Techniek Special DvhN

Techniek special

Techniek special VOORWOORD

Meer aandacht voor techniek in het onderwijs Het ruimtestation en de Sojoez-raket zijn natuurlijk een en al techniek. Voor mijn reis naar de ruimte heb ik dan ook veel technische kennis moeten opdoen, want in de ruimte ben je naast astronaut en wetenschapper ook een techneut. In het ISS kan je mooi zien hoe technologie zich in de loop van de tijd heeft ontwikkeld. De nieuwere modules aan het ruimtestation zijn veel geavanceerder en beschikken over de nieuwste technieken. Loste ik tijdens mijn reis nog met veel creativiteit, knutselwerk en tape problemen in de ruimte op. Inmiddels beschikken de astronauten over een 3D printer waarmee ze ter plekke een vervangend onderdeel printen.

Techniek is de drijvende factor voor innovatie, voor welvaart en welzijn nu en in de toekomst. Goed opgeleide technici die hun vak verstaan, die met nieuwe uitvindingen en ideeën komen, zijn hiervoor essentieel. Dit vraagt om structurele aandacht voor techniek in het onderwijs. De ambitie van het Techniekpact is dat leerlingen al op de basisschool kennismaken met techniek. Want door al vroeg de nieuwsgierigheid en een onderzoe-

leuk wetenschap en techniek is. En natuurlijk ook de leerkrachten, want zij zijn het die techniek de plek moeten geven die het verdient. Zij moeten overtuigd worden dat het niet eng en moeilijk is maar juist makkelijk is te koppelen aan bestaande lessen.

Natuurlijk hoeft niet ieder kind een wetenschapper of techneut te worden, maar we moeten kinderen wel de ruimte geven om hun talenten te ontdekken.

Kortom, laat leerlingen, nieuwsgierig zijn en met techniek bezig zijn in het onderwijs. Daarmee wordt creativiteit en het oplossen van problemen gestimuleerd.

En zorgen we ervoor dat de kinderen van nu straks beschikken over de vaardigheden die de arbeidsmarkt van hen vraagt.

André Kuipers, Astronaut en ambassadeur van het Techniekpact www.techniekpact.nl

VAN DE TASKFORCE HTSM NOORD-NEDERLAND TIJDENS DE HANNOVER MESSE, IN APRIL

NIEUWE TASKFORCE ZET NOORDELIJKE HIGH TECH SECTOR OP DE INTERNATIONALE KAART

Noord-Nederland ‘ontdekt’ de high tech industrie Wereldspeler in big data...Noord-Nederland als bakermat van Smart Factories…Materiaalkennis die het verschil maakt…. ‘Datagateway to Europe’ Noord-Nederland heeft alle ingrediënten in huis om uit te groeien tot een high tech regio van wereldformaat. En dat is maar goed ook, want welke keuze Noord-Nederland ook maakt: de toekomstige werkgelegenheid, op alle scholingsniveaus, zal voor een belangrijk deel moeten komen van de high tech maakindustrie.

kende houding van kinderen te stimuleren, maken zij later – blijkt uit onderzoek - een positievere keuze voor techniek. Als ambassadeur van het Techniekpact zet ik mij in om kinderen te inspireren en te laten zien hoe

Een uitgave gemaakt door Landes Uitgevers BV, gedistribueerd door NDC Mediagroep Redactie Fred Ootjers Roeline Kuiper Martine van der Linden Henk Poker Niek Donker Marchel Bardis

MINISTER HENK KAMP EN CDK JOHN JORRITSMA ONTHULLEN HET KUNSTWERK REGION OF SMART FACTORIES IN DE STAND

Fotografie Journalisten zelf Deelnemers zelf Sandra Gielesen

Om de ambities van de noordelijke hightech industrie kracht bij te zetten is het afgelopen jaar de Taskforce HTSM Noord-Nederland van start gegaan.

Deze Taskforce is een coalitie van de belangrijkste high tech bedrijven en initiatieven in het Noorden en bestaat uit Henk Brink (gedeputeerde Drenthe), Rob Karsmakers (Philips), Rob Goossens (Fokker), Sibrand Poppema (RUG), Kor Vischer (Innovatiecluster Drachten), Marco de Vos (ASTRON, mede namens het Drentse sensorcluster) en Jan Jaap Aue (Hanzehogeschool, mede namens NHL en Stenden). Coördinator van de Taskforce is Hans Praat van de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM).

het Noorden te verbreden en te versterken, met speciale aandacht voor de rol van de maakindustrie bij de noordelijke speerpunten zoals agro-food, healthy ageing, water en energie-transitie. Innovatie-projecten met clusters van grote en kleine bedrijven en onderwijs- en kennisinstellingen spelen daarbij een belangrijke rol. Onlangs is rond Fokker het project ‘World Class Composite Solution’ (WCCS) van start gegaan. Deze zomer kan hopelijk een start worden gemaakt met het project ‘Region of Smart Factories’, waarin maar liefst 40 partners gaan investeren in ‘slimme fabrieken’ en met ERCET, waarin nieuwe technieken voor big-data analyse worden ontwikkeld.

De Taskforce HTSM gaat initiatieven aanjagen om de high tech industrie in

Een belangrijke taak van de Taskforce HTSM is de branding van de noorde-

Opmaak VDS Vormgeving, Drachten www.vds-vormgeving.nl

Uitgavemanagement Andries Jacké 06 344 366 33 Siebrand Osinga 06 44 911 263

ONTDEK DÉ HIGH TECH BEDRIJVEN VAN DRACHTEN Zaterdag 6 juni 11.00 tot 17.00 uur. BD Kiestra Marconilaan 6, Drachten.

WWW.DUTCHTECHNOLOGYWEEK.COM

LANDELIJKE GIRLSDAY:

ook in het Noorden van het land Eén van de activiteiten van VHTO om meisjes te enthousiasmeren voor bèta, techniek en ICT is de jaarlijkse Girlsday. Dit jaar openden op 23 april ruim 310 bèta-/technische en ICTbedrijven hun deuren voor ruim 8.885 meisjes van 10-15 jaar.

Ook in het noorden van het land.

Leeuwarden Vrij-Baan nodigde ruim 70 meisjes voor een bezoek aan het aquaduct Drachtsterweg. Daar kregen ze verschillende opdrachten en vragen over de bouw van het aquaduct met een prijsuitreiking aan het eind.

Dit onder begeleiding van gedeputeerde Sietske Poepjes, wethouder Thea Koster en ruim 15 bèta/technische

Over VHTO, Landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/techniek VHTO zet zich in voor een grotere participatie van meisjes en vrouwen aan de wereld van bètawetenschappen, techniek en ICT. Samen met de overheid, het onderwijs en het bedrijfsleven organiseert VHTO diverse activiteiten om meisjes al op jonge leeftijd kennis te laten maken met bèta, techniek en ICT. www.vhto.nl.

lijke high tech sector. In april stond de Taskforce met een eigen stand op de Hannover Messe, de grootste industriebeurs ter wereld. Hier heeft minister Henk Kamp van Economische Zaken, samen met de Friese CdK John Jorritsma een kunstwerk onthuld dat de ambities van het Noorden als ‘Region of Smart Factories’ visualiseert.

Bij de branding van de noordelijke high tech sector zet de Taksforce in op het ontwikkelen van een herkenbaar profiel voortbouwend op unieke combinatie van kennis rond big data, sensortechnologie, smart factories, materialen en autonome systemen.

dames die werken voor het project.

Bij Scheepswerf De Kaap werden 28 meisjes van het Greijdanus College Meppel uitgedaagd om de accommodatie aan boord van een duwboot her in te richten. Twintig meisjes van het Dr. Nassau College uit Assen volgden een workshop 3D-printen op het provinciehuis van de Provincie Drenthe.

verschil wordt eerder veroorzaakt door (gender-stereotiepe) invloeden vanuit de omgeving, een beperkt beeld van opleidingen en beroepen en het ontbreken van vrouwelijke professionals in bèta, techniek of ICT om zich mee te kunnen identificeren. Tot slot hebben Nederlandse meisjes weinig zelfvertrouwen in het eigen talent voor bètavakken en techniek.

Speciaal voor meisjes? Ja. Nederlandse meisjes kiezen minder voor opleidingen en beroepen in deze sectoren dan jongens. Dat terwijl meisjes vaak wel talent hebben voor bèta/technische vakken en zij hier over het algemeen even goed op presteren als jongens. Het keuze-

Ook speciaal voor meisjes van 8-18 jaar zijn de DigiVita Code Events van VHTO waarbij meisjes andere meisjes leren programmeren. Op zaterdag 6 juni 2015 vindt het event plaats op Hanzehogeschool Groningen. Deelname is gratis. Aanmelden via www.digivita.nl

FOTO: LIESBETH DINGEMANS, VHTO

Het ISS klinkt natuurlijk ver weg maar de technologie en toepassingen van ruimtevaart vinden hun weg ook in ons dagelijks leven, immers geen navigatiesysteem zonder satelliet.

De Nederlandse industrie speelt een belangrijke rol in het ontwikkelingen van nieuwe technologie. Volgend jaar wordt een Nederlands satellietinstrument gelanceerd dat dagelijks en wereldwijd vanuit de ruimte de lucht monitort die wij inademen. De komende jaren zullen in rap tempo veel meer innovatieve satelliettoepassingen volgen die ons leven op aarde veiliger, aangenamer en duurzamer maken.

Techniek special BÈTAPUNT NOORD

Olie en gas event

Bètapunt Noord is één van de vijf regionale Wetenschap- en Technologienetwerken in Nederland, die samen met scholen en bedrijven invulling geven aan de afspraken uit het Techniekpact 2020. Bètapunt Noord is een samenwerkingsverband van twintig schoolbesturen uit de drie noordelijke provincies, de Rijksuniversiteit Groningen, Stenden Hogeschool, NHL Hogeschool, Hanzehogeschool Groningen, Klassewijzer en Cedin. Samen zetten zij zich in om via uitdagend onderwijs talenten van kinderen in brede zin te ontwikkelen en om de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt in de technieksector te verbeteren en daarmee het tekort aan technisch personeel terug te dringen. www.betapuntnoord.nl

GROEIEN DOOR ONTWIKKELING

New eMMergy Een baan of opleiding in de energiesector?

Kom naar het New eMMergy beursevent op donderdag 28 mei tussen 9.30 en 17.00 uur.

Locatie: Hampshire Hotel, Van Schaikweg 55 in Emmen.

Doordat Kenteq continu in verbinding staat met het onderwijs en bedrijfsleven, slaan wij de belangrijke brug tussen theorie en praktijk. Essentieel in de techniek, waar alles aan verandering onderhevig is. Onze Kenteq-professionals beschikken over de laatste vaktechnische inzichten. Uw vraagstukken kunnen wij daarom vertalen naar passende en concrete oplossingen voor uw opleidings-, scholings- en begeleidingsvraagstukken tot en met MBO 4 niveau.

Het doelgericht ontwikkelen van vakbekwame professionals in de techniek is onze passie. Kenteq is bij uitstek dé partner die u verzekert van een stevige basis van gespecialiseerd vakmanschap in de techniek. Stilstand is achteruitgang. Uw bedrijf groeit immers door ontwikkeling. www.kenteq.nl

FME De wereldmarkt wordt steeds groter en actiever, technologische ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op.

De razendsnelle ontwikkeling van robotica, sensortechnologie en 3D-printen maakt duidelijk dat de vierde industriële revolutie een feit is. Deze Smart Industry revolutie biedt het Nederlandse bedrijfsleven de kans concurrerend te blijven in de wereldmarkt. Bij Smart Industry draait het om het optimaliseren van productie met inzet van ict. Iedereen moet uit de comfortzone om deze revolutie tot een succes te maken.

De ondernemersvereniging voor de technologische industrie FME helpt haar leden hierbij. Kijk voor meer informatie op www.fme.nl

VOC New eMMergy 2015 wordt georganiseerd door de gemeente Emmen, in samenwerking met bedrijven en opleidingsinstituten uit de energiesector.

www.new-emmergy.nl

Interesse in techniek? Misschien is een baan als autoschadehersteller, autospuiter of carrosseriebouwer wel iets voor jou! VOC is het opleidingscentrum voor de carrosseriebranche. Wij hebben een zeer uitgebreid aanbod van opleidingen en trainingen.

Kijk eens op www.voc.nl voor jouw mogelijkheden.

MANPOWER

Manpower maakt zich sterk voor Techniek

Welkom bij Bartels Infra!

De bakken met werkzoekenden bij de UWV’s in het Noorden puilen uit. Tegelijkertijd zijn er honderden vacatures in de sector techniek voor banen op alle niveaus. Een van de arbeidsmarktonderzoeken van Manpowergroup bevestigt dit. Technici staan op de derde plaats in de top tien van moeilijk in te vullen vacatures.

Hoe krijg je de juiste kandidaten bij de juiste werkgevers?

Manpower zet zich ervoor in met een duidelijke visie.

Tekst: Fred Ootjers

JAN WIERENGA

De wereld van werk verandert continu.

In het verleden waren vooral grondstof of een technische uitvinding bepalend voor succes. Nu, in de Human Age, heeft de werkgever die talent aan zich bindt een substantiële voorsprong.

Jan Wierenga, director operations Manpower zegt hierover: “Onze visie baseert zich op vijf thema’s: het vinden van werk, het benutten van talent, het flexibiliseren van talent, de impact van technologie en het creëren van duurzame kansen. Als we die vijf inzetten voor de sector Techniek en de situatie in Noord-Nederland, zien we grote hiaten. Dit komt door de in-, door- en uitstroom van mensen.”

dereen is daartoe in staat, waardoor baanverlies dreigt. Daarnaast zet de vergrijzing de komende vijf jaar sterk door. Dat heeft een relatieve grote uitstroom als gevolg.”

siasmeren. Sleutelbegrippen daarbij zijn -zowel voor de werkgever als de kandidaat: maatwerk in begeleiding, flexibiliteit, detachering (in plaats van uitzending) en duurzaamheid in relaties.

