet me i dijtun holle, e, per n:e.kje se don me e kompletue dozen e njoftimevet te veta, e keshiHojm\te lexoje H. F. Arm. strong, !ldly, Yougoslaoia dnd liliputid ne Foreing Affdires (kallnduer 19'28) e numrin e Md. tlchester Guardidn" , 19 Tetuer

brike te vogel r;dshle n{Jd letd nen titullin .Kurban Bajram" shkruen kesl'1tu: .Shqipria do jete e lumtur kur do te meriie dita qe mysUmanet te skuqin veze per Pashke dhe kristianet te bejne kurbane per Kurban - Bairam.

Dhe, duke prilur te ritet brezi i , shendoshe, kur fete do te kene vlereo e oje zakoni, pse feja e veteme do jete shqiptarij~, Baba po te merr ne treg te blere roba dhe kepuce te rea per oeser.. ,".

Per brezin e ri te neserm, ne kje se fe;a ka me pase per te vetem vleren e njij zakoni, mund te thoml me siguri se "shqiplarija" nuk kti me pase as vleren e nii; atomi. Nuk Asht nevoja te shi. kjojm te kaluemen, as nuk Asht

1926) qi bajn fjale mbi do loje te p<lhishmeI mbrenda skenash ..

PQWike t' asaje kohe. Prandej arti.

nevoja te na bahen syt

uje per

oper me dijte se c;',~Iek~ '~u~et ,me ~as~ nji ~ kuUshkruesi Asht ngutun me e vu .U~anem,~e lille rie'dac;'ne pilcpamje t~ parin sukses te intrigavet ita. shoqnore n~ rla,C;edhe',,n'ate- koi:nbliane mbas luftes se Vlones ne tare. Nfi I1ie't+i permendun la .te 1924; do te kishte mujte me e shkrue(I}e keto fjale:' "Ne k,e se sitty edhe ndo'i vjete a dy IDd ndokqsh yen goje mbi te vertevone,' pse ne kete menyre mund tat e fes, e te te moraUt e shkQn .do Ie gj'el~ odo'l fare spjegimi' pa pra tue bertile: atdhe" atdhe, e'dhe per 'leviz;en e DukagjinH e mos i ~soQi.,. pse aj asht nji hypokrit ipatriotizmit. ~j~J nji mos me u shprehe aqe kategorl. 'k:isht per te" tue thane; .refugjd" ' qytetas I mbrapshte" .'

1" . Unloersdlfzm{- ~se Nflcfb.';i: tet fanoliste orgdnizuane krye" ndlizml asht tituw., i' kry-eart...m:e l!gritlene Duk'dgill'l{t nl,e ndih" r{J.ene JU{Joslld(}ls~". ~ XU 1943 ~e £Iii. B. 1\), $~kruerit . Ne or. 6. me'S. Dheluerne pre; Mihal ZaHan. i ciiu hiD 1\«: theme kesll:to: "Qysli peer sheB¥Pki. K. shkrlmtari i tljphtun , . .". t r me kohe Brumbuttr' ne nji ru. kujsh vazh40n lufta midis ke~: ,

me prite t"ardh~en

I

'

'

I

.

i

-;I;;. ~~~f):

..

t't

l

-

"

'°. \' .";:'" '" ',"~

''f

}eh(ma e shtypit

~ .

'-'~:l-;(':..:~. ,~

45 .~.

dy botckuptimevet. Kio lufte fie fetare qi dallon ,preh~tas Ie e Iloj aty nga XII shekuU me Kar. kombsi, e se prej botekuptimit Ie' ten e Madhc. Filloi oe menyre Ie , ti; kan dalun e shumeta e ,kqmbdukeshme atehere kur pop'ulli sivet prendimore, te bazueme mbi. englez vendosi te shkeputet prej kete dallim'themeluer. influences se kisQes universaleO<. e . Cillat do kjoshin kene arsyet - Deri sad shkencat poIitike shoo qi e kane shty Z. Eqrem Telhd;n qnore nuk jane ne dijeni te kesaj me i shkrye 'dy artikujt Ni: dhe' 'Iufte m;es universalizmit 'e naejo" . Turqia" me 21 e 22 XII 19.3' nalizmit,' par po mjes universalizmi ne B. K., mbas mendimit t' one, e individualizmit. Kejo' asht aqe e do te kishte bAmire me u mbalufl vertete, sa sod kemi Shtete, 'Ie ci- nji grime ma fort' nder disci $h.' lIat naciona1izmin e kane vft sl preheje, te cillatjo vetem u biejn baze absQlute tegjitha vlerevet, e ndesh dhanavet historike, te dijtumegjitheketa jane universaIiste, te na per gjitbekuj, por munden mt:' frymzueme prej filozofis etiko-ju. fye "ne nji menyre te mjetshme ridike te Hegel-it, i citli asht ma edhe elementat e odryshem, me i madhi universalist. Ne kre;! arti- te cillet perpiqet me u bA Basb~': kuHin e vet z. Zallari nder1ikon kimi i kombit, individualizem e nacjonalizt:m tue Mbas vdekjes se Skender.., I mbajte identike, g;A kejo qine beut : " te shtypun giate {az~s 'Se- . , pikepamje te shkences shoqnore pare te perhapjes s'Qtomanevet 'nuk Asht aspak e vertete. Masa. - shqiptaret Wluen te rimb'eke..

FIde';Z. ZaHari gabon rande kur mbenne flIlim ,Ie. sheku1lit XVI,: t6bl~ se Karta e .Madhe {ilJoi aty hy;ne ne nje Iradhe me rurqi~. nga shekulli XII,'kursekejo doli {Uuan shum te drejta, sidQlJ)'os ne sJ1ek. XIII. Ky shkaper~im i kar perqafuan vullridetarisht fen 9abuem bAhet edhe ma i hovshem IS,laIJle. Dyke hyre, ne'besim41 t': .kur Z. ZaUari, Iuften ~jes univer. fi, shqiptari tt larg~e ma' teper~,: sa1izmit e nacjonalizrnit e mendon. nga sl.lavi, 'ndrroi {ene pOl' shp.e.. se fillai ne menyre if} df!Reshme, toi fisin...' Mund te shlojme edhe./ iltehere kur populli englez D~., se, he qofte se pushtimi dhe. me' ndo;i Ie shkpu/~f prej influenci~ vone sundimi'turk I hoqen popu.'

-', . , se kishes uniDer:spie d.m.th. .ka- liit shqiptar pjeserisht lirw It vP-i,~ , . .tholike. - Kemi ndecin t', i a qesim. ~e,Uet~r aoe i ka npihqmar.4e; : ne mend z.-ZalIarit e sh~me 'ktl~ ,~aje ip4i,~i~ua1itetin e lijko!Âťbe~.,' . . tjeter ~e Shqypni, .mbasl ' shihet tar 'prej reZikut. t' asifullliiD,it'sUav..." .:. snpesh here, nev6ja, 'se k~tolicizmi Dlplloln~cij9' e ,St'a'tnoOi!il' "ÂŤf;';t~ ", Asbtnjl 'nder fort te pa~taf doklrfi1a shume gahime pof'iot:.tsa', aJb' ;;~, ,

,.

