Obligacje Catalyst Łukasz Porębski Dyrektor ds. Analiz Giełdowych
Obligacje - definicja • Obligacja jest instrumentem finansowym a zarazem papierem wartościowym – obligacja to instrument dłużny, a akcja to instrument udziałowy
• Obligacja potwierdza fakt, iż emitent jest dłużnikiem osoby legitymującej się tym papierem (obligatariusza) • Wierzyciel udostępnia nadwyżki swojego kapitału w zamian za obietnicę zwrotu pożyczki (wartości nominalnej) i stosownego wynagrodzenia (kupon odsetkowy), a to wszystko w ściśle określonym terminie wykupu, liczącym co najmniej rok w przypadku, gdy obligacja jest emitowana na rynku kapitałowym • W przypadku likwidacji spółki wierzyciele (obligatariusze i banki) mają pierwszeostwo przed akcjonariuszami w podziale masy upadłościowej
2
Obligacje • OBLIGACJA: dług dla przedsiębiorstwa/gminy/paostwa, a lokata nadwyżek finansowych dla inwestora – korporacyjne: oproc. 4,7-15%, komunalne: 4,3-7,4%, spółdzielcze: 7,48,7%, hipoteczne (listy zastawne): 5-7,3%, skarbowe: 4-6,25% • obligacje różnych emitentów różnią się poziomem ryzyka niewypłacalności emitenta, z reguły najmniejsze ryzyko charakteryzuje obligacje Skarbu Paostwa a największe przedsiębiorstw
– stałe oprocentowanie, zmienne oprocentowanie i zerokuponowe – dodatkowe prawa – np. prawo pierwszeostwa lub zamiany na akcje
3
Rynek Catalyst – rynek długu alternatywny system obrotu (ASO) • transparentnośd obrotu – płynnośd obrotu – łatwośd zawierania transakcji (UWAGA! – w przypadku niektórych obligacji płynnośd jest znikoma)
– – – – –
• są animatorzy obrotu – większa atrakcyjnośd, mniejszy wpływ na cenę (mniejsze wahania) standaryzacja przejrzystośd sytuacji emitenta dostęp do informacji o transakcjach profesjonalni pośrednicy bezpieczeostwo rozliczeo (KDPW)
• ATUT: rynkowa (bieżąca) wycena instrumentów i możliwośd zamknięcia pozycji na rynku 4
Instrumenty notowane na Catalyst Podstawowe statystyki
Emitenci: • przedsiębiorstwa i instytucje finansowe • banki spółdzielcze • jedn. samorządu terytorialnego (miasta, gminy) • Skarb Paostwa
5
Instrumenty notowane na Catalyst – lista na stronie: www.gpwcatalyst.pl/instrumenty_notowane
6
Obligacje nieskarbowe dla inwestorów (rynek publiczny) • dywersyfikacja zróżnicowanie składu portfela mające na celu spadek ryzyka → mniejszą zmiennośd – inny rodzaj aktywa – różni emitenci • roczne oprocentowanie przeciętnie 9-11 proc. (płatne np. co kwartał) • ryzyko kredytowe (upadłości emitenta, rating), ryzyko zmiany ceny (stopy procentowej i reinwestycji) i ryzyko płynności – ryzyko mniejsze niż akcji (wierzyciel przed akcjonariuszem, przewidywalne przepływy, brak praw korporacyjnych), ale większe niż lokaty bankowej (brak gwarancji BFG, ale wyższy dochód!) 7
Przykład zlecenia z „Portfela SII” notowania obligacji – 12 października NOTOWANA Z DYSKONTEM do ceny nominalnej!
• • • • • •
cena w procentach (%) wartości nominalnej! (nie w złotych) jedn. transakcyjna – 1 obligacja cykl rozliczeniowy w KDPW: T+2 (nie tak jak w przypadku akcji T+3) notowania ciągłe (9:00-17:30) ograniczenia wahao 3 pkt. proc. (+ animator) cena, którą płaci inwestor to:
8
Przykład zlecenia – obligacje korporacyjne GNT0912 •
Obligacje Gant Development S.A. (stabilnośd finansowa spółki jest zadowalająca) – szczegóły nt. emisji w prospekcie emisyjnym
– – – – – –
seria AC, data wykupu: 2012-09-03 Wartośd nominalna: 1 tys. zł, wartośd emisji: 10 mln zł Rodzaj oprocentowania obligacji: zmienne Oprocentowanie w bieżącym okresie odsetkowym: 11,22% Częstotliwośd wypłat kuponu: kwartalnie Wysokośd kuponu: Wibor 3M + 6,50%
9
Przykład zlecenia – cena czysta • cena czysta = 98,5% (kurs obligacji) * 1 tys. zł (wartośd nominalna) = 985 zł nadwyżka giełdowa pomniejsza rentownośd!