Welkom bij Bartels Infra!

Het optimaal inpassen van civiele techniek in de maatschappelijke omgeving is ons vak. Een oplossing te kiezen die

Operator Academy

optimaal functioneert en bovendien

www.manpower.nl

voor betrokken partijen in het realisa-

In nauwe samenwerking met de bedrijfstak en tal van onderwijsinstellingen -inclusief de door Manpower gestarte Operator Academy- probeert Manpower door het verzorgen van opleidingen en trainingen mensen voor de sector Techniek te houden, dan wel te enthou-

tieproces doortastend is.

Duurzaam, economisch en realistisch.

Als ingenieursbureau in de civiele techniek zijn wij actief in heel Nederland, maar ook zeer lokaal betrokken. Vanuit onze vestiging in Leeuwarden werken wij aan veel projecten in het Noorden van het land. Zoals de Sontbrug in Groningen en delen van de Haak om Leeuwarden en de centrale as.

Kennisniveau moet omhoog Hij legt uit: “ Het is een feit dat het kennisniveau omhoog moet, tenminste tot niveau Mbo 3 en 4. Niet ie-

www.bartelsinfra.nl

info@bartels.nl

@Bartelsglobal

facebook.com/bartelsglobal

Techniek special HEALTH HUB RODEN:

Europese hotspot voor medische technologie Door: Roeline Kuiper, Rotenco Communicatie

Health Hub in Roden is het nieuwe kennisknooppunt voor medische technologie in Noord-Nederland en daarmee een Europese proeftuin. Binnen Health Hub werken medische technologiebedrijven, UMCG en onderwijs- en kennisinstellingen aan het creëren van nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid door kennisuitwisseling.

Dr. Victorine de Graaf-Peters, dean Instituut voor Life Science & Technology van de Hanzehogeschool Groningen, is samen met Jan Degenhart van TCNN één van de grondleggers van de Hub. De Graaf-Peters: ‘De ontwikkeling van lagelonenlanden tot kenniseconomie gaat razendsnel. Dat biedt nieuwe kansen maar betekent ook dat -om als Nederland hieraan het hoofd te biedenje meer moet zijn dan een kenniseconomie.’

Health Hub Roden voorloper voor heel Nederland ‘Er is een omslag nodig naar kennisuitwisseling voor meer bedrijvigheid en werkgelegenheid. Precies dat is wat Health Hub doet’, aldus De Graaf-Peters. ‘Sinds de officiële opening in maart 2015 bruist het al van de bedrijvigheid rond de 1500m2 grote interdisciplinaire werkplaats van Health Hub in het pand van VDL Wientjes in Roden. Er wordt deze zomer volop gewerkt aan de inrichting van laboratorium ruimte voor onder andere start-ups, een ontmoetingscentrum, collegezalen en andere faciliteiten voor kennisuitwisseling. Het voormalige Cordis pand vervult een strategische rol voor de van oudsher prominent in Roden en omgeving aanwezige medische sector met medische onderwijs- en kennisinstellingen.’

‘In de Hub komen studenten intensief met het werkveld in aanraking. Dit doen we door met derde- en vierdejaars studenten in de Health Hub aan

'Nice to Know' projecten te werken.

Precompetitieve vragen vanuit de bedrijven waarmee we met studenten aan de slag gaan. In 50% van dit type projecten ontstaat een “Need to Know” vraag voor bedrijven die er mogelijk anders nooit was gekomen. Dat is vroege innovatie met een sterke valorisatie naar de maatschappij. Ook docentonderzoekers zijn actief in onderzoeksprojecten. Zo krijgen de bedrijven toegang tot nieuw ontwikkelde kennis en doen docenten kennis op van de nieuwste technieken en vaardigheden uit het bedrijfsleven. De ondernemende student kan in het vierde jaar in de vorm van stage of afstuderen het project voortzetten, mogelijk een plek in het bedrijf krijgen, of zelfs een nieuwe onderneming starten.’

Meer vraagstukken naar de markt vertalen Chris Mulder is directeur van VDL Wientjes -het pand waarin Health Hub is gevestigd- en lid van de advisoryboard van de Hub. Hij is enthousiast: ‘Er zijn zoveel vraagstukken die niet naar de markt worden gebracht, gewoon omdat bedrijven en kennisinstellingen elkaar niet weten te vinden. Dat gaat ten koste van nieuwe ontwikkelingen. In het knooppunt wordt nadrukkelijk beter dan nu geschakeld tussen onderwijscurricula en bedrijfsvragen. Omdat de studenten en docentonderzoekers er fysiek rondlopen, kunnen ze ook nieuw aankomende studenten beter inwerken en daarmee continuïteit in opdrachten

bewaren. Het knooppunt kweekt startups, heeft een aanzuigende werking op soortgelijke bedrijven van elders, vergroot de regionale concurrentiekracht en er ontstaat een nog grotere diversiteit aan bedrijven.’

‘De Hub is daarmee een Europese hotspot en proeftuin voor de medische technologie en de topsector Life Sciences&Health. De innovatie zit niet alleen in de kennis, maar op healthyvation: op een gezonde manier innoveren. Er is geen sprake van clustering maar van precompetitieve kennisdeling en dat maakt dat dit initiatief anders is. Het welkom zijn en ontmoeten op een natuurlijke plek maakt bijzondere crossovers mogelijk. We verwachten onder andere 100 fte aan nieuwe banen, 200 fte aan behouden banen, 30 nieuwe bedrijven en meer. De verwachting is dat meer bedrijven zich zullen gaan vestigen in een dergelijk high tech klimaat, hetgeen een positief effect heeft op de werkgelegenheid voor de drie noordelijke provincies. De Hanzehogeschool zorgt dat er iedere week een vast aanspreekpunt van Professionals en Bedrijven van de Hanzehogeschool aanwezig is op het knooppunt, die beschikbaar is voor alle vragen die een bedrijf maar kan hebben rond ‘een leven lang leren’.

Groeiend concept Het knooppunt is een groeiend concept met een eerste pilot-termijn van vijf jaar. Bij dit initiatief zijn betrokken: VDL Wientjes, IMDS, Alvimedica, BioTransfer, Advantage, ISD Noordenkwartier, Vereniging Springboard, Provincie Drenthe, Provincie Groningen, Gemeente Noordenveld, Regio Groningen-Assen, TCNN, HANNN, UMCG , Rijksuniversiteit Groningen, Noorderpoort en Hanzehogeschool Groningen. De Hanzehogeschool is als projectpenvoerder verantwoordelijk voor de Health Hub Roden. Het aantal deelnemende bedrijven stijgt snel en tevens vindt overleg en samenwerking plaats met andere belangrijke noordelijke initiatieven.

Voorbeelden zijn EnTranCe, IT Academy Noord-Nederland, het Episch kenniscentrum en Zernike Advanced Processing Facility (zie elders in deze bijlage).

Interesse?

Neem dan contact op met dr. Victorine de Graaf-Peters, dean Instituut voor Life Science & Technology, e-mail: v.b.de.graaf-peters@pl.hanze.nl.

Hanzehogeschool Groningen kent naast Health Hub diverse andere projecten waarin nauw samengewerkt wordt tussen ondernemers, onderzoekers en studenten. Voor het (noordelijke) bedrijfsleven liggen hier zeer interessante samenwerkings- en kennisoverdrachtsmogelijkheden. Een overzicht:

ZAP: Zernike Advanced Processing Facility Met ZAP willen bedrijven in de procesindustrie hun processen optimaliseren. ZAP houdt zich bezig met het omzetten van kennis naar commercieel haalbare producten, processen of diensten. Binnen ZAP vinden bedrijven een partner voor het uitvoeren van procestechnologisch onderzoek.

De faciliteit ZAP bestaat uit een proceshal, waarin gewerkt gaat worden aan onderzoeksvragen en leeropdrachten uit het bedrijfsleven en wordt tevens gebruikt als onderwijsruimte.

Het Noorderpoort College en de Hanzehogeschool Groningen starten vanaf september 2015 een deel van hun opleidingen in ZAP. Ook de Rijksuniversiteit Groningen zal dan, voor de onderzoeksvragen uit het werkveld, in samenwerking met het mbo en hbo gebruik maken van deze ruimte.

Kortom; binnen ZAP kunnen studenten van het mbo, hbo en wo samen aan de slag met actuele cases uit het werkveld van de procesindustrie.

EnTranCe de energieproeftuin van Hanzehogeschool Groningen en Energy Academy Europe Het is een van de grootste uitdagingen voor de nabije toekomst: de overgang naar een duurzame samenleving, gebaseerd op het gebruik van schone energie. Op EnTranCe, de energieproeftuin van Hanzehogeschool Groningen en Energy Academy Europe bouwen bedrijfsleven, ondernemers, onderzoekers en onderwijs samen aan de energiesystemen van morgen. Zij geven door vernieuwende manieren van onderzoeken, innoveren en samenwerken vorm aan de oplossingen en aanpakken die op grote schaal nodig zijn. Niet alleen in technologie, maar gelijktijdig op bijna elk (vak)gebied.

EnTranCe biedt deelnemende bedrijven, onderzoekers en studenten een uitstekende faciliteiten, toegang tot state-of-the-art apparatuur én de (technische) expertise van de partijen die het initiatief voor deze faciliteit hebben genomen. Goede ideeën worden direct vertaald in succesvolle product-marktcombinaties. Dit stelt​​ start-ups in de gelegenheid om business modellen uit te breiden met de steun van deskundigen uit de sector

en vanuit onderwijs en bedrijfsleven (bijvoorbeeld juristen, economen, marketing en financiële experts, bedrijfskundigen en gedragswetenschappers). www.en-tran-ce.org

IT Academy Noord-Nederland De IT Academy in Groningen – een initiatief van Hanzehogeschool, RUG, Samenwerking Noord en IBM – werkt voortdurend aan het matchen van het aanbod van kennisinstellingen en opleiders aan de veranderende vraag van de ICT sector. Hierbij wordt ingezet op zowel onderzoek als onderwijsontwikkeling. Studenten, professionals en werkzoekenden worden zo de beste opleiding en het leukste werk geboden en het bedrijfsleven de best opgeleide mensen.

De activiteiten van IT Academy Noord-Nederland zijn verweven met de doelen van Samenwerking Noord: een samenwerkingsverband van 26 (semi)overheidsorganisaties in Noord-Nederland op het gebied van ICT. Deze bijzondere samenwerking zorgt ervoor dat deze (semi) overheidsorganisaties beter op de toekomst voorbereid zijn - met (genoeg) ICT’ers in dienst die de juiste technische vaardigheden en softskills in pacht hebben. Dit gebeurt concreet door specifieke ICT leergangen op te zetten die gebruik maken van de expertise van de Hanzehogeschool en de RUG. Daarnaast helpt de IT Academy het MKB in Noord-Nederland talenten op te leiden door samen traineeships te ontwikkelen. Zo kan het noordelijke (online) bedrijfsleven concurrerend blijven, zowel in binnen- als buitenland. www.itacademy.nl

EPI-kenniscentrum Het EPI-kenniscentrum is een kennisen praktijkcentrum op het gebied van aardbevingsbestendig (ver)bouwen.

Dit initiatief van het Alfa-college, de Hanzehogeschool Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen is bedoeld om een bijdrage in nieuwe kennis te leveren aan de uitdagingen die zijn ontstaan met de gaswinning in Noord-Nederland. Dit doen de kennisinstellingen samen met diverse partners uit de regio. Er is behoefte aan nieuwe kennis, voldoende en goed geschoold personeel en werkende oplossingen in aardbevingsbestendige (ver)bouw- en herstelwerkzaamheden, die snel kunnen worden toegepast.

De missie van EPI-kenniscentrum is het helpen van de inwoners van de provincie Groningen bij bevingsveilig wonen, door het snel ontwikkelen en toepassen van nieuwe en bestaande kennis op het gebied van aardbevingsbestendig (ver)bouwen. Het EPI-kenniscentrum richt zich binnen het aardbevingsthema specifiek op (ver)bouw, ondergrond, industrie en infrastructuur. Binnen het EPI-kenniscentrum kunnen (reguliere) mbo- en hbo-studenten, (werkzoekende) vakmensen of werkzoekenden en bedrijven in de bouw(advies)sector zich specialiseren, laten om- of bijscholen in dit nieuwe vakgebied. www.epi-kenniscentrum.org

Enterprise Europe Network Noord-Nederland Samenwerkingspartners vinden in het buitenland? Vragen over Europese regelgeving, import of innovaties? Voor deze vragen en meer kunt u terecht bij Enterprise Europe Network Noord-Nederland. Enterprise Europe Network helpt bij ondernemen en innoveren in Europa. Het netwerk bestaat uit bijna 600 contactpunten in ruim 50 landen.

Het contactpunt Noord-Nederland van Enterprise Europe Network ondersteunt ondernemers uit Noord-Nederland met praktische informatie en advies over innoveren en internationaliseren. Ook onderzoeksinstituten, technologiecentra en instellingen voor bedrijfs- en innovatieontwikkeling kunnen bij het netwerk terecht. Dankzij intensieve onderlinge contacten binnen het netwerk kunnen wij snel samenwerkingspartners en informatie voor u vinden.

Het Enterprise Europe Network Noord-Nederland kan benaderd worden voor: - het vinden van handelspartners - bemiddeling bij technologische samenwerking - informatie over Europese wet- en regelgeving - informatie over (EU) financiering - en meer Het contactpunt van het Enterprise Europe Network Noord-Nederland bestaat uit: Business Development Friesland, Consortium van Valorisatie en Ondernemerschap / Cube 050, Energy Valley, Healthy Ageing Campus Netherlands en Water Alliance. www.een-north.nl

Techniek special STENDEN HOGESCHOOL

Focus op de engineers van de toekomst Binnen het noordelijk bedrijfsleven bestaat een grote behoefte aan hoger technisch opgeleide medewerkers.