~.

i'

'.-' fi~; 1'7',",-

.

.'

.

.~.~, ~ ~..,.

.

46

n

Romes. Aio "uk na ngriti Luogo. shkd, {let, nul:. din", .Frandej. '

t~ne'i1ca, nuk na ndetloi "federata, edhe 'naook 'PO fJasiy\\".shka Ie si (Y~ksolli 'Konsulenla, karabiniere kishim me'djjte t'u pe.r.gjegjest'litn f~ihait. dhelera'rk:e Fashlstc: s' nandrroi~ thanejevet. t~z. . q", ;Por.r'nd~r. i ~konet'(ft1e s' na prelm petk!ln ka~ redaksijae''B; 'i"K, .duhet kombetar duke Da veshurohe t'a parashohe 'se :munde't'.m'e ,\1 z'hvE;shur'lcemiStiej as qe detyroi perserite "hiSlorija, e ;f,eqiJt,'t"~'~ne s11qipol e asaj'k'ohe Ie shkrufien sllavt mund t'l ,perCtotin ,lteto thaneje 51 ar,gumenta kundra JtOrt'e dd6nje 'Pilrti. Ie 'ngrene'doren petpjete 'ose grush'tin ta'tepjet... mbit 'sh.qy.ptar si bane. oe kongre. rurqija e' "Siilhafievet nuk ka' pad sin 'e Versa lUes e ,al~here dod'i. tor asnje qe'llim doe asrije pro. shte e kote me u,qitun pluhen's'Y. gram '~i1acjo'~~lizimiper Shqfperi: " vette huejvet tue va ne, krye ~t - Nakendej kah "Shkodra eke. det~ac;onevet t',ona oCto 'i-prelat, ml njl thaneje popullore: .{ urti pse kishin me pase ar!i¥e mos ,me na xaoun bese ma Glin.SbPata shkd flin, nul. /let; {mdrr{

tQNmttM.~ 1.ErR

A l' Y ~R.,E.BO.;W~&E

1C"Ush.,kje Shak'e'speare"? >p'"a ,:bistdr~h~rru~sja ~,,;!~(me* Studlm'et'e 'shk.oqitejet e ktyae kdhvet te' YOna 'mbl vOl'rtn 'e ndun e Shak~sp~arit, ,.~ol\teSha e ~l.

Shak~peare"k:an ..rfgjdlte Cnis'm'O,run, lKa,il1ulitt me..~~'per ~ ,t;:aSbtje' 't' intetesan1Shrrt~ "per aBresn "cWkfv"tt;1i1a!.(~-.f~htti1tl e rreth ';md Ie, madnit -:Sl1k{.lrn.far Bi. me.,qit~tfi~l'i:tt1re;r.tt6kuinenla~Um' vengliz. -libri, qi IShtypl e ,bira e te re fand£ispem!".p~r.'D1Qi;Jfe(e;""e ney.erit, Theodor "Roosveft. riibasl prim.te.~ke~ij sltkrlml:a'j-j Ie !'per"

u' 'I:fa'~kontesha e eham'brt'In. 'lIen t{tutlin ,..Shakespeare I ,giell1ii'", I -shtoi nii inte1'eshh -m-a te,"madh ~sMes. ,K;o' modifikoiopinjoBet e"ma;IURa ,[Jrej histOfshkruesvet h1ngJ(!z,ee;(e"pranueme sl fe ve'rte. ta!'rte-laneAa.1'iglin toe folernbi ,beStin 'e41ff)j,'1>erso'fiafitet, moralte SnaKeSpe&~JJ' ''0 tue pm ''Prove ~fiHUivC'l :~'0azue mbi: (lo\(u'Rfenta te ~patl"andshem \e ,te pabotuem.,, se' I'D&.i ,:,nfa(f~'i.sli1Ct:i'm1at:hlng1iz kie~th'dli~'1eu~p~1~'piin'dvet .ka. tllOti\e' e" .kJe ','papist, i~frakel.

mendun.

..

,

Sa per, ~()en ,e traijedlo-grafi't dlf1'et' 5e Itj'e'l{ath6f1k:i'Perve<:':'pr6* \f~Vet tj'erb',p\'!ifE>'re~het' p'fe»:{tS'fa., merfdH te;.,tij,1e~gle:tun!.;td.n:"po.. thue; tete ,Yjete~prel',.nji DfJR10rf Ie Stasfoi'd, odersa. aj.ishte, tue mere'iniHue 'shp'in e S6.aJ<eS"""ret.

"Kur'olSeo m'e'u 'na~~'<~!tri.

sfit~.fi'e't, John ;(ifi'a'ro'~ete II1§Bte sindaku I, StasfCJr.G,,,.,mmsheMr,Rrejse drote.se. !'po e 1\:e.g~ln.,e, .'tlie e parapa s~, ..po t',u'..gly.\tote, per dek'e, nuk '(fo '1~' klSht'i~ akt Ilil

Kllndrime letrdtyre

47

botnare

n1e.'~htdrkatholik - 5i mund te xie.

ret edhe 'prej vete dokutMl1tit-

bahi'testamendin e vet'shpfi'tnuer, <¥imbarote me uraten e.'perme. ddunte Sh' Karlit Borr9meo, shkrue shi pre; dore se lij.

Na e dijm mirefilli seky ar.qi.

peshkev,tue

e pa ngushtieerl e

ma(lhe te Sd e sa te krishenvet, e mbasi i kuptoterrezlqet oder te d:l1atround te pershkohej.~edo4(a. thofik 0' at kohe te trishtuesbme" perpiloi 'per ta nji fare ,formularit te fushehteqi mund i vijte .per ~edo pune te papritun qi 'mujtte me ,. ododhe.

Keso' dore ne testarnend'1e"vet i ati i'poelit shprehe .shpl1clen se ~iUii 'dekes, para:.,se ilj . te diste, '

do "fe ,gjete

"l1iH!ntratln

:e ~;jer.fuit

Mtkritniq'/~e<;~4j~~~t'e.'~ita"'1~ -tt. jiite.*ksntu "~te'~iShtedhimbe e ffiSnitr;e\tper"t'~., .