10
Przykład zlecenia – narosłe odsetki • narosłe odsetki (od ostatniej płatności, tj. 3 września 2010 r.) = 12,91 zł – tyle musimy zapłacid poprzedniemu właścicielowi obligacji, który posiadał je od wypłaty odsetek Kwota ta jest publikowana na stronie instrumentu lub w tabelach odsetkowych
T+2!
11
Przykład zlecenia – cena rozliczeniowa (brudna) • cena brudna (rozliczeniowa) = cena czysta + narosłe odsetki = 985 + 12,91 = 997,91 zł – cena, po której inwestor kupuje obligację na sesji • + prowizja maklerska - 0,19% za kupno (przy sprzedaży również 0,19%), czyli 7,58 zł
Reasumując ostatecznie transakcja kosztuje nas 1005,49 zł • Kurs wyceny po naszej transakcji wynosił: 997,30 zł, co oznacza naszą stratę. (należy jednak pamiętad, że jest to kurs uwzględniający narosłe odsetki na dzieo 12 października, a jeśli zdecydowalibyśmy się na sprzedaż obligacji to otrzymamy narosłe odsetki na dzieo T+2
12
Przykład zlecenia – stopa dochodu • Rentownośd inwestycji YTM – stopa dochodu jaką (w skali roku) uzyska inwestor, który kupi obligację po cenie P i przetrzyma ją do terminu wykupu, a także będzie reinwestował odsetki (na okres do terminu wykupu) – można ją policzyd tylko dla obligacji, które mają stały/znany kupon)
•
Dla naszej obligacji GNT0912 (oproc. zmienne) możemy policzyd jedynie stopę dochodu do następnej płatności odsetek – – –
3 grudnia otrzymamy odsetki brutto w wysokości 28,05 zł - podatek Belki 5 zł (zaokrąglony), czyli odsetki netto = 23,05 zł przy założeniu, że 3 grudnia nastąpiłoby wykupienie obligacji po nominale (1000 zł) powinniśmy otrzymad 1023,05 zł oznacza to, że nasza stopa zwrotu wynosiłaby zaledwie 1,75% (7% w skali roku), jednak w kolejnych kwartałach znaczenie prowizji od zakupu będzie maled i powinniśmy osiągnąd rentownośd 9 proc.
PRZYKŁAD: Dana jest obligacja dwuletnia o wartośd nominalna 100 zł, oprocentowanie 5%, a odsetki płatne są co rok. Ile wynosi stopa dochodu tej obligacji, jeśli cena rozliczeniowa wynosi 95 zł?
13
Opodatkowanie inwestycji w obligacje • opodatkowaniu podlegają przychody: – transakcyjne (PIT-8C → PIT-38) – odsetkowe uzyskane z instrumentów dłużnych (inwestor otrzymuje na rachunek maklerski odsetki netto - podatek płaci DM)
• podatek liniowy 19% – zaokrąglenia! (do 0,49 zł – 0 zł podatku, 0,50 zł i więcej – 1 zł podatku)
14
Opodatkowanie inwestycji w obligacje – UWAGA! • Nie opłaca się kupowad obligacji pod koniec okresu odsetkowego, lecz jak najbliżej jego początku (w praktyce najczęściej na początku roku lub półrocza, jeśli mamy do czynienia z półrocznym okresem odsetkowym) •
Przykład (źródło gwpcatalyst.pl) – emitent wypłaca odsetki na koniec grudnia za cały rok – inwestor sprzedaje obligacje w październiku – w ramach ceny rozliczeniowej od nabywcy obligacji otrzymuje odsetki należne za okres od stycznia do października (pomimo, że emitent jeszcze ich nie wypłacił) – w grudniu nabywca otrzymuje od emitenta kwotę odsetek za cały rok i od tej całej kwoty musi zapłacid podatek (podatek płaci ten kto otrzymuje odsetki), chociaż odsetki za dziesięd miesięcy „oddał” sprzedającemu – zakładając, że kwota odsetek wynosi 60 zł rocznie, kupując obligację pod koniec października nabywca zapłaci odsetki za dziesięd miesięcy, czyli 50 zł sprzedającemu – w grudniu dostanie od emitenta 60 zł, od czego zapłaci podatek w kwocie 11,4 zł (60*19%) – na „odsetkowej” części transakcji poniesie więc niewielką stratę (60-50-11,4= -1,4 zł) 15
Więcej szczegółów na www.gpwcatalyst.pl
16
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!