Het tekort remt de ontwikkeling van de bedrijven, reden voor Stenden Hogeschool om in nauwe samenwerking met het regionale bedrijfsleven de duale vierjarige opleiding Werktuigbouwkunde te starten.

Tekst: Fred Ootjers

De duale vierjarige opleiding Werktuigbouwkunde is een van de nieuwe vor-

men van opleiden die een dreigend tekort aan Hbo-opgeleid personeel moet voorkomen. Stenden Hogeschool richt zich met de duale opleiding nadrukkelijk op de werkgevers, omdat een groot deel van de kennis wordt opgedaan in de beroepspraktijk. Richard Delger van de Techniek faculteit bij Stenden: “Duaal leren staat voor werkend-leren. De opleiding biedt een evenwichtige balans tussen theorie en praktijk, waarbij medewerkers de mogelijkheid krijgen zich zowel professioneel als persoonlijk te ontwikkelen. Het is een opleiding die ze in staat stelt werken en leren te combineren en waarin de projecten van

de specifieke onderneming centraal staan. Naast vakkennis, zijn ook zelfstandigheid, een zelfbewuste houding in werksituaties en ondernemerschap belangrijke leerdoelen.”

Duale studenten werken minimaal 28 uur per week op de werkvloer in een bedrijf of organisatie. Daarnaast krijgen zij anderhalve dag college, waarin ze zowel hun theoretische kennis als hun praktische competenties op het niveau van een bachelor Werktuigbouwkunde brengen. Kenmerkend voor deze duale bacheloropleiding is dat zowel Stenden Hogeschool als het bedrijfsleven daarin

een belangrijke rol spelen. Samen zijn zij verantwoordelijk voor het kennisniveau en de relevante praktijkervaring van de toekomstige ingenieurs.

Samenwerking Hochschule Lingen Een ander initiatief ter ondersteuning van het noordelijk bedrijfsleven is de nauwe samenwerking tussen Stenden Hogeschool en de Duitse Hochschule Lingen. Beide onderwijsinstituten bundelen hun expertise en bieden die in elkaars steden aan. Delger: “Het is in Duitsland bij hogescholen geen traditie om een dergelijke intensieve samenwerking met scholen in Nederland aan te gaan. Een samenwerking waarbij Duitse studenten van de Hochschule in Emmen een deel van hun opleiding gaan volgen en omgekeerd studenten uit Emmen een studie -deels- in Lingen gaan doen. Duitse studenten krijgen om te beginnen het vak Chemische Technologie in Nederland. Daarna is een minor Duurzame Kunststoftechnologie bij Stenden een mogelijkheid en uiteindelijk de master Polymer Engineering. Vanuit Duitsland is er met name interesse voor het vakgebied Duurzame Kunststoffen. Aan de andere kant van de grens bestaat een grote kunststofverwerkende industrie, terwijl wij op Stenden juist intensief bezig zijn met onderzoek naar en ontwikkeling van bio-kunststoffen. Veel Duitse bedrijven moeten de omslag

nog maken naar biobased ontwikkeling en productie van kunststoffen. Stenden kan daar een bijdrage aan leveren. Dat laatste maakt de bedrijven in Duitsland nieuwsgierig naar onze kennis.”

Het regionale bedrijfsleven van Emmen wordt ook in de samenwerking tussen beide hogescholen nauw betrokken.

“Tientallen Duitse studenten komen binnenkort naar Emmen om een deel van hun opleiding te volgen. Die hebben een stageplek nodig, waarbij het regionale bedrijfsleven in beeld komt.

Bovendien kan de Emmer economie

profiteren van het netwerk van de collega’s uit Duitsland.”

De samenwerking beperkt zich in eerste instantie tot de techniektak van Stenden Emmen. Bedoeling is dat later ook de economie en de onderwijspoot aansluiten. Ook de opleiding Informatica, met een focus op information security en certified ethical hacking, -een van de snelst groeiende studies van Stenden Emmen- heeft de serieuze belangstelling van de Hochschule Lingen. www.stenden.com

3DKANJERS: TALENTONTWIKKELING MET DE 3D-PRINTER

STORK VERFT JONGE VAKMENSEN BLAUW

Hoe kun je op de (basis)school het onderwerp wetenschap en techniek leuk en uitdagend maken? Op welke manier wek je de interesse van leerlingen en stimuleer je tegelijkertijd de ontwikkeling van specifieke vaardigheden die nodig zijn voor de toekomst? 3Dkanjers is een uniek initiatief voor (basis)scholen in Nederland. 3Dkanjers stimuleert talentontwikkeling door wetenschap en techniek met behulp van de 3D-printer en heeft hiervoor een bijzondere leerlijn ontwikkeld. De leerlingen gaan niet alleen leren werken met de 3D-printer, ze gaan de printer ook zelf bouwen.

Al meer dan 150 (basis)scholen in Nederland zijn al met dit project aan de slag gegaan. Kijk maar eens op www.3dkanjers.nl

“Het bedrijfsleven heeft genoeg laptoppers”

KIES EEN OPLEIDING BIJ INSTALLATIEWERK EN KRIJG DIRECT SALARIS! Jouw toekomst begint bij InstallatieWerk! Hier word je opgeleid voor het meest kansrijke beroep in de elektro- of installatietechniek. Je gaat werken bij een aangesloten leerbedrijf bij jou in de buurt, volgt een theorieopleiding (BBL) op het ROC en krijgt van ons praktijkinstructie op onze praktijklocaties. InstallatieWerk betaalt je opleiding en je ontvangt salaris. InstallatieWerk begeleidt jou gedurende de hele opleiding.

Na het behalen van je erkend diploma kun je vaak aan de slag bij het bedrijf waar je de opleiding volgde of doorgaan voor een vervolgopleiding. Meer weten? Zie www.iwnederland.nl

Innovatief denken brengt je verder. Als wereldwijd toonaangevend maintenancebedrijf weet Stork Technical Services dat als geen ander. Een cruciale factor voor die toekomst zijn de medewerkers. Via gedegen opleiding en een dynamische werkomgeving stimuleert Stork hen, om meer uit zichzelf te halen en de opgedane kennis te borgen en uit te breiden.

Robert Boer is HR-manager bij Stork voor de regio noordoost. Hij legt uit dat er bij Stork altijd behoefte is aan goed technisch personeel. “Het vinden hiervan verloopt moeizaam. Te weinig jongeren kiezen voor techniek.” Harnold Braam vult aan: “De nieuwe generatie is een andere weg ingeslagen. Dat komt mede doordat het overgrote deel van basisschool-leraren uit vrouwen bestaat, waar techniek dagelijks minder ter sprake komt. Om de interesse voor techniek te laten groeien, zouden we op al die lagere scholen Technisch Lego moeten uitdelen. Eigenlijk spelen we bij Stork nog steeds met Technisch Lego, maar dan in de èchte wonderlijke wereld van de techniek.”

die een fulltime opleiding volgen en één keer in de zoveel tijd bij ons stage lopen. Zo kunnen wij mooi testen wat voor vlees we in de kuip hebben.”

Ondanks het huidige tekort aan vakmensen is er ook goed nieuws. Volgens Boer groeit de interesse voor techniek. “Techniek is weer sexy. Bij scholen en andere bedrijven ontstaat langzaam het besef dat we niet allemaal in dezelfde vijver moeten vissen.

Techniek zorgt voor veel werkgelegenheid in noordoost Nederland. Door samenwerking tussen bedrijven en scholen sluiten de opleidingen beter

aan bij de wensen van het bedrijfsleven en neemt het aantal leerlingen in de afgelopen jaren weer toe.”

De praktijkbegeleiders van Stork voeren regelmatig overleg met scholen.

“Het geeft ons de gelegenheid om te vertellen aan welke basisvoorwaarden MBO-leerlingen moeten voldoen om bij ons te komen werken”, aldus Boer.

Om er lachend aan toe te voegen: “Als ze dan bij ons komen, worden ze nog specifieker opgeleid. We zeggen ook weleens: ‘We gaan ze blauw verven’,” waarmee hij refereert naar de bedrijfskleuren van Stork.

Maar de uitsmijter is voor Braam: “Het bedrijfsleven heeft genoeg laptoppers.

Er is behoefte aan ambachtslieden, anders gaat de ‘BV Nederland’ failliet.” www.stork.com

DE PRAKTIJKBEGELEIDERS VAN STORK DIE VERANTWOORDELIJK ZIJN VOOR HET ‘BLAUW VERVEN’ VAN DE JONGE VAKMENSEN.

DE JONGE ONDERZOEKERS De Jonge Onderzoekers in Groningen: De leukste plek om aan de slag te gaan met wetenschap en techniek! Kijken, doen en ontdekken voor iedereen tussen 8 en 18 jaar. Open op woensdagmiddag, vrijdagavond en zaterdag. En vaak in de vakanties!

Info: www.djog.nl

Als unitmanager noordoost is Braam uitvoerend verantwoordelijk voor Fryslân, Groningen, Drenthe en een stukje Overijssel. Hij werkt veel met Boer samen als het gaat om het inwerken van nieuwe medewerkers en het leggen van contacten met scholen.

“Vanuit het MBO ontvangen wij twee stromen. Zo is er het leerwerktraject BBL (beroepsbegeleidend leerwerk).

Dat zijn jongens die bij ons volledig aan het werk zijn en daarnaast een opleiding volgen. En dan zijn er nog

Techniek special 6 JUNI OPEN DAG HIGH TECH BEDRIJVEN DRACHTEN

“Robotisering geen bedreiging maar kans op werk” DRACHTEN - Drie van de twaalf hoogstaande technische bedrijven van het Innovatiecluster Drachten geven zaterdag 6 juni voor jong en oud een kijkje in hun high tech keuken. Met een speciale High Tech Ontdekkingsroute kan iedereen met interesse in techniek zelf ervaren waarom werken in de high tech industrie leuk en uitdagend is.

Variass De ontdekkingsroute is voor Henk Smid, directeur/eigenaar van high tech bedrijf Variass een mooie kans om techniek in de volle glorie te laten zien.

“Samen met BD Kiestra en Whisper Power hebben we een ontdekkingsroute uitgestippeld langs de mooiste plekken in onze bedrijven. Bezoekers komen deze dag oog in oog te staan met zeer hoogstaande techniek. We laten écht in onze keuken kijken, dit is dus een unieke kans.’’ Variass is één van de twaalf high tech bedrijven in Drachten en al meer dan 25 jaar gespecialiseerd in hoogstaande technische oplossingen voor defensie, de medische wereld, watertechniek en de technische industrie. “We laten in een notendop onze bedrijven zien, van de ontwikkeling van producten tot en met de productie.’’

Robotisering De drie Drachtster bedrijven grijpen de Dutch Technology Week aan om jongeren met hun ouders te laten ervaren hoe leuk en uitdagend een baan in de techniek is. Volgens Smid is het lastig om goed opgeleide mensen te krijgen.

“Als technische opleidingen niet aansluiten op de marktvraag wordt het nog moeilijker om de juiste mensen te

krijgen. We werken daarom samen met het onderwijs.’’ De high tech ondernemer ziet het bovendien als een uitdaging om producten te vereenvoudigen, zodat mensen met een lagere opleiding én productkennis ook ingezet kunnen worden. “Robotisering is dan ook geen bedreiging voor laag geschoolden, het is juist een kans op extra werk. Door robotisering kan ik producten maken tegen de juiste kostprijs met een constante kwaliteit, waardoor we extra werk binnenhalen dat ook geschikt is voor lager technisch personeel. Mensen die met de handen kunnen denken en met hun hoofd kunnen werken hebben we daarom hard nodig.’’

BD Kiestra Een echtpaar uit Drachtstercompagnie leidde bijna twee decennia Kiestra Lab Automation en leverde geavanceerde apparatuur aan onder meer medische laboratoria. Het Amerikaanse BD (medische apparatuur, 47.000 medewerkers wereldwijd) nam het familiebedrijf over en ontwikkelde een systeem waarmee ziekenhuizen het onderzoek naar bacteriële besmetting van patiënten drastisch kon verkorten. “Was er eerst vijf dagen onderzoek nodig, met onze nieuwste systemen is binnen 24 uur

bekend welke besmetting iemand heeft en kan er meteen het juiste medicijn worden gegeven’’, vertelt site leader Harm Munneke.

Levens redden BD Kiestra ontwikkelt en maakt complexe systemen waarmee laboratoria wereldwijd compleet geautomatiseerd kunnen worden. Naast ziekenhuizen in Nederland (waaronder Leiden, Amsterdam, Haarlem en Tilburg) levert Munneke aan laboratoria in Scandinavië, Groot Brittannië, Duitsland maar ook aan Canada, Amerika, Zuid Europa, Australie en het Midden Oosten. “Wij hebben een brede groep mensen in dienst. Goed opgeleide engineers die producten bedenken en mensen die testen, kwaliteit bewaken en wereldwijd service verlenen. In de productie werken MBO-ers die zijn opgeleid in de elektronica en mechanica.’’ Voor Munneke is voldoende aanwas van goede medewerkers van groot belang.

“Dat begint al bij jonge mensen op de middelbare school die kunnen kiezen voor techniek. Met onze techniek kunnen we levens redden. Mensen die hier werken hebben dat gevoel en die overtuiging ook. Met onze producten wordt de wereld uiteindelijk beter.’’