:'bisa~tkrrfj(te 'protestant',

.

terbue

t?r~j;~tij"zblimi', ~~e te ,etlUn+pl'O" ',',vm1-ej !Ie auktori f't1amletit klshte ~. De njiatri:bjent verte te: kri. stltene, desbten te pohajShin ,pa fare prove se ky dokument iShte fats. Por, sikurse shkni~te dlhe '&' Croix ne ajlaftiktill 'mbiket c;asnte~ikcitho1tket,e'a'der saj.tjer~Po.

ne rase se njlj deke se 'pa priU.l.R., Nii It~rer ,~o~e ~~ "ran~,':r~ madhe, se'.tagedtQgriifl1'mA l,,Im:a4 dhi i Ain§tis .kje,;l.uftliblik,~H'iaN. xierd pl'ei'faktit ~'se'ne'rasef{e~nt'ar. teses se. vet''aUi i"U'!~At? n\el~a.. guenjitakse ~Osfe'rlinasti,',shmri'e

kejo teper e rande Iper"'ato .k!i:J!"e;,

~e :!1il1enu a' vete me .d~yre ~KtSt,a AngUkane. Kontesha e (;hat.il.bruO. meklnjdes e durim.te!madh ""t. het,rneu a 'ba. .zhvillintln "Shkrt. mevet .'te .ShtUesp~are.t. >Ne;;~ menyre'ttlulti me ,vue"~~;ato~ ,-ge sei~illi ~itacjOn'i. Bibtjesfash.t;'~'si

mha$ tekstit kattiolik;'Pose,.!late'8a

5hemhujSh Je tjere ,shkrimtarJa' 'B8 ~Faqet veshtrimin se!s~ka~~-enlO1n d.l~a ,1jale.':te Bisf;)eti~'cJ'.'iQdml'tta :ID'jalogl;,ql'ijOOi,~taJ

per..,,pUhe',le" mdliija.~'

si ne i gjufle itiliane 'si De

~uh~spanjo1e,. tet adkument'ne

gd~!~d~~tike,. me {',ate. Vesbtrimi

'i~~k~~

stu~m~t re'\r8ia~e<~IMms'if."

T.tisfitiktilegjil';:e~ft..BS~;~:~~;rd.. t1en'd~n rne'foleaci1\;to11i~1Sht~~ft~r at6 kb~'nji4\der. ma':';ite"~~~" nduna,tshko'ua k~~' 'It~~ k~}l~~'Shak~ar.e perdbrt0'ist~, teShbimU Sirejt.bl:1timiri~(e;;j~ shkoUe ,sikurSe shif~t ipre(shmn ~itacjoneSh tipike ';t~';I,pefdO'fuftd .

Tttatst~n qm ne she!lh (estame. (i'tierV'epI:aIe ,p6etit. nde,

.

,~ja,:l~15or6Site

t1f~te,Sb-a:k~pe'a:~I1,et'ntan~~" te 'ks'aje 'komeHije ,~. ft,,§ti~bJue

'

.

Te ,gjith e,diJnt'mlsmrin. e"l\t'il'dh

qhka:. k~~e ,den "16'811,mbi.;>~eifu'l:ifl e "mprojts1t '~i"'iLirfdjmOi'SWds. pearei.U"e qi e.~he't0i.se; do I..wtfftte

i pan(frrueshem' i k'~tytteteStame. tid~.vet -provon. Sa'shkriml iJbhh. njVtueri ~per1neRdun'e"D\bt~tmllh " ,I .

Shattespedre ish't'e riji,forii1yle e e \1~j. rniitilt' tec'(flishtUi:1.~~" petdoru~ n'at kohe si nji urate kustltot'tiniJWmet e t1er.m"Ji"',.eI,' e sl njl disl1mi. in iJdicuto Ytor" tiJ,J.vue 'ie,t~mftg!;r.ma,~~a~ < .tis, e thirrun urata e ' Sb!'1<a'riit.. -,;ShtEJ;imtiirja Chamb'mirt '

'

.

Borromeo, te ciUen e perdorshin d'isa'Ctotumertlavet Th ran .",. besimtaret per me dishmue fen e 'provon se i pat;i Asht kontl.j -S~U!o vef.-'-~~r"\n~alShhiiie"v~~n" ,itIBtiijrtb'rl~ )!':~it:'II'Me~;~"-'. e'~rl1it'ie ".t~:vet€o.;ss'" .doj9'hin" nre: '''D1e'''~bl'ai' .;@'ehtfa't,."W:.;,.r:"." " d,*~;fte1'1t'~1nm..t~?cK'ish~»atfW)1t{(~

i'n~Ql

:'butrinwe'~~~',,

-

,", "r

""~

V.'o

48

n

Se< Southampton,

.

edhe aj katholik

e mik i perzemert i Jezuitvet e sic domos i A.RoDerl Southwell, au. ktori! te disa kujtimevet shpirtno. re mbi LotH e Shen Pjetril e mbi Vajii) e SheD Mris Magdalene, te shtypuna se pari! mshehtas Den kujdes te kontit te cillit i filion emni po me 'njato germa: W. H. "Shakespeare kje papist! Qe

-

shkruen akademiku rFran<~esLouis Gillet ne Revue des Deux Mondes qe msheftslia e pazhviUueshme e .qi nuk i shkon per shtat kriti. kes konformiste angleze e cilia u mundote ne tana menyret me e mohue... islI1e nji mkal kundra shtetit, ma i madbi nder te {ljitha krimel ,qi mUjshin, me u ba b. ndra besimit 'e kundra ndiesivet . te KO<IlunHetit":" Epoka ne t~' 'ci11en jetoi Shake.

speare ishte nil epoke e mnershine

.

e vet t' aklorit. Njl here kjene kah e xe;shin polict, ndersa I u kuj. h.iene njij mhidhjeje te katolikvet,' ne mjes te cil1vel ndodhej edhe' poeli. , Mbas komplotit te barn kundra Elizabetes, sheji i se cilies punedo t' ishte <;faqja e njij tragedije te Shakespeare n' Essex, kje mby.' lie theatri i poetH mbes; mendo. he; si nji <;erdhe beslidhunsh, e konti Southampton kje vu neJl vrejtje, Ii!beselidhunvet tjere u u kje prekryet.

Plani i .ktyne ishte te rrxojshin Lord Cecil, krycminis~er i' k\JfiO" res, me rrxue mretneshen e vje. ter, e me vu ne vend te saje te birin e Maris Stuart, i ci!H do J' i kishte kethye pagjen Kishes. '

N~ mjes g;ithktyoe

te perii..

mjevet Shakespeare 'zhduket pre; shenet.

Nderkaqe na e dijmse shkoi tu nji mprojse, te mbreti ka.

per familjet kiltholike t' Anglis te ' ciUavet, per me ushtrue kultin fe. thotik . f Skocjes, djali i Maris tar,u u dote rt1e hik,e ne France.

Stuart' per shkak ' te ciUit kishte bjerre theatrin e vet per'me Krahina e Midlands, M te ci1len . ..,. lJike . ; pre~ Anglis.'. " v' kishte Ie poeti~, paraqitete nder , .' alo kohe nji fare Vendee-jet ba., Shihet ,.kjarias ~prei,' fi:nbUiffievet , , noret e se citIes ishin te kapun Ie tija se 'aj' u gjet'e prane 'kunori.. ,..,.,. per'fe e per zakone te veta. K y mit te mprojSi! te vet;' ba'mbret ~~ vend i~hte mb~~h4n me priflen te i AngUs, m~' emnin Jaku I.' Ve., pra ma e para e tit kje me librue ~shehun, fam~.~lar te <;uem ku. , rnaridef ndra besimit te ri te shtetit, e mi. kontin e Southampton, sjonare te mshehle. Mesha thopej me emnue Shakespeare-in n~ nil zyre Ie nalle il' oborrin mretnuir' nen'dhe ase nqer pyje. Burgjel ishtn. mbushun me njerz te dYe Ie .vetin tue i dhane njiheri edbe' . privilegje te ve<;anta shoqnis drci. shimel,.. Ka/i' hE;re i u desht edhe nen udhehjekejen e Shil,J' .Shakespeare4 me me ,matike . u mshehe,

ka1ue do k6he fue u sjelle. e me e kpnte ne ke~~.~enyre karrieren.

kespeare .