Solarboat In de showroom van Whisper Power staat een heuse solarboat die vorig jaar heeft meegedaan aan de Solar Challenge zonnebotenrace. “Dat is een hobby van ons’’, vertelt Roel ter Heide, directeur en eigenaar van dit high tech bedrijf. Hij is zelf fervent schipper en combineert het racen met deze elektrische boot met het overbrengen van zijn liefde voor techniek op jongeren. “De jongelui werken enkele maanden aan de boot om hem klaar te maken voor de race. Zo leren ze de techniek kennen en zélf oplossingen voor problemen bedenken. Als kers op de taart mogen

ze er bovendien zélf mee racen in een wedstrijd waaraan studententeams uit verschillende landen meedoen.’’

Whisper Power Ter Heide weet dat studenten techniek niet aantrekkelijk vinden: “Daarom laten wij op 6 juni graag zien wat werken in de high tech industrie zo mooi en uitdagend maakt’’. Duurzame energie is de belangrijkste pijler voor Whisper Power dat met 8 eigen vestigingen en distributiecentra in meer dan vijftig landen energiezuinige stroomsystemen verkoopt aan de maritieme (boten en luxe jachten) en de mobiele sector

(trailers, campers en vrachtwagens).

“Alles wat wij hier ontwikkelen is gericht op duurzaamheid. Wij maken energiegeneratoren die minimaal gebruik maken van fossiele brandstof en maximaal comfort bieden, zeg maar de Prius van de stroomvoorziening’’.

De markt voor woningen en bedrijven die volledig zelfstandig energie opwekken is volgens hem sterk in opkomst. Hij ziet het dan ook als een uitdaging om technisch aan te tonen dat je volledig zelfstandig je eigen energie kunt opwekken. “Dat vinden de energiebedrijven niet leuk, maar het is de toekomst.’’

Ontdek dé High Tech bedrijven van Drachten Zaterdag 6 juni 11.00 tot 17.00 uur BD Kiestra Marconilaan 6 Drachten Altijd al een ‘kijkje in de keuken’ willen nemen van een écht High Tech bedrijf, waar de toekomst vandaag al gemaakt wordt? Dat kan op zaterdag 6 juni in Drachten, tijdens de ontdekkingsroute in de Dutch Technology Week.

High Tech Ontdekkingsroute Drachten

Ontdekkingsroute De High Tech Ontdekkingsroute start om 11.00 uur bij BD Kiestra aan de Marconilaan 6 in Drachten met een high tech markt waar alle bedrijven van het Innovatiecluster Drachten zich presenteren met verrassende producten. Alle locaties zijn op loopafstand van elkaar op het A7Noord terrein. Deze ontdekkingsroute is onderdeel van de tweede editie van de landelijke Dutch Technology Week.

6 juni 11.00 uur BD Kiestra Marconilaan 6 icdrachten.nl

Oog in oog

Wie komt krijgt écht een kijkje in de high tech keuken van Drachten, want de rondleidingen gaan door de productiehallen en laboratoria van drie van de twaalf bedrijven van het Innovatiecluster Drachten. Je staat deze dag oog in oog met zeer hoogstaande techniek.

Bij Variass kun je productiecellen bekijken waar high tech producten worden gemaakt voor verschillende marktsegmenten.

WhisperPower toont de solarboat waarmee studenten vorig jaar hebben meegedaan aan de Solar Challenge en de ‘Prius’ van de stroomvoorziening.

D

W T

DUTCHTECHNOLOGYWEEK.COM

BD Kiestra laat een uniek high tech systeem zien waarmee artsen binnen 24 uur kunnen onderzoeken welke besmetting iemand heeft. Dit onderzoek duurde voorheen vijf dagen.

Like ons op Facebook Benieuwd wat je allemaal kunt doen en beleven tijdens de ontdekkingsroute in Drachten?

Like ons op Facebook en ontdek de high tech wereld in Drachten. www.facebook.com/ innovatieclusterdrachten

Techniek special

Drenthe College, onderwijshuis in sterke techniekomgeving De sector Techniek van Drenthe College heeft met 57 technische MBO-opleidingen veel te bieden. Van de nieuwe bedrijfsschool voor verspaning tot het TT-Instituut bij het circuit. Directeur Ally Dijkstra schrijft en ademt techniek.

Haar missie: “Hoe word jij de beste versie van jezelf?”

Techniek is een fantastische wereld.

Ally Dijkstra geniet van de passie die ze bij studenten ziet. Of het de Dong Solar Energy Challenge is waar studenten aan meedoen, de op mobiliteit gerichte opleidingen naast het TT-circuit of oplossingen die studenten vinden voor lokale MKB-bedrijven. Techniek is breed en steeds zichtbaarder in ons leven

aanwezig, dus alle reden voor Drenthe College met beide benen op de grond en in de samenleving te staan.

Toekomst In de dienstverlening, in de zorg, in auto’s, in productie-omgevingen, techniek speelt steeds vaker een grote rol.

Sensoren zitten overal ingebouwd en worden vaker gebruikt in ons dagelijks leven. Met de technologische veranderingen in ons leven, is techniek een van de speerpunten van het onderwijs van nu en morgen. Voor jongens en meiden; het is een heel breed gebied dat voor veel mensen een prima toekomst biedt.

Technische genen Techniek en Drenthe zijn onlosmakelijk verbonden, ook al realiseren we ons

dat niet altijd. Het bekende TT-circuit, Fokker Hoogeveen, de Bluetooth-techniek van Ericsson, Michelin-banden, het Dopper waterflesje, de lijst is lang.

Techniek zit in Drentse genen, zoveel is zeker. Veel MKB-bedrijven trekken vaker op met het onderwijs. En het onderwijs ontdekt steeds beter wat het ‘MKB’ kan gebruiken. De nieuwbouw van het Centrum voor Innovatief Vakmanschap aan de Van Schaikweg is daar een mooi voorbeeld van. Of bijvoorbeeld de Bedrijfsschool Verspaning. Met steun van Emmer bedrijven is aan de Anna Paulownalaan een nieuwe school ingericht met onder meer twee hypermoderne verspaningsmachines. De school wordt opgezet met steun van en in goed overleg met verschillende bedrijven, om jongeren gericht en goed op te leiden.

Schot in de roos Het afgelopen jaar geopende TT-Instituut ademt alles wat mobiliteit van morgen is. Prachtige praktijklokalen met de nieuwste apparatuur. De verwachting was dat de school na vijf jaar zo’n 250 studenten zou herbergen. Het zijn er in het eerste jaar al 300 en niet alleen uit Drenthe. Het TT-Instituut is een schot in de roos.

De eisen aan studenten en het onderwijs worden steeds hoger. Ally Dijkstra benadrukt vooral de aansluiting. Vertel wat je doet, waarom je het doet, probeer te doen wat de omgeving nodig heeft. Ontdek wat de passie van jongeren is en laat ze daarmee aan de slag gaan in projectgericht onderwijs.

Zichtbare en moderne onderwijslocaties horen daarbij, zoals de ook nog

nieuw te bouwen proeflokalen voor duurzaam onderwijs op bio-technisch vlak. Jongeren zoeken aansprekende thema’s om zich in te verdiepen. Dijkstra ziet dat ze dat gedreven doen als ze hun plek gevonden hebben. Drenthe

College biedt met haar 57 technische opleidingen zo’n plek met toekomst.

Drenthe College, sector Techniek Emmen, Assen www.drenthecollege.nl

OPSTAP PERSONEELSDIENSTEN

Nooit 'te oud' Je bent 50+, altijd werkzaam geweest in de bouw en je raakt je baan kwijt. Er wordt een dossier van je aangelegd bij het UWV als werkzoekende, maar je maakt je geen illusies ooit nog aan een baan te komen. OPstap Personeelsdiensten wil van die desillusie niet horen en gaat zich met een nieuw initiatief nóg nadrukkelijker richten op het zoeken én vinden van passend werk voor 50 plussers.

Tekst: Fred Ootjers

OPstap werd midden jaren negentig opgericht op initiatief van werkgeversen werknemersorganisaties binnen de bouw- en schildersbranche. De organisatie is inmiddels uitgegroeid tot een volwaardige intermediair, met vestigingen in heel Nederland. Henk van Oene, commercieel directeur: "We bieden een compleet dienstenpakket voor de bouw- en schildersbranche dat bestaat uit uitzenden, detacheren, pay-roll services, werving en selectie en arbeidsrechtelijk advies. Wat ons onderscheidt van collega's in de branche is dat we een wezenlijk onderdeel uitmaken van de bouwwereld en dat het persoonlijk contact met onze werknemers leidend is."

Zo hebben de adviseurs van OPstap allemaal een achtergrond in de bouw.

"Ze weten waar ze het over hebben en spreken de taal", lacht Henk. "Wij zijn voor onze opdrachtgevers heel nadrukkelijk op zoek naar volwaardige vakmensen. Mensen met liefde voor hun vak en die dat ook in de privésfeer uitstralen. Daarom voeren we de inta-

kegesprekken ook veelal bij de mensen thuis. Dat is niet alleen veel persoonlijker, maar we krijgen zo ook een veel beter en completer beeld van de toekomstige medewerker. Indrukken waar beide partijen hun voordeel mee kunnen doen en die de basis vormen van een duurzame relatie. Naar de medewerker én naar de opdrachtgever."

Weliswaar beperkt de dienstverlening van OPstap zich niet tot 50 plussers die op zoek zijn naar een baan en richt ze zich ook en juist op alle leeftijdscategorieën, maar met de speciale aandacht op die categorie 50 plussers vervult OPstap een voortrekkersfunctie. "Onder die groep zit enorm veel ervaring en expertise", aldus Henk. "Kennis die er om vraagt benut te worden. En die ook benut wil en kan worden, mits de juiste match maar gevonden kan worden. Het nieuwe initiatief dat we in Noord- Oost Nederland zijn gestart in samenwerking met de CNV, heeft de ambitie om in 50 werkweken 50 arbeidsplaatsen voor 50 plussers te generen. Een pilotproject dat de concretisering is van een langer sluimerende samenwerking tussen het CNV en OPstap. Werknemers zijn hierbij

verzekerd van correcte arbeidsvoorwaarden en onder andere opbouw van bedrijfstakpensioen. OPstap en CNV willen mensen die onnodig buiten de arbeidsmarkt dreigen te raken -met alle nadelige consequenties van dienzodoende een volwaardige plek terug geven in de bouwwereld!"

Opstap Personeelsdiensten T: (0800) 0202 800 www.opstapnaarwerk.nl (voor alle informatie m.b.t. kantoren/ adressen en adviseurs)

Techniek special

Succes op basis van balans TYNAARLO – Het draait allemaal om balans bij New Nexus. Evenwicht zorgt voor werkplezier met alle positieve gevolgen van dien. “We willen vooral dat dit een leuk bedrijf is.”

De entree van New Nexus lijkt een eregalerij. Bijna alle medewerkers van het bedrijf lachen je tegemoet vanuit tientallen fotolijsten. Uit het verhaal van Jan Schut en Richard Tapper, oprichters van het bedrijf, blijkt dat het ophangen van de foto's bij de voordeur zeer bewust is gedaan. Elke medewerker van het bedrijf doet er namelijk toe. Iedereen krijgt bij New Nexus ruimte om zich te ontwikkelen en om ideeën in te brengen.

New Nexus ontwikkelt apps voor de zakelijke markt. “Wat we maken lijkt op het oog heel simpel, maar wat

er achter de schermen gebeurt is enorm”, vertelt Schut. Actuele kennis is bij het ontwikkelen van apps dan ook belangrijk. Die vergaart het bedrijf onder andere door medewerkers naar congressen in het buitenland te sturen, zoals die van Apple, Google en Adobe. Tapper: “Naderhand geven ze een presentatie van wat ze hebben geleerd. Overigens doen ze dat ook als ze zelf iets hebben bedacht.”

Dit resulteert er onder andere in dat New Nexus voor een aantal grote klanten de rol heeft van innovatieve partner. ‘Met ons kennisniveau van mobiele toepassingen hebben we een

toegevoegde waarde in de R&D-trajecten van deze klanten.’

Schut en Tapper ondernemen volgens het Rijnlandse model. “Ons bedrijf is te vergelijken met een familiebedrijf”, legt Tapper uit. “We willen dat de mensen die we om ons heen hebben verzameld hier met plezier werken.

Balans vinden wij belangrijk; balans tussen werk, privé, jezelf en je omgeving.” Schut vult aan: “Toen wij in 2007 voor onszelf begonnen, wilden we een léuk bedrijf oprichten. Dat is gelukt en ons doel is om dat ook zo te houden.”

PRAKTIJK INSTITUUT VOOR TECHNIEK

Leren en werken met PIT Originaliteit in de naamgeving kan de initiatiefnemers niet worden ontzegd: PIT, Praktijk Instituut voor Techniek. Een originele naam voor een origineel initiatief waarin het beroepsonderwijs en de beroepspraktijk in de regio Hoogeveen dichter bij elkaar worden gebracht. Met als doel: het technisch onderwijs op een hoger plan brengen en beter te laten aansluiten op de vraag vanuit het bedrijfsleven.

Tekst: Fred Ootjers

Na een voorbereiding van twee jaar gaan in het schooljaar 2015-2016 de eerste Mbo-opleidingen van PIT van start, onder andere Werktuigbouwkunde, Installatie & Elektrotechniek. Klaas Berends, opleidingsmanager Techniek van het Alfa-college: “Het oorspronkelijke idee van wat uiteindelijk Praktijk Instituut voor Techniek is gaan heten, kwam van het lokale bedrijfsleven. Die zagen in hun branche de ontwikkeling op zich afkomen van aan de ene kant een vergrijzing van het huidige werknemersbestand en aan de andere kant onvoldoende nieuwe aanwas. Wordt die ontwikkeling niet gekeerd, dan is voor de regio Hoogeveen het jaar 2020 het kantelpunt: er is dan een reëel tekort aan vakbekwaam technisch personeel.”

Zitten technische opleidingen als IT en engineering in de lift, ‘traditionele’

opleidingen als metaal-, proces- en installatietechniek kampen nog altijd met een negatief imago. “Ze worden als weinig ‘cool’ gezien en zijn al helemaal niet populair bij meisjes. Daar is nog een wereld te winnen. Gelukkig zien we in deze economisch onzekere tijden een ontwikkeling dat ouders bij de studiekeuze van hun kind kijken of er na de opleiding ook werk in te vinden is. Maar wat gaan ze hun kind adviseren als de economie weer aantrekt? Daar kan het bedrijfsleven niet op gokken. We moeten daarom zoeken naar structurele oplossingen, die alleen te vinden zijn in samenwerking. Een samenwerking die gevonden is tussen het Alfa-college, het bedrijfsleven en de gemeente Hoogeveen. En met als resultaat PIT.”

hand van situaties die ‘levensecht’ zijn.

Berends: “Er wordt niet alleen aandacht besteed aan technische vaardigheden, maar ook een juist aan de gehele context van de werksituatie. Zo komen ook zaken als hygiëne, milieu en duurzaamheid aan de orde. Een op de werkelijkheid gebaseerd concept, waardoor voor de leerlingen de overgang van leren naar werken als vanzelf gaat. Door de leerlingen niet één maar twee dagen les te geven in de bedrijfsschool, kan een betere relatie gelegd worden tussen de theorie en praktijk. Ook krijgen bedrijven zo de gelegenheid om de aandacht te vestigen op specifieke vaardigheden die in het werk worden vereist. Op die manier komt het grootste deel van de praktijkbegeleiding bij de bedrijfsschool te liggen.”

In het PIT wordt binnen het Alfa-college een productieomgeving ingericht waarin (BBL) leerlingen en aankomende medewerkers kennis opdoen aan de

Alfa College Locatie Voltastraat 33, Hoogeveen T: 0528 - 28 76 00 www.alfa-college.nl

CO-DEVELOPMENT:

SRON kans voor Noordelijk bedrijfsleven SRON Netherlands Institute for Space Research is het nationale expertise-instituut voor ruimteonderzoek in Nederland. Mede door de ‘Deal van het Noorden’ lopen er meerdere projecten in Noord-Nederland die het -vaak baanbrekende- werk van SRON ondersteunen. SRON zoekt samenwerking met meer Noordelijke bedrijven.

Door: Roeline Kuiper, Rotenco Communicatie

SRON ontwikkelt grensverleggende technologie en geavanceerde ruimte-instrumenten, waarmee het instituut astrofysisch, aardgericht en exoplaneetonderzoek verricht. SRON is onderdeel van NWO, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. De ongeveer 200 SRON werknemers,waarvan

er zo’n 45 werkzaam zijn in Groningen, bedenken en ontwikkelen grensverleggende technologie en geavanceerde ruimte-instrumenten.

Deal van het Noorden Ing. Ron Linde, Sectionmanager Engineering, vertelt: ‘SRON ontwikkelt nieuwe technologie voor het verzamelen van nieuwe gegevens. Hiermee leveren we een wetenschappelijke bijdrage aan het ontrafelen van de geheimen van het heelal en de aardatmosfeer. Onze informatie over de verspreiding van broeikasgassen wordt bijvoorbeeld door het KNMI gebruikt om klimaatmodellen te verbeteren.’ Voor de versterking van het wetenschappelijk onderzoek en de high tech infrastructuur in Noord-Nederland is in maart 2014 door SRON, de RUG en Provincie Groningen de ‘Deal van het Noorden’ ondertekend.’

V.L.N.R.: RON LINDE, TIDDENS PATER, MENNO KOOISTRA EN DARREN HAYTON BIJ DE COMPUTER VOOR HET DOORNEMEN VAN HET ONTWERP VAN HET INSTRUMENT VOOR STO-2

Ir. Henk van der Linden is Projectmanager van het SRON Businessplan Groningen en Programmacoördinator Technology Transfer en Valorisatie van SRON en zet de betekenis van deze Deal uiteen. ‘Dit plan voorziet over een periode van vier jaar in een gezamenlijke investering van ruim 6 miljoen euro door RUG, Provincie Groningen en SRON. De speerpunten zijn: versterking van het wetenschappelijk onderzoek en onderwijs, vergroten van het innovatievermogen bij met name MKB en de toepassing van nieuwe technologie en het versterken van het high tech arbeidspotentieel, waaronder werkgelegenheid, in Noord-Nederland.

technologische ontwikkeling voor veel sectoren.’

Co-development

Extreme omstandigheden

Inmiddels lopen er via SRON diverse co-development projecten met bedrijven in het Noorden. De door SRON gezochte samenwerking met Embed Engineering in Groningen is zo’n mooi voorbeeld.

Margreet Rozema (Projectmanager) en Bram Wieringa (Embedded hard- en software engineer) van Embed Engineering: ‘Wij zijn een gespecialiseerde ontwikkelaar van embedded hard- en software. SRON heeft ons gevraagd om hard- en software te ontwikkelen voor het uitlezen van geavanceerde sensoren. De door ons ontwikkelde hard- en software wordt ingezet door SRON voor commerciële doeleinden. Bijvoorbeeld het niet-destructief testen op afwijkingen van composietmateriaal voor bijvoorbeeld vliegtuigen. Onze hard- en software vormt daarmee een belangrijke

Een ander geslaagd co-developmentproject betreft ingenieursbureau en machinefabriek STT Products in Tolbert.

STT Directeur Menno Kooistra en Engineer Tiddens Pater tonen de bij STT ontwikkelde onderdelen voor lenshouders en constructieonderdelen voor de zogenaamde STO-2, de Stratospheric Terahertz Observatory. ‘STT ontwikkelt en test de onderdelen van dit meetinstrument samen met SRON Instrument scientist dr. Darren Hayton. De STO-2 wordt over enige tijd op een ballonvlucht boven Antarctica ingezet om aan de rand van de aardatmosfeer metingen te doen om meer te weten te komen over de levenscyclus van sterrenstelsels. Bijzondere aan dit project is dat het instrumentarium moet functioneren in vacuüm en onder extreme koude omstandigheden.

Het bijzondere van co-development is dat SRON actief MKB en industrie benadert voor samenwerking en daarbij al haar specifieke kennis inbrengt. Daar waar SRON vroeger veelal zelf voor ontwikkeling van het vraagstuk zou hebben zorg gedragen, zoekt zij nu contact met Noordelijke marktpartijen voor het leveren van specifieke maatwerkoplossingen. Deze vorm van samenwerking komt de kennisverspreiding binnen de regio en inbedding van de high tech structuur in het Noorden ten goede.

De kennisinbreng van beide zijden leidde tot een goede tandem van een onderzoeksinstelling met een private partij en uitstekende aanvulling van elkaar.’

Deelname aan projecten is laagdrempelig. De focus ligt op meerjarige samenwerking en een door de Provincie Groningen ondersteund financieringsmodel.

SRON begeleidt de samenwerking, brengt haar kennis in en neemt de producten vervolgens af. Linde en Van der Linden: ‘Middels onze aanpak stimuleren we de regio op high tech gebied. Wetenschappelijke doorbraken die het werk vaak oplevert, inspireren weer tot nieuw

onderzoek en nieuwe technologie. Geïnteresseerde Noordelijke bedrijven vragen we graag expliciet contact met ons op te nemen zodat zij onderdeel kunnen gaan vormen van ons netwerk en voor mogelijke samenwerking’.

Voor meer informatie: SRON Netherlands Institute for Space Research Kapteynborg Building J1 9700 AV Groningen T: +31 50 3634052/4074 Ir. Henk van der Linden: 06 22 79 10 76 www.sron.nl

SRON's missie is het bewerkstelligen van doorbraken in het internationale wetenschappelijk onderzoek vanuit de ruimte. Daartoe ontwikkelt SRON grensverleggende technologie en geavanceerde ruimte-instrumenten, waarmee het instituut astrofysisch, aardgericht en exoplaneetonderzoek verricht.

Techniek special OPLEIDINGSFONDS OVP Opleidingsfonds OVP is het opleidingsfonds van en voor de procesindustrie. Voor de bedrijven in de procesindustrie ontplooit OVP activiteiten die de gehele industrie en individuele bedrijven ten goede komen. Zo is er het Sectorplan Procesindustrie waarbij bedrijven gebruik kunnen maken van aantrekkelijke (financiële) bijdragen op het gebied van scholing en duurzame inzetbaarheid. Of gratis deelname aan een quickscan om te ontdekken waar mogelijkheden liggen voor de inzet van werknemers met een beperking (Participatiewet). Speciaal voor operators is er een gratis loopbaancheck waaruit een persoonlijk ontwikkeladvies volgt.

Snel een indruk krijgen wat het Sectorplan voor u kan betekenen?

Zie www.ovp.nl/Sectorplan

PMOT PMOT is een gespecialiseerde leverancier van techniekmateriaal met 30 jaar ervaring met techniek in het onderwijs.

Het assortiment is exclusief en samengesteld om zo goed mogelijk techniek in de klas te implementeren. Dit kan b.v. in combinatie met rekenen en taal. Nieuw is een doorlopende leerlijn voor onderzoekend en ontwerpend leren ‘Gigo Learning Lab’ voor kinderen van 2-12+ met Nederlandstalig lesmateriaal. Ook voor onderwerpen als duurzame energie, basisvaardigheden enz. heeft PMOT een assortiment. U kunt altijd vrijblijvend kennis maken met PMOT. Wij komen graag kosteloos bij u langs. U kunt PMOT vinden op www.pmot.nl

Ecoflo warmtewisselaar bespaart gas en water betekent minder stookkosten en dus een besparing op gas en water. “Een gemiddeld huishouden gebruikt jaarlijks tussen de 450 en 500 kubieke meter gas voor het verwarmen van water en daarop bespaar je circa 23 procent”, geeft Schuijer aan. “Bovendien verspeel je minder kostbaar drinkwater, omdat het water bij de tap sneller warm is.”

Advies

“Met de Ecoflo warmtewisselaar bespaar je gemiddeld 23 procent op je gasverbruik voor warm waterbereiding.”

Dat zegt Jeroen Schuijer van Burgerhout, dat de Ecoflo warmtewisselaar in Nederland op de markt brengt. Een relatief eenvoudig apparaat dat op vrijwel elke hr-ketel is aan te sluiten en warm rookgas benut om het koude tapwater voor te verwarmen, alvorens het door de hr-ketel wordt na-verwarmd.

Burgerhout is specialist in rookgasafvoersystemen, die op elke CV-ketel aanwezig is. Het bedrijf is partner van vrijwel alle ketelfabrikanten in ons land. Schuijer:” Toen een aantal jaren geleden in de EU werd besloten dat het energieverbruik in huishoudens met 20 procent moest worden gereduceerd, ontstond bij ons de vraag of er gebruik kon worden gemaakt van het warme rookgas, dat tot dan toe ongebruikt de lucht in ging. Als specialist in rookgasafvoersystemen zagen wij mogelijkheden om dit systeem, een

warmtewisselaar, min of meer in ons product te integreren.” Inmiddels heeft een aantal fabrikanten van CV-ketels, waaronder AWB, Remeha en Nefit, zich verbonden aan de Ecoflo.

Energielabel De Ecoflo heeft diverse voordelen. Zo moeten, vindt de overheid, woningen steeds duurzamer worden en zij heeft daaraan een energielabel gehangen.

“Met behulp van de Ecoflo kunnen woningen net hoger op de energielabelladder komen. Daarnaast zorgt de Ecoflo voor een besparing op het gasen waterverbruik, omdat je sneller warm water hebt.”

De Ecoflo werkt als volgt. Als de CV-ketel aanslaat, voor de verwarming of het verkrijgen van warm water, komen er warme rookgassen vrij. De energie uit deze rookgassen wordt gebruikt om het koude sanitair water voor te verwarmen. Daardoor krijgt de CV-ketel warmer water geleverd en hoeft de CV-ketel minder gas te verbruiken om het voorverwarmde water na te verwarmen Ook krijgt de gebruiker sneller warm water wanneer hij de kraan aanzet. Dit

Al met al verhoogt de Ecoflo het rendement op warm water van goede hr-verwarmingsketels. “De Ecoflo kan op elke hr-ketel geplaatst worden.

Echter, wij adviseren altijd om hierover advies in te winnen bij de installateur, die dit kan navragen bij de fabrikant.”

Ondertussen neemt de vraag naar de Ecoflo behoorlijk toe. Schuijer:” Dat heeft twee oorzaken. Ten eerste het streven van diverse marktpartijen naar het verbeteren van de energieprestatie in woningen. Daarnaast begrijpt de consument de werking van de Ecoflo en dat zorgt voor een snelle acceptatie en beslissing om eventueel tot aanschaf over te gaan. Uiteindelijk wil iedereen zijn energieverbruik omlaag brengen, de Ecoflo is een volgende stap die daar een belangrijke bijdrage aan kan leveren.”

De terugverdientijd van de Ecoflo ligt op ongeveer 5 jaar. “Er zijn maar weinig andere energiebesparende producten die zo’n snelle terugverdientijd hebben”, aldus Schuijer. “Wij verwachten mede daarom een goede toekomst voor de Ecoflo.”

Precisie in aandrijftechniek Niet de vraag waarin de kettingen van Köbo Nederland worden toegepast is relevant, als wel de vraag waarin ze eigenlijk niet worden toegepast.

Of zoals directeur/eigenaar Martin Smitshoek het treffend uitdrukt: 'Zonder aandrijving met kettingen stond het leven stil'.