'r,

./

I?ronar:

-

Provo Fran~lEan f

,

. t

Drejtuer I.~iegjsbem. Dr. A. GJON'~H.LLAK~ O.F,M", ,~: ..

.

,

.

.~ . ~

SHKODER - SHTYPS.HKIOJA .A. GJEII.CJ flSHTA" -" 19~4.

-. , o. ,-, .'

.

,-

. .

.

I.'

- '.'

.

""'.~.' "r'~

KAKGA

lER

149

~HOK~

KANOA PER SHOKÂŁ:.

I\e nji shpi

po

~

bahej barsem. Kishte kene mblebhe mi-

qasija e po hajshin e po pijshin e po knbojshin qi ~e ke me te.

N' at ()ite te gji!ha byeret ishin hape ne kapak e n()erohej gjithkush hite mbrenbe.

Halojn an()ej pari tre hajna. Nbiejn zhurme e nbalen te ()era.

- ~etii - tha ma i ma()hi - me ()ashte na, munb t'i bijm qarit, pse gjinbja e shpis jane habite tuj ba nbere, e miqasija a bhane mbas pijet e mbas kanget.

- E! - tha tjetri - ketu hin e ()el ()yrnjaja e asht rrezik

se ()ikush na njef e atehere po i lcijmte gjitha fajet ne konop.

- Kqyrni - tha roa i riu - si po i a bajm: njeni te rriH~te bera e oborrit, tjetri !e xaje venb te bera e vathit e un po shkoi naIt si mik. Ne kjofte se i shof gjase, un kam me kn()ue me lahute, e atehere veniani menben kanges,pse kam me u msue, se shka me ba.

E pelqyett eb;'1e tjeret menbimin e ketij. Ma i riu u njit tu miqasija e by tjeret xun venb njeni tu bera e oborrit e tjetri tu bera e vathit.

Porsa e pan mikun e panjoftun, te gjilh u ~uen ne kambe, u falen me te e nisen me i ba nbere.

Ne nji shej kohet e lusin mikun, t' u kobote. Ai ne e pare kunbershtoi; pOl' manbej kapi lahuten e nisi me i kn()ue ke.shtu: '

More bajni, qi je jashte Kapi gjashte e hidhi jashtc.

Dy per mue e dy per ty, Dy per shoqin pertl'j ty.

Shoke! i a nloften zanin e i moren vesht fjalet, mjesa barsmoret po knaqeshin tuj f: nbigjue e askurrkuj s'i shkote men~ja per n()oi rrezik.

N()erkaq shoqi, qi kishte xane venb tu vathi zgobh gjashte belet ma te mira! e i vii para pa i hi ferre ne kambe. /---..Mbas ()o kohet i a be hi ebhe miku i panjoftun e e ()a"r. pren, tue i a bhane gjithsetcillit kci 0\1 ()de te mira. il#,.

Ble II. 19. -

.PRRALLA' p, D. KUTli

e

Hi 0

KUSH

.

BAN" ltflRE,

(}JeN

Mllte

KUSH BAN MIRE:, GlEN MIRE.

Mii babe kishte tl'e bjelm. Para se me beke,'i thirri nji ka nji e u tha: Tash ju jeni ba te zoft e vebit, mue s' keni p~r Ie me pase gji!hmone, pranoej bue me pa- pale sa vieni.

Keni me bale me kerkue e me e njofte boten.

Ma~e pari! Ie bale i mabhi.

Xuer e' i bha ma Ie ina~hit ~OO grosh e ai buel ne pazar e s' bleu tjeter vec nji pur,:i.

Kur kIhei lu shpija. e i biftoi I' el si i kishle shkue puna, ai luejti kryel e Iha: I lumi un per tV! Ii s' ke me kene i zoti as me fitu'e kashaten e gojes.

Thini Ie bylin e ebtie alij i bha 300 grosh. Duel me ker.

Hue i byli e si shkoi kthei; pse s' bleu Ijeter vec nji purr! si i pari.

- Asgia puna e jote! - i tha i ati - por Zoti Ie bafte b2rman' Thirri te trelin,' ma te voglin bjale. I bha 300 g!'osh ebhe alii e i Iha te i)elte me kerkue.

Sheliti s~ shetili i treti bjale; pau neper pazar shka shi. tej e shka blehej; por ai vele nuk bleu gja e muer me kthye tu shpija. Rruges nen nji hije Ie mabhe vu oroe njL nieri, qi po rrihle nii Ie bekun. Nbei e e shikjoi njj here, por s'munb kuptoi gja. I u avit e e .pveti: Po shka 'I<e me at te bekun qi po e rrahâ&#x201A;Ź ashtt1? A .nul< Ie vjen gjynah? .

- Kurr 'j grime - pergjegji ai - s~ po me bhimbet, pse kci beke pa me la borxhin, qi me ka pase. ~ Po sa te ka pase borxh? .- e pvete bjali.

- Treqinb grosh' - i a pret al pra e mos e rrah, pse 300 gr.osh po - Lene - tha t' i hij un per te. - Eohe xuer 300 grosht, qi i kishte bhane i ati, e i pagoi per Ie oekun.

E Ishoi ate here te bekunin e s' e rrahi ma, e bjali Cili nji grope e e vorroi nen at hije.

Kur kthei ne sh pi, i oifloi t' el, se shka i kishte pase

a

noobhe e se shka kishte pase ba.

. '

Ie lumte! -'j a priti i ati - Ii ke me viejte; por bel per '1una ka me te shkue mbare; kqyr ve~ e m' a nbigjo nji ~e te bajsh ortaki me kenb, haje nii hae bu.ke me

-

t' a oaje buken.

Ne kjofte

se ty ka me Ie qite

,

KUSH

BA:s MIRF:, g,JEN

MIRE

t5t

shum e veb.it pak, atehere miqasoju me te: per nbryshej largo- ' ju e kerko njeti. .

U fal biali me t' an e me yllazen e buel mekerkue.

Rruges nbeshi ne nji nieri, qi e pveti: - Kah po shkon, more bjale?

- Jam tuj skkue per qar i pergjE'gje ai.

- .'A bahemi bashke? - i thote i panjoftuni.

Dja-lit i ra nber menb porosija e babes, qi i kishte thane, mos m' u miqasue me kenb, pa e hanger perpara nji hae buke me te, pranaej me urti te mabhe 'i pergjegji: .

- Falemi nberes per mirsi, 'qi po bifton me mue; po.r t' uluna nn here e te rrijm e t' a ham nji kashate bashke.

Ulen buze nji kroni, <;ilin bfsp.be e vehen me hanger buke. Djali po i a len te panjoftunit me 'e bA buken. I panjoftuni copen e mabhe i a ep bjalit e te voglen e nbale per vebi.

- Ky kenka per mue1 - thotE~bjali me vebi - e miqa-. sohet me ie.. ! panjoftuni s'ishte tjeterkush vet; njai i. bekuni, per te cillin kishte pase la bjali 300 grosh; por nuk bukej si i balun prej vOI'rit.