Tekst: Fred Ootjers

Ze zijn een zo vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijks leven geworden, dat je ze niet meer ziet. Kettingen kom je echt overal tegen. Onder andere in roltrappen in warenhuizen en op airports, de automobielindustrie, in bruggen, sluizen en stuwen, in de milieu- en recyclingindustrie, in attractieparken, in de voedingsmiddelindustrie, in de steen- en betonindustrie en in de staalindustrie. Van mega grote Gallse kettingschakels voor het openen en sluiten van een stuw, tot kettingen voor race- en crossmotoren. Martin: "Zo hebben we onlangs bij Nedcar in Born een transportsysteem van 1.8 kilometer ge-upgrade en vervangen. Daar wordt sinds enige tijd de nieuwe Mini gemaakt en we hebben de aanpassingen benut om door ons in eigen beheer ontwikkelde innovaties toe te passen.

Het vernieuwde transportsysteem vergt nu niet alleen minder energie, maar is ook een stuk stiller geworden."

BRUG BIJ ADUARD, ONLANGS GERENOVEERD

Meer informatie kunt u vinden op: www.ecoflo.nl. Of vraag ernaar bij uw installateur.

TECHNASIUM Op het technasium werken havo/vwo-leerlingen aan vraagstukken uit het bedrijfsleven. De samenwerking tussen scholen en het bedrijfsleven is dan ook erg belangrijk. Scholen en opdrachtgevers bepalen samen wat een interessant vraagstuk is. Door te werken aan echte opdrachten krijgen leerlingen een beter beeld van en raken ze geënthousiasmeerd voor de wereld van bèta en techniek. Leerlingen komen vaak met verrassende en creatieve oplossingen voor de vraagstukken. Als opdrachtgever kunt u hier uw voordeel mee doen! Wilt u ook een bijdrage leveren aan het stimuleren van bètatechnisch talent? Neem dan contact op met Erwin van Dijk, netwerkcoach Noord-Nederland, via www.technasium.nl.

CONSERVERING GALLSE KETTING STUW BIJ LITH

KÖBO NEDERLAND

Köbo Nederland behoorde oorspronkelijk tot de Köbo Groep in Duitsland, anno 1894. Al in 1926 kwam er een vestiging in de stad Groningen, eerst in de binnenstad, waarna in 1990 de verhuizing naar de huidige locatie volgde. In 2005 volgde de verzelfstandiging van Köbo Nederland en recent opende ze een tweede vestiging in het Twentse Borne.

"De ambitie is om het aantal vestigingen op termijn uit te breiden, om zo dicht mogelijk bij onze klanten zitten.

Sinds de verzelfstandiging zetten we ons als Köbo Nederland steeds meer in in op het oplossen van specifieke vragen over alles wat te maken heeft met mechanische aandrijftechniek. Met een ervaring die terug gaat tot 1926 hebben we ons ontwikkeld tot specialisten op het gebied van mechanische aandrijvingen, as-koppelingen, tandriemen, v-snaren en schijven, lagers, tandwielen en tandheugels en zijn we in staat om voor elk probleem een maatwerkoplossing te bieden."

In het gebouwencomplex aan de Rigaweg in Groningen zijn behalve de afdelingen Ontwikkeling en Engineering, ook de Verkoop en het Magazijn ondergebracht. "De productie vindt, naast het eigen bewerkingscentrum in Groningen, plaats in Duitsland, Polen, China, Italië en Engeland. Binnen de branche -die heel breed en divers is- zijn we op ons vakgebied een niche. Een niche echter die een zeer grote en gevarieer-

GALLSE KETTING IN GEBRUIK

de doelgroep kan bedienen. Zo ontwerpen en leveren we aandrijfsystemen voor onder andere Suikerunie, Friesland Campina, HAK Conserven, Rijkswaterstaat, Schindler, Tata Steel, Schiphol en metrostations. Bovendien beschikken we als groothandel over de grootste voorraad artikelen van Nederland en kunnen we daardoor razendsnel leveren. Wie met Köbo Nederland zaken doet, weet zich ontzorgt en verzekerd van de beste kwaliteit. Of het nu gaat om een gecompliceerd transportsysteem of de vervanging van een enkel kunststof tandwiel."

Köbo Nederland Rigaweg 24, Groningen T: 050 - 54 17 100 www.kobo.nl www.motorketting.nl

Techniek special JELMER DIJKSTRA, PLANT MANAGER FRESENIUS KABI:

“Gewoon de mouwen opstropen en beginnen” Techniek staat meer en meer in de belangstelling. Desondanks kampen veel werkgevers met een tekort aan voldoende gekwalificeerd personeel. Zij worstelen met de vraag: hoe krijg je jongeren zover, dat ze kiezen voor een technische loopbaan. Volgens Jelmer Dijkstra, plant manager bij Fresenius Kabi, is het allemaal niet zo ingewikkeld. Zijn filosofie: “Gewoon de mouwen opstropen en beginnen.”

In Nederland heeft multinational Fresenius Kabi een productielocatie in het Drentse Emmer-Compascuum, waar het disposables produceert voor bloedtransfusie en autologe transfusie. De complexe systemen worden wereldwijd ingezet door bloedbanken en ziekenhuizen. Met vijfhonderd werknemers is Fresenius Kabi een regionale werkgever van formaat.

“Niet eens zo heel erg lang geleden werd bloed gewoon opgevangen in glazen flessen”, aldus Dijkstra. “Maar sinds de jaren vijftig heeft de techniek een enorme vlucht genomen. Niet alleen worden er tegenwoordig andere materialen gebruikt, maar zijn ook de gebruiksvriendelijkheid en de duurzaamheid van de producten aanzienlijk verbeterd.”

In de productie van Fresenius Kabi heeft in de laatste jaren succesvol de omslag van traditioneel handwerk naar robotica plaatsgevonden . “Om vervolgens een smart factory in volle omvang te realiseren, moet steeds verder worden geautomatiseerd. Hier-

mee kan Fresenius Kabi concurrerender worden, flexibeler omgaan met de productievraag en een volgend niveau van kwaliteit bereiken.”

Dus dan zijn er voortdurend nieuwe mensen nodig “Dat valt mee. Onze visie is, op z’n Drents gezegd: ‘gewoon de mouwen opstropen en beginnen’. Niet benauwd zijn een nieuwe technologie onder de knie te krijgen. Vertrouwen hebben, ongeacht je bent opgegroeid met techniek of niet. Wij geloven dat heel veel mensen nieuwe technieken onder de knie kunnen krijgen.”

partment opgezet. Voor dit onderdeel zijn bestaande medewerkers van alle leeftijden benaderd. Zonder specifieke opleiding bleek deze groep in staat een compleet nieuwe afdeling te draaien.

Dus wederom: ‘gewoon beginnen’.

Nieuwe technieken zijn echt niet alleen aan te leren door jonge schoolverlaters. Wij zijn het bewijs. Natuurlijk… onze mensen worden ook 67 jaar. Maar dit natuurlijke verloop wordt gewoon aangevuld door dames en heren van alle leeftijden, met allerlei verschillende ervaringen.

Is er dan geen behoefte aan jonge vakmensen?

De mensen die hier werken hebben de ambitie om nieuwe technieken over te nemen, te gebruiken en nieuwe dingen te ontwikkelen. Dat is innovatie! Slimmigheidjes bedenken hoort bij innovatief zijn. We spreken hier over een karaktertrek. Je moet het leuk vinden om mensen te bewegen. Bij Fresenius Kabi krijgen de mensen de ruimte en de kans. “Een cultuur en werkhouding die de business helpt” zo besluit Dijkstra.

“Dat zegt u zo, maar een aantal jaren geleden is het Injection Moulding De-

www.fesenius-kabi.nl

Dijkstra doceert verder: “Ga maar na… in feite is autorijden niets anders dan het bedienen van een ingewikkeld stukje techniek. Toch is autorijden verworden tot de gewoonste zaak van de wereld.

Daarom kunnen ook robots gewoon door goede mensen worden bediend.”

IN DE PRODUCTIE VAN FRESENIUS KABI VINDT EEN OMSLAG PLAATS VAN TRADITIONEEL HANDWERK NAAR ROBOTICA.

DRS. H.H.J. (HAIJE) WIND EN DR. IR. T.W.H.J. (TJEERD WILLEM) HOBMA VAN HET CIT (RUG) GRONINGEN

CIT nodigt het Noordelijk bedrijfsleven uit Door: Roeline Kuiper, Rotenco Communicatie

Het Centrum voor Informatie Technologie (CIT) is een vooraanstaand landelijk en Europees expertisecentrum op het gebied van informatie- en communicatietechnologie (ICT). Haar dienstverlening is niet alleen gericht op de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) maar biedt ook nieuwe kansen voor het Noordelijk bedrijfsleven.

Algemeen directeur dr. ir. Tjeerd Willem Hobma en Technisch directeur drs. Haije Wind staan aan het roer van het CIT dat onderdeel vormt van de RUG. ‘Als CIT ontwikkelen en leveren wij digitale diensten die bijdragen aan onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering van de universiteit. We streven naar zowel innovatie als robuustheid van ICT bij de RUG maar we worden ook steeds vaker ingezet bij andere onderzoeks-, en onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven. Voor industrie en MKB hebben we bijzondere kennis in huis’, aldus Hobma en Wind.

Koploper in Big Data

Transitievergoeding... ook slecht geslapen?

Opstap Personeelsdiensten brengt voor u alle mogelijke gevolgen in kaart. Vanaf 01 juli 2015 is er een grote kans op flinke financiële gevolgen voor u als werkgever.

Inzicht en advies inzake de transitievergoeding?

www.loonkompasNL.nl LoonkompasNL is de marktstandaard voor het maken van: > Bruto/netto berekeningen > Loonkosten berekeningen Wat zijn de voordelen?

• Eenmalig vastleggen van uw eigen bedrijfsprofiel.

• Wettelijke en CAO wijzigingen worden per direct doorgevoerd.

• Onbeperkt berekeningen maken • Door het vastleggen van uw eigen premies en opslagen wordt uw kostprijs nauwkeuriger inzichtelijk gemaakt.

Ga naar www.loonkompasNL.nl of bel naar 0800- 02 02 800 voor een persoonlijk advies.

Opstap Personeelsdiensten: De specialist in de bouw-, schilder- en afbouwbranche sinds 1997.

• • • •

Uitzenden Detacheren Arbeidsrechtelijk advies Toepassen van subsidie mogelijkheden www.opstapnaarwerk.nl

‘Eén van onze specialismen is Big Data handling. Voor ieder bedrijf en iedere instelling ligt de definitie van Big Data op een ander niveau. Waar het om draait is dat de opslag en analyse van grote hoeveelheden data een steeds grotere rol speelt. Wij kunnen hierin voorzien.

Wij verwerken bijvoorbeeld Big Data voor biobanken die lichaamsmateriaal en persoonsgegevens verzamelen voor biomedisch onderzoek. Onze samenwerking met Life Lines is hier een mooi voorbeeld van. Een grootschalig bevolkingsonderzoek onder ruim 165.000 inwoners van Noord-Nederland waar deelnemers uit drie generaties minimaal 30 jaar worden gevolgd om inzicht te krijgen in hoe mensen gezond ouder kunnen worden en in de factoren die van belang zijn bij het ontstaan en verloop van chronische ziekten. Dit levert enorm veel gegevens op die niet alleen bewaard maar ook geanalyseerd en gekoppeld worden aan geografische data. Privacy speelt hier een grote rol.

Voor de Life Lines onderzoekers ontwikkelden wij zelfs een speciale research werkplek.’

‘Een ander mooi voorbeeld van ons werk is de verwerking van gegevens voor De Nederlandse Onderzoekschool voor As-

tronomie (NOVA) die het sterrenkundig onderzoek in Nederland coördineert en stimuleert. NOVA bundelt de krachten van astronomen aan de universiteiten van Amsterdam, Groningen, Leiden en Nijmegen en werkt nauw samen met de NWO-instituten SRON en ASTRON. Alle data van de LOFAR-telescoop uit heel Europa wordt bij ons in Groningen opgeslagen. Onze opslag- en analysesystemen leiden weer tot een enorme hoeveelheid kennis die wordt ingebracht in de bouw van de grootste telescoop van de wereld; de SKA. Wat ons als CIT nationaal en internationaal onderscheidend maakt is dat wij zijn ingebed in de fundamentele omgeving van de universiteit (RUG). Wij hebben toegang tot alle faculteiten en zijn daarmee één van de weinige dienstverleners die kunnen beschikken over zo’n schat aan kennis en mogelijkheden.’

3D mogelijkheden voor bedrijfsleven ‘Het feit dat we onderdeel uit maken van de RUG biedt uitgelezen kansen voor nieuwe partnerschappen met het Noord-Nederlands bedrijfsleven’, aldus Hobma en Wind. ‘CIT wil hét portaal zijn voor alle vragen en tools rondom Big Data. Wij hebben er zelfs een speciale afdeling voor: Research Innovatie en Support (RIS). Interessant, uniek en breed toepasbaar voor het bedrijfsleven zijn onze faciliteiten voor visualisatie van complexe data. In het Reality Center werken onze collega’s samen met wetenschappers, beleidsmakers en ondernemers aan toepassingen voor bijvoorbeeld interieurontwerp, planologie, architectuur of de olie- en gasindustrie. Het Reality Center beschikt over een Reality Cube (ook wel CAVE™ genoemd) en een levensgroot interactief Curved Screen met een theateropstelling. Hiermee kunnen proefpersonen, data analisten of een publiek

zelf een virtuele (3D) wereld ervaren en er interactie mee hebben. Je ervaart het alsof je er zelf deel van uit maakt.

Zo’n virtuele wereld kan van alles zijn, een nieuw ontwerp van een architectonisch bouwwerk of een landschap, een interactieve moleculaire simulatie, een verzameling sterrenclusters, medische data, abstracte gegevens of zelfs een psychologisch experiment.’