Mbasi hangern buke, po i thote i panjoftuni bjalit: - Un e kam shetite boten ma teper se ti e i njof njerzt mire; pranoej prejl1 mbas mejet e gjithshka te tham un ke me ba. pergjegji bjali - kam me ba si te me - Po mire thuejsh ti.

I panjoftuni e kish'te ba krejt per vebi; i a kishte hanger zemren; u bukte i urte, i guxueshem, i forte: pranbei ebhe 'bjalit i mbushej menbja perhere e ma teper, se kishte gjete shoq Ie mire.

U vune per rruge. e mbr,rijten ne nji venb, ku gjinbej nji han i mabh; por n' at han nuk flete ma kush, pse oiftohej se te gjith ata qi kic;hin pase fjEl-ten' at han, kishin pase nojehe oekun.

- Po nbalemi e buim ketG. - tha i panjoftuni.

- Mo Zot! - i a priti biali - p3e po hfjm e s' po balim tjeter gjalle.

Ai "po", ky "io", i naieu hanxhija e buel me Li hi nbermjet~ - 5' keni shka 'bani ne ket vena, - u tha - pse po me bhimbeni e po arue per ju. mba3i kenkeni te ri.

] 52

KU~H

BAN ~flRF::, GJltN

MIRE:

- E pra - i a priti i panjoftuni - sa per ne mos. oruej, se s' na gjen gja.

- Eohe muer shoqin me veoi e u njit ne te oytin kat te Mnit e ne te pdren ooe, qi .;i1i,gjet gjithshka gaoi: shtrat, oritee uje per faqe.

N' at han nooohte nji pune per serio Porsa muzgej, noihej nji ere e kanosh me, qi te merrte meC e te vete ne gjume te oekes, manoej .;iIeshin. te tan a oyeret, e tre oiva i shetitshin ooat e jau xeshin frymen uohtarve.

I panjoftuni, per mos me fjete, noezi nji qiri e tash e pare e oigjte ne flake te tii gishtin e vogel. Kah mjesnata pau, se it

c;iIen oyeret e noieu zhurme kambesh e krizem hekurash; pornuk u tut. U cue oale-kaoale prej oyshekut, shkimi oriten e u msheh mbas oeret. Porsa vuni kamben ne prak te oeres oivi i maoh, bam! i noei gati ne fopuz e i a IIomiti kryet; keshtu i a bani Ie oylit e te tretit e vec baben e tyne e la gjaIle, pse ai s'ishte i zoti me i ba kuj gja. fjeten at nate pa kene trazue prej klij, e sa u binb himxhija kur i pa ne naoe shnoosh e mOr:;.

- Po ju - u thaa gjalle - a?

-

Po gjalle eohe te forte, i a priten oy uohtaret

-

por,

shka po na ep ne kjofte se I' a olirim hanin, qi mos te nooohe ma gja e keqe ne te?

- Triohete mushk3 pare - u tha hanxhij3 - keni prej meje; por a jeni te zoft?

- Na i ban gaoi pra, - i pergjegjen uohlaret - se kef pune kemi me e ba kur te kthejm, pse tash ') here kemi rruge t~ giate.

Nisen prej atii venoi e ee e ee e ee, i pari"joftunie .;on ojalin tu nji shpi, kft gjejn nji plak me nji nuse te reo

-

A Don miq, i zoti i shpis?

-

Kio nuse

Hajoe byjrum!

U eel para plaku, falel me ta, i shtjen mbreno~, e i noeI ron sa ma mire munoet. Biseoe ne biseoe po e pvete i panjofluni plakun: / - Shka a puna e kesaj nusje?

-

-

thole

plaku

- per te pam s' e I<a sho-

qen; por a i ka ba mni kush, a k6 Ie pa nafake, nuk oij shka

KUSH BAN MIRE,

G,TEN MIRE

]53

me u thane: Tri heresh asht martue, e tre bhanbrrat kane b~ke ;ne te paren nate.

- Ie jete si te jete, - tha i panjoftuni - njiket nuse '00 te m' a epsh mue per njiket bjale.

- Po brue, - i a priti plaku - se e marrim bjalin ne .qafe e.po me bhimbet.

- Hi<; mo.s u ban marak per at .pune; - tha i panjoftu:oi - e pa<;a un mbi shpirt t' em.

U ba razi plaku e i kje bhane vajza per grue bjalit . 'ubhtar.

Ne te paren nate te marteses i panjoftuni lype eohe ai me ra ne te njajten obe e s' pat kush shka me i tbane, pse ai <lukej nieri per serio Si i muer gjumi te gjith, po balin prej nu'ses tre gjarpij, nji i kuq, nji i verbhe e nji i zi. I panjoftuni u :rrin gabi e jau pret te treve krenat e kurmat i mbesin mbrenbe, I<urrkush s' po bin gja se shka ka nbobhe; por ne nabe l1bjehin te. gjithshnbosh e mire e plaku gzohet ke s' ve, qi i u gjet nafaka vajzes.

Nuk nMjen gjate n' at shpi; por moren nuse.n e pajen 111falen me plakun e kthyen prap rruges, neper te cillen kishin 'pase arbhe, e fill tu hanxhija. Hypln naU ne han tu -aba, kft ki,shin pase fjete e kft kishin lane tre bivat bekun, lypin ebhe t' an .e tyne, e mbysin, e manbej i ngrehin zharg ata kater trupen e i .qesin larg mbas hanit.

- Eia ketft - i thone hanxhis - e shif seri me 5Q! Nji\keta s' te kane lane me ba hajr e njiketa t'i kane mbyle ubhtaret.

I lieu me pezhkve e u bha zjarm. Per nji qi u bha zjarm, u nbie nji gjame e thekshme si gjame burrash, ,e u <;ue nji tym i zi e nji flake e verbhe, qi me te marre sQt, e u <;il toka e i per-pini e n' 'at venb s' mbet tjeter ve<; nji gjol i qelbte.

Ie gjith u friguen, perve<; te panjoftunit. Hanxhija e mbajti fjalen: u bha tribhete mushka me pare e jau bijti per Ilbere.

U nisen ebhe prej atij venbi e, kur mbrriiten ne katunb, J<iie kishte shpin bjati ubhtar, i panjoftuni ne sQ te rmses i thote bjalit: - Tash po bahemi. Sa per mushka po i bajm kollaj. por un-bue me M ebhe gruen, pse bashke e kemi fitue.

]54

KUSH

Diali u pre. -

BAN

MIK~, GJRN'MIRE

Jo - Iha - gruen mos I' a Mjm, pOl"

merre e i pash hajrin.

I panioftuni nuk u gjegj, por xuer shpalen me e ba.

Nusja prei frigel, qi pal, i qili ebhe kurmal e gjarpijve, qi i kishin pase mbele ne bark, e k~shlft u librue krejt, e bjali e pa se c;' e zeza ishle pa, kene ne Ie. Alehere i panjoftuni i biftoi. se kush ishle:

-

Un jam niai i beku:ti,

-

i tha -

per Ie cillin pale la

300 grosh. e kam arbhe me Ie nbimue. Tash Ie kjofte hallcill. grueja e, Iribhele mushkal me pare. Hush ban mire, gjen mire M' a lyp e m' a kerko vorrin e, kur Ie m' a gjejsh, ke me i ra

me kambe tri here e kam me Ie pergjegje.

/

M' alo fjale u zhbuk.

Djali me gjith nuse shkoi lu shpija e vel e jeloi si ma i miri n' al venb; por s' kaloi shum kohe e i kcei ne krye me i a kerkue mikul Ie panjoftun vorrin. Lypi, e Iypi, e Iypi e e gjel lu hija. kii e kishle pase vorrue me "buere Ie veta. I ra Iri here me kambe e qe se i u ~il nji ber~, e per mbas ascii pa nji bukuri;- qi s' kish pa sy nierit. Aty po ishi11 oba, e kopshlije, e lule e gjithshka munb t' i shkole menbja nierit. I panjoftuni e shetiti gjithkunb oeri qi e ~oi ne nji shej venbi, kG shifej nji shike kuq 5i coha, por qi shnbritte si bielli e i epte bukuri atij venai.

- Shka asht kjo shike e kuqe? - e pvele bjali Ie' panjoftunin.

- I<io shike - pergjegji ai - ashl gjaku i-em, qi kci mblebhe Zolyn, kur me kane vra. Po e falen gjakun t' ern robt., qinbroli kio buku,ri; por po m' a moren gjakun, prishel pernjihere kjo bukuri, qi po shef me sy.

Perpara asaj shike nbezej nji qiri. Nbersa po flilshin bashke, u fik qiri e shika piku gjak.

-

Hej!

-

brili i panjoftuni

-

m' a moren gjakun! -

e

me bekik u prish gjith bukurija e alij venbi e buel bjali prej vorrit e i u buk si Ie kishle nMje Iri bit, e ai kishte pase nbej~ Iri viet.

Prralla ne lesh, shnbetja prej nesh. , ~

HAJNl

155

ORTA~

HAJNI ORT AK. Paska pase kene nji nane me nii bjale te vetem. Nii bite prej bitsh u c,;uebiali e i tha s' ames: - Nane, bue me shkue m' u ba ortak me probatinin e

babes.

-

10 more bfr, -

i a pret e ama -

asht cub i qitun e te bel keq.

mos shko, pse ai .

-

Ai «oue me shkue» - Ajo «nuk te la»' Hajt - thote bjali - e pvet tu Sh pella e Ores; shka te thote Ora, kam me ba.

Dajn me shkue tu shpella.

- Prlj, nane - thote biali - e shko vrik!

Shkon plaka ~ale.kaoale, mjesa bjali neper nji rruge tjeter, shkon e hin mbrenba shpellet e mshehet mbas nii guri.

-

Mrrin bikur ebhe plaka e. shl<on ne gryke te shpelles e

.

thrret: Si po me thue, 0 Ora e t' em bfr, se m' i a mbushe menoja ojalit m' u ba ortak me probatinin- e t' em shoq? .

Pergjegje ojali me 'i gjyse zanit per mbas guril:

-

Lene, lene e mos e prit, se s' t' a gjen gja!

Bahet plaka me luejte mec; e kthen merzitshem tu shpija.

- Hej, nane - po e pvete biali - si te tha Ora? - Ora, more bfr, kei thane, se munbesh me shkue, por ul1 po te tham mos me shkue.

S' e c;oi ma gjate, por muer bjali t' amen e shkoi tu probatini i babes.

Probatini kishte ne sh pf trf motra.

- Kam arbhe - i thote bjali - m' u ba ortak me tV. Po ti s' je i zoti i a pret probatini, tui vu oroe, se ishte i vogel me shtat.

- More, jam i zoti,' - i thote ai - me provo ,nii here!

- Kqvr pra, -.- i a ban brobati:1i - pazarin a e oin?

- Posl s' e oii.

- Sot kei me bale kabija me ble voe, bel ebhe ti e blej molla. Ne kiosh i zoti me i a nbrrue kabis voet pei u, kujtue ai, aferim te kjofte!

Del kabija e bIen voe; '<el eb!1e bjali e bIen molla. Rru; ges bahen bashke,

156

/lA.INI

ORTAK

- Bjeri.- i Ihole kabis - se po t'i mbaj vele, s' ka hije me i «;ue Ii alo lesha.

I a ep kabija, tuj kujlue, se po i a bate per nberim; mjesa ai miku per selcillin pushim nbrrote voel me moIla, beri sa I nbrroi Ie gjitha.

Kur mbrrin kabiia ne shpi, po i Ihole se shoqes njaly

te e vona: .

-

Grue. na i fergo pel' barke voet, qi kam ble 50t. (:fare voesh, more nieri? - i a pret grueja - ti s 'ke pru voe, por molla.

- Si molla?! - i a. ban kabija - I kam njehe vele koI<err per kokerr; a po bon me luejte me mue'?

Ajo cjo» e ky «po», u «;ue e t' a rrahi Ie shoqen mire e mire.

-

, Djali nberkaq kishle pase shkue lu probatini i babes me voe ne rube.

Binbel cubi e i thole: - Tash bo Ie shkojsh ebhe'i here, ne mftjsh me i a nbrrue kabis \'oet me qepe.

Shkon prap bjali ne pazar e nbeshe ne kabin kah po blele bo voe; bien ebhe ky bo qepe e manbej, i avitet kabis e falet me te, si I' a kishte pase mik; rruges i a merr voet. me i bajle e i a nbrron me qepe, pa u kujlue kabija aspak.

Kur klhen kabija ne shpi po i thole se shoqes: - Na i fergo voel, qi prftna, e mos ban fjale si heren Ijeter!

- s' ke pru voe, more nieri, - i a prel grueja - por qepe.

C:fare qepesh moj Ii mos kjosh! A bon me me ba Ie marre - a?

Merr nji shkop e n' al ibhnim I' a rreh mire e mire e sa 5' e mbyte.

Djali nberkaq shkon lu probatini e i a «;on voet. Biribet probatini.

- Ti keftke per mue! - i Ihole Nanen lene me motra te mija e na te by kena me viebhe bashke; por jo per nji here, por me renb. Sonte kam me shkue vele, e me i a viebhe ()o pare mbrelit. Ne kjofte se s' vi beri ne kel kohEi,kqyr e me bjer mbrapa, S~ ()is~ka me ka gjele.

Shkon probatini tu sarajet e mbretit, neper terr; kapercen

-

HAJN!

157

ORTAK

avulIin, njitel beri nber oba e mbushe nji pare hebe me pare e kthen tu shpija.

Ne e nesre mbrama i thole ortakut: - Tash shko ti 'i here, e ne mos arbhsh beri ne ket 'kohe, kam me te ra mbrapa vete.

Niset bjali nper terr, hin nber saraje te mbrelit e mbushe ,by pare hebe me pare e kthen tu shpija.

- He! - thote probatini - ky ebhe po m' a kalueka.

Nee'mbasnesrit mbrame po bon me shkue prap probatini - Mos shko - i thote ortaku - se keme mjaft.

- Jo, bue me shkue, qi bue me shkue.