‘Wij zijn ontwikkelaars en stellen onze faciliteiten graag ter beschikking aan bedrijven die, net als wij, op zoek zijn naar nieuwe toepassingen. Door in 3D te kijken krijg je meer inzicht in ruimtelijke modellen, kun je constructiefouten voorkomen, ontwerpen verbeteren en opdrachtgevers sneller overtuigen van jouw bijzondere project. Recente 3D-projecten met ondernemers deden wij al samen met Groningen Seaports, Dierentuin Emmen, Kaakchirurgie UMCG en Infoversum. Wij willen een verlengstuk zijn van bedrijven in het Noorden en werken graag samen. Dit kan bijvoorbeeld via het nieuw te starten ERCET programma (www.ercet. eu). Heb je als ondernemer vragen die binnen dit programma passen dan kun je vanaf dit najaar tegen gereduceerd tarief gebruik maken van onze faciliteiten, advies en ondersteuning. Graag nodigen we je dan uit om samen met ons op expeditie te gaan en nieuwe business rondom Big Data te ontwikkelen. Zo helpen wij samen de Noord-Nederlandse economie verder.’

Voor meer informatie: Tjeerd Willem Hobma en Haije Wind Centrum voor Informatie Technologie Nettelbosje 1 (Smitsborg) 9747 AJ Groningen 050 363 9200 www.rug.nl/cit www.ercet.eu Volg ons op Twitter: @CIT_RUG

Techniek special BÈTAPUNT NOORD:

enthousiasme noordelijke Techniekagenda onderwijs Meer structurele aandacht in het onderwijs voor wetenschap & techniek. Dat is de ambitie van Bètapunt Noord. De onderzoekende houding van leerkrachten en leerlingen stimuleren zodat ieder kind een optimale bèta- ontwikkeling krijgt. Deze landelijk in het Techniekpact vastgelegde afspraak werpt z’n vruchten af. Het Noorden loopt voorop en boekt aansprekende resultaten.

Vandaag, 27 mei, komt een brede delegatie uit het hele land onder leiding van Techniekpact- aanjager Doekle Terpstra kennisnemen van de forse wetenschap & techniek- stappen die in Groningen, Friesland en Drenthe zijn gezet. De Haagse delegatie, samengesteld door het Platform Beta Tech-

niek, legt een intensief werkbezoek af om zich te oriënteren op de vorderingen van het succesvolle samenwerkingsverband van drie noordelijke provincies.

Ambitie Het noorden heeft een stevige ambitie: alle basisscholen bieden in 2020 struc-

tureel wetenschap & techniek aan in hun lesprogramma. Voorzitter Harry van Malsen ( in het dagelijks leven directeur bestuurder van de Stichting De Tjongerwerven, Donkerbroek) van Bètapunt Noord is trots en optimistisch. Twintig schoolbesturen, één universiteit, drie hogescholen en twee onderwijsbege-

V.L.N.R.: HARRY VAN MALSEN (VOORZITTER BÈTAPUNT NOORD / BESTUURDER VAN DE STICHTING DE TJONGERWERVEN) EN DE PROJECTLEIDERS ANKE POSTMA (CEDIN), BAS PIETERSE (KLASSEWIJZER) EN GRIETHA DE BOER (HANZE HOGESCHOOL). FOTO: SANDRA GIELESEN FOTOGRAFIE

leidingsdiensten zijn vertegenwoordigd in Bètapunt Noord. Meer dan 1.000 basisscholen hebben wetenschap & techniek al opgenomen in hun lesprogramma’s en er wordt stevig samengewerkt met bedrijven en tussen verschillende onderwijsniveaus.

Talent ontdekken De voornaamste doelen van Bètapunt Noord zijn het beter inspelen op de arbeidsmarkt en op onderwijsverandering. De arbeidsmarkt is steeds meer gericht op technologie, waarbij wetenschap & techniek een belangrijke rol spelen. Het is noodzakelijk om kinderen van jongs af aan daarmee kennis te laten maken, op ieder niveau. Dat vereist een verandering, want leerkrachten, leerlingen en schoolbesturen zullen een meer onderzoekende houding moeten hebben. Iedereen heeft een talent: leerlingen, leerkrachten, ouders, bestuurders. Door een krachtige, rijke leeromgeving kan iedereen zijn talent leren ontdekken en zichzelf ontwikkelen. Daarom wil Bètapunt Noord graag dat alle scholen zich aansluiten.

Leren in de praktijk De drie projectleiders van Bètapunt Noord zijn in hun provincie enthousiast aan het werk om het netwerk van op-

GAWA, specialist in cycloontechnologie en rvs leidingsystemen Cycloontechnologie kent u misschien van sommige stofzuigers, Willem Elgersma van GAWA Equipment Connections en Herbert Zeevalkink van Vortex gebruiken het voor geavanceerde machinebouw in Sneek. Hoogwaardige producten, in eigen huis ontworpen en gebouwd, een sterk innovatief ambachtsbedrijf.

De GAWA- vakmannen hebben net de eerste van drie speciale machines geleverd aan een klant. Een hypermoderne machine die met behulp van hydro- cycloontechnologie onder- en bovendruk opwekt in een vloeistofstroom om specifieke bestanddelen te scheiden. De cycloonmachines worden klant specifiek gebouwd en hebben vijftig procent minder energie- en

waterverbruik dan conventionele machines. Ze vinden hun toepassing veelal in de foodindustrie.

niveaus en een uitstekend thuisfront hebben de groei van z’n bedrijf mogelijk gemaakt.

CNC- frezen en buigen

Excellentie

GAWA produceert specialistische producten. Eindproducten voor opdrachtgevers in de food, voor lactose- scheiding van wei bijvoorbeeld; rvs- onderdelen voor melkrobots en andere machinebouwers in de zuivel; drukvaten, manifolds (spuitstukken), prefab leidingsystemen en alle machines die daarbij horen. Naast vijf CNCgestuurde buigbanken gebruikt het bedrijf machines die in eigen beheer bedacht en gebouwd zijn, bijvoorbeeld een 17 ton zware machine om CNC- gestuurd maatvast T- stukken in leidingen te trekken tot een lengte van 6 meter. Certificering, samenwerking met enkele gespecialiseerde bureaus, goed gekwalificeerd personeel op alle

Handmatig lassen is waar mogelijk vervangen door computergestuurd lassen; zijn opdrachtgevers zijn hoogwaardige bedrijven met hoge eisen.

Z’n leveranciers en opdrachtgevers zijn internationaal, van India en ZuidAmerika tot Ierland, Polen, Duitsland, Zweden en Nederland. Goed certificering is onontbeerlijk zegt Elgersma; voor je producten en je uitstraling.

Regelmatig terugkerende productseries en gecompliceerde machines en leidingsystemen zorgen voor stabiliteit en succesvolle groei.

GAWA Equipment Connections Tingietersstraat 7 (De Hemmen), Sneek www.gawa.nl

leidingen en bedrijfsleven te verstevigen; Anke Postma (Cedin) in Friesland, Grietha de Boer (Hanze Hogeschool) in Groningen en Bas Pieterse (Klassewijzer) in Drenthe, waar de gezamenlijke ambitie is om op 60 procent van de scholen de leerlijn komend jaar te implementeren. De projectleiders zijn trots op de projecten die kinderen nu al uitvoeren.

tussen scholen en onderwijssystemen kleiner wordt en kinderen makkelijker doorstromen.

Het kind centraal Talentontwikkeling staat centraal, strakke leermethodes zijn uit. Het talent van ieder kind staat voorop, de samenwerking met ouders, basis, voortgezet onderwijs, beroepsopleidingen en be-

”HET UITGANGSPUNT IS ALS JE KINDEREN EN VOLWASSENEN LAAT DOEN WAT ZE GRAAG DOEN, ZE OVER DE HELE LINIE BETER GAAN PRESTEREN. EN DAAR PROFITEREN WE ALLEMAAL VAN” Ze worden concreet bij projecten betrokken, zoals de ringweg in Groningen en in Leeuwarden, bij het bouwen van sluizen, het bouwen van een dassenburcht bij de N381 waar ‘tJong(R)talent zijn programma op afstemt, bij landmeten, bij sensortechnologie- projecten, bij het inrichten van landschappen. Spelenderwijs leren ze ontdekken, ontwerpen en hun project te presenteren, praktijkgericht in realistische en bedrijfsmatige omgevingen. Steeds vaker worden basis en voortgezet onderwijs samen bij projecten betrokken, zodat de kloof

drijven samen maken het onderwijs meer kind en praktijkgericht. Meer naar buiten, ontdekken en leren van de wereld om je heen, van natuur tot product, de nieuwsgierigheid geprikkeld.

Bètapunt Noord wordt gefinancierd door het Rijk, de RUG, Hogescholen, Klassewijzer, Cedin en alle deelnemende schoolbesturen. Scholen die wetenschap & techniek structureel in hun onderwijsprogramma opnemen worden financieel beloond. Nieuwsgierig geworden? Informatie en contactgegevens vindt u op www.betapuntnoord.nl

OFED OFED, het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de elektrotechnische detailhandel is de laatste jaren flink gemoderniseerd en biedt handige online tools waarmee je je kennis en vaardigheden verbetert. Voor zowel werkgevers, werknemers als leerlingen. > E -learning: een nieuwe manier van leren Beter leren verkopen? Of smartphones en tablets repareren? > P Z online: een online coach voor leidinggevenden en werknemers Op PZ online vind je informatie en ondersteuning over leidinggeven en personeelsbeleid. > Actuele productinformatie in de Kennisbank De Kennisbank bevat uitgebreide en actuele productinformatie. Een ideale tool als je bijvoorbeeld je klanten goed wilt adviseren op winkelvloer.

Kijk op www.ofed.nl

OTIB OTIB, het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het Technische Installatiebedrijf helpt werkgevers in de branche aan voldoende en goed gekwalificeerd personeel en werknemers aan loopbanen waarin zij duurzaam inzetbaar blijven en veilig en gezond kunnen werken. Regionale activiteiten zijn o.a. techniekpromotie in het onderwijs; verbetering van de samenwerking tussen (voorbereidend) beroepsonderwijs en installatiebedrijven; loopbaanworkshops voor werknemers en werkgevers in de branche; instroomprojecten voor werkzoekenden en bemiddeling van personeel. OTIB werkt in Noord Nederland met arbeidsmarktcoaches die vraag en aanbod aan elkaar koppelen. In de provincie Friesland is OTIB projectpartner van het project F-TOP. Voor info: www.otib.nl

VERNIEUWING BINNEN DE BOUW KOMT NU GOED OP GANG De crisis heeft de afgelopen jaren haar sporen nagelaten in de bouw. Grote aantallen woningen zijn niet gerealiseerd, maar daar komt nu zichtbaar verandering in. De woningverkoop zit duidelijk in de lift, woningbouwverenigingen zijn bezig met een inhaalslag voor woningverbetering en ook particulieren durven weer te investeren. Vernieuwend zijn de prefab bouwmethoden, woningaanpassingen voor ouderen, maar ook energiezuinig wonen (bestaande woningen verbeteren). Nederland wil als deelnemer in het Europese programma, doelstellingen realiseren om de CO2 uitstoot te verminderen.

De vraag om geschoold personeel begint weer toe te nemen, mensen zijn niet alleen nodig in de uitvoering op de bouw, maar bij de vernieuwing is steeds meer behoefte aan kantoorpersoneel. Mensen die het werk voorbereiden, kunnen tekenen, berekenen en plannen met computerprogrammatuur. Het advies van Bouwmensen luidt dan ook: dit is het moment om een opleiding in de bouw te gaan volgen. Goed opgeleide mensen in de bouw zijn nu al nodig maar over een paar jaar is er schaarste aan technisch opgeleid personeel. Techniek, de bouw is een goede keuze.

Voor meer informatie over bouwberoepen: www.bouwmensen-fnz.nl

Techniek special SCIENCE LINX:

linkt leerlingen en docenten met al het leuke van bèta/techniek jaren heeft de Faculteit de instroom van studenten bijna verdrievoudigd.

Science LinX is de naam van het succesvolle science center van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Leerlingen en docenten komen in het science center op een zeer verrassende manier in aanraking met actueel onderzoek en wetenschappers.

Belangrijk, want in Noord-Nederland, maar ook nationaal en wereldwijd is er een schreeuwend tekort aan goed opgeleide bètas.’

Bart van de Laar is hoofd van Science LinX en vertelt: ‘Met hands-on tentoonstellingen, symposia en masterclasses, ons rondreizend laboratorium de Discoverytruck en andere activiteiten, betrekt Science LinX jong en oud talent bij de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Science LinX laat op een eigen manier zien dat onderzoek mensenwerk is. De afgelopen

Science LinX voor leerlingen

Science LinX voor docenten ‘De kracht van de RUG is dat we niet alleen al jaren een topaanbod van bètastudies bieden, maar juist ook onze innovatieve en bijzondere manier om de kennis te delen met onze Faculteiten onderling, docenten, leerlingen van middelbare scholen en uiteraard ook bedrijven in de regio. Willen we voorop blijven lopen tussen de mondiaal opkomende kenniseconomieën dan moeten we meer bieden dan excellente kennis. Hoe breng je nu als docent voorbereidend onderwijs (VO) de creativiteit in techniek over aan je leerlingen en zorg je voor goede

aansluiting met vervolgopleidingen?

Daarvoor is er het professionaliseringsnetwerk ‘Netwerk Noord’. Hier werken VO-docenten en onderzoekers van het Noordelijke hoger onderwijs samen aan het professionaliseren van het bètaonderwijs in Noord-Nederland en de aansluiting tussen VO en HO. Science LinX coördineert het netwerk voor de regio.’

Netwerk Noord organiseert bijvoorbeeld maandelijkse bijeenkomsten.

Hier werken groepen van docenten in een Docent Ontwikkel Team aan een vakspecifiek onderwerp en wisselen informatie en onderwijsmateriaal uit.