E u nis tuj lane porosf, qi mos arbhsha ne ket kohe 'me bjer mbrapa.

Mbreti na ishte kene kuitue, se bikush po i prekte ne pare e, per me e xane hajnin, kishte pase shti biten njiqin() puntore e kishte I;ile nji henbek te kthelle nji boje nieri e e kishte pase mbushe me pezhgve.

Shkon probatini neper terr e s' po bin, shka kishte punue mbreti e bjen ne henbek e mbytet ne pezhgve.

Priti ortaku; por !tot. Kaloi koha.

- Heu! - thote - ()ishka m' a paska gjete shoqinl Po shkoj e i bij mbrapa.

Avitet ngjat sarajit te mbretit, kujtohet per henbek e e 'shef shoqin te mbytun ne pezhgve. Munbohet me e xierre; por s' munbet. Atehere hieke thiken e i a pret kryet e e merr me vebi, e ne bore i ven nji pushke me gryke kah sarajet e mbretit.

Hthen tu shpija e u bifton motrave, se f;' rre7.ik jau ki'shte gjete vllan e si i a kishte pre kryet, ve~ sa me u hieke mallin. (.ohet ne nabe mbreti e tutet, kur shef per prezorjet pu'shken e siellun kah ai, e lshon kushtrimin. Mblibhen ushtaret e, mbas urbhnit te iiI. bajn batare n' at venb manbei shkojn me ,pa e binben, ktir mbas shum'munbit xierrin nji trup pa krye.

I

,

-

Qai, qi ka marre kryet - thote mbreti - ()o te me

kete marre ebhe' paret. Ai ka me arbhe me e kerkue ket IJieri Ep urbhen me e lye at trup me- bare e even ne nji suke, e len ne roje shum ushtare.

S' kaluen by-tri bit e qe se ato tri motrat tuj kja e" tu 'BleII. 20. - .PRRALLA.P. D. Kurti

..

]58

!lA.INI

ORTAK

brite i luten ortakut, qi me jau prO trupin. e vllaut te bekun, sa t' a shifshin ebhe 'i here e l' a hiqshin mallin.

- S' kam se si, - u thote ai - pse asht i ruejtun prej ushtarvE', te cillet me ba me me xane, me vjerrin pa tjeter.

- Aman mos na len keshtO! aman mos na len keshtut kjaj e brit se bani bita.

- Sa me e pa, po u msoi vete - u thote bjali. - Veni ka 'i zymyl voe mbi krye e shtlnju, se po boni me jau shitE~ ushtarve. Kllr te mbrrini tu trupi, rrxoni voet e keshtO nbaloniu sa te bueni.

Shkojn ate tri motra me ka 'i zymyl voe mbi krye e nisin me jau shite ushtarve, kur mbrrijn tu trupi, rrxohen njena mbas tjeters e nisin e kj;4jn te viIan, mje~a ushtaret kujtoshin, se po kjajn per voe, e, vec;se kllr jau paguen, se s' mGjten me i hieke anbej nbryshej.

Mbas bo bitsh po i tho!1e motrat prap orlakut: - S' ke hall pa na e prG ketO trupin e vllaut. Si rrin i bekuni mb! bhe?

- Po mire - u thote bjali - por m' a leni gjith !laten beren e burgut <;ile.

Veshet si fuk?ra me zhele, ngarkon gomarin me bushk e niset ne ~brame vone tu venbi, kG gjinbej trnpi. E nbiejn ushtaret e i bertasin: - Kus~ je Ii, more, qi bjen kesajt ne ket kohe?

- Nji fukara; - thole - Me ka xane nata ne rruge e me leni per sevap ngjat jush, pse brue, se m' a han bisha gomarin e alehere 5' kam si jetoj pa te.

- A teme~r gjUl11itV? -- po e pvesin.

- Jo, per gjume, ne oa<;i, rri gjith naten c;uet.

- E pra - i thone ushtaret - na jemi kpute per gjume.

Rri me ne e ke me ruejte ~ po luen kush kenbej pari.

Si bijn e flejn te gjith ushtaret e i kape gjumi, k, merr trupin e te bekunit e i d ngarkon gomarit e e mblon me bushk' e manbej t' a rreh gomarin mire e mire e e ni se per shpi. Ai vete rrin at9 e shtlhet, si t' a kishle kape gjumi.

Ne nabe vehet me kerkue gOmarifl e qet e bertet, se j. kishte h lpg. Ushtaret munbohen me e pajtue; por kllr kujlohen se 5' ishte ma trupi i te bekunit aty. bah~n me luejte me<;.

I vorfni niseI tu shpija pa i hi ferre ne kambp.

HAJNI

ORTAK

Kur muer vesht mbreti, tha: ka marre trupin, ka marre eohe paret: pranoej po qes me shite pelat e mija. se ai ka me i ble.

Dalin nja oheJe vele me pela te mbretit tuj bertite. l<ush oon me i ble pelat e mbrelit?

Djali ortak qillon ne gomar, i noale ata ohet~ vete e provon njenen pele ei letren tuj hype e tuj 'zorype, oeri sa u treti fillin, e pa u pague gja, norroi gomarin me nii pele te mire.

Kur kthyen lu mbreli i oiftuen, se s' kishin mujte me shite gja, ve<; se kishin noeshe ne nji nieri ne gomar, qi.t1 kishte provue pelat. Njatje vone kujtohen, se mungote nji e ne veno te saj ishte gomari.

Askush s' kishte kval n' at katuno.

- Qai qi me ka norrue pelen, - tha mbreti - me ka vieohe eohe paret.

Qet tri plaka me kerkue oere ne oere tambel pelet per oerman. Keshtu menoole, se 00 t' a gjele hajnin me suguri.

Djali ortak i kishte pase porosite te motrat e probatinit, qi mos me i a <;ile kuj oeren sa gjinoej larg shpijet, por ato s'i a mbajten fjalen, pse kur u eroh plaka tuj kja e tuj ankue. se mbramit i a <;ilen onen e i ohane nji tas tambel pele!.

Ishte plaka he.he tuj oale prej shpije, kur i a behi ojali.

U kujtue me 'i here pse kishte arohe plaka e i tha: - Eja moj plake, nalt, ps~ grcH te paskan nise. keq, eja se po t' ap nji kus! me tambel.

U rrejte plaka e u njit nalt; por ojali i noei gaoi, i ra spate kres e e mbyti.

- A s'e oini,- u thote atyne mo.trave - se ket plake e ka <;ue mbreti, e mos t' a kishe mbyte, kishe mbarue un me gjith ju?"

5' kthyen tu mbreti ve<; oy plaka, eohe ato pa gja.

- Njai - thote mbreti - qi me kei marre paret, paska mbyte eohe plaken. Pirolla i kjofte! Per gja te oyrnjas me kanoâ&#x201A;Źme e pa. Hape zanin: ÂŤA nojeve mor, a no:eve? Asht fale njai qi i kci marre paret mbretit, por te ouket nji here m' u pei me te.>>Merr zemer ojali orlak e shkon tu mbreti e i oifton gjithsL kishle ba.

Mbreli i a fale Ie gjitha pare! e j:erma teper e mbal\ ngjat veoit.

Prralla ne lesh, shnoetja pr~j nesh.

- Njaiqi

.

]59

MIMI,

160

BUIIRHECA

E MAQOWHI

MINI, BUBRRECA E MA(:ORRI. Mini nji here na kishte pase mbete pa hanger. S' la birp, as skute pa kerkuc; por nuk gjet ere senbit, cuba me plase bet! tuj brashte mos l' i cofte robnija unit. Menbon e shmenbon, se kUj me ia msy, por 5' bin me i a gja kurrqY5h, mbasi bimni at vjete ishte i v5htire fort e gjithkllsh kishte hall per vebi. Dikur

e ban zemren gur e thote:

.oo

Po shkoj e i bie ne konak bubrreces,

nboshti me nbimon. - Ebhe shkon fill tu konaku i bubrreces.

- Dang! bang!

- Kush asht?

- Jam vete. - i a kthen mini - Ne kje se IH~ba n()oi here 'sevap, a sot a kurr me me nbimue, se po me cofin robnija unit.

- He! - i thote bubrreca - asht bimni i gjate e kam rob shum e po brue, se 5' po me bel per vebi.

I u lut - tha - mini e i u lut, e se mbramit bubrreca u lobh e e pveti: - Po sa bon?

- Per 'i here - i pergjegji mini - nja by koshiq.

- Po a m' i Ian nboi here?

- Per te shnboshte sa te bale korra ere.

- Po ke po me shtjen borzane? - i tha bubrrecn.

- Hft po je ngusht per borzane. - i a kthei mini - Un fjalen e kam fjale.

- E pra, un 5' jam tuj t~ bhane gia - i thote bubrreca - ne kjofte se nuk me shtjen borzane mac;orrin.

Mini 5' pat kah me i a mbajte e, pa e pvete aspak mac;orrin, e shtini borzane. Muer by koshiq grune e u nis.

Erbh prenbvera e bikur ra korra. Priti sa priti bubrreca; por mini s' u pa, as s' u nbie per te gjalle. U c;ueatehere bubrreca e shkoi te mini me marre grunin; por mini nuk u gjegj me i a <>hane. - S' kam kokrren, - i tha - as s' kam me e pase; pranbej kot se mban uzbaje.

- Si?! - i thote bubrreca - po fjalet ku jane? Ne kjofte se nuk me Ian gja, un po i a kerkoj borzanit.

- Te borzani s' ke pse shkon, - i a priti mini - pse mbasi nuk kam ere senbit, s' ka shka me merr, as s' ka shka me ban.

.

MINI,

RUBRRECA

E MAGORRI

161

Bfme ebhe bo fjale nber vebi e u Mn prishe, e bubrreca shkoi fill te ma<;orri.

- E kam ba nji pune pa te pvete; - i tha bubrreea badt - por mos m' a merr per te keq. Me pat ra njaty ne bimen mini per by koshiq grune, e un, tuj mos i Kane bese, te lypa ty borzane e ai e pelqei. Tash nuk gjegjet me m' a kthye grunin.

Aman, a ke si m' a Kierr?

Ma<;orriluejti kryet by-tri here e nbei menbueshem, manbej e pveti bubrreeen: - A i a bin konakun?

- Po, - i tha bubrreea - per ashtii te prij vete e te <;ojfill te ai.

U viine per rruge e mbrrijten tu konaku i minit. Ma<;orri nbei jashte e bubrreea u avit te britsorja e i tha: - Mi, tha - a ke miijte me ba hall per ata by koshiq grune?

- Jo, - pergjegjimini - as 5' kam kerkue, as 5' kam me kerkue e hiqe menbsh, se po merr Ii grune te vete; por kci

-

kene shka ka kene. .

- E prei,- i a pret bubrreea - un tash po te biej ma-

<;orrin te bera.

- Ne ba<; bjere, ne ba<;mos e bier, - i tha mini pse 5' po kam fort kujbes per te.

"Mjau! Mjau!" - bani ma<;orrijashte.

- An <;eme gjet1 - briti mini - Aman. pritni te kqyri pale a l<cimbE:tegja? - Ebhe shkoi e muer faqja e barbhe by koshiq grune e jau qiti per britsorjet.

- S' mbaron piina me kaq; - i thote bad - por ngarkoi ne shpine e <;oja bubrreees tu konaku. I u besht minit m' u ngarkue me by koshiq grune.

- Prij - i tha ma<;orri bubrreees.

Prini bubrreea. mbas lij u vii me eee mini, e mbas minit ma<;orri.Sa here lobhej mini e bote me pushue, bate bad "mjau! mjau!" e ai i shkreli kapte barren e vehej me eee pa fjale. Keshtii i kie shperblye nbera bubrreees.

Po 5' beshte me e nbieke te brejten me te mire, ke mee nbieke me te vishtire.

Prralla ne lesh, shnbetja prej nesh. ...

]) I ~-'rrO,J 81 -...-

l<'AQE

I. 2.

3.

4..

Shtate.plla me.mjekerr-e-tri-pllam Mbreti c plaku Nji kmishe per ma te fm"tin .

Breshka e lepuri

5. Njiqind

rrcna

pa kurmji

"5-shtat

te saktc

1.

.

6. Djali i farkatarit 7.

8.

9.

10.

II. 12.

13.

14.

15.

16.

17.

Vajza e me!;me e plakut Gomilri c ujku Hajni me shkolle Motra e shtate vllazenvc Treqind grosh per 'i ujk Fiku i bardhe e fiku i zi Mbreti e. shpendt Gerzheta Desht e ujku Gastarja c se mil'!;.. e e s:! keqes Kokerrmeli

18.. "Kap

e the!"

Mat

e pre!"

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

I dekuni nc daraem E hija e mhrcth e Z()gu Huti c sorra E drejta e c shtr~mbta Guri i gjarpnit Mil i forti vIla Tri d.'cdha shpines Trc cubat Ujku c pela Nusja prej hurdhet l\U i vogli vIla a sCllll-c-gja

30.

31.

32.

33.

E bukura e dheut c shtriga Luani, ujku c dhcllma Rruga, qi shkon c s' kthcn Djali i fukaras

.

. .

.

I

II. 12.

18.

19.

21.

27.'

30.

31.

33.

35.

38.

4.0.

42.

45.

45.

52.

'54.

58. :}9.

63.

63.

68.

70.

73.

77.

78.

79.

83.

89.

-97.

98.

102.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

41.

42.

43.

44.

45.

46.

47.

48.

49.

50.

51.

52.

Ne parriz perdhuni Lum i forti Shka viejn pleqt Gozhda, qi pike gjak Martese e deke Qar me rrena Kurrkund shoqi i pa shoq nuk Lepuri e harusha Furka e boshti i praruem I zoti i shpendvet Djali i forte e e bija e divit Lepuri e iriqi Lkura e gjarpnit Fyelli ne dardhe Topi me rrfane Kanga per shoke Kush ban mire, 'gjen mire Hajni ortak Mini, bubrreca e ma~orri

.

a

.

105.

109. . .Ill. Il3.

Il9.

120.

123.

124.

125.

129.

132.

137.

137.

141.

144.

149.

150.

155.

160.