Ook zijn er themabijeenkomsten waar de groepen vakoverstijgende onderwerpen inhoudelijk en didactisch uitwerken. En er zijn docentendagen, waarbij door de HO instellingen van Netwerk Noord een scala aan activiteiten voor leerlingen wordt georganiseerd. Zo ervaren leerlingen welke mogelijkheden opleiding en werk bieden. De agenda voor Netwerk Noord en veel meer informatie is te vinden op de site www.rug.nl/sciencelinx/ studiestijgers

De studierichtingen aan de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschap zijn heel divers: van nanotechnologie, biotechnologie, duurzame energie, genomics en geneesmiddelen tot ICT en sterrenkunde. Sciences LinX laat scholieren voor de profielen Natuur & Techniek en Natuur & Gezondheid kennismaken met wetenschap. Samen met de Scholierenacademie van de RUG organiseert Science LinX activiteiten, variërend van een Kinderuniversiteit tot webklassen voor de eindexamenjaren. Science LinX heeft vooral aandacht voor 5 en 6 vwo’ers en geeft hen een goed beeld van de verschillende studies aan de RUG. Met het Bètasteunpunt bieden we ondersteuning bij het schrijven van het profielwerkstuk en reiken we prijzen uit voor de beste werkstukken. De winnaars gaan mee naar het International Conference for Young Scientists.

Dit jaar was de finale in Izmir, Turkije.

De Groninger scholieren sleepten één keer goud en twee keer zilver in de wacht.

‘Science Linx brengt scholieren in contact met bèta/techniek in het moderne leven’, aldus Van de Laar.

‘Wie googled op Science LinX vindt bijvoorbeeld ons eigen Youtube kanaal met games, installaties, visualisaties, workshops en nog veel meer over natuurwetenschap en technologie. Techniek is overal. Noord-Nederland heeft grote werkgevers met veel vraag

FOTO: ELCO VAN DER MEER, ELCOMOTIVES

Door: Roeline Kuiper, Rotenco Communicatie

De Nacht van Kunst & Wetenschap Op 6 juni 2015 vanaf 19.30 uur in de binnenstad van Groningen met meer dan 150 acts op 11 podia. Een geweldige kans om naast kunst en muziek ook te ontdekken wat Groningen te bieden heeft op het gebied van wetenschap, technologie en innovatie. In de der Aa-kerk verzorgt Science LinX bijzondere videopresentaties met onderzoeksverhalen gecombineerd met dans en muziek. Met onder andere belangrijk werk van de grote trekvogelecoloog Theunis Piersma en van Sabeth Verpoorte die werkt aan een heel bijzonder laboratorium op een chip. Meer informatie over deze bijzondere nacht is te vinden via www.denachtvankunstenwetenschap.nl /locaties/der-aa-kerk

naar technisch personeel. Er is een groot tekort, dat in de toekomst alleen maar verder op zal lopen als we nu niet zorgen voor meer bètastudenten.

Daarom brengen wij bèta/techniek niet alleen naar scholen via docentenprogramma’s, maar organiseren we ook veel daarbuiten. Zoals festivals, tentoonstellingen en bijvoorbeeld de Nacht van Kunst & Wetenschap. Dat trekt ieder jaar bijna 15.000 bezoe-

kers. Zaterdag 6 juni staat heel Groningen weer in het teken van creatief vernuft.

We hebben een uitgebreide jaaragenda van al onze activiteiten die te vinden is via www.rug.nl/sciencelinx en nodigen iedereen graag uit.

Voor meer informatie zie: www.rug.nl/ sciencelinx

RUG internationaal toonaangevend, ook in engineering opleidingen wetenschappen. ENTEG verzorgt vooral onderwijs en onderzoek op het gebied van Industrial Engineering (Technische bedrijfskunde) en Chemical Engineering (Chemische Technologie).

Nieuw Engineering Center en fundamenteel onderzoek

Door: Roeline Kuiper, Rotenco Communicatie

De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) behoort met haar opleidingen en onderzoek tot de topuniversiteiten van Nederland.

Tot de studiemogelijkheden behoort een scala aan hoogwaardige engineering opleidingen. In 2016 worden twee belangrijke engineering studies aan het programma toegevoegd om de toonaangevende positie van de RUG verder uit te breiden.

Prof. dr. ir. Jacquelien M.A. Scherpen is directeur van ENTEG (ENgineering and TEchnology institute Groningen) dat valt onder de faculteit Wiskunde en Natuur-

‘Onze RUG-faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen biedt verspreid over meerdere instituten al jaren opleidingen en onderzoek op het gebied van engineering’, aldus Scherpen. ‘Om nationaal en internationaal een nog toonaangevender rol te spelen als technische wetenschappen- en technologie-instituut en ons aanbod voor studenten, docenten en bedrijfsleven overzichtelijker te maken, geef ik leiding aan het opzetten van een nieuw Engineering Center. Hierin worden niet alleen onze bestaande vijf engineering opleidingen opgenomen maar starten we ook met twee nieuwe opleidingen.

De kick off van het Engineering Center is gepland eind 2015/begin 2016.’

‘Waar het engineeringonderzoek van de RUG zich mee onderscheidt ten opzichte van de drie andere technische universiteiten in Nederland is het feit dat we ingebed zitten in een zogenaamde fundamentele omgeving. Binnen de RUG kan vrijelijk onderzoek worden gedaan zonder dat direct aan toepassingen gedacht wordt, hetgeen leidt tot meer en andere onderzoeksmogelijkheden. Daar waar technische toepassingsmogelijkheden zijn, vervult ENTEG -en straks dus ook het Engineering Center- een schakelfunctie met het bedrijfsleven.’

Samenwerking over grenzen vakgebieden ‘Een ander voorbeeld waarin de RUG uitblinkt is de samenwerking tussen studierichtingen en faculteiten onderling. Een mooi voorbeeld is de samenwerking tussen onze biologie- en engineeringstudenten op het gebied van de zogenaamde synthetische biologie. Dit resulteert jaarlijks in deelname aan de iGEM competitie in Boston (USA). Met gestandaardiseerde DNA constructen, biobricks, gaan studenten aan de slag om een micro-organisme uit te rusten met nieuwe nuttige eigenschappen.

In 2012 werden onze RUG studenten wereldkampioen. Zij ontwikkelden een bacterie, die in de vorm van een sticker op vleeswaren geplakt kan worden.

Wanneer de sticker verkleurt kun je zien dat het vlees niet meer goed is. Ook in andere richtingen wordt vanuit onze fa-

culteit veel samengewerkt zoals met de faculteit economie en bedrijfskunde, de medische faculteit verbonden met het UMCG, sociologie en meer. Juist door over faculteits- en vakgebiedsgrenzen heen te kijken kun je de beste ontwikkelingen tot stand brengen en zorg je voor optimale kennisontwikkeling.’

‘Als RUG en faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen onderhouden we veel en belangrijke contacten met het Noordelijk bedrijfsleven. We nemen deel aan het consortium High Tech Systems and Matrials (HTSM Noord-Nederland) waarin Philips, SRON, Astron, Fokker en heel veel MKB bedrijven zijn verenigd en we zijn aangesloten bij het innovatiecluster Drachten. Onze chemisch technologen werken samen met bedrijven als DSM en Shell en natuurlijk ook met veel MKB bedrijven. Ook kijken we

Huidige engineering opleidingen van de RUG (bachelor en masteropleidingen): - Industrial Engineering & Management (Technische bedrijfskunde) - Applied Physics (Technische natuurkunde) - Chemical Engineering (Technische scheikunde) - Applied Mathematics (Technische wiskunde) - Biomedical Engineering (Biomedische technologie)

Toekomstige engineering opleidingen (masteropleidingen): - Mechanical Engineering/Advanced instrumentation (in samenwerking met onder meer ASTRON) - Systems and Control (Regeltechniek)

Ook focus op geïntegreerd ontwerpen

ced instrumentation werkt bijvoorbeeld samen met ASTRON en SRON aan grootschalige instrumentatie voor ruimtevaart en met het nieuwe protontherapiecentrum dat momenteel bij het UMCG verschijnt. Bij beide opleidingen is er ook veel aandacht voor het geïntegreerd ontwerpen in nauwe samenwerking met diverse andere studierichtingen. We richten ons op instroom vanuit de bestaande engineering opleidingen, (inter) nationale studenten en HBO zij-instromers , met als doelstelling het verder uitbreiden van de toonaangevende positie van de RUG.’

In 2016 is de planning dat we starten met twee nieuwe masteropleidingen.

Het gaat om de opleidingen Mechanical Engineering/Advanced instrumentation en Systems and Control (Regeltechniek).

Wat de eerste opleiding uniek maakt is de focus op de ontwikkeling van grootschalige instrumentatie. Scherpen legt uit: ‘Dit is nieuw in de universitaire wereld. Mechanical Engineering/Advan-

Voor meer informatie: Engineering and Technology institute Groningen Nijenborgh 4 (Building X) 9747 AG Groningen room 5116.0126a prof. dr. ir. J.M.A. (Jacquelien) Scherpen T: 050 - 363 87 91 www.rug.nl/research/enteg/

regelmatig over grens met Duitsland of Twente voor lokale inbedding. Door onze samenwerkingsverbanden kunnen we studenten veel mogelijkheden bieden om vaardigheden, kennis en contacten op te doen tijdens samenwerkingsprojecten met het bedrijfsleven én maken we voor hetzelfde bedrijfsleven en industrie onderzoek en innovatie financieel haalbaar en aantrekkelijk.

Noodzakelijk om internationaal voorop te blijven lopen met onze kenniseconomie.’

Techniek special KOOPMANS EN ZWART ELEKTROTECHNIEK B.V.

‘Onze voeding komt nog steeds van de stagiaires en de schoolverlaters’ Als ondernemer acht Sjirk Seinen -eigenaar van Koopmans en Zwart Elektrotechniek B.V. in Leeuwarden- het zijn plicht om stagiaires in het bedrijf te hebben. Een morele plicht, maar natuurlijk ook vanuit het belang van de sector. 'Onze voeding komt nog steeds van de stagiaires en de schoolverlaters'.

Tekst: Fred Ootjers

Koopmans en Zwart Elektrotechniek onderscheidt zich in de branche door de unieke combinatie van twee elkaar aanvullende disciplines: een technische groothandel én het uitvoeren van projecten. Die projecten bestaan uit het ontwerpen, produceren en monteren van schakel- en besturingssystemen, van eenvoudige schakelkastjes tot complexe besturingssystemen.

Een andere belangrijke activiteit is het ontwikkelen, produceren, upgraden, onderhouden en installeren van industriële automatiseringen voor de procesindustrie. Sjirk: "Het voordeel boven een reguliere groothandel in elektrotechnische componenten is de toegevoegde waarde van kennis: we weten precies waar we het over hebben, omdat we er alle dagen zelf mee werken. Als een monteur bij ons aan de balie komt met een probleem, lossen we dat altijd op. Is het niet linksom, dan gaan we rechtsom. 'Kan niet' verkopen we niet. Als het betreffende component ergens op de wereld nog te krijgen is, vinden we het."

Het is nog heel bescheiden, maar ook bij Koopmans en Zwart is er langzaam maar zeker een kentering in de recessie waarneembaar. "We merken dat vooral aan de projecten", aldus Sjirk.

"Vóór de recessie bouwden we voor klanten complete schakelkasten. Daar wilden ze zelf geen werk van hebben.

De crisis kwam en klanten kwamen steeds vaker voor losse onderdelen om daarmee zelf een schakelkast te bouwen. En wat zien we nu? De economie trekt aan, met als gevolg dat we weer

'DE TECHNIEK BIEDT VOLDOENDE UITDAGING!

opdrachten krijgen voor het leveren van complete schakelkasten. Het is niet spectaculair, maar het geeft wel aan dat het ergste voorbij lijkt."

Een aantrekkende branche, maar tegelijk een branche waar je de geschoolde vakmensen met een lampje moet zoeken. "Om een idee te geven van wat er speelt op het vroegere HTS-niveau: toen ik zelf in 1992 op de HTS Elektrotechniek zat, hadden we 120 studenten

OPEN BEDRIJVENDAG BIJ KOOPMANS EN ZWART B.V.: DE WERKPLAATS.

per leerjaar. Dat waren er dus 480 over de vier leerjaren verdeeld. Anno 2015 zijn dat er hier in Leeuwarden maar een goede 30. In totaal, over alle vier jaren verdeeld. Dramatische cijfers, waar allerlei oorzaken voor worden aangedragen. Naar mijn eigen idee ligt de verantwoordelijkheid voor een belangrijk deel bij de onderwijsinstellingen. Die worden immers afgerekend op resultaten, op een zo hoog mogelijk percentage geslaagde studenten.

De neiging bestaat dan om op safe te spelen en vooral populaire opleidingen aan te bieden. Ten tijde van de hausse in de IT waren dat de aanverwante studies, terwijl nu de focus ligt op onder andere Multi-Media. Lekker werken met een computer en mooie dingen ontwerpen."

"De praktijk laat echter zien dat veel van die studenten worden opgeleid tot werkloosheid. Het aanbod aan afgestudeerden in die branche is immers veel groter dan de vraag. Wat je dan ziet gebeuren is dat die afgestudeerden in heel andere disciplines werk proberen te vinden. Ook bij ons. Programmeren kunnen ze dan wel, maar ze hebben totaal geen technische achtergrond. Die spijkeren we ze dan bij door het verzorgen van een interne opleiding. En verder proberen we door het houden van Open Bedrijvendagen aankomende studenten enthousiast te maken voor werken in de elektrotechniek. Wie werken wil, komt in onze branche gegarandeerd aan de bak!"

Koopmans & Zwart Elektrotechniek B.V. Zuiderkruisweg 3, Leeuwarden T: 058 - 288 70 75 www.koopmansenzwart.nl